Giáo trình Cơ sở trắc địa công trình - Trần Quang Thành

Nội dung text: Giáo trình Cơ sở trắc địa công trình - Trần Quang Thành

1. C
   s  tr c  a công trình CH
    NG I L
   I KH NG CH  M T PH NG Mc tiêu - Ki n th c + Nêu
   c m c
   ích, các d ng l i và yêu c u
    chính xác trong thành l p l i kh ng ch m t ph ng tr c
    a công trình; + Trình bày
   c ph ng pháp c tính
    chính xác và s b c phát tri n l i kh ng ch m t ph ng tr c
    a công trình; + Nêu
   c các s hi u ch nh v 
    cao và m t b ng khi chi u b  m t khu v c công trình lên m t Elipsoid, t 
   ó
   a ra
   c cách ch n
   c h  t a
    và m t ph ng chi u trong tr c
    a công trình; + Trình bày
   c ph  ng pháp c tính
    chính xác l i kh ng ch mt ph ng thi t k d ng tam giác, l i và tuy n
   ng chuy n; + Nêu
   c
   c
   im
   o góc,
   o dài trong tr c
    a công trình; + Trình bày
   c khái ni m v  l i
   o góc - c nh k t h p, nêu
   c công th c tính các c nh trong l i t  giác không
   ng chéo và xác
   nh
   c
    chính xác c a chúng; + Trình bày
   c khái ni m v  l i tam giác nh 
   o c nh
    chính xác cao, nêu
   c công th c tính các góc trong l i và xác
   nh
   c
    chính xác ca chúng. - K n ng + Nh n bi t
   c các d ng l i kh ng ch m t ph ng tr c
    a công trình; + c tính
   c
    chính xác và s b c phát tri n l i kh ng ch m t ph ng tr c
    a công trình; + Ch n
   c h  t a
    và m t ph ng chi u trong tr c
    a công trình; + c tính
   c
    chính xác l i kh ng ch m t ph ng thi t k d ng tam giác, l i và tuy n
   ng chuy n; + Bi t cách x  lý khi
   o
    c
    phù h p v i
   c
   im
   o góc,
   o dài trong tr c
    a công trình nh m h n ch sai s
   o; + Tính
   c các c nh trong l i t  giác không
   ng chéo và xác
   nh
   c
    chính xác c a chúng; + Tính
   c các góc trong l i và xác
   nh
   c
    chính xác c a chúng. - Thái : Trung th c, c n th n, t m , chính xác. 1 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
2. C
   s  tr c  a công trình 1.1. M C ÍCH, CÁC D NG L
   I VÀ YÊU C U  CHÍNH XÁC 1.1.1. nh ng a Li kh ng ch m t ph ng tr c
   a công trình là m t h  th ng
   im m c
   c
   ánh d !u trên m t
   !t có t a
    xác
   nh trong m t h  th ng nh !t. 1.1.2. M c ích Li kh ng ch m t ph ng
   c thành l p " khu v c thành ph , khu công nghi p, khu n #ng l ng, sân bay b n c $ng, c u c ng,
   ng h m là c  s " v ta
    ph c v  cho kh $o sát, thi công và v n hành các công trình. 1.1.3. Các d ng l i 1. Ph  ng pháp tam giác, g %m các d ng: - Li tam giác
   o góc - Li tam giác
   o c nh - Li tam giác
   o góc - c nh k t h p 2. Ph  ng pháp
   a giác: Là d ng l i
   o các góc ngo t và các c nh. 3. Ph  ng pháp giao h i, bao g %m: - Giao h i góc - Giao h i c nh - Giao h i góc - c nh k t h p 4. Ph  ng pháp
   nh v  v tinh: S  d ng h  th ng
   nh v  toàn c u GPS. 1.1.4. Yêu c u v   chính xác Yêu c u v 
    chính xác và m t
   
   im c a l i tr c
   a công trình tu & thu c vào yêu c u nhi m v  ph $i gi $i quy t trong t ng giai
   on kh $o sát, thi t k , thi công và s  d ng công trình. Trong tr ng h p chung nh !t, l i tr c
   a công trình
   c thành l p và phát tri n nh m
   $ m b $o công tác b trí c  b $n và
   o v ' b $n
   % t l  1: 500. Khi thành l p l i tr c
   a công trình, m t v !n
    th c t
   t ra là có s  dng các
   im c a l i kh ng ch nhà n c hay không, s  d ng nh  th nào? Nh 
   ã bi t, cho
   n nay, l i kh ng ch nhà n c
   c thành l p theo nguyên t c thông th ng t  t (ng th 
   n c c b , t 
    chính xác cao
   n
    chính xác th !p và
   c phân thành b n h ng I , II ,III, IV. ) xem xét ng d ng vào tr c
   a công trình, có th  tóm t t các ch  tiêu k * thu t c a l i tam giác nhà n c h ng II, III, IV và
   ng chuy n (
   a giác) h ng IV nh  trong b $ng 1-1: 2 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
3. C
   s  tr c  a công trình B$ng 1-1 C
   p h ng l i tam giác Ch  tiêu k  thu t II III IV Chi u dài c nh (km) 7-10 5-8 2-5 Sai s t  ng
   i c nh
   áy không l n h n 1:300.000 1:200.000 100.000 Sai s t  ng
   i c nh y u nh !t không l n h n 1:200.000 1:120.000 1:70.000 Góc nh  nh !t trong tam giác không l n h n 30˚ 20˚ 20˚ Gi i h n sai s khép tam giác không l n h n 4” 6” 8” Sai s trung ph  ng
   o góc không l n h n 1”,0 1”,5 2”,0  ng chuy n h ng Ch  tiêu k  thu t IV - Chi u dài gi i h n c a
   ng chuy n + )ng
   n 10 km + Gi +a
   im g c và
   im nút 7 km + Gi +a hai
   im nút 5 km - Chu vi gi i h n ca
   a giác 30 km - Chi u dài c nh
   ng chuy n + L n nh !t 2,00 km + Nh  nh !t 0,25 km + T t nh !t 0,50 km - S c nh trong
   ng chuy n không quá 15 - Gi i h n sai s khép t  ng
   i không quá 1:25000 - Sai s trung ph  ng
   o góc không quá ± 2”,0 - Gi i h n sai s khép góc không quá ± 5” n Li kh ng ch m t ph ng nhà n c
   c t #ng dày b ng l i tam giác ho c
   ng chuy n c !p 1, 2. Trong tr ng h p
   o v ' b $n
   % , c  s "
    c tính
    chính xác c n thi t c a li kh ng ch m t ph ng là yêu c u v 
    chính xác c a l i
   o v '. Yêu c u
   ó là sai s gi i h n v  trí
   im c a l i
   o v ' so v i
   im c a l i nhà n c và l i t#ng dày. C  th  nh  trong b $ng 1-2. - , khu v c ch a xây d ng: không
   c v t quá 0,2 mm trên b $n
   % . - Trên khu v c xây d ng, sai s này không v t quá quy
    nh trong b $ng sau B$ng 1-2 T l  b $n
   % 1:500 1:1000 1:2000 Sai s gi i h n 0,10m 0,16m 0,30m Li kh ng ch nhà n c có
   
    chính xác
   $ m b $o cho
   o v ' b $n
   % t l 1:500. Hi n nay, do yêu c u c a công tác
    a chính, h  th ng l i
    a chính c -ng
   ã
   c thành l p bao g %m l i
    a chính c  s " (t ng
    ng l i kh ng ch nhà nc h ng III) và l i
    a chính. H  th ng l i
    a chính có
   
    chính xác
   $ m 3 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
4. C
   s  tr c  a công trình b$o cho
   o v ' b $n
   % t l  l n 1:500, 1:200. Do
   ó " khu v c xây d ng công trình, nu
   ã có các
   im c a l i kh ng ch m t ph ng nhà n c ho c các
   im c a li
    a chính thì ch  c n t #ng dày, phát tri n
    có m t
   
   im
   $ m b $o
   o v ' b $n
   % ph c v  các giai
   on kh $o sát, thi t k công trình . Li kh ng ch tr c
   a công trình còn nh m m c
   ích
   $ m b $o
    chính xác b trí công trình và quan tr c chuy n d ch, bi n d ng công trình. Vì v y cn ph $i xét
   n hai tr ng h p: a) Yêu c u v chính xác c a l i b  trí công trình t  ng  ng chính xác c a l i o v  : Trong tr ng h p này, l i tr c
   a công trình
   c phát tri n theo nguyên tc t  t (ng th 
   n c c b  nh  l i nhà n c và có th  d a vào các
   im c a l i nhà n c
   ã có trên khu v c xây d ng công trình. b) Yêu c u chính xác c a l i b  trí công trình cao h n h n so v i chính xác o v  b n  : Trong tr ng h p này ph $i thành l p l i chuyên dùng cho công trình. Các
   im c a l i nhà n c
   ã có trong khu v c ch 
   c dùng làm s li u g c c n thi t t i thi u
    n i l i tr c
   a công trình vào h  th ng to 
    nhà n c . V trí, m t
   
   im và
    chính xác c a l i tr c
   a công trình chuyên dùng s' tu & thu c yêu c u và
   c
   im c a t ng công trình và giai
   on xây d ng công trình. Thí d  khi xây d ng công trình
   u m i thu l i - thu
   in: - Giai
   on kh $o sát, thi t k : l i kh ng ch tr c
    a ph c v 
   o v ' b $n
   % . - Giai
   on thi công: l i kh ng ch tr c
    a ph c v  cho b trí công trình. - Giai
   on s  d ng công trình: l i kh ng ch
   c dùng
    quan tr c chuy n d ch, bi n d ng công trình. Nh  v y, yêu c u v 
    chính xác t #ng d n. Vi c phát tri n xây d ng l i ph $i linh ho t, h p lý sao cho có th  s  d ng t i
   a k t qu $ c a giai
   on tr c vào các giai
   on sau c a quá trình xây d ng công trình. 1.1.5. c im thành l p l ói tr c  a trong xây d ng m t s  lo i công trình a) Khu v c thành ph : , thành ph , không thành l p l i chuyên dùng mà s  d ng l i kh ng ch nhà n c làm c  s ", nh ng chi u dài c nh rút ng n 1,5 – 2 l n
    có m t
    1
   im /5 – 15 Km 2 . L i
   c t #ng dày
   
   $ m b $o
   o v ' b$n
   % t l  1:500. Loi và hình d ng c a l i ph  thu c vào di n tích và hình d ng c a thành ph . Thành ph có d ng kéo dài thì thành l p chu .i tam giác
   n ho c kép. Thành ph có d ng tr $i r ng thì thành l p l i có d ng
   a giác trung tâm và có th 
   o thêm các
   ng chéo. Thành ph l n có di n tích r ng thì thành l p l i g %m nhi u
   a giác trung tâm. Li c !p
    u tiên c a thành ph có th  là l i tam giác h ng II ho c h ng III,
   c t #ng dày b ng l i ho c
   im h ng IV và l i c !p 1, 2. Trên khu v c thành ph , có th  s  d ng r ng rãi l i
   ng chuy n (
   a giác) h ng IV và c !p 1, 2. )ng chuy n
   c thành l p theo
   ng ph , có các
   im g n t ng ho c các nóc nhà,
   c b $o v  lâu dài. 4 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
5. C
   s  tr c  a công trình Trên khu v c thành ph , l i
   o góc - c nh k t h p
   c xem là t t nh !t. A B C Lo i l i này có
    chính xác cao,
   % hình c a l i có th  v t ra ngoài nh +ng quy
    nh thông th ng mà v /n H D
   $m b $o
    chính xác . Có th  thành l p l i tam giác
   o góc - cnh nh  hình 1.1. A,B,C H G F E là các
   im c a l i h ng II bao quanh thành ph . Các c nh
   c
   o v i
    H‰ nh 1.1 chính xác 1:300.000, các góc
   c
   o vi
    chính xác m 0 = 1”,0. L i
   c bình sai nh  m t
   ng chuy n
   a giác khép kín. Bên trong xây d ng l i tam giác ho c
   ng chuy n . b) Khu công nghi p Li kh ng ch trên toàn khu v c
   c thành l p trong giai
   on kh $o sát là c s "
   
   o v ' b $n
   % ,
   %ng th i c -ng d a vào
   ó
    thành l p l i b trí công trình . ) i v i khu v c công nghi p có di n tích trên 30 Km 2 , c  s " kh ng ch là các
   im c a l i nhà n c . ) i v i khu v c nh  h n thì thành l p l i c c b  có
    chính xác nh  l i hng IV nhà n c . ) b trí công trình, " khu công nghi p th ng thành l p l i ô vuông xây dng. c) Công trình c u v t C s "
    c tính
    chính xác c n thi t c a l i là yêu c u v 
    chính xác
   o chi u dài c u và
    chính xác v trí tr  c u, th ng t  1-3 cm. )% hình c  b $n ca l i th ng là t  giác tr c
    a
   n ho c kép. M t ho c hai c nh
   áy
   c
   o vi
    chính xác 1:200.000 ÷ 1:300.000, góc
   o v i
    chính xác m 0 = 1 ÷ 2”. Ngày nay, máy
   o dài
   in t 
   c s  d ng r ng rãi, l i tr c
    a trong xây d ng cu th ng
   o góc - cnh k t h p. Trong tr ng h p này
   % hình l i có th 
   n gi $n h n mà
    chính xác v /n
   $ m b $o yêu c u. d) Khu u m i thu  l i - thu  in Trong giai
   on kh $o sát, thi t k , l i kh ng ch tr c
    a ph c v  cho
   o v ' b$n
   % t l  l n,
   o n i các
   im kh $o sát
    a ch !t, thu v #n và b trí các tr c c  b$n c a công trình. Vì v y có th  s  d ng l i kh ng ch nhà n c và phát tri n theo ph  ng pháp thông th ng v i
    chính xác và m t
    c n thi t . Trong giai
   on thi công, thành l p l i chuyên dùng nh m
   $ m b $o
    chính xác b trí công trình. )c
   im c a l i tam giác khu v c
    u m i thu l i - thu
   in là c nh ng n (0,5 – 1,5 Km),
   o góc và c nh
   áy v i
    chính xác cao: m0 = 1” ÷ 1,5” ; m s/ S = 1:200.000 ÷ 1:250.000; sai s v  trí
   im c 1 5 mm. Hình d ng c a l i ph  thu c vào chi u dài, hình d ng c a
   p, chi u rông 5 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
6. C
   s  tr c  a công trình ca sông và
   a hình hai bên b  sông . Xu h ng chính thành l p l i kh ng ch khu v c
    u m i thu l i - thu
   in là : - Các
   im
   c b trí g n các tr c c  b $n c a công trình, m t c nh trùng vi tr c
   p. - )o góc - c nh k t h p
   
   n gi $n hoá k t c !u c a l i mà
    chính xác v/n
   $ m b $o. - Khi xây
   p bê tông cao, các
   im c a l i không ch c n
   c phân b " hai b , có
    cao khác nhau
    ti n vi c b trí
   p. e) Công trình  ng h m C s "
    c tính
    chính xác c n thi t c a l i là sai s h ng ngang cho phép c a tr c
   ng h m
   ào
   i h ng. Hình d ng c a l i kh ng ch tr c
    a
   ng h m ph  thu c vào hình d ng ca tuy n ho c h  th ng
   ng h m. ) i v i m t tuy n
   ng h m, th ng thành l p chu .i tam giác,
   o c nh
   áy " hai
    u chu .i ho c chu .i tam giác
   o góc - c nh k t h p. ) chuy n to 
    và ph  ng v  xu ng h m, c n ph $i có
   im c a l i kh ng ch " g n mi ng gi ng
   ng và c a h m. f) Công trình òi h i chính xác cao ) i v i công trình
   òi h i
    chính xác cao nh  nhà máy gia t c h t, công trình cao, tháp vô tuy n nh ng ph m vi nh  thì thành l p l i tam giác nh 
   o cnh (25 ÷ 50 m )
    chính xác r !t cao (0,1 ÷ 0,5 mm). 1.2. PH
    NG PHÁP
   C TÍNH  CHÍNH XÁC VÀ S  B C PHÁT TRI N C A L
   I 1.2.1. Khái ni m chung c tính
    chính xác c a l i là xác
   nh
    chính xác c a các y u t
   c tr ng trong l i thông qua các thông s thi t k nh m m c
   ích
   ánh giá
    chính xác c a l i sau khi thi t k . c tính
    chính xác c a các y u t c a l i tr c
   a công trình th ng
   c th c hi n theo các công th c g n
   úng. ) chính xác c a c tính sai s c a các y u t l i thi t k th ng
    t kho $ng 10 ÷ 20 %. Hi n nay
   ã s  d ng r ng rãi máy vi tính và công c  toán h c
    t 
    ng thi t k l i nh m
    t k t qu $ t i u. Li tr c
   a công trình
   c xây d ng theo t ng giai
   on v i m t s b c ca l i. Trong quá trình phát tri n, n u yêu c u
    chính xác t #ng lên thì l i " các b c ti p theo
   c xem nh  l i c c b . Trong tr ng h p
   ó l i không th 
   c thành l p ch  có m t b c. S b c phát tri n b ng s l n chuy n t  l i có
    chính xác th !p
   n l i có
    chính xác cao. Nu l i
   c phát tri n theo nguyên t c t 
    chính xác cao
   n
    chính xác th !p thì s b c phát tri n và
    chính xác c a m .i b c
   c tính da trên c  s " là sai s t  ng
   i c nh c a l i " b c cu i cùng (1/T c) và sai s t  ng
   i c nh 6 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
7. C
   s  tr c  a công trình ca l i " b c
    u tiên (1/T
   ),
   %ng th i ph $i tính
   n $nh h "ng sai s c a s li u g c. 1.2.2. Tính s  b c phát tri n c a l i 1. L i b c th p d a trên m t c nh c a l i b c cao Gi $ s  c nh AB c a l i c  s " c !p cao th  i - 1 nào
   ó có sai s trung ph  ng t  ng
   i là 1/T i-1. B c th  i phát trin thêm hai
   im là I và II. Các c nh trong b c th  i này có sai s trung ph  ng t  ng
   i là 2 2 2 ≈ 1 ’ ≈ 1 ’ ≈ 1 ’ ∆ ÷ = ∆ ÷ + ∆
   (1.1) « T ◊ « T ◊ « T  i i−1 i−1 do Hình 1.1 Trong
   ó: 1/T i là sai s s li u g c (1/T i )
   o là sai s s
   o trong b c l i th  i 1/T i là sai sai s c nh trong l i b c th  i Gi $ s  t  l i c  s " c !p cao phát tri n thêm n b c l i n +a thì: - B c th  nh !t có sai s trung ph  ng t  ng
   i chi u dài c nh là 1/T 1 - B c th  hai có sai s trung ph  ng t  ng
   i chi u dài c nh là 1/T 2 - B c th  n có sai s trung ph  ng t  ng
   i chi u dài c nh là 1/T n Gi K là h  s suy gi $m
    chính xác gi +a các b c l i liên ti p.Ta s ' có: - Gi +a b c c  s " c !p cao và b c th  nh !t là K1 = T o/T 1 - Gi +a b c th  nh !t và b c th  hai là K2 = T 1/T 2 (1.2) - Gi +a b c th  n -1 và b c th  n là Kn = T n - 1 /T n Nhân v theo v c a (I.2) ta
   c: K1 x K 2 x .x K n = T o/T n . Th ng ch n K 1 = K 2 = = K n = K Nên T K = n o (1.3) Tn 2. L i b c th p d a trên nhi u im c a l i b c cao Tr ng h p này l i b c th !p không nh +ng b  bi n d ng v  chi u dài mà còn b  bi n d ng v  góc. H  s gi $m
    chính xác gi +a các b c l i liên ti p nhau là 1 T K = n o (1.4) 5,1 Tn 7 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
8. C
   s  tr c  a công trình 1.3. CH N H T A  VÀ M T QUY CHI U C A L
   I TR !C " A CÔNG TRÌNH 1.3.1. S # hi $u ch %nh trong phép chi u Tr c khi bình sai, l i tr c
    a nhà n c
   c chi u xu ng m t Elipxoit th c d ng, vì v y các tr 
   o trong l i h ng I, II
    u
   c hi u ch nh. )iu này có ngh 2a là các tr 
   o ti p theo v  sau
    u
   c chi u xu ng mt quy c
   ó. Ta
    c a
   im
   c tính trong h  t a
    ph ng vuông góc (Gauss ho c UTM) Vì các công trình
   c xây d ng trên b  m t t  nhiên c a trái
   ! t nên c n ph $i thu
   c các k t qu $
   o không qua hi u ch nh do phép chi u. 1. S # hi $u ch %nh do cao S hi u ch nh do chi u c nh AB xu ng m t chi u A oBo là 3Sh = A oBo – AB Và 3Sh
   c tính theo công th c S(H − H ) ∆S = − m o (1.5) h R m Trong
   ó: S: chi u dài c nh
   o
   c Hm :
    cao trung bình c a c nh Ho:
    cao c a m t chi u Rm: bán kính trung bình c a Elipxoid Hình 1.2 Nu | H m - H o | 4 32m thì s hi u ch nh trên không
   ánh k  và có th  b  qua. Do v y, m t chi u
   c ch n trong tr c
    a công trình là m t có
    cao trung bình ca khu v c xây d ng công trình. ) i v i
   ng xe
   in ng m thì m t chi u là m t có
    cao trung bình c a tr c h m. 2. S # hi $u ch %nh do chi u v  m &t ph 'ng Gauss (hi $n nay là v  m &t ph 'ng UTM) S hi u ch nh vào chi u dài c nh do chi u v  m t ph ng Gauss
   c tính gn
   úng theo công th c y2 ∆S = S m (1.6) g 2 2R m V y: So = S + 3Sg (1.7) Trong
   ó: So: Kho $ng cách gi +a hai
   im trên m t ph ng S: chi u dài c nh trên Elipxoid ym: là hoành
    trung bình c a
   im
    u và
   im cu i c a c nh S 8 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
9. C
   s  tr c  a công trình Rm: bán kính trung bình c a Elipxoid Nu kho $ng cách t  kinh tuy n tr c c a múi chi u
   n khu v c xây d ng công trình không quá 20km thì s hi u ch nh trên có th  b  qua. Do v y c n ch n kinh tuy n tr c sao cho kho $ng cách t  kinh tuy n tr c
   n hai biên d c c a khu vc xây d ng công trình càng nh  càng t t. 1.3.2. H $ t (a cân b )ng Ta th !y 3Sh và 3Sg có d !u ng c nhau, do v y khi ta c tình ch n sao cho 3Sh + 3Sg = 0 thì s ' không cn tính hai s c $i chính trên. H t a
    có 3Sh + 3Sg = 0 g i là h  t a
    cân b ng. Trong th c t ít
   c ng d ng vì h  t a
    cân b ng ch  áp d ng
   c " nh +ng khu v c có y m tho $ mãn y 2R H H (1.8) m = m( m − o) 1.4.
   C TÍNH  CHÍNH XÁC C A L
   I TAM GIÁC THI T K  Nh +ng
   % hình
   in hình c a l i tr c
    a công trình
   c xây d ng b ng ph  ng pháp tam giác là chu .i tam giác, h  trung tâm, t  giác tr c
    a, chêm
   im ho c l i k t h p các d ng
   % hình
   ó. Theo nguyên t c chung, sai s trung ph  ng c a hàm các
   i l ng bình sai
   c tính theo công th c 1 m = µ (1.9) F P F Nu tính
   n sai s s li u g c thì sai s t (ng h p s ' là 2 2 2 MF = m g c + m F (1.10) Di
   ây là ph  ng pháp c tính g n
   úng c a m t s d ng
   % hình c  b $n 1.4.1.
   c tính chính xác c a chu *i tam giác ( o góc) * Gi $ thi t: Thi t k m t chu .i tam giác nh  hình v ', có n tam giác, v i ’’ - Các góc
   o có sai s là m 0 (khi thi t k thì ch a có giá tr  này nên
   c l !y trong quy ph m theo tiêu chu n sai s trung ph  ng gi i h n c a c !p l i
   ang thi t k ) - Chi u dài c nh b 1 và b 2
   ã bi t và có sai s là m b1 và m b2 - Ph  ng v  5AB và 5N-1 N
   ã bi t và có sai s là m 5b1 và m 5b2 * Yêu c u - c tính
    chính xác chi u dài c a c nh (y u) a k? - c tính
    chính xác ph  ng v  c a c nh (y u) a k? - c tính sai s v  trí
   im t  ng h .? 9 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
10. C
    s  tr c  a công trình 1. Sai s # trung ph + ng chi u dài c nh y u Hình 1.3 * Công th c áp d ng 2 2 2 m ak' .m ak' ' m ak = 2 2 (1.11) m ak' + m ak' ' Vi mak’ là sai s trung ph  ng chi u dài c nh a k tính theo
    ng (I), rút ra
    c t  công th c 2 2 2 ≈ m ’ ≈ m ’ 2 (m ) k ∆ ak ' ÷ ∆ b1
    0 2 2 ∆ ÷ = + 2 (cotg Ai + cotg Bi + cotgA icotgB i ) « a k ◊ « b  3 6" i=1 mak’’ là sai s trung ph  ng chi u dài c nh a k tính theo
    ng (II), rút ra
    c t  công th c 2 2 2 ≈ m ’ ≈ m ’ 2 (m ) n−k ∆ ak '' ÷ ∆ b2 ÷ 0 2 2 ∆ ÷ = ∆ ÷ + 2 ƒ(cotg A j + cotg B j + cotgA jcotgB j ) « a k ◊ « b 2 ◊ 3 6" j=1 Lu ý: Khi không tính n sai s  s  li u g c thì m b1 /b 1 và m b2 /b 2 không xu
    t hi n trong công th c. 2. Sai s # trung ph + ng góc ph + ng v , c a c nh y u a k * Công th c áp d ng 2 2 2 mαk' .m α 'k' mαk = 2 2 (1.12) mεk' + mα 'k' Vi m5k’ là sai s trung ph  ng ph  ng v  c nh a k tính theo
    ng (I), tính
    c theo công th c: 10 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
11. C
    s  tr c  a công trình 2 2 2 2 m 5k' = m 5b1 + m0 .k 3 m5k’’ là sai s trung ph  ng ph  ng v  c nh a k tính theo
    ng (II), tính
    c theo công th c: 2 2 2 2 m5k' ' = m5b2 + m0 .(n − k) 3 Lu ý: Khi không tính n sai s  s  li u g c thì m b1 và m b2 không xu
    t hi n trong công th c. 3. Sai s # v , trí im t + ng h * Sai s d ch v  ngang
    im cu i so v i
    im
     u c a c nh S
    c tính theo công th c: m“ m = α .S ng ρ” Sai s t  ng h . v  trí
    im i so v i
    im j
    c tính theo công th c 2 2 S 2 mij = mS + ( mα ) (1.13) ρ Vi m S và m 5 là các giá tr 
    c tính " (I.11) và (I.12) 1.4.2.
    c tính chính xác c a a giác trung tâm ( o góc) * Gi $ thi t: Thi t k m t l i
    a giác trung tâm,
    o t!t c $ các góc nh  hình v ' ’’ - Các góc
    o có sai s là m 0 (khi thi t k thì ch a có giá tr  này nên
    c l !y trong quy ph m theo tiêu chu n sai s trung ph  ng gi i h n c a c !p l i
    ang thi t k ) - Chi u dài c nh g c AB là b
    ã bi t và có sai s là m b - Ph  ng v  g c 5AB
    ã bi t và có sai s là m 5b Hình 1.4 * Yêu c u - c tính
     chính xác chi u dài c a c nh y u EF? * Công th c áp d ng 2 2 S mlgS1 .m lgS2 2 mS = 6 2 2 + mlgb (1.14) M.10 mlgS1 + mlgS2 Trong
    ó 11 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
12. C
    s  tr c  a công trình n1 2 2 2 2 mlgS1 = mlgb + mβ  Ri 3 i=1 n2 2 2 2 2 mlgS2 = mlgb + mβ  R j 3 j=1 R là c ng
     hình h c c a l i và
    c tính 2 2 Ri = 7Ai + 7Bi + 7Ai 7Bi ( i = 1 ÷ n 1) 2 2 Rj = 7AJ + 7BJ + 7AJ 7BJ ( j = 1 ÷ n 2) n1, n 2 là s tam giác tính chuy n c nh qua
    ng tinh (I) và (II) M.10 6 7 = cotgA Ai 6" i M.10 6 7 = cotgB Bi 6" i M.10 6 7 = cotgA Aj 6" j M.10 6 7 = cotgB Bj 6" j 7A là chênh l ch logaritsinA khi góc A bi n
    ( i 1’’ 7B là chênh l ch logaritsinB khi góc B bi n
    ( i 1’’ Chuy n t  m lgs sang sai s trung ph  ng t  ng
    i theo công th c m m S = lgS S M.10 6 M là môdun c a logarit, M = 0,43429 1.4.3.
    c tính chính xác l i chêm dày * Gi $ thi t: Thi t k m t l i chêm dày ( chêm 1
    im),
    o t !t c $ các góc nh  hình v ' ’’ Các góc
    o có sai s là m 0 (khi thi t k thì ch a có giá tr  này nên
    c l !y trong quy ph m theo tiêu chu n sai s trung ph  ng gi i h n c a c !p l i
    ang thi t k ) - Ph  ng v  c a các c nh g c
    ã bi t và có sai s là m PV - Gi $ thi t các
    im g c không có sai s * Yêu c u - c tính
     chính xác v  trí
    im y u? - c tính
     chính xác ph  ng v  c a c nh y u? - c tính
     chính xác chi u dài c a c nh y u? 12 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
13. C
    s  tr c  a công trình C 5 8 I 0 B A HÏnh 1. 5 1.
    c tính chính xác v , trí im y u Chêm
    im theo hình a c n
    o t !t c $ 9 góc trong 3 tam giác. Theo giáo s  A.C.Provorov thì sai s trung ph  ng v  trí
    im I so v i
    im A khi b  qua sai s v trí
    im g c
    c tính theo công th c 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 m a b + a c + b c + a S + b S + c S c M 2 = β a b (1.15) I ρ 2 Q Vi: Q = 8.(a 2sin 25 + b 2sin 20 +c 2sin 28+absin 5sin 0 +acsin 5ssin 8 +bcsin 0sin 8) 2.
    c tính chính xác ph + ng v , c a c nh y u Gi $ thi t ph  ng v  y u trong l i là ph  ng v  c a c nh a thì sai s trung ph  ng ph  ng v  c a c nh a là m 5a s '
    c tính theo công th c 3b2 sin 2 β + 3c2 sin 2 γ + 2bc sin β sin γ m 2 = m2 (1.16) αa β Q Vi: Q = 8.(a 2sin 25 + b 2sin 20 + c 2sin 28 + absin 5sin 0 + acsin 5sin 8 + bcsin 0sin 8) 3.
    c tính chính xác chi u dài c a c nh y u Gi $ thi t c nh có chi u dài y u nh !t là c nh a thì sai s trung ph  ng t  ng
    i c a chi u dài c nh a s '
    c tính theo công th c m M 2 m2 a = I + αa (1.17) a a2 ρ 13 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
14. C
    s  tr c  a công trình 1.5.
    C TÍNH  CHÍNH XÁC C A TUY N VÀ L
    I 
    -NG CHUY .N 1.5.1. Tuy n /ng chuy n +n )ng chuy n
    n gi +a hai
    im và hai ph c v  g c, sau khi bình sai, v  trí
    im và ph c v  c nh " gi +a tuy n là y u nh !t. Sai s trung ph  ng v  trí
    im y u nh !t (
    im gi +a tuy n)
    c tính theo công th c myu nh !t = 0,5M (1.18) Vi 2 2 2 m β 2 M = [mS ]+ []Do.i (1.19) ρ 2 Trong
    ó M là sai s trung ph  ng v  trí
    im cu i
    ng chuy n so v i
    im
     u tuy n. mS là sai s trung ph  ng
    o c nh trong tuy n
    ng chuy n m0 là sai s trung ph  ng
    o góc trong tuy n
    ng chuy n Do.i là kho $ng cách t 
    im i
    n
    im trong tâm O c a tuy n Ta
    
    im trong tâm O
    c tính [X ] [Y ] Xo = ; Yo = (1.20) n +1 n +1 (n là s c nh trong tuy n) Hình 1.6 1.5.2. L i /ng chuy n có m t im nút Gi $ thi t có l i m t
    im nút nh  hình 1.7. ) c tính ta th c hi n nh  sau - Tính sai s trung ph  ng v  trí
    im N so v i
    im
     u c a m .i tuy n theo công th c (1.19), ta
    c M i (i là tuy n th  i, i = 1÷4). 14 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
15. C
    s  tr c  a công trình 2 2 2 m β 2 M = [mS ]+ []Do.i ρ 2 - Tính tr ng s t a
     c a
    im N theo các tuy n C 2 pi = 2 (1.21) M i (i là tuy n th  i, i = 1÷4). - Tính trong s t a
     c a
    im N PN = P 1 + P 2 + P3 + P 4 (1.22) - Tính sai s v  trí
    im c a N so v i
    im
     u tuy n là C M N = (1.23) PN Hình 1.7 1.5.3. L i /ng chuy n có nhi u im nút (Theo ph + ng pháp l &p ho &c nhích d 0n) Có l i nh  hình 1.8,
     c tính theo ph  ng pháp l p (ho c nhích d n) ta th c hi n nh  sau: - Tính sai s trung ph  ng v  trí
    im cu i so v i
    im
     u c a m .i tuy n theo công th c (1.19), ta
    c M i (i là tuy n th  i, i = 1÷5). - Tính tr ng s t a
     theo các tuy n theo công th c (1.21) C 2 pi = 2 M i 15 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
16. C
    s  tr c  a công trình Hình 1.8 * L n nhích 1: - Tính sai s c a
    im I: + Xem II là
    im g c, tính
    c PI = P 1 + P 2 + P3 C Và M I = PI - Tính sai s c a
    im II + Xem I là
    im g c, tính
    c PII = P 3 + P 4 + P5 C Và M II = PII * L n nhích 2: - Tính sai s c a
    im I: + Tính C 2 p3 '= 2 2 M 3 + M II PI = P 1 + P 2 + P3’ C Và M I = PI - Tính sai s c a
    im II : + Tính 16 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
17. C
    s  tr c  a công trình C 2 p3"= 2 2 M 3 + M I PII = P 3’’ + P4 + P5 C Và M II = PII * C  th c hi n l p liên t c nh  v y cho
    n khi sai s v  trí c a
    im nút " hai l n tính liên ti p gi ng nhau thì ng ng tính (thc t th ng l ch nhau m t lng trong gi i h n c a sai s tính toán thì ng ng tính). 1.6. C IM O GÓC, O DÀI TRONG TR !C " A CÔNG TRÌNH 1.6.1. c im o góc trong tr c  a công trình , thành ph và khu công nghi p, nh +ng y u t sau
    ây $nh h "ng
    n
     chính xác
    o góc: a) Nhi t, khói, b i t  các nhà máy, m t
    ng nh a, các k t c !u thép và bê tông d i tác
     ng c a m t tr i s ' t o nên các vùng “ti u khí h u” làm thay
    (i ch
     d /n nhi t, quá trình b c h i và tích t  h i n c. b) Nhi u ch ng ng i v t
    i v i tia ng m. c) Các
    im kh ng ch phân b " nh +ng
     cao khác nhau, các c nh l i ng n. d) Các
    im kh ng ch
    t trên nhà máy ho c trên
    ng ph
     u có th  b  rung. Do các
    iu ki n k  trên, tia ng m
    i qua nhi u tr ng chi t quang c c b  và không (n
     nh. Các tr ng chi t quang
    ó thay
    ( i theo th i gian và không gian. Vì v y c n ph $i l a ch n th i gian
    o góc h p lý. Do c nh c a l i kh ng ch ng n nên c n
    c bi t chú ý
    n
     chính xác ca
     nh tâm máy và
    nh tâm tiêu (b $ng ng m). 1.6.2. c im o dài trong tr c  a công trình , thành ph và khu công nghi p, nh +ng vùng “ti u khí h u”
    ã nói trên c-ng $nh h "ng
    n
     chính xác
    o chi u dài. ) gi $m $nh h "ng c a các y u t
    ó
    i v i
    o dài b ng máy
    in t  c n ph $i áp d ng m t s bi n pháp: a) Ch n th i gian
    o thích h p, nên
    o dài vào ngày râm mát vào
    u mùa xuân và mùa thu, lúc
    ó nhi t
     trong thành ph t  ng
    i (n
     nh. b) C nh
    áy c a l i tam giác n u ch n trên các nóc nhà thì nên ch n các
    im c a c nh
    áy " nóc nhà th !p (1,2 t ng). c) Ch n máy
    o thích h p
    
    $ m b $o
     chính xác. 17 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
18. C
    s  tr c  a công trình 1.7. L
    I O GÓC - C NH K T H 1P So v i l i
    o góc ho c l i
    o c nh thì l i
    o góc - c nh k t h p có
     chính xác cao h n. )% hình c a l i
    o góc - c nh k t h p có th 
    c thi t k linh ho t h n, không tuân theo nh +ng quy
     nh thông th ng c a l i
    o góc ho c li
    o c nh, nh ng v /n
    $ m b $o
     chính xác theo yêu c u. Mt trong nh +ng d ng l i
    o góc - c nh k t h p là l i t  giác không
    ng chéo. Trong t  giác ABCD,
    o t !t c $ các góc A, B, C, D và hai c nh k  nhau a, b (Hình 1.8). Các c nh còn l i có th  tính
    c: C c = DE + EC a.sinA b.sin(C+D) b DE = ; EC = B E sinD sinD c a Do
    ó: a.sinA + b.sin(C+D) D c = (1.28) A sinD d F T ng t : b.sinC + a.sin(A+D) d = (1.29) Hình 1.8 sinD ) i v i t  giác không
    ng chéo có th  không c n thi t ph $i
    o hai c nh trong m .i t  giác mà m t trong hai c nh d c xác
     nh b ng cách gi $i các t  giác k bên. Nu sai s trung ph  ng
    o các góc trong t  giác là nh  nhau và ký hi u là mβ và t  giác có d ng hình ch + nh t, thì sai s trung ph  ng c a c nh c và
    c tính theo công th c: 2 2 2 2 mβ mc = m a + b 2 (1.30 ρ 2 2 2 2 mβ md = m b + a 2 (1.31) ρ ) i v i chu .i các hình ch + nh t (Hình b1 b2 bn 1.9): c2 )o c nh a và các c nh bên b i. Sau bình a c1 cn sai
    iu ki n hình, sai s trung ph  ng c a cnh cu i tính theo công th c: d1 d2 dn Hình 1.9 18 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
19. C
    s  tr c  a công trình n  ’2 2 2 2 mβ mcn = m a + ΣΣΣ b 
    (1.32) 1  ρ  ) i v i chu .i các hình vuông: ≈m ’2 ≈m ’2 ≈m ’2 ∆ cn ÷ = ∆ a÷ + n ∆ β÷ (1.33) « cn ◊ « a ◊ « ρ ◊ ≈am ’2 ho c m 2 = m 2 + n ∆ β÷ (1.34) cn a « ρ ◊ Trong
    ó: n - s l ng hình vuông trong chu .i. Trong tr ng h p chu .i t  giác
    c b trí gi +a hai c nh g c, sai s trung ph  ng c a c nh gi +a chu .i
    c tính theo công th c: 2 2 2 mn1 . mn2 mc = 2 2 mn1 + mn2 Trong
    ó n 1 và n 2 - s t  giác t c nh g c 1 và 2
    n c nh c gi +a chu .i. N u s t  giác là ch 9n, c nh c s ' " chính gi +a chu .i và n 1 = n 2 = n/2 thì mn 2 mCn = 2 2 Liên h  công th c (1.34), ta có: 2 À ¤2 2 ma n am β M cn = + Ã ‹ (1.35) 2 2 4 Õ ρ › 1.8. L
    I TAM GIÁC NH 2 O C NH  CHÍNH XÁC CAO Li tam giác nh 
    o c nh,
     chính xác cao
    c thành l p khi xây d ng công trình cao và công trình
    òi h i
     chính xác cao v  k t c !u hình h c. C s "
     c tính
     chính xác ca l i
    o c nh lo i này là bi u th c liên h  gi +a sai s m A c a góc A v i các sai s m a, m b, m c c a các c nh a, b, c c a tam giác. (Hình 1.10) Khi m = m = m = m , ta có: a b c s B 1 m A = m s = m S [ff] (1.36) Sa PA Sc ) i v i tam giác ABC, ta có: S 2 2 2 b a = b + c - 2bc.cosA A C Do
    ó góc A t c hàm F có d ng: HÏnh 1.10 19 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
20. C
    s  tr c  a công trình b2 + c2 - a2 A = F = arccos 2bc Các h  s f i c a hàm tr ng s F
    c tính nh  sau: a a f = :F = ρ” = ρ” a bc.sinA 2D :a  :F a.cosC fb = = - ρ” (1.37) :b 2D :F a.cosB  fc = = - ρ” :c 2D Trong
    ó D là di n tích c a tam giác ABC Thay (1.37) vào (1.36), ta
    c: m sin(B+C) m“ = ρ” s 1 + cos 2B + cos 2C (1.38) A a.sinB.sinC Thông th ng, l i tam giác nh 
    o c nh,
     chính xác cao
    c thành l p vi hình d ng
     u: tam giác
     u, hình vuông (ho c hình ch + nh t),
    a giác
     u. Hình d ng nh  v y s ' cho phép l i có
     chính xác vi trí
    im t  ng h .
    u nhau gi +a các
    im. M t l i nh  th là r !t quan tr ng trong công tác b trí chính xác công trình. b1 a1 a1 d a r d2 1 2 1 a1 β2 a2 a6 r6 r1 r4 β1 a4 a2 β r5 r2 r2 b2 r3 a5 a) r4 r3 a3 a3 b) a4 c) HÏnh 1.11 20 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
21. C
    s  tr c  a công trình CH
     NG II L
    I KH NG CH   CAO Mc tiêu - Ki n th c: Nêu
    c m c
    ích, yêu c u
     chính xác và trình bày
    c ph  ng pháp c tính
     chính xác l i. - K n ng : c tinh
    c l i kh ng ch
     cao b ng ph  ng pháp ch t ch '. - Thái : Trung th c, c n th n, t m , chính xác. 2.1. MC ÍCH, YÊU C U  CHÍNH XÁC 2.1.1. nh ng a Li kh ng ch
     cao tr c
    a công trình là m t h  th ng
    im m c
    c
    ánh d !u trên m t
    !t có
     cao xác
    nh trong m t h  th ng nh !t. 2.1.2. M c ích Li kh ng ch
     cao
    c thành l p " khu v c thành ph , khu công nghi p, khu n #ng l ng, sân bay b n c $ng, c u c ng,
    ng h m là c  s " v
     cao ph c v  cho kh $o sát, thi công và v n hành các công trình. 2.1.3. Yêu c u  chính xác L i
     cao " khu v c thành ph và khu công nghi p có nh +ng ch  tiêu k * thu t
    c tr ng nh  sau: B$ng 2.1 Ch  tiêu k * thu t Hng II Hng III Hng IV TCKT Chi u dài l n nh !t c a tuy n ( Km ) - Gi +a các
    im g c 40 15 4 8 - Gi +a các
    im nút 10 5 2 4 Kho $ng cách l n nh !t gi +a các m c - Khu v c xây d ng 2 0,2 0,2 ÷ 0,5 - Khu v c ch a xây d ng 5 0,8 0,5 ÷ 2 Sai s khép gi i h n c a tuy n 5 L 10 L 20 L 50 L (L tính b ng Km) (mm) (mm) (mm) (mm) Các công tác tr c
     a trên khu v c xây d ng ph $i d a trên h  th ng
     cao th ng nh !t
    ã
    c l a ch n và thành l p trong giai
    on kh $o sát, thi t k công trình. )c
    im c a l i
     cao trong tr c
     a công trình là kho $ng cách gi +a các m c và chi u dài c a các tuy n
    c rút ng n, còn ph  ng pháp
    o v /n nh  l i
     cao nhà n c . 21 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
22. C
    s  tr c  a công trình 2.2. H TH NG  CAO Do các m t thu chu n không song song v i nhau nên khi
    o chênh cao gi +a hai
    im theo các tuy n khác nhau ta v /n nh n
    c các k t qu $ không gi ng nhau, dù
    o không có sai s . Tu & thu c vào nguyên t c x  lý s  không song song c a các m t thu chu n, ng i ta phân bi t: h  th ng
     cao th ng,
     cao chính và
     cao
     ng h c. - ) cao th ng c a m t
    im trên m t
    ! t là kho $ng cách t 
    im !y
    n mt Kvazigeoid, tính theo
    ng dây d i . - ) cao chính là kho $ng cách t  m t
    im
    n m t Geoid. - ) cao
     ng h c d a trên nguyên t c: các
    im trên cùng m t m t
    ng th có
     cao b ng nhau và l !y v 2
     45% làm
     v 2 chu n khi tính
     cao
     ng hc. 2.3.
    C TÍNH  CHÍNH XÁC L
    I  CAO THI T K  Tu & theo m c
    ích s  d ng c a l i ho c tuy n
     cao mà xem xét,
    ánh giá
     chính xác c a y u t
    c tr ng trong l i nh m
     t m c
    ích, yêu c u
    t ra. Nu l i
    c dùng
    
    o v ' b $n
    % thì c n c tính sai s
     cao c a
    im yu nh !t c a l i và chênh cao yu nh !t
     phát tri n c !p l i ti p theo. 2.3.1. c tính ch t ch  b ng ph 
    ng pháp bình sai iu ki n Hình 2.1 Gi $ s  có l i
     cao thi t k nh  hình 2.1, s tr m
    o t  ng ng trong t ng
    on
    o là n 1, n 2, n 3, n 4, n 5. Uc tính
     chính xác c a l i là xác
    nh sai s
     cao
    im y u II và chênh cao y u h 2. Thc hi n theo các b c sau: 1. Tính tr ng s - N u ch n tr ng s c a m t tr m
    o b ng 1thì SSTP tr ng s
    n v  là SSTP trên 1 tr m
    o và 1 Pi = (2.1) ni - N u ch n tr ng s c a m t km
    ng
    o b ng 1thì SSTP tr ng s
    n v  là SSTP trên 1 km
    ng
    o và 22 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
23. C
    s  tr c  a công trình 1 Pi = (2.2) Li 2. L p h  ph  ng trình
    iu ki n s hi u ch nh và hàm tr ng s (d ng b $ng) B$ng 2.2 pt
    k h ph  ng trình
    k q =1/p F = h + h F = h tr 
    o a b H2 1 2 h2 2 1 q1 0 1 1 0 2 q2 1 0 1 1 3 q3 1 0 0 0 4 q4 1 -1 0 0 5 q5 0 1 0 0 ; 3. Tính sai s * V i
     cao
    im y u II 1 m = µ (2.3) H2 P FH 2 * V i chênh cao y u h 2 1 m = µ (2.4) h2 PF h2 Trong
    ó < là SSTP tr ng s
    n v  t  ng ng v i tr ng s
    c ch n 2.3.1. c tính b ng ph 
    ng pháp thay th  tr ng s  t 
    ng 
    ng Ph  ng pháp này nh m
    ánh giá
     chính xác
     cao c a
    im y u trong li. Thay th tr ng s t  ng
     ng t c là bi n
    (i l i " d ng b !t k & v  d ng có mt
    im g c và m t
    im c n xác
    nh (
    im c n xác
    nh này chính là
    im c n
    ánh giá
     chính xác) b ng cách thay th tr ng s P 1 và P 2 b ng m t tr ng s t ng
     ng P 3. Có hai quy t c thay th nh  sau: - Quy t c 1: p1 p2 P3 = (2.5) p1 + p2 Hình 2.2 - Quy t c 2: 23 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
24. C
    s  tr c  a công trình p3 = p 1 + p 2 (2.6) Hình 2.3 2.3.2. M c  cao 1. Yêu c 0u # i v i m #c cao B$o
    $ m
     (n
     nh c a tâm m c. Có k t c !u phù h p
     b $o v  m c lâu dài. Kt c !u m c
    n gi $n
     d = dàng s $n xu !t hàng lo t. 2. Phân b # m #c , khu v c thành ph , m c th ng
    c g n trên t ng nhà kiên c ho c các công trình xây d ng
    ã có tr c hai n #m k  t  khi
    t m c. M c g n " trên t ng có t m cao 0,3-0,6m so v i m t
    ! t. , m .i nhà, không
    t quá m t m c. Không
    t m c g n
    ng s t. Trong tr ng h p không có nhà kiên c thì ph $i
    t m c chôn nông và " n i có m c n c ng m sâu h n 4m. Lúc
    ó d ng m c c c là thích h p, vì có
     (n
    nh cao,
    n gi $n và kinh t . , các công trình
    u m i thu l i - thu
    in, yêu c u
     (n
     nh c a m c li càng quan tr ng. Vì v y có th  dùng m c bê tông c t thép. Trong tr ng h p quan tr c lún có khi ph $i s  d ng m c chôn sâu. ) i v i nh +ng công trình hi n
     i, m c
    c
    t theo thi t k riêng. 2.4. C IM O CAO TRONG TR !C " A CÔNG TRÌNH 2.4.1. c im chung - Trong tr c
     a công trình, vi c
    o cao
    c th c hi n theo quy ph m
    o cao h ng I, II, III, IV nhà n c nhng c n
    c bi t chú ý b $o
    $ m
     (n
     nh c a máy và mia, gi $m $nh h "ng x !u c a
    iu ki n ngo i c $nh
    n k t qu $
    o. - Khi
    o cao h ng II, III " khu v c x y d ng, chân máy nên
    t trên n n bê tông, tránh n ng d i tr c ti p vào chân máy. - ) gi $m $nh h "ng chi t quang
     ng c n ch n th i gian
    o thích h p:
    o vào ngày râm mát, có th 
    o ban
    êm. - Các ph  ng pháp
    o cao ch  y u trong tr c
     a công trình: + )o cao hình h c tia ng m ng n; + )o cao l ng giác tia ng m ng n; + )o cao thu t 2nh. 24 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
25. C
    s  tr c  a công trình 2.4.2. c im c a ph 
    ng pháp o cao hình h c tia ng m ng n V
     chính xác: Chênh cao gi +a các
    im cách nhau 10 - 15m
    c xác
    nh v i
     chính xác 0,03 - 0,05 mm; Chênh cao gi +a các
    im cách nhau tr #m mét
    c xác
     nh v i
     chính xác 0,1 - 0,2mm. Các bi n pháp làm gi $m $nh h "ng c a các ngu %n sai s : - Ch n máy: s  d ng các lo i máy có hình $nh hai
     u b t thu ti p xúc dng parapol v i
     chính xác cao nh !t ho c máy t 
     ng cân b ng Ni002, Ni007 - Xác
    nh c n th n giá tr  kho $ng chia c a b 
    o c c nh . - L p
    máy chuyên dùng cho phép thay
    (i
     u
    n chi u cao c a máy. - S  d ng v ch ng m chuyên dùng cho phép nâng cao
     chính xác
     c s . - Tránh $nh h "ng c a nhi t
    
     gi +
     (n
     nh c a giá tr  góc i. 2.4.3. c im c a ph 
    ng pháp o cao l 
    ng giác tia ng m ng n )o cao l ng giác có th 
    c ti n hành theo các ph  ng pháp: - )o m t chi u. - )o hai chi u (
    o
    i
    o v ) - )o t  gi +a. Có th 
    o góc
     ng V ho c góc thiên
    nh Z. Công th c tính chênh cao tu & thu c vào t ng lo i máy. Th i gian
    o t t nh !t là khi hình $nh rõ nét. V  mùa
    ông $nh h "ng chit quang l n. Lý thuy t và th c t ch ng t  r ng n u t ( ch c
    o h p lý thì có th 
     t
     chính xác x !p x  chính xác theo quy
     nh cho h ng III. 2.4.2. c im c a ph 
    ng pháp o cao thu  t nh (th y chu n th y t nh) Trong tr ng h p không gian ch t h >p, không th  s  d ng máy thu bình và mia thì dùng ph  ng pháp
    o cao thu t 2nh. V i máy móc
    c ch t o tinh vi,
     chính xác c a ph  ng pháp này t  ng
     ng
     chính xác c a ph  ng pháp
    o cao hình h c. 25 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
26. C
    s  tr c  a công trình CH
     NG III O V 3 B 4N 5 " A HÌNH T 6 L L N 7 CÁC KHU V 8C XÂY D 8NG Mc tiêu - Ki n th c + Nêu
    c
    c
    im c a b $n
    % t l  l n + Nêu
    c ph  ng pháp xác
    nh
     chính xác
    o trên b $n
    % + Nêu
    c các c !p h ng, d ng l i kh ng ch trong
    o v ' b $n
    %
     a hình t l  l n khu v c xây d ng + Trình bày
    c n i dung các ph  ng pháp
    o v ' chi ti t - K n !ng + Xác
    nh
    c
     chính xác
    o trên b $n
    % + Thành l p
    c l i kh ng ch trong
    o v ' b $n
    %
     a hình t l  l n + Th c hi n
    c các ph  ng pháp
    o v ' chi ti t - Thái : Trung th c, c n th n, t m , chính xác. 3.1. C IM B 4N 5 T 6 L L N 3.1.1. Phân lo i và c im c a b "n # B$n
    %
     a hình t l  1:500 - 1:5000
    c g i là b $n
    % t l  l n. Da vào ý ngh 2a có th  phân lo i: 1. B9n : t ; l $ l n c + b 9n Thành l p theo quy
     nh chung c a c  quan qu $n lý nhà n c
     gi $i quy t nh +ng nhi m v 
     a hình c  b $n. ) a hình và
    a v t
    c bi u di =n theo ký hi u hi n hành. 2. B9n : chuyên ngành )c thành l p theo các yêu c u k * thu t c a chuyên ngành, có th  s  d ng các ký hi u b ( sung. Trong nhóm b $n
    % chuyên ngành có b $n
    %
     a hình công trình. Lo i ban
    % này
    c thành l p d i d ng b $n
    % và m t c t, là tài li u c  s " v
     a hình ph c v  cho kh $o sát, thi t k xây d ng và s  d ng công trình. B$n
    %
     a hình công trình bao g %m B$n
    % kh $o sát, b $n
    % hoàn công và b$n
    % ki m kê. a. B 9n : kh 9o sát )c thành l p
     kh $o sát, l a ch n ph  ng án t i u c a tuy n ho c khu vc xây d ng công trình. B $n
    % lo i này có th 
    c s  d ng
     thi t k công trình. b. B9n : hoàn công )c thành l p khi xây d ng xong công trình, nh m ki m tra s  phù h p ca thi công so v i thi t k . c. B9n : ki m kê 26 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
27. C
    s  tr c  a công trình )c thành l p trong quá trình s  d ng công trình, nh m ki m tra, b $o d1ng và s a ch +a công trình. 3.1.2. Các ph 
    ng pháp ch  y u thành l p b "n # - )o v ' l p th  và
    o v ' t (ng h p b ng hình $nh. - )o v ' tr c ti p " m t
    ! t: bàn
    c, toàn
    c, kinh v 2 k t h p
    o cao b  m t. - B $n
    % s : m t ph  ng pháp thành l p b $n
    % d a trên nh +ng thành t u ca
    in t  - tin h c. 3.1.3. Các y u t  c n thi t $c bi u di %n trên b"n # t  l l n + )ng
    % ng m c và
     cao c a t !t c $ các
    im
    c tr ng. + Nhà c a, các công trình xây d ng, h  th ng thu l i, giao thông,
    ng ng, dây d /n, sông ngòi, ao h % và các hi n t ng
     a ch !t trên m t nh  s t l ",
     t g/y 3.1.4.  chính xác,  chi ti t và   y  c a b "n # 1.  chính xác )c
    c tr ng b ng sai s trung ph  ng t (ng h p c a v  trí m t ph ng và
     cao c a
    im
     a v t,
     a hình. Sai s trung ph  ng v  trí m t ph ng c a
    im
    c xác
     nh theo công th c: 2 2 mp = mx + my (3.1) Trong
    ó m x và m y là sai s trung ph  ng tung
     và hoành
     c a
    im,
    c
    o trên b $n
    % . Theo s li u kh $o sát thì: m p = ± 0,5 mm ) i v i công tác thi t k , yêu c u quan tr ng là sai s v  trí
    im t  ng h . gi +a các v t ki n trúc quan tr ng không v t quá 0,2mm. Nu theo yêu c u này và công tác thi t k
    c ti n hành trên b $n
    % thì
     chính xác c a b $n
    % ph $i r !t cao. 2.  chi ti t )c
    c tr ng b ng m c
    
    % ng d ng c a các y u t bi u di =n trên b $n
    % so v i th c tr ng c a chúng " th c
     a. )iu
    ó có ngh 2a là m c
     khái quát
     a v t,
     a hình. B $n
    % t l  càng l n,
     chi ti t càng cao. ) i v i b $n
    % t l  l n, sai s do khái quát
     a v t rõ nét không
    c v t quá 0,5mm. 3.  0 y  )c
    c tr ng b ng m c
     dày
    c c a các
    i t ng c n và có th  bi u di =n trên b $n
    % . )
     y
    
    c bi u th  b ng kích th c nh  nh !t c a
    i t ng và kho $ng cách nh  nh !t gi +a các
    i t ng " th c
     a c n ph $i
    c bi u di =n trên b $n
    % . 3.1.5. T  l b "n # T l  b $n
    %
     a hình công trình
    c xác
     nh tu & thu c theo các y u t 27 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
28. C
    s  tr c  a công trình sau: - Nhi m v  thi t k ph $i gi $i quy t trên b $n
    % . - Giai
    on thi t k . - M c
     ph c t p c a
     a v t,
     a hình. - M t
     c a các
    ng ng, dây d /n Trong
    ó có tính
    n yêu c u v 
     chính xác,
     chi t t,
    
     y
     c a b $n
    %, các ph  ng pháp thi t k và b trí công trình. Thi t k càng chi ti t, công trình càng ph c t p thì yêu c u t l  b $n
    % càng ln. T giai
    on thi t k chi ti t c n s  dng b $n
    % các t l  nh  sau: 1- B $n
    % t l  1:10 000 v i kho $ng cao
     u h = 1 ÷ 2 m
    c dùng
     ch n tuy n, ch n
     a
    im xây d ng công trình, thi t k s  b , xác
     nh di n tích, kh i l ng h % ch a 2- B $n
    % t l  1:5000, h = 0,5 ÷ 1 m
    c dùng
     thành l p b $n
    % c  s ", t(ng bình
    % thành ph , khu công nghi p, thi t k
    % án khu v c xây d ng, thi t k công trình d ng th ng, thi t k h * thu t t i tiêu. 3- B $n
    % t l  1:2000, h = 0,5 ÷ 1m
    c dùng
     thi t k k * thu t công trình công nghi p, dân dng, thu l i, h  th ng ng d /n, b $n v ' thi công t i tiêu. 4- B $n
    % t l  1:1000, h = 0,5m
    c dùng
     thi t k thi công công trình " khu v c ch a xây d ng, t (ng bình
    % khu xây d ng thành ph , thi t k chi ti t công trình ng m, thi t k quy ho ch m t th ng
     ng. 5- B $n
    % t l  1:500, h = 0,5m
    c dùng
     thi t k thi công trình " thành ph , khu công nghi p,
    o v ' hoàn công các công trình. 3.1.6. Kho "ng cao  u Kho $ng cao
     u
    c xác
     nh tu & thu c vào các y u t sau: - Yêu c u thi t k và
    c
    im ca công trình. - ) chính xác c n thi t v 
     cao và
     d c c a công trình. - M c
     ph c t p và
     d c c a
     a hình. Kho $ng cao
     u
    c ch n nh  nh !t khi thi t k h  th ng t i tiêu, kênh t  ch $y,
     u m i thu l i. Theo s li u nghiên c u, có th  coi sai s trung ph  ng bi u di =n
     a hình " vùng
    %ng b ng là: 1 m = h (3.2) H 5 ) i v i b $n
    %
     a hình công trình, ch n kho $ng cao
     u nh  sau o h = 0,5m cho t l  1 : 500, 1 : 1000 "
    % ng b ng và vùng
    %i có γ < 6 1 : 2000, 1 : 5000 "
    % ng b ng. h = 1,0m cho t l  1 : 500, 1 : 1000 " vùng núi. 1 : 2000, 1 : 5000 " vùng núi. h = 2,0m cho t l  1 : 2000, 1 : 5000 " vùng núi. 28 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
29. C
    s  tr c  a công trình 3.2.  CHÍNH XÁC O TRÊN B 4N 5 3.2.1.  chính xác xác  nh kho "ng cách )o to 
     c a hai
    im A và B trên b $n
    % và tính kho $ng cách S theo công th c: 2 2 2 S = (X B - X A) + (Y B - Y A) (3.3) Coi sai s
    o hoành
     và tung
     b ng nhau, t c: mXA = m YA = m KA mXB = m YB = m KB và sai s v  trí
    im A và
    im B b ng nhau: mA = m B = m P Theo quy t c tính sai s trung ph  ng c a hàm, ta tính
    c: ms = m P (3.4) Do
    ó, n u to 
     c a hai
    im
    c
    o cùng
     chính xác và không t  ng quan v i nhau thì sai s xác
    nh kho $ng cách gi +a hai
    im !y b ng sai s v  trí ca m t
    im. 3.2.2.  chính xác xác  nh m t h ng )o to 
     c a hai
    im A và B trên b $n
    % và tính góc
    nh h ng α theo công th c: yB −y A tg α = (3.5) xB −x A Coi sai s
    o hoành
     và tung
     b ng nhau: mXA = m YA = m KA mXB = m YB = m KB và sai s v  trí
    im A và B b ng nhau: mA = m B = m P Theo quy t c tính sai s trung ph  ng c a hàm, ta có: m“ = mp ρ” (3.6) α S . Trong
    ó S là kho $ng cách gi +a hai
    im A và B. 3.2.3.  chính xác xác  nh góc Theo hình 3.1: 29 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
30. C
    s  tr c  a công trình B αAC αAB A β C Hình 3.1 Góc β = αAC - αAB y −y y −y ho c: β = arctg C A − arctg B A (3.7) xC −x A xB −x A Coi sai s hoành
     và tung
     b ng nhau và sai s v  trí
    im A, B, C nh  nhau, t c là: m A = m B = m C = m P Theo quy t c tính sai s trung ph  ng c a hàm, ta có:  ’ 2 2 2 1 1 cos β mβ = ρ mp  2 + 2 -
    (3.8) SAB SAC SAB .S AC  3.2.4.  chính xác xác  nh chênh cao và  d c trên b "n # )o
     cao H A, HB ca hai
    im A và B trên b $n
    % nh  hình 3.2. B h HB A S HA HÏnh 3.2 Chênh cao h tính theo công th c: h = H B - H A (3.9) ) d c tính theo công th c: h i = (3.10) S 30 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
31. C
    s  tr c  a công trình Coi m HA = m HB = m H và không t  ng quan thì: mh = m H 2 (3.11) m 2 m = mh = H (3.12) i S S 3.2.5.  chính xác xác  nh di n tích Di n tích D c a m t tam giác b !t k & g %m n
     nh
    c ký hi u theo th  t  1, 2, ,n và x i, y i; (i=1,2 n) là to 
    
     nh I,
    c tính theo công th c: 1 D = {}x1(y2 - yn) + x2(y3 - y1) + + xn(y1 - yn-1) (3.13) 2 T công th c (3.13), theo quy t c tính sai s trung ph  ng c a hàm, coi sai s trung ph  ng v  trí các
     nh c a
    a giác là nh  nhau và m xi = m yi = m p/ 2, ta có: mp 2 2 2 2 mD = d1.3 + d2.4 + + d(n-1).1 + dn.2 (3.14) 2 2 Trong
    ó d i(i+2) là
     dài
    ng chéo t  m t
    im
    nh, b  qua
    im trung gian,
    n
    im ti p theo. 3.3. L
    I KH NG CH  O V 3 B 4N 5 T 6 L L N 3.3.1. C &p h ng,  chính xác và m t  C s " tr c
     a
    
    o v ' b $n
    % t l  l n là l i tr c
     a nhà n c các c !p hng, l i t #ng dày và l i
    o v '. Các c !p h ng c a l i tu & thu c di n tích khu v c
    o v ' và có th  t (ng h p trong b $ng 3.1. B$ng 3.1. Kh ng ch c  s " Kh ng ch
    o v ' Di n tích
    o Mt b ng v' (Km 2) ) cao Mt b ng ) cao Li nhà n c T#ng dày >200 II,III,IV 1,2 II,III,IV Tam giác Thu 50 ÷ 200 III, IV 1,2 II,III,IV nh  , chu n 10 ÷ 50 IV 1,2 III,IV
    ng k* 5 ÷ 10 IV 1,2 IV chuy n thu t 2,5 ÷ 5 - 1,2 IV kinh v 2 1 ÷ 2,5 - 2 IV p, c !p h ng c a l i th ng
    c nâng cao h n so v i s li u ghi trong b $ng trên. - ) i v i khu v c nông thôn các yêu c u v  c !p h ng l i có th  th !p h n. 31 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
32. C
    s  tr c  a công trình - Khi
    o v ' khu v c công nghi p thì các c !p h ng l i
    c thành l p theo yêu c u riêng. - )
    o v '
     a hình khu v c và b trí công trình không nh +ng ph $i quan tâm
    n sai s t  ng
    i c a các
     i l ng mà còn c n ph $i tính
    n sai s tuy t
    i ca chúng. Do
    ó ph $i thi t k l i có c nh ng n và h n ch chi u dài tuy n
    ng chuy n, tuy n thu chu n. 3.3.2. L i kh ng ch  mt b ng 1. Mt im ) i v i khu v c xây d ng, m t
    
    im c a l i nhà n c không nh  h n 1
    im/5Km 2. Sau khi t #ng dày ph $i
     t 4
    im/Km 2, v i khu v c ch a xây d ng ph $i
     t 1
    im/Km 2. 2. S# b c phát tri n - ) gi $m s  tích lu * sai s thì h  th ng li càng ít b c càng t t. ) i v i khu v c l n và v a,
     a hình ph c t p, h  th ng kh ng ch th ng bao g %m: l i tam giác, l i
    ng chuy n và
    ng chuy n kinh v 2. - , thành ph l n và khu công nghi p liên h p, th ng thành l p l i h ng II ho c III v i chi u dài c nh 5-8 Km trên toàn b  di n tích c a khu v c. T #ng dày bng l i h ng IV (ho c
    ng chuy n h ng IV) theo t ng khu v c xây d ng. - Khi thi t k l i c n chú ý
    n kh $ n #ng s  d ng t i
    a các
    im c a l i
    o v ' và b trí công trình. - Nh 
    ã trình bày trong ch  ng 1, s b c l i và h  s gi $m
     chính xác ph  thu c vào yêu c u c a công tác
    o
    c công trình. Gi $ s  l i có n b c, sai s
    o c a m .i b c là m 1, m 2, m 3, ,m n t hì sai s t(ng h p c a b c th  n là 2 2 2 2 2 mon = m 1 + m 2 + m 3 + + m n Nu h  s gi $m
     chính xác K là nh  nhau thì: 1 1 1 mon = m n 1+ 2 + 4 + + 2(n-1) (3.15) K K K Ho c n-1 mon . K mn = 2 4 2(n-1) (3.16) 1 + K + K + + K ) i v i b $n
    % t l  1:500, yêu c u m on = 0,2mm. M = 10cm, k t qu $ tính theo công th c (3.16)
    i v i l i có 3 b c, 4 b c và các h  s K khác nhau
    c ghi " b $ng 3.2. T b $ng 3.2 ta th !y khi t #ng s b c phát tri n c a h  th ng l i và t #ng giá tr  K thì yêu c u
     chính xác
    i v i l i b c trên t #ng. 32 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
33. C
    s  tr c  a công trình B$ng 3.2 Sai s trung ph  ng v  trí
    im (cm) 3 b c 4 b c K Tam Tam Tam )a )o )a )o Giác Giác giác giác V' giác v' hng III hng IV 2 3,8 5,3 7,8 1,6 3,6 5,2 7,3 2 2,2 4,4 8,7 1,1 2,2 4,3 8,7 2,5 1,5 3,7 9,2 0,9 1,5 3,7 9,2 3 1,0 3,1 9,4 0,35 1,1 3,2 9,5 3.3.3. L i kh ng ch   cao Cn b $o
    $ m sai s
     cao gi +a hai
    im k  nhau không quá 2 ÷ 3mm
     tho $ mãn các yêu cu: - Bi u di =n
     a hình v i kho $ng cao
     u nh  nh !t (0,25 ÷ 0,5m). - Chuy n quy ho ch m t th ng
     ng ra th c
     a. - Xây d ng các h  th ng t  ch $y v i sai s 5 - 10mm. - B trí và l p ráp công trình. Sai s
     cao
    im y u nh !t so v i
    im g c không v t quá 10 ÷ 15mm nh m b $o
    $ m l p
    t
    úng
     cao t ng ph n c a công trình và ki m tra
     nghiêng v i sai s không v t quá 1/5 ÷1/10 giá tr 
     nghiêng. 3.3.4. L i kh ng ch  o v  1. Kh #ng ch  o v 33 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
34. C
    s  tr c  a công trình Tng l i nh  cho phép thành l p 10 ÷ 20 tam giác tu & thu c vào t l  b $n
    %. T (ng chi u dài c a l i tam giác nh  không v t quá chi u dài t  ng ng c a
    ng chuy n kinh v 2
    ã nêu " trên. C nh
    áy c a l i tam giác nh 
    c
    o "
     chính xác 1:5000. Trên khu v c xây d ng có th  s  d ng các
    a v t c
     nh nh  góc nhà, tâm ca n p gi ng ga c a công trình ng m làm
    im kh ng ch
    o v '. 2. Kh #ng ch  o v < cao ) cao c a các
    im kh ng ch
    o v ' th ng
    c xác
     nh b ng ph  ng pháp
    o cao k * thu t. - Ph  ng pháp
    o cao hình h c
    c s  d ng khi
    o v ' b $n
    %
     a hình v i kho $ng cao
     u h = 0,5 ÷ 1m. - Ph  ng pháp
    o cao l ng giác
    c s  d ng khi
    o v ' v i kho $ng cao
    u h = 2,0m và l n h n. Sai s
     cao c a
    im kh ng ch
    o v ' so v i
     cao
    im c s " g n nh !t không
    c v t quá h/10 " vùng
    %ng b ng và h/6 " vùng núi. a. o cao hình h (c Dùng mia hai m t ho c mia m t m t nh ng ph $i
    o " hai chi u cao c a máy. Kho $ng cách t  máy
    n mia không quá 150m. Sai s khép cho phép c a tuy n: fhcp = ±50 L (mm) (3.17) L - chi u dài c a tuy n tính theo
    n v  Km. Khi s tr m máy trên 1 Km l n h n 25 thì fhcp = ±10 n (mm) (3.18) n - s l ng tr m máy trên toàn tuy n. Trong tr ng h p
    o v ' v i kho $ng cao
     u h = 0,5m, chi u dài cho phép ca tuy n
    o cao gi +a hai
    im c  s " là 8Km; chi u dài cho phép c a tuy n gi +a hai
    im nút là 4Km. Khi h = 1 m, chi u dài tuy n
    c t #ng g !p
    ôi. b. o cao l ?ng giác Chi u dài tuy n
    o cao không quá 2Km,
    o 2 chi u thu n ngh ch. Sai s khép cho phép cu $ tuy n: fhcp = 0,04S tb n (3.19) Stb - chi u dài trung bình c a c nh
    o, tính theo 100m. n - s c nh c a tuy n. n ΣΣΣ .S 1 Vì S = tb n 34 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
35. C
    s  tr c  a công trình n 0,04 ΣΣΣ .S 1 Nên f = (3.20) hcp n 3.4. PH
     NG PHÁP O V 3 TR 8C TI P TRÊN M T @ T 3.4.1. o v  khu v c xây d ng 1- Ph + ng pháp to  c c (th /ng là ph + ng pháp toàn c) Trong ph  ng pháp này có th  dùng máy kinh v 2 và th c thép ho c dùng máy toàn
    c
    in t . Nh  hình 3.3, A, B là các
    im kh ng ch
    ã bi t t a
     và
     cao. )o i, 0, D, Z (ho c V) và l, tính
    c t a
     và
     cao c a
    im c n
    o 1. X1 = X A + D A1 cos( 5AB + 0) (3.21) Y1 = Y A + D A1 sin( 5AB + 0) (3.22) H1 = H A + D A1 cotgZ + i – l (3.23a) Ho c H1 = H A + D A1 tgV + i – l (3.23b) B 1 0 A DA1 HÏnh 3.3 2. Ph + ng pháp giao h i góc Ti hai
    im
    ã bi t ta
     A và B,
    o góc 01 và 02. Tính
    c t a
    
    im K. K z 01 02 A B Hình 3.4 35 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
36. C
    s  tr c  a công trình XK = X A + D AKcos( 5AB - 01) (3.24) YK = Y A + D AKsin( 5AB - 01) (3.25) DAB sin β 2 Vi DAK = (3.26) sin( β1 + β 2 ) 3. Ph + ng pháp giao h i c nh Ti hai
    im
    ã bi t ta
     A và B,
    o c nh S1 và S 2. Tính S 2 + S 2 − S 2 β = arccos AB 1 2 (3.27) 2S1S2 Sau
    ó tính t a
    
    im K nh  giao h i góc. K z S1 S2 0 A B Hình 3.5 4. Ph + ng pháp to  vuông góc A, B là hai
    im
    ã bi t t a
     , T
    im c n xác
     nh 1 h 
    ng vuông góc vi AB
    oc 1’. )o S 1 và S 2 s ' tính
    c t a
     c a
    im 1 (hình 3.6). 1 S2 A S1 1í B HÏnh 3.6 Ta
    
    im 1 là o X1 = X A + S 1 cos 5AB + S 2 cos( 5AB ä 90 ) (3.28) o Y1 = Y A + S1 sin 5AB + S 2 sin( 5AB ä 90 ) (3.29) 3.4.2. o v khu v c ch a xây d ng 36 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
37. C
    s  tr c  a công trình 1. Ph+ ng pháp toàn c Ph  ng pháp này
    c ng d ng " khu v c nh ,
     a hình ph c t p. M t
    
    im kh ng ch
    o v ' trên m t b $n v ' tu & thu c t l  b $n
    % và
    c
    im khu v c
    o v '. ) i v i b $n
    % t l  1 :500 s l ng
    im kh ng ch
    o v ': 10
    im ) i v i b $n
    % t l  1 : 1000 s l ng
    im kh ng ch
    o v ': 20
    im ) i v i b $n
    % t l  1 : 2000s l ng
    im kh ng ch
    o v ': 50
    im ) i v i khu v c ít có
     a v t rõ ràng thì m t
    
    im có th  gi $m m t n a. Có th  t #ng dày l i kh ng ch
    o v ' b ng
    ng chuy n th  c  khi
    o v ' b$n
    % t l  1:1000 và 1:2000. Hn sai c a
    ng chuy n th  c : fβcp = 1’ n+1 (3.30) n - s c nh c a
    ng chuy n [S] f = (3.31) Scp T n [S] - chi u dài toàn tuy n. Chi u dài t i
    a, khi t l 
    o v ' 1 : 1000 là 300m v i n = 3 Chi u dài t i
    a, khi t l 
    o v ' 1 : 2000 là 600m v i n = 4 1/T - sai s t  ng
    i
    o c nh. ) i v i tachéometre : 1/T = 1/400 Khi
    o v ' b $n
    % t l  1:500, c nh c a
    ng chuy n t #ng dày ph $i
    c
    o bng th c thép ho c máy
    o dài quang h c. Trong tr ng h p này 1/T = 1/1000. Mt s quy
     nh
    i v i ph  ng pháp toàn
    c
    c nêu trong b$ng 3.3. Bng 3.3 T l 
    o v ' Kho $ng cách t i
    a (m) 1 : 500 1 : 1000 1 : 2000 h = 0,5m h = 0,5m h = 0,5m h = 1,0m T máy
    n
    im
     a hình 100 150 200 250 T máy
    n
    im
     a v t rõ 60 80 100 100 T máy
    n
    im
     a v t không rõ 80 100 150 150 Gi +a các
    im mia 15 20 40 60 2. Ph + ng pháp o cao b  m &t Ph  ng pháp này
    c ng d ng " khu v c xây d ng công trình có
    a hình bng ph ng và yêu cu
     chính xác cao
    i v i bi u di =n
     a hình. )o cao b  m t
    c ti n hành v i nh +ng
    im mia t o thành các ô vuông 20x20m
    i v i b $n
    % t l  1:500; 30 x 30m
    i v i b $n
    % t l  1:1000 và 40x40m
    i v i b $n
    % t l  1:2000. Theo
    nh c a các ô vuông b trí
    ng chuy n kinh v 2 và
    o cao k * thu t. 3.5. B 4N 5 S  Theo ph  ng pháp truy n th ng, b $n
    % th ng
    c v ' trên gi !y ho c các v t li u thay th gi !y
     mô ph ng hi n tr ng m t
    ! t. Lo i b $n
    % này khó có th  37 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
38. C
    s  tr c  a công trình
    áp ng
    c yêu c u ngày càng cao v
     chính xác, v  kh $ n #ng s +a ch +a, b ( sung, c p nh t thông tin mà còn khó có th  qu $n lý b ng máy tính. Ngày nay, trên c  s " phát tri n c a
    in t -tin h c, vi c t 
     ng hoá thi t k công trình
    ã tr " thành hi n th c và
    c ng d ng r ng rãi. T 
    ó n $y sinh yêu cu th  hi n thông tin
     a hình,
    a v t d i d ng gi $i tích: b $n
    % s . Vì v y có th  hi u
    n gi $n b $n
    % s là lo i b $n
    % trong
    ó các thông tin v m t
    ! t nh  to 
     ,
     cao các
    im chi ti t
     a hình,
    a v t
     u
    c bi u di =n bng s và thu t toán x  lý chúng
     gi $i quy t các yêu c u c  th . ) thành l p b $n
    % s c n có hai ph n ch  y u: - Ph n c ng g %m các máy
    o
     c
    in t , máy tính
    in t , máy v ' b $n
    % . - Ph n m m thành l p b $n
    % s . Nhi u n c trên th gi i nh  Thu ? s 2, ) c, M*, Anh, Nh t, Trung Qu c
    ã s $n xu !t, s  d ng và bán các ph n m m thành l p b $n
    % s . 3.5.1. S  li u ban  u  thành l p b "n # s  Có th  s  d ng các s li u thu
    c t 
    o
     c tr c ti p trên m t
    ! t,
    o $nh ho c
    o trên b $n
    %
    ã có. 1. o tr c ti p trên m&t  t Các máy
    o
    c
     thu th p s li u tr c ti p trên m t
    ! t có hi u qu $ cao g%m máy toàn
    c
    in t  và máy ghi chép
    in t . Máy toàn
    c
    in t  có th  t 
    ng ghi chép s li u
    o
     c và k t qu $ tính toán vào m t b  ph n l u. B  ph n này có th 
    c c
     nh trong máy toàn
    c
    in t  ho c có th  là s ( tay
    in t 
    c n i v i toàn
    c
    in t  b ng cáp
    in. Trong tr ng h p ch a có máy toàn
    c
    in t  thì có th  dùng máy toàn
    c thông th ng k t h p v i máy tính nh  xách tay. Thông qua vi c l p trình và có th  m " r ng dung l ng, máy tính nh  xách tay b $o
    $ m
    c công vi c ghi chép, tính toán trong
    o
    c
     a hình. Tuy nhiên k t qu $
    o
     c b ng toàn thông th ng và các thông tin có liên quan
    c
    a vào máy tính qua bàn phím nên d = có sai sót, nh m l /n trong quá trình thao tác. 2. o 9nh Thu th p s li u ban
     u b ng
    o $nh là ph  ng pháp có hi u qu $ nh !t. Sau khi ch nh lý c p $nh, ti n hành
    o các
    im
    c tr ng c a
     a v t,
     a hình, t 
     ng xác
    nh to 
     ,
     cao và mã hoá
    c tr ng c a các
    im
    ó. Trong máy tính, nh +ng s li u
    ó
    c x  lý và
     a v  h  to 
     th ng nh !t theo yêu c u. S phân b
    im trên mô hình l p th  tu & thu c vào
    c
    im
     a hình và ph n m m
    c s  d ng
     thành l p b $n
    % s . ) chính xác c a b $n
    % s ph  thu c g n nh  hoàn toàn vào
     chính xác ca s li u ban
     u. Vì v y, trong tr ng h p này,
     chính xác c a b $n
    % s ph  thu c vào
     chính xác
    o $nh và t l  $nh. 3. o trên b 9n : Trong giai
    on thi t k s  b  công trình th ng yêu c u không cao
    i v i
     chính xác c a b $n
    % , vì v y có th  thành l p b $n
    % s d a vào s li u
    o trên b$n
    %
     a hình t l  l n nh !t
    ã có. Trong tr ng h p này ng i ta g i là s hoá 38 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
39. C
    s  tr c  a công trình b$n
    % . 3.5.2. Máy tính i n t ' và h th ng ph n m m Máy tính
    in t  là c t lõi c a ph n c ng trong công ngh  thành l p b $n
    % s ,
     th c hi n nhi m v  tính toán, hi n th 
    % hình, giao di n gi +a ng i và máy, biên t p
    % hình H th ng ph n m m bao g %m: 1. Ph 0n m m x A lý s # li $u l i kh #ng ch  khu v c Ph n m m này x  lý s li u
    o ngo i nghi p bao g %m gi $i mã, hi u ch nh tr 
    o, bình sai tr m máy, t 
     ng s p x p
    im và thành l p k t c !u s li u m ng li, tính s hi u ch nh chi u hình cho các tr 
    o, tính to 
     g n
    úng các
    im, tính toán bình sai 2. Ph 0n m m biên t p b9n : ,a hình Sau khi
    ã n p s li u vào máy tính thì c #n c  vào các lo i mã c a s li u có th  t 
     ng hình thành b $n
    % . Nh ng do tính ch !t ph c t p c a b $n
    %
     a hình, b $n
    % m i
    c hình thành không th  tránh kh i sai sót. Do
    ó c n ph $i dùng hình th c giao di n ng i - máy
     ti n hành gia công biên t p. Ph n m m này bao g %m: hình thành b $n
    % , biên t p, chuy n sang máy v ' b $n
    % , chuy n sang máy in. 3. Ph 0n m m ch  v < các ký hi $u và ghi chú trên b 9n : , a hình Ph n m m này b $o
    $ m ch t o và v ' các ký hi u hình,
    ng nét và các ki u ch +, ch + s . 4. Ph 0n m m v < /ng : ng m c C#n c  vào các
    im
     a hình t 
     ng n i suy, v '
    ng
    % ng m c và t 
    ng ghi chú
     cao. 5. Ph 0n m m s # hoá b 9n : , a hình Ph n m m này b $o
    $ m vi c chuy n b $n
    %
     a hình t l  l n bng gi !y hi n có qua máy s hoá thành b $n
    % s , bao g %m
     c to 
    
    im các y u t b $n
    % , chuy n
    ( i to 
     , l u to 
     và hi n th 
    % hình, t o s  th ng nh !t gi +a s li u
    o " th c
     a và s li u s hoá b $n
    % c -
     thành l p b $n
    % s . 39 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
40. C
    s  tr c  a công trình CH
     NG 4 B TRÍ CÔNG TRÌNH Mc tiêu - Ki n th c + Trình bày
    c các khái ni m c  b $n v  b trí công trình + Nêu
    c
     chính xác yêu c u trong b trí công trình + Trình bày
    c n i dung ph  ng pháp b trí góc,
     dài,
     cao,
     d c thi t k, b trí tr c c  b $n + Trình bày
    c các ph  ng pháp b trí chi ti t - K n ng + V n d ng
    c quy
     nh v 
     chính xác trong b trí công trình + Th c hi n
    c các công tác b trí góc,
     dài,
     cao,
     d c thi t k và b trí chi ti t - Thái : Trung th c, c n th n, t m , chính xác. 4.1. KHÁI NI M 4.1.1. Khái ni m v  b  trí công trình B trí công trình là công tác tr c
     a nh m chuy n b $n thi t k công trình ra th c
     a. N i dung c a công tác b trí là xác
    nh v  trí m t b ng,
     cao c a các
    im,
     th ng
     ng c a các k t c !u, các m t ph ng
    t tr ng c a công trình
    ang
    c xây d ng theo
    úng thi t k . Nh  v y, v  n i dung, b trí công trình là công vi c ng c l i v i
    o v ' b $n
    %. Trong
    o v ' b $n
    % , ng i ta
    o trên th c
     a, l !y s li u
     thành l p b $n
    %. ) chính xác
    o th ng là tu & thu c vào t l  b $n
    % c n thành l p. Ng c l i trong b trí công trình, ng i ta d a vào b $n thi t k (bình
    %, m t c t) công trình
     xác
     nh các tr c, các
    im, các m t
    c tr ng c a công trình trên th c
     a v i
     chính xác theo yêu c u c a thi t k . C  s " hình h c
     chuy n b $n thi t k ra th c
     a là các tr c d c, tr c ngang và
     cao c a m t quy c c a công trình. T !t c $ các kích th c thi t k
     u
    c xác
    nh t ong
    i so v i các tr c và
     cao !y. Nh  v y,
     b trí công trình ph $i thành l p l i kh ng ch m t b ng và
     cao trên th c
     a. Các s li u chu n b  cho công tác b trí
     u ph $i
    c tính trong h to 
     này. 4.1.2. Các tr c c a công trình 1. Tr Bc chính Nu công trình có d ng tuy n thì tr c chính là tr c d c c a công trình. Tr c chính c a toà nhà là tr c
    i x ng ho c tr c theo tng bao. Tr c chính c a công trình
    c
    o n i v i l i tr c
     a c  s ". 2. Tr Bc c + b 9n 40 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
41. C
    s  tr c  a công trình Là tr c c a các b  ph n quan tr ng c a công trình và th ng có quan h  ch t ch ' v i nhau. Các tr c c  b $n
    c xác
     nh v i
     chính xác cao h n. 3. Tr Bc ph B tr ? Là tr c
     b trí các ph n chi ti t c a công trình. 4.1.3.  cao trong công trình ) cao trong b $n thi t k công trình là
     cao quy c,
    c tính t  m t m t quy c nào
    ó và ký hi u: lên trên v i d !u c ng (+); xu ng d i v i d !u tr  (-). ) i v i m .i công trình, m t quy c ng v i m t
     cao tu ? t
    i nào
    ó và
    c ch  rõ trong b $n thi t k . 4.1.4. Các giai on b  trí công trình 1. B # trí c + b 9n T 
    im kh ng ch tr c
     a b trí tr c chính c a công trình. T  tr c chính b trí tr c c  b $n. ) i v i công trình l n,
     th c hi n b trí c  b $n ph $i xây d ng li c c b . Trong giai
    on này, yêu c u
     chính xác c 1 3 – 5 cm. 2. B# trí chi ti t T  tr c chính và tr c c  b $n b trí các tr c d c, ngang c a các b  ph n c a công trình
    %ng th i b trí các
    im và m t ph ng theo
     cao thi t k . Giai
    on này nh m xác
     nh v  trí t  ng h . c a các y u t c a công trình nên yêu c u
     chính xác ph $i cao h n so v i giai
    on b trí c  b $n, ph $i
     t
     chính xác 2- 3mm. 3. B # trí công ngh $ Công tác b trí trong giai
    on này nh m
    $ m b $o l p
    t và
    iu ch nh các kt c !u xây d ng và thi t b  k * thu t. Giai
    on này
    òi h i
     chính xác cao nh !t 0,1-1,0 mm. 41 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
42. C
    s  tr c  a công trình 4.2.  CHÍNH XÁC B  TRÍ CÔNG TRÌNH ) chính xác c a công tác b trí công trình th ng
    c quy
     nh nh  trong b$ng 4.1. Bng 4.1 Sai s trung ph  ng b trí C!p Cnh Mt chính )c
    im công trình xây d ng Góc Và tr c tr m xác (“) th ng
     cao
    ng (mm) 1 Kt c !u kim lo i ghép n i, bêtông
    úc s 9n 5 1:15.000 1 lp ghép theo kh p n i 2 Nhà cao h n 16 t ng, kh u
     > 36 m, 10 1:10.000 2 công trình cao h n 60m . 3 Kt c !u kim lo i, bê tông c t thép, thi 20 1:5.000 2,5 công theo c p pha tr t, nhà 5 – 10 tng,kh u
     6-36m, công trình cao 15- 60m 4 Nhà d i 5 t ng, kh u
     d i 6m, công 30 1:3.000 3 trình cao d i 15m ,
    óng c p pha t i ch ., nhà khung 4.3. B  TRÍ GÓC,  DÀI,  CAO,  D C THI T K  4.3.1. B  trí góc thi t k  Trên th c
     a cho tr c
    im B và h ng BA. C n b trí góc 0 theo thi t k , t c là ph $i
    t h ng BC sao cho góc ABC = 0. C 1. B# trí A 3S Bc 1 : )t và
    nh tâm máy C 30 o kinh v 2 t i B, ng m A,
     c s
     c l BA 01 trên bàn
     ngang (sao cho
     c s g n 0˚). B Bc 2 : Quay máy kinh v 2
    n s
     c
    úng b ng lBA + 0, khoá bàn
     ngang, " kho $ng cách c n thi t trên Hình 4.1 hng ng m
    ánh d !u
    im C 1. Bc 3 : )$o ng kính, có v  trí khác c a bàn
    
     ng (bên ph $i), ti n hành các thao tác t  ng t ,
    ánh d !u
    im C 2. Bc 4 : L!y v  trí trung bình ca C1 và C 2
    c
    im C. Lúc này góc ABC 42 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
43. C
    s  tr c  a công trình = 0thi t k * ) b trí góc v i
     chính xác cao h n thì góc
    t
    c " l n
     u (góc ABC)
    c coi là g n
    úng. Ti n hành các b c ti p theo
     nâng cao
     chính xác b trí góc: Bc 5 : Ti n hành
    o l i nhi u l n góc
    ã
    t và xác
    nh
    c giá tr  chính xác h n c a góc
    ó là 01. Bc 6 : Tính hi u s 30 = 0tk – 01 30 gi là s hi u ch nh góc Bc 7 : Tính ∆β 3S = S . (4.1) ρ” Trong
    ó S = BC. Bc 8 : T
    im C
    t vuông góc v i BC m t
    on CC o = 3S (v  phía nào là tu & thu c 30) ta s '
    t
    c góc ABC o = 0tk vi
     chính xác cao h n. 2.  chính xác b # trí ) chính xác b trí góc ph  thu c vào sai s
    o (ng m và
    c s ), sai s c a máy và sai s do ngo i c $nh. T (4.1) suy ra: m = S . m" 30 (4.2) 3S 6” Sai s
     nh tâm máy và
    nh tâm tiêu " B và A không $nh h "ng
    n
     chính xác c a b$n thân góc 0 mà ch  làm cho h ng BC b  lêch so v i th c t . Ví d B: Khi S = 300m, m 30 = ±1,5” , ta tính
    c m 3S = ±2,2mm. Vi sai s chuy n d ch CC o nh  v y thì trên th c
     a dùng th c có kho $ng chia
    n mm, d = dàng th c hi n
    c. 4.3.2. B  trí chi u dài thi t k  T
    im A, theo h ng AB cho tr c, c n b trí chi u dài có hình chi u ngang b ng giá tr  thi t k ( ltk ). B A 3l Bí lo ltk HÏnh 4.2 1. B # trí Bc 1 : Trên th c
     a, t 
    im A
    t kho $ng cách nh  thi t k
    ã cho và
    ánh d !u
    im cu i B’ (Hình 4.2). Bc 2 : )o l i kho $ng cách này nhi u l n b ng th c thép ho c b ng máy
    o dài
    in t  và ti n hành hi u ch nh t !t c $ các sai s vào k t qu $
    o, ta nh n
    c k t 43 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
44. C
    s  tr c  a công trình qu $ ngang c a
    on AB’ = l
    o. Bc 3 : Tính: 3l = l tk – l o. Bc 4: T B’, trên h ng AB’ cho tr c và theo d !u c a 3l
    t m t
    on b ng 3l s' thu
    c
    im B. Chi u dài AB b ng chi u dài thi t k v i
     chính xác cao h n. 2.  chính xác b # trí ) chính xác b trí chi u dài ph  thu c vào
     chính xác
    o kho $ng cách AB’, có ngh 2a là: m@l = m
    o (4.3) Trong tr ng h p dùng máy
    o dài
    in t  thì vi c b trí chi u dài
     n gi $n hn vì máy
    o dài
    in t  t 
     ng cho kho $ng cách ngang. Trong tr ng h p dùng th c thép
    ã ki m nghi m
     b trí chi u dài thì cn chú ý r ng s hi u ch nh khi b trí chi u dài có d !u ng c l i so v i s hi u ch nh khi
    o chi u dài gi +a hai
    im cho tr c. Ví d B: Thc thép
    ã ki m nghi m có ph  ng trình: 2 2 lt = l o + lk + lto (t – t o) + lto (t – t o) (4.4) Các s hi u ch nh cho chi u dài
    c nêu trong b $ng 4.2 B$ng 4.2 S hi u ch nh Khi
    o Khi b trí S hi u ch nh ki m +3lk -3lk nghi m 2 2 2 2 S hi u ch nh do nhi t {5lto (t-to) + 0lto (t - t o)} -{5lto (t-to) + 0lto (t - t o)}
     2 4 2 4 S hiu ch nh do
     h h h h - − 3 + + 3 nghiêng m t
    ! t (chênh 2lt 8lt 2lt 8lt cao) lt - chi u dài c a th c " nhi t
     t, khi
    o. lo - chi u dài danh ngh 2a c a th c. lto - chi u dài c a th c " nhi t
     t o, khi ki m nghi m. lk - s hi u ch nh chi u dài ki m nghi m. 5, 0 – các h  s giãn n " c a thép. 4.3.3. B  trí  cao )ô cao thi t k
    c b trí t  m c
     cao g n nh !t b ng cách s  d ng
     cao tia ng m. Gi $ s  A là m c c  s " có
     cao H A, P là
    im c n b trí có
     cao thi t k Htk . (Hình 4.3). 1. B # trí 44 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
45. C
    s  tr c  a công trình Bc 1 : )t máy thu bình " kho $ng gi +a AP,
    c s trên mia d ng " A là a. Bc 2 : Tính
     cao c a tia ng m Hj theo công th c
    ã bi t: Hj = H A + a b P Hj a A Htk HA HÏnh 4.3 Bc 3 : Tính s
     c c n thi t (b) trên mia t i P HA + a = H tk + b b = H A + a -Htk b = H j - H tk (4.5) Bc 4: Ti P, nâng ho c h  mia
     có s
     c trên mia
    úng bng b. Khi
    ó v trí 0m c a mia s ' có
     cao H tk . )ánh d !u
    im P. ) ki m tra, có th 
    o l i
     cao v ch
    ã
    ánh d !u và ti n hành hi u ch nh. Trong tr ng h p mu n chuy n
     cao theo ph  ng pháp th ng
     ng, ng i ta c -ng ti n hành t  ng t : Tr c h t
    ánh d !u
     cao tia ng m và sau
    ó dùng th c treo, t  v ch
     cao tia ng m
    t tr c ti p (lên trên ho c xu ng d i) m t
     cao c n thi t
     có
     cao c n chuy n. 4.3.4. B  trí ng th ng và m t ph ng có  d c thi t k : ) b trí
    ng th ng và m t ph ng có
     d c thi t k , có th  dùng máy kinh v 2 ho c máy th y bình. 1 2 A B máy 3 D C HÏnh 4.4 1. B# trí /ng th 'ng có d #c thi t k  45 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
46. C
    s  tr c  a công trình Tr c h t trên
    ng th ng thi t k , b trí hai
    im A và B có
     cao b $o
    $m
     d c thi t k . )t máy sao cho hai c cân song song v i hai
    ng th ng AB. Dùng hai c cân này ( c cân 1 và 2 trong hình 4.4)
    iu ch nh tia ng m sao cho s
     c trên mia A và B b #ng nhau (b ng a). Nh  vây, tia ng m
    ã "
     d c thi t k . Ti các
    im trên
    ng th ng AB,
    t và
    iu ch nh mia sao cho có s
     c bng a, m t
    mia s ' n m trên
    ng th ng có
     d c thi t k . 2. B # trí m &t ph 'ng có d #c thi t k  Tr c h t b trí các
    im A, B, C, D "
     cao
    $ m b $o cho m t ph ng ABCD có
     d c thi t k . )t máy
    iu ch nh 3 c cân sao cho s
     c trên 4 mia d ng t i A, B, C, D bng nhau (bng a) Nh  v y tia ng m
    ã quét thành m t m t ph ng có
     d c thi t k. Ti các
    im khác, khi s
     c trên mia b ng a thì
    mia n m trong m t ph ng có
     d c thi t k . Trong tr ng h p dùng máy kinh v 2 thì
    t bàn
    
     ng
    úng theo góc nghiêng thi t k và c
     nh ng kính, lúc
    ó tia ng m "
     d c thi t k . Nu dùng máy th y bình ho c máy kinh v 2 LAZE thì vi c b trí
    ng th ng và m t ph ng có
     d c thi t k s ' nhanh chóng và có hi u qu $ cao h n. 4.4. CÁC PH
     NG PHÁP B  TRÍ TR C C  B 4N 4.4.1. Các ngu #n sai s  "nh h ng ên  chính xác b  trí Tùy thu c vào d ng công trình,
    iu ki n
    o và yêu c u
     chính xác mà các tr c công trình
    c b trí theo ph  ng pháp khác nhau: ph  ng pháp t a
     c c, ph  ng pháp
    ng chuy n thi t k , ph  ng pháp t a
     vuông góc, ph  ng pháp giao h i, ph  ng pháp tam giác khép kín Có ba ngu %n sai s ch  y u $nh h "ng
    n
     chính xác b trí là: - Sai s  c a o c b  trí, ký hi u m 1 Sai s
    o
     c b trí ph  thu c vào ph  ng pháp và
    % hình b trí. Giá tr  m 1
    c tính theo công th c ng v i t ng ph  ng pháp và
    % hình b trí. - Sai s ánh d
    u im, nh tâm ký hi u m 2 (ho !c m d) Sai s
    ánh d !u
    im,
     nh tâm (máy, tiêu) ph  thu c vào ph  ng pháp chi u tâm
    ánh d !u
    im trên
    u m c. + N u dùng tiêu có d i tâm quang h c thì có th 
     t m 2 = 1mm + N u dùng ti u có d i b ng dây d i thì có th 
     t m 2 = 2 ÷ 3mm, th m chí ch  có th 
     t m 2 = 3 ÷ 5mm. + N u ng m trc ti p cây bút chì ho c que s t nh  d ng trên
    u m c thì có th 
     t m 2 = 1,5 ÷ 2mm. Nh  v y sai s
    ánh d !u
    im và sai s
     nh tâm có th 
    c d  tính tr c, ngay khi thi t k công tác b trí. - Sai s  c a s  li u g c, ký hi u m 3 (ho !c m g) Nh  v y, sai s trung ph  ng t (ng h p c a b trí tr c
    c tính theo công 46 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
47. C
    s  tr c  a công trình th c: 2 2 2 2 mo = m 1 + m 2 + m 3 4.4.2. Ph 
    ng pháp to   c c 1. Ph + ng pháp b # trí C1 ml To 
    
    im 1, 2 và ph  ng v  α1,2
    ã
    c xác
     nh t  l i kh ng ch c  s ". C To 
    
    im C
    ã cho trong thi t k . l )im C
    c b trí " th c
     a b ng mβ cách d ng góc β và chi u dài ngang l. β và l
    c tính t  s li u cho tr c và β theo các công th c sau: 1 2 HÏnh 4.5 yc - yl tg αl.c = (4.6a) xc - xl yc - yl xc - xl l = = (4.6b) sin αl.c cos αl.c β = αl.2 – αl.c (4.6c) 2.  chính xác b # trí im C Sai s trung ph  ng t (ng h p c a
    im
    c b trí theo ph  ng pháp to 
     cc là: 2 2 2 mβ 2 2 2 2 mo = m l + 2 l + m t.p + m g + m
    .d (4.7) ρ a. Sai s  b  trí m2 m2 = m 2 + l2 β (4.8) c l ρ2 Trong
    ó m l và m 0 là sai s b trí chi u dài và sai s b trí góc. b. "nh h #ng sai s  nh tâm máy và nh tâm tiêu 2 2 2  l l ’ mt.p = m e  1 + 2 - cos β
    (4.9)  b b  Trong
    ó m e là sai s
     nh tâm c. "nh h #ng sai s  c a s  li $ g c l 2 l m 2 = m 2 1( + − cos β ) (4.10) g 2,1 b 2 b Trong
    ó m 1,2 là sai s trung ph  ng v  trí
    im g c. d. "nh h #ng sai s  ánh d
    u im(m .d ) + N u dùng tiêu có d i tâm quang h c thì có th 
     t m 2 = 1mm + N u dùng ti u có d i b ng dây d i thì có th 
     t m 2 = 2 ÷ 3mm, th m chí ch  có th 
     t m 2 = 3 ÷ 5mm. 47 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
48. C
    s  tr c  a công trình + N u ng m tr c ti p cây bút chì ho c que s t nh  d ng trên
    u m c thì có th 
     t m 2 = 1,5 ÷ 2mm. 4.4.3. Ph 
    ng pháp ng chuy n thi t k  Trong tr ng h p các
    im c n b trí " I II l xa các
    im kh ng ch c  s " thì ph $i 3 %' lí 2
    t m t s góc và c nh liên ti p nhau, β3 to thành
    ng chuy n thi t k . Hình l2 βí2 β2 4.6 lí 1 Khi gi +a các
    im cu i I và II βí1 β1 thông h ng thì
    o góc γ và γ’
     có 2
    iu ki n ki m tra t (ng các góc trong 1 HÏnh 4.6
    a giác. N u yêu c u b trí
    im v i
     chính xác cao thì bình sai góc và tính to 
     c a
    im I và II. So sánh to 
    
    c tính v i to 
     thi t k
     chuy n các
    im
    ó v  v  trí thi t k . Sai s t  ng h . v  trí
    im I và II
    c tính theo công th c: 2 2 2 2 mI.II = m I.1 + m II.2 + m I.2 (4.11) Trong
    ó: mI.1 , m II.2 - sai s c a
    im cu i
    ng chuy n so v i
    im
     u, tính theo các công th c
    ã bi t. m1.2 - sai s t  ng h . v  trí
    im 1,2 Trong tr ng h p m t
    
    im c a l i kh ng ch c  s " r !t th a thì có th  áp d ng ph  ng pháp
    ng chuy n thi t k
     b trí các tr c bao quanh công trình t  1
    im g c. 4.4.4. Ph 
    ng pháp to   vuông góc Ph  ng pháp này th ng
    c ng d ng khi trên khu v c
    ã thành l p l i ô vuông xây d ng. - )im 1, 2 và 3 là các
    im
    ã bi t t a
     , c nh 12 trùng v i tr c y, c nh 13 trùng v i tr c x c a h  tr c t a
     công trình (gi $
     nh). - C n b trí
    im công trình C(xC, yC) bng ph  ng pháp t a
     vuông góc. 1. Ph + ng pháp b # trí a. B # trí theo tu 0n t  ∆∆∆y, βββ, ∆∆∆x Bc 1 : Tính các gia s to 
     ∆x và ∆y ∆x = xC – x1 ∆y = yC – y1 Bc 2 : )t máy t i
    im 1,
     nh h ng
    im 2,
    t
    on ∆y trên tr c y,
    c
    im P. Bc 3: )t máy kinh v 2 t i P,
    nh h ng v 
    im 2 m " góc 270 o, theo h ng ng m
    t
    on ∆x s'
    c
    im C c n b trí (Hình 4.7a). 48 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
49. C
    s  tr c  a công trình x 3 C @x P 1 @y 2 y Hình 4.7a b. B # trí theo tu 0n t  ∆∆∆x, βββ, ∆∆∆y x 3 @y K C @ x 2 1 y Hình 4.7b Bc 1 : Tính các gia s to 
     ∆x và ∆y. ∆x = x C – x 1 ∆y = y C – y 1 Bc 2 : )t máy t i
    im 1,
     nh h ng
    im 3,
    t
    on ∆x trên tr c x,
    c
    im K. 49 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
50. C
    s  tr c  a công trình Bc 3: )t máy kinh v 2 t i K,
    nh h ng v 
    im 3 m " góc 90 o, theo h ng ng m
    t
    on ∆y s'
    c
    im C c n b trí (Hình 4.7b). 2.  chính xác b # trí Sai s trung ph  ng
    im b trí C
    c tính 2 2 2 mC = m l + m g Trong
    ó + mC là sai s trung ph  ng v  trí c a
    im b trí C + ml là sai s trung ph  ng b trí chi u dài, xu !t hi n khi b trí @x (ho c @y) và b trí góc. + mg là sai s trung ph  ng s li u g c, chính là sai s v  trí
    im c a
    im
    ã bi t t a
     . a. Sai s # b # trí (m l) Nu b trí theo tu n t : ∆y, β, ∆x thì sai s b trí s ' là 2 2 2 2 mβ 2 m1 = m ∆y + m ∆x + 2 ∆x (4.12) ρ Nu b trí theo tu n t : ∆x, β, ∆y thì: 2 2 2 2 mβ 2 m1 = m ∆x + m ∆y + 2 ∆y (4.13) ρ b. 4nh h Cng sai s # c a s # li $B g #c (m g) Nu b trí theo tu n t : ∆y, β, ∆x thì sai s b trí s ' là  2 2 ’ 2 2 ∆x ∆y ∆y mg = m 1.2 1 + 2 + 2 -
    (4.14)  b b b  4.4.5. Ph 
    ng pháp giao h i góc thu n Ph  ng pháp này tr c
    ây th ng
    c ng d ng khi b trí công trình c u và công trình thu
    in. Các
    im 1 và 2 là hai
    im kh ng ch
    ã bi t t a
     . )im C
    c b trí bng ph  ng pháp giao h i góc t 
    im 1 và
    im 2. 1. Ph + ng pháp b # trí Dùng hai máy kinh v *,
    t
    % ng th i t i 1 và 2. o - Máy
    t t i 1
     nh h ng v 
    im 2, m " m t góc b ng 360 - β1 - Máy
    t t i 2
     nh h ng v 
    im 1, m " m t góc b ng β2 - Giao
    im c a hai h ng ng m chính là v  trí
    im C c n b trí. 2.  chính xác b # trí Sai s trung ph  ng v  trí
    im giao h i C
    c tính theo công th c m 2 (l 2 + l 2 ) m 2 = β 1 2 (4.15) ρ 2 sin 2 γ 50 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
51. C
    s  tr c  a công trình C γ l 2 α1 α2 l 1 β1 β2 1 b 2 Hình 4.8 Nu k 
    n sai s s li u g c và b  qua sai s
     nh tâm thì sai s trung ph  ng t (ng h p v  trí
    im C là ≈ m 2 m 2 ’ m 2 = ∆ β + 2,1
    (l 2 + l 2 ) (4.16) o ∆ 2 2 2
    1 2 « ρ sin γ b  Trong
    ó m 0 là sai s b trí góc, m 1,2 là sai s v  trí
    im g c. 4.4.6. Ph
    ng pháp tam giác khép kín 1. Ph + ng pháp b# trí Sau khi b trí
    c
    im C b ng ph  ng pháp giao h i góc thu n, ti n hành
    o l i góc β1, β2 và
    t máy t i C,
    o góc γ, (hình 4.8). Phân ph i sai s khép tam giác 12C cho 3 góc và tính to 
    
    im C. So sánh to 
     tính
    c v i to 
     thi t k
     chuy n d ch
    im C vào
    úng v  trí thi t k . 2.  chính xác b # trí ) chính xác
    im C tính theo công th c l 2 + l 2 + l 2 ≈ m 2 ’ m 2 m 2 m 2 = 1 2 3 ∆ β ÷ + b l 2 + α l 2 (4.17) C 2 ∆ 2 ÷ 2 1 2 2 3sin γ « ρ ◊ b ρ Vi m b và m α là sai s c a
    ng
    áy giao h i b và ph  ng v  c a nó. 4.5. CÁC PH
     NG PHÁP B  TRÍ CHI TI T 4.5.1. Ph 
    ng pháp giao h i h ng chu n Trong ph  ng pháp này v  trí
    im
    c b trí là giao
    im c a hai h ng chu n (hai tr c). M .i h ng chu n
    c thành l p b ng máy kinh v 2 t  hai
    im trên hai phía
    i di n ca công trình. Hình 4.9. Ph  ng pháp này
    c áp d ng r !t ph ( bi n trong xây d ng dân d ng và 51 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
52. C
    s  tr c  a công trình công nghi p khi các tr c th ng giao nhau mt góc vuông. 2í ) chính xác c a ph  ng pháp giao h i h ng chu n (m o) ph  thu c b vào
     chính xác h ng chu n (m C1 và 2 1í 1 mC2 ), $nh h "ng sai s s li u g c (m g) l1 và
     chính xác
    ánh d !u
    im trên th c l2
    a (m
    d). 2 2 2 2 2 mo = m C1,2 + m g + m
    d (4.18). HÏnh 4.9 Sai s ch  y u khi thành l p h ng chu n là sai s
     nh tâm máy,
     nh tâm tiêu, sai s ng m, sai s
    iu quang và sai s do $nh h "ng c a ngo i c $nh. N u cho r ng các ngu %n sai s
    ó
     c l p v i nhau, ta có: 2 2 2 2 2 2 mC = m t + m p + m ng + m
    q + m nc (4.19). 4.5.2. Ph 
    ng pháp giao h i c nh Trong ph  ng pháp này
    im
    c b trí là giao
    im c a hai
    on th ng xu !t phát t  các
    im c a l i ô vuông xây d ng ho c các
    im c a
    ng chuy n. Nói m t cách chính xác h n,
    im
    c b trí là giao
    im c a 2 vòng tròn có bán kính và tâm là các
    on th ng và các
    im cho tr c. ) b trí
    im C và D c a công trình theo ph  ng pháp giao h i c nh, khi
    ã bi t AB = b và ABCD là hình ch + nh t (Hình 4.10) ta ti n hành nh  sau: T A
    t
    on th ng AD = l1’ t  2 2 B
    t
    on th ng BD = l2 = l1+b Giao
    im c a hai
    im cu i c a D C
    on th ng l1, l2 là
    im D c n b trí. Ti n hành t  ng t , ta có
    im l1 l C. ) ki m tra,
    o
    on CD, chi u dài 2
    on th ng này ph $i b ng b. A B Nh  v y ta th !y n u dùng th c b thép
     b trí
    im thì chi u dài các HÏnh 4. 10
    on th ng không nên v t quá chi u dài c a th c thép
    c s  d ng. )
    ánh giá
     chính xác c a ph  ng pháp giao h i c nh, ta có th  dùng công th c tính sai s trung ph  ng c a
    im b trí theo ph  ng pháp giao h i góc thu n. 2  ’2 2 ≈ ’2 2 2 sin β mβ1
    2 sin β ∆mβ2÷ m = b 2 
    + b 1 ∆ ÷ (4.20) 4 
    4 ∆ ÷ sin γ  ρ  sin γ « ρ ◊ và chuy n
    ( i: 52 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
53. C
    s  tr c  a công trình C sin β1 l2 sin β2 l1 m = ; = ml1 8 l2 sin γ b sin γ b Và l1 l2 mβ1 m2 mβ2 m1 = ; = ρ l1 ρ l2 1 2 1 2 Ta có: Hình 4.11 2 1 2 2 m = 2 (m l1 + m l2 ) (4.21) sin γ Nu các
    on th ng
    c
    t cùng
     chính xác, t c ml1 = m l2 = m l thì m 2 m = l (4.22) sin γ 4.5.3. Ph 
    ng pháp t kho "ng cách theo h ng chu n Trong ph  ng pháp này, kho $ng cách thi t k
    c
    t theo h ng chu n và
    im b trí t !t nhiên c -ng n m trên h ng chu n
    ó. H ng chu n
    c thành l p l1 l2 l3 bng máy kinh v 2 qua hai
    im g c I và I 1 2 II I’. Các
    im g c này là các
    im trên tr c chính ho c tr c c  b $n c a công trình (Hình 4.12). HÏnh 4.12 Kho $ng cách thi t k
    c
    t b ng th c thép ho c inva và
    im b trí
    c
    ánh d !u trên th c
     a. ) ki m tra, c n
    o kho $ng cách t 
    im b trí
    n
    im g c cu i c a h ng chu n (I’), t (ng các kho $ng cách ph $i b ng kho $ng cách cho tr c gi +a I và I’. Ngu %n sai s ch  y u trong ph  ng pháp này là sai s thành l p h ng chu n (m c) và sai s
    t kho $ng cách (m l). Anh h "ng t (ng h p c a các ngu %n sai s
    c xem là
    c l p này s ' là: “ 2 2 mcl’ ≈m ’ m2 = 
    + ∆ l÷ l 2 (4.23)  ρ”  « l ◊ Ngoài ra, trong ph  ng pháp này c -ng t %n t i $nh h "ng c a sai s s li u g c (m g) và sai s
    ánh d !u
    im (m
    d). 53 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
54. C
    s  tr c  a công trình CH
     NG V QUAN TR !C BI N D NG CÔNG TRÌNH Mc tiêu - Ki n th c + Trình bày
    c các khái ni m c  b $n v  quan tr c bi n d ng công trình + Nêu
    c các yêu c u v  m c và b trí m c trong quan tr c bi n d ng công trình + Trình bày
    c các ph  ng pháp
    o
    c và x  lý s li u trong quan tr c bi n d ng công trình - K n ng + Phân bi t các lo i chuy n d ch, bi n d ng công trình + Nh n bi t các lo i l i, các lo i m c dùng trong quan tr c bi n d ng công trình - Thái : T rung th c, c n th n, t m , chính xác. 5.1. KHÁI NI M 5.1.1. Phân lo i chuy n d ch bi n d ng công trình ) thu n ti n cho vi c nghiên c u, có th  chia chuy n d ch công trình thành hai lo i: S tr %i lún: công trình b  chuy n d ch trong m t ph ng th ng
     ng. Chuy n d ch ngang: công trình b  chuy n d ch trong m t ph ng n m ngang. S chuy n d ch không
     u có th  gây nên bi n d ng công trình. Các bi n d ng th ng g p là cong, v n xo n, r n n t. N u công trình b  bi t dng nghiêm tr ng thì có th  d /n
    n s  c . 5.1.2. Nguyên nhân và c tính ca chuy n d ch bi n d ng công trình 1. Nguyên nhân a. Nhóm nguyên nhân liên quan n các y u t # t  nhiên - Kh $ n #ng lún, tr t c a l p
    ! t
    á d i n n móng công trình và các hi n tng
     a ch !t công trình,
    a ch !t thu v #n; - S  co giãn c a
    ! t
    á; - S  thay
    (i c a các
    iu ki n thu v #n nh  n c m t, n c ng m. b. Nhóm nguyên nhân liên quan n quá trình xây d ng và vn hành công trình - Anh h "ng tr ng l ng b $n thân công trình. - S  thay
    ( i các tính ch !t c  lý
    !t
    á do vi c quy ho ch c !p thoát n c. - S  sai l ch trong kh $o sát
     a ch !t công trình,
    a ch !t thu v #n. - S  suy y u c a n n móng công trình do thi công các công trình ng m d i công trình. 54 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
55. C
    s  tr c  a công trình - S  thay
    ( i áp l c lên n n móng công trình do xây d ng các công trình khác " g n. - S  rung
    ng c a n n móng công trình do v n hành máy móc và ho t
    ng c a các ph  ng ti n giao thông. 2. &c tính - ) lún tuy t
    i c a m t
    im là
    on th ng (tính theo chi u th ng
     ng) t m t ph ng ban
     u c a n n móng
    n m t ph ng lún " th i
    im quan tr c sau
    ó. - Các
    im " nh +ng v  trí khác nhau c a công trình có
     lún b ng nhau thì quá trình lún
    c coi là lún
    u. Lún
     u ch  x $y ra khi áp l c c a công trình và mc
     ch u nén c a
    ! t
    á " các v  trí khác nhau c a n n là nh  nhau. - ) lún không
    u (lún l ch) x$y ra do s  chênh l ch áp l c lên n n và m c
     ch u nén c a
    ! t
    á không nh  nhau. Lún không
    u là cho công trình b  nghiêng, cong, v n, xo n và các bi n d ng khác. - Bi n d ng l n s ' có th  d /n
    n hi n t ng gãy, n t " n n móng và t ng ca công trình. 5.1.3. M c ích và nhi m v quan tr c bi n d ng công trình 1. M Bc ích Quan tr c chuy n d ch bi n d ng công trình nh m xác
    nh m c
     chuy n dch bi n d ng, nghiên c u tìm ra nguyên nhân chuy n d ch bi n d ng và t 
    ó có bi n pháp x  lý,
     phòng tai bi n
    i v i công trình. C  th  là: - Xác
    nh giá tr  chuy n d ch bi n d ng
    
    ánh giá m c
     (n
     nh c a công trình. - S d ng các k t qu $ quan tr c
     kim tra các tính toán trong giai
    on thi t k công trình. - Xác
    nh các lo i bi n d ng có $nh h "ng
    n quá trình v n hành công trình
    
     ra ch
     s  d ng và khai thác công trình m t cách h p lý. 2. Nhi $m v B ) quan tr c chuy n d ch bi n d ng c a m t công trình, cn th c hi n các ni dung sau - Xác
    nh nhi m v  k * thu t, khái quát v  công trình,
    iu ki n t  nhiên và ch
     v n hành công trình; - L p s 
    % phân b các m c kh ng ch và m c quan tr c; - Thi t k s 
    % quan tr c; - Xác
    nh yêu c u
     chính xác và chu k & quan tr c " nh +ng giai
    on khác nhau; - L a ch n ph  ng pháp và ph  ng ti n quan tr c; - )o
    c ngo i nghi p; - X  lý s li u quan tr c, tính toán các thông s chuy n d ch bi n d ng công trình. 5.1.4. Yêu c u  chính xác và chu k ( quan tr c 1. Yêu c 0u chính xác quan tr Dc a. D a vào giá tr , lún và d ,ch chuy n ngang d  tính theo thi t k  55 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
56. C
    s  tr c  a công trình Trên c  s " giá tr 
     chuy n d ch d  tính theo thi t k , yêu c u
     chính xác quan tr c
    c nêu trong b $ng 5.1 B$ng 5.1 Giá tr  tính toán
     Giai
    on xây d ng Giai
    on s  d ng công trình lún và
     chuy n Lo i
    ! t n n dch ngang theo thi t Cát )!t sét Cát )!t sét k (mm) 1 2 3 4 5 500 15 10 5 10 b. D a vào &c im c a n n  t và t 0m quan tr (ng c a công trình Khi không có s li u d  tính theo thi t k thì vi c xác
     nh
     chính xác quan tr c d a vào
    c
    im c a n n
    ! t và t m quan tr ng c a công trình nh  trong b $ng 5.2 B$ng 5.2 ) chính xác quan tr c Lo i công trình, lo i n n móng Lún Chuy n d ch ngang Công trình xây d ng trên n n
    ! t c ng và n a c ng 1 2 Công trình xây d ng trên n n cát, sét 2 5 Công trình xây d ng trên n n
    ! t
     p, y u 5 10 2. Chu k E quan tr Dc a. #i v i quan tr Dc lún )o lún
    c ti n hành nhi u l n, m .i l n
    o g i là m t chu k &. Thi gian ti n hành các chu k &
    o
    c xác
    nh trong khi thi t k k * thu t quan tr c lún. Chu k & quan tr c ph $i
    c tính toán sao cho k t qu $ quan tr c ph $n ánh
    c th c ch !t quá trình lún c a công trình. Có th  phân các chu k & quan tr c trong ba giai
    on: - Giai on thi công: Chu k & 0: Là chu k & quan tr c
     u tiên,
    c ti n hành khi
    ã thi công xong ph n móng công trình và m t sàn t ng 1. Các chu k & ti p theo
    c !n
     nh tu & thu c ti n
     xây d ng và m c t #ng t$i tr ng công trình. Th ng th c hi n vào lúc công trình xây d ng
     t 25%, 50%, 75%, 100% t $i tr ng c a b $n thân nó. - Giai on u v n hành công trình: Các chu k & quan tr c ph  thu c vào t c
     lún c a công trình,
    c
    im v n hành công trình. Th i gian
    o gi +a hai chu k & trong giai
    on này th ng ch n t  2
    n 6 tháng. - Giai on công trình i vào &n nh: 56 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
57. C
    s  tr c  a công trình Th i gian gi +a hai chu k & k ti p th ng ch n t  6 tháng
    n 1 n #m ho c 2 n#m. Trong m t s tr ng h p
    c bi t khi xu !t hi n y u t $nh h "ng
    n
     (n
    nh c a công trình, c n th c hi n nh +ng chu k & quan tr c
     t xu !t. b. Quan tr Dc chuy n d ,ch ngang Chu k & 0: Là chu k & quan tr c
     u tiên
    c th c hi n khi xây xong công trình và tr c khi có áp l c ngang tác
     ng
    n công trình. Chu k & 1: )c th c hi n ngay sau khi có áp l c ngang tác
     ng lên công trình. Các chu k & ti p theo: )c th c hi n tùy theo mc t #ng ho c gi $m áp l c ngang
    i v i công trình. Khi công trình (n
     nh: Khi t c
     chuy n d ch t  1÷2mm/n #m thì
    c xem là công trình
    ã
    i vào (n
     nh. Th i gian gi +a hai chu k & k ti p th ng ch n t 6 tháng
    n 1 n #m. Trong tr ng h p
    iu ki n v n hành công trình ho c m c
     chuy n d ch công trình có s  thay
    ( i
     t ng t thì ph $i quan tr c b ( sung. 5.2. B  TRÍ M C Trong quan tr c lún c -ng nh  quan tr c chuy n d ch ngang công trình, có hai lo i m c ch  y u: m c kh ng ch c  s " và m c ki m tra. ) i v i các công trình l n, ph c t p có th 
    t m c chuy n ti p g n công trình. Yêu c u c  b $n
    i v i các m c c  s " là ph $i
    $ m b $o (n
     nh, không b  chuy n d ch. Vì v y các m c c  s " ph $i có k t c !u thích h p,
    c
    t " ngoài ph m vi $nh h "ng c a chuy n d ch, bi n d ng công trình ho c
    t " t ng
    á g c. Các m c ki m tra
    c g n ch t vào công trình " nh +ng n i
    c tr ng cho quá trình chuy n d ch bi n d ng và cùng chuy n d ch v i công trình. 5.2.1. K t c &u và phân b  m c o lún 1. M #c c + s C - M c kh ng ch c  s " (m c c  s ") dùng trong
    o lún th ng
    c thi t k theo 3 lo i: m c chôn sâu (Hình 5.1), m c chôn nông (Hình 5.2) và m c g n t ng ho c g n n n (Hình 5.3a và 5.3.b). - M c c  s " th ng
    c b trí thành t ng c m 3 m c
     có
    iu ki n ki m tra s  (n
     nh c a các m c. - M c chôn sâu
    c g n g n công trình nh ng ph $i
     t
    c
     sâu " d i gi i h n lún c a l p
    ! t d i n n công trình, th ng là
    n t ng
    á g c (n
     nh. - Yêu c u
     chính xác r !t cao nên m c chôn sâu th ng
    c
    t trong l . khoan. Thân m c cách ly v i
    ! t
    á xung quanh
     h n ch $nh h "ng c a nhi t
    
    n s  thay
    ( i chi u dài (
     cao) c a m c. ) hi u ch nh
     cao c a m c do $nh h "ng c a nhi t
     c n ph $i dùng nhi t k
    c bi t
    
    o nhi t
     không khí " nhi u v  trí khác nhau trong l . khoan và tính nhi t
     trung bình c a thân m c (dây invar). 57 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
58. C
    s  tr c  a công trình - Trong tr ng h p
    o lún v i yêu c u
     chính xác t  ng
     ng v i
    o cao hng II, III thì có th  s  d ng lo i m c chôn nông ho c m c g n t ng, g n n n làm m c c  s ". - Các m c chôn nông
    c
    t " ngoài ph m v  lún c a công trình. - Các m c g n t ng
    c
    t " chân c t ho c chân t ng; m c g n n n
    c
    t " n n c a nh +ng công trình
    ã (n
     nh, không b  lún g n v i
    i t ng quan tr c lún. - S
    % b trí m c c  s " ph  thu c vào t (ng bình
    % công trình và
    c
    im thi công trình. Hình 5.1a 58 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
59. C
    s  tr c  a công trình Hình 5.2 2. M #c ki m tra - M c ki m tra (m c quan tr c) có hai lo i là m c g n t ng và m c g n nn. - Các m c ki m tra
    c
    t " nh +ng v  trí
    c trng cho quá trình lún c a công trình và phân b
     u kh p m t b ng công trình. M c
    c
    t " v  trí ti p giáp c a các kh i k t c !u, bên c nh các khe lún, t i nh +ng n i có áp l c
     ng l n, nh +ng ch . có
    iu ki n
     a ch !t công trình kém (n
     nh. - Các m c kim tra nên b trí " g n cùng
     cao
     thu n l i cho
    o
     c. - S l ng và s  phân b các m c ki m tra
    c thi t k cho t ng công trình c th  và ph $i
    
     xác
     nh
    c các tham s
    c tr ng cho quá trình lún c a công trình. a. M #c g Dn t /ng Kt c !u
    n gi $n c a m c ki m tra là m t
    on thép dài kho $ng 15cm ho c 5-6 cm tu & thu c chi u dày t ng mà m c
    c g n trên
    ó (hình 5.3a). 59 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
60. C
    s  tr c  a công trình Hình5.3a b. M #c g Dn n n Các m c ki m tra
    t " n n móng công trình có k t c !u nh  " hình 5.3.b. M c g %m hai ph n chính: m t thanh kim lo i dài kho $ng 60-100mm, phía trên có ch m c u b ng kim lo i không r ,
    ng kính 20-30 mm. M c
    c
    t trong ng b$o v  ( B = 100mm) trên có n p
    y. Hình 5.3b 5.2.2. K t c &u và phân b  m c quan tr c chuy n d ch ngang 1. M #c c + s C - M c kh ng ch c  s " trong quan tr c chuy n d ch ngang th ng có hai lo i: m c n (i và m c chìm (Hình 5.4a và 5.4b). - M c n (i th ng
    c ch t o ki u
     nh tâm b t bu c, có b  ph n g n máy nh  hình 5.4c. - M c c  s "
    c
    t ngoài ph m vi chuy n d ch ngang c a công trình, " nh +ng n i có
    iu ki n
     a ch !t (n
     nh. - Trong m .i chu k & quan tr c ph $i ki m tra s  (n
     nh c a các m c c  s ". Nu phát hi n th !y m c c  s " b  chuy n d ch thì ph $i ti n hành hi u ch nh vào k t qu $
    o c a các m c ki m tra. 60 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
61. C
    s  tr c  a công trình Hình 5.4a Hình 5.4b Hình 5.4c 2. M #c ki m tra M c ki m tra trong quan tr c chuy n d ch ngang c-ng có hai lo i là m c gn n n và m c g n t ng. Yêu c u chung
    i v i c $ hai lo i m c là m t
     u ph $i
    c g n ch t vào công trình, cùng chuy n d ch v i công trình;
    u còn l i ph $i có c !u trúc thu n ti n cho vi c
    t máy ho c b $ng ng m (theo ki u
     nh tâm b t bu c). 61 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa
62. C
    s  tr c  a công trình M c ki m tra
    c
    t " nh +ng v trí
    c tr ng c a công trình và th ng
    c
    t "
     cao c a n n công trình
     gi $m $nh h "ng do nhi t
     và
     nghiêng công trình. ) i v i công trình dân d ng, m c ki m tra
    c
    t theo chu vi c a công trình, các m c cách nhau không quá 20m. , nh +ng v  trí ch u $nh h "ng l n c a áp l c ngang thì kho $ng cách gi +a các m c là 10-15m. ) i v i công trình công nghi p, phân b m c ki m tra tu & thu c vào lo i móng công trình. Móng b #ng li n kh i: các m c
    t cách nhau 10-15m. Móng c c ho c kh i: trên m .i kh i móng
    c
    t không ít h n 3 m c. ) i v i các
    p thu l i, thu
    in, m c ki m tra
    c b trí d c
    ng hm thân
    p và d c theo
     nh
    p. N u là
    p
    ! t
    á thì kho $ng cách gi +a các m c kho $ng 15-20m. N u là
    p bê tông thì t i m .i kh i b trí t  hai m c tr " lên. 5.3. K F THU T O LÚN Các ph  ng pháp
    o lún ch  y u là: - Ph  ng pháp
    o cao hình h c. - Ph  ng pháp
    o cao thu t 2nh. - Ph  ng pháp
    o cao l ng giác. - Ph  ng pháp ch p $nh. Trong giáo trình này s ' trình bày 3 ph  ng pháp
    u. 5.3.1. Quan tr c lún b ng ph 
    ng pháp o cao hình h c 1. Máy và d Bng c B o Các máy th ng dùng trong
    o lún là các máy có
     chính xác cao nh  HB- 2, HB-4, Ni-004, Koni-007 và các lo i máy có
     chính xác t  ng
     ng. Mia
    c s  d ng là mia invar th ng ho c mia invar chuyên dùng có kích th c ng n h n. Các d ng c  c n dùng khác nh  nhi t k , cóc mia, ô che n ng. Tr c và sau mõi chu k &
    o, máy và mia ph $i
    c ki m nghi m theo
    úng quy
    nh,
    c bi t ph $i xác
     nh
     (n
     nh c a góc i. 2. S + : li S
    % l i
    o cao
    c l a ch n và c tính
     chính xác trong khi l p thi t k
    o lún. Vic c tính
     chính xác
    c th c hi n theo các tiêu chu n: h n sai xác
    nh
     lún tuy t
    i và h n sai chênh l ch lún gi +a hai
    im k  nhau. S
    % và quy trình
    o
    c quy
     nh th ng nh !t cho t !t c $ các chu k & quan tr c
     gi $m $nh h "ng c a các ngu %n sai s h  th ng
    i v i k t qu $
    o lún. ) i v i m .i công trình nên s  d ng m t b  máy móc d ng c  c
     nh, cùng ng i
    o và c g ng
    o trong nh +ng
    iu ki n t  ng t  nh  nhau. 3. Các ch % tiêu k thu t ch  y u Khi
    o lún b ng ph  ng pháp
    o cao hình h c tia ng m ng n c n tuân theo các ch  tiêu k * thu t ch  y u nêu trong b $ng 5.3. 62 Tr n Quang Thành – Tr ng Cao  ng công nghi p Tuy Hòa