Bài giảng Kế toán 1 - Tổng quan về kiểm toán và môi trường kiểm toán

Nội dung text: Bài giảng Kế toán 1 - Tổng quan về kiểm toán và môi trường kiểm toán

1. 2017 TỔNG QUAN VỀ KIỂM TỐN & MƠI TRƯỜNG KIỂM TỐN 1 MỤC TIÊU Giới thiệu khái niệm kiểm tốn và phân biệt các loại hình kiểm tốn Cung cấp kiến thức cơ bản về mơi trường kiểm tốn 2 NỘI DUNG Khái niệm kiểm tốn Phân loại kiểm tốn Mơi trường của hoạt động kiểm tốn 3 1
2. 2017 KHÁI NIỆM Kiểm tốn báo cáo tài chính năm 20x0 của Cơng ty Cổ phần Sữa Vinamilk để cơng bố cho các cổ đơng Cơ quan thuế duyệt quyết tốn thuế năm 20x0 của cơng ty Cơng ty TNHH MTV Vàng Bạc Đá Quý Sài Gịn Kiểm tốn Ngân sách tỉnh Khánh Hịa năm 20x0 Kiểm tra và đánh giá hoạt động của Chi nhánh Ngân hàng Đơng Á tại TPHCM để tìm giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động 4 KHÁI NIỆM Kiểm tốn là việc thu thập và đánh giá các bằng chứng về một thơng tin nhằm xác định và báo cáo về sự phù hợp của thơng tin này với các tiêu chuẩn được thiết lập. Việc kiểm tốn cần được thực hiện bởi các kiểm tốn viên đủ năng lực và độc lập. 5 KHÁI NIỆM Các thơng tin cần kiểm tra Các KTV Thu thập BÁO CÁO đủ năng và đánh Sự phù hợp lực và độc giá bằng lập chứng Các tiêu chuẩn được thiết lập 6 2
3. 2017 PHÂN LOẠI Phân loại • Kiểm tốn hoạt động theo mục • Kiểm tốn tuân thủ đích • Kiểm tốn BCTC Phân loại • Kiểm tốn viên nội bộ theo chủ • Kiểm tốn viên nhà nước thể • Kiểm tốn viên độc lập 7 PHÂN LOẠI Phân loại • Kiểm tốn hoạt động • Nhà quản lý theo mục • Kiểm tốn tuân thủ • Nhà nước đích • Kiểm tốn BCTC • Người thứ ba NGƯỜI SỬ • Kiểm tốn viên nội bộ Phân loại DỤNG • Kiểm tốn viên nhà nước theo chủ thể THƠNG TIN • Kiểm tốn viên độc lập 8 Sự khác biệt giữa các loại kiểm tốn Xe ơtơ 7 chỗ dùng để chở nước mắm đường Sài Gịn - Vũng Tàu, 3 chuyến một ngày. Tỷ lệ khấu hao là 10% một năm. • Kiểm tốn viên thuế? • Kiểm tốn viên độc lập ? • Kiểm tốn viên nội bộ ? 9 3
4. 2017 Mục đích kiểm tốn báo cáo tài chính . Làm cơ sở đưa ra ý kiến rằng BCTC: Ø Lập trên cơ sở chuẩn mực, chế độ kế tốn hiện hành Ø Tuân thủ pháp luật liên quan Ø Trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu . Giúp đơn vị cải tiến . Khơng bảo đảm cho sự tồn tại và khả năng quản lý 10 KIỂM TỐN ĐỘC LẬP Từ năm 1900 đến nay • Kiểm tốn phục vụ cho cổ Sau cách mạng đơng cơng ty nhằm xác định tính trung thực của báo cáo tài cơng nghiệp chính • Kiểm tốn phục vụ cho chủ • Lấy mẫu kiểm tốn nhân, nhằm phát hiện gian • Đánh giá hệ thống kiểm sốt lận của nhân viên nội bộ • Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh • Kiểm tốn trong mơi trường CIS 11 Kiểm tốn độc lập tại Việt Nam 5.1991 1.1994 • cơng ty kiểm • Quy chế về hoạt động kiểm tốn độc tốn đầu tiên lập (Nghị định 07/CP) 3.2004 9.1999 • Quy chế mới về hoạt động kiểm tốn độc lập (Nghị định • 4 chuẩn mực kiểm tốn đầu tiên 105/2004/NĐ-CP) 12.2005 4.2011 1.2014 • 38 chuẩn mực • Luật Kiểm • 37 chuẩn mực kiểm tốn được tốn độc lập kiểm tốn mới cĩ ban hành hiệu lực 12 4
5. 2017 Các tổ chức quốc tế 13 Hiệp hội nghề nghiệp 14 Một số cơng ty kiểm tốn 15 5
6. 2017 Tổ chức cơng ty kiểm tốn Các loại hình • Doanh nghiệp tư nhân • Cơng ty hợp danh • Cơng ty TNHH 16 Tổ chức cơng ty kiểm tốn Các cấp bậc nghề nghiệp Partner (Thành viên Manager (Chủ BGĐ như Phĩ nhiệm kiểm TGĐ, Giám Senior tốn or Kiểm đốc) Auditor tốn viên điều Staff (KTV hành) assistant chính) (Trợ lý KTV) 17 Những dịch vụ cung cấp bởi KTV Dịch vụ đảm bảo Kiểm tốn, định giá Sốt xét Kiểm tra theo thủ tục thỏa thuận Dịch vụ kế tốn Giữ sổ sách kế tốn Lập báo cáo tài chính Tư vấn kế tốn Dịch vụ Thuế Tư vấn thuế/Hoạch định thuế Tư vấn quản lý Tư vấn tài chính/Xây dựng chiến lược Các dịch vụ khác Đào tạo Tuyển dụng nhân sự 18 6
7. 2017 QUY TRÌNH KIỂM TỐN CHUẨN BỊ Tiền kế Lập kế KIỂM TỐN hoạch hoạch Thủ tục THỰC HIỆN Thử nghiệm Thử nghiệm đánh giá rủi KIỂM TỐN kiểm sốt cơ bản ro HỒN Đánh giá Báo cáo THÀNH KIỂM tổng hợp kiểm tốn TỐN kết quả 19 QUY TRÌNH KIỂM TỐN Chuẩn bị kiểm tốn – Tiền kế hoạch Cĩ nên ký hợp đồng kiểm tốn hay khơng? 20 QUY TRÌNH KIỂM TỐN Chuẩn bị kiểm tốn – Lập kế hoạch kiểm tốn Để cĩ kế hoạch & chương SOFTBYTE Annual Report trình kiểm tốn phù hợp cần phải: Ø Hiểu về tình hình kinh doanh & KSNB. Ø Xác định mức trọng yếu & đánh giá rủi ro kiểm tốn. 21 7
8. 2017 QUY TRÌNH KIỂM TỐN Thực hiện kiểm tốn : Kiểm tra hệ thống KSNB Thực hiện thử nghiệm kiểm sốt: thu thập bằng chứng về sự hữu hiệu của hệ thống KSNB. • Kiểm tra việc xét duyệt chi. • Quan sát việc chấp hành quy định về nhập xuất kho. • Phỏng vấn nhân viên về nhiệm vụ của họ v.v 22 QUY TRÌNH KIỂM TỐN Thực hiện kiểm tốn : Thực hiện thử nghiệm cơ bản Thử nghiệm cơ bản: gồm thủ tục phân tích & thử nghiệm chi tiết à thu thập bằng chứng về các sai sĩt trọng yếu của BCTC. - So sánh TTTC với nhau - Gửi thư xác nhận cơng nợ - Kiểm tra việc tính tốn - v.v 23 QUY TRÌNH KIỂM TỐN Hồn thành kiểm tốn – Đánh giá kết quả - Bằng chứng kiểm tốn đã thu thập đủ để đưa ra ý kiến chưa? - Sai sĩt chưa điều chỉnh cĩ nằm dưới mức cĩ thể chấp nhận khơng? - Hồ sơ kiểm tốn cĩ đầy đủ hay chưa? - Nhìn chung tình hình tài chính, kết quả kinh doanh cĩ hợp lý khơng? 24 8
9. 2017 QUY TRÌNH KIỂM TỐN Hồn thành kiểm tốn – Phát hành báo cáo . Lập và phát hành báo cáo kiểm tốn. . Giải quyết các sự kiện sau khi phát hành báo cáo. 25 Thực hành 1. Chứng kiến kiểm kê hàng tồn kho 2. Gửi thư xác nhận nợ phải thu, phải trả 3. Đọc báo cáo tài chính để dự đốn những khoản mục cĩ khả năng sai sĩt cao 4. Tổng hợp sai sĩt phát hiện được xem cĩ trọng yếu khơng? 5. Tìm hiểu về khách hàng trước khi ký hợp đồng 6. Kiểm tra chứng từ về tài sản cố định mua trong kỳ 7. Tìm hiểu về cơ cấu tổ chức khách hàng 8. Lập báo cáo kiểm tốn 9. Ký hợp đồng kiểm tốn 10. Kiểm tra sổ sách kế tốn cĩ tốt như khách hàng trình bày khơng? 26 Các loại ý kiến trên báo cáo kiểm tốn v CHẤP NHẬN TỒN PHẦN v KHƠNG PHẢI CHẤP NHẬN TỒN PHẦN: . Ý kiến kiểm tốn ngoại trừ . Ý kiến kiểm tốn trái ngược . Từ chối đưa ra ý kiến 27 9
10. 2017 Thực hành Kiểm tốn viên sẽ nĩi gì trên báo cáo kiểm tốn nếu: 1. Báo cáo tài chính cĩ nhiều sai sĩt nhưng đơn vị đã sửa chữa theo yêu cầu của kiểm tốn viên? 2. Chỉ cĩ một ít sai sĩt khơng trọng yếu nhưng đơn vị khơng đồng ý sửa theo yêu cầu của kiểm tốn viên. 3. Cĩ nhiều sai sĩt nhưng đơn vị khơng chịu sửa khiến báo cáo tài chính khơng cịn trung thực và hợp lý nữa? 4. Cĩ một số lớn khoản mục (50% tài sản) mà kiểm tốn viên khơng kiểm tra được vì thiếu chứng cứ thuyết phục. 5. Báo cáo tài chính thì trung thực và hợp lý riêng hàng tồn kho (7% tài sản) thì khơng bảo đảm vì kiểm tốn viên khơng chứng kiến kiểm kê được? 28 Khái quát về mơi trường kiểm tốn Những đặc điểm của nghề kiểm tốn • Trách nhiệm đối với xã hội profession • Tính chuyên mơn cao • Tiêu chuẩn để hành nghề • Niềm tin của cơng chúng 29 Điều kiện hành nghề KTV • Là kiểm • Cĩ thời gian thực • Tham gia đầy đủ tốn viên tê làm kiểm tốn chương trình từ ba mươi sáu cập nhật kiến tháng trở lên thức 1 2 3 30 10
11. 2017 Các kỹ năng và kiến thức cần thiết v Kiến thức về kế tốn và kiểm tốn. v Kiến thức về các ngành cơng nghiệp, kinh doanh và rủi ro. v Kỹ năng máy tính. v Chuyên mơn cho hệ thống KSNB. v Khả năng phát hiện gian lận. 31 Khái quát về mơi trường kiểm tốn Các nhân tố và các định chế Yêu cầu Yêu cầu của của xã tổ chức nghề hội nghiệp • CHUẨN MỰC KIỂM TỐN • ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP Yêu cầu • TRÁCH NHIỆM KTV của Nhà nước 32 Chuẩn mực kiểm tốn Thước đo chất lượng kiểm tốn Tổ chức lập quy Sự cần thiết 33 11
12. 2017 Chuẩn mực kiểm tốn quốc tế . Do IAASB (một ủy ban thuộc IFAC)ban hành. . IFAC là tổ chức phi chính phủ thành lập năm 1977. Sứ mệnh là phát triển và nâng cao nghề nghiệp để cĩ thể cung cấp dịch vụ chất lượng cao và ổn định vì lợi ích xã hội. 34 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam Bắt đầu soạn Soạn thảo dựa trên các chuẩn Ban hành theo thảo từ năm quyết định của 1997, đến nay mực quốc tế cĩ điều chỉnh cho Bộ trưởng Bộ đã ban hành Tài chính được 37 VSA. phù hợp với Việt Nam. Năm 2013, Bộ Tài chính Cĩ kết cấu 3 phần: Quy định Ngày 1/1/2016 cĩ đã ban hành các chuẩn chung, Nội dung thêm 10 chuẩn mực mực kiểm tốn mới và mới cĩ hiệu lực chính thức cĩ hiệu lực từ chuẩn mực và ngày 1 tháng 1 năm 2014 hướng dẫn chuẩn mực. 35 Chuẩn mực về đạo đức nghề nghiệp Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế tốn, kiểm tốn Việt Nam ban hành theo Quyết định số87/2005/QĐ-BTC ngày 01/12/2005 của Bộ trưởng Bộ Tài chính hết hiệu lực kể từ ngày 01/01/2016 và được thay thế bởi Thơng tư số 70/2015/TT-BTC ngày 08 tháng 5 năm 2015. Phần Áp dụng cho tất cả người làm kế tốn và người làm A kiểm tốn; Phần Áp dụng cho kiểm tốn viên hành nghề, nhĩm kiểm B tốn và cơng ty kiểm tốn; Áp dụng cho người cĩ Chứng chỉ kiểm tốn viên Phần C hoặc Chứng chỉ hành nghề kế tốn đang làm việc trong các doanh nghiệp, tổ chức 36 12
13. 2017 Đạo đức nghề nghiệp ü Là các quy tắc đạo đức mà một thành viên nghề nghiệp phải tuân thủ để ứng xử cĩ trách nhiệm đối với xã hội. ü Do Bộ Tài chính ban hành để bảo vệ uy tín nghề nghiệp trước xã hội. ü Nội dung quy định 37 Đạo đức nghề nghiệp Nội Độc lập dung Chính trực. quy Khách quan. định Bảo mật. Năng lực chuyên mơn và tính thận trọng Tư cách nghề nghiệp. 38 Trách nhiệm của kiểm tốn viên Các dạng sai phạm của đơn vị Lập báo cáo tài chính gian lận Khơng tuân thủ Biển thủ, tham ơ 39 13
14. 2017 Trách nhiệm của kiểm tốn viên • Xuyên tạc, giả mạo chứng từ Lập BCTC • Thơng tin khơng khai báo đầy đủ gian lận • Áp dụng sai các nguyên tắc kế tốn Biển thủ, • Biển thủ tham ơ • Tham ơ – quản lý Khơng • Hành vi bỏ sĩt hay vi phạm trái với tuân thủ pháp luật và quy định 40 Trách nhiệm của kiểm tốn viên Nhà quản lý Kiểm tốn viên • Lập và trình bày BCTC • Thiết kế và thực hiện • Tổ chức và duy trì một một cuộc kiểm tốn để hệ thống kiểm sốt đảm bảo một cách nội bộ hữu hiệu nhằm hợp lý là BCTC khơng đảm bảo một sách hợp cĩ sai sĩt trọng yếu. lý về việc ngăn chặn và phát hiện sai sĩt và gian lận cũng như sự tuân thủ luật pháp và các quy định. 41 Trách nhiệm của kiểm tốn viên • Đối với gian lận và sai sĩt: Chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc ngăn ngừa, phát Nhà quản hiện và xử lý. lý • Đối với hành vi khơng tuân thủ : đảm bảo cho đơn vị thực hiện đúng pháp luật và các quy định hiện hành. • Giới hạn trong phạm vi những thủ tục kiểm Kiểm tốn cần thực thi để giúp họ đi đến ý kiến về tốn viên BCTC, những thủ tục này được quy định trong các chuẩn mực kiểm tốn cụ thể. 42 14
15. 2017 Các biện pháp hạn chế trách nhiệm pháp lý KTV . Các điều khoản ràng buộc rõ ràng về nghĩa vụ từng bên trong hợp đồng . Thận trọng khi tiếp nhận khách hàng . Thực hiện đầy đủ các yêu cầu chuyên mơn . Bảo hiểm nghề nghiệp . Tơn trọng chuẩn mực về kiểm tra chất lượng nghề nghiệp 43 Đảm bảo hợp lý Thu thập bằng chứng kiểm tốn cần thiết giúp kiểm tốn viên kết luận rằng BCTC khơng cĩ sai lệch trọng yếu. 44 Hạn chế tiềm tàng Bản chất của việc lập và trình bày báo cáo tài chính Bản chất của các thủ tục kiểm tốn Sự cần thiết phải thực hiện cuộc kiểm tốn với thời gian và giá phí hợp lý 45 15
16. 2017 Hồi nghi nghề nghiệp “Kiểm tốn viên phải cĩ thái độ hồi nghi mang tính nghề nghiệp trong quá trình lập kế hoạch và thực hiện kiểm tốn, và luơn phải ý thức rằng cĩ thể tồn tại những tình huống dẫn tới những sai sĩt trọng yếu trong BCTC” (Đoạn 24 VSA 200) 46 Trách nhiệm pháp lý của KTV. vCác trường hợp dẫn đến trách nhiệm pháp lý: . Cẩu thả . Gian lận vCác loại trách nhiệm: . Trách nhiệm dân sự . Trách nhiệm hình sự 47 Những đối tượng kiểm tốn viên cĩ thể phải chịu trách nhiệm pháp lý Người thứ 3 thụ hưởng Kiểm tốn Khách hàng viên Người sở hữu chứng khốn 48 16
17. 2017 Khoảng cách giữa mong đợi và hiện thực Mong đợi Chuẩn mực Chuẩn mực Dịch vụ của người hiện hành hợp lý thực tế sử dụng Kỳ vọng khơng hợp lý Dịch vụ chưa hồn hảo Giải thích Tăng cường Hồn thiện cho người kiểm sốt chuẩn mực sử dụng chất lượng 49 50 17