›
›

Bài giảng An toàn lao động - Chương V: Kỹ thuật an toàn khi đào đất đá và làm việc trên giàn giáo - Đặng Xuân Trường

pdf 60 trang hapham 1350
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng An toàn lao động - Chương V: Kỹ thuật an toàn khi đào đất đá và làm việc trên giàn giáo - Đặng Xuân Trường", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfbai_giang_an_toan_lao_dong_chuong_v_ky_thuat_an_toan_khi_dao.pdf

Nội dung text: Bài giảng An toàn lao động - Chương V: Kỹ thuật an toàn khi đào đất đá và làm việc trên giàn giáo - Đặng Xuân Trường

  1. CHƯƠNG V: KỸ THUẬT AN TOÀN KHI ĐÀO ĐẤT ĐÁ VÀ LÀM VIỆC TRÊN GIÀN GIÁO Bài 1. PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN GÂY CHẤN THƯƠNG KHI ĐÀO ĐẤT ĐÁ VÀ HỐ SÂU I. Nguyên nhân gây ra tai nạn: Trong xây dựng cơ bản, thi công đất đálàmộtloạicông việcthường có khốilượng lớn, tốn nhiềucôngsứcvà cũng thường xảyrachấnthương. Các trường hợpchấnthương, tai nạnxảyrakhithicông chủ yếulàkhiđào hào, hố sâu và khai thác đámỏ. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 160
  2. Các nguyên nhân chủ yếugâyratainạn: ƒ Sụp đổ đấtkhiđào hào, hố sâu: 9 Đào hào, hố với thành đứng có chiềurộng vượt quá giớihạnchophépđốivới đất đãbiếtmà không có gia cố. 9 Đào hố vớimáidốc không đủ ổn định. 9 Gia cố chống đỡ thành hào, hố không đúng kỹ thuật, không đảmbảo ổn định. 9 Vi phạmcácnguyêntắcantoàntháodỡ hệ chống đỡ. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 161
  3. ƒ Đất đálănrơitừ trên bờ xuống hố hoặc đálăntheo vách núi xuống ngườilàmviệc ở dưới. ƒ Ngườingã: ¾ Khi làm việcmáidốcquáđứng không đeo dây an toàn. ¾ Nhảy qua hào, hố rộng hoặc leo trèo khi lên xuống hố sâu. ¾ Đilạingangtắttrênsườn núi đồi không theo đường quy định hoặckhôngcóbiệnphápđảm bảoantoàn. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 162
  4. ƒ Theo dõi không đầy đủ về trình trạng an toàn củahố đào khi nhìn không thấyrõlúctốitrời, sương mù và ban đêm. ƒ Bị nhiễmbởikhíđộcxuấthiệnbấtngờởcác hào, hố sâu. ƒ Bị chấnthương do sứcéphoặc đất đávăng vào ngườikhithicôngnổ mìn. ƒ Việc đánh giá không hoàn toàn đầy đủ về khảosát, thămdòvàthiếtkế . Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 163
  5. II. Phân tích nguyên nhân làm sụtlỡ mái dốc: Để loạitrừ các nguyên nhân làm sụtlởđất đákhiđào móng, đào hố sâu, kênh mương, thì việcthiếtkế quy trình công nghệ hoặcsơđồthi công cầnphải xét các yếutố sau: Đặctrưng cụ thể của đất. Độ sâu, chiềurộng củakhối đào và thờihạn thi công. Sự dao động củamựcnướcngầmvànhiệt độ của đất trong suốtthờikỳ thi công khối đào. Hệ thống đường ngầmcósẵnvàvị trí phân bố của chúng. Điềukiện thi công. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 164
  6. Bài 2. CÁC BIỆN PHÁP ĐỀ PHÒNG CHẤN THƯƠNG KHI ĐÀO HỐ, HÀO SÂU I. Đảmbảosựổn định củahốđào: 1. Khi đào với thành đứng: Khi đào hố móng, đường hào không có mái dốccầnphải xác định đếnmột độ sâu mà trong điềukiện đãchocó thểđào với thành vách thẳng đứng không có gia cố. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 165
  7. a. Xác định theo quy phạm: Đốivới đấtcóđộ ẩmtự nhiên, kếtcấukhôngbị phá hoại và khi không có nướcngầmchỉ cho phép đào thành thẳng đứng mà không cầngiacố vớichiềusâuhạnchế do quy phạmquyđịnh như sau: Đấtcátvàsỏi: không quá 1m. Đất á cát: không quá 1.25m. Đấtásétvàsét:khôngquá1.5m. Đấtcứng (dùng xà beng, cuốc chim): không quá 2m. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 166
  8. b. Xác định theo công thức: Chiều sâu gới hạn khi đào hố, hào thành đứng có thể xác định theo công thức của Xôkôlôpski: (5.2) Trong đó: Hgh: độ sâu giới hạn của thành đứng hố đào (m). c, ϕ, γ: lực dính, góc ma sát trong và dung trọng của đất (t/m2, độ, t/m3). Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 167
  9. Khi xác định độ sâu giớihạncủahố móng hoặc đường hào với thành thẳng đứng nên đưahệ số tin cậy>1, thường lấybằng 1.25: (5.3) Khi đào hào, hố sâu hơnchiềusâucựchạnthìphảigia cố thành hố hoặc đào thành dậtcấp. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 168
  10. 2. Khi đào hào, hố có mái dốc: Đốivớinhững khối đào sâu có mái dốcthìgócmáidốc có thểđượcxácđịnh theo tính toán. Tính góc mái dốc có thể tiếnhànhtheophương pháp củaMatslôpdựa trên 2 giả thiết: ‰ Góc mái dốc ổn định đốivớibấtkỳ loại đấtnàolà góc chống trượtcủanóΦt. ‰ Ứng suấtcựchạn ở trong chiềudàylớp đất được xác định bằng đẳng thứccủa2ứng suất chính do trọng lượng củacủacột đấtcóchiềucaobằng khoảng cách từ mốc đang xét đếnbề mặtnằm ngang của đất. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 169
  11. Hệ số chống trượtFt thể hiệnbằng đẳng thức: (5.4) Trong đó: c, ϕ, γ:lựcdính,gócnộimasátvàγ là dung trọng của đất. Ptn=γH: tảitrọng tự nhiên hay áp lựcthẳng đứng của đất ở chiềusâuH. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 170
  12. Đạilượng Ft=tgΦt khi hệ số an toàn ổn định n = 1. Do đókhilậpgócmáidốc α xuấtpháttừđẳng thức: (5.5) Trong đó: n: hệ số an toàn đượclựachọnxuấtpháttừ thờihạn tồntạicủakhối đào. Nếuthờigianđótrên10nămthì n=1.5-1.8 và khi đósựổn định củanósẽđược đảmbảo ngay cả lúc mưalũ. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 171
  13. Khi khai thác đất đávàđào hố sâu, điềunguyhiểm đặc biệt đốivới công nhân là khả năng sụtlở,trượtvàxôđổ mái dốc. Hiệntượng này thường xuyên xảy ra nhiềuvề mùa mưalũ. Để đề phòng trượt đấtvàsụplỡ khi đào có thể thực hiệncácbiệnphápnhư: ‰ Gia cốđáy mái dốcbằng cách đóng cọcbố trí theo hình bàn cờ. ‰ Làm tường chắnbằng loại đárắnvàvữa đảmbảo độ bềnchịulực. ‰ Làm giảmgócmáidốchoặcchiamáidốc thành ra nhiềucấp, làm bờ thềm trung gian và thải đấtthừa ra khỏimáidốc. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 172
  14. 3. Khi đào hào, hố có thành dật cấp: Đốivớihào,hố rộng chiềusâulớn, khi thi công thường tiếnhànhđào theo dậtcấp: ‰ Chiềucaomỗi đợtdậtcấp đứng không đượcvượt quá chiềucaotheoquyđịnh an toàn ở trường hợp đào với thành vách thẳng đứng. ‰ Khi dậtcấp để theo mái dốcthìgócmáidốcphải tuân theo điềukiện đảmbảo ổn định mái dốc. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 173
  15. Giữacácđợtgiậtcấpcóchừalạicơ trung gian (bờ triền, thềm). Cầncăncứ vào chiềurộng cầnthiếtkhithicông ngườitaphânracơ làm việc, cơđểvận chuyển đấtvà cơđểbảovệ; ‰ Cơ làm việcvàcơ vận chuyển đất đượcxácđịnh xuất phát từđiềukiệnkỹ thuật đào, cầnphảicónền ổn định và chiềurộng đủ để hoàn thành các thao tác làm việc 1 cách bình thường. Chiềurộng cơđểvậnchuyển đấtlấynhư sau: •Khi vận chuyển thủ công lấy rộng 3-3.5m. •Khi vận chuyển bằng xe súc vật kéo lấy rộng 5m. •Khi vận chuyển bằng xe cơ giới lấy rộng 7m. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 174
  16. ‰ Trên mỗidậtcấpkhối đào phải để lạicơ bảovệ,khi tuân theo mái dốctự nhiên của đấtthìchiềurộng cơ có thể xác định theo điềukiện: (5.6) Trong đó: a: chiềurộng củacơ (m). H: chiềucaođậtcấp(m). Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 175
  17. 4. Bố trí đường vận chuyển trên mép khối đào: Thi công công tác đất ở trên công trường và khai thác mỏ có liên quan đếnviệcsử dụng máy móc và công cụ vận chuyểncũng như việcbố trí đúng đắn đường vận chuyển ở gầnhốđào ngoài phạmvisụp đổ củakhối lăng trụ. Hình 5.2: Bố trí đường vận chuyển trên mép hố đào Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 176
  18. Khoảng cách từ mép khối đào đến tuyến vận chuyển có thể được xác định theo công thức: (5.7) Trong đó: l1: khoảng cách từ tuyến vận chuyển đến chỗ giao nhau với đường được tạo bởi mái dốc tự nhiên của đất (m). H: chiều sâu khối đào (m). ϕ: góc mái dốc tự nhiên của đất (độ). α: góc giữa mái dốc đào thực tế và mái dốc tự nhiên. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 177
  19. II. Biện pháp ngăn ngừa đất đá lăn rơi: Khi đào nếutrênthànhhốđào ngẫu nhiên tạoracácụ đất đátreothìđình chỉ công việc ở dướivàpháđitừ phía trên sau khi đãchuyểnngườivàmáyranơian toàn. Chừabờ bảovệđểngăngiữ các tầng đất đálăntừ phía trên xuống. Để đảmbảotốthơn, ở mép bờ cần đóng các tấm ván thành bảovệ cao 15cm. Đất đá đào lên phải đổ xa cách mép hố,hàoítnhất 0.5m. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 178
  20. Khi đào đấttuyệt đối không đào theo kiểuhàmếch. Nếu đào bằng máy gầuthuậnthìchiềucaotầng xúc không đượclớnchiều cao xúc tối đacủagầu xúc, phải xúc theo góc độ đãquyđịnh theo thiếtkế khoan đào. Trong quá trình đào hào, hố,ngườitaphảithường xuyên xem xét vách đấtvàmạch đấtphíatrênnếuthấy có kẽ nứthoặchiệntượng sụtlỡđedoạ thì phải đình chỉ việc đào ngay. Cán bộ kỹ thuậtphảitiếnhànhnghiên cứu để đề ra biệnphápgiảiquyếtthíchhợpvàkịpthời. Đặcbiệtsaumỗitrậnmưaphảikiểmtraváchđào trước khi để công nhân xuống hốđào tiếp. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 179
  21. III. Biện pháp ngăn ngừa người ngã: Công nhân lên xuống hố,hàosâuphải có thang chắc chắn, cấm leo trèo lên xuống theo các văng chống. Công nhân phải đeodâyantoànvàdâyphảibuộcvào chỗ thậtchắctrongtrường hợpsau: ‰ Khi làm việctrênmáidốccóchiềucaohơn3mvà độ dốc ≤ 45o. ‰ Khi bề mặtmáidốctrơntrượt, ẩm ướtvàđộ dốc ≤ 30o. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 180
  22. Khi đã đào tới độ sâu 2m trở lên bằng thủ công thì không để công nhân làm việc1ngườimàphảibố trí ít nhất2người. Tuyệt đốicấm đứng ngồitrênmiệng hoặcsátdướichân thành hào hố có vách đứng đang đào dỡđểnghỉ giảilao hoặc đợichờ công việc. Trường hợpdưới chân thành hào hố có khoảng cách đấtrộng thì có thểđứng hoặc ngồi cách chân thành hào hố 1khoảng cách lớnhơn chiềucaocủa thành hố từ 1m trở lên. Hốđào trên đường đilạiphảicóràochắn, ban đêm phải có đèn sáng để bảovệ. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 181
  23. IV. Biện pháp đề phòng nhiễm độc: Trước khi công nhân xuống làm việc ở các hố sâu, giếng khoan, đường hầmphảikiểm tra không khí bằng đèn thợ mỏ.Nếucókhíđộcphảithoátđibằng bơmkhông khí nén. Trường hợpkhíCO2 thì đèn lậploèvàtắt, nếu có khí cháy như CH4 thì đèn sẽ cháy sáng. Khi đào sâu xuống lòng đất, phát hiệncóhơihoặckhói khó ngửithìphảingừng ngay công việc, công nhân tản ra xa để tránh nhiễm độc. Phải tìm nguyên nhân và áp dụng các phương pháp triệtnguồn phát sinh, giảitoảđi bằng máy nén không khí, quạt, cho đếnkhixử lý xong và đảmbảo không còn khí độchoặcnồng độ khí độcrất nhỏ không nguy hiểm đếnsứckhoẻ thì mớiralệnh cho tiếptục thi công. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 182
  24. Khi đào đất ở trong hầm, dướihố móng có các loại ống dẫnhơixăng dầuhoặccóthể có hơi độc, khí mêtan, dễ nổ thì không được dùng đèn đốtdầuthường để soi rọi, không được dùng lửa và hút thuốc. Nếucầnphảilàmviệcdướihố,giếng khoan, đường hầm có hơikhíđộc, công nhân phảitrangbị mặtnạ phòng độc, bình thở và phảicóở trên theo dõi hỗ trợ. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 183
  25. V. Phòng ngừa chấn thương khi nổ mìn: Trong nổ phá cầnchúýphạmvinguyhiểmcủanổ phá gây ra cho người, máy móc thi công, các vậtkiếntrúc xung quanh và phảicóbiệnphápantoàntương ứng. Nghiên cứutínhchấtnguyhiểmcủanổ phá có mấy phương diệnsau: ‰ Phạmvinguyhiểmcủahiệu ứng động đất. ‰ Cự ly nguy hiểmnổ lây. ‰ Phạmvitácdụng nguy hiểmcủa sóng không khí xung kích. ‰ Cự ly nguy hiểmmảnh vụn đất đábaycábiệt. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 184
  26. Những quy định bảo đảm an toàn khi nổ mìn: Khi nổ mìn phảisử dụng các loạithuốc nào ít nguy hiểm nhấtvàkinhtế nhất được cho phép dùng đốivớimỗi loạicôngviệc. Trường hợpphảidự trữ thuốcnổ quá 1 ngày đêm thì phảibảoquảnthuốcnổởkho đặcbiệtriêng,đượcsự đồng ý củacơ quan công an địaphương nhằmhạnchế lượng thuốcnổ và bảo đảmantoàn. Khu vựckhothuốcnổ phảibố trí xa khu người ở,khu vựcsảnxuấtvàcóràobảovệ xung quanh cách kho ít nhất40m.Khothuốcnổ nếucóthể làmchìmxuống đất hoặc đắp đất bao quanh, mái làm bằng kếtcấunhẹ. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 185
  27. Nếu thi công nổ mìn theo lúc tốitrờithìchỗ làm việc phải đượcchiếusángđầy đủ và phảităng cường bảovệ vùng nguy hiểm. Trong trường hợpnổ mìn bằngdâycháychậmmàcông nhân không chạyrađược vùng an toàn kịpthờithìdùng phương pháp nổ bằng điện điềukhiểntừ xa hoặcbằng dây dẫnnổ. Sau khi nổ mìn phải quan sát vùng nổ,kiểmtraphát hiệnthấy mìn câm hay nghi ngờ có mìn sót thì phải đánh dấu, cắmbiển báo không cho ngườivàovàtìm cách xử lý. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 186
  28. Bài 2. GIÀN GIÁO VÀ NGUYÊN NHÂN CHẤN THƯƠNG KHI LÀM VIỆC TRÊN CAO I. Yêu cầuvề mặtantoànđốivới giàn giáo: Hầuhếttấtcả các công việcxâydựng và lắpghép, trang trí, sửachữavàcáccôngviệckháclàmtrêncao đềucần có giàn giáo. Do đómuốn đisâukỹ thuậtantoàncủatừng loạicông việcxâylắptrêncao,cầnnắmvững kỹ thuậtantoàn chung cho các công việc đó. Đó chính là kỹ thuậtantoàntrongtrongviệclắpdựng và sử dụng giàn giáo. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 187
  29. Hình 5.3: Cấu tạo giàn giáo Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 188
  30. Hình 5.3: Cấu tạo giàn giáo (TT) Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 189
  31. Tác dụng của giàn giáo là kếtcấutạm để đỡ vậtliệuvà ngườilàmviệc trên cao, cho nên yêu cầucơ bản đốivới giàn giáo về mặtantoànlà: ‰ Từng thanh của giàn giáo phải đủ cường độ và độ cứng, nghĩa là không bị cong võng quá mức, không bị gụcgãy. ‰ Khi chịulựcthiếtkế thì toàn bộ giàn giáo không bị mất ổn định, nghĩalàtoànbộ kếtcấu không bị nghiêng, vặn, biếndạng quá lớnhoặcbị sập đổ dưới tác dụng củatảitrọng thiếtkế. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 190
  32. Nếukếtcấucủagiàngiáokhôngtốthoặckhisử dụng không theo chỉ dẫnkỹ thuậtantoànthìnhất định dễ xảy ra tai nạnnghiêmtrọng cho những ngườilàmviệctrên giàn giáo và cả ngườilàmviệcdưới đấtgần giàn giáo. Cho nên để đảmbảoantoàntrongviệc dùng giàn giáo cầnphải: ‰ Chọnloại giàn giáo thích hợpvớitínhchấtcông việc. ‰ Lắpdựng giàn giáo đúng yêu cầucủathiếtkế,có kiểmtrakỹ thuậttrướckhisử dụng. ‰ Quá trình sử dụng phải tuân theo kỹ thuậtantoàn khi làm việc trên giàn giáo. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 191
  33. Khi lựachọnvàthiếtkế giàn giáo, phảidựavào: ‰ Kếtcấuvàchiềucaocủatừng đợt đổ bêtông, đợt xây trát, loạicôngviệc. ‰ Trị số tảitrọng, vậtliệusẵncóđể làm giàn giáo. ‰ Thờigianlàmviệccủa giàn giáo và các điềukiện xây dựng khác. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 192
  34. Khi lắpdựng và sử dụng giàn giáo, phải đảmbảocác nguyên tắcantoàncơ bảnsau: ‰ Bảo đảm độ bềnkếtcấu, sự vững chắcvàđộ ổn định trong thờigianlắpdựng cũng như thờigiansử dụng. ‰ Phải có thành chắn để đề phòng ngườingãhoặcvậtliệu, dụng cụ rơixuống. ‰ Bảo đảmvận chuyểnvậtliệutrongthờigiansử dụng. ‰ Bảo đảmcácđiềukiệnantoànlaođộng trên giàn giáo trong thờigianlắpdựng và sử dụng. ‰ Chỉđượcsử dụng giàn giáo khi đãlắpdựng xong hoàn toàn và đã đượckiểmtrađồng ý củacánbộ kỹ thuật. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 193
  35. II.Nguyênnhânsự cố làm đổ gãy giàn giáo và gây chấnthương: 1. Những nguyên nhân làm đổ gãy giàn giáo: Nguyên nhân thuộcvề thiếtkế tính toán: lậpsơđồtính toán không đúng, sai sót xác định tảitrọng, Nguyên nhân liên quan đếnchấtlượng gia công, chế tạo: gia công các bộ phậnkếtcấu không đúng kích thướcthiếtkế, các liên kếthàn,buộccácmốinốikéo kém chấtlượng, Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 194
  36. Nguyên nhân do không tuân theo các điềukiệnkỹ thuật khi lắpdựng giàn giáo: ‰ Thay đổituỳ tiệncáckíchthướcthiếtkế củasơđồ khung không gian. ‰ Đặtcáccột giàn giáo nghiêng lệch so vớiphương thẳng đứng làm lệch tâm củacáclựctácdụng thẳng đứng gây ra quá ứng suất. ‰ Không đảmbảo độ cứng, ổn định và bất chuyểnvi củacácmắtgiàngiáo;sự vững chắccủahệ gia cố giàn giáo vớitường hoặc công trình. ‰ Giàn giáo tựalênnền không vững chắc, không chú ý đến điềukiện địahìnhvàcácyêucầuchấtlượng lắp ghép khác. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 195
  37. Nguyên nhân phát sinh trong quá trình sử dụng giàn giáo: ‰ Giàn giáo bị quá tảisovớitínhtoándodự trữ vậtliệu hoặctíchluỹ rác rưỡi trên sàn công tác quá nhiều. ‰ Không kiểmtrathường xuyên về tình trạng giàn giáo và sự gia cố của chúng vớitường hoặc công trình. ‰ Hệ gia cố giàn giáo vớitường bị nớilỏng hoặchư hỏng. ‰ Các đoạncột ở chân giàn giáo bị hư hỏng do các công cụ vận chuyểnvachạmgâyra. ‰ Các chi tiếtmốinốibị phá hoạihoặctăng tảitrọng sử dụng do tảitrọng động. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 196
  38. 2. Những nguyên nhân gây ra chấnthương: Ngườingãtừ trên cao xuống, dụng cụ vậtliệurơitừ trên cao vào người. Mộtphầncôngtrìnhđang xây dựng bị sụp đổ. Chiếusángchỗ làm việc không đầy đủ. Tai nạnvềđiện. Thiếu thành chắn và thang lên xuống giữacáctầng. Chấtlượng ván sàn kém. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 197
  39. III. Yêu cầu đối với vật liệu làm giàn giáo: Thông thường giàn giáo có thể làm bằng tre, gỗ,kim loại, hoặclàmkếthợpgỗ và kim loại. Hiện nay giàn giáo làm bằng gỗ và thép là chủ yếu. Nói chung trên công trường nên dùng các loại giàn giáo đã đượcchế tạosẵnhoặc đã đượcthiếtkế theo tiêu chuẩn Trường hợp giàn giáo không theo tiêu chuẩnthìphải tiếnhànhtínhtoántheođộ bềnvàổn định. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 198
  40. Bài 3. ĐẢM BẢO AN TOÀN KHI SỬ DỤNG GIÀN GIÁO I. Độ bềncủakếtcấuvàđộ ổn định của giàn giáo: Độ bềnvàổn định của giàn giáo là yếutố cơ bản để đảmbảoantoàn,tránhsự cố gẫy đổ khi sử dụng chúng. Tuy nhiên hệ số an toàn độ bềnvàổn định cũng không lấylớnquátránhlãngphívậtliệu, làm giảmcácchỉ tiêu kinh tế. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 199
  41. 1. Độ bền của kết cấu giàn giáo: Để đảmbảoantoànlàmviệctrêngiàngiáo,phảitính toán vớisơđồtảitrọng tác dụng phù hợpvới điềukiện làm việcthưctế,tứclàkếtcấuphảichịu đượctrọng lượng bảnthângiàngiáo,ngườilàmviệcvàsố lượng máy móc vậtliệucầnthiết. Thựcchấttínhtoánđộ bềnlàmviệccủa giàn giáo rất phứctạp. Vì vậy, ngườitatínhvớimức độ chính xác tương đốidựatrên1số giả thiếtcóchúýđếnsự dự trữ cầnthiếtcủa độ bền. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 200
  42. Các giả thiết đó là: ƒ Các cột giàn giáo liên tục theo chiềucao,những chỗ nốicoinhư tuyệt đốicứng. ƒ Chiềucaocủatấtcả các tầng giàn giáo coi như bằng nhau. ƒ Tấtcả các đầumối đều đượcgắnchặtvàophần đổ và xây củacôngtrình,cóđủ thanh giằng chéo để giữ khỏibị chuyểnvị theo mặtphẳng ngang. ƒ Liên kếtgiữasànchịulựcvàcộtbằng cốtthépđai đãtạoramômenphụ thêm ở trong các cột ống do sự nén lệch tâm. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 201
  43. Từ các giả thiết trên, ta có sơ đồ tính cho 1 cột giàn giáo sau: Trong đó: P: lực tác dụng ở từng tầng bao gồm lực thường xuyên, lực tạm thời, (kg). h: chiều cao của tầng giàn giáo (m). eo: độ lệch tâm giữa điểm đặt lực và các bộ phận liên kết (m). Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 202
  44. Lực tác dụng vào cột được xác định theo công thức: (5.14) Trong đó: Ptx: tải trọng thường xuyên trên cột (kg). Pg: tải trọng gió, có thể lấy bằng 25kg ở mỗi tầng. Ptth: tải trọng tạm thời trên sàn công tác, có thể lấy bằng 200kg trên 1m2 sàn. n: số tầng của giàn giáo. K: hế số an toàn lấy bằng 2. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 203
  45. Sau đó kiểm tra lực tới hạn trong cột theo công thức Euler: (5.15) Trong đó: E, J: môđun đàn hồi và mômen quán tính của tiết diện cột. Điều kiện kiểm tra: (5.16) Nếu không thoả mãn thì phải tăng độ bền của kết cấu giàn giáo. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 204
  46. 2. Độ ổn định của giàn giáo: Sựổn định của giàn giáo phụ thuộcvào: ƒ Trị sốđặtcáctảitrọng thẳng đứng. ƒ Hệ thống liên kếtcủa đoạn giàn giáo vớicácbộ phậncốđịnh của công trình. ƒ Điềukiệnlàmviệccủacộtkhiuốndọc. ƒ Điềukiệntỳ lên đấtcủacộtgiàngiáo,sứcchịutải của đấtnềndưới giàn giáo. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 205
  47. Khi tính ổn định của giàn giáo, coi rằng giàn giáo được lắp đặttrênnền đấtchắc, đồng chất, đáp ứng được những yêu cầukỹ thuậtvàbảo đảmthoátnước. Những nguyên tắccơ bảnlàmmấttínhổn định các bộ phậncủanhững đoạngiàngiáocóthể dẫn đếnsự cố củacả giàn giáo và tai nạncóthể phân ra làm 4 loại chính sau đây: Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 206
  48. ƒ Số lượng gia cố không đủ so vớiyêucầukỹ thuật làm cho chiều dài tính toán củacộttăng lên nhiều. ƒ Sự tăng giả tạonhững trị số tính toán củacáctải trọng tạmthờivàthường xuyên lên cộtdoviệc tăng tuỳ tiệnkhoảng cách giữacáccột ở 2phương của giàn giáo làm cho cộtbị quá tải. ƒ Sự lún củacácchỗ tựariêngbiệtcũng gây ra quá tải ở các cộtkhácdosự phân bố lạitảitrọng tạm thời. ƒ Gió bão. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 207
  49. Ngoài ra một nguyên nhân nữalàtổ hợpbấtkỳ trong 4 nguyên nhân trên. Do đó để đảmbảo ổn định củagiàn giáo thì phải đảmbảocácyêucầusauđây: ƒ Trướckhilắpdựng giàn giáo phảisannềncho phẳng, nếu độ dốcquálớnthìphảilàmbậc, đầm lèn kỹ và phải có rãnh thoát nướctốt. ƒ Để tăng độ cứng của giàn giáo, thường làm các thanh giằng chéo. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 208
  50. ƒ Chiều cao giàn giáo ứng vớitiếtdiệncủacột đãchọn không phảilàvôhạnbởivìứng suất đoạndướicủacột sẽ tăng lên khi tăng chiềucaocủagiàngiáo.Dođó chiềucaotối đacủanóđượcxácđịnh theo điềukiệnsao cho ứng suất ởđoạndướicủacột không đượcvượtquá ứng suất cho phép, có nghĩalàlựctínhtoánchophépPtt ởđoạndướisẽ là: (5.15) Trong đó: F: diện tích tiết diện cột. ϕ: hệ số uốn dọc. [σ]: ứng suất cho phép của vật liệu cột. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 209
  51. II. Các điều kiện lao động an toàn trên giàn giáo: Sàngiàngiáothường làm bằng gỗ, không nên dùng tre. Khi lát sàn cần đặcbiệtchúýsự liên kếtchắcchắngiữa sàn và thanh ngang đỡ sàn. Mặtsàncôngtácphảibằng phẳng, không có lỗ hỗng, không để hụtván,khehở giữa các tấm ván không đượcrộng quá 5mm. Chiềurộng sàn trong công tác xây dựng không hẹphơn 2m,trongcôngtáctrátlà1.5m,trongcôngtácsơnlà 1m. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 210
  52. Sàn công tác không nên làm sát tường: ƒ Nên chừamépsànvàmặttường để kiểmtrađộ thẳng đứng bứctường khi xây, khe hở không rộng hơn6cm. ƒ Khi trát bứctường thì khe hởđókhôngrộng hơn 10cm. Trên mặt giàn giáo và sàn công tác phải làm thành chắn để ngănngừangãvàdụng cụ,vậtliệurơixuống dưới. Thành chắncaohơn1m,phảicótayvịn. Thành chắn, tay vịnphảichắcchắn và liên kếtvớicáccột giàn giáo về phía trong, chịu đượclực đẩyngangcủa1côngnhân bằng 1 lựctậptrunglà25kg.Mépsànphảicótấmgỗ chắn cao 15cm. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 211
  53. Số tầng giàn giáo trên đó cùng 1 lúc có thể tiếnhành làm việc không vượtquá3tầng, đồng thờiphảibố trí công việc sao cho công nhân không làm việctrên1mặt phẳng đứng. Để thuậntiệnchoviệclênxuống, giữacáctầng phải đặt các cầu thang: ƒ Khoảng cách từ cầu thang đếnchỗ xa nhấtkhông quá 25m theo phương nằmngang. ƒ Độ dốccầu thang không đượcquá10o. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 212
  54. ƒ Chiềurộng thân thang tốithiểulà1mnếulênxuống 1chiềuvà1.5mnếulênxuống 2 chiều. ƒ Nếu giàn giáo cao dưới 12m, thang có thể bắttrực tiếptừ trên sàn; khi cao hơn12mđể lên xuống phải có lồng cầu thang riêng. ƒ Lên giàn giáo phải dùng thang, cấmtrèocột, bấu víu đungười lên, không được mang vác, gánh gồng vậtliệunặng lên thang; không đượcphépchấtvật liệu trên thang. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 213
  55. Để bảovệ công nhân khi làm việckhỏibị sét đánh phải có thiếtbị chống sét đạtyêucầukỹ thuậtantoàn.Giàn giáo kim loạiphải đượctiếp đất. Trong thờigianlàmviệcphảitổ chứctheodõithường xuyên tình trạng của giàn giáo nói chung, đặcbiệtsàn và thành chắn. Nếupháthiệncóhư hỏng phảisửachữa ngay. Khi có mưadônghoặcgiólớnhơncấp6,sương mù dày đặc thì không đượclàmviệctrêngiàngiáo.Sau cơngiólớn, mưadôngphảikiểmtralại giàn giáo trước khi tiếptục dùng. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 214
  56. Khi làm việcvề ban đêm, chỗ làm việctrêngiàngiáo phải đượcchiếusángđầy đủ.Tấtcả lối đilạicầu thang trên giàn giáo và mặt đất xung quanh chân cầuthang cũng phải đượcchiếusángtheotiêuchuẩnchiếusáng chung. Giàn giáo lắpdựng ở cạnh các đường đicónhiềungười và xe cộ qua lạiphảicóbiệnphápbảovệ chu đáo để các phương tiệnvậntảikhỏivachạmlàmđổ gãy giàn giáo. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 215
  57. Công nhân làm việc trên giàn giáo phải có dây an toàn, đigiàycóđế nhám, đầu độimũ cứng. Không cho phép: ƒ Đicácloại dép không có quai hậu, các giày dép trơn nhẵndễ bị trượtngã. ƒ Tụ tập nhiềungười cùng đứng trên 1 tấmvánsàn. ƒ Ngồi trên thành chắnhoặc leo ra ngoài thành chắn. Những công nhân phải leo lên cao làm việctrêngiàn giáo, công nhân làm việcdưới đất xung quanh giàn giáo đềuphảihọctậpvề kỹ thuậtantoàncóliênquan. Những ngườicóbệnh tim, động kinh, huyếtápcao,tai điếc, mắtkém,phụ nữ có thai, dưới18tuổi không được làm việctrêncao. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 216
  58. III. An toàn vận chuyển vật liệu trên giàn giáo: Lúc lắp giàn giáo ở trên cao, khi chưa có sàn công tác, công nhân phải đeodâyantoànbuộcvàocácbộ phận chắcchắnhoặccột giàn giáo bằng cáp hay xích. Để đưavậtliệuxâydựng lên giàn giáo trong quá trình sử dụng có thể áp dụng 2 dạng vận chuyển: Khi phương tiệnvận chuyểntrựctiếp liên quan đếngiàn giáo có thể dùng cẩuthiếu nhi hoặcthăng tải. Chỗđặt cầntrụcvàchỗ nhậnvậtliệuphảinghiêncứutrước trong thiếtkế và tính toán đủ chịulực. Khi cầntrục và thang tảibố trí đứng riêng, độclậpvới giàn giáo thì phảicốđịnh chúng vớicáckếtcấucủa công trình hoặc dùng neo xuống đấtchắcchắn. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 217
  59. Các thao tác bốcxếpvậtliệutừ cầntrục lên giàn giáo phảinhẹ nhàng, không đượcquăng vứtvậtliệuvỡ hoặc thừa không dùng đến. Muốn đưaxuống phải dùng cần trụchoặctời. Chỉ cho phép vận chuyểnvậtliệutrêngiàngiáobằng xe cút kít hay xe cảitiến khi giàn giáo đã đượctínhtoán thiếtkế vớinhững tảitrọng đóvàphải lát ván cho xe đi. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 218
  60. IV. An toàn khi tháo dỡ giàn giáo: Trong thờigiantháodỡ giàn giáo, tấtcả các cửaravàoở tầng 1 và ở các ban công các tầng gác trong khu vựctiến hành tháo dỡđềuphải đóng lại. Trướckhilột ván sàn, giàn giáo phảidọnsạch vậtliệu, dụng cụ,rácrưỡi trên sàn ván và rào kín đường đidẫn đếnchỗđó. Trong khu vực đang tháo dỡ giàn giáo phảicóràodiđộng đặtcáchchângiàngiáoítnhấtbằng 1/3 chiềucaocủa giàn giáo, phảicóbiểncấm không cho ngườilạ vào. Các tấm ván sàn, các thanh kếtcấugiàngiáođượctháo dỡ ra không đượcphéplaotừ trên cao xuống đấtmàphải dùng cầntrụchoặctời để đưaxuống đất 1 cách từ từ. Bài giảng AN TOÀN LAO ĐỘNG TRONG XÂY DỰNG 219