Bài giảng Thuốc chống động kinh

Nội dung text: Bài giảng Thuốc chống động kinh

1. Chương 4 Thuốc chống động kinh
2. THUỐC CHỐNG ĐỘNG KINH • Mục tiêu học tập: -Nói được phân loại thuốc chống động kinh theo cấu tạo hoá học (cho ví dụ), nguyên tắc dùng thuốc chống động kinh. -CTCT, tên KH, tính chất lý hoá, kiểm nghiệm và công dụng chính của phenobarbital, primidon, phenytoin, trimethadion, carbamazepin, natri valproat.
3. 1. ĐẠI CƯƠNG ❖Động kinh là hiện tượng rối loạn chức năng não gây ra cơn co giật ❖Thuốc chữa động kinh là thuốc có khả năng loại trừ hoặc làm giảm : - Tần số, mức độ của các cơn động kinh - Các triệu chứng tâm thần kèm theo Với liều điều trị không gây ngủ
4. Thuốc chống động kinh có tác dụng : - Làm tăng ngưỡng kích thích của các TB TK quanh vùng gây ra các cơn ĐK ngăn cản sự lan truyền các xung tác bệnh lý gây cơn co giật. - Làm giảm sự phóng điện của các TB ở vùng tổn thương.
5. 1.1. Phân loại Theo cấu trúc hoá học : 1.Các barbiturat: NH O R O= 1 R N 2 O R3 Tªn R1 R2 R3 Phenobarbital -C2H5 -C6H5 -H Methylphenobarbital - C2H5 -C6H5 -CH3 (Mephobarbital)
6. O 2.Dẫn chất deoxybarbiturat: NH H C2H5 VD : Primidon H C6H5 H NH O R1 N O 3.Dẫn chất hydantoin R2 N O R3 Tªn R1 R2 R3 Phenytoin -C6H5 -C6H5 -H Methylphenytoin -C2H5 -C6H5 -CH3 (Mephenetoin) Ethotoin -H -C6H5 -C2H5
7. 4.Dẫn chất oxazolidindion: R3 Tªn R R R N 1 2 3 O O Trimethadion -CH3 -CH3 -CH3 O Paramethadion -C2H5 -CH3 -CH3 R1 R2 5.Dẫn chất succinimid R3 Tªn R1 R2 R3 N O O Methsuximid -CH3 -C6H5 -CH3 Phensuximid -H -C6H5 -CH3 Ethosuximid -CH -C H -H R2 3 2 5 R1
8. 6.Dẫn chất dibenzoazepin: VD: Carbamazepin N R1 CO-NH2 O N 7.Dẫn chất benzodiazepin: Clonazepam, diazepam, clodiazepoxid, N lorazepam, clobazam, clorazepat. R2 X 8.Các dẫn chất khác: Vd: phenacemid, acid valproic, CH3- CH2- CH2-CH-COOH CH2-CO-NH-CO-NH2 CH2- CH2- CH3 Phenacemid Acid valproic
9. Phân loại theo cơ chế tác dụng -ức chế kênh Na+: Phenytoin, carbamazepin - ức chế kênh Ca++: Ethosiximid, diazepam -Tăng hoạt tính GABA: phenobarbital, diazepam, clonazepam -đa cơ chế: Acid valproic
10. Mức độ Đặc điểm Thuốc lựa chọn co giËt toµn th©n c¸c barbiturat, deoxybarbiturat mÊt ý thøc hoµn d/c hydantoin,d/c dibenzoazepin toµn a.valproic (hoÆc muèi Na) mÊt trÝ tho¸ng d/chÊt oxazol (trimethadion), qua, thêng ë TE d/chÊt succinimid(ethosuximid) víi c¬n rÊt ng¾n Na valproat (5-30s). cã suy gi¶m Carbamazepin, phenytoin, ý thøc phenacemid (phenylacetylure). ko suy d/c barbituric,d/c benzodiazepin gi¶m ý thøc (diazepam, clonazepam).
11. 1.3.Nguyên tắc dùng thuốc ➢Sử dụng đúng thuốc. ➢Xác định liều thích hợp. ➢Không dừng thuốc đột ngột. ➢Điều trị lâu dài,liên tục nhiều năm (~ 3-5 năm). ➢Muốn đổi thuốc, ko nên thay đột ngột mà phải thêm dần thuốc mới cùng với việc giảm dần thuốc cũ ➢ Dùng đơn trị liệu tốt hơn (giảm pứ có hại), trừ TH nặng.
12. PHENOBARBITAL Xem “Thuốc an thần gây ngủ” • Tính chất chung của barbiturat • Tính chất do nhân phenyl • Các chỉ định của phenobarbital
13. PRIMIDON Tên KH: 5-ethyl-5-phenyl-2,3-dihydro-4,6-pyrimidindion -Hấp thụ UV (đt và đl). -đt = phổ IR . O NH C2H5 -Với H2SO4đ H (màu xanh hơi hồng H C6H5 ~ phenobarbital). NH O -đun với kiềm gp NH3) ĐL:đo độ hấp thụ tử ngoại ở 257nm (trong EtOH).
14. PRIMIDON Công dụng: (Giống phenobarbital. ) ▪ Trong cơ thể chuyển thành phenylethylmaloramid và phenobarbital. ▪ Primidon dùng để điều trị ĐK toàn bộ và cục bộ. Tdp : Ngủ rũ, buồn nôn, đau đầu, mệt mỏi, phát ban. CCĐ: mẫn cảm, porphyrin niệu, bệnh gan/thận/cq tạo huyết, PN có thai.
15. PHENYTOIN (HOẶC MUỐI NA) Công thức (muối natri): TênKH : Muối Na của 5,5-diphenyl imidazolidin 2,4-dion. Lý tính: H -Dạng muối tan/nc, ngoài kk, hấp thụ CO2 và gp ra Phenytoin Ph N định tính: ONa -Phổ IR, so với chuẩn. Ph - SKLM -Đun với kiềm sẽ gp NH3. O N -Pứ của Na+. ĐL: pp MT khan (vd dimethyl formamid) ĐL =dd Na methoxid (CH3ONa), xđ điểm kết thúc bằng đo thế.
16. Phenytoin và muối natri: Công dụng • Động kinh toàn bộ (thể lớn) hay cục bộ (thể phức tạp), động kinh tâm thần vận động. Tdp: gây nhiều tai biến cho máu (giảm BC & TC, mất BC, thiếu máu bất sản) và 1 số pứ # (buồn nôn, mất ngủ, lẫn tâm thần, RL thị giac, phát ban, viêm gan, sưng lợi ). .
17. TRIMETHADION (TỰ HỌC) Tên KH: 3,5,5-trimethyl oxazolidin –2,4-dion. Tính chất: Me -Bột khô màu, tan/nước, N rất tan/cồn và Ether. O= =O -Tác dụng với Ba(OH)2 Me O cho tủa trắng tan/đ HCl. Me
18. TRIMETHADION Công dụng: điều trị cơn động kinh thể nhỏ (không lên cơn). Tác dụng không mong muốn: độc tính cao, gây nhiều tai biến nên ít dùng. Chống chỉ định: Người mẫn cảm với thuốc, thiếu máu, suy thận, suy gan nặng, PN có thai & nuôi con bú. Bảo quản: Chai lọ nút kín tránh ánh sáng.
19. ETHOSUXIMID (TỰ HỌC) Tên KH: 3-methyl-3-ethylsuccimid hoặc 3-methyl-3-ethylpyrrolidindion H Bột trắng, mùi đặc biệt, N tan/nước, ethanol, ether O= =O đt: -đo độ hấp thụ UV. Đo phổ hồng ngoại. Et - với dd CoCl2 và dd CaCl2/kiềm cho màu đỏ tía và không có tủa. Me - Với resorcinol & acid sulfuric, 0 đun ở 140 C/ 5 phút, làm lạnh. Thêm dd NH3 sẽ có màu nâu. ĐL: Bằng dd tetrabutylammonium hydroxyd 0,1M trong dimethylformamid, CT thymolphtalein, đến mầu xanh rõ.
20. Ethosuximid: Công dụng: Các thể ĐK không lên cơn (thể nhỏ ở trẻ em). Chú ý: thận trọng khi dùng cho người suy gan, suy thận.
21. CARBAMAZEPIN Tên KH: 5Hdibenz(bf)azepin-5-carboxamid. ĐT : - Đo độ chảy. N - Đo phổ tử ngoại (do có nhân thơm). CO-NH2 - Đo phổ hồng ngoại. - Đun với kiềm giải phóng NH3. ĐL : phổ UV (hoà vào methanol).
22. CARBAMAZEPIN Công dụng: -Chống ĐK và có td hướng thần, -Trị đau dây TK sinh 3 & dây TK lưỡi hầu tự phát. Tdp: Tai biến về máu (thiếu máu bất sản, mất BC hạt, giảm TC, giảm BC nhất thời) nhưng ít khi xẩy ra. CCĐ : PN có thai (3 tháng đầu), nuôi con bú, mẫn cảm với thuốc, suy gan
23. PHENACEMID (TỰ HỌC) • Công thức -CH2- CO -NH- CO- NH2 • Tên KH: N-(aminocarbonyl) benzen acetamid • Tính chất: -Khó tan/nước, cồn, ether, tan nhiều hơn/cồn nóng. -Tc của nhân thơm và chức amid • Công dụng: Trị các thể ĐK cục bộ phức tạp. • Độc tính cao, chỉ dùng khi BN không đáp ứng với các thuốc khác. • Chú ý: Thận trọng cho người bệnh bị RL tâm thần, người suy G, suy thận và có tiền sử dị ứng.
24. NATRI VALPROAT (TỰ HỌC) Công thức: CH3-CH2-CH2-CH-COONa CH2-CH2-CH3 Tên KH: Muối natri của acid-2-propylpentanoic Lý tính: Không mùi, vị mặn, dễ tan/nc, EtOH ; ko tan/ether; (dạng acid ít tan/nc, dễ tan/cồn và dm hc). ĐT:Đo phổ IR so với chất chuẩn), SKLM, pứ của Na+ ĐL: bằng acid percloric trong MT khan. Công dụng: Điều trị các thể ĐK toàn bộ, các cơn co giật bởi strychnine, corazol . CCĐ: Viêm gan cấp, mạn, PN có thai &nuôi con bú, RL c/n tụy.
25. The end