Cơ sở xây dựng bộ công cụ theo dõi, đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo 5 tuổi tại Thành phố Hồ Chí Mnh dựa trên bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi Việt Nam

Nội dung text: Cơ sở xây dựng bộ công cụ theo dõi, đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo 5 tuổi tại Thành phố Hồ Chí Mnh dựa trên bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi Việt Nam

1. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 54 năm 2014 ___ CƠ SỞ XÂY DỰNG BỘ CÔNG CỤ THEO DÕI, ĐÁNH GIÁ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ MẪU GIÁO 5 TUỔI TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH DỰA TRÊN BỘ CHUẨN PHÁT TRIỂN TRẺ EM 5 TUỔI VIỆT NAM NGUYỄN THỊ KIM ANH* TÓM TẮT Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã ban hành Quy định về Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi (Bộ CPTTE 5 tuổi) kèm theo Thông tư số 23/2010/TT-BGDĐT ngày 23 tháng 7 năm 2010. Trên cơ sở này, các sở GD&ĐT tiến hành lựa chọn các chỉ số để xây dựng bộ công cụ theo dõi, đánh giá sự phát triển của trẻ 5 tuổi sao cho phù hợp với thực tế địa phương. Kết quả nghiên cứu đã chứng minh cơ sở xây dựng bộ công cụ theo dõi, đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo 5 tuổi tại Thành phố Hồ Chí Minh (TPHCM) đó là: cơ sở pháp lí, cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn. Đặc biệt, nhu cầu sử dụng các phương pháp theo dõi, đánh giá sự phát triển của trẻ 5 tuổi tập trung vào: Quan sát; Bài tập; Trò chuyện và Phân tích sản phẩm của trẻ. Từ khóa: bộ công cụ theo dõi - đánh giá, sự phát triển của trẻ mẫu giáo 5 tuổi, cơ sở xây dựng bộ công cụ. ABSTRACT The foundation for designing the toolkit for monitoring and evaluating the development of five –year –old children in Ho Chi Minh City based on the standards of development for five –year –old Vietnamese children The Ministry of Education and Training (MOET) has issued Regulations on the Standards of Development for 5-year-old children (SOD 5 years old), accompanied by Circular No. 23/2010/TT-BGDDT July 23, 2010. On the basis of this, the departments of Education and Training shall select indicators to build the toolkit for monitoring and evaluating the development of 5-year-old children to best suit local reality. Especially the demand for methods to monitor and evaluate the development of five-year-old children focuses on: Observation, Exercise, Communication and Analysis of products. Keywords: toolkit for monitoring and evaluating, development of 5-year-old children, the foundation for designing the toolkit. 1. Đặt vấn đề chọn các chỉ số để xây dựng bộ công cụ Bộ Giáo dục & Đào tạo đã ban theo dõi, đánh giá sự phát triển của trẻ hành Quy định về Bộ CPTTE 5 tuổi kèm phù hợp với thực tế địa phương. Để theo Thông tư số 23/2010/TT-BGDĐT hướng dẫn triển khai thực hiện Bộ ngày 23 tháng 7 năm 2010. Trên cơ sở CPTTE 5 tuổi, Bộ GD&ĐT ban hành Bộ CPTTE 5 tuổi, các Sở GD&ĐT lựa công văn số 481/BGDĐT-GDMN ngày 29 tháng 01 năm 2011 chỉ đạo các Sở * TS, Trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương Giáo dục và Đào tạo các tỉnh, thành phố TPHCM và Ban Phụ nữ quân đội tổ chức tuyên 100
2. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Nguyễn Thị Kim Anh ___ truyền, phổ biến trong các cơ sở giáo sách để phát triển GDMN. Kế hoạch dục mầm non (GDMN) và cộng đồng về hành động quốc gia giáo dục cho mọi mục đích, ý nghĩa, nội dung Bộ CPTTE người 2003-2015 do Thủ tướng Chính 5 tuổi. phủ phê duyệt đã nhấn mạnh mục tiêu Trong khuôn khổ đề tài nghiên cứu đảm bảo cho tất cả trẻ em hoàn thành một khoa học “Xây dựng bộ công cụ theo dõi, năm giáo dục tiền học đường có chất đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo 5 lượng để chuẩn bị cho trẻ vào tiểu học. tuổi do Bộ GD&ĐT ban hành năm Quyết định 149/2006/QĐ-TTg của 2010”, chúng tôi đã nghiên cứu cơ sở xây Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án dựng bộ công cụ theo dõi, đánh giá sự phát triển GDMN giai đoạn 2006-2015 phát triển của trẻ mẫu giáo 5 tuổi để trả xác định rõ quan điểm chỉ đạo là: “Từng lời các câu hỏi: bước thực hiện đổi mới nội dung, phương - Cơ sở nào để xây dựng bộ công cụ pháp GDMN theo nguyên tắc đảm bảo theo dõi, đánh giá trẻ mẫu giáo 5 tuổi? đồng bộ, phù hợp, tiên tiến, gắn với đổi - Nhu cầu lựa chọn công cụ theo dõi, mới giáo dục phổ thông, chuẩn bị tốt cho đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo 5 trẻ vào lớp 1, góp phần tích cực thiết thực tuổi của cơ sở GDMN hiện nay như thế nâng cao chất lượng giáo dục”. nào? Đặc biệt Quyết định số - Mức độ tổ chức thực hiện bộ công 239/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính cụ theo dõi, đánh giá sự phát triển của phủ kí ngày 9-2-2010 phê duyệt Đề án trẻ 5 tuổi ở các địa phương như thế nào? Phổ cập GDMN cho trẻ em 5 tuổi đã 2. Giải quyết vấn đề nhấn mạnh: “Phổ cập GDMN cho trẻ em Để giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu 5 tuổi là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu trong cơ sở xây dựng bộ công cụ theo dõi, GDMN nhằm chuẩn bị tốt cho trẻ em vào đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo 5 lớp 1 đối với tất cả các vùng miền trong tuổi và trả lời các câu hỏi trên, chúng tôi cả nước” [1]. đã nghiên cứu cơ sở pháp lí, cơ sở lí Bộ CPTTE 5 tuổi Việt Nam được luận và cơ sở thực tiễn của đề tài. ban hành kèm theo Thông tư số: 2.1. Cơ sở pháp lí 23/2010/TT-BGDĐT của Bộ trưởng Bộ Điều 22 Luật Giáo dục đã quy định: GD&ĐT ngày 23 tháng 7 năm 2010, giúp “GDMN là một bộ phận của hệ thống làm rõ những mong đợi của cha mẹ, nhà giáo dục quốc dân, mục tiêu của GDMN giáo dục, cộng đồng, xã hội, tạo sự đồng nhằm giúp trẻ phát triển về thể chất, tình thuận trong chăm sóc giáo dục trẻ. Bộ cảm, trí tuệ, thẩm mĩ, hình thành những CPTTE 5 tuổi là cơ sở để xây dựng bộ yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị công cụ theo dõi đánh giá sự phát triển cho trẻ vào lớp 1”. của trẻ mẫu giáo 5 tuổi, thiết lập cơ sở Phát triển GDMN là chủ trương lớn cho việc theo dõi, đo lường; trên cơ sở đó của Đảng và Nhà nước. Đảng và Chính có những tác động phù hợp đối với trẻ, phủ ban hành nhiều chủ trương, chính tạo tiền đề cho những bước tiếp theo 101
3. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 54 năm 2014 ___ trong việc chuẩn bị sẵn sàng đến trường Nam gồm các công cụ xác định mức độ của trẻ mẫu giáo 5 tuổi. [1] đạt các chỉ số để lập kế hoạch giáo dục Bộ GD&ĐT đã ban hành hướng hướng vào sự phát triển của trẻ theo các dẫn triển khai thực hiện Bộ CPTTE 5 tuổi lĩnh vực, chuẩn và chỉ số” [3]. trong năm học 2013 - 2014 ở tất cả các Bộ công cụ theo dõi sự phát triển cơ sở GDMN trên cả nước. Trước khi của trẻ 5 tuổi theo Bộ CPTTE 5 tuổi có triển khai nhân rộng, các Sở GD&ĐT, hình thức phi chuẩn hóa vì chúng được Ban Phụ nữ quân đội cần chỉ đạo thực sử dụng thường ngày, hoặc định kì theo hiện điểm. Việc xây dựng kế hoạch triển năm học, tháng, tuần, và được hoàn thiện khai thực hiện Bộ CPTTE 5 tuổi theo dần trong quá trình sử dụng. Nó không từng năm học đối với 15 tỉnh đã được tập đòi hỏi hình thức và cấu trúc thật chặt huấn Bộ CPTTE 5 tuổi. Bộ GD&ĐT yêu chẽ như các công cụ chuẩn hóa. Có nhiều cầu cần chủ động tổ chức bồi dưỡng, tập dạng phương pháp theo dõi sự phát triển huấn cho 100% cán bộ quản lí, giáo viên của trẻ tương ứng với các chỉ số cần theo dạy lớp mẫu giáo 5 tuổi trong các cơ sở dõi, như: phiếu quan sát, bài tập theo dõi, GDMN và cộng đồng về mục đích, ý đề cương trò chuyện, đề cương phân tích nghĩa, nội dung Bộ CPTTE 5 tuổi. Trên sản phẩm, bảng liệt kê các chỉ số theo dõi cơ sở Bộ CPTTE 5 tuổi, các sở GD&ĐT của cá nhân và lớp, nhóm Các dạng lựa chọn các chỉ số để xây dựng bộ công của bộ công cụ đều chỉ rõ được chỉ số, cụ theo dõi, đánh giá sự phát triển của trẻ minh chứng, phương pháp, phương tiện, phù hợp với thực tế địa phương trước khi thời gian, hướng dẫn thực hiện, nhận xét, triển khai trên diện rộng. Bộ GD&ĐT đánh giá và ghi kết quả. [3] cũng yêu cầu các Sở GD&ĐT báo cáo 2.3. Cơ sở thực tiễn kết quả triển khai thực hiện bộ chuẩn 2.3.1. Sự chỉ đạo của Phòng Mầm non, hàng năm về Bộ GD&ĐT theo báo cáo Sở GD&ĐT TPHCM (Phòng MN) năm học. Chúng tôi đã tổ chức các buổi họp 2.2. Cơ sở lí luận với Phòng MN nhằm trình bày những Xuất phát từ cơ sở lí luận của đề tài, mong đợi sự trợ giúp về chỉ đạo chuyên đặc điểm tâm sinh lí trẻ 5 tuổi có liên môn thực tiễn cho đề tài nghiên cứu và quan đến việc theo dõi, đánh giá trẻ. mời một chuyên gia của Phòng MN tham Xuất phát từ lí luận theo dõi, đánh gia như thành viên của đề tài nghiên cứu. giá trẻ hiện đại với quan điểm “Lấy trẻ Nhóm đề tài đã được sự ủng hộ nhiệt tình làm trung tâm”. của các chuyên gia về GDMN của Sở Xuất phát từ Chương trình GDMN GD&ĐT TPHCM. Bà Trương Thị Việt 2009 và Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi Liên - Phó Trưởng phòng MN cũng đồng Việt Nam. ý tham gia vào đề tài nghiên cứu. Dựa vào khái niệm: “Bộ công cụ Bước đầu tiên trong quy trình xây theo dõi sự phát triển của trẻ 5 tuổi theo dựng bộ công cụ là “Lựa chọn chỉ số cần Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi của Việt theo dõi”. Do đó điều quan trọng của việc 102
4. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Nguyễn Thị Kim Anh ___ xây dựng Bộ công cụ là phải có được tập Chúng tôi đã xây dựng công cụ hợp các chỉ số cần thiết để đưa vào bộ khảo sát là các loại phiếu khảo sát ý kiến: công cụ. Nhóm đề tài, dưới sự hỗ trợ tích Mẫu 1: dành cho cán bộ quản lí và giáo cực của bà Trương Thị Việt Liên, đã tổ viên mầm non; Mẫu 2: dành cho giảng chức nhiều cuộc họp với Ban chất lượng viên; Mẫu 3: dành cho phụ huynh, nhằm thành phố theo 4 cụm và đã tổng hợp tìm hiểu “nhu cầu sử dụng”, “khả năng được 19 chuẩn, 45 chỉ số khó vào bộ tổ chức thực hiện” các loại hình công công cụ để nghiên cứu. cụ tương ứng với 120 chỉ số trong 28 2.3.2. Khảo sát nhu cầu và khả năng tổ chuẩn thuộc 4 lĩnh vực theo Bộ CPTTE chức thực hiện bộ công cụ theo dõi, đánh 5 tuổi của Bộ GD&ĐT ban hành năm giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo 5 tuổi 2010. theo Bộ CPTTE 5 tuổi do Bộ GD&ĐT 2.3.2.2. Khách thể nghiên cứu ban hành năm 2010 Khách thể nghiên cứu được mô tả 2.3.2.1. Công cụ khảo sát cụ thể trong bảng 1 sau đây: Bảng 1. Mô tả khách thể nghiên cứu Khách thể Số lượng (Người) Tỉ lệ (%) Giảng viên 26 10,4 CBQL và GVMN 126 50,2 Phụ huynh 99 39,4 Tổng 251 100,0 2.3.2.3. Đối tượng nghiên cứu các giá trị thông tin định lượng thu thập Đối tượng nghiên cứu là “120 chỉ được bằng phương pháp so sánh, đối số” trong “28 chuẩn” thuộc 4 lĩnh vực chiếu, kết quả khảo sát cụ thể như sau: trong Bộ CPTTE 5 tuổi Việt Nam và “45 * Kết quả chung (xem biểu đồ) chỉ số khó” theo yêu cầu của Phòng MN. Biểu đồ “Tỉ lệ lựa chọn công cụ Với đối tượng khảo sát này, nhóm theo lĩnh vực của Bộ CPTTE 5 tuổi” dưới nghiên cứu phân theo các hình thức lựa đây đã phản ánh nhu cầu lựa chọn công chọn công cụ (đối với nhu cầu công cụ) cụ theo dõi, đánh giá sự phát triển của trẻ gồm quan sát, trò chuyện, sản phẩm, bài 5 tuổi với “120 chỉ số” trong “28 chuẩn” tập, trắc nghiệm, bản kiểm kê và phân thuộc 4 lĩnh vực phát triển trẻ em 5 tuổi theo mức độ (đối với khả năng tổ chức của Bộ CPTTE 5 tuổi Việt Nam bao thực hiện) gồm 4 mức độ: rất khó, khó, gồm: lĩnh vực phát triển thể chất; tình bình thường và dễ. cảm và mối quan hệ xã hội; ngôn ngữ và 2.3.2.4. Kết quả nghiên cứu giao tiếp; phát triển nhận thức. Dựa trên kết quả xử lí và phân tích 103
5. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 54 năm 2014 ___ Biểu đồ Tỉ lệ lựa chọn công cụ theo lĩnh vực của Bộ CPTTE 5 tuổi - Các chuẩn thuộc lĩnh vực phát triển - Các chuẩn thuộc lĩnh vực phát triển thể chất: a) có 10/26 chỉ số có tỉ lệ lựa ngôn ngữ và giao tiếp: a) có 9/31 chỉ số chọn công cụ “quan sát”, 8/26 chỉ số lựa lựa chọn công cụ “quan sát”, 17/31 chỉ số chọn công cụ “trò chuyện”, 3/26 chỉ số lựa chọn công cụ “trò chuyện” và 5/31 lựa chọn công cụ “sản phẩm”, 5/26 lựa chỉ số lựa chọn công cụ “bài tập” cao chọn công cụ “bài tập” cao nhất để đánh nhất, tỉ lệ lựa chọn các công cụ khác đều giá các lĩnh vực phát triển thể chất của thấp; b) có 31/31 chỉ số có tỉ lệ đánh giá trẻ. Các lựa chọn cộng cụ khác (trắc cao nhất tại mức “bình thường”. nghiệm, bản kiểm kê) rất thấp; b) khả - Các chuẩn thuộc lĩnh vực phát triển năng tổ chức thực hiện có 26/26 chỉ số có nhận thức: a) có 8/29 chỉ số có tỉ lệ lựa tỉ lệ đánh giá mức “bình thường” cao chọn công cụ “quan sát”, 12/29 có tỉ lệ nhất, có 9/26 chỉ số có tỉ lệ đánh giá lựa chọn công cụ “trò chuyện”, 1/29 có tỉ “khó” khá cao. lệ lựa chọn công cụ “sản phẩm” và có - Các chuẩn thuộc lĩnh vực phát triển 8/29 chỉ số có tỉ lệ lựa chọn công cụ “bài tình cảm và mối quan hệ xã hội: a) có tập” cao nhất để đanh giá các lĩnh vực 28/34 chỉ số lựa chọn công cụ “quan sát”, phát triển nhận thức của trẻ; b) có 28/29 6/34 chỉ số lựa chọn công cụ “trò chỉ số có tỉ lệ đánh giá tại mức “bình chuyện” cao nhất để đánh giá các lĩnh thường” cao nhất và 1/29 (chỉ số 111) có vực phát triển tình cảm và mối quan hệ tỉ lệ đánh giá tại mức “khó” cao nhất. xã hội của trẻ. Các lựa chọn công cụ khác Tóm lại, với 120 chỉ số có tỉ lệ lựa rất thấp; b) có 33/34 chỉ số có tỉ lệ đánh chọn tập trung vào 4 công cụ đánh giá là giá mức “bình thường” cao nhất và có quan sát, trò chuyện, bài tập và phân tích 1/34 chỉ số (chỉ số 53) có tỉ lệ đánh giá sản phẩm của trẻ. Khả năng tổ chức thực tại mức “khó” cao nhất. hiện có 118/120 chỉ số được đánh giá ở 104
6. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Nguyễn Thị Kim Anh ___ mức “bình thường” và có 2/120 chỉ số (14) có tỉ lệ lựa chọn công cụ là “quan được đánh giá rằng khả năng tổ chức sát” cao nhất (79,6%). Trong đó đáng chú thực hiện “khó”. ý là chỉ số 14 – chỉ số khó thì số liệu Từ 120 chỉ số của Bộ CPTTE 5 thống kê cho thấy 144 người (61%) đánh tuổi, chúng tôi phân tích kĩ nhu cầu sử giá “bình thường”, 45 người (19%) cho dụng các công cụ theo dõi, đánh giá sự rằng “dễ” và 45 người (19%) đánh giá là phát triển của trẻ ở phạm vi 45 chỉ số “khó”. theo yêu cầu của Phòng MN. Chuẩn 2 (5). Trẻ có hiểu biết, thực * Các chuẩn thuộc từng lĩnh vực hành vệ sinh cá nhân và dinh dưỡng - Các chuẩn thuộc lĩnh vực phát (xem bảng 2) triển thể chất Chỉ số 2 (20) đa số người được hỏi Chuẩn 1 (4). Trẻ thể hiện sức có nhu cầu lựa chọn công cụ “trò mạnh, sự nhanh nhẹn và dẻo dai của cơ chuyện” (chỉ số 19 chiếm tỉ lệ 69,2%, chỉ thể số 2 (20) chiếm tỉ lệ 84,9%), các chỉ số Số liệu thống kê cho thấy, chỉ số 1 khác chiếm tỉ lệ rất thấp. Bảng 2. Tỉ lệ % lựa chọn công cụ chuẩn 2 (5) CHỈ SỐ CÔNG CỤ 20 Quan sát 6,8 Trò chuyện 69,2 Sản phẩm 2,1 Bài tập 15,1 Trắc nghiệm 6,2 Bảng kiểm kê 0,7 TỔNG 100,0 Đáng chú ý ở chỉ số 2 (20) – chỉ số (26) có 67,1% lựa chọn “trò chuyện”, các khó (biết và không ăn một số thứ có hại chỉ số khác thấp. cho sức khỏe) có 55 người chiếm 23,3% Khả năng tổ chức thực hiện 4 chỉ số cho rằng khả năng tổ chức thực hiện là thuộc chuẩn 3 (6) đáng chú ý: Mặc dù tỉ “khó”. lệ số người cho rằng khả năng tổ chức Chuẩn 3 (6). Trẻ có hiểu biết và thực hiện là “bình thường” (từ 48%- thực hành an toàn cá nhân 52%), nhưng số người nhận định khả Chỉ số 3 (21) có 35,3% người lựa năng tổ chức thực hiện là “khó” chiếm tỉ chọn “trò chuyện”, 30,7% lựa chọn “bài lệ khá cao, trong đó: chỉ số 3 (21) - chỉ số tập”, 24,7% lựa chọn “quan sát”; chỉ số 4 khó có 71 người (28,5%); chỉ số 4 (22) - (22) có 55,3% lựa chọn “trò chuyện”, chỉ số khó có 79 người (33,8%); chỉ số 5 23,7% lựa chọn “quan sát”; chỉ số 5 (24) (24) - chỉ số khó; chỉ số 6 (26) - chỉ số có 71,8% lựa chọn “trò chuyện”; chỉ số 6 khó có 65 người (26,9%). 105
7. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 54 năm 2014 ___ - Các chuẩn thuộc lĩnh vực phát và 68,7%; riêng chỉ số 33 có 78,7% lựa triển tình cảm và quan hệ xã hội chọn “trò chuyện” và chỉ có 16,7% lựa Chuẩn 4 (7). Trẻ thể hiện sự nhận chọn “quan sát”. thức về bản thân Khả năng tổ chức thực hiện của 2 chỉ Chỉ số 7 (28) có 42,8% lựa chọn số: đa số những người được hỏi đều cho “quan sát” và “trò chuyện” chỉ có 40,1%; rằng “bình thường” (từ 46,4% đến 60%) và chỉ số 30 có 59,3% lựa chọn “trò chuyện” “dễ” (từ 21,8 đến 36,4%). Tuy nhiên, ở chỉ và 26% lựa chọn “quan sát”. số 9 (31) và chỉ số 10 (33), số người nhận Về khả năng tổ chức thực hiện: chỉ định khó chiếm tỉ lệ khá cao, lần lượt là số 8 (30) – chỉ số khó, mặc dù tỉ lệ cho 26,6% và 25,0%. rằng “bình thường” (từ 44,9% – 59,1%) Chuẩn 6 (9). Trẻ biết cảm nhận và nhưng số người nhận định là “khó” cũng thể hiện cảm xúc (xem bảng 3) khá cao (36,2%). Ý kiến khảo sát lựa chọn công cụ Chuẩn 5 (8). Trẻ tin tưởng vào khả “quan sát” chiếm tỉ lệ cao nhất, trong năng của bản thân (4 chỉ số) đó: Chỉ số 11 (34), 12 (35), 13 (37), Thống kê cho thấy: chỉ số 9 (31), 14 (38),15 (39) có tỉ lệ cao nhất, từ 10 (33) có tỉ lệ người lựa chọn công cụ 55,1% (chỉ số 36) đến 69,1% (chỉ số “quan sát” cao nhất, lần lượt là 55,29%, 38). Bảng 3. Tỉ lệ % lựa chọn công cụ chuẩn 6 (9) CHỈ SỐ CÔNG CỤ 11(34) 12 (35) 13 (37) 14 (38) 15 (39) Quan sát 55,1 58,2 60,9 69,1 66,9 Trò chuyện 29,3 27,6 31,8 11,0 23,2 Sản phẩm 3,4 0 4,6 16,2 3,5 Bài tập 3,4 8,2 0,7 2,2 3,5 Trắc nghiệm 2,7 4,5 0 0 1,4 Bảng kiểm kê 6,1 1,5 2,0 1,5 1,4 TỔNG 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Về khả năng tổ chức thực hiện, tỉ lệ Các chỉ số 7 (10) cho thấy người đánh giá cao nhất tại mức “bình thường” được hỏi lựa chọn công cụ “quan sát” từ 43% đến 56%. Tuy nhiên, đáng chú ý chiếm tỉ lệ cao nhất, từ 52% (chỉ số 44) là kết quả khảo sát 5 chỉ số khó: chỉ số 11 đến 78,7% (chỉ số 45), tuy nhiên chỉ số (34), 12 (35), 13 (37), 14 (38), 15 (39) - 44 và 45 cũng có tỉ lệ lựa chọn “trò chỉ số khó nhưng tỉ lệ đánh giá mức chuyện” khá cao, từ 22% đến 33%. Tỉ lệ “khó” chỉ từ 4,9% (chỉ số 38) đến 23% lựa chọn các công cụ khác đều thấp. (chỉ số 37). Kết quả khảo sát khả năng tổ chức Chuẩn 7 (10). Trẻ có mối quan hệ thực hiện 2 chỉ số chuẩn 7 (10) cho thấy tích cực với bạn bè và người lớn hai chỉ số 44 và 45 - chỉ số khó có 37 106
8. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Nguyễn Thị Kim Anh ___ người, chiếm 14,7% (chỉ số 44) và 51 “quan sát” để đánh giá trẻ của chuẩn 8 người, chiếm 21,3% (chỉ số 45) cho rằng (12) có tỉ lệ cao nhất, lần lượt chỉ số 55 khả năng tổ chức thực hiện là “khó”. có 45,9% (trong khi đó lựa chọn “quan Chuẩn 8 (12). Trẻ có các hành vi sát” có 35,1%) và chỉ số 56 có 41,1% thích hợp trong ứng xử xã hội (xem (trong khi đó lựa chọn “quan sát” có bảng 4) 29,1% và “bài tập” 15,1%). Các chỉ số có lựa chọn công cụ Bảng 4. Tỉ lệ % lựa chọn công cụ chuẩn 8 (12) CHỈ SỐ CÔNG CỤ 18 (55) 19 (56) Quan sát 35,1 29,1 Trò chuyện 45,9 41,1 Sản phẩm 3,4 Bài tập 8,8 15,6 Trắc nghiệm 4,7 12,1 Bảng kiểm kê 2,0 2,1 TỔNG 100,0 100,0 Khả năng tổ chức thực hiện 2 chỉ số giá khả năng tổ chức thực hiện ở mức chuẩn 8 (12) cho thấy: 2 chỉ số 55 và 56 - “khó” khá cao: chỉ số 58 có 59 người chỉ số khó có tỉ lệ nhận định “bình chiếm 24,4%; chỉ số 59 có 81 người thường” cao nhất, tuy nhiên tỉ lệ nhận chiếm 32,9%; chỉ số 60 có 89 người định “khó” cũng khá cao, lần lượt là 48 chiếm 38,2%. người chiếm 19,5% (chỉ số 55) và 60 - Các chuẩn thuộc lĩnh vực phát người chiếm 24,5% (chỉ số 56). triển ngôn ngữ và giao tiếp Chuẩn 9 (13). Trẻ thể hiện sự tôn Chuẩn 10 (14). Trẻ nghe hiểu lời trọng người khác (3 chỉ số) nói Tỉ lệ lựa chọn công cụ “trò chuyện” Chỉ số 23 (61) có tỉ lệ lựa chọn cao nhất cho chỉ số 20 (58) có 68,5% (lựa công cụ “quan sát” cao nhất (56,7%). chọn “quan sát” chỉ có 19,2%) và chỉ số Khả năng tổ chức thực hiện chỉ số 23 21 (59) có 49,3% (lựa chọn “quan sát” có (61) - chỉ số khó có 57,1% (đánh giá 33,3%); riêng chỉ số 22 (60) tỉ lệ lựa chọn “khó” chỉ có 20,2% so với mức “dễ’ có công cụ “quan sát” có tỉ lệ cao nhất là 20,6). 55% (lựa chọn “trò chuyện” có 24,2%). Chuẩn 11 (15). Trẻ biết sử dụng Về khả năng tổ chức thực hiện, đây là 3 lời nói để giao tiếp (xem bảng 5 và 6) chỉ số khó và kết quả khảo sát cho thấy tỉ Thống kê số liệu khảo sát 5 chỉ số lệ nhận định tại mức “bình thường” là thuộc chuẩn 11 (15) cho thấy có 3/5 chỉ cao nhất. Tuy nhiên, tỉ lệ số người đánh số được lựa chọn công cụ “trò chuyện” 107
9. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 54 năm 2014 ___ với tỉ lệ rất cao: Chỉ số 24(65) có 77,1% chuyện” so với 26,9% lựa chọn “bài tập”; (quan sát có 13%); chỉ số 25 (66) có 60% chỉ số 28 (72) có 74,1% lựa chọn “trò (quan sát có 15%, bài tập có 16%); chỉ số chuyện” so với 12,93% lựa chọn “quan 26 (67) có 75,5% (quan sát 10,9%); chỉ sát”. Các lựa chọn khác đều rất thấp. số 27 (71) có 55,2% lựa chọn “trò Bảng 5. Tỉ lệ % lựa chọn công cụ chuẩn 11 (15) CHỈ SỐ CÔNG CỤ 24 (65) 25 (66) 26 (67) 27 (71) 28 (72) Quan sát 13,0 15,2 10,9 10,4 12,9 Trò chuyện 77,1 60,0 75,5 55,2 74,1 Sản phẩm 1,5 4,1 3,4 6,0 1,4 Bài tập 3,8 16,6 9,5 26,9 8,6 Trắc nghiệm 3,8 3,4 0,7 1,4 Bảng kiểm kê 0,8 0,7 0,7 0,7 1,4 TỔNG 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Xét về tổng thể, số liệu khảo sát cho thấy khả năng tổ chức thực hiện 5 chỉ số chuẩn 11 (15) có tỉ lệ đánh giá tại mức “bình thường và dễ” cao nhất. Trong đó, có 3 chỉ số khó (65, 66 và 67) được đánh giá tại mức “bình thường và dễ” rất cao so với đánh giá mức “khó”; 2 chỉ số 71 và 72 được đánh giá ở mức “khó” khá cao: chỉ số 71 có 57/228 người - 25% và chỉ số 72 có 76/235 người - 32,3%. Bảng 6. Tỉ lệ % đánh giá khả năng tổ chức thực hiện chuẩn 11 (15) MỨC CHỈ SỐ 24 (65) 25 (66) 26 (67) 27 (71) 28 (72) Rất khó 1,7 1,4 0,8 0,9 6,4 Khó 3,5 18,2 22,8 25,0 32,3 Bình thường 51,1 56,4 54,4 50,4 42,1 Dễ 43,7 24,1 21,9 23,7 19,1 TỔNG 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Chuẩn 12 (16). Trẻ thực hiện một số 29 (74) và 30 (78) được đánh giá khả số quy tắc thông thường trong giao tiếp năng tổ chức thực hiện tại mức “bình Kết quả khảo sát 2 chỉ số: chỉ số 29 thường và dễ” rất cao; (74) có 56% chọn công cụ quan sát, 38 % Chuẩn 13 (18). Trẻ thể hiện một số chọn công cụ trò chuyện; chỉ số 30 (78) hành vi ban đầu của việc đọc (4 chỉ số) có 48% chọn phương pháp quan sát, 34% Chỉ số 31 (82) có 71,8%; chỉ số 32 chọn trò chuyện. (85) có 56,2% (bài tập có 26,7%). Riêng Về khả năng tổ chức thực hiện, kết chỉ số 82, mặc dù tỉ lệ công cụ “trò quả khảo sát cho thấy: 2 chỉ số khó (chỉ chyện” cao nhất 32% nhưng các lựa chọn 108
10. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Nguyễn Thị Kim Anh ___ “quan sát” (25,3%) và “bài tập” (28%) chuyện” đều có tỉ lệ tương đương bằng gần như tương đồng nhau. Khả năng tổ 33% (bài tập có 19%). chức thực hiện 2 chỉ số của chuẩn 13 (18) Xét khả năng tổ chức thực hiện: chỉ được đánh giá mức “bình thường và dễ” số 33 (86) - chỉ số khó có tỉ lệ đánh giá rất cao (chiếm trên 80%). tại mức “khó” và “bình thường” tương Chuẩn 14 (19). Trẻ thể hiện một số đương nhau lần lượt là 38,8% và 39,3%; hiểu biết ban đầu về việc viết (6 chỉ số) riêng chỉ số 34 (87) - chỉ số khó được (xem bảng 7) đánh giá khả năng tổ chức thực hiện tại Tỉ lệ lựa chọn công cụ “bài tập” cao mức “khó” cao nhất có 90/208 người nhất: chỉ số 34 (87) có 40,6% (sản phẩm chiếm 43,3% (mức “bình thường” có có 24%, quan sát có 22%); riêng chỉ số 42,8%). 33 (86) lựa chọn “quan sát” và “trò Bảng 7. Tỉ lệ % đánh giá khả năng tổ chức thực hiện chuẩn 14 (19) CHỈ SỐ MỨC 33 (86) 34 (87) Rất khó 7,0 7,2 Khó 38,8 43,3 Bình thường 39,3 42,8 Dễ 14,9 6,7 TỔNG 100,0 100,0 - Các chuẩn thuộc lĩnh vực nhận chỉ số khó có 85/245 người chiếm 34,7%. thức Chuẩn 16 (21). Trẻ thể hiện một số Chuẩn 15 (20). Trẻ thể hiện một số hiểu biết về môi trường xã hội hiểu biết về môi trường tự nhiên Riêng chỉ số 37 (96) có tỉ lệ lựa chọn Ở chuẩn 15 (20), chỉ số 35 (94) có công cụ “bài tập” cao nhất 64,8% (quan sát 70,5%; chỉ số 36 (95) có 61,1% (quan sát có 17,9%). có 22,1%). Kết quả đánh giá khả năng tổ Chuẩn 17 (22). Trẻ thể hiện một số chức thực hiện cho thấy các chỉ số 35 hiểu biết về âm nhạc và tạo hình (xem (94) và 36 (95) mặc dù có tỉ lệ đánh giá bảng 8) mức “bình thường và dễ” cao nhất nhưng Kết quả khảo sát cho thấy chỉ số 38 số người nhận định tại mức “khó” khá (103) có tỉ lệ lựa chọn công cụ “trò cao: chỉ số 36 (95) - chỉ số khó có 62/238 chuyện” nhiều nhất, chiếm 63,7% (sản người chiếm 26,1% và chỉ số 36 (95) - phẩm 17,8%). 109
11. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 54 năm 2014 ___ Bảng 8. Tỉ lệ % lựa chọn công cụ chuẩn 17 (22) CHỈ SỐ CÔNG CỤ 38 (103) Quan sát 11,6 Trò chuyện 63,7 Sản phẩm 17,8 Bài tập 4,8 Trắc nghiệm 0,7 Bảng kiểm kê 1,4 TỔNG 100,0 Chuẩn 18 (25). Trẻ có một số nhận chọn công cụ “quan sát” cao nhất: chỉ số biết ban đầu về thời gian 118 có 62,2% (bài tập 16,2%) và chỉ số Kết quả khảo sát cho thấy tỉ lệ lựa 119 có 45,9% (trò chuyện 18,9% và sản chọn công cụ đánh giá chuẩn 25 đều tập phẩm 17,6%). trung vào công cụ “trò chuyện”: chỉ số Kết quả khảo sát khả năng tổ chức 110 có 60,7% (tuy nhiên “bài tập” cũng thực hiện chuẩn 28 cho thấy mặc dù tỉ lệ đáng chú ý khi chiếm đến 21,3%); chỉ số đánh giá mức “bình thường” và “dễ” 111 có 51,3% (tương tự chỉ số 110, tỉ lệ chiếm tỉ lệ cao nhất (trên 55%), tuy nhiên chọn “bài tập” khá cao chiếm tỉ lệ 30%). tỉ lệ đánh giá tại mức “khó” cũng cần Xét kết quả khảo sát về khả năng tổ quan tâm: chỉ số 117 có 57 người chiếm chức thực hiện: chỉ số 110 - chỉ số khó, 23,3%; chỉ số 118 có 66 người chiếm mặc dù tỉ lệ đánh giá mức “bình thường 27,4%; chỉ số 119 có 102 người chiếm và dễ” cao (79,3%) nhưng tỉ lệ mức 42%; chỉ số 120 có 53 người chiếm “khó” khá ấn tượng khi có 50 người 21,6%. [4] chọn, chiếm 20,7%. Đặc biệt, chỉ số 111 3. Kết luận – chỉ số khó, tỉ lệ đánh giá mức “khó” Kết quả khảo sát cho thấy: cao hơn mức “bình thường” (38,5% so - Nhu cầu sử dụng các công cụ theo với 33,8%), mặc dù vậy vẫn có 53 người dõi, đánh giá trẻ mẫu giáo theo Bộ đánh giá là “dễ”, chiếm 22,9%. CPTTENT Việt Nam của các mẫu nghiên Chuẩn 19 (28). Trẻ thể hiện khả cứu tại TPHCM tập trung vào 4 phương năng sáng tạo pháp: Quan sát; Trò chuyện; Sản phẩm Kết quả khảo sát 4 chỉ số (chỉ số và Bài tập. khó) thuộc chuẩn 19 (28): có 2 chỉ số có - Khả năng tổ chức thực hiện các tỉ lệ lựa chọn “trò chuyện” cao nhất: chỉ công cụ trong việc theo dõi, đánh giá trẻ số 117 có 61,5% (bài tập 21,3%) và chỉ mẫu giáo được đánh giá bình thường. số 120 có 41,7% (quan sát có 28,1% và - Những phân tích, đánh giá trên đây bài tập có 20,9%); 2 chỉ số có tỉ lệ lựa góp phần trả lời, giải quyết một số vấn đề 110
12. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Nguyễn Thị Kim Anh ___ thực tiễn đáng quan tâm sau hơn ba năm cơ sở khoa học để xây dựng Bộ công cụ áp dụng và triển khai Bộ CPTTE 5 tuổi theo dõi, đánh giá sự phát triển của trẻ tại các cơ sở giáo dục trên toàn quốc nói mẫu giáo 5 tuổi dựa trên Bộ CPTTE 5 chung và TPHCM nói riêng. tuổi Việt Nam phù hợp với nhu cầu thực - Kết quả khảo sát là minh chứng làm tiễn của GDMN. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2010), Dự thảo hướng dẫn sử dụng sử dụng chuẩn phát triển trẻ em Việt Nam. 2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2010), Thông tư số 23/2010/TT-BGDĐT quy định về Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi. 3. Lê Bích Ngọc (2013), Thiết kế công cụ phi chuẩn hóa dựa vào bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi của Việt Nam, Kỉ yếu Hội thảo “Công cụ theo dõi, đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo 5 tuổi, Nxb Đại học Sư phạm TPHCM. 4. Cao Văn Thống (2013), Khảo sát nhu cầu và khả năng tổ chức thực hiện bộ công cụ theo dõi, đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo năm tuổi theo Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành năm 2010, Kỉ yếu Hội thảo khoa học “Công cụ theo dõi, đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo 5 tuổi”. (Ngày Tòa soạn nhận được bài: 17-8-2013; ngày phản biện đánh giá: 24-10-2013; ngày chấp nhận đăng: 16-01-2014) 111