Bài giảng Ngân hàng thương mại - Chương 1: Tổng quan về ngân hàng thương mại

Nội dung text: Bài giảng Ngân hàng thương mại - Chương 1: Tổng quan về ngân hàng thương mại

1. CH NG 1 ƯƠ TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 1
2. I. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC THÙ KINH DOANH CỦA NHTM 1. Khái niệm NHTM là tổ chức được thành lập để thực hiện hoạt động kinh doanh tiền tệ và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan, với hoạt động thường xuyên là nhận tiền gửi dưới nhiều hình thức khác nhau từ các chủ thể trong nền kinh tế và sử dụng số tiền này để cấp tín dụng, cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản cho các chủ thể trong nền kinh tế, nhằm mục tiêu lợi nhuận. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 2
3. II. CHỨC NĂNG VÀ VAI TRÒ CỦA NHTM 1. Chức năng của NHTM a. Trung gian tài chính NHTM thực hiện chức năng trung gian tài chính của nền kinh tế: + NHTM là một tổ chức tham gia điều tiết nguồn vốn cho nền kinh tế bằng việc tập hợp nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi từ các tổ chức và cá nhân để điều chuyển cho các tổ chức và cá nhân có nhu cầu về vốn thông qua hoạt động huy động vốn và cấp tín dụng. + Ngân hàng thương mại cũng là chủ thể trên đầu tư trên thị trường vốn. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 4
4. II. CHỨC NĂNG VÀ VAI TRÒ CỦA NHTM 1. Chức năng của NHTM b. Trung gian thanh toán Ngân hàng thương mại thực hiện chức năng trung gian thanh toán cho khách hàng bằng việc tổ chức thực hiện thanh toán chi trả thay cho những khách hàng có nhu cầu thanh toán qua ngân hàng: - NHTM tổ chức mở tài khoản cho khách hàng; - NHTM cung cấp và quản lý các công cụ thanh toán không dùng tiền mặt; - NHTM tổ chức thực hiện quy trình thanh toán thay cho khách hàng. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 5
5. II. CHỨC NĂNG VÀ VAI TRÒ CỦA NHTM 1. Chức năng của NHTM c. Tạo tiền - Chức năng tạo tiền của NHTM là sự kết hợp chức năng trung gian tài chính và chức năng trung gian thanh toán. Khi NHTM thực hiện 2 chức năng này làm cho lượng tiền gửi của khách hàng tại hệ thống ngân hàng thương mại tăng lên, làm tăng khôi cung tiền tệ trong nền kinh tế. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 6
6. II. CHỨC NĂNG VÀ VAI TRÒ CỦA NHTM 2. Vai trò của NHTM - Góp phần điều tiết nguồn vốn nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn trong nền kinh tế. - Góp phần thúc đẩy sự phát triển của thị trường tài chính. - Góp phần thực thi chính sách tiền tệ quốc gia nhằm đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế đã đề ra trong từng giai đoạn. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 7
7. III. CÁC NGHIỆP VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1. Nghiệp vụ nguồn vốn a. Vốn chủ sở hữu Vốn chủ sở hữu là nguồn vốn thuộc sở hữu của ngân hàng, bao gồm: vốn góp của chủ sở hữu ngân hàng, vốn tạo ra từ hoạt động kinh doanh và chênh lệch do đánh giá lại tài sản. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 8
8. III. CÁC NGHIỆP VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1. Nghiệp vụ nguồn vốn a. Vốn chủ sở hữu o Nghiệp vụ hình thành vốn chủ sở hữu. - Nghiệp vụ góp vốn ban đầu của chủ sở hữu khi thành lập ngân hàng. - Nghiệp vụ tăng vốn của NHTM trong quá trình hoạt động: từ lợi nhuận, từ vốn góp thêm của chủ sở hữu trong quá trình hoạt động của ngân hàng. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 9
9. III. CÁC NGHIỆP VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1. Nghiệp vụ nguồn vốn a. Vốn chủ sở hữu o Đặc điểm. - Thành phần vốn có tính ổn định. - Chiếm tỷ trọng nhỏ nhưng có vai trò rất quan trọng trong kinh doanh ngân hàng o Mục đích sử dụng. - Đầu tư mua sắm tài sản cố định - Đầu tư nhằm mục đích sinh lời. - Cấp tín dụng. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 10
10. III. CÁC NGHIỆP VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1. Nghiệp vụ nguồn vốn b. Vốn huy động Vốn huy động là vốn thuộc sở hữu của các chủ thể trong nền kinh tế, được ngân hàng tạm thời quản lý, sử dụng, kinh doanh trong một thời gian nhất định sau đó sẽ hoàn trả lại cho chủ sở hữu khi đến hạn. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 11
11. III. CÁC NGHIỆP VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1. Nghiệp vụ nguồn vốn b. Vốn huy động o Nghiệp vụ hình thành. - Nhận tiền gửi (không KH, có KH, tiết kiệm); - Phát hành giấy tờ có giá. o Đặc điểm. - Thành phần vốn không ổn định. - Chiếm tỷ trọng lớn nhất, chủ lực cho kinh doanh o Mục đích sử dụng. - Thiết lập dự trữ. - Cấp tín dụng. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 12
12. III. CÁC NGHIỆP VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1. Nghiệp vụ nguồn vốn c. Vốn vay Vốn vay là vốn thuộc sở hữu của các chủ thể trong nền kinh tế mà NHTM chủ động thỏa thuận sử dụng để bù đắp thiếu hụt thanh khoản tạm thời trong hoạt động kinh doanh của NHTM. Nghiệp vụ hình thành vốn vay: NHTM vay từ NHNN, NHTM khác và vay của các tổ chức tài chính nước ngoài. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 13
13. III. CÁC NGHIỆP VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1. Nghiệp vụ nguồn vốn d. Vốn khác - Vốn tài trợ, ủy thác từ các chủ thể trong và ngoài nước cho NHTM. - Vốn chiếm dụng từ dịch vụ đại lý kiều hối, dịch vụ thanh toán trong nước, dịch vụ thanh toán quốc tế v.v. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 14
14. III. CÁC NGHIỆP VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 2. Nghiệp vụ sử dụng vốn a. Đầu tư, mua sắm TSCĐ b. Thiết lập dự trữ. - Dự trữ sơ cấp; - Dự trữ thứ cấp. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 15
15. III. CÁC NGHIỆP VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 2. Nghiệp vụ sử dụng vốn c. Cấp tín dụng - Cho vay; - Chiết khấu; - Thấu chi; - Cho thuê tài chính; - Bao thanh toán; - Tài trợ xuất nhập khẩu. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 16
16. III. CÁC NGHIỆP VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 2. Nghiệp vụ sử dụng vốn d. Nghiệp vụ đầu tư. - Đầu tư qua hùn vốn, góp vốn liên doanh với các TCTC khác; - Đầu tư vào tài sản tài chính (trái phiếu, kỳ phiếu và các giấy tờ có giá khác). - Đầu tư trên thị trường chứng khoán (mối giới, tự doanh, .) TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 17
17. III. CÁC NGHIỆP VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 3. Nghiệp vụ trung gian. Nghiệp vụ trung gian được thực hiện thông qua việc cung ứng cho khách hàng các dịch vụ: - Dịch vụ ngân quỹ; - Dịch vụ thanh toán; - Dịch vụ giữ hộ tài sản; - Tư vấn tài chính v.v. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 18
18. IV. HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 2. Hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam. - NHTM nhà nước; - NHTM cổ phần; - NH liên doanh; - Chi nhánh NHNNg; - Ngân hàng 100% vốn nước ngoài. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 21
19. IV. HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 3. Cơ cấu tổ chức . - Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên; - Ban kiểm soát; - Tổng giám đốc; - Phòng ban nghiệp vụ. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 22
20. IV. HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 4. Mạng lưới hoạt động. • Hội sở; • Sở giao dịch; • Chi nhánh; • Văn phòng đại diện; • Đơn vị sự nghiệp; • Công ty trực thuộc; • Phòng giao dịch; • Điểm giao dịch; • ATM – POS. TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 23
21. IV. HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 5. Phân loại khách hàng. + Khách hàng doanh nghiệp + Khách hàng cá nhân TS. Nguyễn Thanh Phong Tổng quan về NHTM 24