Giáo trình Kiểm tra chất lượng sản phẩm ngành may (Phần 1)

22 trang hapham 2110

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo trình Kiểm tra chất lượng sản phẩm ngành may (Phần 1)", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

giao_trinh_kiem_tra_chat_luong_san_pham_nganh_may_phan_1.pdf

Nội dung text: Giáo trình Kiểm tra chất lượng sản phẩm ngành may (Phần 1)

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM KYÕ THUAÄT KHOA KYÕ THUAÄT NÖÕ COÂNG TRAÀN THANH HÖÔNG GIAÙO TRÌNH MOÂN HOÏC KIEÅM TRA CHAÁT LÖÔÏNG SAÛN PHAÅM NGAØNH MAY TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM KYÕ THUAÄT TP. HOÀ CHÍ MINH ( LÖU HAØNH NOÄI BOÄ) - 2007-
Truong DH SPKT TP. HCM TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM KYÕ THUAÄT KHOA KYÕ THUAÄT NÖÕ COÂNG TRAÀN THANH HÖÔNG GIAÙO TRÌNH MOÂN HOÏC KIEÅM TRA CHAÁT LÖÔÏNG SAÛN PHAÅM Ban quyen NGAØNH © Truong DH Su phamMAY Ky thuat TP. HCM TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM KYÕ THUAÄT TP. HOÀ CHÍ MINH ( LÖU HAØNH NOÄI BOÄ) - 2007- Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM MUÏC LUÏC Trang Lôøi noùi ñaàu 3 Phaàn 1: Kieán thöùc chung veà coâng taùc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm 4 BAØI 1: Khaùi nieäm veà chaát löôïng saûn phaåm – Heä thoáng kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm 4 I. Khaùi nieäm veà chaát löôïng saûn phaåm 4 II. Söï hình thaønh chaát löôïng saûn phaåm vaø caùc yeáu toá aûnh höôûng 5 III. Quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm coâng nghieäp 7 IV. ÖÙng duïng toaùn hoïc trong coâng taùc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm coâng nghieäp 9 V. Heä thoáng toå chöùc quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm 14 BAØI 2: Caùc bieän phaùp naâng cao chaát löôïng saûn phaåm vaø moät soá thuaät ngöõ – ñònh nghóa thöôøng duøng trong kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm 16 I. Taàm quan troïng cuûa vieäc toå chöùc quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm 16 II. Caùc bieän phaùp naâng cao chaát löôïng saûn phaåm 16 III. Moät soá thuaät Banngöõ, quyen ñònh nghóa© Truong thöôøng DH duøngSu pham trong Ky kieåm thuat tra TP. chaát HCM löôïng saûn phaåm 18 Phaàn 2: Kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm ngaønh May 21 BAØI 1: Chöùc naêng – nhieäm vuï – quyeàn haïn – cô caáu nhaân söï cuûa boä phaän KCS trong doanh nghieäp may 21 I. Vai troø cuûa boä phaän KCS 21 II. Chöùc naêng cuûa boä phaän KCS 22 III. Nhieäm vuï cuûa boä phaän KCS 22 IV. Quyeàn haïn cuûa boä phaän KCS 22 V. Cô caáu nhaân söï cuûa boä phaän KCS 23 VI. Caùc ñieàu kieän ñeå trôû thaønh nhaân vieân KCS 24 BAØI 2: Moät soá vaán ñeà caàn bieát trong coâng taùc KCS taïi caùc doanh nghieäp May 25 I. Caùc nguyeân taéc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm 25 II. Noäi dung kieåm tra 25 III. Phöông phaùp kieåm tra 26 IV. Duïng cuï kieåm tra 26 V. Caùc ñieàu kieän ñeå kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm coù hieäu quaû 27 BAØI 3: Qui trình kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm trong doanh nghieäp May 28 1 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM I. Kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm ôû khaâu Chuaån bò saûn xuaát 28 II. Kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm ôû caùc coâng ñoïan saûn xuaát 29 III. Qui trình kieåm tra chaát löôïng aùo sô mi 41 IV. Qui trình kieåm tra chaát löôïng aùo jacket 42 V. Qui trình kieåm tra chaát löôïng quaàn taây 43 Baøi 4: Tieâu chuaån chaát löôïng saûn phaåm may 45 I. Tieâu chuaån chaát löôïng nguyeân lieäu 45 II. Tieâu chuaån chaát löôïng phuï lieäu 46 III. Tieâu chuaån chaát löôïng saûn phaåm may 47 IV. Caùc phuï luïc veà Thoâng soá kích thöôùc thaønh phaåm 52 Baøi 5: Nhöõng qui ñònh veà khuyeát ñieåm trong kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm may maëc 58 I. Khuyeát ñieåm lôùn 58 II. Khuyeát ñieåm nhoû 58 III. Khuyeát ñieåm veà thoâng soá 58 IV. Khuyeát ñieåm veà maät ñoä muõi chæ 59 V. Khuyeát ñieåm veà caét chæ khoâng saïch 60 VI. Khuyeát ñieåm veà noái chæ 61 VII. Khuyeát ñieåmBan veà mayquyen thöøamuõi, © Truong thieáu DH muõi,Su pham boû muõi, Ky thuat roái chæ TP. 61 HCM VIII. Khuyeát ñieåm nhaên, nhaøu, uûi chaùy 62 IX. Khuyeát ñieåm vaûi loãi sôïi 62 X. Khuyeát ñieåm veà nhöõng veát dô 62 XI. Khuyeát ñieåm veà chæ, buïi dính treân saûn phaåm 66 XII. Khuyeát ñieåm veà khaùc maøu 66 XIII. Khuyeát ñieåm veà ñöôøng may nhaên, vaën 66 XIV. Khuyeát ñieåm veà may bò xeáp ly 67 XV. Nhöõng khuyeát ñieåm khaùc 68 XVI. Khuyeát ñieåm may suïp mí 68 XVII. Qui ñònh vuøng cho saûn phaåm 69 XVIII. Baûng xaùc ñònh kích thöôùc maãu caàn kieåm tra 79 Chöông 6: Sô löôïc veà heä thoáng quaûn lyù chaát löông ISO 70 I. ISO laø gì? 70 II. Noäi dung cuûa töøng thaønh phaàn 70 III. Trieát lyù cuûa ISO 71 Phaàn 3: Giôùi thieäu qui trình kieåm tra thoâng soá vaø kieåm tra chi tieát (moät soá saûn phaåm cuûa taäp ñoaøn Nike) 73 Taøi lieäu tham khaûo 96 2 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM LÔØI NOÙI ÑAÀU Kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm laø moät coâng taùc coù taàm quan troïng heát söùc to lôùn ñoái vôùi moïi nhaø quaûn lyù doanh nghieäp may. Tuy nhieân, vì nhieàu lyù do khaùc nhau, khoâng phaûi doanh nghieäp naøo cuõng coù ñuû ñieàu kieän vaø thôøi gian ñeå ñaøo taïo moät ñoäi nguõ nhaân vieân laøm coâng taùc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm ñaït chuaån. Beân caïnh ñoù, vieäc ñaøo taïo moät löïc löôïng caùn boä kyõ thuaät ngaønh may töø laâu ñaõ trôû thaønh nhieäm vuï chính yeáu cuûa khoa Coâng ngheä may vaø Thôøi trang – Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Kyõ thuaät Tp. Hoà Chí Minh. Maëc duø vaäy, cho ñeán nay, nhöõng taøi lieäu chuyeân ngaønh may vaãn coøn quaù ít oûi, khoù ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu hoïc taäp cuûa sinh vieân. Nhaän thöùc ñöôïc nhöõng ñieàu naøy, chuùng toâi maïnh daïn bieân soaïn taäp giaùo trình moân hoïc Kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm ngaønh May, nhaèm trang bò cho Sinh vieân nhöõng kieán thöùc cô baûn, toång quaùt vaø khoa Banhoïc quyenveà coâng © Truong taùc kieåm DH tra Su chaát pham löôïng Ky thuatsaûn phaåm TP. HCM ngaønh may, ñaëc bieät laø kieåm tra chaát löôïng cuûa saûn phaåm thaønh phaåm. Taäp taøi lieäu ñaõ coá gaéng trình baøy vaán ñeà kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm nhö moät boä phaän cuûa coâng taùc quaûn trò doanh nghieäp. Vì leõ ñoù, taøi lieäu naøy khoâng chæ giuùp sinh vieân coù theâm kieán thöùc veà kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm maø coøn laø taøi lieäu tham khaûo, giuùp cho caùn boä quaûn lyù trong doanh nghieäp may yù thöùc ñaày ñuû hôn veà coâng taùc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm. Ñeå hoaøn taát noäi dung cuûa giaùo trình naøy, ngöôøi bieân soaïn ñaõ traûi qua nhieàu naêm kinh nghieäm trong giaûn daïy, quan saùt thöïc teá, tham khaûo taøi lieäu, trao ñoåi thoâng tin vôùi caùc doanh nghieäp trong ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh, . Tuy nhieân, do khaû naêng vaø ñieàu kieän coù haïn, taäp taøi lieäu chaéc chaén khoâng traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt. Raát mong nhaän ñöôïc söï goùp yù cuûa Quí Thaày Coâ vaø Baïn ñoïc. Ngaøy 30 thaùng 6 naêm 2007 Ngöôøi bieân soaïn ThS. Traàn Thanh Höông 3 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM CHÖÔNG 1 : KIEÁN THÖÙC CHUNG VEÀ COÂNG TAÙC KIEÅM TRA CHAÁT LÖÔÏNG SAÛN PHAÅM BAØI 1 : KHAÙI NIEÄM VEÀ CHAÁT LÖÔÏNG SAÛN PHAÅM - HEÄ THOÁNG KIEÅM TRA CHAÁT LÖÔÏNG SAÛN PHAÅM I. Chaát löôïng saûn phaåm: 1. Tính chaát cuûa saûn phaåm: Tính chaát laø ñaëc tính khaùch quan cuûa saûn phaåm, laø phöơng dieän bieåu hieän cuûa saûn phaåm khi toàn taïi vaø söû duïng, laø nguoàn goác ñeå phaân bieät saûn phaåm naøy vôùi saûn phaåm khaùc. Ôû moät saûn phaåm coù raát nhieàu tính chaát, nhöng chaát löôïng saûn phaåm khoâng bao truøm moïi tính chaát cuûa saûn phaåm, maø chæ goàm nhöõng tính chaát laøm cho saûn phaåm thoûa maõn nhu caàu nhaát ñònh phuø hôïp vôùi coâng duïng xaùc ñònh. Nhö vaäy, vieäc xaùc ñònh taäp hôïp caùc chæ tieâu lieân quan ñeán khaû naêng laøm thoûa maõn theo coâng duïng cuûa saûn phaåm laø coâng vieäc quan troïng ñaàu tieân khi tieáp caän vôùi chaát löôïng saûn phaåm. 2. Chæ tieâu chaát löôïng : Chæ tieâu chaát löôïng laø ñaëc tröng ñònh löôïng cuûa những tính chaát xaùc ñònh caáu thaønh chaát löôïng saûn phaåm. Ñaëc tröngBan quyennaøy ñöôïc © Truong xem xeùt DH phuøSu pham hôïp vôùi Ky ñieàuthuat kieän TP. saûnHCM xuaát vaø söû duïng cuûa saûn phaåm. Chæ tieâu chaát löôïng saûn phaåm do Nhaø nöôùc hoaëc Boä, Toång cuïc hoaëc do hôïp ñoàng kinh teá giöõa cô sôû cheá taïo vôùi toå chöùc tieâu thuï qui ñònh trong phaïm vi cheá ñoä Nhaø nöôùc ñaõ ban haønh. Chæ tieâu chaát löôïng saûn phaåm gaén lieàn vôùi töøng loaïi saûn phaåm cuï thể, ñöôïc theå hieän baèng nhöõng tieâu chuaån kyõ thuaät vaø döïa vaøo tính chaát cô, lyù, hoùa, sinh cuûa saûn phaåm ñeå xaùc ñònh. Caàn chuù yù raèng, neáu tính chaát laø phaïm truø khaùch quan cuûa saûn phaåm thì chæ tieâu chaát löôïng laø ñònh löôïng phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän vaø phöông phaùp xaùc ñònh chuùng. Khi noùi tôùi moät chæ tieâu chaát löôïng thöôøng bao goàm teân goïi chæ tieâu, noäi dung chæ tieâu (keøm theo phöông phaùp thöû ) vaø giaù trò cuûa chæ tieâu. Thöïc teá, moät soá chæ tieâu thöôøng lieân heä, phoái hôïp vôùi nhau hình thaønh neân nhoùm chæ tieâu bieåu hieän vaø phaûn aùnh töøng maët chaát löôïng saûn phaåm. Tuøy thuoäc vaøo tính chaát vaø coâng duïng cuï theå cuûa töøng loaïi saûn phaåm maø tieâu chuaån chaát löôïng saûn phaåm ôû nhöõng xí nghieäp thuoäc caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc nhau seõ khoâng gioáng nhau. Ñoái vôùi nhöõng saûn phaåm laø vaät phaåm tieâu duøng nhö : quaàn aùo, giaøy, deùp, thöïc phaåm, vaên phoøng phaåm, myõ phaåm phuï thuoäc vaøo coâng duïng cuûa saûn phaåm maø tieâu chuaån chaát löôïng ñöôïc xaùc ñònh bôûi : ñoä thaåm myõ, ñoä khaåu vò, tính dinh döôõng, thôøi gian söû duïng, tính thôøi trang .v.v. Phaàn lôùn nhöõng chæ tieâu naøy ñöôïc giaùm ñònh baèng caùc giaùc quan cuûa giaùm ñònh vieân. Trình ñoä chaát löôïng cuûa nhöõng saûn phaåm laø vaät phaåm tieâu duøng ñöôïc theå hieän ôû phaåm caáp cuûa noù. 4 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Ñoái vôùi nhöõng saûn phaåm laø ñoái töôïng lao ñoäng, tieâu chuaån chaát löôïng ñöôïc ñaùnh giaù chuû yeáu baèng tính coâng ngheä cuûa saûn phaåm, tính hieäu quaû trong quaù trình cheá bieán hoaëc cheá bieán laïi. Ñaïi boä phaän nhöõng chæ tieâu naøy döïa vaøo tính chaát cô lyù, thaønh phaàn hoùa hoïc, caáu truùc vaät chaát cuûa saûn phaåm ñeå xaùc ñònh. Trình ñoä chaát löôïng cuûa moät soá saûn phaåm laø ñoái töôïng lao ñoäng ñöôïc theå hieän baèng nhöõng thöù haïng khaùc nhau. Ñoái vôùi saûn phaåm laø coâng cuï lao ñoäng, vieäc xaùc ñònh tieâu chuaån chaát löôïng raát phöùc taïp. Song song vôùi nhöõng tieâu chuaån ñaëc tröng voán coù cuûa töøng loaïi coâng cuï lao ñoäng nhö toác ñoä voøng quay, naêng suaát, taûi troïng, coâng suaát .v.v Taát caû moïi saûn phaåm laø coâng cuï lao ñoäng ñeàu phaûi coù nhöõng yeâu caàu chung veà chaát löôïng : ñoä tin caäy vaø ñoä beàn vöõng cuûa saûn phaåm. Ñoä tin caäy vaø ñoä beàn vöõng cuûa saûn phaåm coù yù nghóa kinh teá raát to lôùn. Vôùi neàn coâng nghieäp cô khí lôùn, ñoä tin caäy vaø ñoä beàn vöõng cuûa saûn phaåm ñöôïc coi laø moät trong nhöõng chæ tieâu chaát löôïng quan troïng nhaát. Thaät vaäy, saûn phaåm khoâng ñaûm baûo ñoä tin caäy vaø ñoä beàn vöõng thì taát caû moïi chæ tieâu chaát löôïng khaùc seõ khoâng coøn noäi dung vaø yù nghóa nöõa. 3. Khaùi nieäm veà chaát löôïng saûn phaåm: Chaát löôïng saûn phaåm, hieåu moät caùch khaùi quaùt nhaát, laø toaøn boä nhöõng tính naêng cuûa saûn phaåm taïo neân söï höõu duïng cuûa noù ñöôïc ñaëc tröng baèng nhöõng thoâng soá kyõ thuaät; nhöõng chæ tieâu kinh teá coù theå ño löôøng vaø tính toaùn ñöôïc, nhaèm thoûa maõn nhöõng nhu caàu nhaát ñònh phuø hôïp vôùi coâng duïng cuûa saûn phaåm. Chaát löôïng saûn phaåm ñöôïc hình thaønh trong quùa trình saûn xuaát vaø ñöôïc khaúng ñònh, ñaùnh giaù ñaày ñuû trong quaù trình söû duïng. Vì vaäy, khi nghieân cöùu chaát löôïng saûn phaåm caàn phaân bieät tính naêng saûn xuaát, tínhBan naêng quyen söû duïng © Truong cuûa saûnDH Suphaåm pham vaø Kymoái thuat quan TP. heä HCMbieän chöùng giöõa chuùng vôùi nhau. Tính naêng saûn xuaát cuûa saûn phaåm laø bao goàm toaøn boä nhöõng tính naêng cuûa saûn phaåm hình thaønh trong quaù trình thieát keá vaø ñöôïc ñaûm baûo trong quaù trình saûn xuaát. Noù ñöôïc goïi laø chaát löôïng tieàm taøng cuûa saûn phaåm . Tính naêng söû duïng chæ theå hieän ôû nhöõng tính naêng cuûa saûn phaåm coù lieân quan ñeán ngöôøi söû duïng nhaát ñònh, töùc laø nhöõng tính naêng nhaèm thoûa maõn nhöõng nhu caàu xaõ hoäi cuï theå vaø ñöôïc goïi laø chaát löôïng thöïc teá cuûa saûn phaåm. Gaàn ñaây, chaát löôïng saûn phaåm ñöôïc bao truøm hôn, chaát löôïng saûn phaåm laø möùc ñoä chaát löôïng loâ haøng ñaùp öùng vôùi thò tröôøng ( khaùch haøng tieâu thuï vaø ngöôøi söû duïng). Chaát löôïng saûn phaåm ñöôïc hieåu khaùi quaùt hôn vaø nhieàu khía caïnh hôn. Ñoù laø : - Möùc ñoä thoûa maõn nhu caàu ñeán ñaâu - Giaù caû laø bao nhieâu. - Tieán ñoä giao haøng nhö theá naøo. II. Söï hình thaønh chaát löôïng saûn phaåm vaø caùc yeáu toá aûnh höôûng : 1. Söï hình thaønh : vieäc thaønh laäp chaát löôïng saûn phaåm phuï thuoäc vaøo 2 yeáu toá chuû yeáu: + Chaát löôïng cuûa thieát keá hay maãu saûn phaåm saûn xuaát thöû ( giai ñoaïn thieát keá ) + Chaát löôïng cuûa vieäc cheá taïo, saûn xuaát ra saûn phaåm ( giai ñoaïn saûn xuaát ) Nhö vaäy, ñeå saûn phaåm cuûa xí nghieäp coù chaát löôïng, ñaït trình ñoä mong muoán, tröôùc heát phaûi “hình thaønh” neân saûn phaåm ñònh saûn xuaát vaø “thöïc hieän” trong quaù trình saûn xuaát ñeå taïo ra saûn phaåm ñoù. 5 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM 2. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán chaát löôïng saûn phaåm: - Chaát löôïng nguyeân, vaät lieäu phuï trôï xaùc ñònh tröïc tieáp ñeán chaát löôïng saûn phaåm (vaûi, phuï lieäu ) - Chaát löôïng cuûa trang thieát bò trong daây chuyeàn saûn xuaát vaø thieát bò phuï trôï khaùc .v.v. baûo ñaûm söï oån ñònh caùc chæ tieâu vaøo trình ñoä kyõ thuaät tieân tieán ban ñaàu, vaøo söï duy trì vaø tieáp tuïc hoaøn thòeân, vaøo cheá ñoä baûo trì.v.v. - Chaát löôïng phöông phaùp coâng ngheä, cuï theå laø chaát löôïng taøi lieäu aán ñònh veà kyõ thuaät ñeå saûn xuaát saûn phaåm ñoù, caùc chæ daãn veà qui trình coâng ngheä, cheá ñoä ñieàu khieån quaûn lyù.v.v. - Chaát löôïng coâng taùc cuûa nhöõng ngöôøi thöïc hieän coâng vieäc. Ñoù laø chaát löôïng lao ñoäng vaø kyû luaät coâng ngheä cuûa töøng ngöôøi ôû nhieäm vuï ñöôïc phaân coâng, ñoàng thôøi ñieàu kieän ñaûm baûo cho chaát löôïng laøm vieäc nhö saép xeáp coâng vieäc phuø hôïp vôùi ñaøo taïo, vaø söï ñaøo taïo tieáp tuïc ñeå ñaùp öùng coâng vieäc ñoøi hoûi. - Phöông phaùp vaø caùch tieán haønh kieåm tra ño löôøng caùc chæ tieâu chaát löôïng. Caùc yeáu toá naøy goïi laø caùc nhaân toá nguyeân nhaân cuûa chaát löôïng saûn phaåm trong quùa trình coâng ngheä. Ñoù chính laø nhaân toá ñeå taùc ñoäng nhaèm caûi thieän chaát löôïng saûn phaåm. Döôùi ñaây laø caùc sô ñoà minh hoïa noäi dung ñeà caäp ôû treân : Chaát Chaát löôïng Chaát löôïng Chaát löôïng taøi lieäu ñeå trang thieát löôïng lao ñoäng vaø nguyeân saûn xuaát bò kyû luaät vaät lieäu saûn phaåmBan quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM coâng ngheä Chaát löôïng Chaát löôïng thieát keá cheá taïo hay maãu (saûn xuaát ) saûn phaåm Chaát löôïng saûn phaåm 6 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM III. Quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm coâng nghieäp: Quaûn lyù toát chaát löôïng saûn phaåm laø yeáu toá quyeát ñònh ñaûm baûo cho saûn phaåm xuaát xöôûng coù chaát löôïng cao goùp phaàn söû duïng tieát kieäm nhaát caùc nguoàn nhaân, vaät, taøi löïc cuûa ñaát nöôùc, ñaùp öùng kòp thôøi nhu caàu cuûa xaõ hoäi vaø do ñoù mang laïi hieäu quaû kinh teá toái öu trong lónh vöïc saûn xuaát cuõng nhö ôû lónh vöïc tieâu duøng. Ñeå quaûn lyù toát chaát löôïng saûn phaåm coâng nghieäp, khaâu maáu choát ñaàu tieân thuoäc veà coâng taùc toå chöùc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm. 1. Toå chöùc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm: Kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm ( vieát taét laø KCS) laø moät trong nhöõng noäi dung chuû yeáu cuûa coâng taùc quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm.Noù ñöôïc tieán haønh thöôøng xuyeân trong suoát quaù trình taïo neân saûn phaåm keå töø khi baét ñaàu thieát keá, cheá taïo ôû ngöôøi saûn xuaát cho ñeán khi ñöa vaøo söû duïng ôû ngöôøi tieâu duøng. Vì vaäy, kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm, neáu xeùt moät caùch khaùi quaùt veà phöông dieän traùch nhieäm thì ñoù khoâng chæ laø traùch nhieäm rieâng cuûa boä phaän kieåm tra chaát löôïng maø coøn laøtraùch nhieäm chung cuûa taát caû moïi ngöôøi trong daây chuyeàn saûn xuaát keå caû traùch nhieäm ñoùng goùp cuûa ngöôøi söû duïng . 2. Muïc ñích cuûa coâng taùc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm: nhaèm goùp phaàn ñaûm baûo, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, loaïi tröø nhöõng nguyeân nhaân gaây neân pheá phaåm xaûy ra trong quaù trình saûn xuaát saûn phaåm. 3. Caùc noäi dung chuû yeáu cuûa vieäc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm: - Kieåm tra chaát löôïngBan quyen caùc loaïi © Truong nguyeân DH vaät Su lieäu,pham baùn Ky thuat thaønh TP.phaåm HCM mua ngoaøi tröôùc khi nhaäp xöôûng. - Kieåm tra chaát löôïng baùn thaønh phaåm, saûn phaåm dôû dang treân caùc böôùc coâng vieäc, caùc coâng ñoaïn saûn xuaát vaø chaát löôïng saûn phaåm tröùôc khi xuaát xöôûng. - Kieåm tra tình hình chaáp haønh qui trình qui phaïm kyû luaät, nhöõng ñieàu kieän chuaån bò saûn xuaát, nhöõng thoâng soá kyõ thuaät, nhöõng thieát bò maùy moùc vaø nhöõng duïng cuï ño löôøng coù lieân quan ñeán chaát löôïng saûn phaåm trong quaù trình saûn xuaát. - Kieåm tra ñieàu kieän ñoùng goùi, bao bì, baûo quaûn, chuyeân chôû tröôùc khi xuaát xöôûng. Vôùi noäi dung noùi treân, chöùng toû coâng taùc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm töï noù ñaõ phaûn aûnh ñaày ñuû caùc tính chaát phaùp lyù, khoa hoïc. Thaät vaäy, khi chöa coù nhöõng tieâu chuaån veà chaát löôïng ñöôïc xaây döïng treân cô sôû khoa hoïc – kyõ thuaät vaø ñaõ ñöôïc luaät phaùp hoùa, thì coâng taùc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm seõ khoâng coù noäi dung ñeå hoaït ñoäng. Maët khaùc, caàn thaáy raèng nhöõng coâng cuï, phöông tieän vaø nhöõng phöông phaùp kieåm tra ñaõ noùi leân baûn thaân hoaït ñoäng kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm cuõng ñaõ laø moät khoa hoïc. 4. Nhieäm vuï chuû yeáu cuûa boä phaän kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm: - Toå chöùc maïng löôùi kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm treân phaïm vi toaøn xí nghieäp. - Tích cöïc ñaáu tranh giaûm tæ leä pheá phaåm, naâng cao tæ leä chính phaåm treân toaøn boä daây chuyeàn saûn xuaát. - Theo doõi söï bieán ñoäng chaát löôïng saûn phaåm, phaùt hieän nhöõng nguyeân nhaân gaây neân bieán ñoäng vaø ñeà xuaát nhöõng bieän phaùp toå chöùc – kyõ thuaät nhaèm khoâng ngöøng naâng cao chaát löôïng saûn phaåm. 7 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM - Toå chöùc boài döôõng nghieäp vuï cho nhaân vieân kieåm tra kyõ thuaät ñoàng thôøi öùng duïng roäng raõi nhöõng phöông phaùp tieân tieán trong coâng taùc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm. 5. Quyeàn haïn cuûa boä phaän KCS: - Khoâng cho xuaát xöôûng nhuõng saûn phaåm khoâng ñaït chaát löôïng. Neáu tröôøng hôïp khoâng ñöôïc söï nhaát trí cuûa giaùm ñoác thì ñöôïc quyeàn baùo leân cô quan caáp treân cuûa xí nghieäp ñeå giaûi quyeát. - Thanh tra vaø giaùm saùt thöôøng xuyeân caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán chaát löôïng saûn phaåm nhö nguyeân vaät lieäu, naêng löôïng, thieát bò, duïng cuï ño löôøng trong quaù trình saûn xuaát, ñoàng thôøi coù quyeàn ñình chæ vieäc tieáp tuïc saûn xuaát nhöõng vaät lieäu baùn thaønh phaåm khoâng ñaït chæ tieâu chaát löôïng vaø tieâu chuaån kyõ thuaät . - Coù yù kieán keát luaän khi xí nghieäp xöû lyù nhöõng ñôn khieáu naïi cuûa khaùch haøng veà chaát löôïng saûn phaåm. 6. Caùc phöông phaùp kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm thöôøng duøng : a. Theo giai ñoaïn cuûa quaù trình saûn xuaát : caùc hình thöùc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm ñöôïc chia thaønh 2 loaïi : kieåm tra theo coâng ñoaïn vaø kieåm tra theo böôùc coâng vieäc. - Kieåm tra theo coâng ñoaïn laø hình thöùc kieåm tra caùc baùn thaønh phaåm sau khi keát thuùc moät coâng ñoaïn saûn xuaát. - Kieåm tra theo böôùc coâng vieäc laø hình thöùc kieåm tra taïi cheá phaåm treân treân töøng nôi laøm vieäc. Ñoái vôùi nhöõng saûn phaåm ñoøi hoûi chaát löôïng cao nhö saûn phaåm cuûa caùc ngaønh cô khívôùi yeâu caàu trình ñoä chính xaùc cao trong gia coâng thì ngöôøi ta thöôøng söû duïng hình thöùc kieåm tra theo böôùc coâng vieäc. Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM b. Theo ñòa ñieåm kieåm tra: caùc hình thöùc kieåm tra chaát löôïng ñöôïc chia thaønh 2 loaïi : kieåm tra coá ñònh vaø kieåm tra löu ñoäng - ÔÛ hình thöùc kieåm tra coá ñònh, moïi ñoái töôïng kieåm tra ñöôïc vaän chuyeån ñeán traïm kieåm tra ñeå xaùc ñònh chaát löôïng. Hình thöùc naøy chæ thích hôïp vôùi nhöõng saûn phaåm nhoû, nheï, deã vaän chuyeån. - Hình thöùc kieåm tra löu ñoäng ñöôïc tieán haønh ngay treân töøng nôi laøm vieäc. Kieåm tra löu ñoäng thöôøng söû duïng ñoái vôùi nhöõng saûn phaåm coù troïng löôïng lôùn, coàng keành khoù vaän chuyeån. c. Theo thôøi gian kieåm tra: caùc hình thöùc kieåm tra ñöôïc phaân laøm 2 loaïi : kieåm tra ñoät xuaát vaø kieåm tra thöôøng xuyeân. - Kieåm tra ñoät xuaát laø hình thöùc kieåm tra ñöôïc tieán haønh khoâng theo moät lòch trình ñònh tröôùc. Hình thöùc naøy coù theå thöïc hieän ngay treân nôi laøm vieäc, trong moãi coâng ñoaïn saûn xuaát hoaëc taïi kho thaønh phaåm nhaèm ñaùnh giaù tính oån ñònh cuûa chaát löôïng saûn phaåm trong moät quaù trình. - Kieåm tra thöôøng xuyeân laø hình thöùc kieåm tra lieân tuïc trong suoát quaù trình saûn xuaát vaø cheá bieán saûn phaåm. Baèng hình thöùc naøy, seõ cho pheùp phaùt hieän nhöõng nguyeân nhaân gaây neân pheá phaåm vaø kòp thôøi ñeà xuaát bieän phaùp khaéc phuïc . Cuøng vôùi nhöõng hình thöùc kieåm tra noùi treân, trong saûn xuaát coâng nghieäp, ngöôøi ta thöôøng söû duïng nhöõng phöông phaùp kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm: 8 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM + Phöông phaùp tröïc quan : theo phöông phaùp naøy, chaát löôïng saûn phaåm ñöôïc kieåm tra vaø ñaùnh giaù baèng caùch söû duïng nhöõng giaùc quan cuûa con ngöôøi nhö khöùu giaùc, vò giaùc, thò giaùc vaø thính giaùc. + Phöông phaùp duïng cuï : kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm baèng phöông phaùp naøy nhaèm xaùc ñònh tính chaát beân ngoaøi cuûa saûn phaåm. Duïng cuï ñöôïc söû duïng ñeå kieåm tra bao goàm nhieàu loaïi khaùc nhau nhö duïng cuï ño löôøng troïng löôïng, nhieät ñoä, kích thöôùc qui caùch.v.v + Phöông phaùp phaân tích : theo phöông phaùp naøy ngöôøi ta söû duïng nhöõng duïng cuï thieát bò chuyeân moân nhaèm phaân tích tính chaát beân trong cuûa saûn phaåm nhö kieåm tra ñoä cöùng cuûa theùp, thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa saûn phaåm, keát caáu tinh theå cuûa gang , theùp, ñoä ñaäm ñaëc cuûa axít, ñoä ñaïm cuûa nöôùc chaám, noàng ñoä cuûa röôïu .v.v + Phöông phaùp töï ñoäng: laø phöông phaùp kieåm tra tieân tieán ñöôïc söû duïng roäng raõi trong nhöõng ngaønh saûn xuaát maø yeâu caàu nhieät ñoä cao, aùp suaát lôùn nhö saûn phaåm luyeän kim, hoaëc saûn phaåm ñöôïc thöïc hieän trong moät chu trình kín nhö saûn phaåm hoùa chaát, thöïc phaåm.v.v. IV. Öùng duïng toaùn hoïc trong coâng taùc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm coâng nghieäp. 1. Nguyeân taéc cô baûn: Thôøi gian gaàn ñaây, trong coâng nghieäp nöôùc ta, vieäc söû duïng ngaøy caøng nhieàu nhöõng maùy moùc thieát bò hieän ñaïi, nhöõng daây chuyeàn saûn xuaát vôùi trình ñoä töï ñoäng hoùa cao neân ñaõ naûy sinh moät ñoøi hoûi môùi, ñoøi hoûi söû duïng toaùn hoïc trong coâng taùc quaûn lyù kinh teá, ñaëc bieät trong lónh vöïc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm. Kieåm tra nghieäm Banthu laøquyen moät ©trong Truong nhöõng DH Suhoaït pham ñoäng Ky cuûa thuat kieåm TP. tra HCM chaát löôïng saûn phaåm. Loaïi kieåm tra naøy ñöôïc aùp duïng trong quaù trình giao nhaän. Ñoái vôùi noäi boä xí nghieäp, kieåm tra nghieäm thu aùp duïng sau khi ñaõ hoaøn thaønh moät nguyeân coâng, chuùng khoâng nhaèm giaùm saùt quaù trình saûn xuaát ñeå ñieàu chænh laïi quaù trình, ñieàu naøy duøng cho kyõ thuaät” kieåm soaùt quaù trình saûn xuaát”. Kieåm tra nghieäm thu coù theå aùp duïng cho nguyeân lieäu, baùn thaønh phaåm vaø thaønh phaåm. Khi kieåm tra nghieäm thu, phaûi ñi ñeán moät trong 2 quyeát ñònh: chaáp nhaän hay baùc boû loâ. Tuøy theo tình hình cuï theå, nhöõng loâ bò baùc boû ñöôïc xöû lyù theo nhöõng caùch khaùc nhau: xem xeùt toaøn boä loâ ñeå söûa chöõa, loaïi boû saûn phaåm khuyeát taät hoaëc haï caáp chaát löôïng, giaûm giaù Tuyø theo ñaëc ñieåm cuûa loaïi khuyeát taät, ñieàu kieän cuï theå cuûa vieäc kieåm tra maø hình thöùc kieåm tra seõ khaùc nhau: vôùi nhöõng khuyeát taät coù theå gaây söï coá nghieâm troïng, aûnh höôûng tôùi tính maïng con ngöôøi hay chöùc naêng söû duïng cuûa saûn phaåm quan troïng khaùc thì phaûi kieåm tra 100% ( kieåm tra toaøn boä loâ). Phöông phaùp kieåm tra naøy khaù toán keùm vaø khoâng phaûi luoân luoân thöïc hieän ñöôïc. Ñoâi khi, vì nhöõng nguyeân nhaân khaùc nhö khoâng ñuû thôøi gian, nhaân löïc, kinh phí , kieåm tra 100% trôû thaønh hình thöùc. Phöông phaùp naøy cuõng khoâng theå thöïc hieän ñöôïc neáu kyõ thuaät kieåm tra ñoøi hoûi phaù huûy saûn phaåm hay aûnh höôûng roõ reät tôùi chöùc naêng söû duïng cuûa saûn phaåm. Phöông phaùp kieåm tra 100% coøn bò pheâ phaùn gay gaét ôû choã noù chuyeån traùch nhieäm ñoái vôùi chaát löôïng saûn phaåm töø ngöôøi saûn xuaát sang ngöôøi kieåm tra vaø bieán ngöôøi kieåm tra thaønh ngöôøi phaân loaïi saûn phaåm, do ñoù khoâng ñaït ñöôïc yeâu caàu quan troïng laø buoäc ngöôøi saûn xuaát phaûi luoân luoân quan taâm ñeán chaát löôïng quaù trình saûn xuaát. 9 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Cuõng caàn chuù yù raèng, kieåm tra 100% khoâng coù nghóalaø khoâng coù loït löôùi. Muoán baûo ñaûm yeâu caàu naøy, caàn coù söï quan taâm ñaëc bieät: kieåm tra vieân phaûi ñöôïc huaán luyeän kyõ, coù thieát bò chính xaùc vaø thôøi gian thích hôïp. Ñoái vôùi saûn phaåm quan troïng, coù khi phaûi kieåm tra 200%, 300% ( kieåm tra nhieàu laàn). Trong nhöõng tröôøng hôïp naøy, caàn coá gaéng ñaët traùch nhieäm veà chaát löôïng leân ngöôøi saûn xuaát, ví duï coù theå coi kieåm tra 100% nhö laø moät tröôøng hôïp ñaëc bieät cuûa kieåm tra maãu, trong ñoù côõ maãu baèng côõ loâ. Khaùc vôùi kieåm tra 100%, phöông phaùp kieåm tra maãu chæ yeâu caàu kieåm tra moät maãu saûn phaåm laáy töø loâ ñöôïc kieåm tra, treân cô sôû ñoù seõ ñi ñeán quyeát ñònh nhaän hay baùc boû loâ. So vôùi kieåm tra 100%, kieåm tra maãu coù nhöôïc ñieåm laø nhöõng loâ qua kieåm tra vaãn coøn chöùa moät tæ leä naøo ñoù saûn phaåm khuyeát taät vaø khoâng traùnh khoûi coù nhöõng quyeát ñònh sai, nhöng xaùc suaát quyeát ñònh sai naøy coù theå tính toaùn chính xaùc. Bôûi vaäy, coù theå choïn moät phöông aùn kieåm tra coù möùc ñoä sai laàm chaáp nhaän ñöôïc, Phöông phaùp kieåm tra maãu coù öu ñieåm cô baûn laø: ñaët roõ traùch nhieäm veà chaát löôïng saûn phaåm ñoái vôùi ngöôøi saûn xuaát. Ngöôøi kieåm tra ñöôïc traû veà ñuùng vôùi cöông vò cuûa mình, buoäc ngöôøi saûn xuaát phaûi luoân luoân quan taâm ñeán quaù trình saûn xuaát, neáu khoâng, seõ phaûi chòu caùc haäu quaû: soá loâ bò baùc boû nhieàu, taêng chi phí xöû lyù ñoái vôùi nhöõng loâ naøy, uy tín giaûm Keát quaû laø phöông phaùp kieåm tra maãu seõ daàn daàn laøm coâng taùc kieåm tra ñöôïc nheï ñi, chi phí thaáp hôn, chaát löôïng saûn phaåm ngaøy caøng ñöôïc naâng cao. Phöông phaùp kieåm tra maãu buoäc phaûi aùp duïng khi kieåm tra phaù huûy, khi chi phí kieåm tra quaù cao hay thôøi gian kieåm tra bò haïn cheá. 2. Löïa choïn phöôngBan phaùp quyen: © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Phöông phaùp söû duïng toaùn hoïc trong coâng taùc kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm ôû caùc xí nghieäp coâng nghieäp hieän nay ñang ñöôïc phoå bieán laø phöông phaùp kieåm tra maãu. Phöông phaùp naøy ñöôïc xaây döïng döïa treân cô sôû lyù thuyeát xaùc suaát vaø thoáng keâ toaùn. Noù ngaøy caøng trôû neân hôïp lyù vaø coù hieäu quaû kinh teá cao trong neàn saûn xuaát töï ñoäng hoùa vôùi nhöõng loaïi hình saûn xuaát khoái lôùn vaø haøng loaït lôùn. Noäi dung chuû yeáu cuûa phöông phaùp kieåm tra maãu nhö sau: töø moät taäp hôïp toång quaùt N saûn phaåm (N ñöôïc goïi laø kích thöôùc cuûa taäp hôïp toång quaùt ) ta laáy ra n saûn phaåm (töùc laø moät maãu coù kích thöôùc baèng n), sau ñoù tieán haønh kieåm tra n saûn phaåm ñoù, roài caên cöù vaøo keát quaû kieåm tra thu ñöôïc, suy roäng ra keát quaû cuûa toaøn boä taäp hôïp toång quaùt. Ñoä chính xaùc cuûa phöông phaùp kieåm tra maãu tuøy thuoäc vaøo 2 yeáu toá : phöông phaùp xaây döïng maãu vaø k ích thöôùc n cuûa maãu. Nhö ñaõ noùi ôû phaàn noäi dung, theo phöông phaùp kieåm tra maãu, ngöôøi ta chæ caên cöù vaøo keát quaû cuûa moät maãu coù kích thöôùc baèng saûn phaåm ñeå suy ra keát quaû cuûa moät taäp hôïp toång quaùt goàm N saûn phaåm, neân keát quaû bao giôø cuõng coù sai leäch nhaát ñònh so vôùi keát quaû ñieàu tra toaøn dieän. Vì vaäy, khi söû duïng phöông phaùp kieåm tra maãu caàn ñaëc bieät chuù yù ñeán phöông phaùp xaây döïng maãu vaø phöông phaùp xaùc ñònh k ích thöùôc n cuûa maãu. Neáu phöông phaùp xaây döïng maãu ñaûm baûo cho maãu coù tính chaát ñaïi dieän phaûn aûnh ñuùng ñaén caáu taïo cuûa taäp hôïp toång quaùt thì sai leäch choïn maãu seõ nhoû. Maët khaùc, neáu xaây döïng kích thöùôc maãu n caøng lôùn, töùc laø soá ñôn vò saûn phaåm trong maãu caøng nhieàu thì keát quaû thu ñöôïc cuûa maãu caøng gaàn vôùi keát quaû cuûa taäp hôïp toång quaùt. Phöông phaùp kieåm tra maãu ñöôïc tieán haønh theo trình töï caùc böôùc sau ñaây: 10 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Böôùc 1 : Xaùc laäp giôùi haïn bieán ñoäng cho pheùp. Ñeå thieát laäp giôùi haïn bieán ñoäng cho pheùp, ngöôøi ta coù theå söû duïng nhöõng tham soá xaùc ñònh ñoä phaân taùn nhö : - Ñoä leäch tuyeät ñoái trung bình (E): (x1 – x ) + (x2 - x ) + + (xn – x )  (x1 – x ) E = = n n - Hoaëc phöông sai 2 n 2  ( 2 x 1 x ) i 1  n - Vaø ñoä leäch tieâu chuaån (  ) n 2  ( x 1 x )  2 i 1  n Trong ñoù : Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM n : soá löôïng saûn phaåm trong nhoùm x : giaù trò trung bình cuûa thoâng soá ño löôøng x1, x2, xn : giaù trò thöïc teá cuûa thoâng soá ño löôøng cho töøng saûn phaåm cuï theå Quan saùt coù heä thoáng ñoä leäch tieâu chuaån ( phöông sai hoaëc ñoä leäch tuyeät ñoái trung bình) ñöôïc söû duïng ñeå döï baùo pheá phaåm. Qua thöïc nghieäm, khi saûn xuaát moät loaït khaù lôùn saûn phaåm ( hoaëc chi tieát ), thì giaù trò baèng soá ñaëc tröng chaát löôïng saûn phaåm ñöôïc phaân boá theo ñöôøng cong phaân phoái chuaån. Vì vaäy, trong kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm (loaïi saûn phaåm coù theå ño löôøng ñöôïc ), ngöôøi ta thöôøng söû duïng ñöôøng cong phaân phoái naøy hay coøn goïi laø ñöôøng cong phaân phoái chuaån ( goïi laø phaân boá Gauss), coù ñöôøng bieåu dieãn nhö sau: Ñöôøng cong coù phöông trình: 2 x 1 ()x x 2 f() x 2  2 e 11 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Trong ñoù: x: bieán ngaãu nhieân x : trung bình cong cuûa bieán ngaãu nhieân : ñoä leäch tieâu chuaån Qua tính toaùn ngöôøi ta coøn xaùc nhaän ñöôïc raèng soá saûn phaåm ( chi tieát ) naèm trong giôùi haïn  chieám tæ leä 69%, trong haïn 2 laø 95% vaø trong giôùi haïn 3 laø 99,73% Töø ñoù cho thaáy, neáu quan saùt ñoä leäch tieâu chuaån bieán ñoäng trong giôùi haïn 2 thì caàn baét ñaàu thoâng baùo veà khaû naêng vi phaïm qui trình coâng ngheä vaø neáu söï bieán ñoäng vöôït quaù 3 thì phaûi laäp töùc ñình chæ ngay saûn xuaát, tieán haønh phaùt hieän nguyeân nhaân ñeå khoâi phuïc laïi ñoä chính xaùc cuûa qui trình coâng ngheä. Trong thöïc teá, ngöôøi ta thöôøng laáy x= 3 laøm giôùi haïn cuûa ñöôøng cong phaân boå ñeå so saùnh ñuùng sai cuûa saûn phaåm (chi tieát) gia coâng. Giôùi haïn kieåm tra ñöôïc xaùc ñònh caên cöù vaøo thoâng soá 3 luoân luoân phaûi nhoû hôn dung sai kyõ thuaät cho pheùp. Böôùc 2 : xaùc ñònh kích thöôùc maãu, soá laàn tieán haønh pheùp thöû vaø chu kyø tieán haønh pheùp thöû. Xaùc ñònh kích thöôùc maãu töùc laø xaùc ñònh soá löôïng saûn phaåm caàn kieåm tra trong toång soá saûn phaåm saûn xuaát ra cuûa ca coâng taùc. Noù ñöôïc tính toaùn theo coâng thöùc sau : 2 3 N  Trong ñoù: Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM N: kích thöôùc maãu  : dung sai cho pheùp (töø 0,05 ñeán 0,2) Ví duï: ñoä leäch tieâu chuaån = 0,2 , dung sai cho pheùp =0,1. Vaäy, kích thöôùc maãu N seõ laø : 2 3X 0 , 2 9X 0 , 01 N 36 (sp ) 0 ,1 0 , 01 Giaû söû kích thöôùc cuûa moãi pheùp thöû ( soá löôïng saûn phaåm ñöôïc tieán haønh kieåm tra trong moãi laàn kieåm tra ) laø 5 saûn phaåm thì soá laàn tieán haønh pheùp thöû vôùi ví duï noùi treân laø 7 laàn vaø chu kyø tieán haønh pheùp thöû ( khoaûng thôøi gian töø laàn tieán haønh pheùp thöû tröôùc ñeán laàn tieán haønh pheùp thöû keá tieáp) seõ laø 1 giôø, töùc laø sau 1 giôø ngöôøi ta tieán haønh pheùp thöû 1 laàn. Böôùc 3: Xaây döïng bieåu ñoà kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm Bieåu ñoà kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm ñöôïc keû treân giaáy keû oâ vuoâng. Ñeå laäp ñöôïc bieåu ñoà naøy, tröôùc tieân phaûi xaùc ñònh nhöõng giaù trò ñònh chuaån, chaúng haïn coù theå choïn x hoaëc  x Noùi chung, x vaø  x ñöôïc xaùc ñònh döïa vaøo kích thöôùc cuûa moät soá löôïng töông ñoái lôùn caùc saûn phaåm do maùy ñaõ saûn xuaát ra. Tieáp theo, phaûi xaùc ñònh hai ñöôøng giôùi haïn duøng ñeå kieåm tra theo qui taéc 3 (Gauss ) nhö sau: 12 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM - Ñöôøng kieåm tra treân : 3 x  x x t n - Ñöôøng kieåm tra döôùi : 3 x  x x d n Cuoái cuøng, phaûixaùc ñònh 2 ñöôøng baùo hieäu treân ( xB) vaø döôùi ( xb ) theo qui taéc 2 nhö sau: - Ñöôøng baùo hieäu treân : 2 x x x B n - Ñöôøng baùo hieäuBan döôùi: quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM 2 x  x x b n Caên cöù vaøo qui taéc naøy, 95% caùc trung bình maãu xm khoâng ñöôïc vöôït qua caùc giaù trò 2 ñònh chuaån x moät löôïng lôùn hôn  x . Neáu soá löôïng maãu laáy ra kieåm tra chöa lôùn laém n maø ñaõ xuaát hieän moät maãu coù trung bình xm vöôït qua 2 ñöôøng baùo hieäu (nhöng vaãn naèm trong giôùi haïn cuûa 2 ñöôøng kieåm tra) thì ñoù laø daáu hieäu baùo tröôùc qui trình saûn xuaát coù khaû naêng khoâng oån ñònh, caàn theo doõi. 13 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Ñeán ñaây, bieåu ñoà kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm coù daïng nhö sau: 3 x x ñöôøng kieåm tra treân xt n 2 ñöôøng baùo hieäu treân x x x B n ñöôøng chuaàn 2 ñöôøng Baùo hieäu döôùi x  x x b n ñöôøng kieåm tra döôùi 3 x  x x d n Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Bieåu ñoà kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm nhö treân ñöôïc goïi laø bieåu ñoà kieåm tra giaù trò trung bình, vì qui taéc kieåm tra laø xem giaù trò trung bình cuûa kích thöôùc caùc saûn phaåm trong maãu coù vöôït quaù giôùi haïn qui ñònh hay khoâng. Vì vaäy, ngoaøi vieäc kieåm tra giaù trò trung bình, thöôøng ngöôøi ta coøn kieåm tra loaïi tham soá xaùc ñònh ñoä phaân taùn (ñoä leäch tieäu chuaån hoaëc dao ñoä). Nguyeân taéc lyù luaän vaø phöông phaùp laäp bieåu ñoà kieåm tra trong tröôøng hôïp naøy cuõng gioáng nhö tröôøng hôïp treân. Sau khi laäp ñöôïc bieåu ñoà kieåm tra, ngöôøi ta tieán haønh kieåm tra. Neáu kieåm tra giaù trò trung bình, thì öùng vôùi moãi maãu laáy ra kieåm tra phaûi tính giaù trò trung bình cuûa maãu ñoù vaø ghi giaù trò naøy leân bieåu ñoà kieåm tra. Ñeå tieän theo doõi, treân truïc hoaønh cuûa bieåu ñoà kieåm tra seõ ghi soá hieäu cuûa maãu coù giaù trò trung bình töông öùng. Neáu giaù trò naøy naèm trong phaïm vi giôùi haïn bôûi 2 ñöôøng baùo hieäu, thì quaù trình saûn xuaát ñöôïc oån ñònh. Neáu noù naèm ngoaøi 2 ñöôøng baùo hieäu nhöng vaãn ôû trong 2 ñöôøng kieåm tra thì chöùng toû quaù trình saûn xuaát coù xu höôùng khoâng oån ñònh, caàn phaûi theo doõi. Neáu giaù trò trung bình maãu vöôït khoûi 2 ñöôøng kieåm tra thì quaù trình saûn xuaát khoâng coøn oån ñònh, caàn phaûi ngöøng maùy tìm nguyeân nhaân vaø tieán haønh ñieàu chænh. V. Heä thoáng toå chöùc quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm: Chaát löôïng saûn phaåm laø yeáu toá voâ cuøng quan troïng trong vieäc cuûng coá uy tín vaø söï soáng coøn cuûa moïi doanh nghieäp. Vì theá, moãi Doanh nghieäp ñeàu coù moät heä thoáng quaûn lyù vaø kieåm tra chaët cheõ döôùi söï laõnh ñaïo tröïc tieáp cuûa giaùm ñoác doanh nghieäp. 14 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm phaûi tuaân theo qui ñònh cuûa nhaø nöôùc vaø caùc vaên baûn hieän haønh cuûa ngaønh. Tuyø theo yeâu caàu cuûa töøng saûn phaåm, phoøng quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm (phoøng KCS) ôû töøng phaân xöôûng seõ coù nhöõng phöông phaùp kieåm tra chaát löôïng tröïc tieáp hay giaùn tieáp. Vieäc kieåm tra vaø quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm naøy coù theå ñöôïc thöïc hieän baèng phöông phaùp kieåm tra thoáng keâ treân tæ leä 100% ( KCS chuyeàn, nhaân vieân thu hoùa ) hoaëc chæ kieåm tra theo phöông phaùp laáy maãu ngaãu nhieân theo tæ leä cho tröôùc ( KCS phoøng ) Boä phaän KCS vaø thu hoùa söû duïng nhöõng kyù hieäu rieâng ñeå phaân bieät nhöõng saûn phaåm ñaõ kieåm tra ñaït yeâu caàu. Nhaân vieân KCS vaø thu hoaù phaûi coù trình ñoä hieåu bieát vaø coù tay ngheà cao (thöôøng baäc thôï cuûa caùc nhaân vieân naøy laø 4/7 hoaëc 3/6) Coâng taùc quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm taïi caùc doanh nghieäp thöôøng ñöôïc qui ñònh theo caùc nguyeân taéc, caùc vaên baûn thöôûng phaït chaát löôïng cuûa ngaønh. Tuøy theo tình hình cuï theå ôû moãi coâng ty, xí nghieäp, laïi coù nhöõng qui ñònh rieâng phuø hôïp ñaëc thuø cuûa doanh nghieäp ñoù. Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM 15 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM BAØI 2 : CAÙC BIEÄN PHAÙP NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG SAÛN PHAÅM VAØ MOÄT SOÁ THUAÄT NGÖÕ- ÑÒNH NGHÓA THÖÔØNG DUØNG TRONG KIEÅM TRA CHAÁT LÖÔÏNG SAÛN PHAÅM I. Taàm quan troïng cuûa vieäc Toå chöùc quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm: - Vieäc khoâng ngöøng caûi tieán vaø naâng cao chaát löôïng coâng nghieäp laø xu höôùng taát yeáu cuûa söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá XHCN, laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå naâng cao hieäu quaû saûn xuaát, taêng naêng suaát lao ñoäng, thuùc ñaåy tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät vaø coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán vieäc caûi thieän ñôøi soáng nhaân daân. - Naâng cao chaát löôïng saûn phaåm thuoäc ngaønh saûn xuaát tö lieäu saûn xuaát noùi chung seõ goùp phaàn tieát kieäm lao ñoäng xaõ hoäi, naâng cao naêng suaát lao ñoäng, thuùc ñaåy phaùt trieån khoa hoïc kyõ thuaät cuûa nhieàu ngaønh kinh teá quoác daân, taïo ñieàu kieän haïn cheá ngoaïi teä ñeå nhaäp khaåu tö lieäu saûn xuaát - Naâng cao chaát löôïng saûn phaåm thuoäc ngaønh saûn xuaát vaät phaåm tieâu duøng coù yù nghóa thieát thöïc goùp phaàn caûi thieän vaø phuïc vuï toát ñôøi soáng cuûa nhaân daân lao ñoäng. - Naâng cao chaát löôïng saûn phaåm xuaát khaåu seõ taïo ra ñieàu kieän môû roäng quan heä thöông maïi vaø hôïp taùc quoác teá, phaùt huy uy tín chính trò cuûa nöôùc ta vôùi theá giôùi beân ngoaøi. Vôùi yù nghóa noùi treân, coâng taùc toå chöùc quaûn lyù veà chaát löôïng saûn phaåm, khoâng ngöøng caûi tieán vaø naâng cao chaát löôïngBan quyen saûn phaåm © Truong phaûi DHñöôïc Su coi pham laø moät Ky thuattrong TP.nhöõng HCM nhieäm vuï cô baûn cuûa coâng taùc quaûn lyù vaø kinh doanh. Ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng, naâng cao chaát löôïng saûn phaåm khoâng chæ ñôn thuaàn laø nghóa vuï, traùch nhieäm ñoái vôùi xaõ hoäi, maø coøn laø tieâu chuaån ñaïo ñöùc ñeå ñaùnh giaù yù thöùc, phaåm chaát chính trò, trình ñoä giaùc ngoä vaø tinh thaàn laøm chuû taäp theå trong saûn xuaát. II. Caùc bieän phaùp naâng cao chaát löôïng saûn phaåm: Chaát löôïng saûn phaåm trong quaù trình hình thaønh töø khaâu thieát keá, cheá taïo ñeán söû duïng chòu aûnh höôûng cuûa nhieàu nhaân toá taùc ñoäng. Nhöõng nhaân toá naøy coù theå phaân laøm 3 loaïi: nhaân toá veà vaät chaát, nhaân toá veà con ngöôøi vaø nhaân toá veà toå chöùc quaûn lyù. Nhaân toá veà vaät chaát aûnh höôûng ñeán chaát löôïng saûn phaàm thoâng qua chaát löôïng nguyeân vaät lieäu, nhieân lieäu, naêng löôïng ñöôïc söû duïng, trình ñoä trang bò kyõ thuaät cho saûn xuaát .v.v Ñoái vôùi nhaân toá veà con ngöôøi nhö trình ñoä ngheà nghieäp, thaùi ñoä lao ñoäng, tinh thaàn traùch nhieäm, yù thöùc kyû luaät cuûa coâng nhaân coù taùc duïng quyeát ñònh ñeán söï hình thaønh chaát löôïng saûn phaåm trong quaù trình saûn xuaát cuõng nhö trong quaù trình söû duïng. Chaát löôïng saûn phaåm coøn chòu aûnh höôûng do nhaân toá veà toå chöùc quaûn lyù nhö trình ñoä vaø phöông phaùp toå chöùc lao ñoäng, toå chöùc saûn xuaát vaø öùng duïng kyõ thuaät, thöïc hieän cheá ñoä quaûn lyù vaø söû duïng heä thoáng ñoøn baåy.v.v Vì vaäy, moïi phöông höôùng caûi tieán vaø naâng cao chaát löôïng saûn phaåm coâng nghieäp ñoøi hoûi phaûi bieát lôïi duïng ñaày ñuû nhöõng nhaân toá treân nhaèm xaây döïng moät heä thoáng bieän phaùp ñoàng boä coù taùc duïng kích thích quaù trình hình thaønh chaát löôïng saûn phaåm. Caên cöù vaøo tính chaát cuûa nhöõng bieän phaùp caûi tieán vaø naâng cao chaát löôïng saûn phaåm coâng nghieäp, ngöôøi ta phaân loaïi chuùng ra laøm 3 nhoùm chuû yeáu sau ñaây: 16 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM 1. Nhoùm bieän phaùp kyõ thuaät: Naâng cao chaát löôïng saûn phaåm coâng nghieäp baèng nhöõng bieän phaùp kyõ thuaät ñöôïc tieán haønh trong quaù trình hoaøn thieän vaø hieän ñaïi hoùa cô sôû kyõ thuaät – saûn xuaát cuûa xí nghieäp, ñoåi môùi coâng ngheä saûn xuaát, taêng cöôøng coâng taùc kieåm tra kyõ thuaät, tieáp tuïc phaùt trieån vaø caûi tieán coâng taùc tieâu chuaån hoùa vaø qui caùch hoùa saûn phaåm. Hoaøn thieän vaø hieän ñaïi hoùa cô sôû kyõ thuaät- saûn xuaát, ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng xí nghieäp saûn xuaát saûn phaåm coù trình ñoä kyõ thuaät phöùc taïp ñoøi hoûi phaûi tieán haønh ñoàng loaït nhöõng bieän phaùp chuaån bò tröùôc khi ñöa vaøo saûn xuaát haøng loaït nhö khaûo saùt khoa hoïc, toå chöùc thieát keá vaø keát caáu saûn phaåm tieán haønh saûn xuaát thöû, soaïn thaûo taøi lieäu kyõ thuaät, xaây döïng qui cheá xuaát xöôûng, xaùc ñònh yeâu caàu chaát löôïng ñoái vôùi nguyeân vaät lieäu tröôùc khi ñöa vaøo cheá bieán.v.v Naâng cao chaát löôïng saûn phaåm tuøy thuoäc khoâng nhoû vaøo khaâu caûi tieán coâng ngheä saûn xuaát. Bieän phaùp caûi tieán vaø ñoåi môùi coâng ngheä saûn xuaát ôû nhöõng ngaønh coâng nghieäp khaùch nhau hoaøn toaøn khoâng gioáng nhau. Ñaëc bieät vôùi nhöõng xí nghieäp cô khí, bieän phaùp caûi tieán vaø ñoåi môùi coâng ngheä saûn xuaát caàn taäp trung chuù yù ôû nhöõng khaâu taïo phoâi( ñuùc, reøn, daäp .), ñoàng thôøi quan taâm ñaày ñuû ñeán ñoä chính xaùc ôû khaâu gia coâng cô khí vaø laép raùp thaønh phaåm. Taêng cöôøng kieåm tra kyõ thuaät laø ñieàu kieän khoâng theå thieáu ñöôïc trong quaù trình naâng cao chaát löôïng saûn phaåm. Nhöõng bieän phaùp taêng cöôøng kieåm tra kyõ thuaät ñoái vôùi chaát löôïng saûn phaåm tröôùc tieân caàn phaûi höôùng vaøo vieäc xaùc ñònh ñuùng ñaén maïng löôùi kieåm tra kyõ thuaät trong toaøn boä heä thoáng daây chuyeàn saûn xuaát, boå sung nhöõng giaùm ñònh vieân chaát löôïng coù trình ñoä vöõng, trang bò theâm nhöõng phöông tieän thieát bò kieåm tra chính xaùc, söû duïng roäng raõi nhöõng phöông phaùp kieåmBan tra quyen chaát löôïng© Truong tieân DH tieán Su .v.v pham Ky thuat TP. HCM Tieâu chuaån hoùa saûn xuaát vaø qui caùch hoùa saûn phaåm laø nhöõng phöông tieän quan troïng ñeå naâng cao chaát löôïng saûn phaåm. Ngaøy nay, vôùi söï phaùt trieån cuûa tieán boä khoa hoï kyõ thuaät, ñaëc bieät trong ngaønh cô khí, xu höôùng phaùt trieån maïnh hình thöùc chuyeân moân hoùa heïp taát yeáu seõ daãn ñeán söï taêng cöôøng vaø môû roäng tæ troïng cuûa nhöõng chi tieát ñaõ ñöôïc tieâu chuaån hoùa vaø qui caùch hoùa. Trong ñieàu kieän ñoù, chaát löôïng saûn phaåm seõ tuøy thuoäc vaøo chaát löôïng cuûa coâng taùc tieâu chuaån hoùa vaø qui caùch hoùa. 2. Nhoùm bieän phaùp kinh teá : Naâng cao chaát löôïng saûn phaåm baèng nhöõng bieän phaùp naøy veà thöïc chaát laø taêng cöôøng söû duïng nhöõng ñoøn baåy kinh teá nhaèm keát hôïp giöõa kích thích lôïi ích vaät chaát vaø traùch nhieäm vaät chaát ñoái vôùi ngöôøi saûn xuaát trong lónh vöïc saûn xuaát saûn phaåm coù chaát löôïng cao. Moät trong nhöõng bieän phaùp quan troïng nhaát nhaèm naâng cao chaát löôïng saûn phaåm laø vieäc söû duïng ñoøn baåy tieàn löông vaø tieàn thöôûng. Moät thôøi gian khaù daøi, tieàn löông vaø tieàn thöôûng trong saûn xuaát coâng nghieäp nöôùc ta coøn phuï thuoäc khaù nhieàu vaøo soá löôïng hôn laø chaát löôïng saûn phaåm laøm ra. Trong moät soá ngaønh, tæ leä pheá phaåm coøn khaù cao, tæ troïng chính phaåm coù xu höôùng ngaøy caøng giaûm, traùch nhieäm vaät chaát ñoái vôùi ngöôøi saûn xuaát chöa töông xöùng vôùi söï thieät haïi do giaûm chaát löôïng saûn phaåm maø hoï gaây neân. Vì vaäy, coâng taùc tieàn löông vaø tieàn thöôûng ôû saûn xuaát coâng nghieäp nhaát thieát phaûi gaén lieàn vôùi vieäc saûn xuaát saûn phaåm coù chaát löôïng cao baèng nhöõng bieän phaùp kích thích lôïi ích vaät chaát ñoái vôùi ngöôøi saûn xuaát trong lónh vöïc naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, ñoàng thôøi phaûi raøng buoäc traùch nhieäm cuûa hoï veà maët vaät chaát ñoái vôùi saûn phaåm keùm chaát löôïng. 17 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Nhaèm kích thích saûn xuaát saûn phaåm coù chaát löôïng cao thì vieäc xaây döïng heä thoáng giaù caû hôïp lyù giöõ vò trí raát tích cöïc. Ñeå ñaûm baûo quyeàn lôïi cho ngöôøi saûn xuaát vaø naâng cao söï quan taâm ôû ngöôøi tieâu duøng trong vieäc söû duïng saûn phaåm coù chaát löôïng cao, ñoàng thôøi haïn cheá saûn xuaát vaø söû duïng saûn phaåm coù chaát löôïng thaáp, caàn thieát phaûi taêng cöôøng söï taùc ñoäng cuûa heä thoáng giaù caû baèng nhöõng bieän phaùp trôï giaù vaø phaït giaù. Ngoaøi vieäc söû duïng cheá ñoä phaân phoái lôïi nhuaän, cheá ñoä tín duïng ngaân haøng nhaèm khai thaùc nhöõng bieän phaùp höôùng vaøo ñoåi môùi nhanh choùng chaát löôïng saûn phaåm xuaát xöôûng vaø saûn xuaát saûn phaåm coù chaát löôïng cao trong thöïc teá ñaõ mang laïi nhöõng hieäu quaû to lôùn. 3. Nhoùm bieän phaùp toå chöùc : Naâng cao chaát löôïng saûn phaåm coøn tuøy thuoäc khoâng nhoû vaøo vieäc söû duïng hôïp lyù nhöõng bieän phaùp toå chöùc. Xaây döïng heä thoáng nhöõng bieän phaùp toå chöùc höôùng vaøo caûi tieán vaø naâng cao chaát löôïng saûn phaåm phaûi ñöôïc tieán haønh keå töø khaâu ñöa nguyeân vaät lieäu vaøo saûn xuaát cho ñeán khaâu hình thaønh saûn phaåm xuaát xöôûng. Vì vaäy, keát hôïp ñuùng ñaén nhöõng bieän phaùp kyõ thuaät vaø kinh teá laø cô sôû cuûa söï hình thaønh heä thoáng nhöõng bieän phaùp toå chöùc. Ñeå xaây döïng nhöõng bieän phaùp toå chöùc hôïp lyù treân cô sôû keát hôïp ñuùng ñaén nhöõng bieän phaùp kyõ thuaät vaø kinh teá, nhaát thieát phaûi caên cöù vaøo ñaëc ñieåm cuûa töøng loaïi hình saûn xuaát vaø cô sôû vaät chaát kyõ thuaät cuûa xí nghieäp. Trong phaïm vi xí nghieäp, nhöõng bieän phaùp toå chöùc nhaèm naâng cao chaát löôïng saûn phaåm coâng nghieäp thöôøng ñöôïc tieán haønh moät caùch ñoàng boä theo nhöõng höôùng chính sau ñaây: a. Toå chöùc naâng cao chaát löôïng nguyeân vaät lieäu tröôùc khi ñöa vaøo cheá bieán. b. Toå chöùc naâng Bancao quyenvaø boài ©döôõng Truong ñoäi DH nguõ Su coângpham nhaân Ky thuat tinh thoângTP. HCM ngheà nghieäp, söû duïng thaønh thaïo thieát bò, maùy moùc; ñaûm baûo chaáp haønh nghieâm chænh qui trình coâng ngheä, qui taéc kyõ thuaät vaø nhöõng kyû luaät saûn xuaát ñaõ ban haønh. c. Cuûng coá taêng cöôøng toå chöùc kieåm tra kyõ thuaät, xaây döïng maïng löôùi kieåm tra kyõ thuaät moät caùch khoa hoïc treân toaøn boä daây chuyeàn saûn xuaát; boå sung caùn boä kieåm tra kyõ thuaät coù trình ñoä nghieäp vuï vaø trang bò theâm nhöõng thieát bò kieåm tra chính xaùc. d. Toå chöùc coâng taùc baûo quaûn vaø tieâu thuï saûn phaåm keå töø khi saûn phaåm nhaäp kho cho ñeán khi saûn phaåm ñöôïc vaän chuyeån ñeán nôi tieâu duøng. e. Toå chöùc xaây döïng vaø thöïc hieän nghieâm chænh qui cheá xuaát xöôûng cho töøng loaïi saûn phaåm cuï theå cuûa xí nghieäp. Toùm laïi, vôùi moät cô cheá toå chöùc quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm hôïp lyù, baèng söï taùc ñoäng ñoàng thôøi vaø ñoàng boä, nhöõng nhoùm bieän phaùp noùi treân seõ laø nhaân toá quyeát ñònh taïo neân baàu khoâng khí thuaän lôïi trong quaù trình saûn xuaát saûn phaåm coù chaát löôïng cao III. Moät soá thuaät ngöõ, ñònh nghóa thöôøng duøng trong kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm: 1. Ñôn vò saûn phaåm: moãi saûn phaåm ñeám ñöôïc töøng chieác, hoaëc moät löôïng caùc saûn phaåm ñeám ñöôïc hoaëc khoâng ñeám ñöôïc qui ñònh theo moät qui taéc nhaát ñònh. Chuù thích: caùc saûn phaåm coù theå laø thaønh phaåm hoaëc baùn thaønh phaåm trong quaù trình saûn xuaát, khai thaùc, söûa chöõa, söû duïng, vaän taûi, baûo quaûn. Saûn phaåm ñeám ñöôïc töøng chieác laø 18 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM saûn phaåm maø soá löôïng cuûa noù coù theå ñeám ñöôïc töøng chieác. Saûn phaåm khoâng ñeám ñöôïc töøng chieác laø saûn phaåm maø soá löôïng cuûa noù ñöôïc ño baèng caùc ñôn vò ño khoái löôïng hoaëc theå tích. 2. Ñôn vò saûn phaåm coù khuyeát taät: ñôn vò saûn phaåm coù ít nhaát moät khuyeát taät 3. Khuyeát taät: moïi söï khoâng phuø hôïp cuûa saûn phaåm so vôùi caùc yeâu caàu ñaõ ñöôïc qui ñònh. 4. Khuyeát taät traàm troïng: khuyeát taät coù theå gaây nguy hieåm hay toån thaát lôùn veà vaät chaát. 5. Khuyeát taät naëng: khuyeát taät thöïc söï aûnh höôûng tôùi chöùc naêng söû duïng hay tính beàn vöõng cuûa saûn phaåm, nhöng chöa laø khuyeát taät traàm troïng. 6. Khuyeát taät nheï: khuyeát taät khoâng thöïc söï aûnh höôûng tôùi chöùc naêng söû duïng hay tính beàn vöõng cuûa saûn phaåm. 7. Caù theå: ñôn vò saûn phaåm coâng nghieäp maø soá löôïng cuûa noù coù theå tính ñöôïc töøng chieác. ( Chuù thích: caùc thaønh phaåm, baùn thaønh phaåm, caùc phoâi cuõng ñöôïc coi laø caùc caù theå ) 8. Loâ saûn phaåm kieåm tra: taäp hôïp caùc ñôn vò saûn phaåm coù cuøng teân goïi, cuøng ñònh möùc hay cuøng kích côõ, kieåu, ñöôïc saûn xuaát trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh, trong cuøng moät ñieàu kieän vaø kieåm tra ñoàng thôøi. ( chuù thích: saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát coù theå ôû trong quaù trình cheá taïo khai thaùc, söûa chöõa, baûo quaûn, vaän chuyeån, söû duïng.) 9. Côõ loâ: soá ñôn vò saûn phaåm taïo thaønh loâ. 10. Maãu: caùc giaù trò quan traéc ñöôïc hay caùc ñôn vò saûn phaåm laáy töø loâ kieåm tra hay töø doøng saûn phaåm, duøng ñeå kieåm tra vaø ra quyeát ñònh. 11. Côõ maãu: soá caùcBan giaù quyen trò quan © Truong traéc ñöôïc DH hay Su phamsoá caùc Ky ñôn thuat vò saûn TP. phaåm HCM coù trong maãu. 12. Côõ maãu trung bình: soá caùc giaù trò quan traéc ñöôïc, hay soá caùc ñôn vò saûn phaåm, tính trung bình trong moät loâ kieåm tra trong caùc phöông aùn kieåm tra hai laàn, nhieàu laàn hoaëc kieåm tra lieân tieáp. 13. Maãu ngaãu nhieân: maãu maø caùc giaù trò quan traéc baát kyø hoaëc caùc ñôn vò saûn phaåm baát kyø hoaëc caùc ñôn vò saûn phaåm baát kyø cuûa loâ kieåm tra ñöôïc choïn vôùi xaùc suaát nhö nhau. 14. Maãu thöû: moät löôïng caùc saûn phaåm khoâng ñeám ñöôïc töøng chieác, ñöôïc laáy töø toång theå kieåm tra, nhaèm muïc ñích thöû nghieäm ñeå ra quyeát ñònh. 15. Côõ maãu thöû: löôïng xaùc ñònh caùc saûn phaåm khoâng ñeám ñöôïc töøng chieác, taïo ra maãu thöû. 16. Maãu ( maãu thöû) ñaïi dieän: maãu( maãu thöû) phaûn aùnh ôû möùc ñoä ñaày ñuû caùc tính chaát cuûa toaøn boä toång theå ñaõ cho. 17. Chu kyø laáy maãu: khoaûng thôøi gian giöõa caùc thôøi ñieåm laáy maãu hoaëc thöû keà nhau. 18. Laáy maãu( maãu thöû ) ngaãu nhieân: pheùp laáy maãu sao cho caùc ñôn vò saûn phaåm hoaëc caùc boä phaän cuûa maãu ñöôïc choïn vôùi saùc xuaát nhö nhau vaø ñoäc laäp vôùi nhau. 19. Kieåm tra ñaïi dieän: kieåm tra maø quyeát ñònh veà toång theå kieåm tra hoaëc quaù trình kieåm tra phuï thuoäc vaøo keát quaû kieåm nghieäm moät hoaëc moät vaøi maãu. 20. Kieåm tra thoáng keâ chaát löôïng: kieåm tra chaát löôïng baèng phöông phaùp thoáng keâ. 21. Ñöôøng giôùi haïn ñieàu chænh: caùc ñöôøng thaúng treân bieåu ñoà kieåm tra duøng laøm tieâu chuaån ñeå ra quyeát ñònh chaáp nhaän ñoái vôùi quaù trình coâng ngheä 19 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM 22. Ñöôøng giôùi haïn caûnh baùo: caùc ñöôøng thaúng treân bieåu ñoà kieåm tra sao cho nhôø ñieàu khieån thoáng keâ quaù trình coâng ngheä, vôùi xaùc suaát lôùn, caùc giaù trò ñaëc tröng maãu hoaëc naèm döôùi ñöôøng giôùi haïn treân, hoaëc naèm phía treân ñöôøng giôùi haïn, hoaëc naèm giöõa hai ñöôøng giôùi haïn naøy. Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM 20 Thu vien DH SPKT TP. HCM -