›
›

Bài tập Hoá sơ cấp (Phần 2)

pdf 59 trang hapham 80
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài tập Hoá sơ cấp (Phần 2)", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfbai_tap_hoa_so_cap_phan_2.pdf

Nội dung text: Bài tập Hoá sơ cấp (Phần 2)

  1. PHÇN 2. mét sè gi¶i to¸n ho¸ häc i. ph­¬ng ph¸p ph©n tö l­îng, nguyªn tö l­îng trung b×nh. 1. Nguyªn t¾c Nguyªn t¾c cña ph­¬ng ph¸p lµ dùa vµo viÖc tÝnh tö l­îng trung b×nh cña hçn hîp. PhÇn tö l­îng trung b×nh cña hçn hîp ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: n  M i ni M1n1 M 2n2 M 3n3 M n n n i 1 M n n1 n 2 n3  ni i 1 NÕu hçn hîp ë thÓ khÝ th× ta cã thÓ tÝnh theo biÓu thøc: M V M V M V M V M 1 1 2 2 3 3 n n V1 V2 V3 Vn Trong ®ã: M1, M2 lµ khèi l­îng ph©n tö c¸c chÊt trong hçn hîp n1, n2 lµ sè mol t­¬ng øng cña c¸c chÊt trong hçn hîp V1, V2 lµ thÓ tÝch t­¬ng øng cña c¸c chÊt trong hçn hîp §©y lµ ph­¬ng ph¸p cho phÐp gi¶i nhanh chãng vµ ®¬n gi¶n nhiÒu bµi to¸n ho¸ häc phøc t¹p. Th«ng th­êng ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông ®Ó gi¶i to¸n x¸c ®Þnh 2 kim lo¹i kiÒm, kiÒm thæ thuéc 2 chu kú liªn tiÕp hoÆc x¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña c¸c hîp chÊt h÷u c¬ ®ång ®¼ng liªn tiÕp nhau. 49
  2. 2. VÝ dô VÝ dô 1: Hç hîp X gåm hai kim lo¹i kiÒm A vµ B ë hai chu kú liªn tiÕp nhau. Chia m gam hçn hîp X lµm 2 phÇn b»ng nhau: - Hoµ tan hoµn toµn phÇn 1 trong dung dÞch HCl d­ thu ®­îc dung dÞch Y. C« c¹n dung dÞch Y thu ®­îc 23,675 gam muèi khan. - §Ó ®èt ch¸y hoµn toµn phÇn 2 cÇn dïng 3,92 lÝt O2 (ë ®ktc) 1. X¸c ®Þnh hai kim lo¹i A,B. 2. TÝnh thµnh phÇn % theo khèi l­îng c¸c kim lo¹i trong hçn hîp X. Gi¶i: 1. X¸c ®Þnh hai kim lo¹i A,B. §Æt M lµ nguyªn tö l­îng trung b×nh cña 2 kim lo¹i Gäi z lµ tæng sè mol 2 kim lo¹i trong mçi phÇn Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: 2 M + 2HCk = 2 M Cl + H2 (1) z z 2 + O = 2 O (2) M 2 M 2 z M 3,92 Sè mol O 0,175mol 2 22,4 Tõ (1) vµ (2) ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: M 33,5)z 23.675 z 0,35 z 0,175 M 32,14 2 50
  3. A,B lµ 2 kim lo¹i kiÒm thuéc 2 chu kú liªn tiÕp cã M = 31,14 chóng lµ Na (23) vµ K (39). 2. TÝnh thµnh phÇn % c¸c kim lo¹i trong hçn hîp Gäi x vµ y lÇn l­ît lµ sè mol cña Na vµ K cã trong mçi phÇn hçn hîp Theo ®Ò ra ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: 58,8x 74,5y 23,675 x 0,15 x y 0,35 y 0,2 VËy: %Na = 30,67% %K = 69,33% VÝ dô 2: Cho 7,2 gam hçn hîp 2 muèi cacbonat cña 2 kim lo¹i kiÒm thæ thuéc 2 chu kú liªn tiÕp vµo dung dÞch HCl d­ thÊy tho¸t ra khÝ B. Cho khÝ B hÊp thô hÕt vµo 450ml dung dÞch Ba(OH)2, 0,2M thu ®­îc 15,86 gam kÕt tña. X¸c ®Þnh 2 muèi cacbonat vµ tinhd % khèi l­îng cña chóng. Gi¶i §Æt c«ng thøc trung b×nh cña 2 muèi cacbonat lµ M CO3 Gäi x lµ tæng sè mol cña 2 muèi Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: M CO3 + 2HCl = M Cl2 + CO2 + H2O x x Khi cho x mol CO2 hÊp thô vµo dung dÞch chøa 0,45.0,2 = 15,67 0,09mol Ba(OH) thu ®­îc 0,08 mol BaCO cho thÊy cã 2 2 197 3 kh¶ n¨ng: - Ba(OH)2 d­ nªn chØ t¹o ra BaCO3 51
  4. Ba(OH)2 + CO2 = BaCO3  + H2O x x (M 60)x 7,2 Theo ®Ò ra ta cã hÖ: M 30 x 0,08 Hai kim lo¹i kiÒm thæ thuéc 2 chu kú liªn tiÕp cã M = 30 chØ cã thÓ lµ Mg (24) vµ Ca (40). §Æt a,b lÇn l­ît lµ sè mol cña MgCO3 vµ CaCO3 ta cã: 84a 100b 7,2 a b 0,08 Gi¶i ra ®­îc: a = 0,05mol vµ b = 0,03mol VËy %MgCO3 = 58,3% % CaCO3 = 41,7% - Ba(OH)2 thiÕu nªn t¹o ra BaCO3 vµ Ba(HCO3)2 Ba (OH) CO2 BaCO3  H2O n 2 n n Ba CO3 CO2 H2O Ba(HCO3 )2 m m Sè mol BaCO3 kÕt tña = n - m = 0,08mol Sè mol Ba(OH)2 = n = 0,09mol Suy ra m = 0,01mol Ta cã sè mol CO2 = n + m = 0,09 + 0,01 = 0,1mol. (M 60)x 7,2 Theo ®Ò ra ta cã hÖ: M 12 x 0,1 52
  5. Hai kim lo¹i kiÒm thæ thuéc 2 chu kú liªn tiÕp cã M = 12 chØ cã thÓ lµ Be (9) vµ Mg (24). §Æt c,d lÇn l­ît lµ sè mol cña BeCO3 vµ MgCO3 ta cã: 69c 84d 7,2 c d 0,1 Gi¶i ra ta ®­îc: c = 0,08mol vµ d = 0,02mol VËy %MgCO3 = 76,6% % CaCO3 = 23,4% 3. Bµi tËp vËn dông Bµi 1: Cho 3 gam hçn hîp gåm kim lo¹i kiÒm A vµ Na kim lo¹i t¸c dông víi n­íc. §Ó trung hoµ dung dÞch thu ®­îc cÇn 100ml dung dÞch HCl 2M. 1. X¸c ®Þnh kim lo¹i A 2. TÝnh thµnh phÇn % theo khèi l­îng cña mçi kim lo¹i trªn hçn hîp. Bµi 2: Hoµ tan 28,4 gam hçn hîp A gåm 2 muèi cacbonat cña 2 kim lo¹i thuéc 2 chu kú liªn tiÕp cña ph©n nhãm IIA b»ng dung dÞch HCl d­ thu ®®­îc 10 lÝt khÝ (ë 54,60C vµ 0,8064atm) vµ mét dung dÞch X. 1. X¸c ®Þnh khèi l­îng 2 muèi trong dung dÞch X 2. X¸c ®Þnh c¸c muèi cacbonat trong hçn hîp A Bµi 3: Hoµ tan 46 gam hçn hîp gåm Ba vµ 2 kim lo¹i kiÒm A,B thuéc 2 chu kú liªn tiÕp vµo n­íc ®ù¬c dung dÞch D vµ 11,2 lÝt khÝ ®o ë ®ktc. NÕu thªm 0,18 mol Na2SO4 vµo dung dÞch D th× dung dÞch sau ph¶n øng vÉn cßn ion Ba2+. NÕu thªm vµo 0,21 mol 53
  6. Na2SO4 vµo dung dÞch D th× dung dÞch sau ph¶n øng cßn ­ ion 2 SO4 . X¸c ®Þnh tªn 2 kim lo¹i kiÒm. II. ph­¬ng ph¸p sè nguyªn tö cacbon trung b×nh 1. Nguyªn t¾c Nguyªn t¾c cña ph­¬ng ph¸p dùa trªn viÖc tÝnh sè nguyªn tö cacbon trung b×nh cña hçn hîp: n x n x n x n x n 1 1 2 2 3 3 m m x1 x 2 x 3 x m Trong ®ã: n1, n2 lµ sè nguyªn tö cacbon cña c¸c chÊt trong hçn hîp x1, x2 lµ sè mol t­¬ng øng cña c¸c chÊt trong hçn hîp §©y lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt trong ho¸ häc h÷u c¬ ®Ó x¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö. 2. VÝ dô VÝ dô 1: Cho 6,72 lÝt (®ktc) hçn hîp 2 anken lµ ®ång ®¼ng kÕ tiÕp ®i qua ×nh ®ùng n­íc Br2 d­ th× khèi l­îng cña b×nh t¨ng 11,2gam. 1. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö c¸c anken 2. TÝnh % thÓ tÝch cña chóng Gi¶i 1. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña c¸c anken §Æt c«ng thøc ph©n tö cña c¸c anken lµ CnH2n vµ CmH2m. Gäi n lµ sè nguyªn tö cacbon trung b×nh cña 2 anken c«ng thøc ph©n tö trung b×nh cña 2 anken ®­îc viÕt CnH2n . Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: 54
  7. CnH2n + Br2 CnH2n Br2 6,72 Sè mol cña 2 anken = 0,3mol 22,4 NhËn xÐt: Khèi l­îng b×nh dung dÞch Br2 t¨ng lªn b»ng khèi l­îng cña 2 anken tham gia ph¶n øng. V× vËy: 14 n . 0,3 = 11,2 n = 2,67 Hai anken liªn tiÕp nhau trong d·y ®ång ®¼ng cã n = 2,67 nªn n = 2 vµ m = 3. C«ng thøc ph©n tö cña 2 anken lµ C2H4 vµ C3H6. 2. TÝnh % thÓ tÝch: Gäi x lµ y lÇn l­ît lµ sè mol cña C2H4 vµ C3H6 trong hçn hîp Ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh 28x 42y 11,2gam x 0,1mol x y 0,3mol y 0,2mol C¸c khÝ C2H4 vµ C3H6 ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt nªn tû lÖ vÒ thÓ tÝch b»ng tû lÖ vÒ sè mol. %C2H4 33,33% %C3H6 66,67% VÝ dô 2: Hçn hîp X gåm r­îu ®¬n ®chøc, m¹ch hë A,B lµ ®ång ®¼ng liªn tiÕp nhau. §èt ch¸y a gam X thu ®­îc 22 gam CO2 vµ 14,4 gam H2O. 1. X¸c ®Þnh CTPT cña A,B. 2. TÝnh sè mol mçi r­îu trong hçn hîp X. Gi¶i 1. X¸c ®Þnh CTPT cña A,B 55
  8. 22 14,4 Sè mol CO = 0,5mol Sè mol CO = 0,8mol 2 44 2 18 V× 2 r­îu cïng d·y ®ång ®¼ng khi ®èt ch¸y thu ®­îc sè mol H2O> sè mol CO2 nªn chóng ph¶i lµ r­îu no. §Æt c«ng thøc ph©n tö trung b×nh cña 2 r­îu no ®¬n chøc A vµ 3n B lµ C H OH O n CO (n 1)H O n 2n 1 2 2 2 2 Säúmol CO n 0,5 Theoâãö ra ta coï: 2 n 1,67 Säúmol H2O n 1 0,8 Hai r­îu ®ång ®¼ng liªn tiÕp cã n = 1,67 nªn chóng ph¶i lµ CH3OH vµ C2H5OH 2. TÝnh sè mol mçi r­îu trong hçn hîp X Gäi x,y lÇn l­ît lµ sè mol cña CH3OH vµ C2H5OH Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ch¸y: 3 CH OH O CO 2H O 3 2 2 2 2 x x 2x C2H5OH 3O2 2CO2 3H2O x 2y 3y Theo ®Ò ra ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: x 2y 0,5 2x 3y 0,8 x 0,1 Gi¶i ra ta cã: y 0,2 56
  9. 3. Bµi tËp vËn dông Bµi 1: §èt ch¸y m gam hçn hîp X gåm 3 r­îu ®¬n chøc A, B, C liªn tiÕp trong d·y ®ång ®¼ng thu ®­îc hçn hîp CO2 vµ h¬i n­íc theo tû lÖ thÓ tÝch V : V = 8:13 ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p CO2 H2O suÊt. X¸c ®Þnh CTPT mçi r­îu. Bµi 2: §èt ch¸y hçn hîp 2 hydrocacbon ®ång ®¼ng kÕ tiÕp thu ®­îc hçn hîp s¶n phÈm ch¸y gåm CO2 vµ H2O. Cho toµn bé s¶n phÈm ch¸y ®i qua b×nh 1 ®ùng dng dÞch H2SO4 ®Ëm ®Æc vµ b×nh 2 ®ùng dung dÞch KOH d­. Sau thÝ nghiÖm thÊy khèi l­îng b×nh 1 t¨ng 9gam, b×nh 2 t¨ng 30,8gam. 1. X¸c ®Þnh CTPT cña 2 hydrocacbon trªn. 2. ViÕt CTCT cña chóng, biÕt khi cho hçn hîp ®i qua dung dÞch AgNO3/NH3 d­ thÊy cã 14,7gam kÕt tña. Bµi 3: Mét hçn hîp X gåm 2 anken ë thÓ khÝ ë ®iÒu kiÖn th­êng cã tû khèi h¬i so víi H2 b»ng 24,5. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña 2 anken, biÕt chóng lµ ®ång ®¼ng liªn tiÕp. III. PH¦¥NG PH¸P B¶O TOµN KhèI L­îng 1. Nguyªn t¾c Nguyªn t¾c cña ph­¬ng ph¸p nµy dùa trªn c¬ së tæng khèi l­îng chÊt tham gia ph¶n øng b»ng tæng khèi l­îng chÊt t¹o thµnh sau ph¶n øng. 2. VÝ dô VÝ dô 1: Thuû ph©n hoµn m gam este A no, ®¬n chøc trong dung dÞch chøa 6 gam NaOH thu ®­îc 4,6gam r­îu B vµ dung dÞch C. C« c¹n dung dÞch C thu ®­îc 10,2 gam chÊt r¾n D. R­îu B sau khi lµm khan cho t¸c dông víi Na d­ thu ®­îc 1,12 lÝt khÝ H2 ë ®ktc. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña A. 57
  10. Gi¶i §Æt c«ng thøc cña A lµ RCOOR’ cã sè mol lµ x Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng; RCOOR’ + NaOH RCOONa + R’OH x x x x 2R’OH + 2Na 2R’Ona + H2 x 0,5x 1,12 Theo ®Ò ra sè mol H = 0,5x = = 0,05mol x = 0,1mol 2 22,4 4,6 Ph©n tö gam (M) cña r­îu R’OH = = 46gam 0,1 VËy c«ng thøc ph©n tö cña r­îu lµ C2H5OH MÆt kh¸c theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l­îng: M = 4,6 + 10,2 - 6 = 8,8gam 8,8 VËy M cña este = 88gam 0,1 RCOOC2H5 cã M = 88 R = 15(CH3) C«ng thøc cÊu t¹o cña A: CH3COOCH2CH3 VÝ dô 2: Hoµ tan hoµn toµn 25,6 gam hçn hîp gåm Fe vµ CaCO3 trong 200 gam dung dÞch HCl 15% thu ®­îc hçn hîp khÝ A cã tû khèi so víi H2 b»ng 15 vµ dung dÞch B. 1. TÝnh % thÓ tÝch c¸c khÝ hçn hîp A vµ khèi l­îng mçi chÊt trong hçn hîp ban ®Çu. 2. TÝnh nång ®é % cña dung dÞch B 58
  11. Gi¶i: Gäi x, y lÇn l­ît lµ sè mol cña Fe vµ CaCO3trong 25,6 gam hçn hîp.theo ®Ò ra: 56x + 100y = 25,6(*) Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: Fe + 2HCl = FeCl2 + H2 (1) x 2x x x CaCO3 + 2HCl = CaCl2 + CO2 + H2O (2) Y 2y y y Gäi M lµ ph©n tö l­îng trung b×nh cña hçn hîp khÝ sau ph¶n øng. Tõ (1) vµ (2) ta cã: 2x 44y M 2 x 1530( ) x y x 0,1mol Tõ (*) vµ ( ) ta cã: y 0,2mol 1. - TÝnh % thÓ tÝch c¸c khÝ trong hçn hîp: V× H2 vµ CO2 ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt trªnªn tû lÖ vÒ thÓ tÝch b»ng tû lÖ vÒ sè mol. 0,1 %H x100 33,33% 2 (0,1 0,2) %CO2 = 66,67% - TÝnh % khèi l­îng mçi chÊt trong hçn hîp ban ®Çu: 0,1x56 %Fe x100 21,875% 25,6 59
  12. %CaCO3 = 78,125% 2. Nång®é % cña dung dÞch B: FeCl2 : 0,1mol 12,7gam Dung dÞch B bao gåm: CaCl2 : 0,2mol 22,2gam HCldæ :30 2x(0,1 0,2)x36,5 8,1gam Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l­îng; mddB = mhhX + mddHCl - m - m CO2 H 2 mddB = 200 + 25,6 - 0,2 x 44 - 0,1 x 2 = 216,6gam VËy Nång ®é % c¸c chÊt trong dung dÞch B µ: 12,7 %FeCl .100 5,86% 2 216,6 22,2 %CaCl2 .100 10,25% 216,6 8,1 %HCld­ .100 3,74% 216,6 3. Bµi tËp vËn dông Bµi 1: Hçn hîp X gåm kim lo¹i M ho¸ trÞ 2 vµ muèi cacbonat cña nã. Hoµ tan hoµn toµn 28,8 gam hçn hîp X trong 400ml dung dÞch HCl 2M (d = 1,05g/ml) thu ®­îc 6,72 lÝt hçn hîp khÝ Y vµ dung dÞch X. Tû khèi h¬i cña hçn hîp khÝ Y so víi H2 = 15. TÝnh % khèi ­îng c¸c chÊt trong dung dÞch Z. Bµi 2: Hçn hîp X gåm Fe vµ mét kim lo¹i kiÒm nhá M ë d¹ng bét mÞn. Cho 16 gam hçn hîp X t¸c dông hoµn toµn vµ võa ®ñ víi dung dÞch H2SO4 lo·ng th× ®­îc 8,96 lÝt khÝ H2 ë ®iÒu kiÖn chuÈn. Ngoµi ra 9,6 gam kim lo¹i M tan hoµn toµn 500ml dng dÞch H2SO4 1M (®· lÊy d­). 1. X¸c ®Þnh kim lo¹i M 60
  13. 2. TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m theo khèi l­îng mçi kim lo¹i trong hçn hîp X. Bµi 3: Hçn hîp X gåm kim lo¹i M cã ho¸ trÞ 2 vµ muèi cacbonat cña nã. Hoµ tan hoµn toµn 28,8 gam hçn hîp X trong 400ml dung dÞch HCl 2M (d = 1,05g/ml) thu d d­îc 6,72 lÝt hçn hîp khÝ Y ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn vµ dung dÞch Z. Tû khèi h¬i cña hçn hîp khÝ Y so víi H2 b»ng 15. 1. X¸c ®Þnh thµnh phÇn % theo thÓ tÝch c¸c khs trong hçn hîp Y 2. X¸c ®Þnh khèi l­îng nguyªn tö cña kim lo¹i M 3. TÝnh nång ®é % theo khèi l­îng c¸c chÊt trong dung dÞch Z IV. ph­¬ng ph¸p t¨ng giame khèi l­îng 1. Nguyªn t¾c §©y còng lµ mét d¹ng to¸n sö dông ph­¬ng ph¸p b¶o toµn khèi l­îng. Nguyªn t¾c cña ph­¬ng ph¸p dùa vµo sù t¨ng, gi¶m khèi l­îng khi chuyÓn tõ chÊt nµy sang chÊt kh¸c tõ ®ã suy ra sè mol chÊt ®· ph¶n øng.2. VÝ dô VÝ dô 1: Cã 1 lÝt dung dÞch hçn hîp Na2CO3 0,1M vµ (NH4)CO3 0,25M. Cho 43 gam hçn hîp BaCl2 vµ CaCl2 vµo dung dÞch ®ã. Sau khi ph¶n øng kÕt thóc thu ®­îc 39,7gam kÕt tña A vµ dung dÞch B. 1. Chøng minh r»ng BaCl2 vµ CaCl2 ®· ph¶n øng hÕt Ph­¬ng tr×nh ®iÖn ly: + 2 Na2CO3 = 2Na + CO3 (NH ) CO = 2NH + CO2 4 2 3 4 3 2 Tæng sè mol CO3 = 0,25 + 0,1 = 0,35mol Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: 61
  14. 2 - BaCl2 + CO3 = BaCO3 + 2Cl 208g 1mol 197g 2 - CaCl2 + CO3 = CaCO3 + 2Cl 111g 1mol 100g 2 Cø 1 mol CO3 tham gia ph¶n øng th× khèi l­îng dung dÞch t¨ng lªn 11gam. 43 39,7 VËy sè mol CO2 ®· tham gia ph¶n øng = 0,3mol 3 11 2 <0,35mol. Do CO3 cßn d­ nªn BaCl2 vµ CaCl2 ®· ph¶n øng hÕt. 2. TÝnh % khèi l­îng c¸c chÊt cã trong A Gäi sè mol BaCO3 vµ CaCO3 trong hçn hîp A lµ x vµ y mol Theo ®Ò ra ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: 197x 100y 39,7gam x 0,1mol x y 0,3mol y 0,2mol %BaCO3 49,62% VËy: %CaCO3 50,38% VÝ dô 2: Hoµ tan 2,84 gam hçn hîp 2 muèi cacbonat cña 2 kim lo¹i kiÒm thæ thuéc 2 chu kú liªn tiÕp b»ng dung dÞch HCl d­ thu ®­îc dung dÞch A vµ khÝ B. C« c¹n dung dÞch A thu ®­îc 3,17 gam muèi khan. 1. TÝnh thÓ tÝch khÝ B ë ®ktc 2. X¸c ®Þnh trªn 2 kim lo¹i Gi¶i: §Æt c«ng thøc cña 2 muèi lµ ACO3 vµ BCO3 Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: 62
  15. ACO3 + 2HCl = Acl2 + CO2 + H2O (1) (A+60)g (A+71)g BCO3 + 2HCl = BCl2 + CO2 + H2O (2) (B+60)g (B+71)g Tõ (1) vµ (2) ta thÊy: Tõ 1mol muèi cacbonat chuyÓn thµnh 1 mol muèi clorua th× khèi l­îng t¨ng lªn 11gam. 2 VËy sè mol CO3 tham gia ph¶n øng = sè mol CO2 tho¸t ra sinh 3,17 2,84 ra = 0,03mol 11 1. ThÓ tÝch CO2 = 0,03 . 22,4= 0,672lÝt 2. Ph©n tö gam trung b×nh cña 2 muèi cacbonat 2,84 MCO 94,67 Nguyªn tö gam trung b×nh cña 2 kim 3 0,03 lo¹i M = 94,67 - 60 = 34,67 Hai kim lo¹i kiÒm thæ ë 2 chu kú liªn tiÕp cã M = 34,67 nªn chóng lµ Mg(24) vµ Ca(40). V. PH¦¥NG PH¸P B¶O TOµN ELECTRON 1. Nguyªn t¾c Ph­¬ng ph¸p nµy dùa trªn c¬ së tæng sè mol ®iÖn tö mµ chÊt khö trïng nh­êng b»ng tæng sè mol ®iÖn tö mµ chÊt oxy ho¸ nhËn. Ph­¬ng ph¸p nµy gióp ta gi¶i mét c¸ch nhanh chãng nhiÒu bµi to¸n phøc t¹p, ®Æc biÖt nh÷ng bµi to¸n cã nhiÒu ch¸t oxy ho¸, chÊt khö trong cïng mét hçn hîp ph¶n øng hoÆc ph¶n øng x¶y ra qua nhiÒu giai ®o¹n. 63
  16. 2. VÝ dô: VÝ dô 1: Cho hçn hîp gåm 0,01 mol Mg 0,03 mol Fe t¸c dông víi dung dÞch HNO3 d­ thu ®­îc 1,736 lÝt hçn hîp khÝ NO vµ NO2 ë ®ktc. X¸c ®Þnh tû khèi h¬i cña hçn hîp so víi H2. Gi¶i: Gäi sè mol cña NO vµ N2 lÇn l­ît lµ x vµ y mol 1,736 Ta cã: x + y = 0,0755 mol (1) 22,4 Ph¶n øng x¶y ra: 3Mg + 8HNO3 = 3Mg(NO3)2 + 2NO + 4H2O Mg + 4HNO3 = Mg (NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Fe + 4HNO3 = Fe(NO3)3 + NO + 2H2O Fe + 6HNO3 = Fe(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O NhËn xÐt: ChÊt khö lµ Mg vµ Fe: Mg -2e Mg2+ 0,01 0,02 Fe -3e Fe3+ 0,03 0,09 Tæng sè mol ®iÖn tö chÊt khö nh­êng b»ng 0,02 + 0,09 = 0,11 (mol) ChÊt oxy ho¸ kµ HNO3. + NO3 + 4H + 3e NO + 2H2O 3x x + NO3 + 2H + e NO2 + H2O y y 64
  17. Tæng sè mol ®iÖn tö chÊt oxy ho¸ nhËn b»ng 3x+y(mol) Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron ta cã: 3x + y = 0,11 (2) Tõ (1) vµ (2): x = 0,01725 (mol) y = 0,05825 (mol) Tû khèi h¬n cña hçn hîp so víi H2: M hh 30x0,01725 46x0,05825 dhh 21,17 H2 M 2x0,0755 H2 VÝ dô 2: §Ó m gam phoi bµo s¾t (A) ngoµi kh«ng khÝ, sau mét thêi gian biÕn thµnh hçn hîp (B) khèi l­îng 12 gam gåm s¾t vµ c¸c oxit FeO, Fe3O4, Fe2O3. Cho B t¸c dông víi dung dÞch axit HNO3 thÊy gi¶i pháng ra 2,24 lÝt khÝ duy nhÊt NO (®ktc). TÝnh khèi l­îng m cña A. Gi¶i Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra 2Fe + O2 2FeO 4Fe + 3O2 2Fe2O3 3Fe + 2O2 Fe3O4 Fe + 4HNO3 Fe(NO3)3 + NO + 2H2O 3FeO + 10HNO3 3Fe(NO3)3 + NO + 5H2O 3Fe3O4 + 28HNO3 9Fe(NO3)3 + NO + 14H2O Fe2O3 + 6HNO3 2Fe(NO3)3 + 3H2O NhËn xÐt: - Toµn bé Fe sau qu¸ tr×nh ph¶n øng ®Òu t¹o thµnh Fe(NO3)3 65
  18. - ChÊt oxy ho¸ gåm O2 ë giai ®o¹n ®Çu vµ HNO3 ë giai ®o¹n sau. ChÊt khö: Fe -3 Fe3+ m m 3 56 56 m Sè mol e do chÊt khö th­êng = 3 (mol) 56 2,24 Sè mol NO 0,1mol 22,4 ChÊt oxy ho¸: O +2e O2 12 m 12 m 2 16 16 + NO3 + 3e + 4H NO + 2H2O 0,3 0,1 12 m Tæng sè mol e do chÊt oxy ho¸ nhËn = 2 0,3(mol) 16 Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron: Tæng sè mol electron mµ chÊt khö nh­êng = Tæng sè mol electron mµ chÊt oxy ho¸ nhËn. m 12 m Do ®ã: 3 2 0,3 m 10,08gam 56 16 3. Bµi tËp vËn dông Bµi 1: Cho 16,2gam kim lo¹i M ho¸ trÞ n t¸c dông víi 0,15 mol O2. Hßa tan hoµn toµn chÊt r¾n thu ®­îc sau ph¶n øng trong dung 66
  19. dÞch HCl d­ thu ®­îc 13,44 lÝt khÝ H2 ë ®ktc. X¸c ®Þnh kim lo¹i M. BiÕt c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn. Bµi 2: Hoµ tan hoµn toµn 2,52 gam hçn hîp Mg vµ Al b»ng dung dÞch HCl thu ®­îc 2,688 lÝt H2 (®ktc). MÆt kh¸c khi hoµ tan l­îng hîp nµy b»ng H2SO4 ®Æc nãng thu ®­îc 0,03 mol mét s¶n phÈm duy nhÊt do sù khö S+6. X¸c ®Þnh s¶n phÈm suy nhÊt trªn. Bµi 3: Hoµ tan hÕt 7,74 gam hçn hîp bét 2 kim lo¹i Mg vµ Al b»ng 500ml dung dÞch hçn hîp chøa HCl 1M vµ H2SO4 0,28M thu 0 ®­îc dung dÞch A vµ 8,736 lÝt khÝ H2 (ë 273 K vµ 1 atm). TÝnh % khèi l­îng mçi kim lo¹i trong hçn hîp. Bµi 4: §èt ch¸y x mol Fe bëi O2 thu ®­ì 5,04 gam hçn hîp A gåm c¸c oxit s¾t. Hoµ tan hoµn toµn A trong dung dÞch HNO3 thu ®­îc 0,035 mol hçn hîp Y gåm NO vµ NO2. Tû khèi h¬i cña Y so víi H2 b»ng 19. TÝnh x. vi. Ph­¬ng ph¸p biÖn luËn c¸c kh¶ n¨ng x¶y ra ®èi víi chÊt tham gia ph¶n øng 1. Nguyªn t¾c §©y lµ d¹ng toµn th­êng gÆp khi chÊt ban ®Çu ch­a x¸c ®Þnh cô thÓ tÝnh chÊt ho¸ häc (thuéc nhãm chøc ho¸ häc nµo; kim lo¹i ®éng hay kÐm ho¹t ®éng ) nªn ph¶i xÐt tõng kh¶ n¨ng x¶y ra ®èi víi chóng. 2. VÝ dô VÝ dô 1: Trén CuO víi mét oxi kim lo¹i ho¸ trÞ II theo tû lÖ mol 1:2 ®­îc hçn hîp A. Cho khÝ H2 d­ ®i qua 2,4 gam hçn hîp A nung nãng ta thu ®­îc hçn hîp B §Ó hoµ tan hÕt B cÇn 40ml dung lÞch HNO3 2,5M vµ thu ®­îc khÝ NO duy nhÊt. X¸c ®Þnh oxit kim lo¹i trªn. BiÕt c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn. Gi¶i: 67
  20. Gäi oxit kim lo¹i lµ MO Gäi a vµ 2a lÇn l­ît lµ sè mol CuO vµ MO ®· dïng V× H2 chØ khö ®­îc nh÷ng oxit kim lo¹i ®øng sau Al trong d·y ®iÖn thÕ cña kim lo¹i nªn cã 2 kh¶ x¶y ra: - M lµ kim lo¹i ®øng s au Al trong d·y ®iÖn thÕ kim lo¹i C¸c ph¶n øng x¶y ra: CuO + H2 = Cu + H2O a a MO + H2 = M + H2O 2a 2a 3Cu + 8HNO3 = 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O 16a a 3 40.2,5 Sè mol HNO = 0,1mol 3 1000 80a (M 16)2a 2,4 a 0,0125 Theo ®Ò ra: 8a 16a 1 M 40(Ca) 3 3 V× Ca ®øng tr­íc Al trong d·y ®iÖn thÕ cña kim lo¹i nªn tr­êng hîp nµy lo¹i - M lµ lo¹i ®øng tr­íc Al trong d·y ®iÖn thÕ kim lo¹i C¸c ph¶n øng x¶y ra: CuO + H2 = Cu + H2O a a 3Cu + 8HNO3 = 3Cu (NO3) + 2NO + 4H2O 68
  21. 8a a 3 MO + HNO3 = m(no3)2 + 2H2O 2a 4a 80a (M 16)2a 2,4 a 0,015 Theo ®Ò ra: 8a 4a 0,1 M 24(Mg) 3 Tr­êng hîp nµy tho¶ m·n nªn oxit kim lo¹i lµ MgO. VÝ dô 2: §èt ch¸y hoµn toµn mét l­îng hydrocacbon X thu ®­îc 8,8 gam CO2 vµ 1,8 gam H2O. a. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña X, biÕt ph©n tö l­îng cña X kh«ng lín h¬n 80 ®Vc. b. NÕu X lµm mÊt mµu dung dÞch Br2 ë ®iÒu kiÖn th­êng vµ t¹o thµnh s¶n ph©mt chøa 18,09% cacbon vÒ khèi l­îng. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña X. Gi¶i a. §Æt c«ng thøc ph©n tö cña X lµ CnHm Gäi a lµ sè mol cña nã Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ch¸y: m m C H n O nCO H O n m 4 2 2 2 2 am a an 2 8,8 Sè mol CO 0,2mol 2 44 1,8 Sè mol H O 0,1mol 2 18 69
  22. an 0,2 Theo ®Ò ra ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: am 0,1 2 Gi¶i ra ta cã: n = m. VËy c«ng thøc cña X lµ CnHm. MÆt kh¸c: 13n 80 n 6,15. V× sè H trong hydrocacbon lµ sè ch½n nªn n cã thÓ lµ 2,4,6. Do ®ã c«ng thøc ph©n tö cña X cã thÓ lµ C2H2, C4H4 hoÆc C6H6. b. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña X * Gi¶ sö X lµ C2H2 Ph¶n øng céng: C2H2 + kBr2 = C2H2Br2k 24 18,09 Theo ®Ò ra ta cã: k 0,66 (lo¹i) 26 160k 100 * Gi¶ sö X lµ C4H4 Ph¶n øng céng: C4H4 + kBr2 = C4H4Bt2k 48 18,09 Theo ®Ò ra ta cã: k 1,33 (lo¹i) 52 160k 100 * Gi¶ sö X lµ C6H6 Ph¶n øng céng: C6H6 + kBr2 = C6H6Bt2k 72 18,09 Theo ®Ò ra ta cã: k 2 (nhËn) 78 160k 100 VËy c«ng thøc ph©n tö cña X lµ C6H6 70
  23. 3. Bµi tËp vËn dông Bµi 1: X vµ Y lµ kim lo¹i ho¸ trÞ II vµ III. Hoµ tan hoµn toµn 7 gam hçn hîp X vµ Y b»ng dung dÞch HNO3 ®Æc nãng thu ®­îc 14,56 lÝt NO2 ë ®ktc. Còng l­îng hçn hîp nµy t¸c dông víi dung dÞch HCl d­ thu ®­îc 6,72 lÝt khÝ H2 ë ®ktc vµ 1,6 gam chÊt r¾n kh«ng tan. X¸c ®Þnh 2 kim lo¹i X vµ Y. Bµi 2: NhiÖt ph©n hoµn toµn 4,7 gam muèi nitrat cña kim lo¹i M thu ®­îc 2 gam mét chÊt r¾n. X¸c ®Þnh c«ng thøc muèi. Bµi 3: Hçn hîp X gåm 2 chÊt h÷u c¬ no, ®¬n chøc, m¹ch hë. Chia X lµm 2 phÇn b»ng nhau: - §èt ch¸y hoµn toµn phÇn I ®­îc 8,8 gam CO2 vµ 5,4 gam H2O - PhÇn 2 t¸c dông võa ®ñ víi 50ml dung dÞch NaOH 1M t¹o thµnh dung dÞch B chøa mét muèi vµ mét r­îu. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö 2 hîp chÊt h÷u c¬ ®· cho. Bµi 4: §èt ch¸y hoµn toµn hydrocacbon A b»ng O2 d­. Sau ph¶n øng thu ®ù¬c hçn hîp khÝ chøa ph©n tö cña A, biÕt 1 mol A ch¸y hÕt t¹o kh«ng qu¸ 15 mol hçn hîp CO2 vµ h¬i n­íc. vii. Ph­¬ng ph¸p biÖn luËn c¸c kh¶ n¨ng x¶y ra ®èi víi chÊt t¹o thµnh sau ph¶n øng 1. Nguyªn t¾c §©y lµ d¹ng to¸n th­êng gÆp khi chÊt t¹o thµnh sau ph¶n øng ch­a x¸c ®Þnh cô thÓ tÝnh chÊt ho¸ häc (thuéc nhãm chøc ho¸ häc nµo; kim lo¹i ho¹t ®éng hay kÐm ho¹téng; hîp chÊt hòu c¬ thuéc d·y ®ång ®¼ng nµo ) nªn ng­êi gi¶i th­êng lóng tóng khi viÕt c¸c ph¶n øng x¶y ra tiÕp theo. 71
  24. GÆp d¹ng to¸n nµy ta ph¶i chia tõng tr­êng hîp cã thÓ x¶y ra ®èi víi c¸c chÊt ch­a x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng ph¶n øng råi gi¶i ®Ó chän tr­êng hîp phï hîp. 2. VÝ dô: VÝ dô 1: Hoµ tan hoµn toµn 20 gam hçn hîp gåm MgCO3 vµ RCO3 (Tû LÖ MOL 1:1) b»ng dung dÞch HCl. L­îng khÝ CO2 sinh ra ®­îc hÊp thô hoµn toµn bëi 200ml dung dÞch Naä 2,5M ®­îc dung dÞch A. Thªm BaCl2 d­ vµo dung dÞch A thu ®­îc 39,4 gam kÕt tña. X¸c ®Þnh kim lo¹i R. Gi¶i Gäi a lµ sè mol mçi mu«i MgCO3 vµ RCO3 trong hçn hîp ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: MgCO3 + 2HCl = MgCl2 + CO2 + H2O a a RCO3 + 2HCl = RCl2 + CO2 + H2O a a Khi sôc khÝ CO2 vµo dung dÞch NaOH th× thø tù c¸c ph¶n øng x¶y ra: CO2 + 2NaOH = Na2CO3 + H2O Na2CO3 + CO2 + H2O = 2NaHCO3 V× vËy cã 2 kh¶ n¨ng x¶y ra ®èi víi dung dÞch A: - Dung dÞch A gåm 2 muèi Na2CO3 vµ NaHCO3 CO2 + 2NaOH = Na2CO3 + H2O x 2x x Na2CO3 + CO2 + H2O = 2NaHCO3 y y 72
  25. Na2CO3 + BaCl2 = BaCO3 + 2NaCl (x-y) (x-y) Theo ®Ò ra ta cã: Sè mol NaOH = 2x = 0,5mol 39,4 Sè mol BaCO = (x-y) = 0,2mol 3 197 x = 0,25 mol vµ y = 0,05 mol Sè mol CO2 = 2a = (x+y) =0,3mol a = 0,15mol MÆt kh¸c: 84a + (R+60)a = 20 R = -10,6(lo¹i) - Dung dÞch A chØ cã muèi Na2CO3: CO2 + 2NaOH = Na2CO3 + H2O x 2x x Na2CO3 + BaCl2 = BaCO3 + 2NaCl x x Theo ®Ò ra: 39,4 Sè mol BaCO = x = 0,2mol 3 197 Sè mol CO2 = 2a = x = 0,2mol a = 0,1 mol MÆt kh¸c: 84a + (R+60)a = 20 R = 56(Fe) Tr­êng hîp nµy tho¶ m·n. VÝ dô 2: Hoµ tan hoµn toµn 0,32 gam mét kim lo¹i M ho¸ trÞ II vµo axit sunfuric ®Æc nãng. L­îng khÝ SO2 sinh ra ®­îc hÊp thô hÕt bëi 45ml dung dÞch NaOH 0,2M thu ®­¬®­îc dung dÞch chøa 0,608 gam muèi. X¸c ®Þnh tªn kim lo¹i M Gi¶i 73
  26. Gäi a lµ sè mol cña M Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng M + 2H2SO4 = MSO4 + SO2 + 2H2O a a Khi sôc khÝ SO2 vµo dung dÞch NaOH th× thø tù c¸c ph¶n øng x¶y ra: SO2 + 2NaOH = Na2SO3 + H2O Na2SO3 + SO2 + H2O = 2NaHSO3 V× vËy cã kh¶ n¨ng x¶y ra ®èi víi dung dÞch A: - Dung dÞch A chØ cã muèi Na2SO3 SO2 + 2NaOH = Na2SO3 + H2O a 2a a Theo ®Ò ra: Khèi l­îng muèi = 126a = 0,608 a = 0,0048mol Khèi l­îng kim lo¹i = M.a = 0,32 M = 66,67 (lo¹i v× kh«ng cã kim lo¹i phï hîp) - Dung dich A gåm 2 muèi Na2SO3 vµ NaHSO3 SO3 + 2NaOH = Na2SO3 + H2O x 2x x Na2SO3 + SO2 + H2O = 2NaHSO3 y y 2y Theo ®Ò ra: Sè mol NaOH = 2x = 0,2.0,045 = 0,009 x = 0,0045mol 74
  27. Khèi l­îng muèi = 126 (x - y) + 2y. 104 = 0,608 y = 0,0005mol VËy sè mol SO2 = a = x + y = 0,005 mol Khèi l­îng kim lo¹i M.a = 0,32 M = 649Cu) VËy kim lo¹i M lµ ®ång (Cu) 3. Bµi tËp vËn dông Bµi 1: NhiÖt ph©n hoµn toµnm 166 gam hçn hîp MgCO3 vµ BaCO3 thu ®­îc V lÝt CO2 (®ktc). Cho toµn bé khÝ CO2 nµy hÊp thô hoµn tµmn vµo dung dÞch chøa 1,5 mol NaOH, sau ®ã cho thªm BaCl2 d­ vµo thÊy t¹o thµnh 118,2 gam kÕt tña. TÝnh % khèi l­îng mçi muèi trong hçn hîp ban ®Çu. Bµi 2: §èt ch¸y hoµn toµn 4 gam hydrocacbon A ë thÓ khÝ trong ®iÒu kiÖn th­ßng råi cho s¶n phÈm ch¸y hÊp thô hÕt vµo 275ml dung dÞch Ca(OH)2 1M thu ®­îc 25 gam kÕt tña. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña A. Bµi 3: Hoµ tan 19,2 gam kim lo¹i M trong H2SO4 ®Æc d­ thu ®­îc khÝ SO2. Cho khÝ nµy hÊp thô hoµn toµn trong 1 lÝt dung dÞch NaOH 0,7M; sau ph¶n øng ®em c« c¹n dung dÞch thu ®­îc 41,8 gam chÊt r¾n. X¸c ®Þnh tªn kim lo¹i M. Bµi 4: Trén V1 lÝt dung dÞch HCl 0,6M víi V2 lÝt dung dÞch NaOH 0,4 M thu ®­îc 0,6 lÝt dung dÞch A. TÝnh V1, V2, biÕt r»ng 0,6 lÝt dung dÞch A cã thÓ hoµ tan hÕt 1,02g Al2O3. VIII. PH¦¥NG PH¸P BIÖN LUËN TRONG GI¶I HÖ PH¦¥NG TR×NH 1. Nguyªn t¾c §èI víI nh÷ng bµi tãan hãa häc cã biÖn luËn tøc lµ khi sè Èn sè nhiÒu h¬n sè ph­¬ng tr×nh liªn hÖ th× ta ph¶I sö dông ph­¬ng ph¸p 75
  28. biÖn luËn trong gi¶I hÖ ph­¬ng tr×nh. D¹ng biÖn luËn nµy th­êng gÆp trong c¸c bµi to¸n kim lo¹I ch­a râ hãa trÞ, c¸c bµi tãan cã ph­êng tr×nh biÓu diÔn mèI quan hÖ gi÷a c¸c mèI nguyªn tö cacbon cña hîp chÊt h÷u c¬ §èI víI d¹ng nµy ta th­êng lËp b¶ng nh»m chän nghiÖm phï hîp hoÆc dïng bÊt ®¼ng thøc kÐp nh»m chÆn trªn vµ chÆn d­íI mét sè gi¸ trÞ cÇn x¸c ®Þnh. 2. VÝ dô VÝ dô 1: Khi hßa tan cïng mét l­îng kim lo¹I M vµo dung dÞch H2SO4 lo·ng th× thu ®ù¬c khÝ NO vµ H2 cã thÓ tÝch b»ng nhau(®o ë cïng ®iÒu kiÖn). Khèi l­îng muèi nitrat thu ®ù¬c b»ng 159, 21% khèi l­îng muèi sunfua. TÝnh khèi l­îng nguyªn tö cña M. Gi¶i Gäi n lµ ho¸ trÞ cña kim lo¹i M; x lµ sè mol M ®Ó dïng ë mçi ph¶n øng Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: 3M+4nHNO3=3N(NO3)n + nNNO+2nH2O nx x 3 2M + nH2SO4 = M2(SO4)n +nH2 x nx x 2 2 nx nx Theo ®Ò ra ta cã: (v« lý) 3 2 Nh­ vËy chøng tá M lµ kim lo¹i ®a ho¸ trÞ, khi t¸c dông víi HNO3 lµ chÊt oxy ho¸ m¹nh th× M bÞ oxy ho¸ ®Õn ho¸ trÞ cao lµ m theo ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: 3M + 4mHNO3 = 3M(NO3)m + mNO+2mH2O 76
  29. mx x x 3 159,21 x M 62m)x (2M 96n) 100 2 m 1,5n Ta cã: => mx nx M 28n 3 2 LËp b¶ng: n 1 2 3 M 28 56 84 ChØ cã cÆp nghiÖm:n=2 M=56 lµ phï hîp. VËy kim lo¹i M lµ s¾t(Fe). VÝ dô 2: Cho11, 7 gam kim lo¹i M ho¸ trÞ II t¸c dông víi 350ml dung dÞch HCl 1M, sau khi ph¶n øng kÕt thóc th× ph¶n øng vÉn cßn d­. MÆt kh¸c còng l­îng kim lo¹i nµy nÕu t¸c dông víi 200ml dung dÞch HCl 2M, sau khi ph¶n øng kÕt thóc th× axit vÉn cßn d­. X¸c ®Þnh kim lo¹i M. Gi¶i Gäi a lµ sè mol kim lo¹i M Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: M + 2HCl=MCl2 + H2 Theo ®Ò ra ta cã: Khèi l­îng kim lo¹i:aM=11, 7gam(1) 0,35.1 ë thÝ nghiÖm1, kim lo¹i cßn d­ nªn a> 0,175mol(2) 2 0,2.2 ë thÝ nghiÖm 2, kim lo¹i hÕt nªn a< 0,2mol(3) 2 77
  30. 11,7 11,7 Tõ (1), (2) vµ (3) ta cã: M 58, 5<M<66, 8 0,2 0,175 Kim lo¹i ho¸ trÞ II cã nguyªn tö l­îng tho¶ m·n ®iÒu kiÖn trªn chØ cã thÓ lµ Cu hoÆc Zn. Nh­ng Cu Kh«ng ph¶n øng víi HCl. VËy M lµ Zn. VÝ dô 3: §èt ch¸y hoµn toµn 1 mol r­îu no, m¹ch hë A cÇn cïng 4 mol O2. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö vµ c«ng thøc cÊu t¹o cã thÓ cã cña A. Gi¶i §Æt c«ng thøc cña A lµ: CnH2n+2-a(OH)a hay CnH2n+2Oa(a n) Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: (3n 1 m) C H O + O nCO +(n+1)H O n 2n+2 a 2 2 2 2 (3n 1_ m) 1mol mol 2 (3n 1 m) Suy ra: 4 m=3n-7 2 LËp b¶ng: n 1 2 3 4 m -4 -1 2 5 ChØ cã cÆp nghiÖm:n=3vµ m=2 lµ phï hîp. C«ng thøc ph©n tö cña A lµ C3H8O2 C«ng thøc cÊu t¹o: CH3-CH(OH)-CH2OH vµ CH2(OH)-CH2- CH2OH 78
  31. 3. Bµi tËp vËn dông Bµi 1: Hoµ tan hoµn toµn 11, 7 gam kim lo¹i M cÇn dïng 180ml dung dÞch HCl 2M. X¸c ®Þnh kim lo¹i M. Bµi 2: Hoµ tan hoµn toµn 0,5gam hçn hîp gåm Fe vµ kim lo¹i M ho¸ trÞ II b»ng dung dÞch HCl thu ®­îc 1,12lÝt khÝ H2 ë ®ktc. X¸c ®Þnh kim lo¹i M. Bµi 3: §Ó trung hoµ 2,36 gam axit h÷u c¬ A cÇn 80 ml dung dÞch NaOH 0,5M. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö vµ c«ng thøc cÊu t¹o cña X. Bµi 5: Mét r­îu no ®¬n chøc (X) ®­îc ®iÒu chÕ tõ propan, khi ®èt ch¸y mét mol r­îu nµy cÇn võa ®ñ 2,5mol khÝ oxy. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc cÊu t¹o cña (X). IX. PH¦¥NG PH¸P BIÖN LUËN §Ó T×M C¤NG THøC PH¢N Tö HîP CHÊT H÷U C¥ 1. Nguyªn t¾c Trong tr­êng hîp chÊt h÷u c¬ chØ biÕt ®­îc c«ng thøc nguyªn, ®Ó t×m ra c«ng thøc ph©n tö, chóng ta ph¶i biÖn luËn. Ph­¬ng ph¸p biÖn luËn phæ biÕn lµ t¸ch tõ c«ng thøc nguyªn mét sè nguyªn tö thÝch hîp lµm thµnh nhãm ®Þnh chøc cÇn x¸c ®Þnh. 2. VÝ dô VÝ dô 1: C«ng thøc nguyªn cña mét axit h÷u c¬ m¹ch hë cã d¹ng (C2H3O2)n. H·y biÖn luËn t×m c«ng thøc ph©n tö cña axit. Gi¶i C«ng thøc cña axit h÷u c¬ ®· cho cã thÓ viÕt l¹i d­íi d¹ng (C2H3O2)n.(COOH)a. MÆt kh¸c c«ng thøc ph©n tö tæng qu¸t cña axit h÷u c¬ m¹ch hë cã d¹ng CmH2m+1-2k-a(COOH)a. 79
  32. Trong ®ã: a lµ sè nhãm chøc K lµ sè liÖn kÕt trong gèc hydrocacbon m n Ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: 2m 2 2k a 2n n=2-2k a n LËp b¶ng: k 0 1 2 n 2 0 -2 k 0 ChØ cã cÆp nghiÖm lµ phï hîp. VËy c«ng thøc ph©n tö n 2 cña axit lµ: C2H4(COOH)2 VÝ dô 2: C«ng thøc nguyªn cña mét endehit m¹ch hë, ch­a no, chøa 1 liªn kÕt trong ba trong ph©n tö cã d¹ng (C4H4O)n. H·y biÖn luËn t×m c«ng thøc ph©n tö cña endehit. Gi¶i C«ng thøc cña andehit ®· cho cã thÓ viÕt l¹i d­íi d¹ng: C3nH3n(CHO)n. MÆt kh¸c c«ng thøc ph©n tö tæng qu¸t cña andehit m¹ch hë cã d¹ng CmH2m+2-2k-a(CHO)a. Trong ®ã: a lµ sè nhãm chøc k lµ liªn kÕt trong gèc hydrocacbon m 3n Ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: 2m 2 2k a 3n n k 1 a n Theo ®Ò ra andehit cã 1 liªn kÕt 3 nªn k=2 n=1. 80
  33. VËy c«ng thøc ph©n tö cña andehit lµ: C3H3CHO. VÝ dô 3: C«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt cña mét axit h÷u c¬ m¹ch hë lµ C3H4O3. BiÖn luËn t×m c«ng thøc ph©n tö cña nã. Gi¶i C«ng thøc cña axit h­u c¬ ®· cho cã thÓ viÕt l¹i d­íi d¹ng C 3n H 5n (COOH)3n . 2 2 2 MÆt kh¸c c«ng thøc ph©n tö tæng qu¸t cña axit h÷u c¬ m¹ch hë cã d¹ng CmH2m+2k-a(COOH)a. Trong ®ã: a lµ sè nhãm chøc k lµ sè liªn kÕt trong gèc hydrocacbon 3n m 2 5n Ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: 2m 2 2k a n 2 2k 2 3n a 2 LËp b¶ng: k 0 1 2 n 2 0 -2 k 0 ChØ cã cÆp nghiÖm : lµ phï hîp. VËy c«ng thøc ph©n n 2 tö cña axit lµ C3H5(COOH)3 3. Bµi tËp vËn dông Bµi 1: C«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt cña mét axit h÷u c¬ m¹ch hë lµ C3H5O2. BiÖn luËn t×m c«ng thøc ph©n tö cña nã. 81
  34. Bµi 2: C«ng thøc nguyªn cña mét hydrocacbon lµ (CxH2x+1)n. BiÖn luËn x¸c ®Þnh hydrocacbon trªn. Bµi 3: Mét axit h÷u c¬ (kh«ng lµm mÊt ®i mµu dung dÞch Br2) cã c«ng thøc nguyªn lµ (C4H3O2)n. BiÖn luËn t×m c«ng thøc ph©n tö cña axit ®ã. Bµi 4: A lµ mét andehit m¹ch th¼ng. Mét thÓ tÝch h¬i A céng hîp tèi ®a ba thÓ tÝch H2, s¶n phÈm t¹o ra nªu ta t¸c dông víi Na d­ cho thÓ tÝch H2 b»ng thÓ tÝch h¬i A ®· dung ban ®Çu (c¸c thÓ tÝch ®o ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é ¸p suÊt). §èt ch¸y hoµn toµn mét l­îng A thu ®ù¬c 14, 08 gam H2O. X¸c ®Þnh CTPT vµ viÕt CTCT cña A. 82
  35. PHÇN III. BµI TËP Tù GI¶I I. BµI TËP HãA HäC V¤ C¥ Bµi 1: Hoµn thµnh vµ c©n b»ng c¸c ph¶n øng d­íi ®©y theo ph­¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron: a. FexOy + HNO3 NO + b. FeS2 + HNO3 + HCl H2SO4 + NO + c. Al + HNO3 N2O + d. KMnO4 + HCl Cl2 + e. Cl2 + KOH KCl + KClO3 + H2O f. NO2 + NaOH NaNO3 + NaNO2 + H2O g. Zn + HNO3 NO + N2O + h. KMnO4 + C2H4 + H2O MnO2 +C2H4(OH)2 + i. KMnO4 + C6H5CH3 C6H5COOK + MnO2 + j. Fe3O4 + H2SO4 SO2 + Bµi 2. Cho 4, 5 gam bét nh«m t¸c dông víi dung dÞch HNO3 lo·ng d­ thu ®­îc hçn hîp khÝ NO vµ N2O cã tØ khèi h¬i so víi H2 lµ 16, 75 vµ dung dÞch A. TÝnh khèi l­îng muèi thu ®­îc vµ thÓ tÝch mçi khÝ ë ®ktc. Bµi 3. Cã hai dung dÞch: H2SO4 85% vµ dung dÞch HNO3 nång ®é ch­a biÕt. Hái ph¶i trén hai dung dÞch ®ã theo tØ lÖ khèi l­îng nh­ thÕ nµo ®Ó ®­îc hçn hîp trong ®ã H2SO4 60% vµ HNO3 20%. TÝnh nång ®é % cña dung dÞch HNO3 trong dung dÞch ban ®Çu. 83
  36. Bµi 4. Cho dung dÞch chøa a mol H3PO4 t¸c dông víi dung dÞch chøa b mol NaOH, thu ®­îc dung dÞch A. 1. BiÖn luËn ®Ó x¸c ®Þnh thµnh phÇn c¸c chÊt trong dung dÞch A theo t­¬ng quan gi÷a a vµ b. 2. ¸p dông víi a = 0,12 vµ b = 0,2 (mol) Bµi 5. Cho 3,87 gam hçn hîp A gåm Mg vµ Al vµo 250ml dung dÞch X chøa axit HCl 1M vµ H2SO4 0,5M, ®­îc dung dÞch B vµ 4,386 lÝt H2 (®ktc). 1. H·y chøng minh r»ng trong dung dÞch B vÉn cßn d­ axit 2. TÝnh % khèi l­îng c¸c kim lo¹i trong hçn hîp A. Bµi 6. Khi hßa tan cïng mét l­îng kim lo¹i M vµo dung dÞch HNO3 ®Ëm ®Æc nãng vµ vµo dung dÞch H2SO4 lo·ng th× thÓ tÝch khÝ NO2 thu ®­îc gÊp 3 lÇn thÓ tÝch khÝ H2 ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt. Khèi l­îng muèi sunfat thu ®­îc b»ng 62,81% khèi l­îng muèi nitrat t¹o thµnh. TÝnh khèi l­îng nguyªn tö cña M. Bµi 7. Cho 7,22 gam hçn hîp X gåm Fe vµ kim lo¹i M cã hãa trÞ kh«ng ®æi. Chia hçn hîp X thµnh hai phÇn b»ng nhau. - Hßa tan hÕt phÇn I trong dung dÞch HCl thu ®­îc 2,128 lÝt H2 (®ktc). - Hßa tan hÕt phÇn II trong dung dÞch HNO3 lo·ng thu ®­îc 1,792 lÝt khÝ NO duy nhÊt. X¸c ®Þnh kim lo¹i M vµ % khèi l­îng cña mçi kim lo¹i trong hçn hîp X. Bµi 8. Hßa tan hoµn toµn mét l­îng FexOy b»ng H2SO4 ®Æc nãng thu ®­îc 4,48 lÝt SO2 (®ktc), phÇn dung dÞch chøa 240 gam mét muèi s¾t duy nhÊt. 1. X¸c ®Þnh FexOy 84
  37. 2. Trén 5,4 gam bét Al víi 17,4 gam bét FexOy trªn råi tiÕn hµnh ph¶n øng nhiÖt nh«m. Gi¶ sö chØ x¶y ra ph¶n øng khö Fe0Oy thµnh Fe. Hßa tan hoµn toµn l­îng chÊt r¾n sau ph¶n øng b»ng dung dÞch H2SO4 20% (d = 1,14 g/ml) thu ®­îc 5,376 lÝt H2 (®ktc). a. TÝnh hiÖu suÊt ph¶n øng nhiÖt nh«m b. TÝnh V tèi thiÓu cña dung dÞch H2SO4 ®· dïng. Bµi 9. Sôc khÝ CO2 ë (®ktc) vµo 200ml dung dÞch Ca(OH)2 1M th× thu ®­îc 15g kÕt tña. TÝnh thÓ tÝch khÝ CO2 ®· tham gia ph¶n øng? Bµi 10. Cho 8,96 lÝt khÝ CO2 (®ktc) vµo cèc chøa 100ml dung dÞch Ba(OH)2 3M th× thu ®­îc m gam kÕt tña, t¸ch kÕt tña råi cho NaOH d­ vµo dung dÞch thu ®­îc thÊy t¹o thªm a gam kÕt tña n÷a xuÊt hiÖn. TÝnh m, a Bµi 11. Hßa tan hçn hîp 2 kim lo¹i Ba vµ Na (víi tØ lÖ sè mol 1:1) vµo n­íc ®­îc dung dÞch A vµ 6,72 lÝt khÝ (®ktc). 1. CÇn dïng bao nhiªu ml dung dÞch HCl 0,1M cÇn ®Ó trung hßa 1/10 dung dÞch A? 2. Cho 280ml CO2 (®ktc) hÊp thô hÕt vµo 1/10 dung dÞch. TÝnh khèi l­îng kÕt tña t¹o thµnh. Bµi 12. Hßa tan hoµn toµn 11,2 gam CaO vµo n­íc ta ®­îc dung dÞch A. 1. NÕu cho khÝ CO2 sôc qua dung dÞch A, sau khi kÕt thóc thÝ nghiÖm thÊy cã 2,5 gam kÕt tña th× cã bao nhiªu lÝt CO2 (®ktc) ®· tham gia ph¶n øng? 2. NÕu hßa tan hoµn toµn 28,1 gam hçn hîp MgCO3 vµ BaCO3 cã thµnh phÇn thay ®æi trong ®ã chøa a% MgCO3 b»ng dung dÞch HCl vµ cho tÊt c¶ khÝ tho¸t ra hÊp thô hÕt vµo dung dÞch A th× thu 85
  38. ®­îc kÕt tña B. Hái khi a cã gi¸ trÞ b»ng bao nhiªu th× kÕt tña B nhiÒu nhÊt vµ Ýt nhÊt? Bµi 13. Hßa tan hoµn toµn 18,4 gam hçn hîp gåm CaCO3 vµ MgCO3 b»ng 300ml dung dÞch HCl 2M thÊy t¹o ra V lÝt khÝ CO2 (®ktc). §Ó trung hßa axit cßn d­ cÇn dïng 200ml dung dÞch NaOH 1M. 1. TÝnh thÓ tÝch khÝ CO2 ë (®ktc) 2. TÝnh khèi l­îng mçi muèi ban ®Çu. Bµi 14. Cã 1 lÝt dung dÞch hçn hîp Na2CO3 0,1M vµ (NH4)2CO3 0,25M. Cho 43 gam hçn hîp A gåm hai muèi BaCl2 vµ CaCl2 vµo dung dÞch ®ã. Sau khi c¸c ph¶n øng kÕt thóc thu ®­îc 39,7 gam kÕt tña. TÝnh % khèi l­îng c¸c chÊt trong hçn hîp A vµ trong kÕt tña. Bµi 15. B»ng ph­¬ng ph¸p hãa häc h·y ph©n biÖt 4 muèi sau: Na2CO3, MgCO3, BaCO3 vµ CaCl2. Bµi 16. H·y chän hai dung dÞch muèi thÝch hîp ®Ó ph©n biÖt bèn dung dÞch c¸c chÊt sau: BaCl2, HCl, K2SO4 vµ Na3PO4. Bµi 17. Cã 5 dung dÞch c¸c chÊt sau: H2SO4, HCl, NaOH, KCl vµ BaCl2. Tr×nh bµy ph­¬ng ph¸p ph©n biÖt c¸c dung dÞch nµy, mµ chØ dïng quú tÝm lµm thuèc thö. Bµi 18. Hßa tan 2,84 gam hçn hîp hai muèi cacbonat cña hai kim lo¹i A, B kÕ tiÕp nhau trong ph©n nhãm chÝnh nhãm II b»ng o 120ml dung dÞch HCl 0,5M thu ®­îc 0,896 lÝt khÝ CO2 (®o ë 54,6 C vµ 0,9atm) vµ dung dÞch X. 1. TÝnh khèi l­îng nguyªn tö cña A vµ cña B. 2. TÝnh khèi l­îng muèi t¹o thµnh trong dung dÞch X. 3. TÝnh % khèi l­îng cña mçi muèi trong hçn hîp ban ®Çu. 86
  39. Bµi 19. Cã 1 lÝt dung dÞch hçn hîp Na2CO3 0,1M vµ (NH4)2CO3 0,25M. Cho 43 gam hçn hîp BaCl2 vµ CaCl2 vµo dung dÞch ®ã. Sau khi ph¶n øng kÕt thóc thu ®­îc 39,7 gam kÕt tña A vµ dung dÞch B. 1. TÝnh % khèi l­îng c¸c chÊt trong A 2. Chia dung dÞch B thµnh hai phÇn b»ng nhau. a. Cho axit HCl d­ vµo mét phÇn, sau ®ã c« c¹n dung dÞch vµ nung chÊt r¾n cßn l¹i tíi khèi l­îng kh«ng ®æi ®­îc chÊt r¾n X. TÝnh phÇn tr¨m khèi l­îng c¸c chÊt trong X. b. §un nãng phÇn thø hai råi thªm tõ tõ 270ml dung dÞch Ba(OH)2 0,2M vµo. Hái tæng khèi l­îng hai dung dÞch gi¶m tèi ®a bao nhiªu gam? Gi¶ sö n­íc bay h¬i kh«ng ®¸ng kÓ. Bµi 20. A, B lµ c¸c dung dÞch HCl cã nång ®é mol kh¸c nhau. LÊy V lÝt dung dÞch A cho t¸c dông víi dung dÞch AgNO3 d­ th× t¹o thµnh 35,875 gam kÕt tña. §Ó trung hßa V’ lÝt dung dÞch B cÇn 500ml dung dÞch NaOH 0,3M. 1. Trén V lÝt dung dÞch A víi V’ lÝt dung dÞch B ta ®­îc 2 lÝt dung dÞch C (cho V + V’ = 2 lÝt). TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch C 2. LÊy 100ml dung dÞch A vµ 100ml dung dÞch B cho t¸c dông hÕt víi Fe th× l­îng H2 tho¸t ra tõ hai dung dÞch chªnh nhau 0,448 lÝt (®ktc). TÝnh nång ®é mol cña c¸c dung dÞch A, B. Bµi 21. Hßa tan a gam hçn hîp Na2CO3 vµ KHCO3 vµo n­íc ®Ó ®­îc 400ml dung dÞch A. Cho tõ tõ 100ml dung dÞch HCl 1,5M vµo dung dÞch A, thu ®­îc dung dÞch B vµ 1,008 lÝt khÝ (®ktc). Cho dung dÞch B t¸c dông víi dung dÞch Ba(OH)2 d­ thu ®­îc 29,55 gam kÕt tña. 1. TÝnh a 2. TÝnh nång ®é mol cña c¸c ion trong dung dÞch A (bá qua sù - 2- cho nhËn proton cña c¸c ion HCO3 vµ CO3 ) 87
  40. 3. Ng­êi ta l¹i cho tõ tõ dung dÞch A vµo b×nh ®ùng dung dÞch HCl 1,5M. TÝnh thÓ tÝch khÝ CO2 (®ktc) ®­îc t¹o ra. Bµi 22. Hßa tan 2,84 gam hçn hîp hai muèi cacbonat cña hai kim lo¹i A, B kÕ tiÕp nhau trong ph©n nhãm chÝnh nhãm II b»ng o 120ml dung dÞch HCl 0,5M thu ®­îc 0,896 lÝt khÝ CO2 (®o ë 54,6 C vµ 0,9atm) vµ dung dÞch X. 1. TÝnh khèi l­îng nguyªn tö cña A vµ cña B. 2. TÝnh khèi l­îng muèi t¹o thµnh trong dung dÞch X. 3. TÝnh % khèi l­îng cña mçi muèi trong hçn hîp ban ®Çu. 4. NÕu cho toµn bé khÝ CO2 hÊp thô bëi 200ml dung dÞch Ba(OH)2 th× nång ®é cña Ba(OH)2 lµ bao nhiªu ®Ó thu ®­îc 3,94 gam kÕt tña . Bµi 23. Hçn hîp A gåm M2CO3 vµ BaCO3 (M lµ kim lo¹i kiÒm) Cho 10 gam A t¸c dông võa ®ñ víi HCl 0, 4M thÊy tho¸t ra 1, 467 lÝt khÝ (25oC, 1atm). C« c¹n dung dÞch thu ®­îc hçn hîp muèi B. §iÖn ph©n B nãng ch¶y ®Õn khi ë anot kh«ng cßn khÝ bay ra th× thu ®­îc 2 kim lo¹i ë catot. Cho hçn hîp hai kim lo¹i nµy hßa tan vµo n­íc sau ®ã cho t¸c dông víi dung dÞch (NH4)2SO4 d­ thu ®­îc khÝ C vµ 9,32 gam kÕt tña. 1. TÝnh KLNT cña M vµ tÝnh thÓ tÝch cña dung dÞch HCl ®· dïng. 2. TÝnh % vÒ khèi l­îng c¸c chÊt trong A. Bµi 24. A vµ B lµ hai kim lo¹i thuéc ph©n nhãm chÝnh nhãm II. Hßa tan hoµn toµn 15,05 gam hçn hîp (X) gåm hai muèi Clorua cña A vµ B vµo n­íc thu ®­îc 100 gam dung dÞch (Y). §Ó kÕt tña hÕt ion Cl- cã trong 40 gam dung dÞch (Y) ph¶i dïng võa ®ñ 77,22 gam dung dÞch AgNO3, thu ®­îc 17,22 gam kÕt tña vµ dung dÞch (Z). 88
  41. 1. C« c¹n dung dÞch (Z) th× thu ®­îc bao nhiªu gam muèi khan? 2. X¸c ®Þnh tªn hai kim lo¹i A vµ B. BiÕt r»ng tû sè khèi l­îng nguyªn tö cña A vµ B lµ 5/3 vµ trong hçn hîp (X) sè mol muèi Clorua cña B gÊp ®«i sè mol muèi Clorua cña A. 3. TÝnh nång ®é % khèi l­îng c¸c muèi trong dung dÞch (Y) Bµi 25. Hßa tan 14,2 gam hçn hîp hai muèi cacbonat cña hai kim lo¹i A vµ b thuéc ph©n nhãm chÝnh nhãm II b»ng dung dÞch HCL d­ thu ®­îc 3,36 l khÝ CO2 (®ktc)vµ dung dÞch D 1. TÝnh tæng khèi l­îng hai muèi co trong dung dÞch D 2. X¸c ®Þnh hai kim lo¹i A vµ B, biÕt chóng thuéc hai chu k× liªn tiÕp nhau trong b¶ng tuÇn hoµn Bµi 26. Hai cèc ®ùng axÝt HCL ®Æt trªn hai ®Üa c©n A vµ B.C©n ë tr¹ng th¸i c©n b»ng. Cho a gam CaCO3 vµo cèc A vµ b gam M2CO3 (M lµ kim lo¹i kiÒm) vµo cèc B. Sau khi hai muèi ®· tan hoµn toµn c©n trë l¹i th¨ng b»ng. 1. ThiÕt lËp biÓu thøc ®Ó tÝnh KLNT cña kim lo¹i M theo a vµ b? 2. Cho a = 5 gam, b = 4,8 gam, tÝnh KLNT cña M Bµi 27. Cho mét hçn hîp X gåm 27,6 gam ACO3 vµ 16,8 gam BCO3 (A vµ B lµ hai kim lo¹i kiÒm thæ) t¸c dông víi l­îng võa ®ñ dung dÞch axit HCl th× ®­îc 13,44 lÝt ë ®ktc vµ dung dÞch D. Cho biÕt khèi l­îng mol ph©n tö cña ACO3 lµ 15 g/mol. 1. X¸c ®Þnh A, B vµ tÝnh thÓ tÝch dung dÞch HCl 1M cÇn dïng 2. Cho dung dÞch D t¸c dông víi dung dÞch NaOH 2M th× ®­îc 20,2 gam kÕt tña. TÝnh thÓ tÝch dung dÞch NaOH 2M cÇn. Bµi 28. Nung m gam hçn hîp A gåm hai muèi MgCO3 vµ CaCO3 cho ®Õn khi kh«ng cßn khÝ tho¸t ra, thu ®­îc 3,52 gam chÊt r¾n B vµ khÝ C. Cho toµn bé khÝ C hÊp thô hÕt bëi 2lÝt dung dÞch 89
  42. Ba(OH)2 thu ®­îc 7,88 gam kÕt tña. §un nãng tiÕp tôc dung dÞch l¹i thÊy t¹o thµnh thªm 3, 94 gam kÕt tña. (BiÕt r»ng c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn). X¸c ®Þnh m vµ nång ®é mol cña dung dÞch Ba(OH)2 ®· dïng. Bµi 29. Cho Ba kim lo¹i vµo c¸c dung dÞch sau: (NH4)2CO3, AlCl3, FeCl2, MgCl2. Nªu c¸c hiÖn t­îng x¶y ra, viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng. Bµi 30: 1. Cho quú tÝm vµo c¸c dung dÞch sau: KCl, NH4Cl, AlCl3, C6H5ONa. Mµu cña quú tÝm thay ®æi nh­ thÕ nµo? Gi¶i thÝch? 2. Cã bao nhiªu gam NaCl ®· kÕt tinh khi lµm l¹nh 600 gam dung dÞch NaCl b·i hßa tõ 900C vµ 00C lÇn l­ît lµ 50 gam/100 gam H2O vµ 35 gam/100 gam H2O. 3. H·y t¸ch hçn hîp 3 muèi NaCl, MgCl2 vµ NH4Cl thµnh c¸c muèi riªng biÖt. Bµi 31: a. So s¸nh pH cña c¸c dung dÞch cã cïng nång ®é mol cña HCl vµ CH3COOH. Gi¶i thÝch. b. So s¸nh (cã gi¶i thÝch) nång ®é mol cña c¸c dung dÞch CH3COOONa vµ NaOH cã cïng pH. c. TÝnh thÓ tÝch dung dÞch Ba(OH)2 0,025M cÇn cho vµo 100ml dung dÞch gåm HNO3 vµ HCl cã pH = 1,0 ®Ó pH cña hçn hîp thu ®­îc b»ng 2,0. 0 Bµi 32. Cho V lÝt CO2 ®o ë 54,6 C vµ 2, 4 atm hÊp thô hoµn toµn vµo 200 ml dung dÞch hçn hîp KOH 1M vµ Ba(OH)2 0,75M thu ®­îc 23,64 gam kÕt tña. T×m V lÝt? Bµi 33. X¸c ®Þnh c«ng thøc c¸c chÊt øng víi c¸c ch÷ X1, X2, X8 vµ hoµn thµnh c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng sau: a. X1 + X2 BaCO3 + CaCO3 + H2O 90
  43. b. X3 + X4 Ca(OH)2 + H2 c. X5 + X6 Fe(NO3)3 + N2O + CO2 + H2O d. X7 + X8 + H2O Fe(OH)3 + CO2 + NaCl Bµi 34. Cho 16 gam hçn hîp hai kim lo¹i gåm Fe vµ mét sè kim lo¹i kiÒm thæ M t¸c dông hoµn toµn vµ võa ®ñ víi dung dÞch H2SO4 lo·ng th× ®­îc 8,96 lÝt khÝ H2 ë ®ktc. Ngoµi ra 9,6 gam kim lo¹i M th× tan hoµn toµn trong 500ml dung dÞch H2SO4 1M (®· lÊy d­). 1. X¸c ®Þnh kim lo¹i M 2. TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m mçi kim lo¹i trong 16 gam hçn hîp Bµi 35. Cho hçn hîp X gåm Ba vµ mét kim lo¹i kiÒm M. T¸c dông víi mét l­îng d­ n­íc th× ®­îc 8,96 lÝt khÝ H2 ë ®ktc vµ mét dung dÞch A. NÕu trung hßa dung dÞch A trªn b»ng mét l­îng võa ®ñ dung dÞch HCl 1M th× ®­îc 71,4 gam muèi khan. Cho biÕt sè mol cña kim lo¹i kiÒm gÊp ®«i sè mol cña Ba. H·y x¸c ®Þnh kim lo¹i kiÒm. Bµi 36. Cho 61 gam hçn hîp X gåm 3 kim lo¹i Zn, Fe vµ Cu vµo mét l­îng d­ dung dÞch NaOH th× ®­îc mét khèi chÊt r¾n A vµ 4,48 lÝt khÝ H2. Khèi chÊt r¾n A ®­îc cho t¸c dông víi axit HNO3 ®Ëm ®Æc nung nãng th× ®­îc 44,8 lÝt khÝ mµu n©u ®á vµ dung dÞch B. TÝnh khèi l­îng mçi kim lo¹i trong hçn hîp X. Bµi 37. LÊy hai thanh kim lo¹i M hãa trÞ II cã khèi l­îng b»ng nhau. Nhóng thanh thø nhÊt vµo dung dÞch Cu(NO3)2 vµ thanh thø hai vµo dung dÞch Pb(NO3)2. Sau mét thêi gian, khèi l­îng thanh thø nhÊt gi¶m 0,2% vµ khèi l­îng thanh thø hai t¨ng 28,4% so víi ban ®Çu. Sè mol cña Cu(NO3)2 vµ Pb(NO3)2 trong c¶ hai dung dÞch ®Òu gi¶m nh­ nhau. TÝnh khèi l­îng nguyªn tö cña kim lo¹i M. 91
  44. Bµi 38. Hßa tan hoµn toµn 34,5 gam mét hçn hîp X gåm Al vµ Al2O3 b»ng 3,96 lÝt dung dÞch HNO3 1M (võa ®ñ) th× ®­îc mét hçn hîp khÝ A gåm N2 vµ N2O cã tû khèi ®èi víi Ar b»ng 35,1/33. 1. TÝnh khèi l­îng Al vµ Al2O3 trong hçn hîp X 2. TÝnh khèi l­îng HNO3 dïng ®Ó hoµ tan Al; Al2O3. Bµi 39. Nung hçn hîp A gåm Al, Fe2O3 ë nhiÖt ®é cao ®Ó ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn, thu ®­îc hçn hîp B. Cho hçn hîp B t¸c dông ®ñ víi dung dÞch H2SO4 lo·ng thu ®­îc 2240ml khÝ (®ktc). NÕu cho hçn hîp B t¸c dông víi dung dÞch NaOH d­ th× cßn l¹i mét phÇn kh«ng tan nÆng 13,6 gam. 1. X¸c ®Þnh khèi l­îng c¸c chÊt trong hçn hîp A vµ B 2. TÝnh thÓ tÝch dung dÞch H2SO4 0, M cÇn thiÕt ®Ó hoµ tan 13,6 gam chÊt r¾n trªn. Bµi 40. Hßa tan hoµn toµn 8,32 gam Cu vµo 3 lÝt dung dÞch HNO3 t¹o ra dung dÞch A vµ thu ®­îc 4,928 lÝt hçn hîp gåm hai khÝ NO2 vµ NO 1. TÝnh khèi l­îng mét lÝt hçn hîp hai khÝ trªn ë ®ktc 2. 16,2 gam bét nh«m hßa tan trong dung dÞch A t¹o ra hçn hîp hai khÝ NO, N2 vµ dung dÞch B. TÝnh thÓ tÝch cña khÝ NO vµ N2 trong hçn hîp biÕt r»ng tû khèi cña hçn hîp so víi H2 lµ 14,4 3. §Ó trung hßa dung dÞch B ng­êi ta ®· dïng hÕt 100ml dung dÞch Ba(OH)2 1,3M. TÝnh nång ®é cña HNO3 trong dung dÞch ban ®Çu? Bµi 41. Cho hçn hîp gåm 1,4 gam Fe vµ 0,24 gam Mg vµo 200ml dung dÞch CuSO4 råi khuÊy ®Òu ®Õn ph¶n øng hoµn toµn thu ®­îc 2,2 gam phÇn kh«ng tan A 1. TÝnh nång ®é mol/l cña dung dÞch CuSO4 92
  45. 2. Hßa tan hoµn toµn A vµo axit HNO3 thu ®­îc bao nhiªu lÝt khÝ NO (®ktc) Bµi 42. Nhóng mét thanh s¾t 11,2 gam vµo 200ml dung dÞch CuSO4 0,5M. Sau mét thêi gian lÊy thanh kim lo¹i ra, c« c¹n dung dÞch ®­îc 15,52 gam chÊt r¾n khan. 1. ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra; t×m khèi l­îng tõng chÊt cã trong 15,52 gam chÊt r¾n thu ®­îc 2. TÝnh khèi l­îng thanh kim lo¹i sau ph¶n øng. Hßa tan hoµn toµn thanh kim lo¹i nµy trong dung dÞch axit HNO3 ®Æc, nãng, d­ 0 thu ®­îc khÝ duy nhÊt NO2 cã thÓ tÝch V (ë 27,3 C, 0,55atm). ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. TÝnh V? Bµi 43. Mét hçn hîp gåm 3 kim lo¹i A, B, C ®Òu cã hãa trÞ II. Nguyªn tö l­îng 3 kim lo¹i ®ã t­¬ng øng víi tØ lÖ 3:5:7, sè mol cña chóng trong hçn hîp t­¬ng øng víi tØ lÖ 4:2:1. Khi hßa tan 4,64 gam hçn hîp ®ã trong dung dÞch H2SO4 lo·ng thu ®­îc 3,659 lÝt khÝ 0 H2 (ë 684mmHg, 13,65 C) 1. TÝnh nguyªn tö l­îng cña A, B, C? 2. TÝnh thµnh phÇn % c¸c kim lo¹i ®ã trong hçn hîp? Bµi 44. Mét hçn hîp A gåm bét nh«m vµ oxit s¾t ®­îc chia lµm 3 phÇn b»ng nhau: - PhÇn I cho t¸c dông víi dung dÞch HCl d­ t¹o ra 0,336 lÝt H2 - Nung nãng phÇn thø II vµ III (gi¶ sö HS lµ 100% vµ bá qua t¸c dông cña kh«ng khÝ víi hçn hîp) s¶n phÈm thu ®­îc ë phÇn thø II cho t¸c dông víi dung dÞch NaOH d­ thu ®­îc 0,0672 lÝt khÝ H2, s¶n phÈm thu ®­îc ë phÇn thø III cho hßa tan trong dung dÞch H2SO4 1,2M thu ®­îc 0,2688 lÝt khÝ H2 1. TÝnh thµnh phÇn % cña c¸c chÊt trong hçn hîp ban ®Çu vµ hçn hîp thu ®­îc sau khi ph¶n øng nhiÖt nh«m kÕt thóc 93
  46. 2. TÝnh thÓ tÝch tèi thiÓu cña dung dÞch H2SO4 ph¶i dïng? (Cho biÕt thÓ tÝch khÝ ®o ë ®ktc). Bµi 45. Trén hai dung dÞch AgNO3 0,44M vµ Pb(NO3)2 0,36M víi thÓ tÝch b»ng nhau thu ®­îc dung dÞch A. Thªm 0,828 gam bét Al vµo 100ml dung dÞch A ®­îc chÊt r¾n B vµ dung dÞch C. 1. TÝnh khèi l­îng cña B 2. Cho 20ml dung dÞch NaOH vµo dung dÞch C thu ®­îc 0,936 gam kÕt tña. TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch NaOH 3. Cho chÊt r¾n B vµo dung dÞch Cu(NO3)2. Sau khi ph¶n øng kÕt thóc thu ®­îc 6,046 gam chÊt r¾n D. TÝnh % vÒ khèi l­îng c¸c chÊt trong D. Bµi 46. 1. R, X, Y lµ c¸c kim lo¹i hãa trÞ II. KLNT t­¬ng øng lµ r, x, y. Nhóng 2 thanh kim lo¹i R cïng khèi l­îng vµo dung dÞch muèi nitrat cña X, Y. Ng­êi ta nhËn thÊy khi sè mol muèi nitrat cña R trong hai dung dÞch b»ng nhau th× khèi l­îng thanh thø nhÊt gi¶m a% vµ thanh thø hai t¨ng b% (gi¶ sö tÊt c¶ kim lo¹i X, Y b¸m vµo thanh R). LËp biÓu thøc tÝnh r theo x, y, a, b. ¸p dông X lµ Cu vµ Y lµ Pb; a=0,2%, b=28,4% 2. LËp biÓu thøc tÝnh r ®èi víi tr­êng hîp R lµ kim lo¹i hãa trÞ III, X hãa trÞ I vµ Y hãa trÞ II vµ thanh thø nhÊt t¨ng a%, thanh thø hai t¨ng b%, c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nh­ phÇn 1. Bµi 47. Cho 7,22 gam hçn hîp X gåm Fe vµ kim lo¹i M cã hãa trÞ kh«ng ®æi. Chia hçn hîp thµnh hai phÇn b»ng nhau: - Hßa tan hÕt phÇn I trong dung dÞch HCl, ®­îc 2,128 lÝt H2. - Hßa tan hÕt phÇn II trong dung dÞch HNO3, thu ®­îc 1,792 lÝt khÝ NO duy nhÊt. X¸c ®Þnh kim lo¹i M vµ % khèi l­îng cña mçi kim lo¹i trong hçn hîp X. 94
  47. Bµi 48. Cho 2,144 gam hçn hîp A gåm Fe vµ Cu t¸c dông víi 0,2 lÝt dung dÞch AgNO3, sau khi c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn thu ®­îc dung dÞch B vµ 7,168 gam chÊt r¾n C. Cho B t¸c dông víi dung dÞch NaOH d­, läc kÕt tña, nung nãng trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l­îng kh«ng ®æi thu ®­îc 2,56 chÊt r¾n. 1. TÝnh % khèi l­îng c¸c kim lo¹i trong hçn hîp M 2. TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch AgNO3 Bµi 49. Khi hßa tan cïng mét l­îng kim lo¹i M vµo dung dÞch HNO3 ®Æc nãng vµ vµo dung dÞch H2SO4 lo·ng th× thÓ tÝch khÝ NO2 thu ®­îc gÊp 3 lÇn thÓ tÝch khÝ H2 ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é ¸p suÊt. Khèi l­îng muèi sunfat thu ®­îc b»ng 62,81% khèi l­îng muèi nitrat t¹o thµnh. TÝnh khèi l­îng nguyªn tö cña M Bµi 50. Cho 3,78 gam hçn hîp A gåm Mg vµ Al vµo 250ml dung dÞch X chøa axit HCl 1M vµ H2SO4 0,5M, ®­îc dung dÞch B vµ 4,368 lÝt H2 (®ktc) 1. H·y chøng minh r»ng trong dung dÞch B vÉn cßn d­ axit 2. TÝnh % khèi l­îng kim lo¹i trong hçn hîp A 3. TÝnh thÓ tÝch dung dÞch C gåm NaOH 0,02M vµ Ba(OH)2 0,01M cÇn ®Ó trung hßa hÕt l­îng axit d­ trong B. II. Bµi tËp ho¸ h÷u c¬ Bµi 1: §èt ch¸y ankan á thÓ khÝ ta thu ®ù¬c 11,2 lÝt khÝ CO2(®ktc) vµ 16,2 gam n­íc. 1. TÝnh thÓ tÝch (®ktc) vµ khèi l­îng cña hæn hîp. 2. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña 2 ankan, biÕt chóng lµ ®ång ®¼ng kÕ tiÕp. 95
  48. Bµi 2: §èt ch¸y 8,8 gam hæn hîp 2 ankan ë thÕ khi sinh ra 13,44lÝt CO2. 1. TÝnh tæng sè mol 2 ankan. 2. TÝnh thÓ tÝch O2 cÇn ®Ó ®èt ch¸y 4,4 gam hæn hîp. 3. T×m c«ng thøc ph©n tö 2 ankan, biÕt thÓ tÝch 2 ankan b»ng nhau. ( ThÓ tÝch ®o ë ®ktc). Bµi 3: Trong mét b×nh kinh dung dÞch 3,36 lÝt(®ktc) chøa hæn hîp gåm 2 hydrocacbon no, m¹ch hë vµ 3,84 gam O2(d­). BËt tia löa ®iÖn ®Ó ®èt ch¸y hoµn toµn. Sau ph¶n øng gi÷ b×nh ë 136,5oC, ¸p suÊt trong b×nh lµ P. Cho hæn hîp s¶n phÈm ch¸y qua 2 b×nh, b×nh 1 ®ùng dung dÞch H2SO4 ®Ëm ®Æc, b×nh 2 ®ùng dung dÞch KOH d­, sau thÝ nghiÖm thÊy khèi l­îng b×nh 1 t¨ng a gam, b×nh 2 t¨ng 2,2 gam. 1. TÝnh P, a. 2. X¸c ®Þnh tû khèi cña hçn hîp 2 ankan so víi hydro. 3. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö 2 nakan, biÕt chóng ë thÓ khÝ. Bµi 4: Mét hçn hîp khÝ X gåm 2 hydrocacbon cã c«ng thøc CnHx vµ CnHy m¹ch hë. Tû khèi h¬i cña hçn hîp so víi N2 b»ng 1,5. khi ®èt ch¸y hoµn toµn 8,4 gam hçn hîp X thu ®­îc 10,8 gam n­íc. 1. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc cÊu t¹o cña 2 hydrocacbon. 2. Khi cho 8,4 gam hçn hîp khÝ X vµo dung dÞch AgNO3/NH3 d­ th× thu ®ù¬c kÕt tña kÕt tña A. T¸ch hoµn toµn kÕt tña A cho ph¶n øng víi dung dÞch HCl d­ th× thu ®ù¬c kÕt tña B vµ mét trong hai hydrocacbon trªn. ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra vµ tÝnh khèi l­îng kÕt tña A, B. BiÕt hiÖu suÊt ph¶n øng 100%. 96
  49. Bµi 5: §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp X gåm 2 hydrocacbon m¹ch hë A, B thu ®­îc sè mol CH2 b»ng sè H2O. H·y cho biÕt A, B thuéc c¸c. D·y ®ång ®¼ng nµo ®· ®­îc häc vµ tû lÖ theo sè mol cña chóng trong hçn hîp. Bµi 6: Khi ®èt 1 thÓ tÝch hydrocacbon A cÇn 6 thÓ tÝch O2 vµ sinh ra 4 thÓ tÝch CO2. BiÕt A cã thÓ lµm mÊt mµu dung dÞch mµu dung dÞch n­íc brom vµ cã thÓ kÕt hîp hydro t¹o thµnh mét hydrocacbon no m¹ch nh¸nh. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña A. Bµi 7: 1. Mét hydrocacbon A cã c«ng thøc (CH)n. 1 mol A ph¶n øng võa ®ñ víi 4mol H2 hoÆc víi 1mol Br2 trong dung dÞch brom. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña A. Tõ hydrocacbon t­¬ng øng viÕt ph¶n øng ®iÒu chÕ trùc tiÕp ra A. 2. Mét hçn hîp gåm 2 hydrocacbon, m¹ch hë, trong ph©n tö mçi chÊt chøa trong qua 1 liªn kÕt 3 hay 2 liªn kÕt ®«i. Sè nguyªn tö C, mçi chÊt tèi ®a b»ng 7. §èt ch¸y hoµn toµn 0,05 mol hçn hîp thu ®­îc 0,25mol CO2 vµ 0,23 mol H2O. T×m c«ng thøc ph©n tö cña 2 hydrocacbon. Bµi 8: Cho 1,972 lÝt (ë 0oC vµ 2 atm) hçn hîp 2 ankan lµ ®ång ®¼ng kÕ tiÕp ®i qua b×nh t¨ng 7gam. 1. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña c¸c ankan. 2. TÝnh % thÓ tÝch vµ % khèi l­îng cña c¸c ankan trong hçn hîp. Bµi 9: §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp A gåm 2 hydrocacbon (§iÒu kiÖn th­êng ë thÓ khÝ cã khèi l­îng mol ph©n tö h¬n kÐm nhau 28 gam). 97
  50. S¶n phÈm t¹o thµnh cho ®i qua b×nh ®ùng P2O5 vµ b×nh ®ùng CaO. B×nh ®ùng P2O5 nÆng thªm 9 gam, b×nh ®ùng CaO nÆng thªm 13,2 gam. C¸c hydrocacbon trªn thuéc d·y ®ång ®¼ng nµo ? Bµi 10: §èt ch¸y hoµn toµn 2,24 lÝt C2H4(®ktc) råi hÊp thô toµn bé s¶n phÈm vµo dung dÞch chøa 11,1 gam Ca(OH)2. Hái sau khi hÊp thô, khèi l­îng phÇn dung dÞch t¨ng hay gi¶m bao nhiªu gam ? Bµi 11: 1. Licopen( chÊt mµu ®á trong qu¶ cµ chua chÝn) C40H56 chØ chøa liªn kÕt ®«i vµ liªn kÕt ®¬n trong ph©n tö. Khi hydro ho¸ hoµn toµn licopen cho hydrocacbon no C40H82. H·y t×m sè ®«i trong ph©n tö licopen. 2. Caroten( chÊt mµu vµng da cam cã trong cñ cµ rèt) C40H56 còng chøa liªn kÕt ®«i vµ cßn cã vßng. Khi hydro ho¸ hoµn toµn caroten cho hydrocacbon no C40H78. H·y t×m sè ®«i vµ sè vßng trong ph©n tö caroten. Bµi 12: Cho mét ankin láng ë ®iÒu kiÖn th­êng vµob×nh ®ùng dung dÞch AgNO3/NH3 d­. Sau ph¶n øng b×nh t¨ng khèi l­îng 2,05 gam vµ xuÊt hiÖn 4,725 gam kÕt tña. 1. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña ankin. 2. Hydro ho¸ ankin nµy thu ®­îc iso hecxan. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña nã. Bµi 13: §èt ch¸y 3ml hçn hîp 2nakin A, B kÕ tiÕp nhau trong d·y ®ång ®¼ng t¹o thµnh 11ml CO2(®ktc). 1. T×m c«ng thøc ph©n tö vµ tÝnh % thÓ tÝch mçi khÝ. 2. LÊy 3,36 lÝt(®ktc) hçn hîp trªn cho léi qua dung dÞch AgNO3/NH3thu ®­îc 7,35 gam kÕt tña. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña A, B. 98
  51. Bµi 14: §èt ch¸y hoµn toµn a gam hçn hîp 2 ankan A, B h¬n kÐm nhau k nguyªn tö C th× thu ®­îc b gam khÝ CO2. 1. H·y t×m kho¶ng x¸c ®Þnh cña sè nguyªn tö C trong ph©n tö ankan chøa Ýt nguyªn tö C h¬n theo a, b, k. 2. Cho a= 2,72 gam; b=8,36gam vµ k=2. - T×m c«ng thøc ph©n tö cña A vµ B vµ tÝnh % vÒ khèi l­îng cña mçi ankan trong hçn hîp. - Trong sè c¸c ®ång ph©n cña A, B, cã ®ång ph©n nµo khi t¸c dông víi Cl2 theo tû lÖ mol 1:1 chØ mét s¶n phÈm duy nhÊt ? Gäi tªn cña nã. Bµi 15: §èt ch¸y hçn hîp 2 hydrocacbon ®ång ®¼ng kÕ tiÕp thu ®­îc hçn hîp s¶n phÈm ch¸y gåm CO2 vµ H2O. Cho toµn bé s¶n phÈm ch¸y ®i qua b×nh 1 ®ùng dung dÞch H2SO4 ®Ëm ®Æc vµ b×nh 2 ®ùng dung dÞch KOH d­. Sau thÝ nghiÖm thÊy khèi l­îng b×nh 1 t¨ng 9 gam, b×nh 2 t¨ng 30,8 gam. 1. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña 2 hydrocacbon trªn. 2. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña chóng, biÕt khi cho hçn hîp ®i qua dung dÞch AgNO3/NH3 d­ thÊy cã 1,7 gam kÕt tña. Bµi 16: Trong mét b×nh kÝn chøa etylen, H2 vµ mét Ýt bét Ni. §èt nãng b×nh trong mét thêi gian, sau ®ã lµm l¹nh b×nh lµ P. Tû khèi h¬i cña hçn hîp tr­íc vµ sau ph¶n øng so víi H2 b»ng 7,5 vµ 9. 1. TÝnh % thÓ tÝch c¸c khÝ tr­íc vµ sau ph¶n øng. 2. TÝnh P, biÕt ¸p suÊt ban ®Çu lµ 1 atm. Bµi 17: Hçn hîp A gåm 3 ankin X, Y, Z cã tæng sè mol lµ 0,05. sè nguyªn tö cacbon trong mçi ph©n tö ®Òu l¬n h¬n 2. §èt ch¸y hoµn toµn 0,05 mol A, thu ®­îc 0,13 mol H2O. Cho 0,05 mol A vµo dung dÞch AgNO3 0,12M trong NH3 th× dïng hÕt 250ml dung dÞch 99
  52. AgNO3 vµ thu ®­îc 4,55 gam kÕt tña. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña X, Y, Z. BiÕt ankin cã KLPT nhá nhÊt chiÕm 40% sè mol cña A. Bµi 18: Chia 22 gam hçn hîp 2 r­îu no ®¬n chøc ®ång ®¼ng liªn tiÕp thµnh 2 phÇn b»ng nhau: - PhÇn 1 bÞ ®èt ch¸y hoµn toµn t¹o ra V lÝt khÝ CO2(®ktc) vµ m gam n­íc. - PhÇn 2 t¸c dông víi Na d­ thu ®­îc 3,36 lÝt H2(®ktc) 1. TÝnh m vµ V. 2. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña 2 r­îu vµ tÝnh thµnh phÇn % theo khèi l­îng cña chóng trong hçn hîp. Bµi 19: H¬i cña 2,3 gam chÊt h÷u c¬ X cã thÓ tÝch b»ng thÓ tÝch cña 2,2 gam khÝ CO2 ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt.NÕu ®èt ch¸y 2,3 gam chÊt X th× thu ®­îc 2,7 gam H2O vµ m gam CO2 X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö vµ c«ng thøc cÊu t¹o cña X.TÝnh m? Bµi 20: Mét hçn hîp gåm r­îu etylÝc , mªtylÝc vµ phªnol cã khèi l­îng 28,9 gam.Chia hçn hîp thµnh 2 phÇn b»ng nhau: PhÇn 1: ph¶n øng hoµn toµn víi Na d­ cho 2,806 lÝt H2 ë 27 ®é C vµ ¸p suÊt 750mnHg. PhÇn 2: ph¶n øng võa hÕt víi 100ml dung dÞch NaOH 1M. TÝnh thµnh phÇn % theo khèi l­îng c¸c chÊt trong hçn hîp. Bµi 21: Chia 34,2 gam hçn hîp 2 r­îu ®ång ®¼ng thµnh 2 phÇn b»ng nhau: PhÇn 1: ®­îc khö nø¬c hoµn toan thu ®­îc hçn hîp 2 anken khÝ. PhÇn 2: cho t¸c dông víi K d­ thu ®­îc 2,8lÝt khÝ (®ktc). 100
  53. T×m c«ng thøc ph©n tö cña 2 r­îu. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o vµ ph­¬ng tr×nh ph¶n øng khö n­íc cña 2 r­îu. Bµi 22: §un nãng m gam hçn hîp 2 r­îu ®¬n chøc víi H2SO4 ®Ëm ®Æc ®­îc 0,672 lÝt(®ktc) hçn hîp 2 anken lµ ®ång ®¼ng liªn tiÕp.Trén l­îng anken nµy víi m gam h¬i hçn hîp 2 r­îu trªn trong mét b×nh kÝn dung tÝch 10 lÝt. B¬m tiÕp vµo b×nh 12,8 gam O2. Sau khi bËt tia löa ®iÖn ®Ó ®èt ch¸y hÕt hçn hîp , ®­a nhiÖt ®é b×nh vÒ 0 ®é C thÊy ¸p suÊt trong b×nh lµ 0,7168 atm. TÝnh c«ng thøc 2 r­îu. Gi¶ thiÕt r»ng hiÖu suÊt ph¶n øng ®¹t 100%. Bµi 23: §un nãng 0, 166 gam hçn hîp 2 r­îu víi H2SO4 ®Ëm ®Æc ta thu ®ù¬c hçn hîp 2 anken lµ ®ång ®¼ng liªn tiÕp(hiÖu suÊt ph¶n øng 100%).Trén 2 anken víi 1,4336 lÝt kh«ng khÝ (®ktc).Sau khi ®èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp vµ lµm ng­ng tô h¬i n­íc th× hçn hîp khÝ cßn l¹i (hçn hîp khÝ A) cã thÓ tÝch lµ 1,5 lÝt (ë 27,3 ®é C, ¸p suÊt 0,9856 atm).T×m c«ng thøc ph©n tö vµ khèi l­îng c¸c r­îu. Bµi 24: §èt ch¸y 37,6 gam hçn hîp 2 r­îu ®¬n chøc m¹ch th¼ng liªn tiÕp nhau trong d·y ®ång ®¼ng thu ®ù¬c 88 gam CO2 vµ 36 gam H2O.X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña 2 rù¬u, ®äc tªn. Bµi 25: §èt ch¸y hoµn toµn x gam hai r­îu CnH2n+1OH vµ CmH2m+1OH thu ®­îc a gam CO2 vµ P gam H2O. 1. LËp biÓu thøc tÝnh x theo a vµ b. 2. Chøng minh r»ng nÕu m-n= k th×: 9a(1 k) 22kb 9a n ( ) (22b 9a) 22b 9a Bµi 26: §èt ch¸y hoµn toµn 14,5 gam h¬i X gåm 3 r­îu ®¬n chøc, m¹ch hëi thu ®­îc hæn hîp CO2 vµ h¬i n­íc theo tû lÖ VX:V CO2 :VH2O = 7:12:17 101
  54. 1. TÝnh tû khèi h¬i cña X ®èi víi hi®r« 2. S¶n phÈm ch¸y cho hÊp thô hoµn toµn vao 800 ml dung dÞch Ba(OH)2 0,5M.TÝnh l­îng kÕt tña thu ®­îc. 3. X¸c ®Þnh c«ng thøc 3 r­îu vµ tÝnh% theo sè mol mçi r­îu trong hçn hîp r­îu X, biÕt chóng cã sè cacbon liªn tiÕp nhau. Bµi 27: §un nãng hçn hîp 2 r­îu ®¬n chøc, m¹ch hë A, B víi o H2SO4 ®Ëm ®Æc ë 140 C®­îc hçn hîp 3 ete. §èt ch¸y 10,8 g mét ete trong sè 3 ete trªn thu ®­îc 26,4g CO2 vµ 10,8g H2O. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö, viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña A, B. Bµi 28: §èt ch¸y m gam hçn hîp X gåm 3 r­îu ®¬n chøc A, B, Cliªn tiÕp trong d·y ®ång ®¼ng thu ®­îc hçn hîp CO2 vµ h¬i n­íc theo tû lÖ thÓ tÝch lµ: VCO2:VH2O=8:13. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö mæi r­îu. Bµi 29: Hçn hîp X gåm 3 r­îu ®¬n chøc, m¹ch hë kh«ng ph©n nh¸nh A, B, C trong ®ã A lµ r­îu ch­a no chó¨ mét nèi ®«i; cßn B, C lµ ®ång ®¼ng liªn tiÕp cña nhau. §èt ch¸y 13,12g X thu ®­îc 23,76g CO2, 13,68 g H2O. 1.TÝnh % vÒ sè mol cña r­îu A trong hçn hîp X. 2. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña A, B, C. Bµi 30: Hçn hîp r­îu X gåm 3 r­îu ®¬n chøc m¹ch hë A, B, Ctrong ®ã cã hai r­îu cïng d·y ®ång ®¼ng vµ hai r­îu cã cïng ph©n tö l­îng h¬n kÐm nhau 2 ®vC. §èt ch¸y hçn hîp X thu ®­îc mét thÓ tÝch CO2 gÊp 3 lÇn thÓ tÝch H2O (®o cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é ¸p suÊt) khi cho cïng l­îng hçn hîp trªn t¸c dông víi Na d­. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö A, B, C, biÕt sè mol cña r­îu cã sè cacbon its gÊp 3 lÇn tæng sè mol hai r­îu cßn l¹i. Bµi 31: §èt ch¸y hoµn toµn m gam hçn hîp chÊt h÷u c¬ ta thÊy ph¶i dïng hÕt 8 gam O2, vµ sinh ra 4,48 lÝt c¸cbonnÝc; 5,4gam 102
  55. n­íc.T×m c«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc hãa cÊu t¹o vµ tÝnh m. BiÕt r»ng hîp chÊt h÷u c¬ t¸c dông ®­îc víi K. Bµi 32: Hçn hîp X gåm 1 r­îu ®¬n chøc vµ mét andehit ®¬n chøc. Chia X thµnh 3 phÇn b»ng nhau: - PhÇn I: Cho t¸c dông víi dung dÞch AgNO3/NH3 d­ thu ®­îc 21,6 gam Ag. - PhÇn II:hydro hãa hoµn toµn råi cho s¶n phÈm sinh ra ph¶n øng víi Na d­ thu ®­îc 2,8 lÝt hydro(®kc). - PhÇn III: §em ®èt ch¸y hoµn toµn thu ®­îc 22 gam cacbonnic X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö, viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña r­îu vµ andehit ®· cho. Bµi 33: Cho 12,5 gam hçn hîp X gåm mét r­îu no ®¬n chøc vµ mét andehit ch­a no chøa mét liªn kÕt ®«i ph¶n øng víi Na d­ thu ®­îc 1,68 lÝt hydro (®ktc). Còng l­îng hçn hîp nµy nÕu ®èt ch¸y hoµn toµn th× t¹o ra 26,4 gam cacbonic. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö, viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña r­îu vµ andehit ®· cho. Bµi 34: §èt ch¸y 9 gam hçn hîp 2 r­îu ®¬n chøc m¹ch hë thu ®­îc 17,6 gam cacbonic vµ 9 gam n­íc. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö, viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña mçi r­îu biÕt sè cacbæntng mçi r­îu 4. Bµi 35: A, B lµ hai andehit cã cïng sè cacbon trong ph©n tö, ®Òu m¹ch hë vµ kh«ng ph¶n øng víi n­íc Br«m. §èt ch¸y 13 gam hçn hîp trªn råi cho s¶n phÈm ch¸y lÇn l­ît qua b×nh I ®ùng 90 gam dung dich axit hydrosunfat 88% vµ b×nh II ®ùng dung dÞch Canxihydroxit d­ thÊy nång ®é axit hydrosunfat trong b×nh I gi¶m cßn 80% vµ b×nh II xuÊt hiÖn 60 gam kÕt tña. X¸c ®Þnh c«ng thøc cña 2 andehit. 103
  56. Bµi 36: A lµ mét andehit m¹ch th¼ng Mét thÓ tich h¬i A céng hîp tèi ®a 3 thÓ tÝch hydro, s¶n phÈm t¹o ra nÕu cho t¸c dông víi Na d­ cho thÓ tÝch hydro b»ng thÓ tÝch h¬i A ®· dïng ban ®Çu (c¸c thÓ tÝch ®o cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é ¸p suÊt). §èt ch¸y hoµn toµn l­îng A thu ®­îc 14,08 gam cacbonic va 2,88 gam n­íc. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö, viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña A. Bµi 37: Khö hãa hoµn toµn a gam hçn hîp 2 andehit ®¬n chøc A vµ B cÇn dïng 5,6 lÝt khÝ hydro(®kc). S¶n phÈm thu ®­îc chia lµm 2 phÇn b»ng nhau: - PhÇn I : Cho t¸c dông Na du thu ®­îc 0,84 lÝt hydro(®kc). - PhÇn II : §èt ch¸y hoµn toµn 8,8 gam cacbonic. 1. Hçn hîp andehit trªn cã lµm mÊt mµu n­íc Br«m kh«ng? 2. BiÕt r»ng trong hçn hîp trªn, sè mol andehit ch­a no lín h¬n sè mol andehit no.H·y x¸c ®Þnh c«ng thøc mçi andehit trªn. Bµi 38: Hãa h¬i 5,8 gam hîp chÊt h÷u c¬ A thu ®­îc 4,48 lÝt h¬i ë 109,20C vµ 0,7 amt. MÆt kh¸c cho 5,8 gam A t¸c dông víi l­îng d­ dung dÞch AgNO3/NH3 thÊy t¹o ra 43,2 gam Ag. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö, viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña A. §äc tªn. Bµi 39: §èt ch¸y hoµn toµn 0,44 gam axit h÷u c¬ A. S¶n phÈm ch¸y cho qua b×nh I ®ùng P2O5, b×nh II dùng KOH. Sau ph¶n øng thÊy khèi l­îng b×nh I t¨ng 0,36 gam vµ b×nh II t¨ng 0,88 gam. MÆt kh¸c ®Ó dung hßa 0,1 mol A cÇn dïng 250 ml dung dÞch NaOH 0,4M. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö, viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña A. Bµi 40: Chia 5,2 gam hçn hîp gåm mét r­îu ®¬n chøc no A vµ axit ®¬n chøc no B lµm 2 phÇn b»ng nhau: - PhÇn I: T¸c dông Na d­ cho 420 ml khi hydro (®kc). - PhÇn II: §Ó trung hßa võa ®ñ cÇn 200 ml dung dÞch NaOH 0,125M. 104
  57. 1. TÝnh sè mol mçi chÊt trong hçn hîp ban ®Çu 2. BiÕt sè nguyªn tö cacbon trong A vµ B b»ng nhau. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña A vµ B. §äc tªn. Bµi 41: Cã 100g dung dÞch 23% cña mét axit h÷u c¬ no ®¬n chøc (dung dÞch A) thªm vµo dung dÞch A 30 gam ®ång ®¼ng kÕ tiÕp ®øng s¸t, ta ®­îc dung dÞch B. LÊy 1/10 dung dÞch B ®em trung hßa b»ng dung dÞch NaOH 2M th× tèn hÕt 50ml dung dÞch NaOH, ta ®­îc dung dÞch C. 1. TÝnh nång ®é % cña c¸c axit cã trong dung dich B . 2. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña c¸c axit Bµi 42: §èt ch¸y 14,4 gam hîp chÊt h÷u c¬ A thu ®­îc 28,6 gam CO2; 4,5 gam H2O vµ 5,3 gam Na2CO3. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña A. Bµi 43: X lµ hçn h¬p 3 axit ®¬n chÊt trong ®ã cã 2 axit cïng d·y ®ång ®¼ng vµ 2 axit cã khèi l­îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 12 ®vC. Trung hßa 12,44 gam X b»ng NaOH võa ®ñ råi c« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng ®­îc 17,94 gam muèi khan. MÆt kh¸c ®èt ch¸y 6,22 gam X thu ®­îc 7,04 gam CO2, cßn cho 3,11gam X ph¶n øng víi n­íc Br«m thÊy cã 0,8gam Br«m tham gia ph¶n øng. X¸c ®Þnh c«ng thøc cña c¸c axit trong X. Bµi 44: X lµ hçn h¬p 2 axit ®¬n chøc liªn tiÕp trong d·y ®ång ®¼ng. Chia X thµnh 2 phÇn b»ng nhau: - §Ó trung hßa hÕt 1 phÇn ph¶i dïng 120 ml dung dÞch NaOH 1M. - §èt ch¸y hoµn toµn phÇn 2 thu ®­îc 16,72 gam CO2 vµ 4,68 gam H2O . T×m c«ng thøc ph©n tö , viÕt c«ng thøc cÊu t¹o 2 axit trªn. 105
  58. Bµi 45: Hçn hîp X gåm axit h÷u c¬(A) vµ este(B) t¹o bëi axit A víi mét r­îu ®¬n chøc. Cho mét l­îng X t¸c dông víi Na d­ thu ®­îc 1,12 lÝt khÝ H2 (®kc). Còng l­îng hçn hîp X nµy t¸c dông võa ®ñ 160ml dung dÞch NaOH 1M t¹o dung dÞch Y. Ch­ng cÊt Y ®­îc 2,76 gam r­îu. PhÇn dung dÞch cßn l¹i ®em c« c¹n ®­îc 13,12 gam muèi khan. 1. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña A vµ B. 2. TÝnh % theo khèi l­îng A, B trong hçn hîp X. Bµi 46: M lµ hçn hîp cña r­îu no A va axit h÷u c¬ ®¬n chøc B, ®Òu m¹ch hë. §èt ch¸y 0,4 mol hçn hîp M cÇn 30,24 lit khÝ O2 (®kc) vµ thu ®­îc 52,8 gam CO2 vµ 19,8 gam H2O.X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö vµ c«ng thøc cÊu t¹o cña A vµ B, biÕt r»ng : - Sè nguyªn tö cacbon trong A va B nh­ nhau. - Trong hçn hîp M sè mol cña B lín h¬n cña A. Bµi 47: Hçn hîp X gåm axit h÷u c¬ no, m¹ch hë, 2 lÇn axit (A) vµ axit kh«ng no (cã 1 nèi ®«i), m¹ch hë, ®¬n chøc(B). Sè nguyªn tö cacbon trong ph©n tö chÊt nµy gÊp ®«i sè nguyªn tö cacbon trong ph©n tö chÊt kia. §èt ch¸y hoµn toµn 5,08 gam hçn hîp X ®­îc 4,704 lit CO2(®kc). NÕu trung hßa hÕt 5,08 gam hçn hîp X cÇn 350ml dung dÞch NaOH 0,2M ®­îc hçn hîp muèi Y. T×m c«ng thøc ph©n tö cña A vµ B. Bµi 48: Thñy ph©n hoµn toµn 11,44 gam hçn hîp 2 este ®¬n chøc lµ ®ång ph©n cña nhau b»ng ding dich NaOH thu ®­îc 11,08 gam hçn hîp muèi vµ 5,56 gam hçn hîp r­îu . 1. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc cÊu t¹o mçi este 2. TÝnh % theo khèi l­îng mçi este trong hçn hîp Bµi 49: Thuû ph©n hoµn toµn 21,8 gam mét este b¨ng dung dÞch NaOH thu d­îc mét rù¬u no A vµ 24,6 gam hçn hîp muèi. Ch­ng 106
  59. cÊt, t¸ch riªng r­îu A. §Ó ®èt ch¸y 0,1 mlo rù¬u A cÇn dïng 0,35 mol oxi . L­îng hçn hîp muèi nÕu cho t¸c dông víi H2SO4 d­ thÊy t¹o ra ba axit ®¬n chøc kÕ tiÕp nhau trong d·y ®ång ®¼ng. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o co thÓ cã cña este. Bµi 50: Cho 35,3 gam hçn hîp A gåm 2 este no, ®¬n chøc lµ ®ång ph©n cña nhau cã tû khèi h¬i ®èi víi H2 b»ng 44 t¸c dông víi 2 lit dung dÞch NaOH 0,4 M. C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng thu ®­îc 44,6 gam chÊt r¾n B. X¸c ®Þnh CTPT cña 2 este vµ tÝnh % theo sè mol c¸c chÊt trong A. ô C L ô 107