Đề cương bài giảng Kỹ năng giao tiếp trong kinh hoanh - Chương 2: Kỹ năng giao tiếp ứng dụng trong ngân hàng - Nguyễn Văn Thụy

Nội dung text: Đề cương bài giảng Kỹ năng giao tiếp trong kinh hoanh - Chương 2: Kỹ năng giao tiếp ứng dụng trong ngân hàng - Nguyễn Văn Thụy

1. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . CHÖÔNG VI KYÕ NAÊNG GIAO TIEÁP ÖÙNG DUÏNG TRONG NGAÂN HAØNG 6.1. CHIEÁN LÖÔÏC BAÙN HAØNG 6.1.1. Giôùi thieäu veà quaù trình mua vaø baùn a. Quaù trình mua Quaù trình mua haøng cuûa khaùch haøng laø quaù trình ñöa ra moät quyeát ñònh, ñöôïc tieán haønh thoâng qua 5 giai ñoaïn : Nhaän ra vaán ñeà, tìm kieám thoâng tin, ñaùnh giaù caùc löïa choïn, quyeát ñònh mua vaø nhöõng haønh vi sau khi mua. Moâ hình naøy nhaán maïnh raèng tieán trình khôûi ñaàu coù töø laâu, tröôùc khi vieäc mua ñích thöïc xaûy ra; vaø coù nhöõng heä quaû keùo daøi sau ñoù, sau khi ñaõ mua xong. Noù khuyeán khích nhöõng ngöôøi baùn haøng caàn chuù yù tôùi toaøn boä quaù trình mua, hôn laø chæ trong quyeát ñònh mua. Moâ hình naøy aùm chæ raèng khaùch haøng traûi qua taát caû naêm giai ñoaïn, moãi khi hoï ñi mua haøng. Nhöng trong caùc cuoäc mua saém thöôøng leä, khaùch haøng boû qua hoaëc ngöôïc laïi moät soá böôùc trong nhöõng giai ñoaïn naøy. Trong dòch vuï ngaân haøng döôøng nhö khaùch haøng seõ traûi qua taát caû caùc giai ñoaïn cuûa quaù trình mua saûn phaåm dòch vuï cuûa ngaân haøng. Tieán trình quyeát ñònh cuûa ngöôøi mua Nhaän Tìm kieám Ñaùnh giaù thöùc vaán thoâng tin caùc löïa Haønh vi sau Quyeát khi mua ñònh mua - Nhaän thöùc vaán ñeà : Tieán trình mua khôûi ñaàu vôùi vieäc ngöôøi mua nhaän bieát moät vaán ñeà hay nhu caàu. Ngöôøi mua caûm thaáy coù söï khaùc bieät giöõa traïng thaùi thöïc teá vaø traïng thaùi öôùc muoán. Nhu caàu coù theå ñöôïc hieåu ra nhanh bôûi caùc kích taùc beân trong vaø beân ngoaøi. - Tìm kieám thoâng tin : Moät ngöôøi mua ñaõ nhaän thöùc ñöôïc vaán ñeà, thì coù theå hoaëc khoâng theå tìm kieám theâm thoâng tin. Neáu söï thoâi thuùc cuûa ngöôøi tieâu thuï maïnh, vaø saûn phaåm vöøa yù naèm trong taâm tay, ngöôøi mua raát coù theå mua ngay. Baèng khoâng, ngöôøi tieâu thuï ñôn giaûn chæ löu giöõ nhu caàu trong kyù öùc. Ngöôøi tieâu thuï coù theå khoâng Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 96
2. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . chòu tìm hieåu gì theâm, tìm hieåu theâm moät soá vaán ñeà hoaëc raát tích cöïc tìm kieám htoâng tin lieân qua ñeán nhu caàu. Caùc nguoàn thoâng tin ngöôøi tieâu duøng tìm kieám : + Nguoàn caù nhaân : Thoâng qua gia ñình, baïn beø, laùng gieàng, ñoàng nghieäp, . . + Nguoàn thöông maïi: Caùc quaûng caùo, nhaân vieân baùn haøng, nhaân vieân giao dòch, ñaïi lyù, bao bì, tröng baøy, . . + Nguoàn coâng coäng : Caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng, caùc toå chöùc, . + Nguoàn kinh nghieäm : Tieáp xuùc, khaûo saùt, söû duïng saûn phaåm dòch vuï, . . Moãi loaïi nguoàn thoâng tin coù theå thöïc hieän moät chöùc naêng khaùc nhau trong vieäc aûnh höôûng ñeán quyeát ñònh mua. Thoâng tin thöông maïi thöôøng thöïc hieän chöùc naêng thoâng baùo, vaø caùc nguoàn ca ù nhaân thì thöïc hieän chöùc naêng hôïp phaùp hoa ù hoaëc ñaùnh giaù. - Ñaùnh giaù caùc löïa choïn : Ngöôøi tieâu duøng söû duïng thoâng tin ñeå coù söï löïa choïn, ñaùnh giaù veà caùc saûn phaåm, dòch vuï ñaùp öùng nhu caàu vaø giaûi quyeát vaán ñeà cuûa hoï. Khaùch haøng seõ chuù yù tôùi nhöõng ñieåm sau khi hoï ñöa ra söï löïa choïn cuûa mình : + Nhöõng thuoäc tính thuoäc veà saûn phaåm dòch vuï. Hoï seõ chyù yù nhieàu nhaát ñeán thuoäc tính coù dính daùng ñeán nhu caàu cuûa hoï. + Ngöôøi tieâu thuï seõ lieân keát caùc ñoä löôïng quan troïng khaùc nhau vôùi nhöõng thuoäc tính töông öùng. + Söï tin töôûng veà nhaõn hieäu, uy tín cuûa nhaø cung caáp. + Ñaùnh giaù lôïi ích, söï haøi loøng qua caùc caáp ñoä khaùc nhau cuûa töøng thuoäc tính cuûa saûn phaåm. + Ngöôøi tieâu thuï ñi ñeán nhöõng thaùi ñoä (phaùn ñoaùn, thò hieáu) veà nhaõn hieäu khaùc nhau thoâng qua söï ñaùnh giaù ñeå löïa choïn giöõa caùc saûn phaåm coù ña thuoäc tính vaø tieän ích. - Quyeát ñònh mua : Trong giai ñoaïn ñaùnh giaù, ngöôøi mua saép xeáp caùc hieäu trong cuïm thaønh thöù baäc, vaø hình thaønh yù ñònh mua. Bình thöôøng, ngöôøi mua seõ mua saûn phaåm ñöôïc öu ñaõi nhaát, nhö coù hai yeáu toá coù theå xaûy ra giöõa chuyeän coù yù ñònh mua vaø quyeát ñònh mua. Caùc böôùc giöõa ñaùnh giaù nhöõng hieäu khaùc nhau vaø quyeát ñònh mua Quan ñieåm cuûa ngöôøi khaùc Ñaùnh giaù caùc YÙ ñònh Quyeát hieäu khaùc nhau mua ñònh mua Caùc yeáu toá hoaøn caûnh baát ngôø Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 97
3. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . + Thaùi ñoä cuûa ngöôøi khaùc. Quyeát ñònh mua cuûa ngöôøi tieâu duøng cuõng chòu aûnh höôûng bôûi thaùi ñoä cuûa ngöôøi khaùc. + Caùc yeáu toá hoaøn caûnh khoâng löôøng tröôùc. Ngöôøi tieâu duøng hình thaønh yù ñònh mua döïa teân nhöõng yeáu toá nhö lôïi ích, giaù caû, . .do saûn phaåm mang laïi. Khi ngöôøi mua saép söûa haøng ñoäng, caùc yeáu toá hoaøn caûnh coù tính chaát baát ngôø coù theå xuaát hieän, laøm thay ñoåi yù ñònh mua. - Haønh vi sau khi mua: Sau khi mua saûn phaåm xong, ngöôøi tieâu duøng seõ nghieäm ñöôïc moät soá möùc ñoä haøi loøng hoaëc khoâng haøi loøng. Ngöôøi tieâu duøng cuõng coù theå thöïc hieän nhieàu ñieàu sau khi mua coù lieân heä ñeán nhaø cung caáp. Coâng vieäc cuûa ngöôøi baùn haøng khoâng keát thuùc khi saûn phaåm ñaõ ñöôïc mua xong, maø keùo daøi ñeán caû giai ñoaïn sau khi mua. Caùch mua cuûa khaùch haøng coù theå : Tuyø höùng, theo caùch loaïi tröø vaø so saùnh, sau moät quaù trình ra quyeát ñònh. b. Quaù trình baùn Laø vieäc phaùt trieån vaø hoaøn thaønh quyeát ñònh mua, laø vieäc giuùp ñôõ khaùch haøng giaûi quyeát moät vaán ñeà hoaëc ñaùp öùng nhu caàu. Baùn haøng laø böôùc sau cuøng cuûa moät chuoãi lieân tuïc nhöõng töông taùc giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng thoâng qua caùc hoaït ñoäng treân thò tröôøng nhö : - Quan heä coâng chuùng - Quan heä baùo chí - Quaûng caùo - Göûi thö tröïc tieáp - Ñaåy maïnh tieâu thuï saûn phaåm (caïnh tranh, baûo trôï, phaùt hoà sô giôùi thieäu coâng ty hoaëc saûn phaåm, Website, thö tín, quaûng caùo) Taát caû nhöõng coâng vieäc naøy nhaèm taêng cöôøng giôùi thieäu saûn phaåm vôùi coâng chuùng vaø laøm cho hoï quan taâm, laøm cho nhöõng khaùch haøng tieàm naêng tieán ñeán gaàn hôn thôøi ñieåm quyeát ñònh vaø mua haøng. Thöôøng thì nhöõng tieáp xuùc tröïc tieáp, maët ñoái maët giöõa ngöôøi baùn – nhaân vieân giao dòch vôùi khaùch haøng mang laïi keát quaû baùn cao hôn. Ñeå coù theå baùn ñöôïc baùn ñöôïc haøng, nhaân vieân baùn haøng phaûi : + Hieåu bieát (veà khaùch haøng vaø nhu caàu cuûa hoï, saûn phaåm/ dòch vuï mình ñang chaøo haøng vaø ngaønh ngheà cuõng nhu lónh vöïc coù lieân quan) + Ñoàng caûm (bieát ñaët mình trong hoaøn caûnh cuûa khaùch haøng) + Töï tin Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 98
4. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . + Coù kieán thöùc chuyeân ngaønh + Coù theå ñöa ra nhöõng lôøi khuyeân toát. + Thaät söï quan taâm ñeán khaùch haøng + Luoân ñaùng tin caäy + Coù theå taïo quan heä khaùch haøng thích hôïp + Linh ñoäng, coù theå ñieàu chænh phöông thöùc tieáp caän cho phuø hôïp vôùi töøng caù nhaân khaùch haøng. + Laø ngöôøi bieát chuaån bò vaø coù toå chöùc. Quaù trình baùn haøng coù theå ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc böôùc sau : Chuaån bò Tieáp xuùc Tìm hieåu Giôùi thieäu khaùch haøng nhu caàu saûn phaåm Keát thuùc Xöû lyù nhöõng phaûn ñoái - Chuaån bò : Thaønh coâng trong buoåi tieáp caän baùn haøng seõ cao hôn neáu baïn “ñaõ chuaån bò tröôùc thaät toát”. Söï thaønh coâng trong baùn haøng thöôøng laø keát quaû cuûa quaù trình tö suy saâu saéc. Giai ñoaïn chuaån bò coù 3 coâng cuï chính : + Nghieân cöùu : Laäp keá hoaïch coù theå suy nghó trong vaøi phuùt hoaëc ghi chuù vaøi ñieàu tröôùc khi tieáp caän khaùch haøng, hoaëc tranh luaän thaúng thaén vôùi caùc ñoàng nghieäp nhaèm thoáng nhaát phöông thöùc tieáp caän toát nhaát. Quaù trình naøy caàn tìm hieåu thoâng tin veà khaùch haøng maø mình muoán gaëp. Ñaëc bieät laø nhöõng thoâng tin gaây aán töôïng vaø cho khaùch haøng bieát baïn ñaõ coù nhöõng hieåu bieát veà hoï. + Ñaët ra muïc tieâu roõ raøng : Chæ nhaém ñeán vieäc baùn haøng ñöôïc caøng nhieàu caøng toát khoâng giuùp baïn ñaït ñöôïc hieäu quaû trong vieäc tieáp caän khaùch haøng. Phaûi ñeà ra muïc tieâu phuø hôïp töùc laø muïc tieâu phaûi bao haøm nhöõng yeáu toá sau : Cuï theå, coù theå ño löôøng ñöôïc, hôïp lyù, thöïc teá, ñaït ñöôïc muïc tieâu sau thôøi gian bao laâu. Nhöõng muïc tieâu roõ raøng seõ taïo ra ñònh höôùng cho quaù trình tieáp caän vaø phaùt huy taùc duïng. + Nhöõng yeåm trôï : ñeå chaøo haøng gaây aán töôïng baïn neân söû duïng nhöõng sô ñoà, hoaëc bieåu ñoà (ñaëc bieät ñeå minh hoaï nhöõng thoâng tin taøi chính cho roõ raøng), nhöõng hình aûnh, hoà sô giôùi thieäu, haøng maãu, baèng chöùng, . . caân nhaéc vaø söû duïng baát kyø coâng cuï naøo giuùp cho baïn nhaán maïnh hôn thoâng ñieäp muoán ñieãn taû. - Tieáp xuùc khaùch haøng : Giai ñoaïn naøy quyeát ñònh ñeán söï thaønh coâng cuûa cuoäc giao tieáp. Do ñoù, ngöôøi baùn haøng caàn phaûi : Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 99
5. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . + Loái öùng xöû. Hình thaønh loái öùng xöû thích hôïp coù theå giuùp thoaùt khoûi nhöõng ñònh kieán, taïo neân buôùc khôûi ñaàu toát ñeïp vaø giuùp baïn theå hieän toát trong suoát quaù trình tieáp caän. + Taïo söï quan taâm. Moät söï quan taâm thaät söï, deã nhaän thaáy ñoái vôùi khaùch haøng laø moät neàn taûng toát phaûi ñöôïc taïo ra ngay nhöõng phuùt ñaàu tieân. + Daãn daét buoåi tieáp xuùc. Khi baïn ñi baùn haøng thì baïn neân laø ngöôøi daãn chuyeän. Daãn ñaét buoåi chaøo haøng theo yù ñònh cuûa mình, vaø phaûi theo caùch maø khaùch haøng thaáy thích vaø phuø hôïp nhaát. Coù 2 caùch tieáp caän vôùi khaùch haøng : Tieáp caän theo lôïi ích của khaùch haøng vaø tieáp caän theo chæ daãn. Tieáp caän theo lôïi ích của khaùch haøng thöôøng ñöôïc söû duïng theo : Ñaëc tính – öu ñieåm – lôïi ích nhaèm tìm hieåu nhu caàu của khaùch, nhöõng ñaëc tính, öu ñieåm của khaùch, cuûa saûn phaåm caàn tieán haønh baùn, nhöõng lôïi ích của saûn phaåm ñem laïi cho khaùch haøng vaø cho ta. - Tìm hieåu nhu caàu cuûa khaùch haøng : Ñaây laø giai ñoaïn cuõng khoâng keùm phaàn quan troïng. Neáu baïn tìm hieåu ñöôïc nhieàu hôn vaø ñaày ñuû hôn veà nhu caàu cuûa khaùch haøng, nhöõng vieäc baïn laøm seõ coù khaû naêng ñi ñuùng höôùng vaø thaønh coâng cao hôn. Ngöôïc laïi, neáu quaù trình tìm hieåu quaù sô saøi vaø ñi cheäch höôùng so vôùi ñoái thuû caïnh tranh thì nhöõng vieäc baïn laøm seõ khoù khaên vaø ít coù cô hoäi thaønh coâng. Khi tìm hieåu veà nhu caàu khaùch haøng cần chuù yù : + Kyõ naêng ñaët caâu hoûi. Caàn söû duïng moät loaït caâu hoûi thaêm doø, nhaán maïnh nhöõng khía caïnh naøo ñoù ñeå thu thaäp chi tieát, lôøi giaûi thích hoaëc nhöõng lyù do aån sau nhöõng caâu traû lôøi sô saøi. Ñoàng thôøi cuõng neân ñaët nhöõng caâu hoûi môû nhaèm khuyeán khích khaùch haøng tham gia vaøo cuoäc ñoái thoaïi. + Bieát laéng nghe khaùch haøng. Ngöôøi baùn haøng gioûi laø ngöôøi bieát laéng nghe. Khaùch haøng chæ muoán giao thieäp vôùi nhöõng ngöôøi quan taâm, laéng nghe lôïi hoï vaø coù nhieàu ñieåm chung vôùi hoï. + Bieát tieáp nhaän nhu caàu cuûa khaùch haøng. Luoân taïo cho khaùch haøng suy nghó ñuùng ñaén raèng baïn luoân hoaøn toaøn ñaùnh giaù cao quan ñieåm cuûa hoï vaø phaûi noùi cho khaùch haøng bieát raèng baïn hieåu ñöôïc hoï. Nhö vaäy, ngöôøi baùn haøng thaøng coâng tham khaûo vaø söû duïng nhöõng thoâng tin trong khi chaøo haøng nhaèm noùi roõ raèng hoï ñaõ naém baét yeâu caàu của khaùch haøng. - Giôùi thieäu saûn phaåm : muoán cho lôøi chaøo haøng của baïn thuyeát phuïc thì phaûi nhaèm ñeán vieäc trình baøy saûn phaåm sao cho : deã hieåu, loâi cuoán, vaø ñaùng tin caäy. Ñaït ñöôïc 3 muïc tieâu treân seõ taäp hôïp nhöõng ñieàu baïn noùi thaønh lôøi giôùi thieäu saûn phaåm haáp daãn nhaát; muïc tieâu naøo cuõng quan troïng vaø caàn phaûi xem xeùt rieâng moãi caùi. + Trình baøy deã hieåu : Giao tieáp thöôøng ñöôïc xem laø ñieàu bình thöôøng. Tuy nhieân, ñaây laø moät vieäc khoù vaø deã gaây ra hieåu laàm. Ngay caû trao ñoåi ñôn giaûn nhaát cuõng deã laøm cho ngöôøi khaùc phaûi hoûi : “YÙ anh muoán noùi gì ?” Hoaëc hoï khoâng hoûi gì Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 100
6. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . nhöng thöïc söï khoâng hieåu ñieàu baïn noùi. Toång thoáng Nixon cuûa Hoa kyø ñaõ noùi “Toâi bieát raèng baïn hieåu ñieàu baïn nghó toâi ñaõ noùi, nhöng toâi khoâng chaéc laø baïn coù nhaän ra raèng ñieàu baïn nghe ñöôïc khoâng haún laø ñieàu toâi muoán noùi.” + Giôùi thieäu saûn phaåm moät caùch loâi cuoán. Khaùch haøng khoâng mua saûn phaåm, dòch vuï maø hoï mua coâng duïng cuûa chuùng. Ñaây laø nguyeân taéc chuû choát cuûa giai ñoaïn naøy trong quy trình baùn. Nhö vaäy, baïn phaûi phaân bieät vaø giaûi thích ñöôïc hai khaùi nieäm ñaëc tính vaø tieän ích : ñaëc tính laø söï moâ taû moät phaàn, moät yeáu toá hoaëc toaøn boä saûn phaåm; tieän ích laø coâng duïng vaø lôïi ích cuûa saûn phaåm ñoái vôùi khaùch haøng. Khaùch haøng deã bò thuyeát phuïc bôûi phong caùch baùn haøng taäp trung nhieàu hôn vaøo caùc tieän ích cuûa saûn phaåm. + Taïo söï tin caäy. Ngöôøi baùn haøng coù theå cung caáp baèng chöùng moät caùch cuï theå hoaëc chung chung cuûa saûn phaåm. Baèng chöùng cuï theå: ví duï : “Moät cuoäc thöû nghieäm do hieäp hoäi oâ toâ ñaõ ghi nhaän xe chaïy 45 daëm treân moät galoâng xaêng” Baèng chöùng chung chung : ví duï : “Model naøy ñaõ xuaát hieän treân thò tröôøng caùch ñaây nhieàu naêm vaø chuùng toâi ñaõ baùn ñöôïc haøng ngaøn chieác” Ngöôøi baùn haøng phaûi söû duïng caùc baèng chöùng nhaèm laøm cho ngöôøi mua caûm thaáy lôøi chaøo haøng cuûa hoï thaät söï ñaùng tin caäy. Trong suoát quaù trình giôùi thieäu saûn phaåm ngöôøi baùn haøng phaûi söû duïng toát nhöõng quy taéc bình thöôøng trong giao tieáp ñeå khaùch haøng coù theå deã theo doõi vaø coù ñöôïc moät böùc tranh toång quaùt. - Xöû lyù nhöõng phaûn ñoái : Söï phaûn ñoái laø moät phaàn töï nhieân cuûa quaù trình mua haøng ñeå coá gaéng coù ñöôïc thoaû thuaän toát nhaát. Ngöôøi mua haøng muoán : 9 Xem xeùt caùi lôïi vaø caùi haïi song song vôùi nhau 9 Aùp duïng moät quan ñieåm chín chaén 9 Laøm cho ngöôøi baùn phaûi noùi ñeán nhöõng thoâng soá kyõ thuaät 9 Ñöa ra nhöõng nhaän ñònh veà caùch xöû lyù nhöõng lôøi phaûn ñoái hoaëc ñaùnh giaù cuûa hoï vôùi tö caùch laø khaùch haøng veà caù nhaân ngöôøi chaøo haøng cuõng nhö lôøi môøi chaøo haøng. Trong quaù trình xöû lyù nhöõng phaûn ñoái ngöôøi baùn haøng caàn chuù yù ñeán nhöõng ñieåm sau : + Tieáp nhaän nhöõng lôøi phaûn ñoái moät caùch tích cöïc. Xem ñoù nhö laø daáu hieäu cuûa söï quan taâm do ñoù caàn hình dung tröôùc nhöõng lôøi phaûn ñoái vaø ñöøng bao giôø ñeå cuoäc ñoái thoaïi trôû thaønh moät traän caõi vaõ ví duï : “Noù ñaét quaù. . . Khoâng, Khoâng ñaét . . . Toâi nghó noù ñaét. . .” + Söû duïng phöông thöùc tieáp caän hai giai ñoaïn: tröôùc khi muoán traû lôøi moät lôøi phaûn ñoái thì phaûi xaùc nhaän noù. Voäi vaøng phuû nhaän seõ taïo aán töôïng xaáu vaø trong tình huoáng baát lôïi nhaát seõ daãn ñeán moät traän caõi vaõ. Do ñoù trong giai ñoaïn naøy caàn Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 101
7. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . 9 Cho khaùch haøng thaáy raèng baïn tin laø hoï bieát nhìn nhaän vaán ñeà 9 Ñeå hoï bieát raèng baïn khoâng muoán tranh caõi 9 Laøm cho khaùch haøng thaáy roõ raèng baïn ñaõ phaûn öùng moät caùch nghieâm tuùc vaø chín chaén 9 Ñoàng thôøi coù thôøi gian ñeå baïn suy nghó tröôùc khi traû lôøi. Tieáp ñeán chuùng ta seõ xöû lyù nhöõng phaûn ñoái coù theå bao goàm : 9 Loaïi boû 9 Giaûm nheï aûnh höôûng vaø yù nghiaõ cuûa noù 9 Thay ñoåi chuùng theo höôùng tích cöïc 9 Thöøa nhaän raèng noù laø moät trôû ngaïi ñoät xuaát. Neân nhôù, khaùch haøng quyeát ñònh vieäc mua haøng döïa treân ñaùnh giaù chung veà caùn caân lôïi haïi vaø moät söï khaùc bieät nhoû coù theå giaønh phaàn thaéng. + Nhaán maïnh maët tích cöïc. Phöông thöùc xöû lyù moät lôøi phaûn ñoái seõ phaùt huy toát nhaát neáu baïn taäp trung vaøo maët tích cöïc cuõng nhö tieâu cöïc. Khoâng neân hoaûng hoát maø haõy bình tónh xöû lyù nhöõng phaûn ñoái cuûa khaùch haøng nhaèm ñaûm baûo cho lôøi giôùi thieäu thuyeát phuïc, cuûng coá aán töôïng baïn ñaõ taïo ra vaø loøng tin baïn ñaõ ñaït ñöôïc. - Keát thuùc. Khi ngöôøi baùn haøng ñaõ khoân kheùo xöû lyù nhöõng phaûn ñoái cuûa khaùch haøng thì coù theå daãn tôùi haøng ñoäng mua haøng cuûa hoï. Giai ñoaïn naøy raát quan troïng maëc duø coù veû dieãn ra nhanh choùng vaø ngaén goïn. Chính taïi thôøi ñieåm naøy baïn coù theå raøng buoäc moät söï cam keát, tuy nhieân cuõng phaûi hieåu vaø söû duïng ñuùng caùch. Coù nhöõng phöông phaùp keát thuùc nhö sau : + Ñeà nghò tröïc tieáp : Neân noùi thaúng thaén : “Chuùng ta thoáng nhaát nheù ? OÂng muoán ñaët bao nhieâu haøng ? Khi naøo baét ñaàu giao haøng “ + Yeâu caàu : Vôùi moät soá khaùch haøng, baïn thaät söï phaûi yeâu caàu hoï cam keát : “Haõy thöïc hieän vieäc naøy nheù; toâi seõ vieát hoaù ñôn cho oâng ngay baây giôø vaø . . .” + Giaønh keát quaû ngay laäp töùc : Phaûi ñöa ra lyù do ñeå khaùch haøng quyeát ñònh ngay baây giôø, khoâng ñeå hoï do döï hay chaàn chöø : “Neáu oâng ñoàng yù ngay baây giôø toâi seõ laép ñaët vaø chaïy thöû maùy cho oâng ngay chieàu nay” + Keát thuùc gaây lo sôï : Phöông phaùp naøy ngöôïc laïi vôùi caùi treân vì döïa treân cô sôû “neáu khoâng. . . .thì khoâng”: “Neáu oâng khoâng theå quyeát ñònh ngay hoâm nay thì seõ khoâng kòp thôøi haïn oâng ñeà ra.” + Choïn löïa : Caùi naøy goïi laø caâu hoûi “ñoàng yù hoaëc ñoàng yù” : “Baø thích 20 hay 30 caùi ? Baø muoán chuùng toâi chia ra giao haøng vaø thanh toaùn laøm hai laàn khoâng ?”. Noùi caùch khaùc, baát kyø söï löïa choïn naøo cuûa khaùch haøng baïn ñeàu coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 102
8. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . + Toùm taét : Caùch naøy phuø hôïp vôùi quaù trình chaøo haøng phöùc taïp. Töø nhöõng yeáu toá tieän ích maø baïn coù theå toùm taét laïi vaø khaúng ñònh baèng moät caâu ñôn giaûn : “Vaäy laø saûn phaåm naøy raát deã laép ñaët vaø seõ hoaït ñoäng toát vôùi thieát bò hieän coù cuûa oâng, vaø nhaân vieân cuûa oâng seõ deã hoïc ñöôïc caùch vaän haønh. Chuùng ta thoaû thuaän nheù ?” 6.1.2. Caùc phöông thöùc baùn haøng ñoái vôùi dòch vuï taøi chính taïi ngaân haøng Trong dòch vuï taøi chính cuûa ngaân haøng thì chuùng ta thoâng thöôøng coù 2 phöông thöùc baùn haøng. Ñoù laø phöông thöùc baùn truyeàn thoáng vaø baùn haøng theo phöông phaùp tö vaán. Baùn haøng theo phöông phaùp truyeàn thoáng laø chæ taäp trung vaøo ñeå baùn cho xong haøng hoaù vaø chuyeån ngay sang tieáp caän caùc khaùch haøng tieáp theo. Ngöôøi baùn kieåu truyeàn thoáng khoâng nhaïy caûm vôùi nhu caàu thöïc söï cuûa khaùch haøng. Coøn baùn haøng theo phöông phaùp tö vaán laø hoaït ñoäng baùn chuù troïng vaøo tìm hieåu nhu caàu cuûa khaùch haøng vaø tin töôûng vaøo thöïc teá laø neáu nhöõng nhu caàu cuûa khaùch haøng ñöôïc thoaû maõn thì khaùch haøng seõ töï ñeà nghò thöïc hieän giao dòch. Söï khaùc nhau giöõa 2 phöông thöùc baùn haøng Truyeàn thoáng Tö vaán Laäp keá hoaïch tröôùc Laäp keá hoaïch khi tieàp caän Giôùi thieäu Phaân tích nhu caàu Ñaùp öùng nhu caàu Keát thuùc giao dòch Tieáp tuïc Ai seõ laø ngöôøi baùn haøng theo phöông phaùp truyeàn thoáng vaø ai seõ laø ngöôøi baùn haøng theo phöông phaùp tö vaán ? Haàu heát nhöõng ngöôøi laøm dòch vuï baùn saûn phaåm Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 103
9. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . höõu hình laø baùn theo phöông thöùc truyeàn thoáng, cuõng gioáng nhö nhöõng ngöôøi baùn maø phaàn lôùn thôøi gian laøm vieäc theo cheá ñoä quaûn lyù taäp trung hay baùn haøng taïi nhaø. Phöông thöùc baùn haøng tö vaán coù thieân höôùng söû duïng trong caùc hoaït ñoäng moâi giôùi chöùng khoaùn, baûo hieåm, taøi chính, ngaân haøng. Ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng baùn haøng cuûa ngaân haøng ôû Vieät Nam hieän nay chuû yeáu vaãn taäp trung vaøo baùn haøng theo phöông phaùp truyeàn thoáng. Töùc laø nhaân vieân giao dòch chæ taäp trung vaøo vieäc cung caáp caùc saûn phaåm ñôn leû cho töøng khaùch haøng maø chöa thöïc hieän vieäc baùn cheùo saûn phaåm – baùn haøng tö vaán. Nhöõng ñieåm khaùc nhau chuû yeáu giöõa baùn truyeàn thoáng vaø baùn tö vaán laø choã nhaán maïnh caùc hoaït ñoäng ñoù. Saùu böôùc cuûa tieán trình baùn haøng ñöôïc xeáp treân truïc hoaønh khi möùc ñoä nhaán maïnh ñöôïc bieåu dieãn treân truïc tung. Möùc ñoä nhaán maïnh toát nhaát neân ñöôïc xaùc ñònh baèng soá löôïng thôøi gian maø ngöôøi ta söû duïng cho moät böôùc nhaát ñònh trong quy trình baùn haøng. Noù cuõng phaûn aùnh taàm quan troïng cuûa caùc böôùc ñoù trong quaù trình baùn haøng. Ñoái vôùi phöông thöùc baùn haøng truyeàn thoáng, ôû giai ñoaïn ñaàu cuûa baùn truyeàn thoáng, thaønh phaàn. Taâm lyù quan troïng nhaát laø söï baïo gan. Ngöôøi baùn haøng phaûi giôùi thieäu baûn thaân, baét tay taát caû moïi ngöôøi vaø goïi moïi ngöôøi theo teân cuûa hoï. Baùn haøng kieåu truyeàn thoáng khoâng caàn bieát nhieàu veà saûn phaåm. Taát caû nhöõng thöù maø hoï caàn laø taän duïng cô hoäi vaø kieåm soaùt nhòp ñoä. Trong tieán trình baùn haøng kieåu truyeàn thoáng giôùi thieäu laø ñieàu raát quan troïng trong khi phaân tích nhu caàu bò coi nheï. ÔÛ böôùc ñaùp öùng nhu caàu, ngöôøi baùn haøng kieåu tuyeàn thoáng seõ maát höùng thuù (bôûi ñaùp öùng nhu caàu khaùch haøng coù theå seõ laø khoâng thaønh vieäc baùn haøng). Do vaäy, ngöôøi baùn chæ löôùt qua böôùc naøy. Ñoùng vaø keát thuùc giao dòch laø böôùc maø nhaân vieân baùn haøng taäp trung nhaát. Kyõ thuaät ñoùng giao dòch cuûa hoï ñoøi hoûi maát thôøi gian. Ñieàu naøy coù nghóa nhö phuû nhaän vieäc chaøo haøng neáu khaùch haøng khoâng muoán mua ngay laäp tuùc. Tieáp tuïc ñoái vôùi ngöôøi baùn haøng kieåu truyeàn thoáng seõ laø khaùch haøng tieáp theo. Baùn haøng tö vaán thì luoân quan taâm tö vaán ñeán khaùch haøng ngay caû khi khaùch haøng ñoù “chæ xem” bôûi hoï nuoâi döôõng quan heä nhieàu hôn laø keát thuùc vieäc baùn haøng. Trong baùn haøng tö vaán, keát hoaïch tröôùc khi tieáp caän laø böôùc cöïc kyø quan troïng. Söï hieåu bieát saâu saéc veà saûn phaåm vaø vieäc laøm nhö theá naøo thoaû maõn nhu caàu khaùc nhau cuûa khaùch haøng coù yù nghóa raát lôùn. Böôùc giôùi thieäu ôû ñaây cuõng quan troïng. Nhöng ñoái vôùi ngöôøi baùn haøng tö vaán thì phaân tích nhu caàu baét ñaàu ñoùng vai troø quan troïng hôn bôûi ngöôøi baùn phaûi tìm ra caùc loaïi nhu caàu daãn ñeán söï toø moø muoán bieát veà saûn phaåm. Vaø böôùc ñaùp öùng nhu caàu môùi chính laø böôùc quan troïng nhaát trong coâng vieäc cuûa ngöôøi baùn haøng, ñoù laø gaén saûn phaåm vôùi nhu caàu. Neáu khaùch haøng khoâng caàn saûn phaåm ñoù thì ñöøng baùn noù. Vieäc ñoùng giao dòch ôû ñaây gaàn nhö ngaãu nhieân. Neáu khaùch haøng caûm thaáy saûn phaåm thoaû maõn nhu caàu cuûa hoï, hoï seõ ñaët haøng hoaëc khuyeán khích nhöõng ñeà xuaát chaøo haøng. Vaø cuoái cuøng laø böôùc tieáp tuïc, ñeå qua moät thôøi gian roài goïi ñieän laïi cho khaùch haøng, göûi caùc thoâng tin lieân quan qua thö, nhìn chung laø tieáp tuïc nuoâi döôõng quan heä. Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 104
10. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . Khi baïn laø nhaân vieân cuûa ngaân haøng, baïn khoâng neân döïa vaøo vieäc hoûi xem khaùch haøng coù ñaët haøng khoâng ñeå baùn saûn phaåm maø haõy chuù troïng ñeán nhu caàu cuûa khaùch haøng. Trong kinh doanh hieän ñaïi nuoâi döôõng quan heä chính laø lyù thuyeát veà haønh vi ñeå chieán thaéng vaø söï quay laïi cuûa khaùch haøng laø ñieàu then choát. Neáu baïn thuùc eùp khaùch haøng thì chính baïn ñaõ ñaåy hoï ra xa baïn . .vaø xa luoân ngaân haøng cuûa baïn. Baïn caàn chuù troïng nuoâi döôõng quan heä vôùi khaùch haøng hôn laø baùn haøng. Ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø baïn khoâng coù traùch nhieäm baùn nhieàu haøng. Tuy nhieân, neáu baïn ñaët mình vaøo nhu caàu cuûa khaùch haøng, baïn khoâng nhöõng seõ thaønh coâng trong kinh doanh maø coøn caûm thaáy moät nieàm höùng khôûi töï baûn thaân. Vieäc tìm ñeán vôùi caùc nhu caàu cuûa khaùch haøng trong baùn haøng tö vaán veà baûn chaát laø moät kyõ naêng. Noù bao goàm moät söï nghieân cöùu nghieâm tuùc veà kyõ naêng giao tieáp giöõa caùc caù nhaân cuõng nhö aùp duïng noù trong vieäc baùn haøng. 6.1.3. Chu trình baùn haøng ôû ngaân haøng a. Môû ñaàu tích cöïc Trong kinh doanh, nhaát laø trong lónh vöïc ngaân haøng, khaùch haøng laø thöôïng ñeá, ngöôøi baùn saûn phaåm phaûi heát söùc nhaõ nhaën lòch söï. Bôûi leõ, saûn phaåm ngaân haøng laø saûn phaåm toång hôïp, noù bao goàm saûn phaåm höõu hình vaø saûn phaåm voâ hình nhö quy trình phuïc vuï, caùch tieáp ñoùn, vui veû, nieàm nôû, lòch söï . . . taát caû nhöõng thöù ñoù goùp phaàn laøm taêng theâm chaát löôïng saûn phaåm. Môû ñaàu tích cöïc Taïo moâi tröôøng Haønh vi cuûa Haønh vi cuûa khaùch haøng khaùch haøng Keát thuùc/ Baùn Xaùc ñònh nhu chuyeån giao cheùo caàu/cô hoäi Haønh vi cuûa Haønh vi cuûa khaùch haøng khaùch haøng Hoã trôï (ghi nhaän; giôùi thieäu saûn phaåm ) Chu trình baùn haøng ôû ngaân haøng Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 105
11. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . Qua giai ñoaïn tieáp xuùc ban ñaàu, khaùch haøng coù aán töôïng toát hay xaáu veà ngaân haøng, vaø cuõng chính trong nhöõng giaây phuùt naøy, nhaân vieân giao dòch phaûi nhaän ra ñöôïc khaùch qua phöông phaùp quan saùt ñeå ñoaùn bieát ñöôïc hoï muoán gì, nghó gì, caûm töôûng cuûa khaùch nhö theá naøo veà ngaân haøng vaø dòch vuï. Do vaäy ngay töø khi khaùch haøng böôùc chaân vaøo ngaân haøng thì trong giai ñoaïn naøy caàn chuù yù : - Khoâng neân ñoät ngoät voà vaäp khaùch. Cöù ñeå hoï töï nhieân, nhöng ñöøng ñeå khaùch caûm thaáy mình bò laïc loõng, coâ ñôn quaù laâu. Vaäy, phaûi ñeán vaø chaøo khaùch. - Ngay töø phuùt ban ñaàu, haõy gaây aán töôïng toát ñeïp vôùi khaùch - Neân tieáp khaùch moät caùch lòch söï - Moät nuï cöôøi vui veû luoân nôû treân moâi. b. Xaùc ñònh nhu caàu Khaùch vaøo ngaân haøng ña soá hoï coù nhu caàu veà caùc dòch vuï cuûa ngaân haøng nhö : dòch vuï tieàn göûi, dòch vuï cho vay, dòch vuï tö vaán, dòch vuï thanh toaùn . . .Tuy nhieân, cuõng chöa chaéc chaén laø hoï coù yù ñònh söû duïng dòch vuï. Vì vaäy, nhaân vieân giao dòch caàn phaûi xaùc ñònh nhu caàu cuûa khaùch haøng vaø tìm kieám cô hoäi söû duïng dòch vuï töø phía khaùch haøng. Ñoái vôùi khaùch coù yù ñònh söû duïng dòch vuï thì nhaân vieân khoâng maáy khoù khaên, nhöng ñoái vôùi khaùch daïo chôi, tìm kieám thoâng tin hay chöa coù yù ñònh mua saûn phaåm cuûa ngaân haøng, trong tröôøng hôïp naøy, ngöôøi baùn haøng khoâng neân naøi eùp khaùch mua maø neân vui veû tieáp chuyeän, neân giôùi thieäu saûn phaåm, dòch vuï cuûa ngaân haøng vôùi khaùch. Khi caàn xaùc ñònh nhu caàu cuûa khaùch, nhaân vieân giao dòch khoâng neân hoûi : “OÂng, baø, coâ caàn gì ?” Maø neân hoûi : “Toâi coù theå giuùp gì cho oâng, baø, . ?” c. Hoã trôï vaø giôùi thieäu dòch vuï Moät khi ñaõ xaùc ñònh ñöôïc nhu caàu cuûa khaùch, nhaân vieân giao dòch baét ñaàu troå ngheà, qua vieäc chaøo haøng hay giôùi thieäu saûn phaåm vôùi khaùch. Ñoâi khi chuùng ta cuõng hoã trôï khaùch trong quaù trình ra quyeát ñònh veà saûn phaåm dòch vuï. Trong quaù trình giôùi thieäu saûn phaåm caàn chuù yù : - Trình dieän saûn phaåm döôùi boä maët toát ñẹp nhaát cuûa noù; - Neân trình dieän nhieàu saûn phaåm ñeå khaùch löïa choïn; - Trình dieän saûn phaåm moät caùch trònh troïng; - Phaûi trình baøy saûn phaåm hoaëc dòch vuï döôùi goùc ñoä caùc lôïi ích maø khaùch haøng ñöôïc höôûng; - Phaûi mang laïi söï thoaû maõn trong moãi giai ñoaïn cuûa quaù trình quyeát ñònh; - Trình dieän saûn phaåm moät caùch linh hoaït, soáng ñoäng; - Khoâng neân tieác coâng, tieác thì giôø ñeå trình dieän saûn phaåm. Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 106
12. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . d. Xöû lyù nhöõng töø choái cuûa khaùch haøng Hieám thaáy coù ngöôøi khaùch haøng naøo khi nghe ngöôøi baùn noùi giaù maø moùc boùp traû tieàn ngay. Theá naøo hoï cuõng phaûn ñoái vaø keøo neøo giaù caû ñeå bôùt ñöôïc chöøng naøo hay chöøng ñoù. Ñaây laø giai ñoaïn quan troïng nhaát trong caùc giai ñoaïn ñeå ngöôøi baùn haøng baùn ñöôïc haøng hay khoâng. Ngöôøi baùn haøng phaûi söû duïng nhöõng nguyeân taéc thöông löôïng ñeå xöû lyù nhöõng tình huoáng xaûy ra. 1. Khoâng neân lyù luaän nhieàu maø neân daãn duï khaùch mua haøng 2. Neân laøm cho khaùch xieâu loøng hôn laø laøm cho hoï ngaõ yù, vì raèng caøi “boùp phôi” cuûa khaùch gaàn quaû tim hôn khoái oùc. 3. Muoán caâu caù phaûi duøng moài truøng, ñöøng vì leõ mình thích aên bít teát maø moùc thò boø vaøo löôõi caâu. 4. Ñöøng baùn boät caø pheâ, haõy baùn caùi muøi thôm ngaùt cuûa noù. 5. Ñöøng bao giôø hoûi “oâng, baø muoán söû duïng dòch vuï naøy chaêng ?”, haõy noùi : “oâng, baø choïn dòch vuï naøo ?” Khaùch haøng thöôøng töø choái söû duïng dòch vuï qua 2 tröôøng hôïp : Thöù nhaát laø töø choái laáy leä laø ñeå ñuoåi ngöôøi baùn ñi, hoï chöa muoán söû duïng dòch vuï. Trong tröôøng hôïp naøy, ngöôøi baùn neân khoân kheùo vaø coá gaéng tìm chuùt hy voïng naøo hay khoâng. Thöù 2 laø baùc moät caùch thöïc söï. Ñaây laø caùch baùc trong tröôøng hôïp khaùch coù söï so saùnh, caân nhaéc caùc dòch vuï veà tieän ích, giaù caû, lôïi ích. Ñaây laø loaïi khaùch muoán söû duïng dòch vuï vaø chính loaïi khaùch naøy caàn ñeán taøi thuyeát phuïc cuûa nhaân vieân baùn haøng. Khi xöû lyù caùc phaûn ñoái ngöôøi baùn caàn chuù yù ñeán nhöõng ñieåm sau : 1. Haõy ñeå ngöôøi mua keát thuùc söï phaûn ñoái 2. Chæ coù moät caùch thaéng trong moät cuoäc tranh bieän laø traùnh noù ñi. 3. Nhaéc laïi söï phaûn ñoái trôû laïi cho khaùch 4. Toân troïng yù kieán cuûa khaùch, ñöøng bao giôø baûo hoï sai. 5. Cung caáp moät soá tín nhieäm ñoái vôùi söï phaûn ñoái 6. Traû lôøi söï phaûn ñoái moät caùch thaúng thaén, thaät thaø. 7. Söû duïng phaûn ñoái nhö moät cô hoäi ñeå keát thuùc vieäc baùn haøng. e. Keát thuùc/ chuyeån giao Keát thuùc baùn haøng laø ñoøi hoûi moät hôïp ñoàng hay vieäc khaùch haøng söû duïng moät dòch vuï naøo ñoù cuûa ngaân haøng. Chuùng ta neân nhôù raèng :”Caù môùi taùp moài maø chöa caén caâu laø chöa caâu ñöôïc caù”. Giöõa hai caâu “ “Toâi muoán söû duïng dòch vuï naøy” vaø “Toâi choïn dòch vuï naøy” coøn moät ñoaïn ñöôøng daøi. Chuùng ta caàn phaûi xem xeùt nhöõng haøng vi, daáu hieäu khaùch muoán söû duïng dòch vuï. Thöôøng khaùch seõ toû ra qua 2 caùch: Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 107
13. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . - Caùc caâu hoûi cuûa khaùch. Ví duï : “Dòch vuï naøy coù tieän lôïi vaø an toaøn khoâng ?” Luùc naøy, chuùng ta neân keát thuùc : “OÂng choïn dòch vuï naøy laø raát ñuùng vì . . Toâi seõ laøm thuû tuïc cho oâng ngay”. - Khaùch toû daáu hieäu baèng cöû chæ : + Khi khaùch gaõi caèm ñeå tìm quyeát ñònh. + Khi hoï caàm tôø gaáp quaûng caùo ñeå xem kyõ chi tieát. Ñeå keát thuùc baùn haøng, ngöôøi baùn haøng caàn söû duïng nhöõng kyõ thuaät sau ñaây: - Kyõ thuaät thaønh coâng caàm chaéc - Kyõ thuaät duøng caâu hoûi phuï - Kyõ thuaät taùc ñoäng höõu hình - Kyõ thuaät bieán coá saép xaûy ra - Kyõ thuaät keå chuyeän - Kyõ thuaät kích thích - Kyõ thuaät môøi khaùch mua giuùp f. Baùn cheùo Dòch vuï taøi chính cuûa ngaân haøng vaø dòch vuï song haønh vôùi noù – dòch vuï uyû thaùc ñaõ môû roäng ra raát nhieàu so vôùi tröôùc ñaây vaø taùc ñoäng cuûa söï môû roäng ñoù tôùi ngaønh ngaân haøng cuõng nhö söï buøng noå veà chuûng loaïi saûn phaåm dòch vuï taøi chính. Baùn dòch vuï naøy, vaø quan troïng hôn – baùn theâm caùc dòch vuï khaùc keøm theo, hoaëc thoâng qua vieäc baùn dòch vuï ban ñaàu – chính laø baùn cheùo caùc saûn phaåm dòch vuï ngaân haøng. Ñaây laø chìa khoaù thaønh coâng cuûa ngaân haøng. Baùn cheùo dòch vuï taøi chính vaø uyû thaùc trong ngaân haøng ñaõ trôû thaønh phöông phaùp toát nhaát ñeå xaây döïng quan heä khaùch haøng, giöõ caùc khaùch haøng hieän coù vaø taïo döïng moái quan heä khaùch haøng coù lôïi hôn ñoái vôùi caùc ngaân haøng vaø khaùch haøng. Chuùng ta haõy khaûo saùt moät tröôøng hôïp cuï theå : Moät nhaø kinh doanh 45 tuoåi ñeán môû moät taøi khoaûn phaùt seùc caù nhaân. Neáu laø hoaït ñoäng baùn truyeàn thoáng thì phaàn lôùn caùc ngaân haøng ñeàu nhìn khaùch haøng ñoù nhö moät : ”taøi khoaûn phaùt seùc”. Ngaøy ngay, trong hoaït ñoäng baùn tö vaán, nhöõng ngöôøi kinh doanh dòch vuï taøi chính, vôùi moät quan ñieåm lôïi nhuaän cho ngaân haøng trong ñaàu, seõ nhìn khaùch haøng ñoù nhö moät tieàm naêng keát hôïp cho moät vaøi dòch vuï döïa treân nhu caàu cuûa caù nhaân khaùch haøng ñoù. Do vaäy, nhieäm vuï cuûa nhaân vieân laø xaùc ñònh nhu caàu. Caùc saûn phaåm coù theå baùn cheùo ôû ñaây laø : 1. Theû ruùt tieàn maët töø maùy ruùt tieàn töï ñoäng (ATM) 2. Traû löông tröïc tieáp vaøo taøi khaoûn phaùt seùc/ tieát kieäm Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 108
14. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . 3. Cho vay thaáu chi 4. Töï ñoäng khaáu tröø töø taøi khoaûn phaùt seùc 5. Hoaëc soå tieàn göûi (CD) hoaëc quyõ hoã trôï 6. Taøi khoaûn höu trí caù nhaân (IRA) 7. Cho vay theá chaáp 8. Baûo hieåm 9. Vay traû goùp 10. Dòch vuï moâi giôùi Neáu khaùch haøng môùi coù quan heä vôùi moät loaïi hình doanh nghieäp cuï theå thì vieäc baùn cheùo coù theå bao goàm : 1. Taøi khoaûn seùc coâng ty 2. Traû löông töï ñoäng cho nhaân vieân 3. Dòch vuï quaûn lyù tieàn maët 4. Quaûn lyù quyõ höu trí 5. Cho vay thöông maïi 6. Keá toaùn 7. Moät vaøi dòch vuï ñôn giaûn veà phaùp lyù Vaø cuoái cuøng neáu hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng mang tính quoác teá thì baùn cheùo coù theå phaùt trieån hôn nöõa nhö : 1. Taøi trôï xuaát khaåu cho doanh nghieäp 2. Taïo ra caùc dòch vuï quaûn lyù haûi ngoaïi 3. Keá toaùn vaø moät vaøi duïch vuï phaùp lyù lieân quan ñeán ñaàu tö ôû nöôùc ngoaøi. Taát caû caùc dòch vuï naøy coù lieân quan ñeán nhau phuï thuoäc vaøo nhu caàu cuûa khaùch haøng nhöng treân lyù thuyeát moät nhaø quaûn lyù ñieàu haønh kinh doanh cho caùc coâng ty lôùn coù theå mang ñeán ít nhaát hai möôi cô hoäi cung caáp caùc dòch vuï. Ñieàu quan troïng nhaát ôû ñaây nhö ñaõ neâu ra laø khaùi nieäm veà söû duïng nhu caàu ñoái vôùi moät saûn phaåm ñeå taïo ra nhu caàu ñoái vôùi caùc saûn phaåm khaùc lieân quan. Khaùi nieäm naøy ñöôïc goïi laø baùn quan heä. 6.1.4. Tình huoáng thaûo luaän vaø keá hoaïch haønh ñoäng Nhaân vieân baùn saûn phaåm ngaân haøng coù teân laø Fran Willis. Coâ ta gaàn 40 tuoåi vaø ñaõ coù kinh nghieäm laøm vieäc ôû ngaân haøng 10 naêm. Ñoù laø moät buoåi saùng thöù tö bình thöôøng, chi nhaùnh töông ñoái ñoâng khaùch. Hai ñoàng nghieäp laø Nancy vaø Edd cuõng ñang baän roän vôùi caùc khaùch haøng nhö bình thöôøng. Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 109
15. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . Moät khaùch haøng tieán ñeán gaàn baøn coâ. Cuøng luùc coâ nhìn thaáy baø Berman (moät khaùch haøng quen cuûa ngaân haøng) böôùc vaøo toaø saûnh, tay caàm maáy tôø giaáy; Ngöôøi khaùch ñang tieán ñeán choã coâ khoaûng 40 tuoåi. Anh ta vaän moät boä com leâ xaùm raát kheùo, tay mang caëp da. Xin chaøo, toâi laø Fran Willis. Toâi coù theå giuùp gì cho anh. Vaâng, toâi laø Mike Whish. Toâi ñang quan taâm tôùi caùc loaïi taøi khaûn seùc khaùc nhau, vaø lieäu coù phaûi toâi ñang coù taøi khoaûn phuø hôïp nhaát khoâng ? Môøi anh ngoài, anh Whish. Ñeå toâi xem coù giuùp gì ñöôïc cho anh. Xin anh cho toâi bieát, anh Whish . . Anh coù phaûi laø khaùch haøng cuûa ngaân haøng chuùng toâi khoâng ? Khoâng, maëc duø leõ ra laø theá ñaáy. Toâi ñaõ noùi chuyeän vôùi moät ngöôøi baïn cuûa toâi, anh ta ñaõ coù laõi treân taøi khoaûn seùc cuûa mình. Trong khi toâi khoâng nhaän ñöôïc ñoàng laõi naøo. Anh coù bieát anh ñang coù loaïi taøi khoaûn seùc naøo khoâng ? Toâi khoâng bieát. . .Moät loaïi taøi khoaûn seùc naøo ñoù . . .Toâi bieát ñieàu naøy nghe coù veû ngoác ngheách. Khoâng coù gì ñaâu anh Whish aï. Trong caùc dòch vuï taøi chính, anh cuõng gioáng nhö nhieàu ngöôøi khaùc thoâi. Caùc saûn phaåm môùi xuaát hieän haøng ngaøy, maø thöôøng thì khaùch haøng laø ngöôøi bieát cuoái cuøng. Anh ta ngaû ngöôøi xuoáng gheá, vaø ngoài vaét cheùo chaân. Coâ bieát raèng anh ta ñang tìm kieám thoâng tin töø coâ. Luùc naøy, coâ muoán chaéc chaén laø coâ khoâng töï ñoùng vai troø laø nhaø tö vaán cho ñeán khi oâng khaùch coù daáu hieäu tin töôûng hôn vaøo coâ. Xin anh cho bieát, anh coù thöôøng xuyeân giöõ ít nhaát 700 USD treân taøi khoaûn cuûa mình khoâng ? YÙ coâ laø sau khi toâi vieát seùc traû tieàn thueâ nhaø ? Vaâng. Vaâng, ñeå toâi nhôù xem, . . . Toâi chöa bao giôø thaáu chi treân taøi khoaûn cuûa mình. Vaâng, toâi ñònh noùi laø toâi luoân coù ít nhaát 700 USD trong ñoù. Theá thì sao ? Coùgì khaùc bieät khoâng ? AØ, vaâng, noùi chung laø theá naøy, neáu anh heát tieàn vaøo cuoái moãi thaùng vaø anh vieát ra nhieàu seùc, anh coù theå khoâng coù laõi treân taøi khoaûn seùc cuûa mình. Nhöng neáu nhö anh noùi, anh giöõ moät soá dö toái thieåu thích hôïp trong taøi khoaûn seùc cuûa mình thì leõ ra anh phaûi ñöôïc höôûng laõi. Ñuùng vaäy, . . .ñeå toâi nhaéc laïi ñieàu ñoù. Quy taéc 1 laø neáu toâi giöõ khoaûng 700 USD trong taøi khoaûn . . . . . . . Hoaëc ñaïi loaïi theá, Vaâng, . . Khoaûng 700 USD. Neáu toâi giöõ soá dö cao hôn toâi seõ kieám ñöôïc ñoâi chuùt. Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 110
16. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . Ñuùng vaäy. Vaø hôn nöõa, anh Whish . Goïi toâi laø Mike ñi. Anh ta ngaét lôøi, nghieâng mình veà phía tröôùc vaø vöôn khuyûu tay ra phía baøn cuûa Fran. Moät caùch voâ tình, Fran chuù yù thaáy Edd khoâng ñôïi ai vaø baø Berman ñang ngoài ôû gian khaùch haøng chôø veû soát ruoät. Trong tieàm thöùc cuûa coâ luùc naøy laø ñang giao dòch vôùi Mike Whish, nhöng cuõng cuøng luùc coâ yù thöùc roõ laø mình ñang coá nghó xem caàn phaûi laøm gì vôùi Edd. Ngay luùc ñoù ñieän thoaïi cuûa coâ ñoå. Coâ ñeå chuoâng keâu hai laàn vaø ñöa maét nhìn quanh. “Coù chuyeän gì vôùi Edd vaäy” coâ nghó “taïi sao anh ta khoâng nhaác maùy ?” Toâi xin loãi, Mike. Ñeå toâi traû lôøi maùy. Chæ moät giaây thoâi. Vaâng, cuõng gioáng nhö ôû vaên phoøng toâi. Anh ta vui veû Xin chaøo, toâi laø Fran Willis Chaøo Fran. Todd Ellison ñaây. Coâ coù roãi khoâng ? Todd Ellison laø Phoù toång giaùm ñoác phuï traùch caùc hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng. Anh Todd naøy, xin loãi, toâi ñang coù khaùch. Toâi seõ goïi laïi cho anh sau nheù ? Cuøng luùc coâ thaáy baø Berman ñang ñöùng daäy, tay choáng naïnh ra veû ñang tìm ngöôøi ñeå giuùp mình. Taát nhieân roài Fran. Toâi seõ ôû ñaây caû buoåi saùng. Xin loãi anh Mike, cho toâi xin moät phuùt. Coâ vöøa ñöùng daäy vöøa noùi, vaãy tay veà phía baø Berman. Coâ ñöùng laïi taïi baøn Edd, dí saùt vaøo tai anh ta noùi “Toâi khoâng theå hình dung noåi sao anh laïi khoâng nhìn thaáy baø Berman ñang ngoài kia hoaëc khoâng nghe thaáy ñieän thoaïi reo ! Laøm vieäc ñi khoâng thì nghæ luoân” coâ gaèn gioïng. Sau ñoù coâ ra hieäu cho baø Berman. “Baø Berman, toâi xin loãi ñaõ ñeå baø phaûi chôø. Anh Challis ñaây seõ tieáp baø” sau ñoù coâ boû ñi vaø quay laïi tieáp tuïc caâu chuyeän vôùi Mike. Toâi xin loãi, anh Mike. Buoåi saùng nhö theá naøy khieán toâi mong giaù ñöôïc laøm ôû boä phaän cöùu hoaû coøn hôn. Ñöøng lo laéng veà chuyeän ñoù Chuùng ta ñang noùi veà chuyeän neáu anh duy trì 700 USD trong taøi khoaûn seùc thì anh seõ coù laõi. Vaø toâi ñoàng yù chuyeän naøy. Moät vaán ñeà khaùc laø soá tôø seùc anh duøng moãi thaùng. Neáu chuùng toâi bieát soá dö toái thieåu trong taøi khoaûn cuûa anh vaø soá seùc anh duøng haøng thaùng thì chuùng ta coù theå noùi chuyeän vôùi nhau veà caùc loaïi taøi khoaûn seùc khaùc nhau maø anh coù theå ñöôïc höôûng laõi. Soá seùc aø ?. Toâi khoâng bieát. Cuõng khoâng nhieàu laém. Theá tieàn thueâ nhaø cuûa anh coù bao goàm caû tieàn ñieän nöôùc khoâng ? Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 111
17. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . AØ coù, chæ moät seùc thoâi. Toâi nhaän ñöôïc seùc chi tieâu haøng thaùng töø coâng vieäc kinh doanh cuûa toâi cho aên uoáng hay ñaïi loaïi nhö vaäy. Theá coøn thöïc phaåm vaø mua saém thì sao Caùi ñoù toâi luoân duøng theû VISA Theá anh coù mua baûo hieåm khoâng ? Coù thanh toaùn tieàn xe haøng thaùng khoâng ? Hoaëc laø coù loaïi seùc naøo duøng haøng thaùng khaùc nöõa khoâng. Baûo hieåm cuûa toâi traû theo quí. Toâi ñi xe cuûa cô quan. Khoâng phaûi traû tieàn caáp döôõng. Nhôø trôøi, toâi chöa coù vôï ! Coù veû nhö laø moät thaùng anh chæ caàn duøng ñeán 3 tôø seùc thoâi. Anh bieát khoâng Mike, neáu anh coù theå cöù ñeàu ñeàu giöõ trong taøi khoaûn seùc khoaûn vaøi ba nghìn vaø moãi thaùng chæ duøng töø ba seùc trôû xuoáng thì anh ñuû ñieàu kieän ñeå môû taøi khoaûn thò tröôøng tieàn teä (MMDA) öu ñaõi cuûa chuùng toâi, noù cho pheùp anh coù laõi cao hôn taøi khoaûn tieát kieäm, cho pheùp anh vieát seùc vaø khoâng laáy cuûa anh moät ñoàng phí naøo. 1. Haõy phaân tích caùc giai ñoaïn cuûa tieán trình baùn haøng trong tình huoáng treân. 2. Traû lôøi caùc caâu hoûi sau : 9 Teân cuûa khaùch haøng laø gì ? 9 Anh ta coù gia ñình chöa ? 9 Caùc ñoàng nghieäp cuûa Fran Willis laø ai ? 9 Khaùch haøng coù taøi khaûn seùc naøo khoâng ? 9 Nhu caàu veà maët caù nhaân cuûa vò khaùch naøy laø gì ? 9 Nhöõng nhu caàu taøi chính cuûa anh ta laø gì ? 6.2. PHUÏC VUÏ KHAÙCH HAØNG TAÏI NGAÂN HAØNG Phuïc vuï khaùch haøng taïi ngaân haøng noù coù ñieåm khôûi ñaàu vaø ñieåm keát thuùc. Ñieåm khôûi ñaàu laø tieáp xuùc ñaàu tieân vôùi khaùch haøng cuûa baïn vaø ñieåm keát thuùc laø ñaët haøng. Neáu baïn laø moät ngöôøi baùn haøng gioûi, ñieåm keát thuùc (ñaët haøng) seõ ñöôïc noái tieáp baèng moät söï khôûi ñaàu khaùc bôûi baùn haøng laàn sau bao giôø cuõng deã daøng hôn khi baùn laàn ñaàu. Moâ hình phuïc vuï khaùch haøng veà caùc dòch vuï taøi chính trong ngaân haøng goàm 3 böôùc roõ raøng vaø taùch bieät. Ñoù laø : CHUAÅN BÒ PHAÙT TRIEÅN KEÁT THUÙC A. Keá hoaïch tröôùc khi baùn B. Giôùi thieäu E. Gôïi yù haøng ñoäng 1. Thoâng tin saûn phaåm 1. Ñöùng leân 1. Nuoâi döôõng khaùch haøng 2. Hình thöùc saûn phaåm 2. Chaøo khaùch haøng 2. Keát thuùc giao dòch 3. Ngöôøi chòu traùch nhieäm 3. Hoûi veà saûn phaåm 3. Giaûi quyeát thaéc maéc trong noäi boä 4. Caâu hoûi/ hoûi ñaùp F. Tieáp tuïc 4. Döõ lieäu khaùch haøng 5. Hình dung con ñöôøng 1. Lieân laïc laïi ñeå baùn saûn phaåm Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 112
18. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . C. Phaân tích nhu caàu 1. Caâu hoûi veà caù nhaân vaø nhu caàu veà taøi chính 2. Tieáp thu nhu caàu caù nhaân vaø taøi chính 3. Thaêm doø ñeå xaùc nhaän D. Ñaùp öùng nhu caàu 1. Gaén saûn phaåm lieân quan ñeán nhu caàu Moät phaàn trong baûng lieät keâ khoâng ñi theo moâ hình moät caùch chính xaùc. Treân moâ hình baïn seõ thaáy quaù trình Phaân tích nhu caàu ñöôïc khaùi quaùt cho moät loaït hoaït ñoäng khaùc nhau baét ñaàu töø “Ñöùng leân” vaø keát thuùc baèng “Gaén keát saûn phaåm vôùi nhu caàu”. Ñieàu naøy laø bôûi vì taát caû nhöõng yeáu toá veà lyù thuyeát, ñeàu laø phaàn khoâng theå taùch rôøi trong phaân tích nhu caàu. Khi ñeå phaân tích nhu caàu nhö moät khaùi nieäm khaùi quaùt, thì caàn nhôù raèng ngay caû trong khi môùi baét ñaàu tieáp xuùc vôùi khaùch haøng, baïn ñaõ laøm phaân tích nhu caàu. Veà coát loõi, baïn noùi vôùi chính baûn thaân raèng “Ñöøng queân raèng ñaây laø Phaân tích nhu caàu chöù khoâng phaûi laø moät loaït böôùc ñi maùy moùc”. 6.2.1. Laäp keá hoaïch tröôùc khi phuïc vuï Giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình phuïc vuï laø böôùc chuaån bò, thöôøng laø moät giai ñoaïn maø raát nhieàu nhaân vieân giao dòch, baùn haøng coi thöôøng vaø haäu quaû laø khoâng theå traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi quan troïng, khoâng nhôù ñöôïc heát nhöõng thoâng tin caàn thieát, hoaëc khoâng vieát ñaày ñuû moät ñôn ñaët haøng. Veà cô baûn, giai ñoaïn naøy cho baïn bieát baèng caùch naøo ñeå thu xeáp moïi thöù baïn caàn cho moät laàn baùn haøng hieäu quûa, vì vaäy baïn neân bieát laøm nhö theá naøo ñeå thöïc hieän giai ñoaïn naøy, phoøng khi baïn caàn ñeán noù. Vieäc naøy heát söùc quan troïng. Giai ñoaïn naøy yeâu caàu baïn phaûi coù hoà sô döõ lieäu, caùc maãu, caùc soå tay thoâng tin caäp nhaät vaø nhöõng thoâng tin tham chieáu noäi boä. Ñieàu naøy ñoøi hoûi raèng baïn coù noù – khoâng ñôn giaûn chæ laø ñeå baïn bieát laáy noù ôû ñaâu. Moät ngöôøi baùn haøng/ giao dòch vieân khoâng bao giôø neân chuyeån traùch nhieäm baùn haøng, phuïc vuï cho ngöôøi khaùc. Döôùi ñaây laø nhöõng gì baïn caàn chuaån bò : a. Boä höôùng daãn veà saûn phaåm duøng trong noäi boä Moät taäp hoà sô höôùng daãn chöùa ñöïng thoâng tin veà saûn phaåm ñöôïc chuaån bò saün trong noäi boä laø nguoàn thoâng tin toát nhaát. Noù chính laø nguoàn thoâng tin baùn haøng cuûa moãi caù nhaân. Thoâng tin veà saûn phaåm ñoái vôùi moät saûn phaåm cuï theå naøo ñoù laø ñöôøng baùn haøng. Trong ñoù bao goàm caùc saûn phaåm chính cuûa ngaân haøng vaø nhöõng saûn phaåm/ dòch vuï lieân quan ñeán saûn phaåm chính. Ví duï : thoâng tin veà taøi khoaûn phaùt haønh seùc Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 113
19. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . Ñöôøng baùn haøng Lôïi ích Taøi khoaûn phaùt Seùc Tieän lôïi, deã söû duïng. baûng keâ giao dòch ñöôïc cung caáp haøng thaùng ATM Tieän lôïi. An toaøn hôn khi mang theo tieàn maët. Giaûm bôùt vieäc xeáp haøng chôø ñôïi ôû quaày ngaân haøng. Thaáu chi ñaûm baûo An taâm. Tieát kieäm. . .D6ay laø saûn phaån döï truø cuûa ngaân haøng. Tieän lôïi. An toaøn. Ñoái vôùi caùc coâng daân cao tuoåi, taøi khaoûn naøy cho pheùp hoï bieát Göûi tieàn tröïc tieáp ñöôïc lieäu caùc Seùc cuûa hoï coù bò thaát laïc hoaëc maát caép khoâng. Ngay sau trang phaân tích phaûi laø caùc ñaëc ñieåm chính cuûa saûn phaåm ñoù. Phaàn naøy ghi laïi nhöõng thoâng tin nhö laõi suaát, caùc möùc phaït, caùc khoaûn phí, caùc yeáu toá vaø saûn phaåm naøy hoaït ñoäng theá naøo. Coù theå bao goàm caû caùc maãu ñôn, caùc baûng keâ, v.v. . tieáp theo laø nhöõng thoâng tin veà lôïi ích cuûa saûn phaåm. Phaàn chính cuûa hoà sô saûn phaåm neân ghi nhöõng thoâng tin caïnh tranh – Ñoù chính laø caùc möùc laõi suaát hieän taïi töø caùc ñoái thuû caïnh tranh. Taïi nhieàu ngaân haøng nhöõng thoâng tin naøy ñöôïc phoøng marketing cung caáp. b. Caùc baûn quaûng caùo Ngöôøi baùn haøng thaøng coâng phaûi bieát hình aûnh maø ngaân haøng hoï muoán ñeå phoâ dieãn cho coâng chuùng. Ñieàu naøy yeâu caàu phaûi coù moät hoà sô löu giöõ caùc maãu quaûng caùo ñang coù cuûa ngaân haøng. Theâm vaøo ñoù, baïn neân löu giöõ moät hoà sô quaûng caùo cuûa ñoái thuû caïnh tranh vì vaäy baïn seõ coù theå so saùnh caùc saûn phaåm caïnh tranh moät caùch am töôøng vôùi nhöõng khaùch haøng am töôøng cuûa baïn. - Caùc theû laáy chöõ kyù, caùc tôø maãu Caùc maãu ñôn hay theû laãy chöõ kyù caàn ñöôïc saép xeáp hôïp lyù vaø ñaày ñuû taïi baøn laøm vieäc cuûa baïn. Khi caàn thieát seõ coù ngay laäp töùc vaø bieát laáy chuùng ôû ñaâu. Coù theå baøy ra vaø ñeå khaùch haøng cuûa mình töï tìm laáy moät maãu ñôn hay theû laáy chöõ kyù ñuùng maãu cho baûn thaân hoï. Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 114
20. Baøi giaûng Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh . . . . . PHUÏC VUÏ CAÙC DÒCH VUÏ TAØI CHÍNH II. Phaùt trieån III. Keát thuùc I. Chuaån bò Phaân tích nhu caàu Yeâu caàu veà saûn phaåm Tieáp thu nhu caàu saûn phaåm vaø caù Chaêm soùc nhaân khaùch haøng Chaøo hoûi khaùch haøng Thoâng tin Khôùp saûn phaåm saûn phaåm Ñoùng/ Keát vôùi nhu caàu thuùc Ñöùng Caâu hoûi, leân hoûi ñaùp Laäp keá hoaïch Caâu hoûi veà saûn Ñaùp öùng Keâu goïi Tieáp tuïc tröôùc baùn haøng Giôùi thieäu phaåm vaø caù nhaân nhu caàu haøng ñoäng theo ñuoåi Caùc tôø Goïi laïi maãu, v,v Hình dung ra saûn phaåm baùn Danh saùch tham chieáu Ñieàu tra xaùc Xöû lyù caùc nhaän nhu caàu phaûn ñoái Bieân soaïn : Nguyeãn Vaên Thuïy 115
21. Ñeà cöông baøi giaûng : Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh ". ". ". . . Ñöôùng daãn baùn caùc saûn phaåm chính : Saûn TK phaùt TK tieát phaåm CD IRA MMDA TK vay Seùc kieäm chính ATM ATM Hoaëc tieát DD ATM Thanh toaùn kieäm töï ñoäng Ñöôøng DD DD Tieát kieäm DD Phaùt seùc baùn Hoaëc phaùt haøng seùc Tieát kieäm Phaùt seùc ATM CD ATM OD OD ATM Phaùt seùc Tieát kieäm DD c. Hoà sô döõ lieäu cuûa khaùch haøng Vieäc löu giöõ hoà sô veà khaùch haøng laø raát quan troïng ñeå baõn coù theå bieát khaùch haøng ñang coù nhöõng taøi khoaûn naøo taïi ngaân haøng baïn. Baïn coù theå nhanh choùng kieåm ra heä thoáng cuûa baïn ñeå tìm ra caùc soá dö treân taøi khoaûn khaùch haøng cuûa baïn vaø nhö vaäy baïn coù theå ñaùnh giaù sô boä xem khaùch haøng ñoù thuoäc loaïi naøo. d. Tham chieáu noäi boä Moät phaàn quan troïng khaùc trong heä thoáng thoâng tin khaùch haøng laø vieäc phaùt trieån moät “danh saùch tham chieáu noäi boä”, goàm nhöõng ngöôøi trong ngaân haøng coù theå cung caáp cho baïn thoâng tin veà caùc saûn phaåm nhaát ñònh. 6.2.2. Laøm quen hay giôùi thieäu a. Ñöùng leân Ñieàu ñaàu tieân maø moät ngöôøi baùn haøng chuyeân nghieäp caàn phaûi laøm laø ñöùng leân. Ñieàu quan troïng laø chuùng ta chaøo khoûi khaùch haøng vôùi thaùi ñoä traân troïng. Neáu chæ ngoài maø “giöông maét” nhìn khaùch haøng thì ñoù laø moät thaùi ñoä thieáu toân troïng. Caùc nhaø ñieàu haønh kinh doanh luoân ñöùng daäy chaøo khi coù ai ñoù tieán tôùi baøn cuûa mình. b. Chaøo hoûi khaùch haøng Luùc naøy, baïn ñang ñöùng, khaùch haøng laïi gaàn choã baïn. Baïn noùi “Xin chaøo oâng, toâi coù theå giuùp gì ñöôïc cho oâng ?”. Moät ngöôøi baùn haøng chuyeân nghieäp seõ baét tay khaùch haøng, ñoù cuõng laø yeâu caàu trong böôùc naøy. GV. Nguyeãn Vaên Thuïy 116
22. Ñeà cöông baøi giaûng : Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh ". ". ". . . c. Hoûi veà saûn phaåm Khaùch haøng seõ noùi vôùi baïn veà vieäc hoï ñeán ngaân haøng laøm gì – môû taøi khoaûn seùc, taøi khoaûn tieát kieäm, xem soá dö soå seùc, caùc seùc cuûa tieàn baûo hieåm xaõ hoäi, . . . Khaùch haøng luoân laø ngöôøi ñöa ra caùc caâu hoûi ñaàu tieân. Ví duï : “Xin loãi, toâi muoán bieát moät soá thoâng tin veà taøi khoaûn phaùt seùc cuûa ngaân haøng anh” hoaëc “Anh coù theå cho toâi bieát laõi suaát vay theá chaáp khoâng ?” hay “Ñuùng vaäy, toâi muoán mua moät chieác xe hôi. Anh coù theå cho toâi moät soá thoâng tin veà caùch thöùc taøi trôï ñöôïc khoâng ?” d. Caâu hoûi/ hoûi ñaùp Baïn coù leõ coøn nhôù vieäc hoûi/hoûi ñaùp seõ chuyeån ñaø cuûa cuoäc ñoái thoaïi sang phía ngöôøi baùn. Hoûi/ hoûi ñaùp seõ phaûi laø caâu hoûi ñaàu tieân laøm roõ caùc saûn phaåm taøi chính trong höôùng baùn haøng cuûa baïn. Ví duï : “Toâi muoán bieát moät soá thoâng tin veà taøi khoaûn phaùt seùc cuûa ngaân haøng” “OÂng ñaõ bieát gì veà taøi khoaûn phaùt seùc cuûa chuùng toâi chöa ?” “Chöa, toâi chöa bieát” “OÂng ñaõ töøng phaûi duy trì soá dö toái thieåu treân taøi khoaûn phaùt haønh seùc cuûa oâng chöa ?” “Coù, ngaân haøng cuõ cuûa toâi cuõng yeâu caàu toâi phaûi duy trì soá dö toái thieåu laø 1000$” “Hoï coù traû laõi suaát cho oâng treân soá dö ñoù khoâng ?” “Toâi ñöôïc bieát laø khoâng. Theá coù ñöôïc traû khoâng ?” “Neáu oâng duy trì soá dö 1000$ treân taøi khoaûn phaùt seùc, chuùng toâi seõ traû oâng möùc laõi suaát 3,5%” ÔÛ tình huoáng treân khaùch haøng traû lôøi cho nhaân vieân ngaân haøng ñang thaêm doø nhu caàu cuûa khaùch haøng baèng caùch söû duïng kyõ thuaät caâu hoûi/ hoûi ñaùp moät caùch teá nhò. e. Hình dung ra ñöôøng, höôùng baùn haøng ÔÛû ñieåm naøy, ñöôøng baùn haøng ñaõ phaûi trôû thaønh moät böùc tranh trong ñaàu cuûa nhaân vieân roài. Chaúng haïn, ngay khi moät khaùch haøng noùi “taøi khoaûn phaùt seùc”, moät nhaân vieân baùn haøng khoân ngoan phaûi hình dung ra ngay ñöôøng baùn saûn phaåm chính. Sau ñoù, nhaân vieân naøy caàn phaûi tieáp tuïc baùn theâm nhöõng saûn phaåm khaùc coù lieân quan ñeán saûn phaåm chính. GV. Nguyeãn Vaên Thuïy 117
23. Ñeà cöông baøi giaûng : Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh ". ". ". . . 6.2.3. Phaân tích nhu caàu Phaân tích nhu caàu laø moät böôùc beân ngoaøi, noù haøm yù raèng ngöôøi baùn haøng tích cöïc ñöa ra caùc caâu hoûi vaø tham gia vaøo quaù trình thöông löôïng vôùi khaùch haøng. a. Ñaët caâu hoûi veà tình hình taøi chính/ caù nhaân, tieáp thu caùc nhu caàu veà taøi chính/ caù nhaân. ÔÛ ñieåm naøy trong tieán trình baùn haøng, baïn seõ phaûi söû duïng raát nhieàu caùc kyõ naêng hoûi maø baïn ñaõ ñöôïc hoïc ôû nhöõng phaàn tröôùc. Baïn phaûi xaùc ñònh ñöôïc nhu caàu taøi chính/ caù nhaân cuûa khaùch haøng thoâng qua moät loaït nhöõng caâu hoûi coù haøm yù khuyeân baûo hôn laø ñe doaï. Raát nhieàu nhöõng thoâng tin ñöôïc thu thaäp thoâng quan phaân tích nhu caàu caàn phaûi ñöôïc löu giöõ laïi trong hoäp löu tröõ thoâng tin baùn haøng cuûa baïn. Nhaân vieân baùn haøng phaûi thöïc söï nhaïy caûm ñoái vôùi nhu caàu cuûa khaùch haøng : nhu caàu caù nhaân cuûa hoï vaø nhu caàu veà taøi chính. Ñeå nhaän bieát caùc yeáu toá naøy, chuùng ta phaûi laéng nghe thaät kyõ nhöõng gì khaùch haøng noùi vôùi chuùng ta. Thoâng thöôøng, hoï noùi moät ñaèng nhöng nhu caàu thöïc teá cuûa hoï laïi khaùc. Vieäc xaùc ñònh caùc dòch vuï vaø saûn phaåm taøi chính maø khaùch haøng mong muoán ñoøi hoûi ngöôøi baùn haøng phaûi hieåu khaùch haøng vaø laøm cho hoï caûm thaáy thoaûi maùi. Töø ñoù, ngöôøi baùn haøng coù theå löïa choïn ñuùng saûn phaåm coù theå ñaùp öùng nhu caàu taøi chính vaø nhu caàu caù nhaân cuûa khaùch haøng. Sô ñoà nhu caàu NHU CAÀU CAÙ NHAÂN NHU CAÀU TAØI CHÍNH SAÛN PHAÅM Taøi khoaûn Seùc, theû ATM, caùc Deã daøng söû duïng, thuaän 1. Nhu caàu cô baûn saûn phaåm ngaân haøng cho söï tieän. thuaän tieän. 2. Dòch vuï vaø haøng hoaù Taøi khoaûn phaùt seùc coù Taøi khoaûn thò tröôøng tieàn teä caù nhaân laõi suaát cao Vay öu ñaõi phoå thoâng, Tín 3. Nghóa vuï laøm cha meï Tín duïng ñöôïc gia haïn duïng voán 4. Söï khoân ngoan Traùnh thueá Taøi khoaûn höu trí 5. Tín an toaøn Tö vaán taøi chính CD, moâi giôùi chieát khaáu,. . . Cho vay theá chaáp, cho vay 6. Ñòa vò Tín duïng thoâng thöôøng b. Thaêm doø ñeå xaùc minh Thaêm doø ñeå xaùc minh laø phöông phaùp baûo ñaûm veà yù töôûng cho ngöôøi baùn haøng. Baïn muoán khaúng ñònh chaéc chaén baïn ñang ñi ñuùng ñöôøng trong nhöõng gì coù lieân quan ñeán khaùch haøng. GV. Nguyeãn Vaên Thuïy 118
24. Ñeà cöông baøi giaûng : Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh ". ". ". . . 6.2.4. Ñaùp öùng nhu caàu Cuoái cuøng, sau khi laéng nghe nhöõng nhu caàu cuûa khaùch haøng vaø kieåm tra tieán ñoä cuûa baïn thì seõ ñeán luùc phaûi keát hôïp nhöõng ñoaïn rieâng leû naøy laïi vôùi nhau baèng caùch khôùp saûn phaåm lieân quan vôùi nhu caàu. Khi baïn noùi chuyeän vôùi khaùch haøng thì trong ñaàu baïn ñaõ laøm moät vieäc laø khôùp caùc saûn phaåm vôùi nhu caàu. Khi khaùch haøng baét ñaàu noùi veà vieäc hoï khoâng coù xe hôi vaø khoù ñi ñeán ngaân haøng thì trong ñaàu baïn neân nghó ngay tôùi khaû naêng laø hoï seõ caàn theû ruùt tieàn töø maùy ruùt tieàn töï ñoäng (ATM). Neáu nhö moät khaùch haøng phaøn naøn veà chuyeän khoâng coù baûo hieåm xaõ hoäi khi hoï veà höu, thì baïn phaûi nhaän ra ngay raèng hoï caàn bieát veà taøi khoaûn höu trí caù nhaân (IRA), hoaëc soå tieàn göûi (CD), hay quyõ hoã trôï, . . Ñaây laø moät thôøi ñieåm trong tieán trình baùn saûn phaåm, tuy nhieân khi baïn coù ñuû thoâng tin – töùc laø khi baïn töông ñoái chaéc chaén veà loaïi saûn phaåm vaø dòch vuï gì khaùch haøng cuûa baïn caàn – thì cuõng coù nghóa laø baïn ñaõ coù quyeát ñònh cuoái cuøng. Baây giôø phaàn coøn laïi cuûa tieán trình baùn saûn phaåm seõ chæ raát ngaén goïn neáu nhö baïn ñaõ ñöa ra ñöôïc nhöõng phoûng ñoaùn vaø xaùc minh söï ñuùng ñaén. 6.2.5. Ñeà nghò haønh ñoäng a. Ñeà nghò haønh ñoäng Ñeà nghò haønh ñoäng coù nghóa laø ñöa cuoäc gaëp gôõ baùn haøng tôùi ñieåm keát thuùc. Noù khoâng nhaát thieát haøm yù laø caàn phaûi thöïc hieän vieäc baùn haøng. YÙ nghóa cuûa noù laø taäp trung vaøo xaùc ñònh vieäc baïn vaø khaùch haøng cuûa baïn ñang ôû ñaâu trong tieán trình baùn haøng ñoàng thôøi vieäc gì caàn laøm tieáp theo tröôùc nhöõng vaán ñeà vaø cô hoäi phaùt sinh. Yeâu caàu mua saûn phaåm khoâng phaûi laø vieäc nhaát thieát phaûi laøm. Neáu baïn laøm toát vieäc xaùc ñònh chính xaùc nhöõng nhu caàu caàn thieát cuûa khaùch haøng thì baïn khoâng caàn ñeà nghò khaùch haøng mua. b. Chaêm soùc khaùch haøng Khi khaùch haøng cuûa baïn böôùc ra khoûi cöûa ngaân haøng, ñieàu ñoù khoâng coù nghóa laø anh ta hay chò ta khoâng coøn laø khaùch haøng nöõa. Moät khi ñaõ laø khaùch haøng cuûa baïn thì hoï luoân luoân laø khaùch haøng cuûa baïn. Vieäc thu thaäp theâm caùc thoâng tin veà khaùch haøng vaø söû duïng nhöõng thoâng tin ñoù khi gaëp khaùch haøng cuûa mình ñoù chính laø chaêm soùc khaùch haøng. Chaêm soùc khaùch haøng laø moät quaù trình laønh maïnh, noù taêng cöôøng moái quan heä cuûa baïn vôùi khaùch haøng keå töø laàn ñaàu tieân hoï ñeán vôùi ngaân haøng. Noù cuûng coá cho lyù do ñeå khaùch haøng tìm ñeán ngaân haøng baïn tröôùc tieân cuõng nhö thaét chaët theâm caùc moái quan heä ñaõ saün coù vôùi khaùch haøng. c. Ñoùng/ keát thuùc giao dòch Moät nhaân vieân giao dòch neân keát thuùc vieäc baùn haøng cuûa mình nhö theá naøo ? Nhö ñaõ ñeà caäp ôû treân, baïn haõy chòu khoù laéng nghe khaùch haøng vaø noùi chuyeän veà GV. Nguyeãn Vaên Thuïy 119
25. Ñeà cöông baøi giaûng : Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh ". ". ". . . nhöõng nhu caàu cuûa hoï, nhöõng saûn phaåm vaø dòch vuï coù theå thoaû maõn ñöôïc nhöõng nhu caàu ñoù, baïn seõ khoâng caàn phaûi yeâu caàu khaùch mua haøng. Ñieàu maø baïn chæ caàn laøm laø thuyeát phuïc khaùch haøng ñoàng yù vôùi saûn phaåm hoaëc dòch vuï môùi ñoù. Neáu baïn ñoùng giao dòch moät caùch töø tö trong suoát giai ñoaïn phaùt trieån thì moïi söï lo sôï hay e ngaïi maø baïn thöôøng caûm thaáy seõ daàn tieâu tan. Khi tieán trình baùn haøng ñeán giai ñoaïn cuoái maø khaùch haøng xem ra vaãn coøn do döï, coù veû nhö ñang chôø ñôïi baïn ñöa ra nhöõng chæ daãn thì luùc ñoù baïn neân toû ra quyeát ñoaùn hôn vaø ñeà nghò khaùch mua haøng. Ví duï veà vieäc chuùng ta thuùc ñaåy quaù trình tieáp caän nhö theá naøo : “Tröôùc ñaây, oâng ñaõ noùi vôùi toâi raèng ñöùng xeáp haøng khoâng phaûi laø thuù tieâu thôøi gian oâng thích, ñuùng vaäy khoâng ?” “Ñuùng nhö vaäy” “Vaø öu ñieåm cuûa vieäc coù theå söû duïng taøi khoaûn 24/24 giôø ñoái vôùi oâng raát quan troïng, nhaát laø khi oâng phaûi voäi leân maùy bay luùc 6 giôø saùng” “Ñaëc bieät laø khi ñoù” “Neáu toâi laø oâng, toâi seõ laáy ngay moät theû ATM. OÂng coù theå chôø trong voøng moät tuaàn ñeå nhaän theû ñoù ñöôïc khoâng ?” “Chaúng leõ toâi coøn coù löïa choïn khaùc hay sao ?” “Ñuùng laø khoâng roài. Ñaây laø maãu ATM chuaån cuûa chuùng toâi. OÂng chæ caàn kyù vaøo ñaây vaø . .” Giai ñoaïn keát thuùc laø giai ñoaïn xaùc nhaän söï tin caäy giöõa khaùch haøng vôùi ngöôøi baùn. Caûm nhaän ñöôïc möùc ñoä tin caäy coù theå cho pheùp baïn thuùc ñaåy quaù trình ñoùng giao dòch. d. Xöû trí vôùi phaûn ñoái cuûa khaùch haøng Söï phaûn ñoái ñöôïc theå hieän theo raát nhieàu caùch : “Toâi khoâng bieát. Toâi nghó toâi phaûi noùi chuyeän vôùi choàng toâi veà vieäc naøy” “Nhöng ngaân haøng Ñeä Nhaát coù tyû leä phaàn traêm cao hôn” Phaûn ñoái laø moät nhaän ñònh khoâng chaéc chaén, ñoâi luùc do khaùch haøng caàn ñöôïc laøm roõ hôn. Xeùt yù nghóa, ñoù laø söï baùc boû. Moät söï töø choái laø moät söï xaùc nhaän thöïc söï, moät quyeát ñònh ñeå thöïc hieän vieäc khaùc hoaëc ñi tôùi ngaân haøng khaùc. Thuaät ngöõ phaûn ñoái vôùi töø choái khoâng theå thay theá cho nhau. Xöû trí vôùi lôøi phaûn ñoái deã daøng hôn vì khaùch haøng vaãn chöa quyeát ñònh. Ñöa ra lôøi töø choái thöôøng laø nhöõng ngöôøi ñaõ nhaän ñònh raèng hoï hieåu roõ vaø ñaõ quyeát ñònh. Bí quyeát cuûa vieäc xöû trí vôùi söï töø choái moät caùch hieäu quûa laø hoïc caùch ñeå khieán khaùch haøng raøm roõ söï töø choái cuûa hoï maø baïn khoâng caàn hoûi vôùi veû cuûa moät ngöôøi thua cuoäc. GV. Nguyeãn Vaên Thuïy 120
26. Ñeà cöông baøi giaûng : Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh ". ". ". . . Trong taâm nieäm cuûa baïn, qua suoát quaù trình baùn haøng, baïn ñaõ bieát ñöôïc nhöõng ñieåm coù theå khieán khaùch haøng cuûa baïn löôõng löï. Baïn bieát ñieàu ñoù. Haõy ñaët ra nhöõng caâu hoûi. Haõy lòch söï vaø nhaõ nhaën. Ñöøng bao giôø thaùch thöùc khaùch haøng. Haõy ñoàng tình vôùi caùc nguyeân taéc vaø quyeát ñònh cuûa hoï nhöng haõy laøm cho söï ñoàng tình ñoù laø coù ñieàu kieän. Sau khi thaûo luaän baïn coù theå ñoàng yù vôùi quyeát ñònh cuûa hoï vaø xaùc nhaän töø “khoâng” Moät khi baïn ñaõ vöôït qua ñöôïc söï töø choái thì baïn seõ phaûi ñoái dieän vôùi nhöõng phaûn öùng yeáu ôùt hôn. Vaø moät khi baïn tieáp tuïc vöôït qua ñöôïc nhöõng phaûn öùng naøy, khaùch haøng cuûa baïn seõ nhaát trí vôùi baïn vaø hieåu ñöôïc quan ñieåm cuûa baïn. Ví duï xöû trí vôùi tröôøng hôïp do chöa quyeát ñònh : “Thöa baø Lan, toâi coù caûm giaùc laø baø ñang löôõng löï giöõa laõi suaát soå tieàn göûi cao hôn vôùi dòch vuï maø chuùng toâi vaãn cung caáp cho baø. Ñuùng vaäy khoâng ?” “Ñuùng laø. . tình theá khoù xöû cuûa toâi. Anh bieát laø toâi thöïc söï caûm kích tröôùc nhöõng gì ngaân haøng ñaõ laøm cho toâi, nhöng tieàn thì vaãn laø tieàn.” “Toâi hieåu ñieàu ñoù thöa baø Lan. Vaäy baø coù vui loøng neáu toâi keát hôïp caû hai . . Laõi suaát cao vaø dòch vuï toát cuûa chuùng toâi” “Taát nhieân toâi mong vaäy, nhöng toâi khoâng ñònh baét anh thay ñoåi nhöõng quy taéc chæ vì toâi” “Toâi cuõng mong laø ñöôïc nhö vaäy nhöng chuùng ta ñaõ thaáy laø ñieàu naøy raát khoù. Caùi toâi coù theå laøm laø khuyeân baø mua moät soå tieàn göûi kyø haïn moät naêm chöù khoâng phaûi saùu thaùng. Ñieàu ñoù seõ mang laïi cho baø laõi suaát cao hôn so vôùi ñoái thuû caïnh tranh cuûa chuùng toâi vaø chuùng toâi vaãn ñöôïc tieáp tuïc phuïc vuï baø” 6.2.6. Tieáp tuïc theo ñuoåi Raát thöôøng xuyeân nhaân vieân baùn haøng ngaân haøng phaûi nhìn khaùch cuûa mình ra veà maø khoâng baùn ñöôïc moät saûn phaåm hoaëc dòch vuï naøo cuûa ngaân haøng. Khaùch haøng thöôøng coù caâu “toâi caàn phaûi xem ñaõ”. Moät soá khaùch haøng cho raèng hoï caàn phaûi noùi chuyeän vôùi vôï (choàng) hoï. Ñoù laø ñieåm caûn trôû trong tieán trình baùn haøng. Ñoâi khi ngöôøi baùn haøng coù theå nghó ñeán chuyeän hoûi teân khaùch haøng vaø goïi ñieän thoaïi cho hoï, nhöng caùc nhaân vieân ngaân haøng hieän nay laïi hieám khi laøm vaäy. - Lieân heä/ goïi ñieän laïi Goïi ñieän laïi laø moät ñieåm raát quan troïng trong tieán trình baùn haøng. Thöôøng thì, khi moät khaùch haøng ra veà trong tình traïng chöa quyeát ñònh, chuùng ta nghó raèng khaùch haøng seõ goïi laïi khi hoï quyeát ñònh. Thaät khoâng may, khaùch haøng coù theå ñaõ ñeán moät ngaân haøng khaùc ñeå löïa choïn vaø coù theå ngaân haøng ñoù cung caáp cho hoï dòch vuï gioáng nhö cuûa ngaân haøng chuùng ta. Aùp duïng nhöõng nguyeân taéc goïi laïi moät caùch hieäu quaû seõ khieán cho hieäu quaû baùn haøng cuûa baïn taêng leân hôn gaáp ñoâi ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng ñang coøn “ñöùng giöõa ngaõ ba ñöôøng”. GV. Nguyeãn Vaên Thuïy 121
27. Ñeà cöông baøi giaûng : Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh ". ". ". . . Baát kyø khaùch haøng naøo rôøi khoûi baøn cuûa baïn ñeå caân nhaéc moät löïa choïn seõ trôû laïi ñeå ñöa ra söï löïa choïn cuoái cuøng cuûa hoï. Haõy söû duïng caâu “Khi naøo ngaøi coù theå trôû laïi ?” Chöù khoâng phaûi caâu “Ngaøi coù thích saûn phaåm naøy khoâng?”. Ñaây laø moät nguyeân taéc trong kyõ thuaät baùn qua ñieän thoaïi laø : Khoâng baùn saûn phaåm maø haõy baùn lôøi heïn gaëp. Trong baùn haøng, chuùng ta neân duøng ñieän thoaïïi ñeå taïo cô hoäi gaëp tröïc tieáp khaùch haøng. Trong quaù trình baùn saûn phaåm cuûa ngaân haøng, ñieän thoaïi laø caùch ñeå kieåm tra xem khi naøo baïn seõ gaëp khaùch haøng cuï theå. Baùn cuoäc heïn gaëp chöù khoâng phaûi baùn saûn phaåm. GV. Nguyeãn Vaên Thuïy 122
28. Ñeà cöông baøi giaûng : Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh ". ". ". . . Phuï luïc traéc nghieäm taâm lyù TÌNH HUỐNG SỐ 1 TRẮC NGHIỆM TÌM HIỂU KỸ NĂNG GIAO DỊCH Khoanh tròn một trong số các câu trả lời mô tả phù hợp nhất với những gì bạn sẽ làm trong từng tình huống sau đây : 1. Sếp của sếp bạn mời bạn đi ăn trưa. Khi bạn đi ăn trưa về, bạn có cảm giác là sếp của bạn tò mò muốn biếtvề bữa ăn trưa đó. Bạn sẽ : a. Kể cho sếp nghe tỷ mỷ về bữa ăn trưa b. Tránh nói với sếp về bữa ăn trưa c. Cố nói về bữa ăn trưa một cách đặc biệt mặc dù bữa ăn trưa đó thựa sự không có gì đặc biệt 2. Bạn đang tham dự một cuộc họp quan trọng với sếp, thì điện thoại đường dài về một vấn đề trong kinh doanh gọi tới cho bạn. Bạn sẽ : a. Nói với thư ký của sếp trả lời giùm là bạn đi vắng b. Nhận điện thoại và nói chuyện bình thường với người nhận điện thoại c. Trả lợi người gọi điện thoại là bạn đang bận một cuộc họp quan trọng và nói họ khi nào bạn có thể sẽ gọi lại cho họ. 3. Bạn đã chuẩn bị sẵng sàng để đến nơi phỏng vấn xin việc làm (một công việc rất thú vị và khó được tuyển), tình cờ bạn phát hiện có một vết dơ trên áo của bạn. Bạn sẽ : a. Gọi điện thoại đề nghị thay đổi thời gian phỏng vấn b. Tức tốc đi tìm một chiếc áo khác thay cho chiếc áo dơ c. cho rằng vết dơ sẽ không nhìn thấy rõ và bạn vẫn mặc chiếc áo đó đi phỏng vấn. 4. Trong một cuộc họp, bạn đang hướng dẫn nhânv êin về cách thức bán hàng mới. Một nhân viên chen ngang bằng một câu hỏi không liên quan gì đến vấn đề bạn đang trình bày. Bạn sẽ : a. Đề nghị tất cả mọi nhân viên gửi lại câu hỏi đến khi bạn kết thúc phần hướng dẫn. b. Trả lời câu hỏi của nhân viên c. Nói cho nhân viên biết rằng câu hỏi của anh ta không phù hợp. 5. Một người nào đó bên ngoài doanh nghiệp của bạn, nhờ bạn viết thư giới thiệu cho một nhân viên cũ trước đây có kết quả làm việc không tốt trong doanh nghiệp của bạn. Bạn sẽ : a. Viết thư giới thiệu kể rõ những nhược điểm của người này. b. Viết thư giới thiệu nhấn mạnh một vài ưu điểm của người này c. Từ chối yêu cầu viết thư. GV. Nguyeãn Vaên Thuïy 123
29. Ñeà cöông baøi giaûng : Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh ". ". ". . . 6. Một nhân viên trong phòng đến gặp bạn và phàn nàn về cách làm việc của một nhân viên khác trong phòng. Bạn sẽ : a. Chúng ta sẽ bàn chuyện đó sau, bây giờ tôi còn nhiều chuyện khác cần phải làm. b. Tôi rất vui lòng nói chuyện với cả 2 người nhưng không nói chuyện riêng với từng người c. Có chuyện gì vậy ? Kể cho tôi nghe nào. 7. Bữa tiệc tất niên do nhân viên trong phòng tổ chức đã gần kết thúc khi bạn đến nơi. Mọi người vẫn còn tỏ ra rất phấn khích với công việc cuối năm. Bạn sẽ : a. Cố gắng tỏ ra là một thành viên vui vẻ và hoà nhập tiếp vào cuộc vui b. Ra về ngay c. Nói với người tổ chức rằng bữa tiệc đã đến lúc kết thúc và nên kết thúc càng sớ càng tốt 8. Liên tục 4 lần liền vào chiều thứ 7, các nhân viên trong phòng bạn phụ trách yêu cầu bạn cho về sớm. Bạn sẽ trả lời : a. Tôi không thể cứ cho về sớm mãi thế này, những người khác biết họ sẽ phản đối b. Hôm nay thì không, có lẽ sẽ có cuộc họp vào lúc 15h30 c. Các bạn thật là cần thiết cho công việc của doanh nghiệp. Tôi rất cần các bạn làm việc cả ngày, đặc biệt là chiều thứ 7. 9. Một tạp chí viết bài về bạn, bài báo viết đúng sự thật và có lợi cho công việc của bạn. Bạn sẽ ; a. Gửi cho người viết bài báo một món quà b. Gọi điện thoại cảm ơn người đã viết bài báo c. Viết thư cảm ơn và đề nghị sẽ giúp đỡ người viết trong các bài báo khác. 10. Bạn mới được tuyển vào làm trưởng phòng trong một phòng có quy mô lớn của công ty. Bạn biết là có một số nhân viên của phòng nghĩ là họ xứng đáng được tuyển vào làm trưởng phòng. Trong ngày đầu tiên làm việc bạn sẽ : a. Nói chuyện ngay với các nhân viên đó về vấn đề này b. Lờ đi chuyện đó và hy vọng chuyện đó sẽ tự qua đi c. Nhận ra vấn đề, nhưng bạn tập trung lên công việc và cố gắng tìm hiểu tất cả mọi vấn đề. 11. Một nhân viên nói với bạn : “Có lẽ tôi không nên nói với sếp chuyện này, nhưng sếp đã nghe tin về chuyện . . “. Bạn sẽ : a. Tôi không muốn nghe những chuyện ngôi lê đuôi mách b. Tôi sẽ thích nghe nếu chuyện đó là chuyện liên quan đến công việc kinh doanh của chúng ta. c. Có tin gì mới thế ? Nói cho tôi biết đi. 12. Trong một cuộc họp với khách hàng, sếp của bạn đã phát biểu một câu không chính xác. Bạn sẽ : GV. Nguyeãn Vaên Thuïy 124
30. Ñeà cöông baøi giaûng : Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh ". ". ". . . a. Nói lại với sếp về câu nói không chính xác và mong ông ta sẽ tự sửa lại câu nói không chính xác đó. b. Sửa lại câu nói của sếp ngay trước mặt khách hàng c. Không có ý kiến và sau đó tự giải thích với khách hàng vào một lần khách. GV. Nguyeãn Vaên Thuïy 125
31. Ñeà cöông baøi giaûng : Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh ". ". ". . . TÌNH HUỐNG 2 TÌM HIỂU VỀ NĂNG LỰC CÁ NHÂN Mời các bạn đọc lần lượt các câu hỏỉ và suy nghĩ cho điểm theo hướng dẫn sau : - Câu trả lời đúng hoàn toàn : 4 điểm - Câu trả lời tương đối đúng : 3 điểm - Câu trả lời không đúng lắm : 2 điểm - Câu trả lời hoàn toàn sai : 1 điểm 1. Bạn có khả năng tính toán chính xác không ? 2. Bạn thích đọc sách báo, tài liệu và nghiên cứu hơn là các công việc kinh doanh phải không ? 3. Bạn có khả năng thu hút, thuyết phục người khác làm theo mình phải không ? 4. Bạn có yêu cầu phải được làm việc hoàn toàn theo sở thích, hứng thú cá nhân phải không ? 5. Bạn có thích tham gia các hoạt động văn hoá nghệ thuật không ? 6. Bạn là người dễ nổi bật trong đám động nên là thủ lĩnh của nhóm phải không ? 7. Bạn thích làm những công việc quen thuộc và ổn định phải không ? 8. Bạn có dễ xúc động trước những cảnh bất hạnh của người khác không ? 9. Bạn có năng khiếu ngoại ngữ không ? 10. Bạn có nhu cầu thường xuyên được giao thiệp với người khác không ? 11. Bạn có thích làm những công việc ngoài trời như : trồng cây, nuôi cá không ? 12. Bạn có thường xuyên đọc các loại sách báo, tạp chí khoa học kỹ thuật không ? 13. Bạn có khả năng tập trung chú ý để làm những công việc đơn điệu trong một thời gian dài không ? 14. Bạn có nhu cầu làm những công việc có tính sáng tạo cao không ? 15. Bạn có khả năng làm việc với các số liệu, tính toán trong nhiều giờ không ? 16. Bạn là người biết chấp nhận rủi may trong kinh doanh phải không ? 17. Bạn có khả năng phân tích, loại bỏ các thông tin nhiễu để chọn lọc ra các thông tin chủ yếu về một vấn đề nào đó không ? 18. Bạn có được bạn bè, người thân đánh giá là có năng khiếu nghệ thuật không ? 19. Bạn có nhu cầu được chia sẻ tình cảm buồn vui của bạn với người khác không ? 20. Bạn là người thích chỉ huy và ra lệnh cho người khác phải không ? 21. Bạn có nhạy cảm với thông tin kinh tế như : tăng giá hàng, thay đổi tỷ giá, lãi suất không ? GV. Nguyeãn Vaên Thuïy 126
32. Ñeà cöông baøi giaûng : Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh ". ". ". . . 22. Bạn có khiếu thẩm mỹ tốt không ? 23. Bạn có tò mò, muốn tìm hiểu cấu trúc bên trong của các máy móc thiết bị không ? 24. Bạn có thích được làm công việc liên quan đến bày tỏ những tình cảm cá nhân phải không ? 25. Trong hoạt động tập thể hay nhóm, bạn có sẵn sàng chấp nhận để người khác điều khiển, chỉ huy không ? 26. Bạn thích làm những công việc đì hỏi tính chính xác cao và kỷ luật chặt chẽ phải không ? 27. Bạn có thích tham gia công tác xã hội, tham gia các tổ chức từ thiện giúp đỡ người nghèo hay bất hạnh không ? 28. Bạn có thể mau chóng quen với kỹ thuật hiện đại không ? 29. Bạn là người nhanh chóng đưa ra các quyết định đúng trong lúc khó khăn không ? 30. Bạn có năng khiếu về âm nhạc, hội hoạ, thơ ca, điêu khắc và nhiếp ảnh không ? 31. Bạn có thích và biết tiếp xúc với khách hàng không ? 32. Bạn có khả năng thực hiện các công việc đòi hỏi có thể lực tốt không ? 33. Bạn có thích các bộ phim tiểu thuyết và tâm lý xã hội không ? 34. Bạn có khả năng phân tích và tổng hợp các số liệu không ? 35. Bạn có dễ thích nghi với những sự thay đổi của thời tiết, khí hậu không ? GV. Nguyeãn Vaên Thuïy 127
33. Ñeà cöông baøi giaûng : Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh ". ". ". . . TÌNH HUỐNG SỐ 3 TÌNH HƯỐNG ĐÁNH GIÁ VỀ TÍNH CÁNH 1. A : Tôi thích khẳng định bằng các yếu tố sự kiện B : Tôi thích khẳng định bằng những quan điểm con người về sự đúng sai 2. A : Tôi thích các hành động được tiến hành nhanh chóng để giải quyết vấn đề. B : Tôi muốn khám phá ra nhiều cách khác nhau để giải quyết vấn đề dù cho có bị chậm trễ. 3. A : Tôi nhấn mạnh các yếu tố sự kiện trong giải thích các quyết định, vì con người thường phản ứng tốt nhất đối với các vấn đề có tính logic và hợp lý. B : Tôi nhấn mạnh vào niềm tin trong khi giải thích các quyết định vì con người làm việc tích cực hơn những vấn đề mà người ta tin tưởng. 4. A : Tôi nhấn mạnh đặc biệt tới trình tự làm việc sao cho tôi luôn biết được vấn đề đang ở chỗ nào. B : Tôi thích làm việc sao cho có nhiều thông tin nhất và không nhất thiết phải theo trình tự. 5. A : Tôi muốn làm việc theo cách đi thẳng vào giải quyết vấn đề B : Tôi thích làm việc theo cách giải quyết vấn đề một cách tổng hợp. 6. A : Tôi thấy khi nói chuyện với người khác thường giúp tôi đi đến kết luận. B : Tôi thích tự mình giải quyết vấn đề. 7. A : Tôi là một người làm việc thực tiễn B : Tôi thích những vấn đề nghiên cứu ly luận 8. A : Tôi thường nhanh chóng đi đến kết luận quyết định hơn người khác vì tôi thích hành động đi đến kết quả. B : Tôi thường đi đến kết luận chậm hơn người khác vì tôi muốn thu thập thông tin càng nhiều càng tốt. 9. A : Để cân bằng, tôi thích giao du tiếp xúc với mọi người nhiều. B : Để cân bằng, tôi thích im lặng và suy xét các vấn đề. 10. A : Phân tích logic là điều quan trọng đầu tiên đối với tôi. B : Cảm giác của con người là điều quan trọng đầu tiên đối với tôi. 11. A : Tôi coi trọng các kế hoạch và không thích thay đổi vào giờ cuối B : Tôi thường thay đổi ý kiến vào phút cuối 12. A : Tôi dễ hoà hợp với những người mà tôi không biết rõ B : Tôi thấy cần phải cố gắng lắm mới hoà hợp với người nào mà tôi không biết rõ lắm. GV. Nguyeãn Vaên Thuïy 128
34. Ñeà cöông baøi giaûng : Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh ". ". ". . . TÌNH HUỐNG SỐ 4 KIỂU TÂM LÝ CỦA BẠN NHƯ THẾ NÀO ? BẠN THUỘC LOẠI KHÍ CHẤT NÀO ? Bạn hãy đọc kỹ 57 câu hỏi dưới đây. Nếu thấy câu nào đúng vời bản thân mình thì ghi dấu “+” ở trước số thứ tự của câu hỏi đó, còn nếu điểm nào không đúng với bản thân thì ghi dấu “-“ ở trước số thứ tự của câu hỏi tương ứng. Hãy trả lời một cách trung thực, không bỏ quãng. Gặp các câu không quen thuộc hãy cứ trả lời theo cách nghĩ của mình. Hãy trả lời theo ý nghĩ nảy sinh trong đầu trước tiên. Chú ý tốc độ trả lời 2 – 3 câu trong 1 phút. 1. Bạn có thường xuyên bị lôi cuốn vào những cảm tưởng, những ý tưởng mới mẻ hoặc đi tìm nguồn cảm xúc mạnh mẽ để giải buồn và làm mình phấn chấn lên không ? 2. Bạn có thường xuyên cảm thấy cần có những người ý hợp tâm đầu để động viên và an ủi mình không ? 3. Bạn là người vô tư, không bận tâm đến điều gì phải không ? 4. Bạn cảm thấy rất khó khăn khi phải từ bỏ những ý định của mình hoặc phải trả lời người khác chữ “không” phải không ? 5. Bạn có cân nhắc, suy nghĩ trước khi hành động không ? 6. Khi đã hứa làm một việc gì đó, bạn có luôn giữ lời hứa không ? (Bất kẻ lời hứa đó có thuận lợi với mình hay không?) 7. Bạn thường xuyên thay đổi tâm trạng : Lúc vui, lúc buồn phải không ? 8. Bạn có hay nói năng, hành động một cách bộc phát, vội vàng không suy nghĩ không ? 9. Có khi nào bạn cảm thấy mình là người bất hạnh mà không có nguyên nhân rõ ràng không ? 10. Bạn có thể xếp mình vào loại người không bao giờ phải lúng túng, ấp úng, mà luôn luôn sẵn sàng đối đáp với mọi nhận xét hoặc bất chấp tất cả để tranh luận đến cùng hay không ? 11. Bạn có cảm thấy rụt rè, ngượng ngùng khi muốn bắt chuyện với một người khác giới dễ mến chưa quen biết hay không ? 12. Thỉnh thoảng bạn có nổi nóng, tức giận phải không ? 13. Bạn có hành động một cách bồng bột, nông nổi hay không ? 14. Bạn có hay ân hận với những lời nói hay việc làm mà đáng lẽ không nên nói hoặc làm như vậy không ? 15. Bạn thích đọc sách hơn là trò chuyện với người khác phải không ? 16. Bạn có dễ phật ý không ? 17. Bạn có thích thường xuyên có mặt trong nhóm, hội của mình không ? 18. Bạn hay có những ý nghĩ mà bạn muốn giấu không cho người khác biết phải không ? 19. Có đúng đôi khi bạn là người đầy nhiệt tình với mọi cộng việc, nhưng cũng có lúc hoàn toàn chán chường, uể oải phải không ? 20. Bạn có thích thà nằng có ít bạn nhưng là bạn thân hay không ? 21. Bạn có hay mơ ước không ? 22. Lúc người ta quát tháo bạn, thì bạn cũng quát lại phải không ? 23. Bạn có thấy mình day dứt mỗi khi có sai lầm không ? 24. Tất cả mọi thói quen cảu bạn đều tốt và hợp với mong muốn của bạn phải không? GV. Nguyeãn Vaên Thuïy 129
35. Ñeà cöông baøi giaûng : Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh ". ". ". . . 25. Bạn có khả năng làm chủ được tình cảm của mình và hoàn toàn vui vẻ trong các buổi họp phải không? 26. Bạn có cho mình là người nhạy cảm và dễ hưng phấn không? 27. Người ta có cho bạn là người hoạt bát, vui vẻ không? 28. Sau khi làm xong một công việc quan trọng nào đó, bạn có thường hay cảm thấy mình có thể làm được việc đó tốt hơn không? 29. Trong đám đông (bạn) thường im lặng phải không? 30. Đôi khi bạn cũng hay thêu dệt chuyện phải không? 31. Bạn thương không ngủ được vì có nhiều ý nghĩ lộn xộn trong đầu phải không? 32. Nếu bạn muốn biết một điều gì thì bạn tự tìm lấy trong sách báo chứ không đi hỏi người khác phải không? 33. Có bao giờ bạn hôi hộp không? 34. Bạn có thích những công việc đòi hỏi sự chú ý thường xuyên không? 35. Bạn có hay run sợ không? 36. Nếu không bị kiểm tra thì bạn có chịu mua vé tàu hay vé xe không? 37. Bạn có thấy khó chịu khi sống trong một tập thể mà mọi người hay giễu cợt nhau không? 38. Bạn có hay bực tức không? 39. Bạn có thích những công việc phải làm gấp không? 40. Bạn có hồi hộp trước một sự việc không hoặc có thể xảy ra không? 41. Bạn đi đứng ung dung, thong thả phải không? 42. Có khi nào bạn đến chỗ hẹn, hoặc đi làm, đi học muộn hay không? 43. Bạn có hy thấy những cơn ác mộng không? 44. Có đúng bạn là người thích nói chuyện đến mức không bao giờ bỏ lỡ cơ hội nói chuyện cả với những người không quen biết không? 45. Có nỗi đau nào đó làm bạn lo lắng không? 46. Bạn có cảm thấy mình rất bất hạnh nếu như trong một thời gian dài không được tiếp xúc rộng rãi với mọi người không? 47. Bạn có thể gọi mình là người dễ xúc động, dễ phản ứng không? 48. Trong số những người quen, có người mà bạn không ưa thích một cách công khai phải không? 49. Bạn có cho mình là người hoàn toàn tư tin không? 50. Bạn có dễ phật ý khi mọi người chỉ ra những lỗi lầm của mình trong công tác hay các thiếu sót riêng tư của mình không? 51. Bạn cho rằng khó có thể có được niềm vui thật sự trong buổi liên hoan phải không? 52. Cảm giác thấp kém hơn người khác có làm bạn khó chịu không? 53. Bạn có dễ dàng làm cho nhóm bạn bè của mình đang buồn chán trở nên sôi nổi, vui vẻ được không? 54. Bạn có thường hay nói về những điều mà bạn chưa hiểu kỹ không? 55. Bạn có lo lắng về sức khoẻ của mình không? 56. Bạn có thích trêu chọc người khác không? 57. Bạn có bị mất ngủ không? GV. Nguyeãn Vaên Thuïy 130
36. Ñeà cöông baøi giaûng : Kyõ naêng giao tieáp trong kinh doanh ". ". ". . . Taøi Lieäu Tham Khaûo 1. ILM – Giao tiếp trong quản lý - 2005; 2. Thái Trí Dũng – Tâm lý học quản trị kinh doanh – 2004; 3. Nguyễn Bá Thính - Thuật lấy lòng người trong kinh doanh – 2004; 4. Paul Hersey; Ken Blanc Hard - Quản trị hành vi tổ chức – 2004; 5. Thái Trí Dũng - Kỹ năng giao tiếp và thương lượng trong kinh doanh – 2003; 6. Dwighi S Ritter – Giao dịch ngân hàng hiện đại, kỹ năng phát triển các sản phẩm dịch vụ tài chính – 2002; 7. Khai Giảng – Đắc nhân tâm, 1001 cách chinh phục lòng người – 2002; 8. Viện quản trị doanh nghiệp – Văn hóa và kinh doanh – 2001; 9. Hoàng Phương – Phép xã giao – 2001; 10. Trịnh Xuân Dũng, Đinh Văn Đáng - Kỹ năng giao tiếp - 2000; 11. Tổng cục du lịch - Kỹ năng giao tiếp, cách tiếp cận thực tế - 2000; 12. Vũ Thị Phượng – Giao tiếp và các kỹ năng trong giao tiếp - Trường ĐHKT TPHCM, 1998; 13. Phạm Công Đoàn – Tâm lý học quản trị doanh nghiệp – 1998; 14. Lê Giảng – Khoa học nhân dạng – 1997; 15. Nguyễn Hữu Lam – Hành vi tổ chức – 1996. Giảng viên Nguyễn Văn Thụy GV. Nguyeãn Vaên Thuïy 131