Bài giảng Kinh tế tiền tệ - Tiền tệ-Ngân hàng - Nguyễn Hồng Thắng (Phần 1)

Nội dung text: Bài giảng Kinh tế tiền tệ - Tiền tệ-Ngân hàng - Nguyễn Hồng Thắng (Phần 1)

1. TIỀN TỆ - NGÂN HÀNG GV: ThS. Nguyễn Hồng Thắng Email: thangnh@hvnh.edu.vn DĐ: 091 244 2971
2. Tài liệu tham khảo ◼ Federic S.Mishkin - Tiền tệ, ngân hàng và thị trường tài chính, 2001 ◼ TS.Tô Kim Ngọc – Giáo trình Lý thuyết tiền tệ - ngân hàng ◼ Các tạp chí chuyên ngành: Tạp chí ngân hàng, tạp chí tài chính, tạp chí khoa học & đào tạo ngân hàng ◼ Các văn bản pháp quy liên quan (Luật NHNN, Luật các TCTD, Luật các công cụ chuyển nhượng ) ◼ Internet
3. Bài 1: Bản chất, chức năng của TIỀN • Khái niệm và cơ sở khách quan • Hình thái tồn tại • Tính chất • Chức năng • Vai trò
4. Tiền là gì? (Money?) ◼ K.Marx: 1 hàng hóa đặc biệt được tách ra khỏi thế giới hàng hóa thông thường làm vật ngang giá chung và đo lường giá trị các hàng hóa khác ◼ KTH hiện đại: Bất cứ cái gì được chấp nhận chung trong thanh toán hoặc trả nợ ◼ Phân biệt tiền với: • Đồng tiền (currency) • Thu nhập (income) • Tài sản (wealth)
5. Các hình thái của TIỀN ◼ Tiền hàng hóa ◼ Tiền vàng ◼ Tiền giấy ◼ Tiền ghi sổ (tiền qua ngân hàng)
6. Tiền hàng hóa ➢ Hạn chế: • Khó chia nhỏ để trả lại tiền lẻ • Khó bảo quản • Khó di chuyển • Chỉ được công nhận trong từng khu vực, từng địa phương
7. Tiền vàng ◼ Ưu điểm: • Trọng lượng có thể quy định chính xác hơn, • Bền hơn, dễ chia nhỏ hơn so với tiền HH • Giá trị tương đối ít biến đổi ◼ Hạn chế: • Bất tiện khi di chuyển khối lượng lớn • Khả năng về vàng có hạn trong khi sản xuất ngày càng phát triển → khó chia nhỏ để tiến hành các giao dịch bình thường
8. Tiền giấy (Giấy bạc ngân hàng) ◼ Ưu điểm: ◼ Hạn chế: • Nhẹ, dễ di chuyển Lưu thông tiền giấy dễ với khối lượng lớn rơi vào tình trạng bất • Chi phí in ấn, khắc ổn định vì việc giữ tiền chạm, đảm bảo an giấy khan hiếm trong toàn rẻ lưu thông, điều chỉnh • Dễ hình thành một lượng tiền cho phù kết cấu tiền với các hợp với nhu cầu trao mệnh giá khác đổi hàng hóa là rất nhau thuận tiện cho khó quá trình trao đổi hàng hóa
9. Tiền ghi sổ (tiền qua ngân hàng) Thanh toán Thanh toán bằng SEC điện tử ◼ Ưu điểm của thanh toán bằng SEC: • Tiết kiệm chi phí giao dịch vì có nhiều khoản thanh toán có thể bù trừ cho nhau qua ngân hàng • Tăng hiệu quả kinh tế nhờ tăng tốc độ lưu thông hàng hóa • Sec có thể được viết với bất kỳ lượng tiền nào trong phạm vi SDTK khiến cho việc thanh toán những món tiền lớn được thực hiện dễ dàng hơn
10. Tiền ghi sổ (tiền qua ngân hàng) ◼ Hạn chế của thanh toán bằng SEC: • Cần thời gian để chuyển Sec từ nơi này đến nơi khác, thời gian cần thiết để có thể sử dụng SD trên TK thanh toán cho Sec làm tăng chi phí về thời gian chờ đợi • Các chi phí dành cho việc xử lý các chứng từ thanh toán cũng gây nên sự tốn kém đáng kể cho XH
11. Tiền ghi sổ (tiền qua ngân hàng) Sự phát triển nhanh của CNĐT và tin học + Sự ứng dụng chúng trong CNNH Hệ thống thanh toán hiệu quả (thanh toán điện tử trở nên phổ biến) Cho phép giảm tối đa lượng tiền mặt sử dụng trong lưu thông + Khắc phục được những hạn chế của hệ thống chi trả trên cơ sở sử dụng SEC ngày nay
12. Tính chất của TIỀN ◼ Được chấp nhận rộng rãi ◼ Dễ nhận biết ◼ Có thể chia nhỏ được ◼ Lâu bền ◼ Dễ vận chuyển ◼ Khan hiếm ◼ Đồng nhất
13. Chức năng của TIỀN ◼ Phương tiện trao đổi (medium of exchange) ◼ Đơn vị tính toán (unit of account) ◼ Tích lũy giá trị (store of value)
14. Phương tiện trao đổi ◼ T được sử dụng thanh toán khi mua hàng ◼ Tác dụng: • Khắc phục được hạn chế của trao đổi trực tiếp (“sự trùng hợp ý muốn”) → giảm chi phí giao dịch • Góp phần làm tăng hiệu quả kinh tế thông qua việc thúc đẩy CMH và PCLĐXH
15. Thước đo giá trị ◼ Biểu hiện giá trị HH thành T ◼ Tác dụng: • Tạo sự thuận tiện và dễ dàng khi so sánh giá trị các HH với nhau • Tiết kiệm được chi phí giao dịch nhờ việc giảm được số lần hình thành giá trung gian
16. Tích lũy giá trị ◼ Tích lũy sức mua trong thời gian nhận thu nhập cho đến khi sử dụng chúng ◼ Tác dụng: • Khắc phục được hạn chế của tích lũy bằng hiện vật: dễ hư hỏng, khó che giấu • Tạo nên phương tiện tích lũy an toàn với tính lỏng cao (Tính thanh khoản (tính “lỏng”- liquidity) của T chính là lý do dân chúng luôn tích lũy một phần TS dưới dạng này mặc dù có nhiều lựa chọn hấp dẫn khác: chứng khoán, BĐS )
17. Vai trò của tiền ◼ Đối với nền kinh tế vĩ mô ◼ Đối với nền kinh tế vi mô