Bài giảng Môi trường trong xây dựng - Chương 3: Nguyên nhân suy thoái môi trường

Nội dung text: Bài giảng Môi trường trong xây dựng - Chương 3: Nguyên nhân suy thoái môi trường

1. Nguyên nhân suy thối mơi trường Causes of environment degradation 1
2. 1. Suy thối mơi trường (STMT) là gì? ⚫ STMT là sự suy giảm cả 2 mặt chất lượng và số lượng của tài nguyên thiên nhiên và mơi trường xung quanh ⚫ Các hình thức suy thối mơi trường: ▪ Suy thoái lưu vực sông ▪ Xói mòn đất ▪ Giảm đa dạng sinh học ▪ Khai thác đồng cỏ quá mức ▪ Thiếu hụt nước ▪ Đánh bắt thủy sản quá mức ▪ Thiếu hụt chất đốt ▪ Sự đông đúc đô thị ▪ Ô nhiễm nước ▪ Giảm diện tích rừng ▪ Ô nhiễm không khí ▪ Suy thoái rừng ▪ Ô nhiễm đất 2
3. 1. Suy thối mơi trường (STMT) là gì? ⚫ Biểu hiện của suy thối mơi trường: ⚫ Suy giảm về số lượng ⚫ Suy giảm về chất lượng ⚫ Giải quyết? ⚫ Cĩ thể cấm khai thác, sử dụng? ⚫ Câu hỏi: Tại sao suy thối mơi trường? Thị trường cĩ thể bảo vệ được mơi trường? 3
4. 2. Thất bại thị trường (market failures) ⚫ Ngoại tác (externality) ⚫ Hàng hĩa cơng (public goods) ⚫ Sở hữu chung (common property)/Tài nguyên tự do tiếp cận (open access resources) ⚫ Thơng tin khơng hồn hảo (imperfect information) ⚫ Cạnh tranh khơng hồn hảo (imperfect competition) 4
5. Bàn tay vơ hình (invisible hand) ⚫ Thị trường hoạt động như thế nào? P=MB=MC MC MB Q1 Q* Q2 5
6. Ngoại tác (externality) ⚫ Là hoạt động của một thực thể ảnh hưởng đến phúc lợi của thực thể khác nhưng khơng được phản ánh trong giá thị trường MB = MPC P SS=MSC MSC = MPC + MEC SP=MPC -> MB < MSC Chi phí ngoại tác PS MEC P* DP=MB S Q Q* Q Xi măng 6
7. Ngoại tác (externality) P MEC Q 7
8. Hàng hĩa cơng cộng ⚫ Hàng hĩa cơng cộng là các loại hàng hĩa cĩ đặc tính khơng độc quyền và khơng thể phân chia → khơng cĩ giá cả. ⚫ Ví dụ? ⚫ Đa số hàng hĩa mơi trường là loại hàng hĩa cơng cộng: khí hậu, khơng khí sạch, cơng viên Vấn đề: - Hàng hĩa cơng khơng được cung cấp đầy đủ 8
9. Tài nguyên tự do tiếp cận (open access resources) ⚫ Tài nguyên khơng được kiểm sốt, ai cũng cĩ thể tự do khai thác → Quyền sở hữu tài nguyên khơng được xác định rõ ràng ❖ Tình trạng tàn phá rừng ❖ Khai thác thủy sản quá mức ❖ Khai thác nước ngầm quá mức 9
10. Tài nguyên tự do tiếp cận (open access resources) Xem xét việc đánh cá tại một vùng biển ❖ Cá nhân cân bằng MB = MC ❖ Lợi ích: giá trị của cá đánh bắt được ❖ Chi phí: 2 loại a. Chi phí đánh bắt (nghề, bạn) b. Chi phí cơ hội do khơng cịn được khai thác cá sau này ❖ Bản thân ngư dân chịu chi phí (a) nhưng chỉ chịu 1 phần chi phí (b). Tất cả ngư dân chia nhau chịu chi phí (b). → MPC < MSC → MB = MPC < MSC: sử dụng quá mức 10
11. Thất bại của chính sách (policy failures) ⚫ Khi nào can thiệp chính sách? ⚫ Thị trường thất bại (đk cần) ⚫ Can thiệp đem lại kết quả tốt hơn ⚫ Lợi ích > Chi phí cần thiết để can thiệp ⚫ Chính quyền cĩ thể can thiệp thơng qua: ⚫ Thuế, quy định, dự án đầu tư, quản lý vĩ mơ, cải cách cơ cấu, trợ giá 11
12. Thất bại của chính sách (policy failures) ⚫ Sử dụng tài nguyên: định giá nước thấp, trợ giá thủy lợi (30% đất thủy lợi của Ai Cập bị ngập và mặn hĩa (FAO, 1980) ) ⚫ Thất bại liên quan đến chính sách về đơ thị – cơng nghiệp: đơ thị hĩa, cơng nghiệp hĩa ⚫ Thất bại liên quan đến chính sách ngoại thương: khuyến khích xuất khẩu (trợ giá, tỷ giá hối đối .) ⚫ Thất bại liên quan đến chính sách kinh tế vĩ mơ: lãi suất (→ suất ck), luật về lương tối thiểu (→ cơng nghệ thâm dụng tư bản → ơ nhiễm), 12
13. Thất bại của chính sách (policy failures) ⚫ Lý do: ⚫ Điều chỉnh thị trường ít khi là mục tiêu chính của việc can thiệp (mục tiêu khác: quốc phịng, chính trị, quản lý vĩ mơ ) ⚫ Khơng dự tính được các tác động phụ ⚫ Khơng xử lý tốt vấn đề thơng tin: phức tạp nhưng khơng được coi trọng ⚫ Thiếu người thực hiện vì quyền lợi cộng đồng 13