Bài giảng Kế toán doanh nghiệp - Kế toán nợ phải trả (Phần 1)

Nội dung text: Bài giảng Kế toán doanh nghiệp - Kế toán nợ phải trả (Phần 1)

1. Mc tiêu K toán n ph i tr • Sau khi h c xong ch ơ ng này, ng i h c có th : – Gi i thích c nh ng yêu c u c ơ b n c a chu n m c k toán liên quan n n ph i tr bao g m v vi c ghi nh n, ánh giá và trình bày trên báo cáo tài chính – Nh n di n và v n d ng các tài kho n k toán thích h p trong x lý các giao d ch liên quan n n ph i tr . – Phân bi t c ph m vi c a k toán và thu liên quan n n ph i tr . – T ch c và th c hi n các ch ng t , s chi ti t và s t ng h p liên quan n n ph i tr . Khoa K toán – Ki m toán i h c M TPHCM 2 Ni dung • Nh ng khái ni m và nguyên t c c ơ b n • ng dng trên h th ng tài kho n k toán • Mt s l u ý d i góc thu • T ch c l p ch ng t , ghi s k toán chi ti t và t ng hp Ph n 1 NH NG KHÁI NI M C B N 3 1
2. Nh ng khái ni m c ơ b n Các chu n m c liên quan • Gi i thi u các chu n m c k toán liên quan • VAS 01 - Chu n m c chung • Khái ni m n ph i tr & iu ki n ghi nh n • VAS 18 – D phòng, tài s n và n ti m tàng • ánh giá • VAS 21 – Trình bày BCTC • Trình bày và công b 5 6 nh ngh a & iu ki n ghi nh n nh ngh a & iu ki n ghi nh n • Theo VAS 01 : – N ph i tr : Là ngh a v hi n t i ca doanh nghi p phát sinh t các giao d ch và s ki n ã qua mà doanh nghi p ph i S ki n & Ngh a v Ph i thanh toán thanh toán t các ngu n l c c a mình giao d ch ã hi n t i bng ngu n l c – N ph i tr c ghi nh n trong B ng cân i k toán khi có xy ra iu ki n ch c ch n là doanh nghi p s ph i dùng m t l ng ti n chi ra trang tr i cho nh ng ngh a v hi n t i mà doanh nghi p ph i thanh toán, và kho n n ph i tr ó ph i xác nh c m t cách áng tin c y. S ti n xác nh áng tin cy 7 8 2
3. Ví d 1: Ph i tr ng ư i bán Ví d 2: Ph i tr nhân viên Th i im Th i im Nh n hàng Ph i tr khi n h n S d ng Ph i tr khi n h n lp báo lp báo hóa, d ch v thanh toán lao ng thanh toán cáo cáo B ki n n u không B ki n n u không thanh toán, b ph t thanh toán, b ph t S ti n xác nu tr tr S ti n xác nu tr tr nh trên hóa nh theo tính ơ n toán 9 10 Ví d 3: Ng ư i mua ng tr ư c Ví d 4: Chi phí lãi vay Th i im Th i im lp báo lp báo cáo cáo 11 12 3
4. S ki n ã x y ra Ví d 5: Chi phí b o hành • N ph i tr ph i phát sinh t s ki n/giao d ch ã • Công ty A bán hàng có bo hành 2 nm. phát sinh trong quá kh . • Cu i nm 2012, s ti n bo hành c tính ph i tr • iu ki n này ng n ch n ghi nh n các kho n ph i tr trong nm 2013 gm: ch a ph i là ngh a v hi n t i. – 120 tri u bo hành cho sn ph m bán nm 2012 – 60 tri u bo hành cho sn ph m bán nm 2013. • Công ty A s ghi nh n kho n d phòng ph i tr cho chi phí bo hành trên BCTC cu i nm nay là bao nhiêu? • Nu s d d phòng ph i tr v BH SPHH trích lp nm 2011 còn li là 82 tri u. Mc d phòng cn lp 13 14 là bao nhiêu? Ngh a v hi n t i Ví d 6: Chi phí ngh mát • Theo VAS 18, có hai d ng ngh a v : • Công ty ABC có chính sách ài th vé cho cán b du – Ngh a v pháp lý là ngh a v phát sinh t m t h p ng lch n c ngoài hàng n m n u có thâm niên t 5 ho c m t v n b n pháp lu t hi n hành. nm tr lên. ây là chính sách n i b ã th c hi n – Ngh a v liên i là ngh a v phát sinh t các ho t ng c a nhi u n m qua, m c dù không th hi n trên h p mt doanh nghi p khi thông qua các chính sách do h ã ng lao ng. ban hành ho c h s ơ, tài li u hi n t i có liên quan ch ng minh cho các i tác khác bi t r ng doanh nghi p s ch p • KTV yêu c u DN c tính s ti n và ghi nh n nh nh n và th c hi n nh ng ngh a v c th . mt kho n ph i tr . úng hay sai? 15 16 4
5. Xác nh m t cách áng tin c y Ch c ch n x y ra • S ti n c a kho n ph i tr ph i có kh n ng xác nh • Doanh nghi p ch c ch n ph i dùng m t l ng ti n mt cách áng tin c y chi tr Khó xác nh c Gn úng Chính xác D i 50% 50% - 90% Trên 90% Kh n ng x y ra th p Có th Ch c ch n Xác nh m t cách áng tin c y 17 18 Ví d 7: V ki n S D phòng ph i tr • S là 1 qu c gia n i ti ng v các o lu t nghiêm kh c • Mt kho n d phòng ph i tr là mt kho n n ph i liên quan n môi tr ng. Công ty X vi ph m lu t và tr không ch c ch n v giá tr ho c th i gian. ang b c ơ quan môi tr ng xem xét hình ph t. • Mt kho n d phòng ph i tr ch c ghi nh n khi • Kt thúc niên , ch a có quy t nh chính th c th a mãn các iu ki n sau: nh ng theo lu t c a S., s ti n công ty X b ph t có – Doanh nghi p có ngh a v n hi n t i do kt qu t m t s th c tính là 20.000 USD. ki n ã x y ra. – S gi m sút v nh ng l i ích kinh t có th xy ra d n n vi c yêu c u ph i thanh toán ngh a v n ; và – a ra c m t c tính áng tin c y v giá tr c a ngh a v n ó. 19 20 5
6. N ti m tàng Gi i thích • VAS 18 nh ngh a n ti m tàng là: Nợ ti ềm tàng DP ph ải tr ả Nợ ph ải tr ả – “Ngh a v n có kh n ng phát sinh t các s ki n ã x y ra Ph ản ảnh nh ư 1 Ghi nh ận vào n ợ và s t n t i c a ngh a v n này s ch ư c xác nh n b i Xử lý Thuy ết minh ướ c tính k ế toán ph ải tr ả kh n ng hay x y ra ho c không hay x y ra ca m t ho c vào n ợ ph ải tr ả nhi u s ki n không ch c ch n trong t ươ ng lai mà doanh Ch ắc ch ắn x ảy ra Ch ắc ch ắn x ảy ra Đã x ảy ra nghi p không ki m soát ư c; ho c nh ưng s ố ti ền ch ưa Số ti ền xác đị nh Số ti ền xác đị nh – Ngh a v n hi n t i phát sinh t các s ki n ã x y ra Điều ki ện xác đị nh m ột cách đáng tin c ậy ho ặc một cách đáng tin một cách chính nh ưng ch ưa ư c ghi nh n vì: cậy xác Có th ể x ảy ra • (i) Không ch c ch n có s gi m sút v l i ích kinh t do vi c ph i thanh toán ngh a v n ; ho c Mc ch c ch n và tin c y c a s ti n • (ii) Giá tr c a ngh a v n ó không ư c xác nh m t cách áng tin c y” 21 22 Ví d 8: V ki n c a G ánh giá n ph i tr • N ph i tr c ph n nh theo giá g c Tính ch c ch n c a vi c ph i ch p nh n cáo bu c • N ph i tr dài h n có th ph i s d ng ph ơ ng Tính ch c ch n c a vi c ph i chi tr pháp chi t kh u dòng ti n quy v giá tr hi n t i. • Các kho n n ph i tr b ng ngo i t ph i ánh giá li cu i k . Tính ch c ch n c a s ti n ph i chi tr D C B A 23 24 6
7. Ví d 9 Trình bày n ph i tr • Mt kho n chi phí b i th ng s thanh toán sau 3 • Phân lo i n ng n h n và n dài h n: nm s ti n là 300 tri u. Giá tr hi n t i c a kho n – VAS 21 quy nh: “ Trong B ng cân i k toán m i doanh ti n này là bao nhiêu? Lãi su t c a các kho n vay nghi p ph i trình bày riêng bi t ( ) n ph i tr thành ng n tơ ng t trên th tr ng là 15%. hn và dài h n. Tr ư ng h p do tính ch t ho t ng doanh nghi p không th phân bi t ư c gi a ng n h n và dài h n, • Nu thanh toán m i n m 100 tri u, thì giá tr hi n t i thì ( ) n ph i tr ph i ư c trình bày th t theo tính thanh ca kho n chi phí này là bao nhiêu? kho n gi m d n” (on 37). 25 26 Phân bi t ng n h n - dài h n Cu trúc n ng n h n • N ng n h n là các kho n n ph i tr th a mãn m t N ng n h n trong hai iu ki n: – c d ki n thanh toán trong m t chu k kinh doanh bình th ng c a doanh nghi p; ho c Các kho n n ph i tr là Các kho n n ph i tr ng n – c thanh toán trong vòng 12 tháng k t ngày k t thúc k nh ng y u t c u thành hn khác c thanh toán k toán n m. ngu n v n ng n h n c trong vòng 12 tháng k t • N dài h n là n không th a mãn iu ki n c a n s d ng trong m t chu k ngày k t thúc niên ng n h n ho t ng bình th ng c a doanh nghi p 27 28 7
8. Bài t p th c hành 1 Bài t p th c hành 1 • K toán công ty X d nh ph n nh nh ng kho n sau vào n – Doanh nghi p c tính kho n chi phí ph i tr cho vi c s a ch a máy móc ph i tr trên BCTC c a công ty ngày 31.12.20x0: ca n m 20x1 là 103 tri u ng. – Ti n thuê nhà ph i tr c a quý 4.20x0 là 30 tri u ng, ơ n v ch a tr ti n – Mua hàng ch a tr ti n cho ng i bán, tr giá 400 tri u ng, h n thanh vì ch a nh n c hoá ơ n c a bên cho thuê mà t tính theo h p ng. toán là tháng 6.20x1. – Kho n b i th ng cho vi c s n ph m gây h i cho ng i tiêu dùng ch a – Vay ngân hàng N s ti n 300 tri u ng cách ây 2 n m và th i h n thanh xác nh c s ti n vì toà ch a x . c bi t các khách hàng ã ki n t toán là ngày 1.4.20x1. tháng 10.20x0 và òi b i th ng là 300 tri u ng. – Kho n n công ty M 20 tri u ng t nhi u n m tr c. Công ty M ã b sót – Ti n l ơ ng tháng 12.20x0 ch a thanh toán cho công nhân là 140 tri u kho n n này trong s sách c a mình. Ngày 10.10.20x0, công ty M ã gi i ng. th hoàn toàn. – Ti n thuê còn ph i tr công ty thuê tài chính C là 300 tri u ng trong 3 • Theo bn nh ng kho n nào c a n ph i tr c a công ty, s ti n nm n a, trong ó s ph i tr trong n m 20x1 là 120 tri u ng. là bao nhiêu? Tính t ng n ph i tr c a công ty trong ó phân bi t n ph i tr ng n h n, dài h n và n ph i tr khác. 29 30 Trình bày n ph i tr Bài t p th c hành 2 • Hn ch bù tr tài s n và n ph i tr • S d TK 331 ngày 31.12.20x1 nh sau, hãy trình bày BCTC – VAS 21 qui nh “các kho n m c tài s n và n ph i tr trình vào các kho n m c thích h p bày trên báo cáo tài chính không c bù tr , tr khi m t Nhà cung c p Th i hn Dư N Dư Có chu n m c k toán khác quy nh ho c cho phép bù tr ”. Công ty Ph ơ ngMai 2.20x1 250.000.000 Nhàmáy Hùng Sanh 7.20x1 140.000.000 Công ty Hà D ng 30.000.000 Ông Ti n t 2.20x2 180.000.000 Công ty S ơn Hà 7.20x2 20.000.000 Ca hàng 12 Lê L i 4.000.000 31 32 8
9. Trình bày n ph i tr Trình bày n ph i tr A. N PH I TR II. N dài hn I. N ng n hn 1. Ph i tr dài hn ng i bán 1. Vay và n ng n hn 2. Ph i tr dài hn ni b 2. Ph i tr ng i bán 3. Ph i tr dài hn khác 3. Ng i mua tr ti n tr c 4. Vay và n dài hn 4. Thu và các kho n ph i np Nhà n c 5. Thu thu nh p hoãn li ph i tr 5. Ph i tr ng i lao ng 6. D phòng tr cp mt vi c làm 6. Chi phí ph i tr 7. Ph i tr ni b 7. D phòng ph i tr dài hn 8. Ph i tr theo ti n k ho ch hp ng xây dng 9. Các kho n ph i tr , ph i np ng n hn khác 10. D phòng ph i tr ng n hn 33 34 Trình bày n ph i tr Ý ngh a c a thông tin • Thuy t minh chi ti t các kho n ph i tr : • òn b y tài chính c a doanh nghi p – Các kho n vay • Kh n ng thanh toán c a doanh nghi p – Thu và các kho n ph i n p • Mc l thu c vào v n vay c a doanh nghi p – Chi phí ph i tr • Mc l thu c vào ngu n v n ng n h n c a doanh – Các kho n ph i tr , ph i n p khác nghi p • Thuy t minh v n ti m tàng và các kho n cam k t 35 36 9
10. Các t s Bài t p th c hành 3 • T s n • c Báo cáo tài chính h p nh t Vinamilk 2010, nh n • T s thanh toán ng n h n xét: • T s n vay trên v n ch s h u – Mc s d ng òn b y tài chính cu i n m so v i u nm? • T tr ng n ng n h n trên t ng tài s n – S thay i kh n ng thanh toán cu i n m so v i u n m? – Nu lãi su t bi n ng, ánh giá nh h ng n báo cáo tài chính c a Vinamilk – Vinamilk có ph thu c vào ngu n v n ng n h n không? – Vay dài h n n h n tr trong n m 2011 là bao nhiêu? 37 38 Bài t p th c hành 3 (ti p theo) – N ph i tr nào là l n nh t c a Vinamilk? – Vinamilk có chi m d ng nhi u c a nhà cung c p không? – Vinamilk n p thu bao nhiêu trong n m 2010? Lo i thu nào chi m t tr ng l n nh t? – Tình hình n thu n cu i n m 2010? Lo i thu nào chi m t tr ng l n nh t? – Tình hình n l ơ ng nhân viên c a Vinamilk có nghiêm tr ng không? Gi i thích? – Gi i thích các kho n chi phí ph i tr cu i k ? 39 10