Bài giảng Nguyên lý kế toán - Chương 1: Tổng quan về kế toán

Nội dung text: Bài giảng Nguyên lý kế toán - Chương 1: Tổng quan về kế toán

1. CHƯNG 1 TNG QUAN V K TOÁN thao.lethibich@hoasen.edu.vn
2. MC TIÊU Sau khi học xong chương 1, sinh viên có thể: - Hiểu đưc bn chất của k toán trong việc cung cấp thông tin cho các đối tưng ra quyt định. - Bit đưc các lĩnh vực k toán khác nhau và cách phân biệt chúng - Bit đưc đối tưng của k toán - Bit đưc các nguyên tắc của k toán - Bit nhiệm v của k toán 2 9/9/2015 Sống tử tế, học đàng hoàng, kết nối năm châu
3. NI DUNG CHƯNG 1 1.1 Định nghĩa về k toán 1.2 Đối tưng sử dng thông tin k toán 1.3 Các lĩnh vực của k toán 1.4 Các tổ chức nghề nghiệp 1.5 Đối tưng của k toán 1.6 Nhiệm v và yêu cầu của k toán 1.7 Các nguyên tắc k toán 1.8 Các phương pháp k toán 1.9 Một số quy định pháp lý liên quan đn k toán Việt nam 3 9/9/2015 Sống tử tế, học đàng hoàng, kết nối năm châu
4. 1.1 Định nghĩa về k toán K toán là việc thu thập, xử lý, kiểm tra và phân tích số liệu nhằm cung cấp thông tin tài chính cho các đối tưng sử dng để làm cơ sở cho việc ra quyt định về kinh t. 4 9/9/2015 Sống tử tế, học đàng hoàng, kết nối năm châu
5. 1.2 Đối tưng sử dng thông tin k toán Bên có li ích gián tip Hot động Nhà lý kinh doanh Thông tin qun của DN tài chính Bên có li ích trực tip K toán Nhóm khác 5 10/16/2011
6. Quy trình k toán Dữ liệu Thu thập, Phân tích, Cung cấp kinh t Ghi chép tổng hp thông tin Thông tin Tài chính 6 10/16/2011
7. 1.3 Các lĩnh vực của k toán • K toán tài chính • K toán qun trị • K toán thu • Kiểm toán 7 9/9/2015 Sống tử tế, học đàng hoàng, kết nối năm châu
8. 1.3 Các lĩnh vực của k toán • K toán tài chính K toán tài chính cung cấp các thông tin tài chính cho c bên trong và bên ngoài doanh nghiệp, trong đó chủ yu là bên ngoài DN. K toán tài chính cung cấp thông tin qua các báo cáo tài chính 8 9/9/2015 Sống tử tế, học đàng hoàng, kết nối năm châu
9. 1.3 Các lĩnh vực của k toán • K toán qun trị K toán qun trị cung cấp các thông tin tài chính cho bên trong doanh nghiệp. 9 9/9/2015 Sống tử tế, học đàng hoàng, kết nối năm châu
10. 1.3 Các lĩnh vực của k toán • K toán thu Thực hiện các công việc tính toán, lập hồ sơ kê khai và hch toán các sắc thu hiện hành cho doanh nghiệp. 10 9/9/2015 Sống tử tế, học đàng hoàng, kết nối năm châu
11. 1.3 Các lĩnh vực của k toán • Kiểm toán Kiểm tra độc lập các số liệu k toán nhằm đưa ra các ý kin về sự trung thực, hp lý của báo cáo tài chính 11 9/9/2015 Sống tử tế, học đàng hoàng, kết nối năm châu
12. 1.4 Các tổ chức nghề nghiệp • ACCA (the Association of Chartered Certified Accountants) • CPA (Certified Public Accountant) • VACPA (VietNam Association of Certified Public Auditors) • IIA (The Institute of Internal Auditors) • CIMA (Chartered Institute of Management Accountants) 12 9/9/2015 Sống tử tế, học đàng hoàng, kết nối năm châu
13. 1.5 Đối tưng k toán TƠi sản ngắn hạn Nguồn lực Tài Tình hình tài chính sản Tài sn tài chính dài hn của DN N phi (N.vốn) tr Nguồn hình Ngun thành nguồn lực tài chính vốn NVCSH 13 10/16/2011
14. Ví dụ 1 Ông X hiện đang có 1,2 tỷ đồng và đang dự định thành doanh - Thành lập một nghiệp sn xuất Thương mi Nhân với các dữ liệu: 1. Ông X mua 1 căn nhà để làm văn phòng có nguyên giá 1,4 tỷ đồng. Ông thanh toán 50% tiền mặt và 50% ngân hàng hỗ tr vay 2. Ông X mua 1 xe ti nhẹ có giá 600trđ, thanh toán 75% bằng tiền mặt cho nhà cung cấp 3. Mua hàng hóa dự trữ ban đầu 400trđ, ông X n li 1 phần từ công ty Y. 14 10/16/2011
15. Câu hỏi thảo luận 1. nào tài chính, Khon mc thuộc nguồn lực khon mc nào thuộc nguồn hình thành nguồn lực tài chính? 2. Ông X dự tính yêu cầu nhà cung cấp Y n li một phần tiền mua hàng. Vậy số tiền mua hàng ông X n li là bao nhiêu? 15 10/16/2011
16. 1.6 Nhiệm v và yêu cầu của k toán - Nhiệm v của k toán: + Quan sát, thu thập, ghi chép thông tin về tài chính + Phân loi, sắp xp thông tin + Tổng hp thông tin + Lập báo cáo, truyền tin 16 9/9/2015 Sống tử tế, học đàng hoàng, kết nối năm châu
17. 1.6 Nhiệm v và yêu cầu của k toán - Yêu cầu k toán Phn ánh thông tin k toán phi: + Đầy đủ + Chính xác + Rõ ràng + Dễ hiểu + So sánh đưc 17 9/9/2015 Sống tử tế, học đàng hoàng, kết nối năm châu
18. 1.7 Các nguyên tắc k toán - Cơ sở dồn tích - Hot động liên tc - Giá gốc - Nhất quán - Phù hp - Thận trọng - Trọng yu 18 9/9/2015 Sống tử tế, học đàng hoàng, kết nối năm châu
19. Cơ sở dồn tích • Mọi nghiệp v kinh t tài chính của doanh nghiệp liên quan đn tài sn, n phi tr, nguồn vốn chủ sở hữu, doanh thu, chi phí phi đưc ghi sổ k toán vào thời điểm phát sinh, không căn cứ vào thời điểm thực t thu hoặc thực t chi tiền hoặc tương đương tiền. • Báo cáo tài chính lập trên cơ sở dồn tích phn ánh tình hình tài chính của doanh nghiệp trong quá khứ, hiện ti và tương lai. 19 10/16/2011
20. Tình huống • Ngày 01.01, DN bán hàng chịu cho khách hàng 10tr • Ngày 01.02, khách hàng tr n 10tr DN ghi nhận doanh thu vào thời điểm nào? DN ghi nhận n phi thu khách hàng vào thời điểm nào? 20 10/16/2011
21. Nguyên tắc hot động liên tc • Cơ sở gi định là DN đang hot động liên tc và s tip tc HĐKD trong tương lai gần; • DN không có ý định cũng như không buộc phi ngừng HĐ hoặc phi thu hẹp đáng kể quy mô hot động của mình. • Trường hp thực t khác với gi định hot động liên tc thì báo cáo tài chính phi lập trên một cơ sở khác và phi gii thích cơ sở đã sử dng để lập báo cáo tài chính. 21 10/16/2011
22. Tình huống • Công ty X ngừng hot động trong một thời gian dài. sau đó, công ty xin phép hot động li? 22 10/16/2011
23. Nguyên tắc giá gốc • Tài sn đưc ghi nhận theo giá gốc • Giá gốc đưc tính? • Thay đổi khi??? 23 10/16/2011
24. Nguyên tắc giá gốc • Tài sn đưc ghi nhận theo giá gốc. • Giá gốc của tài sn đưc tính theo số tiền hoặc khon tương đương tiền đã tr, phi tr hoặc tính theo giá trị hp lý của tài sn đó vào thời điểm tài sn đưc ghi nhận. • Giá gốc không đưc thay đổi trừ khi có quy định khác c thể 24 10/16/2011
25. Tình huống DN mua 1 máy photocopy vào ngày 01.01 là 30tr • Ngày 31.12, giá bán 1 máy photocopy là 35tr DN ghi nhận giá trị tài sn: + Vào ngày 01.01 là bao nhiêu? + Vào ngày 31.12 là bao nhiêu? 25 10/16/2011
26. Nguyên tắc phù hợp + Việc ghi nhận doanh thu và chi phí phi phù hp với nhau. Khi ghi nhận một khon doanh thu thì phi ghi nhận một khon chi phí tương ứng có liên quan đn việc to ra doanh thu đó Chi phí tương ứng với doanh thu gồm: 1. Chi phí của kỳ to ra doanh thu và 2. Chi phí của các kỳ trước hoặc chi phí phi tr nhưng liên quan đn doanh thu của kỳ đó. + Doanh thu, chi phí đưc xác định cho từng kỳ k toán (năm, quí, tháng) 26 10/16/2011
27. Tình huống DN mua 1 lô hàng trị giá 10tr, chi phí vận chuyển hàng về kho 1tr. DN bán lô hàng trên trị giá 15tr Vậy: DN ghi nhận doanh thu? DN ghi nhận giá vốn hàng bán? 27 10/16/2011
28. Nguyên tắc nhất quán • Các chính sách và phương pháp k toán đã chọn phi đưc áp dng thống nhất ít nhất trong một kỳ k toán năm. • Trường hp có thay đổi chính sách và phương pháp k toán đã chọn thì phi gii trình lý do và nh hưởng của sự thay đổi đó trong phần thuyt minh báo cáo tài chính. 28 10/16/2011
29. Tình huống • Đầu năm 2011, DN hch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ • Tháng 04/2011, DN nhận thấy phương pháp đang áp dng bộc lộ nhiều nhưc điểm như: công việc dồn vào cuối tháng, số liệu xuất kho báo cáo không kịp thời. Do đó, DN đổi sang hch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên để khắc phc nhưc điểm trên 29 10/16/2011
30. Nguyên tắc thận trọng – Thận trọng là việc xem xét, cân nhắc, phán đoán cần thit để lập các ước tính k toán trong các điều kiện không chắc chắn. – Nguyên tắc thận trọng đòi hỏi phi: + Phi lập các khon dự phòng nhưng không lập quá lớn; 30 10/16/2011
31. Nguyên tắc thận trọng + Không đánh giá cao hơn các giá trị tài sn và các khon thu nhập; + Không đánh giá thấp hơn các khon n phi tr và các khon chi phí; + Doanh thu và thu nhập chỉ đưc ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắc về kh năng thu đưc li ích kinh t, còn chi phí phi đưc ghi nhận khi có bằng chứng về kh năng phát sinh chi phí. 31 10/16/2011
32. Nguyên tắc thận trọng Một khon lỗ có kh năng xy ra, DN đưc ghi nhận: – Lập dự phòng gim giá hàng tồn kho – Lập dự phòng n phi thu khó đòi – Lập dự phòng gim giá các khon đầu tư chứng khoán 32 10/16/2011
33. Nguyên tắc trọng yu • Nu thiu: sai lệch đáng kể báo cáo tài chính, nh hưởng đn quyt định kinh t của người sử dng báo cáo tài chính. • Tính trọng yu ph thuộc vào độ lớn và tính chất của thông tin hoặc các sai sót đưc đánh giá trong hoàn cnh c thể. Tính trọng yu của thông tin phi đưc xem xét trên c phương diện định lưng và định tính. 33 10/16/2011
34. Tình huống • Thay K toán trưởng công ty • Đề bt Giám đốc • DN bị hỏa hon làm thiệt hi 1 tỷ đồng 34 10/16/2011
35. Vận dng các nguyên tắc chung đưc thừa nhận xử lý các tình huống sau: 1. Chủ sở hữu công ty X cho ông S (nhân viên của công ty) vay 5.000$, khon n của ông S có ghi vào sổ k toán của công ty không? 2. Ngày 01/01, công ty X chi 6.000$ để thanh toán tiền thuê văn phòng cho c năm. Chi phí thuê vp có đưc ghi nhận trong tháng 01 không và ghi nhận bao nhiêu? 3. Ngày 15/06 công ty X xuất 100sp A chuyển bán cho công ty Y. Ngày 20/06, công ty Y nhận đưc hàng và chấp nhận thanh toán. Số sp trên đưc ghi nhận xuất kho và hch toán tiêu th vào thời điểm nào? 35 10/16/2011
36. 1.8 Các phương pháp k toán - Phương pháp lập chứng từ - Phương pháp tính giá các đối tưng k toán - Phương pháp tài khon - Phương pháp ghi sổ kép - Phương pháp kiểm kê - Phương pháp tổng hp và cân đối - Trọng yu 36 9/9/2015 Sống tử tế, học đàng hoàng, kết nối năm châu
37. 1.9. Một số quy định pháp lý liên quan đn k toán Việt nam - Hệ thống chuẩn mực k toán Việt nam - Hệ thống thông tư hướng d̃n các chuẩn mực kế toán VN - Các chế độ kế toán VN - Luật kế toán VN - 37 10/16/2011
38. Một số khái niệm cần quan tâm • Đn vị tính sử dụng trong k toán (Điu 11 – Luật k toán) + Đồng Việt Nam + Hiện vật + Thời gian lao động. 38 10/16/2011
39. Chữ vit và chữ số sử dụng trong k toán (Điu 12 – Luật k toán) + Ting Việt. + Chữ số sử dng trong k toán là chữ số - Rập: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9; + Sau chữ số hàng nghìn, triệu, tỷ, nghìn tỷ, triệu tỷ, tỷ tỷ phi đặt dấu chấm (.); khi còn ghi chữ số sau chữ số hàng đơn vị phi đặt dấu phẩy (,) sau chữ số hàng đơn vị. 39 10/16/2011
40. Kỳ k toán (Điu 13 – Luật k toán) Kỳ k toán gồm kỳ k toán năm, kỳ k toán quý, kỳ k toán tháng. 40 10/16/2011
41. Nghiệp v kinh t, tài chính: Là những hot động phát sinh c thể làm tăng, gim tài sn, nguồn hình thành tài sn của đơn vị k toán. HT./. 41 10/16/2011
42. Hệ thống chuẩn mực k toán Là những quy định và hướng d̃n các nguyên tắc, nội dung, phương pháp và thủ tc k toán cơ bn chung nhất làm cơ sở ghi chép k toán và lập báo cáo tài chính nhằm đt đưc sự đánh giá trung thực, hp lý, khách quan về thực trng tài chính và kt qu kinh doanh của DN. 42 10/16/2011
43. 4 chuẩn mực k toán ban hành đợt 1 (QDD149/BTC- ngày 31/12/2001) - Chuẩn mực 02- “Hàng tồn kho” - Chuẩn mực 03- “TSCĐ hữu hình” - Chuẩn mực 04 - “TSCĐ vô hình” - Chuẩn mực 14 - “Doanh thu và thu nhập khác” => Thông tư 89 43 10/16/2011
44. 6 chuẩn mực k toán ban hành đợt 2 (QĐ165/BTC - ngày 31/12/2002) - Chuẩn mực 01 – “Chuẩn mực chung”. - Chuẩn mực 06 – “Thuê tài sn”. - Chuẩn mực 10 – “nh hưởng của việc thay đổi tỷ giá hối đoái”. - Chuẩn mực 15 – “Hp đồng xây dựng”; - Chuẩn mực 16 – “Chi phí đi vay”; - Chuẩn mực 24 – “Báo cáo lưu chuyển tiền tệ”; => Thông tư 105 44 10/16/2011
45. 6 chuẩn mực k toán ban hành đợt 3 (QĐ234/BTC - ngày 31/12/2003) . Chuẩn mực 05- Bất động sn đầu tư; . Chuẩn mực 07- K toán các khon đầu tư vào công ty liên kt; . Chuẩn mực 08- Thông tin tài chính về những khon vốn góp liên doanh; . Chuẩn mực 21- Trình bày báo cáo tài chính; . Chuẩn mực 25- Báo cáo tài chính hp nhất và k toán các khon đầu tư vào công ty con; . Chuẩn mực 26- Thông tin về các bên liên quan. => Thông tư 23 45 10/16/2011
46. 6 chuẩn mực k toán ban hành đợt 4 (QD12/BTC - ngày 15/02/2005) • CM số 17 – Thu thu nhập doanh nghiệp; • CM số 22 – Trình bày bổ sung báo cáo tài chính của các ngân hàng và tổ chức tài chính tương tự; • CM số 23 – Các sự kiện phát sinh sau ngày kt thúc kỳ k toán năm; • CM số 27 – Báo cáo tài chính giữa niên độ; • CM số 28 – Báo cáo bộ phận; • CM số 29 – Thay đổi chính sách k toán, ước tính k toán và các sai sót. => Thông tư 20 46 10/16/2011
47. 4 chuẩn mực k toán ban hành đợt 5 (QĐ100/BTC - ngày 28/12/2005) - Chuẩn mực số 11 – “Hp nhất kinh doanh”; - Chuẩn mực số 18 – “Các khon dự phòng, tài sn và n tiềm tàng”; - Chuẩn mực số 19 – “Hp đồng bo hiểm”; - Chuẩn mực số 30 – “Lãi trên cổ phiu”. => Thông tư 21 47 10/16/2011
48. Ni dung c bản của Luật K toán (bao gồm 7 chương và 54 điều) • C1 : Quy định chung. • C2 : Nội dung của công tác k toán • C3 : Tổ chức bộ máy k toán và người làm k toán • C4 : Hot động nghề nghiệp k toán • C 5: Qun lý nhà nước về k toán • C 6 : Khen thưởng và xử lý vi phm • C 7 : Điều khon thi hành 48 10/16/2011
49. Ch đ k toán DN • Thông tư 200/2014/TT-BTC, ngày 22/12/2014, hướng d̃n ch độ k toán doanh nghiệp, có hiệu lực từ ngày 01/01/2015 (thay th QĐ số 15/2006). • Quyt định số 48/2006/QĐ-BTC, ngày 14/9/2014 hướng d̃n ch độ k toán DN nhỏ và vừa. • Thông tư 138/2011/TT-BTC, ngày 04/10/2011, sửa đổi bổ sung QĐ48/2006/QĐ-BTC 49 10/16/2011