Đồ án Lợi nhuận và giải pháp gia tăng lợi nhuận tại Công ty Xây lắp – Phát triển nhà số 1

Nội dung text: Đồ án Lợi nhuận và giải pháp gia tăng lợi nhuận tại Công ty Xây lắp – Phát triển nhà số 1

1. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI Lợi nhuận và giải pháp gia tăng lợi nhuận tại Công ty Xây lắp – Phát triển nhà số 1
2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Lêi më ®Çu Tr¶i qua 15 n¨m ®æi míi, ®· xuÊt hiÖn nhiÒu lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, tuy lµm ¨n th¨ng trÇm cã kh¸c nhau nh­ng phÇn lín doanh nghiÖp ®· rót ra ®­îc nhiÒu bµi häc quý gi¸ trong s¶n xuÊt kinh doanh, thÝch nghi víi kinh tÕ thÞ tr­êng. NÕu nh­ trong c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh ®¬n thuÇn s¶n xuÊt vµ giao nép s¶n phÈm theo kÕ ho¹ch Ên ®Þnh tõ trªn xuèng mµ kh«ng cÇn quan t©m ®Õn chÊt l­îng, gi¸ thµnh vµ lîi nhuËn th× ngµy nay ®èi mÆt víi kinh tÕ thÞ tr­êng, khi mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu ph¶i tÝnh to¸n hiÖu qu¶ mµ lµ hiÖu qu¶ thËt sù chø kh«ng ph¶i “l·i gi¶, lç thËt” nh­ tr­íc ®©y. Mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu ph¶i ®Æt trªn c¬ së thÞ tr­êng, n¨ng suÊt, chÊt l­îng, hiÖu qu¶ ®· trë thµnh mèi quan t©m hµng ®Çu cña toµn x· héi còng nh­ cña mçi doanh nghiÖp. C¬ chÕ thÞ tr­êng ®ßi hái võa n©ng cao n¨ng suÊt, võa t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc n©ng cao n¨ng suÊt v× lîi Ých sèng cßn cña doanh nghiÖp vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¶ n­íc. Doanh nghiÖp dùa trªn chiÕn l­îc chung cña c¶ n­íc ®Ó x©y dùng chiÕn l­îc riªng cña m×nh nãi ®óng h¬n lµ dùa trªn tÝn hiÖu cña thÞ tr­êng mµ x©y dùng chiÕn l­îc theo nguyªn t¾c: ph¶i b¸n nh÷ng thø mµ thÞ tr­êng cÇn chø kh«ng ph¶i b¸n nh÷ng g× m×nh cã. Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, c¹nh tranh vµ kh¸t väng lîi nhuËn ®· thùc sù trë thµnh ®éng lùc th«i thóc c¸c doanh nghiÖp t¨ng c­êng ®Çu t­, ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, ®Çu t­ vµo nh÷ng ngµnh nghÒ míi víi môc ®Ých cuèi cïng lµ ®¹t ®­îc chØ tiªu lîi nhuËn ngµy cµng lín. HiÖn nay, cã rÊt nhiÒu ng­êi cßn ch­a hiÓu râ vÒ lîi nhuËn vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, hä th­êng nhÇm lÉn gi÷a hai kh¸i niÖm nµy. VËy lîi nhuËn lµ g× vµ cã vai trß nh­ thÕ nµo ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp? Víi môc ®Ých t×m hiÓu vÒ lîi nhuËn vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp x©y l¾p, em ®· ®Õn thùc tËp t¹i HUDC – 1. Sau mét thêi gian häc hái, nghiªn cøu em ®· chän ®Ò tµi: “Lîi nhuËn vµ gi¶i ph¸p gia t¨ng lîi nhuËn t¹i C«ng ty X©y l¾p – Ph¸t triÓn nhµ sè 1”. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña em gåm ba ch­¬ng: 1
3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ lîi nhuËn vµ gi¶i ph¸p gia t¨ng lîi nhuËn t¹i c¸c doanh nghiÖp Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty X©y l¾p – Ph¸t triÓn nhµ sè 1 (HUDC-1) Ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ nh»m gia t¨ng lîi nhuËn t¹i HUDC–1 V× ®iÒu kiÖn thêi gian cã h¹n vµ kiÕn thøc thùc tÕ ch­a nhiÒu nªn chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña em cßn cã nh÷ng khuyÕt ®iÓm. Em rÊt mong nhËn ®­îc ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u cña c« gi¸o h­íng dÉn ThS Ph¹m Hång V©n cïng tÊt c¶ mäi ng­êi, nh÷ng ai quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. 2
4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ch­¬ng I: lý luËn chung vÒ lîi nhuËn vµ c¸c biÖn ph¸p n©ng cao lîi nhuËn t¹i c¸c doanh nghiÖp 1.1_ Lý luËn chung vÒ lîi nhuËn 1.1.1_ Kh¸i niÖm vÒ lîi nhuËn: Môc tiªu truyÒn thèng vµ quan träng cña mét chñ c«ng ty theo lý thuyÕt lµ ®¹t tèi ®a lîi nhuËn vµ gi¶ thuyÕt nµy rÊt v÷ng ch¾c. Nã vÉn t¹o nªn c¬ së cña rÊt nhiÒu lý thuyÕt cña kinh tÕ vi m«.VÒ lÞch sö mµ nãi nh÷ng nhµ kinh tÕ trong c¸c ph©n tÝch cña hä vÒ c«ng ty ®Òu lÊy lîi nhuËn tèi ®a lµm môc ®Ých cuèi cïng, tuy nhiªn cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ lîi nhuËn: Theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ kinh tÕ häc cæ ®iÓn tr­íc Marx “c¸i phÇn tréi lªn n»m trong gi¸ b¸n so víi chi phÝ s¶n xuÊt lµ lîi nhuËn” Karl Marx cho r»ng: “gi¸ trÞ thÆng d­ hay c¸i phÇn tréi lªn trong toµn bé gi¸ trÞ cña hµng ho¸ trong ®ã lao ®éng thÆng d­ chÝnh lµ lao ®éng kh«ng ®­îc tr¶ c«ng cña c«ng nh©n ®· ®­îc vËt ho¸ th× t«i gäi lµ lîi nhuËn”. Nhµ kinh tÕ häc hiÖn ®¹i P.A.Samuelson vµ W.D.Nordhaus th× ®Þnh nghÜa r»ng: “Lîi nhuËn lµ mét kho¶n thu nhËp d«i ra b»ng tæng sè thu vÒ trõ ®i tæng sè ®· chi” hoÆc cô thÓ h¬n lµ “ lîi nhuËn ®­îc ®Þnh nghÜa nh­ lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a tæng thu nhËp cña mét c«ng ty vµ tæng chi phÝ”. Tõ c¸c quan ®iÓm trªn chóng ta thÊy r»ng nhê cã lý luËn v« gi¸ vÒ gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng, Marx lµ ng­êi ®Çu tiªn ®· ph©n tÝch nguån gèc lîi nhuËn mét c¸ch khoa häc, s©u s¾c vµ cã ý nghÜa c¶ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ. Theo «ng, lîi nhuËn lµ h×nh th¸i chuyÓn ho¸ cña gi¸ trÞ thÆng d­, lîi nhuËn vµ gi¸ trÞ thÆng d­ cã sù gèng nhau vÒ l­îng vµ kh¸c nhau vÒ chÊt. VÒ l­îng, nÕu gi¸ c¶ hµng ho¸ b»ng gi¸ trÞ cña nã th× l­îng lîi nhuËn b»ng l­îng gi¸ trÞ thÆng d­, nÕu gi¸ c¶ hµng ho¸ kh«ng nhÊt trÝ víi gi¸ trÞ cña nã th× mçi t­ b¶n c¸ biÖt cã thÓ thu ®­îc l­îng lîi nhuËn lín h¬n hoÆc nhá h¬n gi¸ trÞ thÆng d­, nh­ng trong toµn x· héi th× tæng sè lîi nhuËn lu«n b»ng tæng sè gi¸ trÞ thÆng d­. VÒ chÊt, gi¸ trÞ thÆng d­ lµ néi dung bªn trong ®­îc t¹o ra trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, lµ kho¶n d«i ra ngoµi gi¸ trÞ t­ b¶n kh¶ biÕn vµ do søc lao 3
5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp ®éng ®­îc mua tõ t­ b¶n kh¶ biÕn t¹o ra. Cßn lîi nhuËn lµ h×nh thøc biÓu hiÖn bªn ngoµi cña gi¸ trÞ thÆng d­ th«ng qua trao ®æi, ph¹m trï lîi nhuËn ®· xuyªn t¹c, che ®Ëy ®­îc nguån gèc quan hÖ bãc lét t­ b¶n chñ nghÜa. KÕ thõa ®­îc nh÷ng g× tinh tÕ nhÊt cña c¸c nhµ kinh tÕ häc t­ s¶n cæ ®iÓn, kÕt hîp víi qu¸ tr×nh nghiªn cøu s©u s¾c nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, Karl Marx ®· chØ râ ®­îc nguån gèc s©u xa cña lîi nhuËn vµ quan ®iÓm vÒ lîi nhuËn cña «ng lµ hoµn toµn ®óng ®¾n, do ®ã ngµy nay khi nghiªn cøu vÒ lîi nhuËn chóng ta ®Òu nghiªn cøu dùa trªn quan ®iÓm cña Karl Marx. ë n­íc ta theo §iÒu 3 LuËt Doanh nghiÖp ghi nhËn: “Doanh nghiÖp lµ tæ chøc kinh doanh cã tªn riªng, tµi s¶n, trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®­îc ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m môc ®Ých thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh.” Mµ kinh doanh lµ viÖc thùc hiÖn mét, mét sè hoÆc tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh ®Çu t­ tõ s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm hoÆc cung øng dÞch vô trªn thÞ tr­êng nh»m môc ®Ých sinh lîi. §iÒu ®ã chøng tá r»ng lîi nhuËn ®· ®­îc ph¸p luËt thõa nhËn nh­ lµ môc tiªu chñ yÕu vµ lµ ®éng c¬ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. VËy lîi nhuËn lµ g×? Lîi nhuËn lµ kÕt qu¶ tµi chÝnh cuèi cïng cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, lµ chØ tiªu chÊt l­îng ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Tõ gãc ®é cña nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp cã thÓ thÊy r»ng: Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp lµ kho¶n tiÒn chªnh lÖch gi÷a thu nhËp (income) vµ chi phÝ (expenses) mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó ®¹t ®­îc thu nhËp tõ c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®­a l¹i. 1.1.2_ Néi dung cña lîi nhuËn Ho¹t ®éng kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, do ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, hiÖu qu¶ kinh doanh cã thÓ ®¹t ®­îc tõ nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c nhau. Bëi vËy lîi nhuËn cña doanh nghiÖp còng bao gåm nhiÒu lo¹i, trong ®ã chñ yÕu lµ: Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a doanh thu tiªu thô s¶n phÈm vµ chi phÝ ®· bá ra cña khèi l­îng s¶n 4
6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp phÈm hµng ho¸ dÞch vô, lao vô cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh vµ phô cña doanh nghiÖp. Lîi nhuËn thu ®­îc tõ c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh mang l¹i, ®ã lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a c¸c kho¶n thu vµ chi cã tÝnh chÊt nghiÖp vô tµi chÝnh trong qu¸ tr×nh doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc kinh doanh. C¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô tµi chÝnh gåm : ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh, ho¹t ®éng mua b¸n chøng kho¸n, mua b¸n ngo¹i tÖ, l·i tiÒn göi ng©n hµng thuéc vèn kinh doanh ccña doanh nghiÖp, l·i cho vay vèn, lîi tøc cæ phÇn vµ hoµn nhËp sè d­ kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t­ chøng kho¸n vµ lîi nhuËn thu ®­îc tõ viÖc ph©n chia kÕt qu¶ ho¹t ®éng liªn doanh, liªn kÕt cña doanh nghiÖp víi ®¬n vÞ kh¸c. Lîi nhuËn thu ®­îc tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c (ho¹t ®éng bÊt th­êng) lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a thu nhËp vµ chi phÝ cña c¸c ho¹t ®éng kh¸c ngoµi c¸c ho¹t ®éng nªu trªn. Nh­ vËy, lîi nhuËn thu ®­îc tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c bao gåm: kho¶n ph¶i tr¶ nh­ng kh«ng tr¶ ®­îc do phÝa chñ nî, kho¶n nî khã ®ßi ®· duyÖt bá nay thu håi ®­îc, lîi nhuËn tõ quyÒn së h÷u, quyÒn sö dông tµi s¶n. Kho¶n thu vËt t­ tµi s¶n thõa sau khi ®· bï trõ hao hôt, mÊt m¸t, kho¶n chªnh lÖch gi÷a thu nhËp vµ chi phÝ cña ho¹t ®éng thanh lý, nh­îng b¸n tµi s¶n cè ®Þnh. Lîi nhuËn c¸c n¨m tr­íc ph¸t hiÖn n¨m nay, hoµn nhËp sè d­ c¸c kho¶n dù phßng, gi¶m gi¸ hµng tån kho, dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi, tiÒn trÝch b¶o hµnh s¶n phÈm cßn thõa sau khi hÕt h¹n b¶o hµnh. 1.1.3_ Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh lîi nhuËn Lîi nhuËn ®­îc tÝnh to¸n bëi viÖc s¾p xÕp cña bÊt kú doanh thu nµo ®­îc doanh nghiÖp t¹o ra (kh«ng kÓ tíi cã ph¶i kh¸ch hµng hay kh«ng ®· tr¶ tiÒn cho doanh thu nµy) vµ trõ ®i tæng sè tiÒn chi tiªu cña doanh nghiÖp. Mét trong sè chi tiªu nµy lµ sù khÊu hao, nã lµ phÇn tæn thÊt trong gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh nh­: xe h¬i, m¸y tÝnh g©y ra do c¸c tµi s¶n nµy ®­îc sö dông vµo viÖc s¶n xuÊt kinh doanh. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh ë n­íc ta cã 3 c¸ch chñ yÕu x¸c ®Þnh lîi nhuËn sau: 1.1.3.1_ Ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp 5
7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Theo ph­¬ng ph¸p nµy lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ®­îc x¸c ®Þnh trùc tiÕp tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ho¹t ®éng tµi chÝnh, ho¹t ®éng kh¸c. a) Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh §©y lµ bé phËn lîi nhuËn chñ yÕu mµ doanh nghiÖp thu ®­îc tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, cung øng s¶n xuÊt dÞch vô trong kú ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Lîi nhuËn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh = Doanh thu thuÇn - Gi¸ vèn hµng b¸n - Chi phÝ b¸n hµng - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp trong ®ã: Lîi nhuËn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ sè lîi nhuËn tr­íc thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp (TNDN) Doanh thu thuÇn = Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ dÞch vô trong kú - C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu gåm: ChiÕt khÊu hµng b¸n: lµ sè tiÒn ng­êi b¸n gi¶m trõ cho ng­êi mua ®èi víi sè tiÒn ph¶i tr¶ cho ng­êi mua thanh to¸n tiÒn mua s¶n phÈm, hµng ho¸ dÞch vô cña doanh nghiÖp tr­íc thêi h¹n thanh to¸n vµ ®· ®­îc ghi trªn ho¸ ®¬n b¸n hµng hoÆc hîp ®ång kinh tÕ. Gi¶m gi¸ hµng b¸n: lµ sè tiÒn ng­êi b¸n gi¶m trõ cho ng­êi mua ( kh¸ch hµng) trªn gi¸ b¸n ®· tho¶ thuËn do hµng kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng quy c¸ch, thêi h¹n thanh to¸n ®· ®­îc ghi trªn hîp ®ång kinh tÕ hoÆc gi¶m gi¸ cho kh¸ch hµng khi hä mua mét khèi l­îng hµng ho¸ lín. Gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: lµ gi¸ trÞ tÝnh theo gi¸ thanh to¸n cña sè s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô mµ doanh nghiÖp ®· tiªu thô bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do vi ph¹m c¸c hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt. ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt: lµ lo¹i thuÕ gi¸n thu tÝnh trªn mét sè lo¹i hµng ho¸, dÞch vô ®Æc biÖt mµ nhµ n­íc kh«ng khuyÕn khÝch tiªu dïng. ThuÕ xuÊt nhËp khÈu: lµ lo¹i thuÕ gi¸n thu tÝnh trªn s¶n phÈm hµng ho¸ cña c¸c tæ chøc kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc xuÊt khÈu qua biªn giíi ViÖt Nam. 6
8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Gi¸ vèn hµng b¸n (GVHB) ph¶n ¸nh trÞ gi¸ gèc s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô (bao gåm c¶ mét sè kho¶n thuÕ theo quy ®Þnh nh­ thuÕ nhËp khÈu, thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng) ®· ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. Khi x¸c ®Þnh ®­îc doanh thu th× ®ång thêi gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng ho¸ xuÊt khÈu còng ®­îc ph¶n ¸nh vµo gi¸ vèn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶. Do vËy viÖc x¸c ®Þnh ®óng gi¸ vèn hµng b¸n cã ý nghÜa rÊt quan träng. §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt Gi¸ vèn hµng b¸n = Gi¸ thµnh s¶n phÈm cña khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô trong kú = Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña khèi l­îng s¶n phÈm tån kho ®Çu kú + Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú – Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña khèi l­îng s¶n phÈm tån kho cuèi kú §èi víi doanh nghiÖp th­¬ng nghiÖp Gi¸ vèn hµng b¸n = TrÞ gi¸ mua vµo cña hµng ho¸ b¸n ra = TrÞ gi¸ hµng ho¸ tån kho ®Çu kú + TrÞ gi¸ hµng ho¸ mua vµo trong kú – TrÞ gi¸ hµng ho¸ tån kho cuèi kú Chi phÝ b¸n hµng lµ mét bé phËn cña chi phÝ l­u th«ng ph¸t sinh d­íi h×nh th¸i tiÒn tÖ ®Ó thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô b¸n hµng hãa kinh doanh trong kú b¸o c¸o. Chi phÝ b¸n hµng ®­îc bï ®¾p b»ng khèi l­îng doanh thu thuÇn ®­îc thùc hiÖn, xÐt vÒ néi dung kinh tÕ cña c¸c kho¶n môc chi phÝ b¸n hµng ta cã: chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng, chi phÝ vËt liÖu bao b×, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cña c¸c kh©u b¸n hµng, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp (QLDN), lµ mét lo¹i chi phÝ thêi kú ®­îc tÝnh ®Õn khi h¹ch to¸n lîi tøc thuÇn tuý cña kú b¸o c¸o, chi phÝ QLDN lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc tæ chøc qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Néi dung chi phÝ qu¶n lý còng bao gåm c¸c yÕu tè chi phÝ nh­ chi phÝ b¸n hµng, tuy vËy c«ng dông chi phÝ cña c¸c yÕu tè ®ã cã sù kh¸c biÖt. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chi chung cho qu¶n lý v¨n phßng vµ c¸c kho¶n chi kinh doanh kh«ng g¾n ®­îc víi c¸c ®Þa chØ cô thÓ trong c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. b) Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh 7
9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ nh÷ng ho¹t ®éng cã liªn quan tíi viÖc huy ®éng, qu¶n lý vµ sö dông vèn trong kinh doanh Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Lîi nhuËn ho¹t ®éng tµi chÝnh = Thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh – ThuÕ gi¸n thu (nÕu cã) – Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh trong ®ã: . Thu nhËp tµi chÝnh gåm: l·i tiÒn göi ng©n hµng, b¸n tr¶ gãp, l·i kinh doanh chøng kho¸n, l·i gãp vèn liªn doanh, l·i ®Çu t­ ng¾n h¹n vµ dµi h¹n kh¸c, chiÕt khÊu thanh to¸n khi mua hµng ®­îc h­ëng, thu tiÒn do cho thuª tµi s¶n vµ b¸n bÊt ®éng s¶n, chªnh lÖch tû gi¸, hoµn nhËp kho¶n dù phßng. . Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh gåm: lç do kinh doanh chøng kho¸n vµ c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ kh¸c, chi phÝ do ®em gãp vè liªn doanh,chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc thuª tµi s¶n, chªnh lÖch tû gi¸, lËp dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t­ chøng kho¸n c) Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kh¸c Ho¹t ®éng kh¸c (ho¹t ®éng bÊt th­êng) lµ nh÷ng ho¹t ®éng diÔn ra kh«ng th­êng xuyªn mµ doanh nghiÖp kh«ng dù tÝnh tr­íc ®­îc hoÆc cã dù tÝnh nh­ng Ýt cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn nh­ c¸c ho¹t ®éng thanh lý, nh­îng b¸n tµi s¶n cè ®Þnh, xö lý nî khã ®ßi Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kh¸c ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Lîi nhuËn ho¹t ®éng kh¸c = Thu nhËp ho¹t ®éng kh¸c – ThuÕ gi¸n thu (nÕu cã) – Chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c trong ®ã: . Thu nhËp ho¹t ®éng kh¸c lµ nh÷ng kho¶n thu vÒ tiÒn ph¹t do kh¸ch hµng vi ph¹m hîp ®ång, tiÒn thu ®­îc tõ ho¹t ®éng thanh lý, nh­îng b¸n tµi s¶n cè ®Þnh, thu c¸c kho¶n nî khã ®ßi, thu c¸c kho¶n miÔn thuÕ, gi¶m thuÕ, tiÒn thu vÒ gi¸ trÞ tµi s¶n thu ®­îc do v¾ng chñ, hoµn nhËp dù phßng, gi¶m gi¸ dù tr÷ vµ ph¶i thu nî khã ®ßi, trÝch tr­íc söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh, b¶o hµnh s¶n phÈm nh­ng kh«ng dïng hÕt vµo cuèi n¨m. . Chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c lµ nh÷ng kho¶n chi nh­: chi ph¹t thuÕ, tiÒn ph¹t do doanh nghiÖp vi ph¹m hîp ®ång, chi cho thanh lý, nh­îng b¸n tµi s¶n, gi¸ trÞ tµi s¶n bÞ tæn thÊt do quü dù phßng tµi chÝnh kh«ng ®ñ bï ®¾p chi phÝ kinh doanh 8
10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Sau khi ®· x¸c ®Þnh lîi nhuËn cña c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, chóng ta tiÕn hµnh tæng hîp l¹i, kÕt qu¶ sÏ thu ®­îc lîi nhuËn tr­íc thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp nh­ sau: Lîi nhuËn tr­íc thuÕ TNDN = Lîi nhuËn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh + Lîi nhuËn ho¹t ®éng tµi chÝnh + Lîi nhuËn ho¹t ®éng kh¸c Sau ®ã ta sÏ x¸c ®Þnh lîi nhuËn sau thuÕ TNDN (lîi nhuËn rßng) cña doanh nghiÖp trong kú theo c«ng thøc: Lîi nhuËn rßng = Lîi nhuËn tr­íc thuÕ TNDN – ThuÕ TNDN hoÆc Lîi nhuËn rßng = Lîi nhuËn tr­íc thuÕ TNDN * (1 – thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp) NhËn xÐt: C¸ch x¸c ®Þnh lîi nhuËn theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp rÊt ®¬n gi¶n, dÔ tÝnh to¸n, do ®ã ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông phæ biÕn vµ réng r·i trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt Ýt lo¹i s¶n phÈm. Cßn ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp lín, s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm th× ph­¬ng ph¸p nµy kh«ng thÝch hîp bëi khèi l­îng c«ng viÖc tÝnh to¸n sÏ rÊt lín, tèn nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc. 1.1.3.2_ Ph­¬ng ph¸p gi¸n tiÕp ( x¸c ®Þnh lîi nhuËn qua c¸c b­íc trung gian) Ngoµi ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh lîi nhuËn nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn, chóng ta cßn cã thÓ x¸c ®Þnh lîi nhuËn trong kú cña doanh nghiÖp b»ng c¸ch tiÕn hµnh tÝnh dÇn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp qua tõng kh©u trung gian. C¸ch x¸c ®Þnh nh­ vËy gäi lµ ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh lîi nhuËn qua c¸c b­íc trung gian . §Ó x¸c ®Þnh ®­îc kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®ã lµ lîi nhuËn rßng cña doanh nghiÖp chóng ta cÇn tÝnh lÇn l­ît c¸c chØ tiªu sau: 1. Doanh thu b¸n hµng 2. C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu (chiÕt khÊu hµng b¸n, gi¶m gi¸ hµng b¸n, gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt nhËp khÈu) 3. Doanh thu thuÇn vÒ b¸n hµng (= 1- 2) 4. TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n 9
11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 5. Lîi nhuËn gép vÒ ho¹t ®éng kinh doanh (= 3 – 4) 6. Chi phÝ b¸n hµng 7. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp 8. Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh (= 5 – 6 – 7) 9. Thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh 10. Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh 11. Lîi nhuËn ho¹t ®éng tµi chÝnh (= 9 – 10) 12. Thu nhËp ho¹t ®éng kh¸c 13. Chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c 14. Lîi nhuËn ho¹t ®éng kh¸c (=12 – 13) 15. Lîi nhuËn tr­íc thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp (= 8 + 11 + 14) 16. ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp (=15 * thuÕ suÊt thuÕ TNDN) 17. Lîi nhuËn rßng( =15 – 16) NhËn xÐt: C¸ch tÝnh nµy cho phÐp ng­êi qu¶n lý n¾m ®­îc qu¸ tr×nh h×nh thµnh lîi nhuËn vµ t¸c ®éng cña tõng kh©u ho¹t ®éng ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cuèi cïng cña doanh nghiÖp, ®ã lµ lîi nhuËn sau thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp (lîi nhuËn rßng). Ph­¬ng ph¸p nµy gióp chóng ta cã thÓ lËp B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp th«ng qua c¸c chØ tiªu trªn, nhê ®ã chóng ta dÔ dµng ph©n tÝch vµ so s¸nh ®­îc kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp kú tr­íc so víi kú nµy. MÆt kh¸c chóng ta cã thÓ thÊy ®­îc sù t¸c ®éng cña tõng kh©u ho¹t ®éng tíi sù t¨ng gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, tõ ®ã sÏ gióp chóng ta t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh thÝch hîp gãp phÇn n©ng cao lîi nhuËn, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.1.3.3_ Ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn a) Kh¸i niÖm ®iÓm hoµ vèn §iÓm hoµ vèn lµ ®iÓm mµ t¹i ®ã doanh thu b¸n hµng ®ñ trang tr¶i mäi chi phÝ bá ra vµ doanh nghiÖp kh«ng lç, kh«ng l·i, lµ mét ®iÓm mµ t¹i ®ã lîi nhuËn cña doanh nghiÖp b»ng kh«ng. Nh­ vËy trªn ®iÓm hoµ vèn sÏ cã l·i vµ d­íi ®iÓm hoµ vèn sÏ bÞ lç. X¸c ®Þnh ®iÓm hoµ vèn trong kinh doanh lµ ®iÓm khëi ®Çu ®Ó quyÕt ®Þnh quy m« s¶n xuÊt, tiªu thô, quy m« vèn ®Çu t­ cho s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ®¹t møc l·i mong muèn phï hîp víi ®iÒu kiÖn hiÖn hµnh còng nh­ ®Çu t­ míi hoÆc ®Çu t­ bæ sung. 10
12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp b) Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh . X¸c ®Þnh s¶n l­îng hoµ vèn VÒ mÆt to¸n häc, ®iÓm hoµ vèn lµ ®iÓm giao nhau cña ®­êng biÓu diÔn doanh thu víi ®­êng biÓu diÔn chi phÝ. Do ®ã s¶n l­îng hoµ vèn chÝnh lµ Èn sè cña hai ph­¬ng tr×nh biÓu diÔn hai ®­êng th¼ng ®ã Gäi F: tæng chi phÝ cè ®Þnh V: chi phÝ kh¶ biÕn cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm Q: s¶n l­îng hoµ vèn g: gi¸ b¸n mét ®¬n vÞ s¶n phÈm Khi ®ã, tæng chi phÝ kh¶ biÕn lµ VQ Tæng chi phÝ s¶n xuÊt lµ Y1 = F + VQ Tæng doanh thu tiªu thô s¶n phÈm lµ Y2 = gQ T¹i ®iÓm hoµ vèn, tæng doanh thu = tæng chi phÝ (Y1 Y2 ) Qg = F + VQ Q(g – V) = F S¶n l­îng hoµ vèn = Q = F/ (g – V) . X¸c ®Þnh doanh thu hoµ vèn Doanh thu hoµ vèn ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Doanh thu hoµ vèn = gQ = g * F/ (g – V) = F/ (1 – V/g ) TØ lÖ (1 – V/ g ) ®­îc gäi lµ tØ lÖ l·i trªn biÕn phÝ Q ®­îc coi lµ s¶n l­îng hoµ vèn . X¸c ®Þnh c«ng suÊt hoµ vèn Ng­êi qu¶n lý cÇn biÕt huy ®éng bao nhiªu phÇn tr¨m c«ng suÊt sÏ ®¹t ®iÓm hoµ vèn, møc huy ®éng n¨ng lùc s¶n xuÊt trªn c«ng suÊt hoµ vèn sÏ ®­a l¹i lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, ng­îc l¹i nÕu møc huy ®éng n¨ng lùc s¶n xuÊt thÊp h¬n c«ng suÊt hoµ vèn doanh nghiÖp sÏ bÞ lç. Theo kh¸i niÖm ®iÓm hoµ vèn ta cã tæng doanh thu = tæng chi phÝ gQ = F + VQ F = gQ – VQ, tøc lµ t¹i ®iÓm hoµ vèn th× chªnh lÖch gi÷a tæng doanh thu b¸n hµng víi tæng chi phÝ biÕn ®æi chÝnh lµ tæng chi phÝ cè ®Þnh. VËy khi huy ®éng 100% c«ng suÊt ®¹t s¶n l­îng lµ s th× chªnh lÖch gi÷a tæng doanh thu vµ tæng chi phÝ biÕn ®æi lµ (sg – sV). Do ®ã cÇn cã h% c«ng suÊt ®Ó chªnh lÖch ®ã ®ñ bï ®¾p chi phÝ cè ®Þnh F = (sg – sV) / 100 * h% 11
13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp C«ng suÊt hoµ vèn = h% = F/ (sg –sV) * 100 NghÜa lµ cø 1% c«ng suÊt sÏ øng víi møc chªnh lÖch lµ (sg – sV) * 100. NÕu h%>1 th× doanh nghiÖp kh«ng ®¹t ®­îc ®iÓm hoµ vèn (lîi nhuËn 0) . X¸c ®Þnh thêi gian ®¹t ®iÓm hoµ vèn NÕu gäi thêi gian ®¹t ®iÓm hoµ vèn lµ n th× n ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: n = 12 th¸ng * Q/ s víi Q: s¶n l­îng hoµ vèn cña doanh nghiÖp s: s¶n l­îng ®¹t ®­îc khi huy ®éng 100% c«ng suÊt. §iÒu nµy cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i dµnh mét kho¶ng thêi gian lµ n th¸ng trong n¨m míi s¶n xuÊt ®ñ s¶n l­îng hoµ vèn. KÕt luËn: Ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh xem xÐt kinh doanh trong mèi quan hÖ cña nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng tíi lîi nhuËn, cho phÐp x¸c ®Þnh râ rµng vµo thêi ®iÓm nµo trong kú kinh doanh hoÆc ë møc s¶n xuÊt, tiªu thô bao nhiªu s¶n phÈm th× doanh nghiÖp kh«ng bÞ lç, tõ ®ã cã c¸c quyÕt ®Þnh chñ ®éng vµ tÝch cùc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 1.1.4_ Vai trß cña lîi nhuËn 1.1.4.1_ Vai trß cña lîi nhuËn ®èi víi doanh nghiÖp Lîi nhuËn gi÷ vÞ trÝ quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp v× trong ®iÒu kiÖn h¹ch to¸n kinh doanh ®éc lËp theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, doanh nghiÖp cã tån t¹i vµ ph¸t triÓn hay kh«ng th× ®iÒu quyÕt ®Þnh lµ doanh nghiÖp cã t¹o ra ®­îc lîi nhuËn hay kh«ng? Chuçi lîi nhuËn cña doanh nghiÖp trong t­¬ng lai sÏ ph¸t sinh vµ diÔn biÕn nh­ thÕ nµo? V× thÕ, lîi nhuËn ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng ®ång thêi lµ mét chØ tiªu c¬ b¶n ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Lîi nhuËn t¸c ®éng ®Õn tÊt c¶ c¸c mÆt ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, viÖc thùc hiÖn chØ tiªu lîi nhuËn lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®¶m b¶o cho t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®­îc æn ®Þnh, v÷ng ch¾c. Lîi nhuËn lµ mét chØ tiªu chÊt l­îng tæng hîp nãi lªn kÕt qu¶ cña toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. NÕu doanh 12
14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nghiÖp phÊn ®Êu c¶i tiÕn, n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm h¹ th× lîi nhuËn sÏ t¨ng lªn mét c¸ch trùc tiÕp. Ng­îc l¹i, nÕu gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng lªn th× lîi nhuËn sÏ gi¶m ®i. Bëi vËy lµ chØ tiªu quan träng nhÊt t¸c ®éng ®Õn mäi vÊn ®Ò cña doanh nghiÖp, quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, ®ång thêi lîi nhhuËn ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.1.4.2_ Vai trß cña lîi nhuËn ®èi víi x· héi Ngoµi vai trß ®èi víi doanh nghiÖp lîi nhËn cßn lµ nguån tÝch luü c¬ b¶n, lµ nguån ®Ó më réng t¸i s¶n xuÊt x· héi. Sau mçi chu kú s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i h¹ch to¸n lîi nhuËn (hoÆc lç) råi tõ ®ã nép mét kho¶n tiÒn vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc. Sù tham gia ®ãng gãp nµy cña c¸c doanh nghiÖp ®­îc ph¶n ¸nh ë sè thuÕ thu nhËp mµ doanh nghiÖp ®· nép. ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp lµ mét sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc ®èi víi lîi nhuËn thu ®­îc cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, ®Ó gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ ®éng viªn mét phÇn lîi nhuËn cña c¬ së kinh doanh cho ng©n s¸ch nhµ n­íc, b¶o ®¶m sù ®ãng gãp c«ng b»ng, hîp lý gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lîi Ých cña nhµ n­íc vµ lîi Ých cña ng­êi lao ®éng. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ë n­íc ta, ®Ó khuyÕn khÝch, n©ng cao chÊt l­îng s¶n xuÊt, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp sÏ miÔn thu cho phÇn lîi nhuËn dïng ®Ó t¸i ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt kinh doanh vµ miÔn gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh ë vïng s©u, vïng xa. §èi víi c¸c doanh nghiÖp quèc doanh, hîp t¸c x·, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®iÖn n¨ng, khai th¸c má, luyÖn kim, c¬ khÝ, ph©n bãn, thuèc trõ s©u, vËt liÖu x©y dùng, khai th¸cvµ chÕ biÕn l©m s¶n, thuû h¶i s¶n, x©y dùng, vËn t¶i, nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp theo thuÕ suÊt 28%, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ, c«ng nghiÖp thùc phÈm vµ ngµnh s¶n xuÊt kh¸c nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp theo thuÕ suÊt lín h¬n. Kho¶n thuÕ thu nhËp mµ c¸c doanh nghiÖp nép vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc sÏ dïng ®Ó ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng më réng t¸i s¶n xuÊt x· héi. 1.1.5_ Nh©n tè ¶nh h­ëng tíi lîi nhuËn cña doanh nghiÖp 13
15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Víi vai trß rÊt lín cña m×nh, lîi nhuËn t¸c ®éng tíi mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, lîi nhuËn lµ nguån tÝch luü c¬ b¶n ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng. Tuy nhiªn cÇn l­u ý r»ng kh«ng thÓ coi lîi nhuËn lµ chØ tiªu duy nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ còng kh«ng thÓ chØ dïng lîi nhuËn ®Ó so s¸nh chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau, bëi v× b¶n th©n lîi nhuËn chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu yÕu tè, ®ã lµ: 1.1.5.1_ Quy m« s¶n xuÊt C¸c doanh nghiÖp cïng lo¹i, nÕu quy m« s¶n xuÊt kh¸c nhau th× lîi nhuËn thu ®­îc còng kh¸c nhau. ë nh÷ng doanh nghiÖp lín h¬n nÕu c«ng t¸c qu¶n lý kÐm nh­ng lîi nhuËn thu ®­îc vÉn cã thÓ lín h¬n nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« nhá vµ c«ng t¸c qu¶n lý tèt h¬n. Bëi doanh nghiÖp lín cã rÊt nhiÒu ­u thÕ ngay c¶ khi tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ ®· sö dông nhiÒu ®¬n vÞ lín cã thiÕt bÞ vµ kiÕn thøc chuyªn m«n ho¸. Tr­íc hÕt, doanh nghiÖp cã quy m« lín sÏ cã ­u thÕ vÒ mÆt tµi chÝnh, do ®ã phÇn dù tr÷ cña doanh nghiÖp cho nh÷ng rñi ro kh«ng cÇn ph¶i t¨ng tû lÖ víi doanh thu, v× víi mét sè dù ¸n ®Çu t­ s¶n xuÊt t¨ng, cã nhiÒu kh¶ n¨ng gi¶m bít thiÖt h¹i. Mét khÝa c¹nh kh¸c cña viÖc gi¶m bít rñi ro kÌm theo t¨ng quy m« s¶n xuÊt lµ c¸c doanh nghiÖp lín cã ®ñ søc ®­¬ng ®Çu víi nh÷ng rñi ro lín h¬n do ®ã kh¶ n¨ng ®¹t ®­îc lîi nhuËn cao h¬n. H¬n n÷a nÕu doanh nghiÖp muèn cã nguån tµi chÝnh lín th× quy m« cña nã cho phÐp viÖc th©m nhËp trùc tiÕp vµo thÞ tr­êng vèn vµ víi quy m« lín nhµ ®Çu t­ sÏ tin t­ëng khi hä quyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµo c«ng ty. Mét nh©n tè quan träng gióp n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña C«ng ty lµ víi quy m« lín c«ng ty cã thÓ tiÕp nhËn ®­îc c¸c lîi thÕ theo quy m« vÒ kü thuËt vµ qu¶n lý trong mét sè thÞ tr­êng nh­: kho tµng bÕn b·i, ®­êng x¸, bëi vËy cho phÐp c«ng ty cã c¸c ­u thÕ lín vÒ kh¶ n¨ng t¹o dùng mét tiÒn ®å sù nghiÖp tèt cho c¸c nhµ qu¶n lý. Cßn vÒ c«ng t¸c mua nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo th× nhê quy m« lín cho phÐp c«ng ty cã lîi thÕ trong th­¬ng l­îng kh«ng chØ vÒ gi¸ c¶ nguyªn vËt liÖu mµ cßn vÒ thêi h¹n vµ dÞch vô thanh to¸n, giao hµng. Tr×nh ®é trang bÞ tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét trong nh÷ng biÓu hiÖn vÒ quy m« s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. ë hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 14
16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, doanh nghiÖp ®Òu cã quyÒn tù chñ trong viÖc mua s¾m, ®æi míi tµi s¶n cè ®Þnh b»ng c¸c nguån vèn nh­ nguån vèn ph¸p ®Þnh, nguån vèn tù bæ sung, nguån vèn liªn doanh, liªn kÕt, vµ c¸c nguån vèn tÝn dông kh¸c. NÕu doanh nghiÖp cã quy m« lín th× cã thÓ dÔ dµng trong viÖc huy ®éng nguån vèn lín ®Ó mua s¾m, hiÖn ®¹i ho¸ trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ s¶n xuÊt nh»m gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.1.5.2_ §iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh Sù tiÕn bé cña Khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ, viÖc ¸p dông mau lÑ nh÷ng thµnh tùu vÒ khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt kinh doanh lµ nh©n tè cùc kú quan träng cho phÐp c¸c doanh nghiÖp h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao lîi nhuËn vµ thµnh c«ng trong kinh doanh. NhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn hÕt søc m¹nh mÏ, c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ ®­îc dïng vµo s¶n xuÊt hÕt søc hiÖn ®¹i thay thÕ nhiÒu lao ®éng nÆng nhäc cña con ng­êi vµ ®iÒu ®¸ng chó ý lµ ngµy nay thÕ giíi ®ang ®i vµo cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghÖ míi (nh­ vi ®iÖn tö, tin häc, sinh häc, vËt liÖu míi) hÇu nh­ lµm thay ®æi nhiÒu ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cña s¶n xuÊt nh­: viÖc tiªu tèn nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ngµy cµng Ýt, nhiÒu lo¹i vËt liÖu míi ra ®êi, l­îng lao ®éng dïng vµo s¶n xuÊt còng gi¶m bít do ¸p dông tù ®éng ho¸ vµ c«ng nghÖ míi. Do vËy, trong s¶n xuÊt kinh doanh vÊn ®Ò ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp lµ tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ mµ ®ãn b¾t htêi c¬, øng dông thµnh tùu khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i vµo s¶n xuÊt ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh gãp phÇn n©ng cao lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Bªn c¹nh viÖc ¸p dông thµnh tùu khoa häc vµo s¶n xuÊt th× nhµ qu¶n lý cÇn ph¶i lu«n quan t©m tíi c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng vµ sö dông con ng­êi. Bëi ®©y còng lµ mét nh©n tè rÊt quan träng ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng trong s¶n xuÊt. ViÖc tæ chøc lao ®éng khoa häc sÏ t¹o ra sù kÕt hîp c¸c yÕu tè s¶n xuÊt mét c¸ch hîp lý lo¹i trõ ®­îc t×nh tr¹ng l·ng phÝ lao ®éng, l·ng phÝ giê m¸y, cã t¸c dông lín thóc ®Èy viÖc n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm. Nh­ng ®iÒu quan träng h¬n vµ cã ý nghÜa h¬n trong viÖc tæ chøc qu¶n lý lao ®éng cña mét doanh nghiÖp lµ ë chç biÕt sö dông yÕu tè “con ng­êi”, biÕt kh¬i dËy 15
17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp tiÒm n¨ng trong mçi con ng­êi, chñ doanh nghiÖp ph¶i biÕt båi d­ìng tr×nh ®é cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, quan t©m ®Õn ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn, ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña mçi ng­êi trong doanh nghiÖp. 1.1.5.3_ Nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan vµ chñ quan Ta cã c«ng thøc x¸c ®Þnh lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh­ sau: LN = D – G – C trong ®ã LN: lîi nhuËn thuÇn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh D: doanh thu tiªu thô s¶n phÈm G: gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n C: chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp NÕu quan niÖm doanh thu tuú thuéc vµo s¶n l­îng hµng ho¸ b¸n ra vµ gi¸ b¸n b×nh qu©n cña tõng lo¹i s¶n phÈm, gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n phô thuéc vµo sè l­îng hµng ho¸ b¸n ra vµ gi¸ vèn b×nh qu©n cña tõng lo¹i s¶n phÈm tiªu thô, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp còng phô thuéc vµo s¶n l­îng hµng ho¸ b¸n ra vµ chi phÝ b¸n hµng chi phÝ qu¶n lý doanh nhgiÖp trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, th× lîi nhuËn rßng tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phô thuéc vµo n¨m nh©n tè sau: Mét lµ, nh©n tè s¶n l­îng tiªu thô, trong ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng thay ®æi, khi s¶n l­îng tiªu thô t¨ng lªn hoÆc gi¶m ®i bao nhiªu lÇn th× lîi nhuËn còng t¨ng lªn gi¶m ®i bÊy nhiªu lÇn. ViÖc t¨ng gi¶m khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña s¶n xuÊt kinh doanh c¶ vÒ khèi l­îng, chÊt l­îng, chñng lo¹i s¶n phÈm, vµ thêi h¹n còng nh­ ph¶n ¸nh kÕt qu¶ c«ng t¸c b¸n hµng cña doanh nghiÖp. Nh­ vËy, t¸c ®éng cña nh©n tè nµy chñ yÕu ph¶n ¸nh yÕu tè chñ quan trong c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Hai lµ, nh©n tè kÕt cÊu tiªu thô, kÕt cÊu tiªu thô thay ®æi cã thÓ lµm t¨ng hoÆc gi¶m tæng sè lîi nhuËn. Trong thùc tÕ nÕu t¨ng tû träng b¸n ra nh÷ng mÆt hµng cã møc lîi nhuËn cao vµ gi¶m tû träng b¸n ra nh÷ng mÆt hµng cã møc lîi nhuËn thÊp h¬n th× mÆc dï lîi nhuËn c¸ biÖt cña tõng mÆt hµng ho¸ kh«ng thay ®æi nh­ng tæng sè lîi nhuËn cña doanh nghiÖp sÏ t¨ng hoÆc ng­îc l¹i nÕu gi¶m tû träng b¸n ra nh÷ng mÆt hµng cã møc lîi nhuËn cao vµ t¨ng tû träng b¸n ra nh÷ng mÆt hµng cã møc lîi nhuËn thÊp th× tæng sè lîi nhuËn mµ doanh nghiÖp thu ®­îc sÏ bÞ gi¶m. ViÖc thay ®æi 16
18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp kÕt cÊu tiªu thô tr­íc hÕt lµ do t¸c ®éng cña nhu cÇu thÞ tr­êng, tøc lµ t¸c ®éng cña nh©n tè kh¸ch quan. MÆt kh¸c, ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu thÞ tr­êng th­êng xuyªn biÕn ®éng, b¶n th©n mçi doanh nghiÖp ph¶i t×m c¸ch tù ®iÒu chØnh tõ kh©u s¶n xuÊt cho ®Õn kh©u tiªu thô s¶n phÈm vµ khi ®ã t¸c ®éng nµy l¹i lµ t¸c ®éng mang yÕu tè chñ quan trong c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Ba lµ, nh©n tè gi¸ b¸n, gi¸ b¸n s¶n phÈm thay ®æi ¶nh h­ëng thuËn chiÒu ®Õn lîi nhuËn, tr­êng hîp gi¸ c¶ hµng ho¸ cña mét sè mÆt hµng cßn do nhµ n­íc quyÕt ®Þnh vµ trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn quyÕt liÖt, gi¸ c¶ hµng ho¸ t¨ng hay gi¶m lµ do t¸c ®éng cña nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan nh­: nhu cÇu , thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng. Cßn do phÈm cÊp chÊt l­îng hµng ho¸ kh«ng ®¹t tiªu chuÈn lµm cho gi¸ b¸n b×nh qu©n thay ®æi th× ®ã l¹i lµ do t¸c ®éng cña nh©n tè chñ quan. Bèn lµ, nh©n tè gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n, thùc chÊt ¶nh h­ëng cña nh©n tè nµy lµ ¶nh h­ëng cña gi¸ thµnh s¶n phÈm tiªu thô vµ nã t¸c ®éng nghÞch chiÒu ®Õn lîi nhuËn. Nh­ ng­êi ta biÕt, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao hay thÊp, t¨ng hay gi¶m lµ tuú thuéc vµo kÕt qu¶ cña viÖc qu¶n lý tµi chÝnh vµ sö dông lao ®éng, vËt t­ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. NÕu tæ chøc qu¶n lý tèt s¶n xuÊt vµ tµi chÝnh th× ®©y sÏ lµ nh©n tè t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈn, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Tr­íc hÕt, tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt ®¹t tr×nh ®é cao cã thÓ gióp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®­îc møc s¶n xuÊt tèi ­u, ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt tèi ­u lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm h¹ xuèng. Nhê vµo viÖc bè trÝ c¸c kh©u s¶n xuÊt hîp lý cã thÓ h¹n chÕ sù l·ng phÝ phÝ nguyªn vËt liÖu, gi¶m thÊp tû lÖ phÕ phÈm, nh÷ng chi phÝ vÒ ngõng s¶n xuÊt Bªn c¹nh ®ã th× c«ng t¸c tæ chøc sö dông vèn hîp lý, ®¸p øng ®Çy ®ñ kÞp thêi nhu cÇu cho viÖc mua s¾m vËt t­ tr¸nh ®­îc nh÷ng tæn thÊt cho s¶n xuÊt khi m¸y mãc ph¶i ngõng lµm viÖc do thiÕu vËt t­. §ång thêi th«ng qua viÖc tæ chøc sö dông vèn, kiÓm tra ®­îc t×nh h×nh dù tr÷ vËt t­, tån kho s¶n phÈm, tõ ®ã ph¸t hiÖn ng¨n ngõa kÞp thêi t×nh tr¹ng ø ®äng, mÊt m¸t hao hôt vËt t­, s¶n phÈm ViÖc ®Èy m¹nh chu chuyÓn vèn cã thÓ gi¶m bít nhu cÇu vay vèn khiÕn cho doanh nghiÖp gi¶m bít chi phÝ vÒ tr¶ l·i tiÒn vay, tÊt c¶ nh÷ng sù t¸c ®éng trªn ®Òu lµ t¸c ®éng cña nh©n tè chñ quan trong c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh nghiÖp. NÕu tæ chøc tèt c«ng t¸c nµy sÏ lµm gi¶m bít chi phÝ 17
19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp s¶n xuÊt gãp phÇn tÝch cùc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm n©ng cao lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. N¨m lµ, t¸c ®éng cña nh©n tè chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, tÝnh chÊt ¶nh h­ëng cña nh©n tè nµy gièng víi ¶nh h­ëng cÊu nh©n tè gi¸ b¸n, xÐt c¶ vÒ møc ®é còng nh­ tÝnh chÊt ¶nh h­ëng . 1.1.6_ C¸c chØ tiªu vÒ lîi nhuËn §Ó so s¸nh, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, ng­êi ta c¨n cø vµo møc lîi nhuËn tuyÖt ®èi vµ møc lîi nhuËn t­¬ng ®èi mµ doanh nghiÖp ®¹t ®­îc trong kú. 1.1.6.1_ Møc lîi nhuËn tuyÖt ®èi Møc lîi nhuËn tuyÖt ®èi gåm Lîi nhuËn tr­íc thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp vµ l·i vay Lîi nhuËn tr­íc thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp Lîi nhuËn sau thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ( hay cßn gäi lµ lîi nhuËn rßng) Tuy nhiªn, khi so s¸nh chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp chØ tiªu lîi nhuËn tuyÖt ®èi Ýt ®­îc sö dông, mµ nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh th­êng quan t©m h¬n tíi chØ tiªu vÒ møc lîi nhuËn t­¬ng ®èi ( chÝnh lµ tû suÊt lîi nhuËn ) 1.1.6.2_ Møc lîi nhuËn t­¬ng ®èi Møc lîi nhuËn t­¬ng ®èi, tû suÊt lîi nhuËn (cßn gäi lµ møc doanh lîi) ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña mét lo¹t chÝnh s¸ch vµ quyÕt ®Þnh cña doanh nghiÖp. Tû suÊt lîi nhuËn lµ chØ tiªu tr¶ lêi cho c©u hái cuèi cïng doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ nh­ thÕ nµo, lµ c¬ së quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Tû suÊt lîi nhuËn lµ ®¸p sè sau cïng cña hiÖu qu¶ kinh doanh vµ lµ mét luËn cø quan träng ®Ó c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh ®­a ra quyÕt ®Þnh tµi chÝnh trong t­¬ng lai. Tû suÊt lîi nhuËn (møc doanh lîi) cã nhiÒu d¹ng: a. Tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu ChØ tiªu nµy ®­îc tÝnh b»ng c¸ch chia lîi nhuËn cho doanh thu tiªu thô s¶n phÈm. VÒ lîi nhuËn cã hai chØ tiªu mµ nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh rÊt quan t©m lµ lîi nhuËn tr­íc thuÕ vµ lîi nhuËn sau thuÕ (lîi nhuËn thuÇn tuý sau 18
20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp khi ®· nép c¸c kho¶n cho ng©n s¸ch nhµ n­íc). Do vËy t­¬ng øng còng sÏ cã hai chØ tiªu TSLN trªn doanh thu, c«ng thøc x¸c ®Þnh nh­ sau: TS LN tr­íc thuÕ trªn doanh thu = Lîi nhuËn tr­íc thuÕ * 100/ Doanh thu thuÇn TSLN sau thuÕ trªn doanh thu = Lîi nhuËn sau thuÕ * 100/ Doanh thu thuÇn ChØ tiªu Tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu ph¶n ¸nh b×nh qu©n trong mét ®ång doanh thu mµ doanh nghiÖp thùc hiÖn trong kú cã mÊy ®ång lîi nhuËn. b. Tû suÊt lîi nhuËn trªn tæng tµi s¶n ChØ tiªu nµy ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch chia lîi nhuËn tr­íc thuÕ vµ l·i vay (EBIT) cho gi¸ trÞ tµi s¶n b×nh qu©n theo c«ng thøc TS LN trªn tµi s¶n = LN tr­íc thuÕ vµ l·i vay* 100 / Tµi s¶n b×nh qu©n TS LN trªn tµi s¶n = EBIT * 100/ Tµi s¶n b×nh qu©n ChØ tiªu Tû suÊt lîi nhuËn trªn tµi s¶n ph¶n ¸nh mét ®ång gi¸ trÞ tµi s¶n mµ doanh nghiÖp ®· huy ®éng vµo s¶n xuÊt kinh doanh t¹o ra mÊy ®ång lîi nhuËn tr­íc thuÕ vµ l·i vay. c. Tû suÊt lîi nhuËn vèn kinh doanh ChØ tiªu nµy ®­îc tÝnh b»ng c¸ch chia lîi nhuËn cho b×nh qu©n tæng sè vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú nghiªn cøu. Còng gièng nh­ chØ tiªu TSLN trªn doanh thu, ng­êi ta th­êng tÝnh riªng rÏ mèi quan hÖ gi÷a lîi nhuËn tr­íc thuÕ vµ lîi nhuËn sau thuÕ víi vèn kinh doanh. C«ng thøc ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: TS LN tr­íc thuÕ vèn kinh doanh = Lîi nhuËn tr­íc thuÕ * 100/ Vèn kinh doanh b×nh qu©n TSLN sau thuÕ vèn kinh doanh = Lîi nhuËn sau thuÕ * 100/ Vèn kinh doanh b×nh qu©n ChØ tiªu Tû suÊt lîi nhuËn vèn kinh doanh ph¶n ¸nh mét ®ång vèn kinh doanh mµ doanh nghiÖp ®· sö dông vµo s¶n suÊt kinh doanh trong kú t¹o ra mÊy ®ång lîi nhuËn. Trong hai chØ tiªu TSLN tr­íc thuÕ vèn kinh doanh vµ TSLN sau thuÕ vèn kinh doanh th× chØ tiªu TSLN sau thuÕ vèn kinh doanh ®­îc c¸c nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh sö dông nhiÒu h¬n, bëi lÏ nã 19
21. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp ph¶n ¸nh sè lîi nhuËn cßn l¹i (sau khi doanh nghiÖp ®· tr¶ l·i vay ng©n hµng vµ thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ n­íc) ®­îc sinh ra do sö dông b×nh qu©n mét ®ång vèn kinh doanh. d. Tû suÊt lîi nhuËn vèn chñ së h÷u Môc tiªu ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp lµ t¹o ra lîi nhuËn rßng cho c¸c chñ nh©n, nh÷ng ng­êi chñ së h÷u doanh nghiÖp ®ã. Doanh lîi vèn chñ së h÷u lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ møc ®é thùc hiÖn cña môc tiªu nµy. TSLN vèn chñ së h÷u ®­îc tÝnh b»ng c¸ch chia lîi nhuËn sau thuÕ cho vèn chñ së h÷u b×nh qu©n. C«ng thøc x¸c ®Þnh nh­ sau: TSLN vèn chñ së h÷u = Lîi nhuËn sau thuÕ * 100 / Vèn chñ së h÷u b×nh qu©n ChØ tiªu TSLN vèn chñ së h÷u cã ý nghÜa lµ mét ®ång vèn mµ chñ së h÷u bá vµo s¶n xuÊt kinh doanh trong kú mang l¹i mÊy ®éng lîi nhuËn sau thuÕ. NÕu doanh nghiÖp cã TSLN vèn chñ së h÷u > TSLN sau thuÕ trªn tæng vèn kinh doanh, ®iÒu ®ã chøng tá viÖc doanh nghiÖp sö dông vèn vay rÊt cã hiÖu qu¶. e. Tû suÊt lîi nhuËn trªn gi¸ thµnh Lµ quan hÖ gi÷a lîi nhuËn tiªu thô so víi gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm hµng ho¸ tiªu thô, c«ng thøc ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: TSLN trªn gi¸ thµnh = P * 100 / Zsp Trong ®ã: P: lîi nhuËn tiªu thô trong kú Zsp: gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm hµng ho¸ tiªu thô trong kú Th«ng qua chØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn trªn gi¸ thµnh nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh cã thÓ thÊy râ hiÖu qu¶ cña chi phÝ bá vµo s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. 1.2_ BiÖn ph¸p n©ng cao lîi nhuËn trong c¸c doanh nghiÖp 1.2.1_ Sö dông hÖ thèng “®ßn bÈy” trong doanh nghiÖp Trong vËt lý, ®ßn bÈy cã t¸c dông lµ chØ cÇn sö dông mét lùc nhá cã thÓ di chuyÓn mét vËt lín. Cßn trong kinh tÕ ®ßn bÈy ®­îc gi¶i thÝch b»ng sù gia t¨ng rÊt nhá vÒ s¶n l­îng (hoÆc doanh thu) cã thÓ ®¹t ®­îc mét sù gia t¨ng rÊt lín vÒ lîi nhuËn. T¸c dông cña ®ßn bÈy ®­îc sö dông ®Ó biÖn minh cho kh¶ n¨ng vÒ chi tr¶ nh÷ng chi phÝ cè ®Þnh khi sö dông tµi s¶n hoÆc vèn ®Ó nhÊn m¹nh kh¶ n¨ng hoµn tr¶ cho nh÷ng ng­êi chñ cña 20
22. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp chóng. T¸c dông ®ßn bÈy xuÊt hiÖn khi mµ mét c«ng ty cã nh÷ng chi phÝ cè ®Þnh. HÖ thèng ®ßn bÈy ®­îc c¸c doanh nghiÖp sö dông trong qu¶n lý tµi chÝnh lµ ®ßn bÈy kinh doanh, ®ßn bÈy tµi chÝnh, ®ßn bÈy tæng hîp. 1.2.1.1_ §ßn bÈy kinh doanh a. Kh¸i niÖm ®ßn bÈy kinh doanh : Lµ sù kÕt hîp gi÷a chi phÝ bÊt biÕn (®Þnh phÝ) vµ chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ) trong viÖc ®iÒu hµnh doanh nghiÖp. §ßn bÈy kinh doanh sÏ rÊt lín trong c¸c doanh nghiÖp cã tû lÖ chi phÝ bÊt biÕn cao h¬n so víi chi phÝ kh¶ biÕn, ng­îc l¹i ®ßn bÈy kinh doanh sÏ thÊp khi tû lÖ chi phÝ bÊt biÕn nhá h¬n chi phÝ kh¶ biÕn. Khi ®ßn bÈy kinh doanh cao, chØ cÇn mét sù thay ®æi nhá vÒ s¶n l­îng tiªu thô còng lµm thay ®æi lín vÒ lîi nhuËn, nghÜa lµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp sÏ rÊt nh¹y c¶m víi thÞ tr­êng khi doanh thu biÕn ®éng. §ßn bÈy kinh doanh cã c¬ së tõ quan hÖ gi÷a doanh thu cña mét c«ng ty víi nh÷ng thu nhËp khi ch­a tr¶ l·i vµ nép thuÕ cña nã. Nh­ vËy, ®ßn bÈy kinh doanh lµ tû lÖ thay ®æi vÒ lîi nhuËn tr­íc thuÕ vµ l·i vay (EBIT: earning before interest and tax) ph¸t sinh do sù thay ®æi vÒ s¶n l­îng tiªu thô. b. §é lín cña ®ßn bÈy kinh doanh §é lín cña ®ßn bÈy kinh doanh (DOL: degree oprating leverage) tån t¹i trong doanh nghiÖp ë møc ®é s¶n l­îng cho s½n ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: DOL = tû lÖ thay ®æi EBIT/ tû lÖ thay ®æi s¶n l­îng tiªu thô Chóng ta cã thÓ thµnh lËp c«ng thøc ®Ó do l­êng ®é lín cña ®ßn bÈy kinh doanh nh­ sau: gäi F lµ ®Þnh phÝ (kh«ng cã l·i vay) V lµ biÕn phÝ trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm g lµ gi¸ b¸n mét s¶n phÈm Khi tiªu thô ®­îc Q0 s¶n phÈm ta sÏ ®¹t ®­îc lîi nhuËn tr­íc thuÕ vµ l·i vay lµ P0 , ta cã P0 = Tæng doang thu – Tæng chi phÝ = Q0 g – (F + Q0 V) = Q0 (g – V) – F 21
23. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NÕu tiªu thô ®­îc Q1s¶n phÈm (Q1> Q0 ) th× sÏ ®¹t ®­îc lîi nhuËn tr­íc thuÕ vµ l·i vay lµ P1 , ta cã P1 = Tæng doanh thu – Tæng chi phÝ = Q1 (g – V) – F Ta gäi Q = Q1 – Q0 P = P1 – P0 = Q1 (g – V) – F – Q0 (g – V) + F = Q1 (g – V) – Q0 (g – V) = (Q1 – Q0 )(g – V) = Q(g –V) Khi ®ã ®é lín cña ®ßn bÈy kinh doanh (DOL) ë møc ®é s¶n l­îng Q0 ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: DOL = Tû lÖ thay ®æi cña EBIT / Tû lÖ thay ®æi s¶n l­îng tiªu thô = lîi nhuËn / lîi nhuËn gèc / s¶n l­îng / s¶n l­îng gèc = P/ P0 / Q/ Q0 = Q(g – V)/ [ Q0 (g – V) – F] / Q/ Q0 = Q(g – V) / [ Q0 (g – V) – F] Nh­ vËy, ®é lín cña ®ßn bÈy kinh doanh ®Æt träng t©m vµo ®Þnh phÝ vµ tû lÖ thuËn víi ®Þnh phÝ. DOL cho biÕt lîi nhuËn cña doanh nghiÖp sÏ thay ®æi nh­ thÕ nµo khi l­îng b¸n thay ®æi 1%. c. T¸c dông cña ®ßn bÈy kinh doanh §ßn bÈy kinh doanh lµ c«ng cô ®­îc c¸c nhµ qu¶n lý sö dông ®Ó gia t¨ng lîi nhuËn, ë doanh nghiÖp trang bÞ tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§) hiÖn ®¹i, ®Þnh phÝ rÊt cao, biÕn phÝ rÊt nhá th× s¶n l­îng hoµ vèn rÊt lín. Nh­ng mét khi ®· v­ît qua ®iÓm hoµ vèn th× l¹i cã ®ßn bÈy rÊt lín, do ®ã chØ cÇn mét sù thay ®æi nhá cña s¶n l­îng còng sÏ lµm gia t¨ng mét l­îng lín lîi nhuËn. Chóng ta cã c«ng thøc ®o l­êng sù t¸c ®éng cña ®ßn bÈy kinh doanh tíi sù gia t¨ng lîi nhuËn nh­ sau: Tû lÖ gia t¨ng EBIT = DOL * Tû lÖ thay ®æi vÒ s¶n l­îng tiªu thô Kh¸i niÖm ®ßn bÈy kinh doanh cung cÊp cho c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp mét c«ng cô ®Ó dù kiÕn lîi nhuËn. ®ßn bÈy kinh doanh thuéc ph¹m vi mµ nh÷ng chi phÝ cè ®Þnh ®­îc sö dông cã lîi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn cÇn l­u ý r»ng: ®ßn bÈy kinh doanh nh­ “con dao 22
24. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp hai l­ìi”, chóng ta biÕt ®ßn bÈy kinh doanh phô thuéc vµo ®Þnh phÝ, nÕu v­ît qua ®iÓm hoµ vèn th× doanh nghiÖp nµo cã ®Þnh phÝ cao sÏ thu ®­îc lîi nhuËn cao, nh­ng nÕu ch­a v­ît qu¸ ®iÓm hoµ vèn, ë cïng mét møc ®é s¶n l­îng th× doanh nghiÖp nµo cã ®Þnh phÝ cµng cao th× lç cµng lín. §iÒu nµy gi¶i thÝch t¹i sao c¸c doanh nghiÖp ph¶i phÊn ®Êu ®Ó ®¹t ®­îc s¶n l­îng hoµ vèn. Khi v­ît qu¸ ®iÓm hoµ vèn th× ®ßn bÈy kinh doanh lu«n lu«n d­¬ng vµ nã ¶nh h­ëng tÝch cùc tíi sù gia t¨ng lîi nhuËn. 1.2.1.2_ §ßn bÈy tµi chÝnh a. Kh¸i niÖm ®ßn bÈy tµi chÝnh §ßn bÈy tµi chÝnh lµ mèi quan hÖ tû lÖ gi÷a vèn m¾c nî vµ tæng sè vèn hiÖn cã, ®«i khi ng­êi ta cßn gäi lµ hÖ sè nî. Th«ng qua hÖ sè nî, ng­êi ta cßn x¸c ®Þnh ®­îc møc ®é gãp vèn cña chñ së h÷u víi sè nî vay, nã cã mét vÞ trÝ vµ tÇm quan träng ®Æc biÖt vµ ®­îc coi nh­ mét chÝnh s¸ch tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. NÕu gäi: C lµ tæng vèn chñ së h÷u, Vlµ tæng sè nî vay T lµ tæng vèn kinh doanh mµ doanh nghiÖp ®ang sö dông (T = C + V) Hv lµ hÖ sè nî vay, Hv = V/ T HÖ sè nî vay (Hv) ph¶n ¸nh trong mét ®ång vèn kinh doanh mµ doanh nghiÖp hiÖn ®ang sö dông cã mÊy ®ång vèn vay, khi ®ã møc ®é gãp vèn cña chñ së h÷u lµ Hc = 1 – Hv. Khi Hv cµng lín th× chñ së h÷u cµng cã lîi, v× khi ®ã chñ së h÷u chØ ph¶i ®ãng gãp mét l­îng vèn Ýt nh­ng ®­îc sö dông mét l­îng tµi s¶n lín. §Æc biÖt khi doanh nghiÖp t¹o ra lîi nhuËn trªn tiÒn vay lín h¬n so víi tiÒn l·i ph¶i tr¶ th× phÇn lîi nhuËn dµnh cho chñ së h÷u gia t¨ng rÊt nhanh. b. §é lín cña ®ßn bÈy tµi chÝnh §ßn bÈy tµi chÝnh lµ sù ®¸nh gi¸ chÝnh s¸ch vay nî ®­îc sö dông trong viÖc ®iÒu hµnh doanh nghiÖp. V× l·i vay ph¶i tr¶ kh«ng ®æi khi s¶n l­îng thay ®æi, do ®ã ®ßn bÈy tµi chÝnh sÏ rÊt lín trong c¸c doanh nghiÖp cã tû sè nî cao vµ ng­îc l¹i ®ßn bÈy tµi chÝnh sÏ rÊt nhá nÕu tû sè nî cña doanh nghiÖp thÊp. Cßn nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng m¾c nî (tû sè nî = 0) th× sÏ kh«ng cã ®ßn bÈy tµi chÝnh. Nh­ vËy ®ßn bÈy tµi chÝnh ®Æt träng t©m vµo tû sè nî, khi ®ßn bÈy tµi chÝnh cao th× chØ cÇn mét sù thay ®æi 23
25. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nhá vÒ lîi nhuËn tr­íc thuÕ vµ l·i vay còng cã thÓ lµm t¨ng mét tû lÖ cao h¬n vÒ doanh lîi vèn chñ së h÷u, nghÜa lµ tû suÊt lîi nhuËn vèn chñ së h÷u rÊt nh¹y c¶m khi mµ EBIT thay ®æi. §é lín ®ßn bÈy tµi chÝnh (DFL:degree finance leverage) ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: DFL = tû lÖ thay ®æi vÒ doanh lîi vèn chñ së h÷u / tû lÖ thay ®æi cña lîi nhuËn tr­íc thuÕ vµ l·i vay NÕu gäi I lµ l·i vay ph¶i tr¶ th× DFL = [ Q0 (g – V) – F] / [ Q0 (g – V) – F – I] C«ng thøc ®­îc chøng minh nh­ sau: Khi tiªu thô ®­îc s¶n phÈm Q0 , doanh nghiÖp ®¹t lîi nhuËn tr­íc thuÕ vµ l·i vay lµ P0 = Q0 g – (F+ Q0 V) = Q0 (g – V) – F ' lîi nhuËn sau thuÕ lµ P0 = [ Q0 (g – V) – F – I](1 – t%) t: thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ' TSLN sau thuÕ vèn CSH lµ P0 / C = [ Q0 (g – V) – F – I](1 – t%) / C Khi tiªu thô ®­îc s¶n phÈm Q1 (Q1 > Q0 ), doanh nghiÖp ®¹t lîi nhuËn tr­íc thuÕ vµ l·i vay lµ P1 = Q1 g – (F + Q1 V) = Q1 (g – V) – F ' lîi nhuËn sau thuÕ lµ P1 = [Q1 (g – V) – F – I](1 – t%) ' TSLN sau thuÕ vèn CSH lµ P1 / C = [Q1 (g – V) – F – I](1 – t%) / C Gäi Q = Q1– Q0 P = P1 – P0 = (Q1 – Q0 )(g – V) = Q(g – V) ' Møc gia t¨ng doanh lîi vèn CSH ®­îc x¸c ®Þnh lµ Pc ' ' ' Pc = P1 – P0 = (Q1 – Q0 )(g – V)(1 – t%) / C = Q(g – V)(1 – t%) / C Víi tû lÖ thay ®æi vÒ doanh lîi vèn chñ së h÷u khi s¶n l­îng thay ®æi lµ ' ' Pc / Poc = Q(g – V) / [ Q0 (g – V) – F – I] (c«ng thøc a) 24
26. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Vµ tû lÖ thay ®æi vÒ lîi nhuËn tr­íc thuÕ vµ l·i vay khi s¶n l­îng thay ®æi lµ: P/ P0 = Q(g – V) / Q0 (g – V) – F (c«ng thøc b) Tõ hai c«ng thøc a vµ b ta tÝnh ®­îc ®é lín cña ®ßn bÈy tµi chÝnh (DFL) ' ' DFL = Pc / Poc / P/ P0 = [ Q0 (g – V) – F] / [ Q0 (g – V) – F – I] c. T¸c dông cña ®ßn bÈy tµi chÝnh §ßn bÈy tµi chÝnh ®­îc sö dông rÊt nhiÒu trong giao dÞch th­¬ng m¹i, ®Æc biÖt lµ ë ®©u mµ tµi s¶n vµ nguån vèn thùc tÕ bao gåm tr¸i phiÕu, cæ phiÕu ­u ®·i chø kh«ng ph¶i cæ phiÕu th­êng. §ßn bÈy tµi chÝnh cã quan hÖ víi t­¬ng quan gi÷a thu nhËp c«ng ty tr­íc khi tr¶ l·i vµ nép thuÕ vµ thu nhËp dµnh cho chñ së h÷u cæ phiÕu th­êng vµ nh÷ng cæ ®«ng kh¸c. Kh¶ n¨ng gia t¨ng lîi nhuËn cao lµ ®iÒu mong ­íc cña c¸c chñ së h÷u, trong ®ã ®ßn bÈy tµi chÝnh lµ mét c«ng cô ®­îc c¸c nhµ qu¶n lý ­a dïng. Nh­ng ®ßn bÈy tµi chÝnh võa lµ mét c«ng cô tÝch cùc cho viÖc khuyÕch ®¹i lîi nhuËn rßng trªn mét ®ång vèn chñ së h÷u, võa lµ mét c«ng cô k×m h·m sù gia t¨ng ®ã. Sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i nµy tuú thuéc vµo sù kh«n ngoan hay khê d¹i cña nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp khi lùa chän c¬ cÊu tµi chÝnh vµ viÖc chän lùa c¬ cÊu vèn (hÖ sè nî cao hay thÊp) sÏ lµm t¨ng hoÆc gi¶m tÝnh m¹o hiÓm cña doanh nghiÖp. Xem xÐt ph©n tÝch viÖc sö dông ®ßn bÈy tµi chÝnh cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi ng­êi qu¶n lý doanh nghiÖp trong viÖc ®Þnh h­íng tæ chøc nguån vèn cña doanh nghiÖp. 1.2.1.3_ §ßn bÈy tæng hîp §ßn bÈy tæng hîp ph¶n ¸nh mèi qua hÖ gi÷a chi phÝ bÊt biÕn vµ chi phÝ kh¶ biÕn, ®é lín cña ®ßn bÈy kinh doanh sÏ rÊt lín ë nh÷ng doanh nghiÖp cã chi phÝ bÊt biÕn cao h¬n chi phÝ kh¶ biÕn. Nh÷ng ®ßn bÈy kinh doanh chØ t¸c ®éng ®Õn lîi nhuËn tr­íc thuÕ vµ l·i vay. Cßn ®é lín cña ®ßn bÈy tµi chÝnh chØ phô thuéc vµo tû sè m¾c nî, do ®ã, ®ßn bÈy tµi chÝnh t¸c ®éng ®Õn lîi nhuËn sau thuÕ vµ l·i vay. Bëi vËy khi ¶nh h­ëng cña ®ßn bÈy kinh doanh chÊm døt th× ¶nh h­ëng cña ®ßn bÈy tµi chÝnh sÏ thay thÕ ®Ó khuyÕch ®¹i doanh lîi vèn chñ së h÷u khi doanh thu thay ®æi. V× lÏ ®ã mµ ®ßn bÈy tæng hîp ra ®êi, ®ßn bÈy tæng hîp lµ sù kÕt hîp cña ®ßn bÈy kinh doanh vµ ®ßn bÈy tµi chÝnh, ®é lín cña ®ßn bÈy tæng hîp (DTL: degree total leverage ) ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: 25
27. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp DTL = DOL*DFL DTL = Qo(g – V) / [Qo(g – V) – F – I] Tõ c«ng thøc ®ßn bÈy tæng hîp , chóng ta cã nhËn xÐt: mét quyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi trî cho viÖc ®Çu t­ ®ã b»ng vèn vay (ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, vay ng©n hµng ) sÏ cho phÐp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c sù biÕn ®éng cña doanh thu ¶nh h­ëng nh­ thÕ nµo tíi lîi nhuËn cña chñ së h÷u. §ßn bÈy tæng hîp ph¶n ¸nh t¸c ®éng cña ®ßn bÈy kinh doanh vµ ®ßn bÈy tµi chÝnh tíi møc ®é m¹o hiÓm cña c«ng ty (møc ®é cña kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî cè ®Þnh kÕt hîp víi nh÷ng kh¶ n¨ng kh«ng ch¾c ch¾n kh¸c). §ßn bÈy tæng hîp cho biÕt kh¶ n¨ng cña c«ng ty trong sö dông chi phÝ ho¹t ®éng cè ®Þnh vµ chi phÝ tµi chÝnh cè ®Þnh ®Ó nh©n t¸c ®éng khi thay ®æi l­îng b¸n tíi thu nhËp mçi cæ phiÕu. NÕu l­îng b¸n thay ®æi 1% lµm cho thu nhËp mçi cæ phiÕu v­ît qu¸ % thay ®æi cña l­îng b¸n th× t¸c ®éng cña ®ßn bÈy tæng hîp sÏ d­¬ng. KÕt luËn: Khi t¸c ®éng cña nh÷ng ®ßn bÈy t¨ng th× sù m¹o hiÓm cña c«ng ty còng t¨ng, kÓ tõ khi mµ sù m¹o hiÓm liªn quan tíi kh¶ n¨ng trang tr¶i chi phÝ ho¹t ®éng cè ®Þnh vµ chi phÝ tµi chÝnh cè ®Þnh cña nã. Ph©n tÝch ®ßn bÈy lµ mét phÇn cña ph©n tÝch hoµn vèn vµ cïng sö dông nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n: gi¸ c¶, s¶n l­îng, chi phÝ kh¶ biÕn, chi phÝ bÊt biÕn Mäi sù hiÓu biÕt vÒ ba lo¹i ®ßn bÈy ®· ®­îc ®Ò cËp ë trªn sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý tµi chÝnh ®¸nh gi¸ ®­îc møc ®é c¸c lo¹i rñi ro (rñi ro trong kinh doanh, rñi ro vÒ mÆt tµi chÝnh) mµ doanh nghiÖp cã thÓ gÆp ph¶i trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. MÆt kh¸c, sù hiÓu biÕt vÒ ®ßn bÈy cßn gióp cho nhµ qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp lùa chän c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn kinh doanh cña doanh nghiÖp trong viÖc ®Çu t­, trang bÞ c¬ së vËt chÊt, kü thuËt vµ møc ®é sö dông vèn vay ®Ó cã thÓ t¨ng tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn chñ së h÷u, ®ång thêi ®¶m b¶o an toµn cho doanh nghiÖp trong kinh doanh. 1.2.2_ H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, khi quyÕt ®Þnh lùa chän ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh mét lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã, doanh nghiÖp cÇn ph¶i tÝnh ®Õn l­îng chi phÝ bá ra ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm ®ã. Nh­ vËy cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ thµnh s¶n phÈm. 26
28. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 1.2.2.1_ Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm (Zsp) a. Kh¸i niÖm: Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé chi phÝ cña doanh nghiÖp ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. b. ý nghÜa cña chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm gi÷ mét vai trß quan träng thÓ hiÖn trªn c¸c mÆt sau: Gi¸ thµnh lµ th­íc ®o møc chi phÝ tiªu hao ph¶i bï ®¾p, lµ mét c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó quyÕt ®Þnh lùa chän s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã, doanh nghiÖp ph¶i n¾m ®­îc nhu cÇu thÞ tr­êng, gi¸ c¶ thÞ tr­êng vµ ®iÒu tÊt yÕu ph¶i biÕt møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm do doanh nghiÖp ph¶i bá ra. Trªn c¬ së ®ã míi x¸c ®Þnh ®­îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña lo¹i s¶n phÈm ®ã ®Ó quyÕt ®Þnh lùa chän vµ quyÕt ®Þnh khèi l­îng s¶n xuÊt nh»m ®¹t ®­îc lîi nhuËn tèi ®a. Khi x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh thùc tÕ mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh còng cÇn ph¶ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh thùc tÕ cña nã. Gi¸ thµnh lµ mét c«ng cô quan träng cña doanh nghiÖp ®Ó kiÓm so¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, xem xÐt hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p tæ chøc kü thuËt. Th«ng qua t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, doanh nghiÖp cã thÓ xem xÐt t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ bá chi phÝ vµo s¶n xuÊt, t¸c ®éng vµ hiÖu qu¶ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p tæ chøc kü thuËt ®Õn s¶n xuÊt, ph¸t hiÖn vµ t×m ra nguyªn nh©n dÉn ®Õn ph¸t sinh chi phÝ kh«ng hîp lý ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc. Gi¸ thµnh lµ mét c¨n cø quan träng ®Ó doanh nghiÖp ®Þnh gi¸ c¶ ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm. 1.2.2.2_ BiÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm Víi ý nghÜa quan träng nªu trªn, trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh mét yªu cÇu kh¸ch quan ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i quan t©m t×m biÖn ph¸p h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m t¨ng lîi nhuËn. Muèn h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm doanh nghiÖp cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p chñ yÕu sau: 27
29. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Mét lµ, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. N©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng lµm cho sè giê c«ng tiªu hao ®Ó s¶n xuÊt ra mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm gi¶m bít hoÆc lµm cho sè l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong mét ®¬n vÞ thêi gian t¨ng thªm. KÕt qu¶ cña viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng lµm cho chi phÝ vÒ tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt vµ mét sè kho¶n chi phÝ cè ®Þnh kh¸c trong gi¸ thµnh ®­îc h¹ thÊp. Nh­ng sau khi n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng thªm, chi phÝ tiÒn l­¬ng trong mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm h¹ thÊp nhiÒu hay Ýt cßn phô thuéc vµo chªnh lÖch gi÷a tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ tèc ®é t¨ng l­¬ng b×nh qu©n. V× vËy, khi x©y dùng kÕ ho¹ch vµ qu¶n lý quü tiÒn l­¬ng ph¶i qu¸n triÖt nguyªn t¾c: tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ph¶i lín h¬n tèc ®é t¨ng l­¬ng b×nh qu©n sao cho viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng mét phÇn dïng ®Ó t¨ng thªm tiÒn l­¬ng, n©ng cao møc sèng cho c«ng nh©n viªn chøc trong doanh nghiÖp, phÇn kh¸c ®Ó t¨ng thªm lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, ®¶m b¶o ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Muèn kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng ®Ó h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm, doanh nghiÖp ph¶i nhanh chãng ®ãn nhËn sù tiÕn bé cña Khoa häc c«ng nghÖ, ¸p dông nh÷ng thµnh tùu vÒ khoa häc c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt. Tæ chøc lao ®éng khoa häc tr¸nh l·ng phÝ søc lao ®éng vµ m¸y mãc thiÕt bÞ, ®éng viªn søc s¸ng t¹o cña con ng­êi, ngµy cµng cèng hiÕn tµi n¨ng cho doanh nghiÖp. Hai lµ, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu tiªu hao. Nguyªn, nhiªn vËt liÖu chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, th­êng vµo kho¶ng 60% ®Õn 70%. Bëi vËy, phÊn ®Êu tiÕt kiÖm nguyªn nhiªn vËt liÖu tiªu hao cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm. Muèn tiÕt kiÖm nguªn vËt liÖu tiªu hao doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng ®Þnh møc tiªu hao tiªn tiÕn vµ thùc hiÖn theo kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra ®Ó khèng chÕ s¶n l­îng tiªu hao, c¶i tiÕn kü thuËt s¶n xuÊt vµ thiÕt kÕ s¶n phÈm nh»m gi¶m bít sè l­îng tiªu hao cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm, sö dông vËt liÖu thay thÕ vµ tËn dông phÕ liÖu phÕ phÈm, c¶i tiÕn c«ng t¸c mua, c«ng t¸c b¶o qu¶n ®Ó võa gi¶m tèi ®a nguyªn vËt liÖu h­ háng kÐm phÈm chÊt võa gi¶m ®­îc chi phÝ mua nguyªn vËt liÖu. Ba lµ, tËn dông c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ. Khi sö dông ph¶i lµm cho c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng hiÖn cã cña chóng ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm ®­îc nhiÒu h¬n, ®Ó chi phÝ khÊu hao vµ mét 28
30. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp sè chi phÝ cè ®Þnh kh¸c gi¶m bít mét c¸ch t­¬ng øng trong mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. Muèn tËn dông tèi ®a c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ ph¶i lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ ph¶i chÊp hµnh ®óng ®¾n sö dông thiÕt bÞ, chÊp hµnh nghiªm chØnh chÕ ®é b¶o qu¶n, kiÓm tra, söa ch÷a th­êng xuyªn, tæ chøc s¶n xuÊt vµ tæ chøc lao ®éng hîp lý, c©n ®èi n¨ng lùc s¶n xuÊt trong d©y truyÒn s¶n xuÊt, c¶i tiÕn kü thuËt ®Ó n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ. Bèn lµ, gi¶m bít nh÷ng tæn thÊt trong s¶n xuÊt. Nh÷ng tæn thÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp lµ nh÷ng chi phÝ vÒ s¶n phÈm háng vµ chi phÝ ngõng s¶n xuÊt. C¸c kho¶n chi phÝ nµy kh«ng t¹o thµnh gi¸ trÞ s¶n phÈm nh­ng nÕu ph¸t sinh trong s¶n xuÊt ®Òu dÉn ®Õn l·ng phÝ vµ chi phÝ nh©n lùc, vËt lùc, gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ t¨ng cao. Bëi vËy, doanh nghiÖp ph¶i cè g¾ng gi¶m bít nh÷ng tæn thÊt vÒ mÆt nµy. Muèn gi¶m bít s¶n phÈm háng ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao kü thuËt s¶n xuÊt, c«ng nghÖ vµ ph­¬ng ph¸p thao t¸c. N©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt, vËt liÖu vµ m¸y mãc thiÕt bÞ dïng trong s¶n xuÊt ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt, x©y dùng vµ chÊp hµnh nghiªm chØnh chÕ ®é kiÓm tra chÊt l­îng s¶n xuÊt ë c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt, thùc hiÖn chÕ ®é tr¸ch nhiÖm vËt chÊt khi x¶y ra s¶n phÈm háng. N¨m lµ, tiÕt kiÖm chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh. Chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh bao gåm tiÒn l­¬ng cña c¸n bé nh©n viªn qu¶n lý, chi phÝ vÒ v¨n phßng, b­u ®iÖn tiÕp t©n, kh¸nh tiÕt Muèn tiÕt kiÖm chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh doanh nghiÖp ph¶i chÊp hµnh nghiªm chØnh dù to¸n chi phÝ vÒ qu¶n lý hµnh chÝnh. MÆt kh¸c, lu«n ph¶i c¶i tiÕn ph­¬ng ph¸p lµm viÖc ®Ó n©ng cao hiÖu suÊt trong c«ng t¸c qu¶n lý, gi¶m bít sè l­îng nh©n viªn qu¶n lý. Ngoµi ra viÖc phÊn ®Êu t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ®Ó t¨ng thªm s¶n l­îng còng lµ biÖn ph¸p quan träng ®Ó gi¶m chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh. Trªn ®©y lµ nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña mét doanh nghiÖp. Ng­êi qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp cã thÓ chän nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, c¨n cø vµo t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp. 1.2.3_ T¨ng doanh thu tiªu thô s¶n phÈm 1.2.3.1_ Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña chØ tiªu doanh thu a. Kh¸i niÖm: 29
31. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Doanh thu tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ toµn bé tiÒn b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸, cung øng dÞch vô cña doanh nghiÖp sau khi trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu (gi¶m gi¸ hµng b¸n, chiÕt khÊu hµng b¸n, gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt nhËp khÈu). Doanh thu lµ bé phËn quan träng quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña doanh nghiÖp. Ngoµi phÇn doanh thu do tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra cßn bao gåm nh÷ng kho¶n doanh thu do ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ nh÷ng kho¶n doanh thu tõ ho¹t ®éng kh¸c mang l¹i. Tõ gãc ®é cña c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ®Ó xem xÐt, cã thÓ thÊy r»ng: doanh thu lµ toµn bé c¸c kho¶n tiÒn thu ®­îc tõ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. b. ý nghÜa cña chØ tiªu doanh thu Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®©y lµ chØ tiªu quan träng kh«ng nh÷ng ®èi víi b¶n th©n doanh nghiÖp mµ cßn cã ý nghÜa ®èi víi c¶ nÒn kinh tÕ quèc d©n. Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm lµ nguån tµi chÝnh quan träng ®Ó doanh nghiÖp trang tr¶i c¸c kho¶n chi phÝ vÒ c«ng cô, dông cô, ®èi t­îng lao ®éng ®· hao phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh hay nãi kh¸c ®i lµ doanh thu tiªu thô s¶n phÈm ®· trang tr¶i sè vèn øng ra cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp cã thÓ t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n còng nh­ t¸i s¶n xuÊt më réng. Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm cßn lµ nguån tµi chÝnh ®Ó doanh nghiÖp thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi ng©n s¸ch nhµ n­íc nh­ nép c¸c kho¶n thuÕ theo quy ®Þnh, lµ nguån tµi chÝnh ®Ó doanh nghiÖp tham gia gãp vèn cæ phÇn, tham gia liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c. Thùc hiÖn doanh thu b¸n hµng ®Çy ®ñ, kÞp thêi gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sau cña doanh nghiÖp. V× vËy, t×nh h×nh thùc hiÖn chØ tiªu doanh thu b¸n hµng cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp còng nh­ qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Tr­êng hîp doanh thu kh«ng ®ñ ®¶m b¶o trang tr¶i c¸c kho¶n chi phÝ ®· bá ra th× doanh nghiÖp 30
32. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp sÏ gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, nÕu t×nh tr¹ng nµy kÐo dµi th× doanh nghiÖp sÏ kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng vµ tÊt yÕu ®i tíi ph¸ s¶n. 1.2.3.2_ BiÖn ph¸p t¨ng doanh thu tiªu thô s¶n phÈm Nh­ ®· ®Ò cËp phÇn trªn, ®Ó t¨ng c­êng doanh thu thuÇn mét mÆt ph¶i t¨ng ®­îc tæng doanh thu, mÆt kh¸c theo quan ®iÓm cña to¸n häc ph¶i gi¶m ®­îc bèn yÕu tè gi¶m trõ doanh thu lµ: chiÕt khÊu hµng b¸n, gi¶m gi¸ hµng b¸n, gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt nhËp khÈu. Nh­ng xÐt tõ quan ®iÓm kinh tÕ, ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn quyÕt liÖt, ®Ó khuyÕn khÝch tiªu dïng vµ trªn c¬ së ®ã t¨ng khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô cÇn thiÕt ph¶i cã chiÕt khÊu cho ng­êi mua, gi¶m gi¸ cho kh¸ch hµng khi hä mua hµng ho¸ víi khèi l­îng lín. Cßn c¸c lo¹i thuÕ gi¸n thu lµ do nhµ n­íc quy ®Þnh doanh nghiÖp kh«ng thÓ tù ý gi¶m ®i ®­îc mµ ph¶i chÊp hµnh mét c¸ch nghiªm chØnh. Nh­ vËy, ®Ó t¨ng tæng doanh thu doanh nghiÖp cÇn ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p sau: Mét lµ, t¨ng khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ tiªu thô hoÆc lao vô, dÞch vô cung øng. Khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt hoÆc lao vô, dÞch vô cung øng cµng nhiÒu th× kh¶ n¨ng vÒ doanh thu cµng lín. Tuy nhiªn khèi l­îng s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ tiªu thô cßn phô thuéc vµo quy m« cña doanh nghiÖp, t×nh h×nh tæ chøc c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm, viÖc ký kÕt hîp ®ång, tiªu thô ®èi víi kh¸ch hµng, viÖc giao hµng , vËn chuyÓn vµ thanh to¸n tiÒn hµng. Hai lµ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. ViÖc s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i g¾n liÒn víi viÖc ®¶m b¶o n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô. ChÊt l­îng s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô kh«ng nh÷ng ¶nh h­ëng tíi gi¸ b¸n s¶n phÈm mµ cßn ¶nh h­ëng tíi khèi l­îng tiªu thô s¶n phÈm, do ®ã cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn doanh thu tiªu thô s¶n phÈm. ChÊt l­îng s¶n phÈm lµ gi¸ trÞ ®­îc t¹o thªm, t¹o ®iÒu kiÖn cho tiªu thô s¶n phÈm dÔ dµng, nhanh chãng thu ®­îc tiÒn b¸n hµng vµ gãp phÇn t¨ng doanh thu. Ba lµ, x¸c ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm hîp lý. Mçi doanh nghiÖp cã thÓ s¶n xuÊt nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau, sè s¶n phÈm ®­îc ph©n lo¹i thµnh nhiÒu phÈm cÊp kh¸c nhau vµ ®­¬ng nhiªn gi¸ b¸n cña mçi lo¹i còng kh¸c nhau, s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao sÏ cã gi¸ b¸n cao vµ ng­îc l¹i. 31
33. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Trong tr­êng hîp nÕu nh­ c¸c nh©n tè kh«ng thay ®æi, viÖc thay ®æi gi¸ b¸n s¶n phÈm cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc t¨ng, gi¶m doanh thu cña doanh nghiÖp, viÖc ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm ph¶i dùa vµo nhiÒu c¨n cø: nh÷ng s¶n phÈm cã tÝnh chÊt chiÕn l­îc ®èi víi nÒn kinh tÕ th× nhµ n­íc sÏ ®Þnh gi¸, cßn l¹i c¨n cø vµo chñ tr­¬ng cã tÝnh chÊt h­íng dÉn cña nhµ n­íc, doanh nghiÖp sÏ dùa vµo t×nh h×nh cung cÇu trªn thÞ tr­êng mµ x©y dùng gi¸ b¸n cho s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. Khi doanh nghiÖp ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm hoÆc gi¸ cung øng dÞch vô ph¶i c©n nh¾c sao cho gi¸ b¸n ®ã ph¶i bï ®¾p ®­îc phÇn t­ liÖu vËt chÊt ®· tiªu hao, ®ñ tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng vµ cã lîi nhuËn tho¶ ®¸ng ®Ó thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt më réng. Bèn lµ, x©y dùng kÕt cÊu mÆt hµng tèi ­u. ViÖc thay ®æi kÕt cÊu mÆt hµng s¶n xuÊt còng cã ¶nh h­ëng ®Õn viÖc t¨ng hoÆc gi¶m doanh thu tiªu thô s¶n phÈm. Khi doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã thÓ cã nh÷ng mÆt hµng yªu cÇu chi phÝ t­¬ng ®èi Ýt nh­ng gi¸ b¸n l¹i t­¬ng ®èi cao, song còng cã nh÷ng mÆt hµng ®ßi hái chi phÝ cao nh­ng gi¸ b¸n l¹i thÊp. MÆt kh¸c còng cÇn thÊy r»ng mçi lo¹i s¶n phÈm cã c«ng dông kh¸c nhau trong viÖc tho¶ m·n nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. Bëi vËy, phÊn ®Êu t¨ng doanh thu c¸c doanh nghiÖp ph¶i tËp trung s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng cã chi phÝ thÊp nh­ng gi¸ b¸n cao vµ h¹n chÕ s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng cã chi phÝ cao gi¸ b¸n thÊp, bªn c¹nh ®ã doanh nghiÖp còng ph¶i chó ý ®Õn viÖc thùc hiÖn ®¶m b¶o kÕ ho¹ch s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng mµ doanh nghiÖp ®· ký kÕt hîp ®ång tr¸ch nhiÖm s¶n xuÊt. N¨m lµ, tæ chøc tèt c«ng t¸c qu¶n lý, kiÓm tra vµ tiÕp thÞ. ViÖc tæ chøc kiÓm tra t×nh h×nh thanh to¸n vµ tæ chøc c«ng t¸c tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o, giíi thiÖu, b¶o hµnh s¶n phÈm ®Òu cã ý nghÜa gióp s¶n phÈm doanh nghiÖp cã tÝnh c¹nh tranh cao, gãp phÇn lµm t¨ng khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô, n©ng cao doanh thu b¸n hµng. 32
34. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp ch­¬ng 2_ Thùc tr¹ng vÒ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh t¹i C«ng ty X©y l¾p_Ph¸t triÓn Nhµ sè 1 (HUDC – 1) 2.1_ Kh¸i qu¸t vÒ HUDC-1 2.1.1_ LÞch sö h×nh thµnh ph¸t triÓn vµ ngµnh nghÒ kinh doanh chñ yÕu cña HUDC-1 2.1.1.1_ LÞch sö h×nh thµnh ph¸t triÓn cña HUDC-1 C«ng ty X©y l¾p_Ph¸t triÓn Nhµ sè 1 (HUDC – 1) lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc, ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 822/Q§ - BXD ngµy 19/6/1998 cña Bé tr­ëng Bé X©y Dùng. HUDC-1 cã trô së chÝnh t¹i 166 ®­êng Gi¶i Phãng quËn Thanh Xu©n_ Hµ Néi. TiÒn th©n cña HUDC-1 lµ XÝ nghiÖp x©y dùng sè 1 thuéc C«ng ty §Çu t­ Ph¸t triÓn nhµ vµ ®« thÞ, hiÖn nay HUDC-1 lµ mét ®¬n vÞ h¹ch to¸n kinh doanh ®éc lËp, lµ thµnh viªn cña Tæng c«ng ty §Çu t­ Ph¸t triÓn nhµ vµ ®« thÞ trùc thuéc vµ chÞu sù qu¶n lý gi¸m s¸t cña Bé X©y Dùng. Sau 5 n¨m thµnh lËp (tõ n¨m 1998 ®Õn n¨m 2003) HUDC-1 víi trô së chÝnh t¹i Hµ Néi vµ liªn doanh JaNa, C«ng ty X©y l¾p_Ph¸t triÓn Nhµ sè 1 cßn cã hai chi nh¸nh t¹i c¸c tØnh B¾c C¹n vµ Tuyªn Quang. §Ó C«ng ty ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ngµy cµng hiÖu qu¶, trong cuéc häp tæng kÕt n¨m 2002, ban Gi¸m ®èc C«ng ty ®· ®Ò ra ph­¬ng h­íng, nhiÖm vô trong thêi gian tíi lµ tiÕp tôc duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng æn ®Þnh mµ C«ng ty vµ hai chi nh¸nh ®· ®¹t ®­îc, ngoµi ra cÇn ph¶i phÊn ®Êu më réng vµ ph¸t triÓn thªm chi nh¸nh cña C«ng ty t¹i c¸c tØnh, thµnh phè kh¸c nh»m phôc vô tèt h¬n n÷a nhu cÇu vÒ nhµ ë cho ng­êi d©n. 2.1.1.2_ Ngµnh nghÒ kinh doanh cña HUDC-1 C«ng ty X©y l¾p_Ph¸t triÓn Nhµ sè 1 (HUDC – 1) lµ thµnh viªn cña Tæng c«ng ty §Çu t­ Ph¸t triÓn nhµ vµ ®« thÞ, lµ doanh nghiÖp x©y l¾p nªn lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty thuéc ngµnh x©y dùng mµ chñ yÕu lµ nh÷ng ngµnh nghÒ sau: Thi c«ng x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh d©n dông, c«ng tr×nh c«ng nghiÖp, giao th«ng, thuû lîi, b­u chÝnh viÔn th«ng, ®­êng d©y vµ tr¹m biÕn ¸p, biÕn thÕ ®iÖn, c«ng tr×nh kü thuËt h¹ tÇng trong c¸c khu c«ng nghiÖp, khu ®« thÞ. 33
35. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Thi c«ng, l¾p ®Æt thiÕt bÞ c«ng tr×nh x©y dùng, Trang trÝ néi, ngo¹i thÊt c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, Kinh doanh nhµ, S¶n xuÊt vµ kinh doanh vËt t­, thiÕt bÞ, vËt liÖu x©y dùng, kinh doanh x¨ng dÇu, XuÊt nhËp khÈu vËt t­ thiÕt bÞ, vËt liÖu x©y dùng, c«ng nghÖ x©y dùng. Ngoµi ra HUDC-1 cßn ph¶i thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc kh¸c mµ Tæng c«ng ty §Çu t­ Ph¸t triÓn nhµ vµ ®« thÞ giao cho. 2.1.2_ §Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý vµ chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c phßng ban trong C«ng ty Lµ thµnh viªn cña Tæng c«ng ty §Çu t­ Ph¸t triÓn nhµ vµ ®« thÞ, HUDC-1 chÞu sù t¸c ®éng rÊt lín tõ phÝa Tæng c«ng ty c¶ vÒ c¬ cÊu tæ chøc vµ c¬ chÕ tµi chÝnh. §ã lµ ®iÓm kh¸c biÖt gi÷a HUDC-1 víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc kinh doanh ®éc lËp kh¸c. 2.1.2.1_ C¬ cÊu tæ chøc vµ qu¶n lý ®iÒu hµnh cña HUDC-1 Gi¸m ®èc lµ ng­êi ®øng ®Çu bé m¸y qu¶n lý, gi÷ vai trß chØ ®¹o chung theo chÕ chÕ ®é vµ luËt ®Þnh, ®ång thêi Gi¸m ®èc lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. Gióp viÖc cho Gi¸m ®èc lµ hai Phã gi¸m ®èc ( mét ng­êi phô tr¸ch vÒ mÆt kü thuËt, mét ng­êi phô tr¸ch vÒ mÆt kinh tÕ) vµ mét KÕ to¸n tr­ëng lµm nhiÖm vô tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n mét c¸ch phï hîp víi yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. 34
36. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp S¬ ®å: C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý ®iÒu hµnh cña HUDC-1 gi¸m ®èc phã gi¸m ®èc phßng phßng tæ chøc hµnh chÝnh tµi chÝnh – kÕ to¸n phßng phßng kinh tÕ – kÕ ho¹ch kü thuËt – thi c«ng liªn doanh jana chi nh¸nh t¹i b¾c c¹n ®éi ®éi ®éi ®éi ®éi ®éi ®éi x­ëng x©y x©y x©y x©y x©y kinh c¬ méc doanh vµ dùng dùng dùng dùng dùng giíi sè sè sè sè sè vËt ®iÖn trang t­ trÝ 101 102 103 104 105 n­íc néi thÊt 35
37. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Nhê viÖc ph©n cÊp tr¸ch nhiÖm theo c¸c phßng ban nªn C«ng ty ®· tËn dông ®­îc nh÷ng thuËn lîi trong viÖc tæ chøc qu¶n lý ®ã lµ: Cho phÐp viÖc chuyªn m«n ho¸ tiÕn hµnh víi c¸c c¸ nh©n nhµ qu¶n trÞ trong khi hä thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô mét c¸ch tèt nhÊt. C«ng ty cè thÓ ®­îc tæ chøc tèt h¬n nÕu c¸c chøc n¨ng kh¸c nhau cña C«ng ty ®­îc ph©n cÊp cô thÓ vµo c¸c phßng ban. Mçi phßng ban cã khu vùc tr¸ch nhiÖm riªng ®­îc tr×nh bµy râ vµ t­¬ng ®èi dÔ dµng ®Ó n¾m b¾t. Chøc n¨ng, nhiÖm vô c¸c phßng ban ®­îc quy ®Þnh cô thÓ trong quy chÕ ph©n cÊp tr¸ch nhiÖm trong ho¹t ®éng qu¶n lý ®iÒu hµnh cña C«ng ty. 2.1.2.2_ Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¸c phßng ban trong C«ng ty Phßng Tµi chÝnh – KÕ to¸n gåm cã mét KÕ to¸n tr­ëng, do Tæng c«ng ty §Çu t­ Ph¸t triÓn nhµ vµ ®« thÞ bæ nhiÖm trªn c¬ së ®Ò nghÞ cña Gi¸m ®èc C«ng ty, vµ mét sè kÕ to¸n viªn nh­: kÕ to¸n tæng hîp, kÕ to¸n thanh to¸n, kÕ to¸n vËt t­, thñ quü lµm c«ng t¸c nghiÖp vô theo sù ph©n c«ng ®iÒu hµnh trùc tiÕp cña KÕ to¸n tr­ëng. Phßng Tµi chÝnh – KÕ to¸n cã chøc n¨ng tham m­u, gióp viÖc cho Gi¸m ®èc C«ng ty vÒ c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n, tæ chøc h­íng dÉn vµ chØ ®¹o toµn bé ho¹t ®éng tµi chÝnh kÕ to¸n cña C«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc. Phßng cã chøc n¨ng kiÓm tra gi¸m s¸t c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n, x©y dùng kÕ ho¹ch tµi chÝnh hµng n¨m vµ dµi h¹n theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña C«ng ty, tr×nh Gi¸m ®èc C«ng ty, Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty phª duyÖt. Phèi hîp víi c¸c phßng chøc n¨ng kh¸c cña C«ng ty ®Ó x©y dùng c¬ chÕ kho¸n, lËp kÕ ho¹ch vÒ chØ tiªu tµi chÝnh trªn c¬ së kÕ ho¹ch s¶n l­îng cña C«ng ty göi Phßng Kinh tÕ – KÕ ho¹ch ®Ó tæng hîp b¸o c¸o. Phßng Kinh tÕ – KÕ ho¹ch cã c¬ cÊu gåm mét tr­ëng phßng vµ mét sè c¸n bé, kü s­ lµm c¸c c«ng viÖc chuyªn m«n nghiÖp vô theo sù ph©n c«ng cña C«ng ty vµ chÞu sù ®iÒu hµnh trùc tiÕp cña tr­ëng phßng. Phßng Kinh tÕ – KÕ ho¹ch cã chøc n¨ng tham m­u, gióp viÖc cho Gi¸m ®èc trong lÜnh vùc kinh tÕ hîp ®ång, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, thiÕt bÞ xe m¸y thi c«ng, cung øng vËt t­, tæ chøc qu¶n lý hÖ thèng kho tµng cña C«ng ty. Chñ tr× lËp c¸c dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng, ®Çu t­ mua s¾m trang thiÕt bÞ vËt t­, lµ ®Çu mèi giao dÞch vµ thùc hiÖn c¸c thñ tôc th­¬ng th¶o, 36
38. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp so¹n th¶o hîp ®ång. Lµ ®Çu mèi trong c«ng t¸c tiÕp thÞ, t×m kiÕm c«ng viÖc, tham gia lµm hå s¬ dù thÇu, ®Êu thÇu, kiÓm tra dù to¸n thiÕt kÕ, dù to¸n thi c«ng cña ®¬n vÞ thi c«ng. Tham gia x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng víi c«ng nh©n t¹i c¸c c«ng tr×nh, x©y dùng ®Þnh møc vµ ®¬n gi¸ ®èi víi c¸c c«ng t¸c ®Æc biÖt ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thi c«ng. Phßng Kü thuËt – Thi c«ng cña HUDC-1 cã mét tr­ëng phßng vµ mét sè c¸n bé, kü s­ lµm nh÷ng c«ng viÖc cã tÝnh chÊt chuyªn m«n nghiÖp vô theo sù ph©n c«ng vµ ®iÒu hµnh trùc tiÕp cña tr­ëng phßng. Phã gi¸m ®èc C«ng ty ®­îc ph©n c«ng chØ ®¹o vµ kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng cña phßng. Phßng Kü thuËt – Thi c«ng cã chøc n¨ng tham m­u cho Gi¸m ®èc trong c«ng t¸c qu¶n lý x©y l¾p, gi¸m s¸t chÊt l­îng c«ng tr×nh, qu¶n lý kü thuËt, tiÕn ®é, biÖn ph¸p thi c«ng vµ an toµn lao ®éng. Lµ ®Çu mèi tiÕp nhËn c¸c th«ng tin thay ®æi c«ng nghÖ, ¸p dông tiÕn bé Khoa häc kü thuËt. Phèi kÕt hîp víi Phßng Tæ chøc Hµnh chÝnh vÒ viÖc ®µo t¹o thi n©ng bËc cho c«ng nh©n. Phßng Kü thuËt – Thi c«ng chñ tr× cïng c¸c bé phËn kh¸c ®Ó gi¶i quyÕt tai n¹n nÕu x¶y ra, phèi hîp cïng Phßng Kinh tÕ – KÕ ho¹ch tham gia lËp hå s¬ dù thÇu vµ ®Êu thÇu, thùc hiÖn viÖc kiÓm tra khèi l­îng dù to¸n, quyÕt to¸n cña c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc, kiÓm tra c«ng t¸c chuÈn bÞ mÆt b»ng thi c«ng cña c¸c ®¬n vÞ, thùa hiÖn nhiÖm vô thiÕt kÕ kü thuËt, thiÕt kÕ b¶n vÏ thi c«ng c¸c c«ng tr×nh. Phßng Tæ chøc Hµnh chÝnh cã c¬ cÊu gåm mét tr­ëng phßng vµ mét sè c¸n bé nh©n viªn lµm c«ng t¸c chuyªn m«n nghiÖp vô theo sù ph©n c«ng cña C«ng ty vµ chÞu sù ®iÒu hµnh qu¶n lý trùc tiÕp cña tr­ëng phßng. Phßng Tæ chøc Hµnh chÝnh cã chøc n¨ng tham m­u gióp cho Gi¸m ®èc C«ng ty trong lÜnh vùc qu¶n lý nh©n sù, s¾p xÕp tæ chøc, qu¶n lý båi d­ìng c¸n bé , thùc hiÖn c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc ®èi víi ng­êi lao ®éng. Thùc hiÖn chøc n¨ng lao ®éng tiÒn l­¬ng vµ qu¶n lý hµnh chÝnh v¨n phßng cña C«ng ty. Phèi hîp víi Phßng Tµi chÝnh – KÕ to¸n x©y dùng c¸c ®Þnh møc lao ®éng, ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng, quü tiÒn l­¬ng, c¸c quy chÕ ph©n phèi tiÒn l­¬ng vµ tiÒn th­ëng theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. X©y dùng ch­¬ng tr×nh thanh tra, kiÓm tra néi bé, theo dâi tiÕp nhËn vµ xö lý c¸c ®¬n khiÕu 37
39. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp n¹i tè c¸o. Phßng Tæ chøc Hµnh chÝnh lµ th­êng trùc trong c«ng t¸c tiÕp d©n, thùc hiÖn nhiÖm vô b¶o vÖ chÝnh trÞ néi bé, tæ chøc tiÕp c¸c ®oµn thanh tra, kiÓm tra nh÷ng lÜnh vùc liªn quan ®Õn chøc n¨ng cña phßng. C¸c ®¬n vÞ trùc thuéc kh¸c: XÝ nghiÖp, §éi, X­ëng s¶n xuÊt lµ c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n néi bé, cã quy chÕ ho¹t ®éng ban hµnh riªng. C¸c XÝ nghiÖp, §éi, X­ëng s¶n xuÊt cã tr¸ch nhiÖm liªn hÖ víi Phßng Kü thuËt – Thi c«ng ®Ó triÓn khai lËp tiÕn ®é, biÖn ph¸p thi c«ng, dù to¸n thi c«ng, chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó yªu cÇu nhËn mÆt b»ng vµ ®Þnh vÞ c«ng tr×nh. Liªn hÖ víi Phßng Kü thuËt – Thi c«ng, Phßng Tæ chøc Hµnh chÝnh ®Ó khëi c«ng c«ng tr×nh. C¸c XÝ nghiÖp, §éi, X­ëng s¶n xuÊt cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc thi c«ng theo ®óng thiÕt kÕ, tæ chøc tèt kû luËt lao ®éng, b¶o vÖ trËt tù trÞ an vµ tµi s¶n trong ph¹m vi c«ng tr­êng. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng nÕu gÆp khã kh¨n v­íng m¾c ph¶i b¸o c¸o, ®Ò xuÊt víi C«ng ty th«ng qua ®Çu mèi tiÕp nhËn lµ Phßng Kü thuËt – Thi c«ng ®Ó b¸o c¸o ban Gi¸m ®èc C«ng ty kÞp thêi chØ ®¹o gi¶i quyÕt. 2.2_ Nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ, kü thuËt cña qu¶n lý, s¶n xuÊt kinh doanh x©y l¾p trong C«ng ty 2.2.1_ §Æc ®iÓm s¶n phÈm x©y l¾p cña C«ng ty S¶n phÈm x©y dùng víi t­ c¸ch lµ mét c«ng tr×nh x©y dùng hoµn chØnh th­êng cã tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm sau: S¶n phÈm x©y dùng cña C«ng ty lµ nh÷ng c«ng tr×nh nhµ cöa ®­îc x©y dùng vµ sö dông t¹i chç, cè ®Þnh t¹i ®Þa ®iÓm x©y dùng vµ ph©n bè t¶n m¹n ë nhiÒu n¬i trªn l·nh thæ. §Æc ®iÓm nµy lµm cho s¶n xuÊt x©y l¾p cã tÝnh chÊt l­u ®éng cao, thiÕu æn ®Þnh. S¶n phÈm x©y l¾p phô thuéc chÆt chÏ vµo ®iÒu kiÖn ®Þa ph­¬ng, cã tÝnh ®a d¹ng vµ c¸ biÖt cao vÒ c«ng dông, vÒ c¸ch cÊu t¹o vµ ph­¬ng ph¸p chÕ t¹o. Mçi mét s¶n phÈm x©y dùng, mét c«ng tr×nh x©y dùng cã thiÕt kÕ kü thuËt, mü thuËt riªng tuú thuéc vµo yªu cÇu cña kh¸ch hµng hay chñ ®Çu t­. S¶n phÈm x©y l¾p cña HUDC-1 th­êng cã kÝch th­íc lín, chi phÝ lín, thêi gian x©y dùng vµ thêi gian sö dông l©u dµi. Do ®ã, nh÷ng sai lÇm trong x©y dùng cã thÓ g©y nªn l·ng phÝ lín, tån t¹i l©u dµi vµ khã söa ch÷a. 38
40. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp S¶n phÈm x©y dùng thuéc phÇn kÕt cÊu x©y dùng chñ yÕu gi÷ vai trß n©ng ®ì vµ bao che, kh«ng t¸c ®éng trùc tiÕp lªn ®èi t­îng lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (trõ mét sè lo¹i c«ng tr×nh ®Æc biÖt nh­: ®­êng èng, lß luyÖn gang ) S¶n phÈm x©y l¾p cña HUDC-1 cã liªn quan vµ ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý kinh tÕ cña nhiÒu ngµnh c¶ vÒ ph­¬ng diÖn cung cÊp nguyªn vËt liÖu còng nh­ ph­¬ng diÖn sö dông s¶n phÈm cña ngµnh x©y dùng lµm ra. S¶n phÈm x©y l¾p mang tÝnh chÊt tæng hîp vÒ kinh tÕ, kü thuËt, v¨n ho¸ x· héi, nghÖ thuËt vµ c¶ vÒ quèc phßng. 2.2.2_ §Æc ®iÓm c«ng t¸c tæ chøc s¶n xuÊt x©y l¾p trong HUDC-1 2.2.2.1_ Nh÷ng ®Æc ®iÓm xuÊt ph¸t tõ tÝnh chÊt cña s¶n phÈm x©y l¾p T×nh h×nh vµ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt trong x©y dùng thiÕu tÝnh æn ®Þnh, lu«n lu«n biÕn ®æi theo ®Þa ®iÓm x©y dùng vµ giai ®o¹n x©y dùng. Cô thÓ lµ trong x©y dùng con ng­êi vµ c«ng cô lao ®éng lu«n ph¶i di cuyÓn tõ c«ng tr×nh nµy ®Õn c«ng tr×nh kh¸c, cßn s¶n phÈm x©y dùng (c«ng tr×nh x©y dùng) th× h×nh thµnh vµ døng yªn t¹i chç, mét ®Æc ®iÓm hiÕm thÊy ë c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c. C¸c ph­¬ng ¸n x©y dùng vÒ mÆt kü thuËt vµ tæ chøc s¶n xuÊt cña C«ng ty lu«n ph¶i thay ®æi theo tõng ®Þa ®iÓm vµ giai ®o¹n x©y dùng. §Æc ®iÓm nµy g©y khã kh¨n cho viÖc tæ chøc s¶n xuÊt, khã c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho ng­êi lao ®éng, lµm n¶y sinh nhiÒu chi phÝ cho kh©u di chuyÓn lùc l­îng s¶n xuÊt vµ cho nh÷ng c«ng tr×nh t¹m phôc vô s¶n xuÊt. Muèn kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n ®ã c«ng t¸c tæ chøc x©y dùng trong C«ng ty ph¶i chó ý t¨ng c­êng tÝnh c¬ ®éng, tÝnh linh ho¹t vµ gän nhÑ vÒ mÆt trang bÞ tµi s¶n cè ®Þnh, lùa chän c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt linh ho¹t, t¨ng c­êng ®iÒu hµnh t¸c nghiÖp, phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ cã liªn quan ®Õn c«ng t¸c vËn chuyÓn, chän lùa vïng ho¹t ®éng thÝch hîp. C«ng ty cÇn lîi dông tèi ®a lùc l­îng x©y dùng t¹i chç vµ liªn kÕt t¹i chç ®Ó tranh thÇu x©y dùng, chó ý ®Õn nh©n tè chi phÝ vËn chuyÓn khi lËp gi¸ tranh thÇu. §Æc ®iÓm trªn còng ®ßi hái C«ng ty ph¶i ph¸t triÓn réng kh¾p trªn l·nh thæ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô s¶n xuÊt phôc vô x©y dùng nh­: dÞch vô cho thuª m¸y x©y dùng, cung øng vµ vËn t¶i, s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng 39
41. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Chu kú s¶n xuÊt (thêi gian x©y dùng c«ng tr×nh) th­êng dµi, ®Æc ®iÓm nµy lµm cho vèn ®Çu t­ x©y dùng c«ng tr×nh vµ vèn s¶n xuÊt cña C«ng ty th­êng bÞ ø ®äng l©u t¹i c¸c c«ng tr×nh ®ang x©y dùng. yÕu tè bÊt lîi nµy ®ßi hái C«ng ty ph¶i chän lùa ph­¬ng ¸n cã thêi gian x©y dùng hîp lý, kiÓm tra chÊt l­îng chÆt chÏ, ph¶i cã chÕ ®é thanh to¸n gi÷a kú vµ dù tr÷ vèn hîp lý. S¶n phÈm x©y dùng ph¶i tiÕn hµnh theo ®¬n ®Æt hµng cho tõng tr­êng hîp cô thÓ, th«ng qua h×nh thøc ký hîp ®ång sau khi th¾ng thÇu, v× s¶n phÈm x©y dùng rÊt ®a d¹ng vµ cã tÝnh c¸ biÖt cao, cã chi phÝ lín. ë nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt kh¸c, ng­êi ta cã thÓ s¶n xuÊt hµng lo¹t s¶n phÈm ®Ó b¸n, nh­ng víi c¸c c«ng tr×ng x©y dùng th× kh«ng thÓ nh­ vËy. §Æc ®iÓm nµy dÉn ®Õn yªu cÇu lµ ph¶i ®Þnh gi¸ cña s¶n phÈm x©y dùng tr­íc khi s¶n phÈm ®­îc lµm ra. V× thÕ, h×nh thøc giao nhËn thÇu hoÆc ®Êu thÇu trong x©y dùng cho tõng c«ng tr×nh cô thÓ ®· trë nªn phæ biÕn trong s¶n xuÊt x©y l¾p. Do ®ã, HUDC-1 ph¶i chó ý n©ng cao n¨ng lùc vµ t¹o uy tÝn cho b¶n th©n C«ng ty b»ng bÒ dµy kinh nghiÖm ®ång thêi ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p kinh tÕ hîp lý mang tÝnh thuyÕt phôc cao míi hy väng giµnh th¾ng lîi trong kinh doanh. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y dùng rÊt phøc t¹p, cã nhiÒu ®¬n vÞ cïng tiÕn hµnh trªn c«ng tr­êng x©y dùng theo tr×nh tù nhÊt ®Þnh vÒ thêi gian vµ kh«ng gian. §Æc ®iÓm nµy ®ßi hái C«ng ty ph¶i cã tr×nh ®é tæ chøc phèi hîp cao trong s¶n xuÊt, coi träng c«ng t¸c chuÈn bÞ x©y dùng vµ thiÕt kÕ tæ chøc thi c«ng, phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c tæ chøc x©y dùng nhËn thÇu chÝnh vµ tæng thÇu víi c¸c tæ chøc nhËn thÇu phô. S¶n xuÊt x©y dùng chñ yÕu ph¶i tiÕn hµnh ngoµi trêi, do ®ã bÞ ¶nh h­ëng cña khÝ hËu. C«ng viÖc s¶n xuÊt, thi c«ng c«ng tr×nh th­êng bÞ gi¸n ®o¹n do nh÷ng thay ®æi bÊt th­êng cña thêi tiÕt, ®iÒu kiÖn lao ®éng, ®iÒu kiÖn lµm viÖc nÆng nhäc. N¨ng lùc s¶n xuÊt cña C«ng ty kh«ng ®­îc sö dông ®iÒu hoµ trong bèn quý, g©y khã kh¨n cho viÖc chän lùa tr×nh tù thi c«ng ®ßi hái dù tr÷ vËt t­ nhiÒu h¬n §Æc ®iÓm nµy yªu cÇu HUDC-1 ph¶i chó ý ®Õn nh©n tè rñi ro vÒ thêi tiÕt khi lËp tiÕn ®é thi c«ng, phÊn ®Êu t×m c¸ch ho¹t ®éng ®Òu ®Æn trong mét n¨m, sö dông kÕt cÊu l¾p ghÐp lµm s½n trong x­ëng mét c¸ch hîp lý, b¶o ®¶m ®é an toµn bÒn ch¾c cña m¸y mãc trong qu¸ tr×nh sö dông, ®Æc biÖt quan t©m ®Õn viÖc c¶i thiÖn ®iÒu 40
42. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp kiÖn lµm viÖc cña c«ng nh©n, quyÕt t©m ph¸t triÓn ph­¬ng ph¸p x©y dùng trong ®iÒu kiÖn khÝ hËu nhiÖt ®íi. S¶n phÈm x©y dùng chÞu ¶nh h­ëng cña lîi nhuËn chªnh lÖch cao do ®iÒu kiÖn cña ®Þa ®iÓm x©y dùng mang l¹i. Tèc ®é ph¸t triÓn kü thuËt x©y dùng th­êng chËm h¬n c¸c ngµnh kh¸c, nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ ho¸ ë nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt ®· h×nh thµnh tõ thÕ kû 18, trong khi ®ã c¬ khÝ ho¸ ngµnh x©y dùng míi xuÊt hiÖn tõ ®Çu thÕ kû 20. TÊt c¶ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®· ¶nh h­ëng ®Õn mäi kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh x©y dùng kÓ tõ kh©u tæ chøc d©y chuyÒn c«ng nghÖ, ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn Khoa häc kü thuËt x©y dùng, tr×nh tù cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, tæ chøc cung øng vËt t­, cÊu t¹o trang bÞ vèn cè ®Þnh, chÕ ®é thanh to¸n, chÕ ®é kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm, chÝnh s¸ch ®èi víi lao ®éng, marketing, chÝnh s¸ch gi¸ c¶, h¹ch to¸n kinh doanh. 2.2.2.2_ Nh÷ng ®Æc ®iÓm xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ kinh tÕ cña ViÖt Nam. VÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn: ViÖt Nam lµ n­íc cã khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, cã h×nh thÓ dµi vµ hÑp, ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt thuû v¨n phøc t¹p nh­ng l¹i cã nguån vËt liÖu x©y dùng, nguån nguyªn vËt liÖu phong phó phôc vô tèt cho ngµnh s¶n xuÊt x©y l¾p. C¸c gi¶i ph¸p vÒ x©y dùng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo nh÷ng nh©n tè nµy . VÒ tr×nh ®é x©y dùng, kü thuËt, tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý kinh tÕ ë n­íc ta cßn thÊp kÐm h¬n so víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Qu¸ tr×nh x©y dùng ë ViÖt Nam hiÖn nay cßn mang tÝnh thñ c«ng, lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tæng hîp kÕt hîp gi÷a b­íc ®i nh¶y vät víi b­íc ®i tuÇn tù. Trong bèi c¶nh hîp t¸c quèc tÕ ngµy cµng më réng tr×nh ®é x©y dùng cña n­íc ta ®ang cã nhiÒu c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nhanh. §­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn dông c¬ chÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc ®ang quyÕt ®Þnh ph­¬ng h­íng vµ tèc ®é ph¸t triÓn ngµnh x©y dùng ViÖt Nam. 41
43. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 2.2.3_ §Æc ®iÓm cña c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh x©y l¾p cña C«ng ty. Qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh x©y dùng lµ sù t¸c ®éng cã h­íng ®Ých vµ liªn tôc cña chñ thÓ qu¶n lý ®Õn hÖ thèng s¶n xuÊt kinh doanh x©y dùng b»ng mét tËp hîp nh÷ng biÖn ph¸p cã liªn quan ®Õn c¸c mÆt kinh tÕ kü thuËt, tæ chøc, x· héi dùa trªn c¬ së n¾m v÷ng c¸c quy luËt kinh tÕ nh»m ®¹t môc ®Ých qu¶n lý ®Ò ra víi hiÖu qu¶ cao nhÊt. Qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh x©y dùng ®­îc thùc hiÖn ngay tõ khi c¬ cÊu tæ chøc ®­îc h×nh thµnh vµ trong c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. C«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh x©y dùng cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: C¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh x©y dùng cã tÝnh c¸ biÖt cao, lu«n biÕn ®æi linh ho¹t. Cø mçi lÇn nhËn ®­îc c«ng tr×nh míi l¹i ph¶i mét lÇn thay ®æi c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý, kÌm theo c¸c biÖn ph¸p ®iÒu hµnh míi cho phï hîp víi ®Þa ®iÓm x©y dùng. C¸c biÖn ph¸p qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh x©y dùng rÊt phøc t¹p vµ réng lín vÒ kh«ng gian, thêi gian, bé m¸y qu¶n lý x©y dùng cã thÓ tr¶i réng toµn l·nh thæ, nhÊt lµ víi nh÷ng c«ng tr×nh theo tuyÕn dµi, thêi gian x©y dùng c«ng tr×nh còng cã thÓ kÐo dµi nhiÒu n¨m. C¸c ®¬n vÞ hîp t¸c x©y dùng rÊt phøc t¹p, ®ßi hái ph¶i phèi hîp qu¶n lý tèt. Qu¸ tr×nh qu¶n lý dÔ bÞ gi¸n ®o¹n do kho¶ng c¸ch lín, do thêi tiÕt vµ do kh«ng t×m ®­îc c«ng tr×nh nhËn thÇu liªn tôc. ViÖc duy tr× lùc l­îng trong kho¶ng thêi gian kh«ng cã viÖc lµm lµ mét ®iÒu khã kh¨n ®èi víi C«ng ty. C«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh x©y dùng phô thuéc nhiÒu vµo chñ ®Çu t­ vµo kh¶ n¨ng th¾ng thÇu vµ khã chñ ®éng h¬n so víi c¸c ngµnh kh¸c. Qu¸ tr×nh qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh x©y dùng chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu yÕu tè ngÉu nhiªn, tÝnh rñi ro vµ bÊt ®Þnh trong c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý x©y dùng cao h¬n nhiÒu ngµnh kh¸c. Sù vËn ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ thÞ tr­êng trong x©y dùng còng cã mét sè ®Æc ®iÓm kh¸c víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c, cho nªn c¸c chiÕn l­îc marketing vÒ s¶n xuÊt, vÒ gi¸ c¶, vÒ tiªu thô, chiªu thÞ, vÒ c¹nh tranh, vÒ thÞ tr­êng cã nhiÒu ®iÓm kh¸c víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. 42
44. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 2.3_ Thùc tr¹ng vÒ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña HUDC-1 Khi nÒn kinh tÕ cña n­íc ta chuyÓn tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc nãi chung vµ HUDC-1 nãi riªng ph¶i chÞu ¸p lùc c¹nh tranh m¹nh mÏ cña c¸c doanh nghiÖp kinh doanh kh¸c cïng ngµnh. Tr­íc hoµn c¶nh ®ã, HUDC-1 ph¶i tù t×m ®­êng ®i riªng cho m×nh, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh tr­íc Tæng c«ng ty. MÆc dï cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n nh­ng nhê cã ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý ®Çy kinh nghiÖm vµ ®éi ngò c«ng nh©n, thî lµnh nghÒ nªn C«ng ty ®· v­ît qua nhiÒu thö th¸ch vµ ngµy cµng kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ cña m×nh trong ngµnh x©y dùng. 2.3.1_ Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña HUDC-1 trong 3 n¨m (tõ n¨m 2000 ®Õn nay) §­îc thµnh lËp tõ n¨m 1998, tÝnh ®Õn nay ®· ®­îc 5 n¨m, sau nh÷ng v­íng m¾c ban ®Çu, hiÖn t¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty ®· dÇn ®i vµo æn ®Þnh. §Æc biÖt trong 3 n¨m trë l¹i ®©y t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty ®· ®­îc c¶i thiÖn vµ cã xu h­íng ph¸t triÓn m¹nh trong t­¬ng lai, ®Ó thÊy râ ®iÒu nµy chóng ta sÏ ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi s¶n, nguån vèn vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña HUDC-1 trong 3 n¨m qua. 2.3.1.1_ §¸nh gi¸ vÒ tµi s¶n cña HUDC-1 Tõ b¶ng 01: tµi s¶n vµ c¬ cÊu tµi s¶n cña C«ng ty ta thÊy: Qua hai n¨m ho¹t ®éng, tµi s¶n cña C«ng ty tõ 20.246.615.778® vµo n¨m 2000 ®· t¨ng lªn ®¹t 22.503.810.564® vµo n¨m 2001 vµ tæng tµi s¶n cña C«ng ty vµo cuèi n¨m 2002 lµ 27.219.802.187®. Trong ®ã ®¸ng kÓ nhÊt lµ HUDC-1 ®· dµnh ra mét l­îng vèn lín ®Ó ®Çu t­ vµo tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n, n¨m 2000 tû träng tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ 16.620.976.130 ng¾n h¹n trªn tæng tµi s¶n lµ 82,1% ( *100) vµ tû träng 20.246.615.778 nµy kh«ng thay ®æi vµo n¨m 2001, nh­ng l¹i gi¶m xuèng cßn 79,8% vµo n¨m 2002. Tû träng tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n trªn tæng tµi s¶n lín lµ do vèn kinh doanh cña C«ng ty bÞ kh¸ch hµng chiÕm dông kh¸ lín tíi 6.8776940526® (n¨m 2000) t­¬ng øng víi 33,97%, trong khi ®ã vèn ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh chiÕm tû träng nhá, chØ cã 43
45. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 3.643.639.648 18% ( *100), bï l¹i dù tr÷ hµng trong kho l¹i lín tíi 20.246.157.778 6.105.130.370®, nh­ vËy tû träng hµng trong kho trªn tæng tµi s¶n lµ 30,15%. MÆc dï tû träng tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n trªn tæng tµi s¶n n¨m 2001 còng lµ 82% nh­ng HUDC-1 ®· cã sù ®iÒu chØnh vÒ c¬ cÊu tµi s¶n nh­: vèn kinh doanh ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng 10,88%, dù tr÷ hµng trong kho t¨ng 65,92% so víi n¨m 2000. Trong khi ®ã C«ng ty ®· h¹n chÕ ®­îc nh÷ng kho¶n vèn bÞ kh¸ch hµng chiÕm dông, kho¶n ph¶i thu chØ cßn 3.349.407.490® (gi¶m 48,39% so víi n¨m 2000). TiÕp tôc c«ng t¸c qu¶n lý tµi s¶n cã hiÖu qu¶, trong n¨m 2002 HUDC- 1 ®· ®Çu t­ 5.484.315.267® vµo tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n, t¨ng 1.444.401.721® (t­¬ng øng lµ 35,75%) so víi n¨m 2001. C¸c kho¶n vèn bÞ chiÕm dông nh­: c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i thu néi bé ®Òu gi¶m ®¸ng kÓ so víi hai n¨m 2000 vµ 2001. 44
46. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 45
47. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 46
48. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Th«ng th­êng, c¸c doanh nghiÖp mong muèn cã mét c¬ cÊu tµi s¶n tèi ­u. C¬ cÊu tµi s¶n ph¶n ¸nh cø dµnh mét ®ång ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n th× dµnh ra bao nhiªu ®ång ®Çu t­ vµo tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n. C¬ cÊu tµi s¶n = Tµi s¶n l­u ®éng vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n / Tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t­ dµi h¹n B¶ng 02: C¬ cÊu Tµi s¶n cña HUDC-1 §¬n vÞ tÝnh: % ChØ tiªu N¨m 2000 N¨m2001 N¨m 2002 1.Tû suÊt ®Çu t­ vµo TSC§ 17,9% 18% 20,15% 2.Tû suÊt ®Çu t­ vµo TSL§ 82,1% 82% 79,85% 3.C¬ cÊu tµi s¶n [=(2)/(1)] 4,58 4,55 3,96 Nguån: Phßng Tµi chÝnh KÕ to¸n cña HUDC-1 Xem xÐt s¬ bé c¬ cÊu tµi s¶n cña HUDC-1, ta nhËn thÊy TSL§ vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n cã tû träng lín h¬n TSC§ vµ ®Çu t­ dµi h¹n trong tæng tµi s¶n, ®ã lµ do ®Æc ®iÓm s¶n phÈm s¶n xuÊt thi c«ng x©y l¾p cña C«ng ty cã gi¸ trÞ lín, thêi gian thi c«ng dµi, h¬n n÷a do ®Þa ®iÓm thi c«ng n»m r¶i r¸c, kh«ng tËp trung nªn ®Ó thi c«ng c«ng tr×nh, HUDC-1 th­êng thuª m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng cô dông cô thi c«ng t¹i ®Þa ®iÓm x©y dùng c«ng tr×nh ®Ó gi¶m tèi ®a chi phÝ vËn chuyÓn, do ®ã C«ng ty chØ ®Çu t­ l­îng vèn kinh doanh nhá vµo viÖc trang bÞ, mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh. NhËn xÐt: Sau khi ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t tµi s¶n vµ kÕt cÊu tµi s¶n cña C«ng ty, ta thÊy: So víi n¨m 2000, n¨m 2001 cã tæng tµi s¶n t¨ng 11,03%, trong ®ã tµi s¶n l­u ®éng t¨ng 11,09%, tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng 10,88%. Tuy nhiªn yÕu tè (10.129.573.784 6.105.130.370)*100 hµng tån kho t¨ng 65,92% ( ) , chñ 6.105.130.370 yÕu lµ do chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang t¨ng 69,51%, ®iÒu nµy lµm ph¸t sinh chi phÝ l­u kho, chi phÝ b¶o qu¶n hµng tån kho, thµnh phÈm tån kho tõ ®ã lµm cho tæng chi phÝ qu¶n lý cña C«ng ty t¨ng 49,29%. ViÖc qu¶n lý chi phÝ kh«ng hiÖu qu¶ cïng víi viÖc C«ng ty ch­a hoµn thµnh xong c¸c c«ng tr×nh ®ang thi c«ng dë khiÕn tèc ®é t¨ng tr­ëng cña doanh thu (21,35%) kh«ng bï ®¾p ®­îc tèc ®é t¨ng cña chi phÝ kinh doanh. §©y 47
49. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp chÝnh lµ nguyªn nh©n lµm cho lîi nhuËn cña HUDC-1 gi¶m 24,45% so víi n¨m 2000. 4.715.991.623*100 N¨m 2002, tæng tµi s¶n t¨ng 20,96% ( ) , tµi s¶n 22.503.810.564 l­u ®éng t¨ng 17,72% víi sù gia t¨ng ®¸ng kÓ cña tiÒn göi ng©n hµng (t¨ng 1.045.542.132® vÒ sè tuyÖt ®èi so víi n¨m 2001). Trong n¨m 2002, HUDC-1 tËp trung vµo ho¹t ®éng ®Çu t­ tµi chÝnh c¶ ng¾n h¹n vµ dµi h¹n, bëi vËy lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh cña C«ng ty t¨ng víi tèc ®é 103,38%. Cïng víi viÖc qu¶n lý chi phÝ cã hiÖu qu¶ (hµng tån kho gi¶m 7,36%, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang gi¶m 16,76%), lîi nhuËn ho¹t ®éng tµi chÝnh t¨ng ®· gãp phÇn lµm tæng lîi nhuËn cña C«ng ty t¨ng 147,74% so víi n¨m 2001. 2.3.1.2_ §¸nh gi¸ vÒ nguån vèn cña C«ng ty Nguån vèn cña C«ng ty ®­îc h×nh thµnh tõ nguån vèn chñ së h÷u, nguån vèn huy ®éng tõ bªn ngoµi (hay nî ph¶i tr¶), ®Ó hiÓu râ vÒ nguån vèn vµ c¬ cÊu nguån vèn cña HUDC-1, chóng ta ph©n tÝch b¶ng 03 Tõ b¶ng 03: Nguån vèn cña C«ng ty, ta thÊy: N¨m 2001 so víi n¨m 2000, nî ph¶i tr¶ gi¶m 1.849.938.979® (=14.788.271.955® – 16.638.210.934®) t­¬ng øng víi 11,12%. PhÇn chiÕm dông cña nhµ cung cÊp (kho¶n môc ph¶i tr¶ ng­êi b¸n) còng gi¶m 1.036.852.379® øng víi 33,17% vµ nî ng¾n h¹n gi¶m 11,45% so víi n¨m 2000. Tuy nhiªn nguån vèn chñ së h÷u l¹i ®­îc bæ sung ®¸ng kÓ, t¨ng 4.089.133.765® tøc 112,76% trong ®ã mét nguån vèn rÊt quan träng kh¸c còng ®­îc gia t¨ng ®ã lµ nguån vèn kinh doanh t¨ng 1,7 tû ®ång, quü ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ quü dù phßng tµi chÝnh t¨ng h¬n 600 triÖu ®ång, riªng nguån vè ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n t¨ng 438.715.000® vµ quü khen th­ëng phóc lîi t¨ng 752.416.238®, hai nguån nµy cã tû lÖ t¨ng t­¬ng ®èi lµ 100%, v× n¨m 2000 HUDC-1 ch­a h×nh thµnh vµ x©y dùng nguån, quü nµy. 48
50. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 49
51. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 50
52. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp N¨m 2002 so víi n¨m 2001, vÒ phÇn nguån vèn ta ®Æc biÖt l­u ý tíi nî ng¾n h¹n, t¨ng 572.969.831® t­¬ng øng víi 3,87%, phÇn chiÕm dông nhµ cung cÊp, ph¶i tr¶ ng­êi b¸n gi¶m 216.179.251®, riªng vay ng¾n h¹n cã tû lÖ t¨ng t­¬ng ®èi lµ 100% (gi¸ trÞ tuyÖt ®èi lµ 1.571.013.000®), ®iÒu nµy ®Æc biÖt khiÕn HUDC-1 lo ng¹i vèn phÇn tµi s¶n cè ®Þnh gia t¨ng trong kú ®­îc tµi trî b»ng nguån vèn ng¾n h¹n nµy. Trong khi ®ã ph¶i tr¶ c¸c ®¬n vÞ néi bé l¹i gi¶m 21,27%, ®iÒu ®ã chøng tá viÖc huy ®éng vèn tõ nguån bªn ngoµi cña C«ng ty ch­a ®¹t hiÖu qu¶ cao. Trong n¨m 2002, nguån vèn kinh doanh còng ®­îc bæ sung, t¨ng 2.124.000.000® (=6.324.500.000® - 4.200.000.000®) tû lÖ t­¬ng ®èi lµ 50,58%, c¸c quü ®Çu t­ ph¸t triÓn, dù phßng tµi chÝnh, quü khen th­ëng phóc lîi, nguån vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n ®Òu t¨ng so víi n¨m 2001. §Ó ®¹t tèi ®a lîi nhuËn trong ho¹t ®éng kinh doanh, mçi doanh nghiÖp kh«ng chØ cÇn cã mét c¬ cÊu tµi s¶n tèi ­u mµ cßn cÇn cã c¬ cÊu nguån vèn hîp lý.Tuy nhiªn rÊt khã x¸c ®Þnh ®­îc c¬ cÊu nguån vèn nh­ thÕ nµo lµ tèi ­u nhÊt, bëi kÕt cÊu nguån vèn, tû träng c¸c lo¹i vèn lu«n thay ®æi, lu«n bÞ ph¸ vì do t×nh h×nh s¶n xuÊt, ®Çu t­ cña doanh nghiÖp. X¸c ®Þnh ®­îc c¬ cÊu nguån vèn ®Ó biÕt b×nh qu©n trong mét ®ång vèn kinh doanh hiÖn nay doanh nghiÖp ®ang sö dông cã mÊy ®ång vay nî, mÊy ®ång vèn chñ së h÷u (CSH). HÖ sè nî vµ hÖ sè vèn chñ së h÷u lµ hai chØ tiªu quan träng nhÊt ph¶n ¸nh c¬ cÊu nguån vèn. HÖ sè nî = Nî ph¶i tr¶ / Tæng nguån vèn = 1 – HÖ sè nguån vèn CSH HÖ sè nguån vèn CSH = Nguån vèn chñ së h÷u/ Tæng nguån vèn = 1 – HÖ sè nî = HÖ sè tù tµi trî T¹i HUDC-1, kÕt qu¶ hai chØ tiªu nµy ®­îc ph¶n ¸nh th«ng qua b¶ng 04 B¶ng 04: C¬ cÊu nguån vèn cña C«ng ty §¬n vÞ: ®ång ChØ tiªu N¨m 2000 N¨m 2001 N¨m 2002 1.Nî ph¶i tr¶ 16.638.210.934 14.788.271.955 15.3610241.786 2.Nguån vèn chñ së h÷u 3.626.404.844 7.715.538.609 11.858.560.201 3.Tæng nguån vèn 20.246.615.778 22.503.810.564 27.219.802.187 4.HÖ sè nî [=(1)/(3)] 82,18% 65,71% 56,43% 5.HÖ sè tù tµi trî [=(2)/(3)] 17,82% 34,29% 43,57% Nguån : Phßng Tµi chÝnh – KÕ to¸n cña HUDC-1 51
53. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Xem xÐt kh¸i qu¸t c¬ cÊu nguån vèn cña HUDC-1 trong 3 n¨m qua ta thÊy, C«ng ty cã xu h­íng gia t¨ng ®Çu t­ vµo mua s¾m trang bÞ tµi s¶n cè ®Þnh, kinh doanh b»ng nguån vèn chñ së h÷u, bëi hÖ sè tù tµi trî cña C«ng ty ngµy cµng t¨ng, tõ 17,82% vµo n¨m 2000 ®· lªn tíi 43,57% vµo n¨m 2002. Nh­ vËy, cã nghÜa lµ HUDC-1 muèn ho¹t ®éng kinh doanh ®éc lËp, h¹n chÕ tèi ®a sù phô thuéc vµo Tæng c«ng ty §Çu t­ Ph¸t triÓn nhµ vµ §« thÞ. NhËn xÐt: VÒ t×nh h×nh biÕn ®éng nguån vèn vµ c¬ cÊu nguån vèn cña C«ng ty trong ba n¨m qua ta thÊy: Do n¨m 2000 tæng c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ lµ 16.638.210.934®, trong ®ã nî ng¾n h¹n chiÕm tû träng 100% nî ph¶i tr¶, nh­ vËy n¨m 2001, C«ng ty sÏ ph¶i g¸nh mét kho¶n nî rÊt lín, ®iÒu nµy ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. Nh­ ®· ph©n tÝch ë ch­¬ng I, t¸c ®éng cña viÖc sö dông ®ßn bÈy tµi chÝnh nh­ mét con dao hai l­ìi, nÕu viÖc së dông nî vay ®¹t hiÖu qu¶ cao th× sÏ ®em l¹i lîi nhuËn lín cho chñ së h÷u C«ng ty, nh­ng nÕu viÖc kinh doanh kh«ng nh­ mong muèn, kÕt qu¶ kinh doanh kh«ng bï ®¾p ®­îc sè l·i ph¶i tr¶ cña kho¶n tiÒn vay khi ®Õn h¹n th× t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n, mét vµi C«ng ty cã thÓ bÞ ph¸ s¶n. Tuy nhiªn, tr­êng hîp cña HUDC-1 ch­ nghiªm träng nh­ vËy, bëi trong tæng c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n mµ C«ng ty sö dông th× cã tíi 92,4% lµ kho¶n vèn chiÕm dông cña kh¸ch hµng, cña Nhµ n­íc, kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn mµ nh÷ng kho¶n vèn chiÕm dông nµy cã chi phÝ sö dông rÊt thÊp, thËm chÝ = 0. Bëi vËy, n¨m 2001 C«ng ty chØ ph¶i tr¶ l·i cho kho¶n vay ng¾n h¹n cña n¨m 2000 lµ 1.267.976.000® (chiÕm tû träng 7.6% trªn tæng kho¶n nî ng¾n h¹n). MÆc dï vËy, ®©y còng lµ nguyªn nh©n khiÕn ho¹t ®éng tµi chÝnh cña C«ng ty bÞ lç 167.958.172® vµ ®iÒu nµy còng lµm cho tæng lîi nhuËn gi¶m 5,99%. Sang n¨m 2002, HUDC-1 vÉn tËn dông ®­îc kho¶n vèn chiÕm dông cña kh¸ch hµng, cña nhµ n­íc víi chi phÝ sö dông b»ng 0, trong khi ®ã do n¨m 2001 C«ng ty kh«ng cã kho¶n vay ng¾n h¹n nµo, ng­îc l¹i kho¶n (2.017.929.202 1.039.251.552) *100 tiÒn göi ng©n hµng t¨ng 94,17% ( ) 1.039.251.552 so víi n¨m 2000. Do ®ã vµo n¨m 2002 kh«ng nh÷ng C«ng ty kh«ng ph¶i thanh to¸n l·i tiÒn vay mµ cßn nhËn ®­îc tiÒn l·i do kho¶n ®Çu t­ vµo tiÒn 52
54. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp göi ng©n hµng mang l¹i. Nh÷ng ho¹t ®éng ®Çu t­ kinh doanh nµy ®· ®em l¹i sù t¨ng tr­ëng lín vÒ tæng lîi nhuËn cña HUDC-1 trong n¨m 2002. 2.3.1.3_ §¸nh gi¸ vÒ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña HUDC-1 Xem b¶ng 05 b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña HUDC-1 trong ba n¨m ta thÊy: VÒ kÕt qu¶ kinh doanh, n¨m 2001 so víi n¨m 2000, lîi nhuËn tr­íc thuÕ gi¶m 48.642.417® (= 763.067.348® – 811.709.765®) t­¬ng øng víi 5,9%, trong ®ã lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh t¨ng 175.090.085® øng víi 24,45% nh­ng lîi nhuËn tr­íc thuÕ vÉn bÞ gi¶m lµ do lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh gi¶m 181.403.838® vµ lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kh¸c còng gi¶m 42.328.664® (=39.843.624® – 82.712.288®). Riªng vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, ta thÊy tèc ®é t¨ng doanh thu thuÇn lµ 6.417.034.091 21,35% ( *100) , trong khi tèc ®é t¨ng lîi nhuËn thuÇn 30.057.272.096 tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ 24,45%, ®iÒu ®ã chøng tá trong n¨m 2001, C«ng ty thùc hiÖn viÖc qu¶n lý chi phÝ, qu¶n lý gi¸ thµnh rÊt tèt. N¨m 2002 so víi n¨m 2001, vÒ kÕt qu¶ kinh doanh, tæng lîi nhuËn sau thuÕ (lîi nhuËn rßng) t¨ng 845.494.880® t­¬ng øng lµ 147,74%, trong ®ã lîi nhuËn thuÇn tõ ho¹t ®éng kinh doanh t¨ng 931.401.885® (=1.822.538.781® - 891.181.896®), lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh t¨ng 173.632.500® sè t­¬ng ®èi lµ 103,38%, lîi nhuËn tõ ho¹t déng kh¸c còng t¨ng 22.292.122® (øng víi 55,95%). Riªng vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, ta thÊy tèc ®é t¨ng doanh thu thuÇn cña C«ng ty lµ 19,76%, trong khi tèc ®é t¨ng lîi nhuËn thuÇn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ 104,51%. Nh­ vËy, th«ng qua kÕt qu¶ ph©n tÝch trªn, ta thÊy r»ng HUDC-1 ngµy cµng quan t©m tíi c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ, qu¶n lý gi¸ thµnh, bëi nÕu hoµn thiÖn tèt c«ng t¸c nµy sÏ gãp phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao lîi nhuËn cho C«ng ty. 53