Bài giảng Nguyên lý kế toán - Bài 4: Báo cáo thu nhập

Nội dung text: Bài giảng Nguyên lý kế toán - Bài 4: Báo cáo thu nhập

1. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Bài 4 Báo cáo thu nhập Bài giảng được xây dựng trên cơ sở thừa kế bài giảng trong mơn Các nguyên lý kế tốn của thầy Bùi Văn và Nguyễn Tấn Bình ở các năm học trước. Huỳnh Th1ế Du Nội dung trình bày 1. Những vấn đề chung về báo cáo thu nhập 2. Sự hình thành báo cáo thu nhập 3. Giải phẫu báo cáo thu nhập 2 Huỳnh Thế Du
2. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Phần I: Những vấn đề chung về BCTN 1. Nhìn hoạt động kinh doanh qua bảng CĐKH và BCTN 2. Chu kỳ kinh doanh 3. Định nghĩa báo cáo thu nhập 4. Mục đích của báo cáo thu nhập 5. Các thơng tin tối thiểu trên báo cáo thu nhập 6. Mẫu báo cáo thu nhập thường gặp 7. Báo cáo thu nhập và bảng cân đốikế tốn 3 Hoạt động kinh doanh Mục tiêu và chiến lược Ngắn hạn Ngắn hạn • Phiếu nợ • Tiền mặt • Khoản phải trả • Khoản phải thu • Lương phải trả • Hàng trong kho Đầu tư Huy động vốn • Thuế phải trả • Chứng khoán ngắn hạn Dài hạn Dài hạn • Nợ (trái phiếu) • Đất, nhà xưởng, thiết bị • Cổ phiếu • Bằng sáng chế. • Lợi nhuận giữ lại • Đầu tư chứng khoán Tài sản Kinh doanh Nợ & vốn chủ sở hữu (Bảng cân đối) (Bảng cân đối) • Doanh số bán hàng • Giá vốn hàng bán • Chi phí bán hàng • Chi phí hành chính 4 Lợi nhuận ròng • Chi lãi vay (Báo cáo thu nhập) • Chi thuế thu nhập Huỳnh Thế Du
3. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Chu kỳ kinh doanh Hàng Mua hàng tồnkho Bán hàng Làm sao để biết kết quả Tiền kinh doanh? Khoản mặt phảithu Thu tiền 5 Báo cáo thu nhập? 9 Báo cáo thu nhập: Một sự hạch tốn doanh thu, chi phí và lợi nhuận rịng trong một khoảng thời gian nhất định (kỳ kế tốn) 9 Income statement: An accounting of sales, expenses, and net profit for a given period. 9 Câu chuyện cịn lại là xác định doanh thu, chí phí và lợi nhuận rịng như thế nào? 6 Huỳnh Thế Du
4. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Mục đích của các báo cáo tài chính? Để trình bày về 9 Tình hình tài chính 9 Kết quả hoạt động tài chính 9 Các luồng lưu chuyển tiền tệ 7 Thơng tin tối thiểu trên BCTN 9 Lãi lỗ từ các hoạt động 9 Doanh thu thơng thường 9 Kết quả hoạt động 9 Các khoản bất thường SXKD 9 Lợi ích của cổ đơng 9 Chi phí tài chính thiểu số 9 Lãi lỗ của các đơn vị 9 Lỗ hoặc lãi rịng trong liên kết liên doanh kỳ 9 Chi phí thuế 8 Huỳnh Thế Du
5. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Mẫu báo cáo thu nhập thường gặp Khoản mục 2006* 2005 2004 Doanh thu tổng 6,662,923 5,659,290 4,226,843 Các khoản giảm trừ 43,820 20,506 Doanh thu thuần 6,619,103 5,638,784 4,226,843 Giá vốn bán hàng 5,012,632 4,379,796 3,166,393 Lợi nhuận gộp 1,606,471 1,258,988 1,060,450 Chi phí bán hàng 899,396 654,102 446,371 Chi phí quản lý doanh nghiệp 112,888 80,438 99,624 Lợi nhuận từ hoạt động SXKD 594,187 524,448 514,454 Thu nhập hoạt động tài chính 74,254 55,373 69,253 Chi phí hoạt động tài chính 40,002 19,988 51,861 Lợi nhuận từ hoạt động tài chính 34,252 35,385 17,393 Thu nhập bất thường 109,014 42,767 13,003 Chi phí bất thường 2,982 769 Lợi nhuận bất thường 106,032 42,767 12,234 Lợi nhuận trước thuế 734,471 602,600 544,081 Thuế thu nhập doanh nghiệp 2,884 -2,884 26,410 Lợi nhuận thuần 731,587 605,484 517,6719 Báo cáo thu nhập và Bảng CĐKT Tài sản = Trách nhiệm nợ + Vốn CSH Tài sản = T/n nợ + Vốn gĩp + Lợi nhuận giữ lại Tài sản = T/n nợ + Vốn gĩp + Lợi nhuận rịng – Cổ tức Tài sản = T/n nợ + Vốn gĩp + Dthu – Chi phí – Cổ tức 10 Huỳnh Thế Du
6. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Phần II: Sự hình thành BCTN 1. Một báo cáo thu nhập giản đơn 2. Cấu hình của báo cáo thu nhập, một trường hợp phức tạp hơn 11 Cơng ty ABC 9 Mua nguyên vật liệu trị giá 25 tỷ nhập vào kho 9 Xuất hàng tồn kho trị giá 20 tỷ đồng đưa vào sản xuất 9 Các chi phí sản xuất hết 4 tỷ đồng 9 Sau khi sản xuất hồn tất các thành phẩm được nhập kho 9 Xuất hàng tồn kho giá trị 15 tỷ bán được 21 tỷđồng 9 Các khoản chiết khấu lại cĩ giá trị 1 tỷđồng Lợi nhuận 9 Các chi phí khác hết 1 tỷ đồng, trong năm 9 Khấu hao TSCĐ 1 tỷ đồng ‏ của doanh nghiệp? 9 Chi phí lãi vay 1 tỷđồng 9 Thuế thu nhập doanh nghiệp 28% 12 Huỳnh Thế Du
7. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Báo cáo thu nhập cơng ty ABC Đvt: triệu đồng Khoản mục 2006 Doanh thu tổng 21.000 Các khoản giảm trừ 1.000 Doanh thu thuần 20.000 Giá vốn bán hàng 15.000 Lợi nhuận gộp 5.000 Chi phí bán hàng 1.000 Chi phí quản lý doanh nghiệp 1.000 Lợi nhuận từ hoạt động SXKD 3.000 Chi phí hoạt động tài chính 1.000 Lợi nhuận trước thuế 1.000 Thuế thu nhập doanh nghiệp 280 Lợi nhuận thuần 13720 Cấu hình của báo cáo thu nhập 1. THU NHẬPTỪ CÁC HOẠT ĐỘNG THƯỜNG XUYÊN Doanh thu 295 Giá vốn hàng bán (165) Lợi nhuận gộp 130 Chi phí bán hàng và hành chánh (67) Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh 63 Doanh thu tài chánh (lãi vay) 7 Chi phí tài chánh (lãi vay) (22) Lãi (lỗ) do bán thiết bị 3 Lợi nhuận trước thuế từ hoạt động thường xuyên 51 Thuế thu nhập doanh nghiệp (17) Lợi nhuận từ những hoạt động thường xuyên 34 14 Huỳnh Thế Du
8. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Cấu hình của báo cáo thu nhập (tt) 2. THU NHẬP, LÃI, LỖ TỪ BỘ PHẬNNGỪNG HOẠT ĐỘNG Lãi (lỗ) từ hoạt động của bộ phận kinh doanh bị bán đi trong năm (đã điều chỉnh thuế thu nhập) 2 Lãi do bán bộ phận ngừng kinh doanh (đã điều chỉnh thuế thu nhập) 40 Thu nhập từ bộ phận ngừng hoạt động 42 •Tạisaophải báo cáo riêng cho bộ phậnngừng kinh doanh? •Tạisaophải điềuchỉnh thuế? 15 Cấu hình của báo cáo thu nhập (tt) 3. LÃI VÀ LỖ BẤT THƯỜNG Lãi do thanh toán trái phiếu đáo hạn 0 (đã điều chỉnh thuế) 4. ĐIỀU CHỈNH DO THAY ĐỔI PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN Ảnh hưởng thuế của việc thay đổi 0 phương pháp kế toán THU NHẬP RÒNG (1) + (2) + (3) + (4) 76 16 Huỳnh Thế Du
9. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Cấu hình của báo cáo thu nhập (tt) 5. THU NHẬP CỦA MỖI CỔ PHIẾU TừTHƯỜNG các hoạt động thường xuyên 3,0 Từ các bộ phận đã ngừng kinh 3.89 doanhTừ các khoản bất thường 02 Do thay đổi phương pháp kế toán 0 THU NHẬP RÒNG MỖI CỔ PHIẾU 6.9 1 •Cơ quan kiểm tốn yêu cầu phải thể hiện thu nhập trên mỗi cổ phiếu thường • Khơng gồm cổ phiếu ưu đãi (preferred stock) và cổ phiếu ngân quỹ •Thu nhập căn bản: tính theo bình quân số cổ phiếu thường đang lưu hành •Thu nhập suy vi (!) : số cổ phiếu thường đang lưu hành cộng thêm số cĩ thể phát sinh nếu các cổ đơng thực hiện quyền chuyển đổi của mình 17 Phần III: Giải phẫu báo cáo thu nhập 1. Kỳ kế tốn 2. Doanh thu và các khoản giảm trừ 3. Giá vốn hàng bán 4. Hàng tồn kho và chi phí hàng bán 5. Khấu hao và chi phí quản lý 6. Lãi vay và chi phí tài chính 18 Huỳnh Thế Du
10. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Kỳ kế tốn 9 Cần phải cĩ những khoảng thời gian cĩ độ dài đồng nhất để đo lường kết quả kinh doanh 9 Khơng nhất thiết phải trùng với chu kỳ kinh doanh 9 Khơng nhất thiết phải trùng với niên lịch 9 Thường tính theo năm tài khĩa 9 Cĩ thể tính theo tháng hay quý 19 Dự thu, Thời điểm ghi nhận DT&CP dự chi? 9 Thời điểm ghi nhận doanh thu: ƒ Đã giao hàng, hoặc đã hồn thành tồn bộ hay hầu hết dịch vụ dự kiến phải thực hiện. ƒ Nhận được tiền, hoặc nhận được phiếu ghi nợ, hoặc một tài sản cĩ giá trị xác định. 9 Thời điểm ghi nhận chi phí: ƒ Chi phí gắn liền sản phẩm: ghi nhận vào thời điểm phát sinh doanh thu. ƒ Chi phí theo thời gian: ghi nhận theo thời kỳ cơng ty sử dụng ích lợi của tài sản đĩ. 20 Huỳnh Thế Du
11. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Đo lường doanh thu Doanh thu gộp sau khi giảm trừ 1. Khoản dự kiến khơng thu được 2. Khoản chiết khấu do khách hàng thanh tốn sớm ‏ 3. Khoản dự kiến hàng bị trả lại hoặc phải giảm giá 4. Hàng bán trả chậm quá một năm: phải tính doanh thu bằng hiện giá của dịng tiền dự kiến sẽ thu được. Cịn lại là doanh thu thuần (doanh thu rịng)‏ 21 Doanh thu khác với thu 9 Thu tiền khách hàng nợ khơng phải doanh thu: ƒ Tăng tiền mặt ƒ Giảm khoản phải thu Ỉ Khơng tăng vốn CSH 9 Thu phát hành cổ phần khơng phải doanh thu: ƒ Tăng tiền mặt và tăng vốn CSH ƒ Khơng phải kết quả của giao dịch với khách hàng 22 Huỳnh Thế Du
12. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Chí phí khác với chi 9 Chi tiền mua hàng nhập kho khơng phải chi phí: ƒ Giảm tiền mặt hoặc tăng khoản phải trả ƒ Tăng hàng trong kho Ỉ Khơng giảm vốn CSH 9 Chi trả cổ tức khơng phải là chi phí: ƒ Giảm tiền mặt và vốn CSH ƒ Khơng phải là giao dịch để tạo ra doanh thu 9 Thuế thu nhập doanh nghiệp cĩ phải là chi phí ??? 23 Giá vốn hàng bán 9 Doanh nghiệp thương mại: Mua vào Bán ra 9 Doanh nghiệp sản xuất 24 Huỳnh Thế Du
13. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Giá vốn hàng bán bao gồm? BAO GỒM: VÙNG XÁM? KHƠNG GỒM 9 Nguyên liệu •Bảohiểm nhà •Lương giám đốc 9 Nhiên liệu xưởng? hay bộ phận hành chính 9 Lương cơng •Lương thủ kho và nhân sản xuất quản đốc? • Thuê văn phịng trực tiếp •Lưu kho và vận • Marketing chuyển? 9 Khấu hao nhà • Đào tạo xưởng máy mĩc •Lãivay 9 Tiện ích cho nhà xưởng 25 Chi phí gắn liền với SP bán ra 9 Đối với cơng ty thương mại: Giá vốn hàng tồn kho đầu kỳ + Giá vốn hàng mua thêm trong kỳ -Giávốn hàng tồn kho cuối kỳ = Giá vốn hàng bán trong kỳ 9 Đối với cơng ty sản xuất: Giá vốn thành phẩm tồn kho đầu kỳ + Giá vốn thành phẩm sản xuất ra trong kỳ -Giávốn thành phẩm tồn kho cuối kỳ = Giá vốn hàng bán trong kỳ 9 Vấn đề: xác định giá vốn thành phẩm sản xuất trong kỳ? 26 Huỳnh Thế Du
14. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Xác định giá trị hàng tồn kho Bốn phương pháp cơ bản: 9 Vào trước ra trước (FIFO) Khơng liên quan đến thứ tự 9 Vào sau ra trước (LIFO) xuất nhập thực tế của hàng hĩa 9 Tính bình quân trọng số 9 Tính từng đơn vị hàng Các phương pháp khác: 9 NIFO; NINO 27 Chi phí gắn với thời gian: Lãi vay 9 Lãi vay được tính vào chi phí trong kỳ, cho dù cơng ty khơng thực chi tiền mặt trong kỳ. 9 Lãi vay làm tăng chi phí và giảm lợi nhuận chịu thuế, do đĩ lãi vay cịn cĩ tên là “lá chắn thuế” (taxshield) 9 Việc tính lãi vay theo phát sinh, khơng theo tiền mặt cĩ phải là hợp lý? 28 Huỳnh Thế Du
15. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Chi phí gắn với thời gian:Khấu hao 9 Khấu hao: phần giảm giá trị của tài sản cố định theo thời gian được chuyển thành chi phí trong quá trình tạo ra doanh thu . 9 Khấu hao làm tăng chi phí và giảm lợi nhuận chịu thuế, do đĩcũng tạo ra “lá chắn thuế” (taxshield) 9 Khấu hao cĩ phản ánh hao mịn thực hay giảm giá trị thực của tài sản? 29 Ghi nhận chi phí khấu hao 9 Khấu hao là quá trình phân bổ khoản chi phí đầu tư thành chi phí hoạt động trong các kỳ. 9 Khấu hao khơng phải là quá trình định giá lại tài sản. 9 Cĩ thể cĩ ba loại vịng đời khác nhau: ƒ Vịng đời kinh tế ƒ Thời gian khấu hao theo qui định kế tốn ƒ Thời gian khấu hao theo qui định của cơ quan thuế 30 Huỳnh Thế Du
16. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Các phương pháp khấu hao 9 Theo thực tế hao mịn hay theo đơn vị 9 Theo đường thẳng Khấu 9 Cân bằng giảm dần hao 9 Cân bằng giảm dần kép gia 9 Tổng của số thứ tự các năm tốc 31 Các chi phí khác 9 Chi phí quảng cáo tiếp thị cĩ được tính vào một năm? 9 Chi phí đào tạo và tư vấn cĩ nên tính vào một năm? ƒ Nếu tính vào một năm: cĩ thể vi phạm quy ước về thời điểm tương xứng ƒ Nếu phân bổ cho các năm sau: cĩ thể vi phạm quy ước về tính thận trọng 32 Huỳnh Thế Du
17. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Một số phương pháp ghi nhận đặc biệt Ghi nhận doanh thu và chi phí 9 Theo kế tốn tiền mặt 9 Theo phần trăm hồn thành 9 Vào thời điểm bàn giao 9 Theo từng phần thanh tốn nhận được 9 Theo phương pháp thu hồi chi phí trước 33 Tĩm tắt các nội dung trình bày 1. Những vấn đề chung về báo cáo thu nhập 2. Sự hình thành báo cáo thu nhập 3. Giải phẫu báo cáo thu nhập 34 Huỳnh Thế Du
18. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích Tài chính Niên khố 2007-2008 Bài giảng 4 Câu hỏi? Xin cảm ơn! Huỳnh Thế Du Huỳnh Thế Du