Bài giảng Vệ sinh vô khuẩn dụng cụ - Vũ Văn Tiến

Nội dung text: Bài giảng Vệ sinh vô khuẩn dụng cụ - Vũ Văn Tiến

1. TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ ĐỒNG NAI BỘ MÔN ĐIỀU DƢỠNG VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ GV. VŨ VĂN TIẾN
2. Mục tiêu học tập  Phân loại và nhận biết được các nhóm dụng cụ trong bệnh phòng  Trình bày được phương pháp xử lý và bảo quản dụng cụ theo nhóm  Phân biệt được các khái niệm khử nhiễm, làm sạch, khử khuẩn, tiệt khuẩn, vô khuẩn, sát khuẩn và pp thực hiện.  Trình bày được 10 nguyên tắc vô khuẩn
3. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ ĐẠI CƢƠNG  Trong thực hành nghề nghiệp hàng ngày của mình, người điều dưỡng không thể không sử dụng đến các phương tiện, dụng cụ, trang thiết bị khi can thiệp, chăm sóc người bệnh  Nếu như việc sử dụng tùy tiện, không phân biệt được từng loại dụng cụ để xử lý và tái sử dụng thì thật là nguy hại.
4. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC SỬ DỤNG VÀ BẢO QUẢN DỤNG CỤ  Dụng cụ y tế là những vật dụng hỗ trợ, giúp đỡ cán bộ y tế trong việc khám chữa bệnh và chăm sóc bệnh nhân. Việc sử dụng đúng mục đích và xử lý bảo quản đúng kỹ thuật có một tầm quan trọng đặc biệt, cụ thể là:  Đảm bảo được vệ sinh vô khuẩn, tránh lây nhiễm chéo từ dụng cụ  Kéo dài tuổi thọ của dụng cụ, giảm ngân sách  Đạt hiệu quả cao trong khám, điều trị, chăm sóc bệnh nhân.
5. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ PHÂN LOẠI DỤNG CỤ THÔNG THƢỜNG TRONG BV 1. Phân loại theo thành phần vật liệu 2. Phân loại theo nguy cơ nhiễm khuẩn
6. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ PHÂN LOẠI DỤNG CỤ THEO THÀNH PHẦN VẬT LIỆU 1. Dụng cụ kim loại:  Sắt tráng men  Kim loại không rỉ: Inox, nhôm, thép không rỉ 2. Dụng cụ thủy tinh 3. Dụng cụ bằng nhựa, cao su, plastic 4. Dụng cụ bằng bông vải
7. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ PHÂN LOẠI DỤNG CỤ THEO NGUY CƠ NHIỄM KHUẨN 1. Dụng cụ có nguy cơ lây nhiễm thấp 2. Dụng cụ có nguy cơ lây nhiễm trung bình 3. Dụng cụ có nguy cơ lây nhiễm cao
8. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ DỤNG CỤ CÓ NGUY CƠ LÂY NHIỄM THẤP  Là các dụng cụ tiếp xúc với vùng da nguyên vẹn của cơ thể bao gồm:  Đồ chơi ở các khoa nhi, vật lý trị liệu  Các dụng cụ ăn uống như chén, bát, đũa, mâm  Các dụng cụ vệ sinh: Bô, vịt, ống, cốc, khay, bồn hạt đậu đựng chất tiết  Chỉ cần thực hiện các biện pháp khử khuẩn mức độ thấp rồi tái sử dụng.
9. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ DỤNG CỤ CÓ NGUY CƠ LÂY NHIỄM TRUNG BÌNH  Là các dụng cụ không đi xuyên qua da, không đi vào các khoang vô khuẩn, chúng chỉ tiếp xúc với niêm mạc và da không nguyên vẹn bao gồm dụng cụ hô hấp, dụng cụ đặt vào đƣờng tiêu hóa nhƣ:  Ống thông đặt vào đường tiêu hóa  Ống nối của các máy hút đàm, máy thở, thở oxy, bóp bóng, mặt nạ thở .  Cần thực hiện các biện pháp khử khuẩn mức độ cao rồi tái sử dụng.
10. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ DỤNG CỤ CÓ NGUY CƠ LÂY NHIỄM CAO  Là các dụng cụ đi xuyên qua da, hoặc đi vào các khoang vô khuẩn của cơ thể, hoặc tiếp xúc với các vùng da không lành lặn của cơ thể bao gồm 2 nhóm dụng cụ:  Dụng cụ tiệt khuẩn đóng gói dùng 1 lần: ống thông, bơm kim tiêm, gant tay  Các dụng cụ tiệt khuẩn tái sử dụng: Kềm, kéo, dao mổ, khăn áo nhà mổ  Thực hiện các biện pháp tiệt khuẩn để xử lý và tái sử dụng.
11. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ NHỮNG KHÁI NIỆM 1. KHỬ KHUẨN ( Disinfection): khử khuẩn là quá trình làm giảm thiểu số lƣợng vi sinh vật (104-5 số mầm bệnh) trên dụng cụ đến mức không gây nguy hiểm đến sức khỏe 2. TIỆT KHUẨN (Sterilization): Tiệt khuẩn là quá trình tiêu diệt hoàn toàn các vi sinh vật, kể cả bào tử trên dụng cụ. 3. VÔ KHUẨN (Sterile): Vô khuẩn có thể đƣợc định nghĩa là các nỗ lực nhằm giữ nguyên tình trạng của dụng cụ sau khi đã khử khuẩn hoặc tiệt khuẩn đúng cách, hay nói cách khác là không làm nhiễm bẩn thêm.
12. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ NHỮNG KHÁI NIỆM 1. KHỬ NHIỄM (tẩy uế) ( Decontamination): Là bƣớc đầu tiên của quy trình khử khuẩn, tiệt khuẩn dụng cụ. Quá trình này làm kiềm khuẩn, giảm độc tính và chỉ tiêu diệt đƣợc một số vi sinh vật có hại. Do vậy khử nhiễm chỉ mang chỉ mang tính chất làm giảm khả năng lây nhiễm từ dụng cụ bẩn. 2. LÀM SẠCH (Cleaning): Là quá trình đào thải các vật lạ (đất, chất hữu cơ, vi sinh vật ) ra khỏi dụng cụ bằng động tác cọ rửa. Kết quả là mắt thƣờng không nhìn thấy vết bẩn trên bề mặt dụng cụ 3. SÁT KHUẨN (Aseptic): là quá trình làm suy yếu, bất hoạt và tiêu diệt VSV trên mô sống
13. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ KHỬ NHIỄM (tẩy uế) (Decontamination) 1. Mục đích:  Giảm số lượng vi sinh vật trên dụng cụ (khoảng 103 số mầm bệnh)  Giảm khả năng lây nhiễm cho người cọ rửa  Giảm khả năng lây nhiễm nguồn nước thải ra môi trường  Giúp cho việc cọ rửa dễ dàng hơn
14. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ KHỬ NHIỄM (tẩy uế) (Decontamination) 1. Phương pháp thực hiện: (sử dụng hóa chất diệt khuẩn)  Ngâm ngay và ngập dụng cụ vào dung dịch sát khuẩn phù hợp (Tùy vào loại dụng cụ và khả năng kinh tế của đơn vị)  Tuân thủ khoảng thời gian ngâm nhƣ quy định  Đủ thời gian tráng lại bằng nƣớc sạch.
15. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ LÀM SẠCH (cleaning) 1. Phương pháp thực hiện: (cọ rửa)  Sử dụng bàn chải cọ rửa với nguyên tắc:  Chỉ thực hiện cọ rửa dụng cụ sau khi đã khử nhiễm (nhất là các dụng cụ dính máu, chất tiết, dịch tiết của bệnh nhân)  Cọ rửa bằng bàn chải và chất tẩy rửa (xà phòng) dưới vòi nước là tốt nhất  Phải mang gant tay dầy khi cọ rửa.
16. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ KHỬ KHUẨN (Disinfection) Phân loại 1. Khử khuẩn mức độ thấp: Áp dụng trên nhóm dụng cụ có nguy cơ lây nhiễm thấp 2. Khử khuẩn mức độ cao: Áp dụng trên nhóm dụng cụ có nguy cơ lây nhiễm trung bình.
17. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ KHỬ KHUẨN (Disinfection) Phƣơng pháp thực hiện: Sử dụng 1 trong 2 phƣơng pháp 1. Sử dụng hóa chất diệt khuẩn 2. Sử dụng nhiệt dưới hình thức đun sôi
18. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ KHỬ KHUẨN (Disinfection) Sử dụng hóa chất diệt khuẩn theo nguyên tắc:  Chọn hóa chất sử dụng thích hợp  Pha dd khử khuẩn đúng nồng độ đã quy định  Ngâm ngập dụng cụ sau khi đã khử nhiễm và làm sạch vào dd khử khuẩn đủ thời gian  Tráng dụng cụ bằng nước sạch  Bảo quản nơi khô ráo đối với trường hợp khử khuẩn mức độ thấp  Tiếp tục ngâm vào dung dịch khử khuẩn lần 2, tráng lại bằng nước vô khuẩn, sấy khô, đóng gói, bảo quản với khử khuẩn mức độ cao.
19. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ KHỬ KHUẨN (Disinfection) Sử dụng nhiệt dƣới hình thức đun sôi:  Dụng cụ sau khi khử nhiễm và làm sạch được ngâm ngập trong nước và đun sôi ít nhất 20 phút tính từ khi nước sôi  Ít thực hiện bởi độ tin cậy không cao
20. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ TIỆT KHUẨN (Sterilization) Phƣơng pháp thực hiện: 1. Sử dụng hóa chất: ít thực hiện bởi :  Hóa chất đắt tiền  Thời gian ngâm kéo dài (10h/Cidex) 2. Sử dụng nhiệt độ cao: với hai pp  Hấp khô: 160 – 180 độ C  Hấp ƣớt dƣới áp lực: 125 độ C/7kg
21. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ Nguyên tắc chung khi thực hiện tiệt khuẩn bằng nồi hấp, sấy  Dụng cụ phải đƣợc khử nhiễm, làm sạch, lau khô, tháo rời trƣớc khi đóng gói  Gói dụng cụ cần đƣợc ghi ngày hấp – hạn dùng, dán băng kiểm tra nhiệt độ  Đối với dụng cụ để trong hộp kim loại phải mở các nắp có lỗ thoát để hơi nóng tiếp xúc vào bên trong  Sắp xếp dụng cụ cùng loại cho vào 1 mẻ hấp tránh hƣ hao dụng cụ
22. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ Nguyên tắc chung khi thực hiện tiệt khuẩn bằng nồi hấp, sấy  Dụng cụ sau khi tiệt khuẩn đƣợc giữ nguyên đóng gói và đƣợc bảo quản kín ở nơi khô ráo, sạch sẽ, ít tiếp xúc  Hạn sử dụng tùy thuộc vào cách đóng gói dụng cụ và cách bảo quản. Thông thƣờng nếu bảo quản tốt, hạn dùng là:  Một tuần với gói dụng cụ 1 lần gói  Hai tuần với gói dụng cụ 2 lần gói
23. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ 10 NGUYÊN TẮC VÔ KHUẨN 1. Phải mang gant vô khuẩn hoặc sử dụng kềm tiếp liệu vô khuẩn khi tiếp xúc với các vật vô khuẩn (gắp hoặc cầm nắm ) 2. Kềm tiếp liệu vô khuẩn phải đƣợc giữ khô ráo và chỉ đƣợc tiếp xúc với vật vô khuẩn 3. Không đƣợc choàng tay qua vùng vô khuẩn 4. Không đƣợc quay lƣng về phía vùng vô khuẩn (luôn đứng đối diện) 5. Vùng dƣới thắt lƣng không đƣợc xem là vùng vô khuẩn
24. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ 10 NGUYÊN TẮC VÔ KHUẨN 6. Vật vô khuẩn bị ƣớt xem nhƣ không vô khuẩn 7. Mở gói dụng cụ phải để xa không đƣợc để chạm vào ngƣời 8. Khi đã mang vật vô khuẩn ra khỏi vật chứa thì không đƣợc bỏ trở lại dù chƣa sử dụng 9. Khi mở nắp hộp vô khuẩn, nếu cầm trên tay thì úp xuống, để trên bàn thì ngửa ra 10. Nếu nghi ngờ tình trạng vô khuẩn thì vật đó không vô khuẩn.
25. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ Dụng cụ sau KHỬ NHIỄM LÀM SẠCH sử dụng Lau khô, KHỬ KHUẨN Bảo quản Đóng gói Mức độ cao vô khuẩn Ghi hạn sử dụng Sấy khô, đóng gói, TIỆT KHUẨN Ghi hạn sử dụng
26. VỆ SINH VÔ KHUẨN DỤNG CỤ KẾT LUẬN Tuân thủ các nguyên tắc vệ sinh vô khuẩn dụng cụ là một trong những vấn đề rất quan trọng trong công việc của ngƣời điều dƣỡng. Nó đánh giá nhận thức, lƣơng tâm của ngƣời Điều dƣỡng trong việc phục vụ bệnh nhân Do vậy, trƣớc khi cung cấp hoặc sử dụng bất cứ một dụng cụ nào can thiệp trên bệnh nhân, chúng ta hãy nhớ tự hỏi mình dụng cụ đó đã đƣợc xử lý chƣa?