Giáo trình Thi công cầu

Nội dung text: Giáo trình Thi công cầu

1. LỜI NÓI ĐẦU Bộ Giáo trình Thi công cầu xuất bản lần này thay thế cho bộ giáo trình Thi công và sửa chữa cầu cống đã cũ không còn phù hợp với chương trình giảng dạy hiện nay. Bộ giáo trình gồm Tập 1 soạn theo chương trình Thi công cầu Phần 1 và Tập 2 theo chương trình Thi công cầu phần 2 dùng cho các lớp chuyên ngành Cầu Hầm, Cầu Đường, Cầu Đường sắt, Cầu đường KVO và trong khi chưa có điều kiện biên soạn riêng cho những lớp không chuyên thì có thể sử dụng như tài liệu giảng dạy và học tập cho các lớp Đường bộ, Đườngsắt, Đường hầm &Metro. Giáo trình được biên soạn phù hợp với các học phần học hiện nay và cũng phù hợp với việc chuyển đổi sang đào tạo theo tín chỉ. Các chương trong giáo trình do các tác giả được phân công biên soạn và được Th.S. Nguyễn Văn Nhậm hiệu đính toàn bộ. Từng chương trong giáo trình được hoàn chỉnh từ các bài giảng trước đây đã cung cấp cho nhiều khoá sinh viên nên chúng tôi đã cố gắng sửa chữa, cập nhật những đóng góp từ các thày cô và sinh viên nhưng chắc chắn vẫn còn thiếu sót rất mong nhận được các ý kiến góp ý để lần xuất bản sau sẽ được tốt hơn nữa. Chúng tôi xin cám ơn PGS.TS. Trần Đức Nhiệm đã đóng góp những nhận xét xác đáng cho lần xuất bản đầu tiên này. Mọi ý kiến xin gửi về theo địa chỉ Chuvietbinhch@Yahoo.com , xin chân thành cám ơn. CÁC TÁC GIẢ
2. CHƯƠNG I NHNG KHÁI NIM CHUNG 1.1 ðI TƯNG NGHIÊN CU VÀ NI DUNG CA MÔN HC. 1.1.1 Môn hc Thi công cu và ñi tưng nghiên cu ca môn hc. Xây dng cu là mt chuyên ngành khoa hc k thut tng hp liên quan ñn rt nhiu lĩnh vc, trong ñó thi công cu là mt b phn ca ngành cu chu nh hưng nhiu nht ca cuc cách mng khoa hc công ngh hin nay. Cùng vi s phát trin chung ca khoa hc k thut, công ngh thi công cu không ngng ñi mi và luôn cn ñuc nghiên cu ng dng nhng tin b ca khoa k thut ñ ngày càng hoàn thin hơn. Thi công là giai ñon quan trng nht ca mt d án xây dng, thông qua các hot ñng sn xut ca con ngưi làm cho công trình kin trúc t ý tưng sáng to th hin trong bn v thit k tr thành hin thc vt cht trên thc ña. S ra ñi ca mt cây cu cha ñng ưc vng ca mt cng ñng dân cư ñông ñúc, làm thay ñi din mo ca c mt vùng trong bc tranh phát trin kinh t, xã hi và văn hóa. Ngay sau khi ct băng khánh thành, tr thành tài sn chung ca xã hi, chic cu như mt cun sách m cha ñng các kin thc, kinh nghim và nhng s kin, hòa vào vi ñi sng xã hi. Vi tui th hàng trăm năm ca mình chic cu là chng nhân ca bit bao bin c lch s. Bn thân công trình nói lên rt nhiu ñiu trong ñó th hin trình ñ khoa hc công ngh không nhng ca ñi ngũ nhng ngưi làm cu mà ca c mt nn khoa hc k thut ti thi ñim ñó. Cu là mt công trình kin trúc có tm vóc ln, có ñu tư ban ñu cao, chim mt t trng ñáng k trong ngun lc ca mt ngành hay ca mt ña phương. Công vic thi công xây lp khó khăn và phc tp cn tp trung trí tu và công sc ca nhiu ngưi trong mt thi gian dài có khi c xương máu và sinh mng ca nhng ngưi tham gia xây dng. Các hot ñng thi công tác ñng không ít ñn môi trưng và sinh hot ca nhân dân. Quá trình thi công mt công trình cu thu hút s qua tâm ca rt nhiu ngưi, thm chí ca c toàn xã hi. Có th nhn ñnh rng, thi công cu không ch là mt hot ñng sn xut hay công ngh thun túy mà nó còn mang nhiu yu t xã hi và nhân văn. ð có th tr thành mt k sư cu, ngưi hc phi hi ñ kin thc ca ba lĩnh vc trong ngành cu bao gm : thit k, thi công và khai thác sa cha. Ba lĩnh vc này như ba ñim ta n ñnh to nên nn tng kin thc vng chc cho hot ñng ngh nghip ca mt chuyên gia xây dng cu tương lai. Vic phân chia ra các môn hc trong ngành cu ch có ý nghĩa giúp cho vic truyn ñt và tip thu kin thc ñưc thun li do ñó môn hc Thi công cu không phi là mt môn khoa hc ñc lp mà ch là mt lĩnh vc trong chuyên ngành Khoa hc xây dng cu . ði tưng nghiên cu ca môn hc là : nhng bin pháp công ngh áp dng ñ thi công cho tng b phn ca các loi cu và t chc ñ thc hin nhng bin pháp ñó cho mt công trình hoàn chnh. Mi bin pháp công ngh bao hàm ba ni dung cn phi nghiên cu : - Trình t công ngh mà chúng ta quen gi là các bưc thi công. - K thut thi công . - T chc thi công. 1
3. Nghiên cu trình t công ngh bao gm : ni dung ca các bưc thi công, ñiu kin tin hành và th t thc hin. Trình t công ngh rt ít thay ñi theo thi gian và theo trình ñ công ngh ca mi quc gia, mi công ty. Sau này khi ñi vào ni dung chính ca chương trình, ngưi hc d hiu lm trình t công ngh là bin pháp công ngh thi công. Trình t công ngh ch ñ ra gii pháp và mang tính khái quát, ñnh hưng thc hin, ch tr li ñưc câu hi : Làm gì? mà chưa tr li ñưc câu hi : Làm như th nào? Trình t công ngh ca nhiu bin pháp gn như mt ñiu tt yu, hin nhiên ví d chúng ta mun tát cn mt khu vc ñ thi công, gii pháp là be b vây kín xung quanh sau ñó bơm nưc nhưng làm như th nào thì công vic này li chim c mt chương sách . K thut thi công là ni dung quan trng và phong phú. K thut thi công bao gm cách thc, kinh nghim, thit b, vt liu, tiêu chun và tính toán. K thut làm ñi mi và thay ñi công ngh . T chc thi công bao gm qui hoch mt bng thi công hay còn gi là công ña, b trí s dng thit b và nhân lc trong phm vi công ña theo không gian và thi gian mt cách hp lý và khoa hc. 1.1.2 Quá trình thc hin mt d án và các các bưc tin hành trong giai ñon thi công cu. Theo Lut Xây dng ban hành năm 2003 và Ngh ñnh 16/2005/NðCP ca Chính ph v qun lý d án ñu tư xây dng công trình thì các d án xây dng giao thông trong ñó có công trình cu ngoài d án quan trng mang tính quc gia do Quc hi thông qua ch trương ñu tư, các d án còn li phân thành ba nhóm A,B và C theo giá tr tng mc ñu tư. - Nhóm A : > 600 t (VNð). - Nhóm B : 7 ÷ 600 t . - Nhóm C : < 7 t . Nhng công trình thuc d án nhóm C ch thc hin theo hai giai ñon là : thit k và thi công, trong ñó giai ñon thit k ch có mt bưc gi là Báo cáo Kinh t – K thut ( BCKTKT). Nhng công trình thuc nhóm A và B phi qua ba giai ñon thc hin gm : giai ñon lp D án ñu tư xây dng cơ bn ( XDCB), giai ñon thit k k thut (TKKT) và giai ñon thi công. Công trình trng ñim quc gia phi qua bn bưc bao gm : Báo cáo ñu tư XDCB, lp D án ñu tư XDCB, giai ñon TKKT và thi công. TKKT ñưc phân làm ba dng : thit k mt bưc là TKKT và thit k bn v thi công (BVTC). Thit k hai bưc bao gm : thit k cơ s (TKCS) mà chúng ta thưng gi là thit k sơ b và thit k k thutbn v thi công. Thit k ba bưc gm: TKCS, TKKT và thit k BVTC. Như vy, theo Lut Xây dng 2003 và Ngh ñnh 16CP năm 2005 dù công trình nhóm nào thi công cũng là mt giai ñon và là giai ñon quan trng quyt ñnh cui cùng kt qu ca mt d án ñu tư. Môn thi công cu xem xét tt c các công vic liên quan ñn quá trình mt công trình cu bt ñu t giai ñon tip nhn mt bng cho ñn khi hoàn thành xây lp ñưa công trình vào khai thác. Trong giai ñon thi công bt lun quy mô công trình như th nào cũng tri qua ba bưc cơ bn sau : 2
4. 1 Công tác chun b thi công : công tác này mang tính cht ni nghip là chính, gm các công vic nghiên cu TKKT và lp các BVTC ñi vi công trình thit k ba bưc , thit k t chc thi công (TKTCTC), lp các Qui trình công ngh thi công. 2 Trin khai k hoch thi công là bưc thi công chính bao gm ba công tác: - Xây dng mt bng công trưng, chuyn quân, mua sm và tp kt vt tư thit b máy móc. - Ch to các cu kin lp ghép bao gm c kt cu BTCT và kt cu thép như cc BTCT, dm cu, gi và các b phn phc v khai thác trên cu. - Thi công tng hng mc . 3 Hoàn thin, kt thúc quá trình thi công, ñưa công trình vào khai thác bao gm các ni dung : thi công các công trình phc v khai thác trên mt cu, xây phn tư nón và các công trình chnh tr dòng chy, th ti cu, lp h sơ hoàn công, bi hoàn li mt bng và thanh thi dòng chy cũng như không gian dưi cu, nghim thu bàn giao công trình và theo dõi bo hành trong thi hn theo lut ñnh. 1.1.3 Ni dung ca môn hc thi công cu. Ni dung chương trình nhm cung cp cho sinh viên ngành xây dng cu ñưng nhng kin thc cơ bn trong lĩnh vc thi công cu. Ni dung ñưc h thng theo ba nhóm kin thc: cơ s, chuyên môn và t chc qun lý. Chương trình nghiên cu và ging dy ñưc chia thành hai hc phn : hc phn mt bao gm nhng kin thc cơ s và thi công kt cu phn dưi , hc phn hai gm thi công các dng kt cu nhp và t chc thi công cu. ð nghiên cu nhng bin pháp công ngh thi công cu cn phi nm ñưc nhng kin thc cơ s áp dng chung trong xây dng và nhng vn ñ chung ñc trưng cho môn thi công cu ñó là : - Các công tác xây dng và công ngh thi công nghiên cu nhng công tác xây dng ph bin như công tác bê tông, công tác ct thép, công tác ñóng cc cũng như nhng k thut rt cn thit trong ngành cu là các công vic liên quan ñn công tác kích kéo. - Thit k và thi công các công trình ph tr ñ phc v thi công các b phn trong công trình cu. Các công trình ph tr có vai trò quan trng và mang tính quyt ñnh trong thi công cu, ñưc s dng trong tt c các giai ñon thi công. K sư cu không nhng phi thit k thành tho các công trình chính mà còn phi bit thit k các công trình ph tr. Nhng ni dung thuc v kin thc chuyên môn h thng theo trình t công vic liên quan ñn quá trình thi công mt công trình hoàn chnh bao gm : Công tác chun b mt bng công trưng : là nhng công vic khi ñu sau khi nhà thu nhn bàn giao toàn b din tích khu vc xây dng ñã ñưc gii phóng và tin hành to lp mt bng công trưng bao gm : xây dng h thng ñưng công v, các công trình ph tm , kho bãi, xưng sn xut, trm cp năng lưng và mt bng công ngh thi công kt cu nhp. Nhng hng mc này ñưc b trí và xây dng theo mt thit k riêng phù hp vi bin pháp thi công tng th ñã ñưc chn . Công tác ño ñc nhm xác ñnh và khng ch v trí cu, v trí ca các b phn trên thc ña, ñnh dng và ñnh kích thưc cho mi b phn ca công trình cu mt cách chính xác ñúng như trong ñ án thit k . Công tác ch to các cu kin lp ghép ca cu bê tông và cu thép trong ñiu kin công xưng và trên công trưng. ðây là mt mng công vic ca ngành xây 3
5. dng cu nhm cung cp nhng sn phm ch sn cho thi công theo phương pháp lp ghép . ði vi cu bê tông ct thép, các cu kin ñúc sn có th ñưc ch to trong xưng dm ch ñn chân công trình hoc ñúc ngay trên bãi ñúc ca công trưng sau. ði vi cu thép, các b phn ca kt cu nhp bt buc phi ñưc gia công ch to ti xưng sau ñó mi lp ráp ti công trưng bng các hình thc liên kt như hàn, bulông cưng ñ cao v.v Thi công m tr bao gm các công ñon thi công móng , thi công thân m, tr vi các bin pháp công ngh áp dng thích hp cho tng loi móng và các dng tr, m thi công trong nhng ñiu kin t nhiên phong phú ,ña dng và nhng trình ñ k thut khác nhau. ðây là công ñon khó khăn và phc tp nht trong thi công cu, chim mt na và hơn na thi gian ca tin ñ thi công toàn công trình . Thi công kt cu nhp ñưc chia thành 3 nhóm : thi công kt cu nhp cu BTCT, thi công kt cu nhp cu thép ,và thi công cu treo, cu dây văng . ði vi mi loi cu nghiên cu nhng bin pháp công ngh thi công phù hp, nhng công ngh này ñã và ñang ñưc áp dng trong nưc và trên th gii . T chc thi công cu là công tác lp k hoch và bin pháp b trí ngun lc, s dng trang thit b mt cách thích hp ñ tin hành thi công mt công trình cu . 1.2 KHÁI NIM V CÔNG TÁC XÂY DNG VÀ CÔNG NGH THI CÔNG . Trong mt công trình cu có nhiu b phn kt cu hp thành, nhng b phn kt cu này phân ra theo hai nhóm . Kt cu phn dưi gm móng , m và tr cu . Kt cu phn trên bao gm kt cu nhp, h mt cu và các chi tit phc v khai thác trên cu. Mi b phn kt cu trên có mt chc năng làm vic riêng bit ñưc gi là mt hng mc công trình . Trong mi hng mc công trình có nhng b phn thành phn nh hơn có kt cu ñc lp cu to nên, nhng b phn thành phn ñó ñưc gi là mt hng mc kt cu . Kt cu ñc lp là kt cu có ñ các thành phn cu to và nu ñt riêng thì có kh năng chu lc . Ví d móng tr P i là mt hng mc công trình, hng mc này bao gm các cc BTCT và b móng ñúc ti ch, thì các cc BTCT là mt hng mc kt cu và b móng là mt hng mc kt cu. Kt cu nhp cu dm thép là mt hng mc công trình, trong ñó bao gm các hng mc kt cu là các dm ch, h liên kt ngang, h liên kt dc. ð thi công mi mt hng mc kt cu chúng ta cn phi chia ra làm nhiu bưc thc hin, mi bưc gi là mt công ñon, trong mi công ñon thc hin mt lot các công vic xây dng, các công vic này ñưc tin hành liên tc theo mt trình t nht ñnh. Công vic là b phn chia nh nht ca c quá trình thi công công trình. Công vic ñòi hi mt s thao tác cơ bn và s dng cùng mt loi công c lao ñng. Công vic ñưc thc hin ging nhau ñi vi tt c các hng mc kt cu có s dng cùng mt loi vt liu và cho mt sn phm xây dng tương t. ð có mt sn phm xây dng dng hoàn chnh hoc dng bán thành phm thì cn phi thc hin nhiu loi công vic. Ví d ñ có ñưc toàn b khung ct thép ca mt phin dm bê tông ta cn tin hành các công vic : nn thng các thanh ct thép ; ño ,ct và un tng thanh ct thép theo hình dng và kích thưc ghi trong bn v ; bó tng loi thanh ñã un vào theo tng nhóm và ghi tên ñánh du sau ñó ct vào kho hoc ñưa ra lp dng và buc thành 4
6. khung ct thép ca dm. ð ch to khung ct thép ca mt ñon cc BTCT ñúc sn cũng yêu cu nhng công vic hoàn toàn như trên , chúng ta có th liên h ti các ví d khác tương t ñ hiu rõ khái nim. Sn phm ca các công vic này là khung ct thép, dưi dng bán thành phm chưa phi là mt sn phm xây dng. Tt c các công vic ñ ch to nên mt khung ct thép yêu cu mt loi công nhân chuyên nghip là th ct thép, khi thc hin mi công vic, ngưi công nhân này phi thc hin mt k thut thao tác và s dng mt loi công c như : ñ nn thng ct thép cn tay vam hoc máy nn, khi un cn bàn vam hoc máy un ct thép và khi lp dng khung ct thép cn kìm buc thép hoc máy hàn. ð thi công mt khung ct thép ta phi thc hin mt lot các công vic và ñưc gi chung là công tác ct thép. Như vy, mt nhóm các công vic cùng ñưc thc hin ñ hoàn thành mt sn phm ca mt công ñon thi công gi là mt công tác xây dng . Công tác xây dng ñòi hi cùng mt loi công nhân chuyên nghip ñ thc hin và s dng cùng mt nhóm thit b . Kt qu hoàn thành ca công tác xây dng cho mt khi lưng có th ño ñm ñưc, sn phm ca công tác xây dng không phi là mt sn phm xây dng hoàn chnh mà dưi dng bán thành phm, ñưc tip nhn ñ thi công các công ñon tip theo. Trong mt hng mc kt cu chúng ta phi tin hành nhiu công tác xây dng nhưng trong ñó có mt công tác chính, công tác này cn có mt loi thit b ch ño và phi áp dng mt k thut ñc trưng. Mt công tác xây dng ñưc nghiên cu và ñúc rút kinh nghim t thc t sn xut trong nhiu năm và xây dng thành mt phương pháp xây dng ñ ph bin rng rãi. Công tác xây dng là mt khái nim chung, mi công tác bao gm nhiu công vic, mi loi công vic có th ñưc thc hin theo nhiu cách thc và công c khác nhau, t hp các cách thc tin hành các công vic trong mt công tác chúng ta có mt phương pháp, phương pháp ñưc ñc trưng bi bin pháp thc hin và công c áp dng ca công vic chính . Nhng công vic th hin trong hình 1.1 là mt phương pháp trong công tác bê tông thân tr cu. Phương pháp này tóm tt như sau: va bê tông ñưc sn xut ti trm trn ca công trưng, vn chuyn ra chân công trình bng xe ch bê tông chuyên dng và ñ rót vào khuôn bng xe bơm , dùng ñm dùi ñ ñm, bê tông thân tr ñưc bo dưng bng bin pháp tưi nưc vi ch ñ tưi theo qui ñnh ca qui phm . 1 2 3 4 5 Hình 1.1 Các công vic trong công tác bê tông . 1 Trn va bê tông. 2 Vn chuyn va bê tông . 3 ð bê tông . 4 ðm bê tông 5 Bo dưng bê tông. 5
7. Mt phương pháp xây dng ñưc hoàn thin nh nghiên cu và áp dng nhng tin b ca k thut mi, tin hành theo mt qui trình cht ch và ñng b có th kim soát ñưc cht lưng ca sn phm , ñnh trưc ñưc thi gian hoàn thành, phương pháp ñó ñưc gi là mt công ngh thi công . Trong thi công cu chúng ta s phi tin hành rt nhiu công tác xây dng, áp dng nhiu phương pháp và công ngh thi công. Có nhng phương pháp và công ngh mang tính ph bin áp dng chung và ging nhau trong ngành xây dng, nhưng có nhng phương pháp và công ngh mang tính cht ñc thù mà ch riêng ngành cu mi có. Ví d công tác ñóng cc BTCT ñúc sn là ph bin trong ngành xây dng nói chung như xây dng dân dng, xây dng công nghip, xây dng thy li và xây dng cu nhưng phương pháp ñóng cc trong mi ngành có nhng ñc ñim khác nhau và có nhng công ngh ñóng cc khác nhau. Công tác kích kéo nói chung thì các ngành xây dng ñu phi áp dng, nhưng công tác lao dc kt cu nhp cu trên ñưng trưt con lăn thì li là mt công tác ñc thù, hay công tác h ging chìm ch ni thì ch trong ngành cu mi áp dng. 1.3 BIN PHÁP THI CÔNG VÀ BIN PHÁP T CHC THI CÔNG Bin pháp thi công và bin pháp t chc thi công là hai khái nim khác nhau. Bin pháp thi công là cách thc áp dng nhng phương pháp xây dng, nhng công ngh thích hp, s dng hp lý các công trình ph tr ñ thi công mt hng mc công trình theo mt trình t nht ñnh. Theo ñnh nghĩa trên ñ có bin pháp thi công tt cn phi có s tìm kim và sáng to. ðng trưc bài toán thi công bao gm : ñi tưng, ñiu kin và tin ñ yêu cu ngưi k sư phi tìm ra li gii ñúng tc là ñ xut ñưc bin pháp thi công hp lý. Trong chương trình hc chúng ta s ñi sâu nghiên cu nhng bin pháp thi công ca các b phn trong công trình cu áp dng cho các dng kt cu và trong nhng ñiu kin thi công ñin hình. Chng hn nghiên cu bin pháp thi công móng cc b cao trong ñiu kin nưc ngp nông và bin pháp thi công móng cc b cao trong ñiu kin nưc ngp sâu; bin pháp thi công kt cu nhp cu BTCT theo công ngh ñúc hng Nhng bin pháp này ñưc nghiên cu k, c th có c nhng tính toán thit k cn thit nhưng không th áp dng ngay ñưc trong thc t, bi vì cũng ging như toán hc, các bài toán thi công không có li gii sn mà ch có phương pháp gii và nhng li gii mu. ðng trưc mt công trình c th vi các ñiu kin thc t ngưi k sư phi xây dng ñưc bin pháp thi công c th phù hp vi yêu cu ca nhim v da trên cơ s nhng kin thc ñã hc, nhng kinh nghim ñã tích lu ñưc và c su sáng to ca bn thân. ð phân bit bin pháp thi công mang tính sách v có ý nghĩa như mt li gii mu vi bin pháp thi công ñưc thit k cho mt công trình c th, trong thc t ngưi ta gi các thit k bin pháp thi công ca mt công trình là bin pháp thi công ch ño . Ti sao gi nó là bin pháp ch ño, bi nó ñưc các chuyên gia thng nht ñánh giá là phù hp vi ñiu kin thc t, ñưc cơ quan có thm quyn duyt chp thun và buc nhà thu thi công phi thc hin theo. Bin pháp thi công ch ño mang tính ñnh hưng, trong h sơ thit k nó ñưc th hin mt cách khái quát bng li thuyt minh vn tt và mt bn v mô t trình t các bưc công ngh. Trong trao ñi hàng ngày ngưi ta có th nói tt là bin pháp thi công nhưng cn phi hiu ñó là bin pháp thi công ch ño. 6
8. Bin pháp thi công ch ño ñưc lp cùng vi TKCS và TKKT do tư vn thit k thc hin . Bin pháp công ngh thi công là bin pháp thi công mà trong các phương pháp có áp dng và/hoc gn lin vi mt công ngh thi công nào ñó. Ví d bin pháp công ngh thi công cc khoan nhi, khi thi công cc áp dng hàng lot nhng công ngh như công ngh khoan tun hoàn nghch và công ngh ñ bê tông dưi nưc theo phương pháp rút ng thng ñng. Trong thi công cu có nhiu bin pháp thi công ñưc gi là bin pháp công ngh. Hình 1.2 Bin pháp ch ño thi công tr cu. Bưc 1: ñóng cc BTCT bng giá búa lp dng trên h phao và h vòng vây cc ván thép bng búa rung. Bưc 2: ð ñt tôn cao nn và ñ bê tông bt ñáy bng công ngh va dâng. Bưc 3: thi công b cc bng bin pháp ñ bê tông ti ch. Bưc 4: Thi công thân tr bng bin pháp ñ bê tông ti ch . Trong mt công trình cu( hoc hng mc công trình) có nhiu hng mc ( công trình hoc kt cu) tương t nhau như cùng mt dng móng và thân tr, cùng mt dng nhp vi ñiu kin thi công không khác xa nhau ñưc thi công theo cùng mt bin pháp. Cn phi b trí thi công hng mc nào trưc, hng mc nào sau, qui hoch mt bng thi công ca mi hng mc như th nào cho gn , phi hp các công ñon thi công vi nhau ñ có th ñiu hành ñưc công vic, kim soát ñưc cht lưng và tit kim ñưc chi phí, ñy nhanh tin ñ thi công. Mt cách thc xp xp, b trí thi công các hng mc ca mt công trình theo mt trình t thi gian và không gian thích hp ñ thc hin các bin pháp công ngh ñã ñưc la chn gi là bin pháp t chc thi công . Bin pháp t chc thi công ñưc lp ñ thi công mi hng mc công trình và lp cho toàn công trình. T chc thi công ñưc hiu nôm na là cách bày binh, b trn ñ thc hin công vic xây dng theo bin pháp thi công ch ño. Thi gian là trình t công ngh, không gian là mt bng. ð thc hin theo bin pháp thi công ch ño s có nhiu bin pháp t chc thi công bi cách s dng thit b khác nhau, con ngưi khác nhau, t chc mt bng khác nhau và trình ñ công ngh, trình ñ t chc khác nhau. Thc t ñã cho thy rng trên cùng mt công trình, mi nhà thu thi công mt na hoàn toàn ñi xng theo cùng mt bin pháp thi công ch ño nhưng theo nhng bin pháp t chc thi công khác nhau và tt nhiên hiu qu xây dng ca mi bên là không ging nhau. Loi tr trình ñ t chc qun lý, vic la chn bin pháp t chc thi công thích 7
9. hp có vai trò quan trng trong thành công ca nhà thu. Như vy có bin pháp t chc thi công ca tng hng mc công trình và bin pháp t chc thi công ca toàn b công trình. Khi lp bin pháp t chc thi công ca toàn công trình phi phù hp vi bin pháp t chc thi công ca mi hng mc. Bin pháp t chc thi công do nhà thu lp khi tin hành lp h sơ thit k t chc thi công . Thit k t chc là h sơ trong ñó th hin bin pháp t chc thi công và các k hoch ñ trin khai thi công. H sơ thit k t chc thi công bao gm các bn v và các bng biu, biu ñ th hin bin pháp t chc thi công, quy hoch mt bng công trưng, k hoch cung cp vt tư, thit b máy móc, k hoch thc hin khi lưng và các biu ñ tin ñ thi công. Thit k t chc thi công và thit k thi công là hai khái nim khác nhau vì, thit k thi công là thit k các công trình ph tr phc v thi công như ñà giáo, ván khuôn, vòng vây, h ni và cũng do nhà thu thi công lp. 1.4 ðC ðIM CA MÔN HC THI CÔNG CU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU. Môn thi công cu có ba ñc ñim chính sau : 1 Ni dung bao quát rng, có rt nhiu vn ñ yêu cu phi nghiên cu, tìm hiu. Bin pháp thi công ca tng hng mc phi ñưc xem xét dưi nhng góc ñ bao gm tính thc t, tính hin ñi và tính kh thi. Mi b phn ca công trình cu li có nhiu dng thc kt cu khác nhau, vt liu khác nhau ñòi hi phi áp dng nhng bin pháp thi công khác nhau. Công ngh thi công phi xem xét c mi và cũ, thit b cn ñ cp ñn c thô sơ và hin ñi ñ phù hp vi nhng ñiu kin thi công và trình ñ thi công nhng ña phương khác nhau. 2 Môn thi công cu có liên quan ñn nhiu kin thc cơ bn và cơ s và nhng lĩnh vc khác. Ngoài kin thc ca các môn hc thit k cu ñương nhiên phi nm vng vì nm trong h thng kin thc chuyên ngành, ngoài ra ñ tip thu và ñi sâu nghiên cu môn hc cn phi ñưc trang b nn kin thc cơ bn tt ñc bit là v Vt lý. Cn phi vn dng các qui lut, nguyên lý ca vt lý trong tính toán và gii quyt các bài toán thi công. Hu ht các kin thc cơ s ca ngành Công trình ñu ñưc s dng mt cách thành tho trong thi công cu. Chúng tôi mun nhn mnh yêu cu s dng thành tho có nghĩa là làm ch ñưc kin thc ñó ñ áp dng ñúng và linh hot, ví d ñi vi kt cu thép trong thi công cu chúng ta s gp nhng trưng hp như phi ch sa, vá ñp kt cu cũ ñ s dng li, ch to nhng kt cu phi tiêu chun phù hp vi yêu cu s dng, và thit k sao cho tn dng nhng loi vt tư sn có Nhng bài toán cơ hc trong thi công ngoài yêu cu nhng tính toán chi tit và chính xác còn cn c k năng tính nhanh và ưc lưng gn ñúng ñ trong thc t thi công có th có ñưc nhng quyt ñnh kp thi. Nhng lĩnh vc khác như máy móc cơ khí, ñin k thut, vt tư tng hp là nhng kin thc cũng ñã ñưc trang b trong trưng, còn nhng lĩnh vc khác như pháp lý, xã hi cũng cn ñưc t hoàn thin bi như phn ñu ñã nêu thi công cu còn cha ñng nhng yu t xã hi và nhân văn trong quá trình trin khai trên thc ña. 3 Kin thc ca môn thi công v cơ bn ñưc hình thành và xây dng trên cơ s lý lun, nhưng gn lin vi thc tin sn xut, nhng vn ñ ny sinh trong thc t ñưc nghiên cu hoàn thin, nhng kinh nghim ñưc cht lc và kim chng bng cơ s khoa hc mi ñưc ñưa thành lý thuyt. Vì vy có nhng ni dung, nhng thit b và 8
10. phương tin thi công ñi vi nhiu ngưi chưa ñưc tip xúc vi thc t rt khó hình dung. Ngoài ra kin thc thi công thưng xuyên ñưc cp nht do s phát trin ca khoa hc và công ngh, cn phi theo dõi và tìm hiu thc t sn xut, phi hiu và nm bt ngay khi ñưc tip xúc vi thc t. Yêu cu khi nghiên cu môn hc này trưc ht là phi nhn thc ñy ñ ba nguyên tc sau : 1 Không ñưc coi thi công cu như mt môn dy ngh và hc ngh mà phi xác ñnh là mt b môn khoa hc k thut thuc chuyên ngành khoa hc xây dng cu vi ñi tưng nghiên cu là các công ngh thi công cu và t chc xây dng cu. Tng vn ñ ñt ra ca môn hc ñu phi ñưc phân tích trên cơ s khoa hc, ñưc tng hp thành phương pháp và công ngh, có trin khai áp dng hoc kim chng qua thc tin sn xut. Nhng kinh nghim thc t, nhng hin tưng hin trưng ñưc tp hp và phân tích qua ñó có th b sung cho bin pháp và công ngh ñ hoàn thin thêm cho kin thc v mt lý thuyt. T nhn thc này yêu cu v cách dy và cách hc môn hc thi công cu trong trưng ði hc giao thông không th như cách dy và cách hc trong các trưng Cao ñng hoc dy ngh. S khác bit là tính cht nghiên cu, ngưi dy và ngưi hc ñu là nhng ngưi ñang nghiên cu không phi là các ñ tài ñưc ñăng ký mà ngay trong quá trình dy và hc. Nghiên cu không phi là ch ñ tìm ra cái mi, bn thân vic hc tp ca sinh viên ñi hc là nghiên cu khoa hc, trong ñó ngưi thày hưng dn cho sinh viên phương pháp và cung cp nhng thông tin cn thit cho sinh viên, trên cơ s ñó sinh viên t tìm hiu và hoàn thin kin thc ca bn thân mình. 2 Không ñưc tách ri gia thit k và thi công mà phi ñt s hiu bit ca mình v hai lĩnh vc này trong mi liên h hu cơ ca mt h thng kin thc thng nht . S thc trong các công trình cu, khi kt cu d ñnh thi công theo công ngh nào thì phi ñưc thit k ñ có cu to và năng lc chu ti phù hp theo ñiu kin thi công ca công ngh ñó và ngưc li, khi kt cu ñã ñưc thit k ñ thi công theo mt công ngh n ñnh thì khi trin khai thi công phi thc hin theo công ngh mà ngưi thit k ñã ñ ra. Như vy khi thit k phi d kin trưc bin pháp thi công và hiu rõ công ngh ca bin pháp ñó ñ la chn hình thc cu to và phân tích ni lc ñúng ñn. Ví d ni lc phát sinh và tn ti trong kt cu nhp dm BTCT thi công theo công ngh ñúc hng cân bng khác kt cu nhp dm BTCT thi công theo công ngh ñúc trên ñà giáo di ñng. Mc dù cũng là dng cu dm liên tc, s bc siêu tĩnh có th như nhau, cùng thi công ñúc ti ch nhưng cu to khác nhau, phân tích ni lc khác nhau và b trí ct thép DƯL trong dm ch khác nhau. ðương nhiên là không có bn v kt cu thì không th thi công ñưc, nhưng ñc và hiu bn v chưa ñ mà phi phân tích ñưc bn v như chính tác gi ca bn thit k ñó mi có th thc hin ñúng thit k. 3 Gn kin thc hc vi thc t, không nhng bit vn dng kin thc ñã hc mà vn dng mt cách sáng to. Thi công cu là mt môn khoa hc ng dng, hc ñ làm , ñ áp dng ñúng ñn nhng kin thc ñã hc ñưc vào trong thc t. Trong khi nghiên cu môn hc luôn phi ñt ra các tình hung liên h vi thc t ñ tìm cách gii quyt. 9
11. Vic làm các bài tp thi công là mt cách rèn luyn k năng vn dng kin thc. Ngưi k sư cũng là ngưi th cu, cn phi có bn lĩnh ca mt ngưi th dù không trc tip thao tác nhưng phi có nhng khái nim v các công vic ca ngưi th . Vic tham gia vào các ni dung chương trình thc tp, tham quan dã ngoi mt cách ch ñng tích cc là mt hình thc giáo dc ngh nghip tt và cn thit ñi vi sinh viên ngành cu. Sinh viên thưng hi nhng câu hi như : kin thc thi công hc nhiu như th sau này ñi làm thc t có s dng ht không? Ti sao thy công trình A, công trình B công vic này ngưi ta li không tin hành ging như nhng ñiu ñã hc, có phi kin thc ch là ñ hc còn thc t là kinh nghim không? Sau này ra trưng s có ngưi chuyên làm công vic tư vn thit k, có ngưi làm công tác nghiên cu, có ngưi làm tư vn giám sát, có ngưi s ñi ch ño thi công, vy có nên ưu tiên cho lĩnh vc nào theo ñnh hưng vic làm sau này hay không? Lưng kin thc mà môn hc này cung cp là cn thit ñ cho sinh viên có th vn dng vào các hot ñng ngh nghip sau này ca mình bt k cương v công tác nào trên công trưng xây dng cu. 1.5 NHNG CÔNG NGH THI CÔNG CU HIN ðI ðà ðƯC ÁP DNG THÀNH CÔNG VIT NAM . 1.5.1 Nhng công ngh thi công hin ñi: Nhiu công ngh thi công cu hin ñi trong các lĩnh vc gm thi công móng, thi công kt cu nhp cu thép và kt cu nhp cu BTCT khu ñ ln ñưc áp dng trên th gii và khu vc trong nhng năm gn ñây, ñc bit là vào thi kỳ ñi mi, m ca ñã theo các d án xây dng ln ñưa vào nưc ta. Nhng công ngh này mt phn ñưc chuyn giao, mt phn chúng ta ñã tìm hiu nghiên cu và ci tin vn dng cho phù hp vi ñiu kin thc t ca Vit nam , có công ngh tr thành th mnh riêng ca mt vài công ty xây dng cu. + Công ngh thi công bulông cưng ñ cao áp dng ph bin nưc ta bt ñu t công trình cu Thăng long do Liên xô(cũ) giúp ta xây dng. ðn nay mt s nhà máy ca ta có th ch to ñưc bulông CðC và trong mt s công trình ñã s dng loi bulông CðC xit ñt ñu, bulông có mũ tròn. + Công ngh thi công lp hng cu giàn thép, ñưc áp dng cũng bt ñu t công trình cu Thăng long ñ lp ti ch các nhp giàn thép liên tc ba nhp khu ñ L=112m nm trong khu vc dòng chính ca sông Hng. + Công ngh ch to kt cu nhp giàn thép t hp hàn,liên kt bulông CðC. Trưc ñây các KCN giàn thép chúng ta ñu phi nhp khu ca nưc ngoài, hin nay t sn phm thép tm và bng công ngh hàn t ñng tiên tin, các xưng dm ca Tng Công thi XD cu Thăng long và nhiu ñơn v khác ñã có th ch to các nhp giàn thép khu ñ 50m và trên 50m phc v xây dng thay th các cu trên ñưng st. + Các công ngh ch to dm BTCT ƯST theo công ngh căng trưc và căng sau, ti công xưng và trên bãi ñúc công trưng. + Công ngh thi công ñúc hng cân bng cu dm BTCT, bt ñu áp dng vào thi công cu Phú lương( Hi Dương) vào năm 1993, cu Sông Gianh ( Qung Bình). Ban ñu chúng ta phi nhp xe ñúc ca nưc ngoài và thuê chuyên gia căng kéo ct thép DƯL, hin nay các công ty có th thit k và t ch to các b xe ñúc ci tin gn nh 10
12. hơn và t tính toán công ngh căng kéo ct thép. ðúc hng hin là bin pháp ph bin ñưc áp dng ñ thi công các cu BTCT có khu ñ vưt t 70m tr lên. + Công ngh thi công ñúc ñy cu dm liên tc BTCT, ñã ñưc áp dng ba công trình cu mà ñu tiên là cu Mt ( Bc Giang). Công ngh ñúc ñy có phm vi áp dng hn ch nhưng khi có ñiu kin áp dng mt s công ty cu có th thc hin ñưc. + Công ngh ñúc dm BTCT trên ñà giáo di ñng áp dng trong thi công cc nhp dn cu Thanh trì, khu ñ nhp là 50m. + Công ngh thi công cu dây văng theo phương pháp lp hng, dây cáp căng kéo tng tao áp dng trong thi công cu Kin ( Hi phòng), khu ñ nhp là m + Công ngh thi công cu dây văng thi công theo phương pháp ñúc hng, ñu tiên áp dng trong thi công cu M thun (Tin Giang) sau ñó là cu Bãi Cháy( Qung Ninh) là chic cu dây văng mt mt phng dây có khu ñ ln nht th gii là 435m. Trong thi công kt cu nhp cu Bãi Cháy ngoài ñúc hng dm cng còn phi gii quyt nhiu vn ñ k thut phc tp khác. Mc dù công trình do nhà thu Nht Bn thi công nhưng hu ht các công ñon là do k sư và công nhân Vit Nam thc hin , qua các công trình này chúng ta dn nm bt ñưc các k thut và công ngh thi công cu dây văng nhp ln. + Công ngh thi công cu vòm ng thép nhi bê tông tuy ñã ñưc áp dng t nhng năm 60 ca th k trưc ñc bit là Liên xô (cũ), song gn ñây kt cu này ñưc áp dng tr li vi nhng thay ñi v kt cu và công ngh. Dng cu này ñưc xây dng nhiu Trung Quc, gn ñây bt ñu ñưc ng dng nưc ta ñu tiên là các cu nm trong khu ñô th mi Phú M Hưng( T.P. H Chí Minh) do nhà thu Trung Quc thi công, hin nay ñã có mt s d án khác ñưc trin khai do chúng ta thit k và thi công. + Các công ngh thi công cc khoan nhi, ñu tiên ñưc nhp thit b và áp dng ñ thi công móng tr chính cu Vit trì( Phú Th) là cu giàn thép có ñưng st và ñưng b chy chung vào năm 1990. Hin nay công ngh thi công cc khoan ñã tr thành ph bin vi nhng công ngh khoan to l khác nhau và chúng ta có th thi công nhng cc có ñưng kính ln trên 2m và ñ sâu ñn 100m. + Thi công ging chìm và ging chìm hơi ép là bin pháp thi công truyn thng nhưng hin nay vi các thit b tiên tin, các công ngh này có nhiu thay ñi. Trong bin pháp thi công ging chìm, chúng ta ñã áp dng bin pháp ging chìm ch ni trong thi công móng các tr chính cu Thăng long vi ñưng kính tr tròn 18m và xung ñ sâu 30m. Công ngh thi công ging chìm hơi ép vi nhng k thut tiên tin ñã ñưc chuyn giao t nhà thu thi công Nht bn trong d án công trình cu Bãi Cháy . 1.5.2 – Mt s công trình tiêu biu: Chúng ta có nhiu công trình cu ln mang tm c quc gia và khu vc tiêu biu cho trình ñ k thut và công ngh ca ñi ngũ nhng ngưi làm cu ca Vit Nam, ñánh du cho tng giai ñon trưng thành v mt khoa hc và công ngh. 11
13. Hình 1.3 Cu Hàm Rng hin nay ñưc xây dng li sau chin tranh phá hoi min Bc Trưc năm 1975, min Bc chu s ñánh phá ác lit do chin tranh phá hoi ca M không mt cây cu nào ñưc nguyên vn, nhiu cu b phá hy. Có mt chic cu ñưc xây dng xong ngay trưc khi chin tranh n ra và b ñánh phá d di nht nhưng ñã ñng vng cho ñn ngày chin thng là biu tưng anh hùng ca ngành GTVT và ca tnh Thanh Hóa, ñó là cu Hàm Rng. Cu giàn thép hai nhp liên tc, khu ñ 55m , móng cc ng chôn trên nn ñá và kt cu nhp ñưc thi công theo phương pháp lao kéo dc trên ñưng trưt con lăn. Sau khi chm dt chin tranh phá hoi cu Hàm Rng ñưc làm mi gm 2 nhp giàn thép gin ñơn khu ñ 2 ×80m cu ñưng st chy chung vi Quc l 1A trong nhiu năm , hin nay ñon Quc l 1A tách riêng chy trên cu Hoàng Long xây dng phía h lưu. min Nam , các cu ln xây dng trong thi kỳ này phi k ñn là cu Sài gòn và cu ðng Nai ln. Các cu này ñu là cu dm thép ñc khu ñ ln chiu cao thay ñi. Trong ñó cu Sài Gòn là cu dm mút tha dm ñeo khu ñ 82,3+102,9+82,3 (m) vi nhp ñeo dài 61,7m. Cu ðng Nai là cu dm liên tc hai nhp có mút tha dm ñeo b trí nhp gm hai liên ñi xng : 43+15 +2 ×73+15+43 +15+2 ×73+15+43 (m), tit din dm thay ñi có ñáy dm là ñưng cong Parabol li. Cu Thăng long mãi là nim t hào ca nhng ngưi làm cu Vit nam bi vì vào nhng năm khó khăn trong thi kỳ ñt nưc b thiu thn v mi mt chúng ta ñã xây dng mt chic cu thép hin ñi có phn cu chính gm 15 nhp thép chia làm 5 liên mi liên 3 nhp giàn thép khu ñ 112m, tng cng 1680m liên kt bulông CðC theo phương pháp lp hng cân bng. Cu có hai tng, tng mt dành cho hai chiu ñưng st vi tng chiu dài c cu chính và cu dn là 5500m, hai bên có hai làn dành cho xe thô sơ vi chiu dài 2700m, tng trên có 4 làn ñưng ôtô phn cu chính có kt cu bn trc hưngñt trên các thanh m thưng ca các nhp thép chiu dài cu ôtô là 3200m. 12
14. Hình 1.4 Nhp giàn thép cu Thang long. Chic cu bê tông ct thép ñu tiên ñưc áp dng công ngh ñúc hng cân bng là cu Phú Lương hoàn thành vào năm 1996, m ñu cho hàng lot các cu ñưc xây dng trong khong thi gian 10 năm theo công ngh này do chúng ta t thit k và thi công như cu Hoàng Long (Thanh Hóa) vi khu ñ nhp 120m, cu Tân ð (Thái Bình) khu ñ nhp 120m, cu T Khoa ( Sơn La) 130m Hình 1.5 Cu Bãi Cháy giai ñon thi công ñúc hng dm cng. ð vưt khu ñ ln cn phi áp dng các h cu dây treo trong ñó cu treo (Suspension Bridge) dm mm s dng dây cáp bn làm cáp ch vi khu ñ vài chc 13
15. mét ñưc áp dng rng rãi trong các cu nông thôn min núi, cu treo nhp ln ln ñu tiên áp dng là cu Thun Phưc ni ra bán ño Sơn Trà ca thành ph ðà Nng. Chic cu dây văng khu ñ ln ñu tiên ñưc xây dng là cu M Thun bc qua sông Tin ni lin hai tnh Tin Giang và Vĩnh Long có khu ñ nhp chính là 350m, thit k và thi công chính do các nhà thu ca txrâylia thc hin. Chic cu dây văng ln th hai có kt cu mt mt phng dây là cu Bãi Cháy vưt qua Ca Lc ca thành ph H Long( Qung Ninh) ñưc khánh thành 112006 có khu ñ nhp chính 435m , chiu cao tĩnh không thông thuyn 50m. CÂU HI T KIM TRA . 1 Trình t các bưc tin hành ñ thc hin mt d án xây dng cu. 2 Hãy gii thích các khái nim : hng mc kt cu, hng mc công trình. 3 Phân bit mt công vic xây dng vi mt công tác xây dng. Phương pháp xây dng khác công ngh xây dng ch nào. 4 Hãy gii thích các khái nim: bin pháp thi công, bin pháp thi công ch ño, bin pháp công ngh thi công và bin pháp t chc thi công. 5 Ni dung Thit k thi công khác Thit k t chc thi công như th nào. 14
16. CHƯƠNG 2 NHNG CÔNG TÁC XÂY DNG 2.1 CÔNG TÁC LÀM ðT : Công tác làm ñt là nhng công vic ñào, ñp ñt, ñá trong xây dng. Trong thi công cu công tác làm ñt bao gm : san i to mt bng thi công, ñào ñt trong h móng, ñp ñt nn ñp ñu cu và ñp ño nhân to phc v thi công. Công tác làm ñt phi ñm bo yêu cu thi công công trình ñúng kích thưc thit k, mái ñt n ñnh, nn ñp ñm bo ñ cht, không b lún, nn ñào gi ñưc trng thái ñt nguyên th. Công tác làm ñt ñưc tin hành bng máy hoc máy kt hp vi th công, khi khi lưng ñào ñp nh có th làm hoàn toàn bng th công. ði vi mi loi ñt vic ñào, vn chuyn và ñp nn có nhng mc ñ khó khăn khác nhau. ð ñánh giá mc ñ khó khăn trong thi công ngưi ta phân loi ñt theo cp (Xem ph lc ) và căn c vào bng phân cp ñó ta có th chn loi máy thi công cho phù hp ñng thi tính toán chi phí ca máy phc v cho công tác lp k hoch và d toán. 2.1.1 Xác ñnh khi lưng thi công : Vic xác ñnh khi lưng ñào ñp rt cn thit trong khi thit k, lp d toán và cn cho c ngưi thi công ñ lp k hoch, t chc thi công. Vic xác ñnh chính xác khi lưng ca nn ñp hoc ca h móng có xét ñn ña hình ca mt ñt thiên nhiên là rt phc tp. Trong phm vi sai s có th chp nhn ñưc ngưi ta s dng nhng công thc sau ñ xác ñnh khi lưng ñào ñp. Th tích ñon nn ñt ñp như trên hình 2. 1 có th tính như sau :  F + F  L V =  1 2 + 2F  (m 3) (21)  2  3 Trong ñó : F1 din tích mt ct ñu. F2din tích mt ct cui F din tích mt ct ti ñim gia ca ñon nn ñp có chiu dài là L . Khi h móng có dng hình máng kích thưc ñáy a ×b, kích thưc trên mt h móng là c ×d và Hình 2. 1 Sơ ñ xác ñnh th tích nn ñp chiu sâu H thì th tích ñưc tính theo công thc : H V = []ab + cd + (a + c )(b + d ) ( m 3 ) (22) 6 Thông thưng h móng ñưc ñào sau khi ñã san i to mt bng, nu trong nhng trưng hp không th to ñưc mt bng thì chiu sâu H ly theo giá tr thp nht và tính th tích h móng theo công thc (22) sau ñó cng thêm mt lưng hiu chnh do ñ dc ca mt ñt t nhiên : 14
17. 1 V = c × m ()c + m c × m d (m 3) (23) s s 2 trong ñó : 1: m s ñ dc ca mt ñt mép h móng 1: m ñ dc ta luy h móng. Th tích ñt trong h móng là th tích khi chìm nm trong trng thái t nhiên, khi ñào lên trng thái này b phá v và tăng th tích, cn phi xác ñnh th tích ñt sau khi ñào lên ñ b trí phương tin vn chuyn ñt thi cho phù hp. Lưng ñt thi tính bng th tích khi chìm nhân vi h s tơi xp ca mi loi ñt. Loi ñt H s tơi xp ðt tht, ñào th công 1,2 ÷1,3 ðt cát, cát si sn 1,08 ÷1,15 ðt tht rn,ñào bng n mìn 1,3 ÷1,45 Xác ñnh khi lưng san i mt bng gm có khi lưng ñào ch cao và khi lưng ñp bù cho nhng v trí thp hơn so vi ct thit k. Có hai phương pháp xác ñnh khi lưng san i mt bng : phương pháp lưi tam giác và phương pháp lưi ô vuông. Trong tài liu này gii thiu phương pháp lưi tam giác. Hình 2. 2 Xác ñnh khi lưng san mt bng theo phương pháp lưi tam giác Tùy theo mc ñ phc tp ca ña hình mà cnh lưi ô vuông cm t 50 ÷10m, ñ tăng ñ chính xác ña hình càng phc tp chia càng nh. Sau ñó mi ô vuông li k mt ñưng chéo. Ti mi ñnh ca tam giác xác ñnh cao ñ t nhiên và cao ñ thit k ca mt bng, hiu s CðTNCðTK = H ij – chiu cao ca mi ñnh. Hiu s mang du (+) là phn ñào, mang du () là thuc phn ñp. Ch s ca cao ñ H gm i là s th t hàng ngang, j là s th t các ñnh trong mt hàng. Mi tam giác cũng ñưc ñánh s th t 1,2,3,4 . Th tích ca mi lăng tr tam giác có cao ñ cùng du ñưc tính bng công thc : 15
18. a 2 (H + H + H ) V = . 1 2 3 (24) Langtru 2 3 Tính th tích ca nhng khi lăng tr trong nhng ô tam giác mà ñnh ca chúng có cao ñ khác du ta phi tính theo ba bưc. Bưc 1 : tính theo công thc (2 4) ta ñưc khi lưng dư ra sau khi ñiu phi gia phn ñào và phn ñp, nu kt qu mang du (+) tc là phn ñào nhiu hơn phn ñp. Bưc 2: tính th tích ca phn khi hình chóp tam giác có chiu cao là H 3, th tích này mang du (+) nu nó nm trong vùng ñào và mang du () nu nm trong vùng phi ñp. 2 3 a H 3 V = ± (2 5) 6(H1 + H 3 )(H 2 + H 3 ) Bưc 3: tính th tích phn hình nêm còn li: V Nêm =V Lang tru V Trong các công thc trên các cao ñ H 1,H 2 và H 3 ly theo v trí ca chúng như hình 2.2. Ví d : Xác ñnh khi lưng ñào ñp khi phi san to mt bng trong phm vi bn ô 13,13’,14 và 14’ trên hình v. Chiu dài cnh lưi a=10m, cao ñ tương ñi ca mt t nhiên các ñnh so vi cao ñ thit k là : H 13 =+1,8; H 14 =1,1; H 15 =0,6; H 23=+0,55 ; H 24 =0,7 và H 25 =1,3. Ln lưt xác ñnh th tích tng khi trong các tam giác. Th tích ca lăng tr tam giác 13, cao ñ ñu mang du (+), nm hoàn toàn trong phn ñào ñi : a 2 (H + H + H ) 100( 8,1 + ,0 55 + 1,1 ) V = 13 23 14 = = 57 5, m3 13 6 6 Th tích khi 13’ gm hai phn, phn ñào và phn ñp, khi lưng dư ra sau ñiu phi là : a 2 (H + H + H ) 100(+ ,0 55 + 1,1 − 7,0 ) V = 23 14 24 = = +15 8, m3 13' 6 6 giá tr (+) nghĩa là phn ñào nhiu hơn phn ñp. Th tích phn hình chóp, khi này nm trong phn ñp nên mang du () 2 3 3 a H 24 100× 7,0 3 V13' = − = − = − 5,2 m 6(H 24 + H 23 )(H 24 + H14 ) 6(7,0 + ,0 55 )(7,0 + 1,1 ) Th tích ca phn phi ñào hình nêm : 3 V Nêm 13’ = V 13’ V 13’ =15,5(2,5)= +18,3 m Tương t chúng ta tính cho các ô 14 và 14’. Kt qu tng hp trong bng sau : Khi N0 tam Cao ñ tương ñi ca các ñnh Khi lưng (m 3) lưng giác tam giác ðào (+) ðp () ñt dư (m 3) 13 +1,8 +1,1 +0,55 57,5 13’ +1,1 +0,55 0,7 18,3 2,5 14 +1,1 0,7 0,6 7,2 10,5 14’ 0,7 0,6 1,3 43,3 16
19. Cng 83,0 56,3 +26,7 2.1. 2 Các công vic chun b : Trong công tác làm ñt, nhng công vic chun b bao gm : san dn mt bng và lên khuôn công trình trên thc ña. Công vic san dn mt bng rt ña dng, ph thuc vào ñc ñim ña hình và qui mô ca công trình ñào ñp. Vi ñiu kin công trình nm trong khu vc ñô th công tác chun b còn phi t chc ñưng tránh ñm bo giao thông, rào ngăn khu vc thi công và di di nhng công trình ngm ñi qua khu vc ñào h móng. Vi ña hình trũng, thp cn ñào h thng rãnh thoát dn nưc ra ngoài khu vc thi công hoc dn v h t ñ bơm ra ngoài ñm bo khu vc thi công không b ngp nưc. Trong mt bng khu vc thi công cn san bóc ht lp ñt hu cơ phía trên, ñào ht các gc cây và to mt ña hình tương ñi bng phng ñ tin cho vic ño ñc lên khuôn công trình. Hình 2.3 Khuôn nn ñưng a) Khuôn nn ñp. b) Khuôn nn ñào. V trí mép nn ñp xác ñnh t tim ct theo các công thc : + V phía dưi sưn dc : n b  d1 = + mH  (2 6) n− m 2  + V phía trên sưn dc : n b  d2 = + mH  (27) n+ m 2  V trí mép nn ñào hoc h ñào tính t tim ct xác ñnh theo các công thc : + V phía dưi sưn dc : n b  d1 = + k + mH  (2 8) n+ m 2  + V phía trên sưn dc : n b  d2 = + kmH +  (2 9) n− m 2  17
20. Nhng giá tr trên là hình chiu ca khong cách t tim ct ñn chân ta luy còn khi ño khong cách trc tip trên mt ñt phi nhân thêm vi mt h s hiu chnh ñ dc sưn k s : 2 k s = n +1 (210) Bin pháp lên khuôn các v trí nm dưi ñáy h móng tin hành như sau : Dùng cc là nhng thanh g dng hàng rào chc chn vây quanh h móng gi là giá ño. Trên các thanh ngang ca giá ño dùng thưc xác ñnh v trí các góc ca kt cu và dùng cưa hoc ñinh ñánh du ñim này. Khi mun xác ñnh v trí ñim góc này dưi ñáy h móng Hnh 2. 5 Bin php dúng kch thưc xung dưi dùng dây thép nh căng qua nhng ñy h múng. ñim ñã ly du trên giá ño và dùng ri dóng t ñim giao ct gia hai dây căng xung cao ñ cn xác ñnh. 2.1.3 Bin pháp ñào ñt trong h móng : a) ðào ñt trong h móng trên cn, không có kt cu chng vách : H móng có chiu sâu ti ña là 3m, vách h móng có mái dc 1: 0,75 ÷1:1. Bin pháp thi công : Dùng máy ñào gu nghch, ñng v trí sao cho mép bánh lp hoc cnh di xích cách mép h móng 1,0m và di chuyn dc theo chiu dài cnh h ñ ñào ly ñt ln lưt tng lp. ðt ñ lên ôtô t ñ và chuyn ra ngoài bãi thi ca công trưng. Kt hp nhân lc sa sang ta luy h móng. Khi ñào ñn v trí cách cao ñ thit k ca ñáy móng 0,5m thì phi ñào hoàn toàn bng th công. Dùng nhân lc ñào ly ñi tng lp ñt mng, va ñào va kim tra mt bng ñáy h móng. Nn ñt dưi ñáy h móng ch ñưc ñào ñi mà không ñưc ñp ñt bù vào. ðt thi ñưc vn chuyn lên ming h móng bng th công, ñi theo bc lên xung to trên ta luy h móng hoc xúc ñ vào thùng cha ri dùng cn cu ñưa lên khi h móng và ñ lên ôtô. Trong hình 2. 6 các con s ch tm vi ca máy ñào. Tùy theo kích thưc h móng và tm vi làm vic ca cn mà b trí ôtô ñng trưc hoc ñng sau. V trí ñng ca ôtô thay ñi theo hành trình di chuyn ca máy ñào. 18
21. Hình 2. 6 ðào ñt trong h móng ñào trn bng máy ñào gu nghch. b) ðào ñt trong h móng trên cn, có kt cu chng vách : Khi h móng có chiu sâu ln hơn 3m hoc nn ñt yu có hin tưng cát chy d sp l, ngoài ra ñ gim bt din tích ming h móng vách h móng ñào thng ñng, khi ñó thành h móng phi ñưc kè chng bng kt cu tm thi gi là tưng ván chng vách. Gia hai mt tưng ván ñi din nhau có h thng văng chng ngang to thành các ô hoc các khe ngang gây khó khăn cho vic la gu ca máy ñào ly ñt trong h móng. Tùy thuc vào dng ca kt cu văng chng mà s dng máy ñào gu nghch hay máy ñào gu ngom. Hình 2. 7 ðào ñt h móng có kt cu chng vách Nu văng chng ch gm mt hàng các thanh chng ngang, to thành các khe ngang, dùng máy ñào chy dc theo mép h móng và la gu ly ñt theo các khe này, ñt ñ lên xe ô tô có ben t ñ và chuyn ra bãi thi. Nu kt cu văng chng là mt khung gm các thanh chng theo chiu ngang và thanh chng theo chiu dc ca h móng to thành các ô thì không th dùng máy ñào, khi ñó dùng máy xúc gu ngom, th gu qua các ô ñ ñào ly ñt trong h móng. ðt ñưa lên có th ñ lên ôtô hoc ñưa ra cách xa mép h móng và ñ ñng, sau ñó dùng máy i san phng. Cu to ca tưng ván s nghiên cu trong chương 3. + Xác ñnh năng sut ca máy ñào : 3 P = 60vnk1k2k3 (m /h) (211) trong ñó : ν dung tích ca gu, tra theo lý lch máy m 3 n s chu kỳ hành trình ñào và ñ mt gu ca máy trong 1 phút. 60 tính theo công thc n = . t t thi gian ca mt chu kỳ ( phút) ñi vi máy ñào có dung tích gu ν =0,1 ÷0,3 m 3 ch ñ quay gu 90 0,thi gian này là 0,5 phút k1 h s trit gim do không ly ñy gu 0,95 k2 h s trit gim do thi gian di chuyn 0,85. k3 h s s dng máy không liên tc 0,75. 19
22. + Xác ñnh s lưng xe ô tô phi hp vi máy xúc : G Xe có trng ti là G, lưng ñt mi ln xe ch ñưc là V = (m 3), trong xe γ ñó γ là khi lưng riêng ca ñt, vi ñt ñ ñng ly bng 1,7 Tn/m 3. Thi gian ca mt chuyn xe gm thi gian ñi v, thi gian lùi vào v trí ñ và trút ñ mt ben ñt ht khong 5 phút. Vi tc ñ chy xe trên công trưng là 5km/h, khong cách vn chuyn là L ( km), thì thi gian vn chuyn ca mt chuyn xe tính bng : L T = 2 + ,0 12 (h) (212) 5 S xe ôtô phi hp là : T. P N = + 1 (2 13) 0,9 Vxe 0,9 là h s ñ ñy ben P năng sut ca máy ñào (m 3/h) tính theo (211) Giá tr trên làm tròn, nu phn thp phân dưi 0,9 có th chn loi xe nh hơn. c) ðào ñt trong h móng b ngp nưc : khu vc ngp nưc, vi dng móng có b ngp sâu vào trong nn ngưi ta tin hành ñóng vòng vây cc ván xung quanh phm vi móng và ñào ñt trong vòng vây ñ to h thi công b móng. Sau khi ñào ly ñt ñn cao ñ thit k ñáy móng ñưc ñ mt lp bê tông và bơm cn nưc. ðào ñt h móng trong ñiu kin ngp nưc bng mt trong hai bin pháp: dùng máy ñào gu ngom và bng bin pháp xói hút. Hình 2.8 ðào ñt h móng trong ñiu kin ngp nưc bng máy ñào gu ngom. a) Trưng hp nưc ngp nông. b) Trưng hp nưc ngp sâu. 1 Vòng vây cc ván. 2 ñưng công v. 3 sà lan. So vi MNTC, nu chiu sâu ngp nưc H n < 2m, thit b ñào và vn chuyn ñt thi phi ñng và di chuyn trên ñưng công v hoc trên sàn ño. Vi chiu sâu ngp nưc H n ≥ 2m , s dng các phương tin ni là sà lan hoc h phao làm mt bng thi công trên mt nưc. Vi nn sét, sét pha hoc cát thô, cát ln si sn, trong h móng không b vưng 3 các ñu cc thì nên s dng máy ñào gu ngom có dung tích gu t 1,2 ÷2,5m . Khi H n <2m, b trí xe cu di chuyn trên ñưng công v ñ ñào ly ñt các v trí ca h móng 20
23. và ñt thi ñưc ñ sang bên cnh. Khi H n ≥ 2m ñt xe cu ñng c ñnh trên phao th gu ly ñt trong h móng ri ñ ñt ra sông hoc ñ vào xà lan vn chuyn. Vi nn cát, cát ln si cui ri rc và ñc bit nn ñào b vưng các ñu cc ñào ñt h móng bng bin pháp xói hút hoc hút thy lc. Khi gp nn ñt cht, s dng thit b xói hút có các ñu vòi xói nưc ñ phá ñt nn thành bùn vi các ht ri và dùng ñu hút ñ hút hn hp bùn thi ra ngoài. Máy hút bùn có hai loi : máy hút khí ñng thi bng hơi ép và máy hút thy lc dùng bơm ép nưc. Cu to máy hút khí ñng bao gm ng hút có ñưng kính 100 ÷250mm, ñi kèm song song vi ng hút là ñưng ng dn hơi ép xung bung hút bó trí gn sát ca hút phía dưi. Ti ñây ñưng ng hơi ép ñi chiu và thi vào trong bung hút mt góc chéo 20 ÷25 0 so vi phương thng ñng ri theo ñưng ng ñi ngưc lên to nên mt bung chân không ti khu vc ca hút, do ñó nưc và bùn b cun vào ri theo lung khí ép chy dc theo ng hút ñ x ra ngoài. Máy có th cun theo lên c nhng viên ñá kích c ln ln có th làm tc ñưng ng, do ñó ming ng ngưi ta hàn lưi ñ chn li ch cho nhng viên ñá có kích thưc nh hơn 1/4 ñưng kính ng lt qua. Bin pháp xói hút không áp dng ñưc ñi vi nn sét do bi d b làm tc ñưng ng trong quá trình bơm hút. a) c) Nót A b) H¬iÐp A Bïn Hình 2. 9 Cu to máy xói hút khí ñng và bin pháp t chc ñào ñt bng máy xói hút. a Cu to chung ca máy xói hút ; b ñu xói ; c ñu hút ð ñào xói ñt phi có máy bơm áp lc nưc 90m và lưu lưng 90m 3/h, năng sut ca máy hút t 2 ÷4m 3/h. Ch tiêu hơi ép cho 1m 3 bùn hút lên ph thuc vào ñ sâu ñào và xác ñnh theo ñ th trong hình v dưi ñây, trong ñó h là ñ cao ñưa bùn lên khi mt nưc còn H tính t cao ñ ñt máy ñn cao ñ ñu hút. 21
24. V( m3 ) B¶ng 2-1 C«ng suÊt mét sè lo¹i m¸y hót khÝ ®éng 4 h=3 m C«ng suÊt C«ng suÊt 3 m· hiÖu ¸p lùc Träng ®éng c¬ l−îng (m 3/h) ( m) h=2m (kW) (daN) 2 hpg-2 28. 8 20 7 300 3gp-8 50 15 10 355 1 h=1m 5gp- 8 100250 3438 40 950 0 ChØbïn tiªu Ðp h¬i 1m3 cho (m) 6pc -9 250 43 75 1500 2 3 4 5 6 7 8 9 10 8gpu-12 380 19. 5 55 2000 §é s©u h¹ ®Çu hót H Hình 2.10 Ch tiêu hơi ép và thông s k thut ca mt s máy hút khí ñng. Thit b xói hút ñưc gn trên giá ch A và ñưc di chuyn trên mt sàn ño dng trên mt vòng vây ca h móng. Cu to ca máy hút thy lc tương t như máy hút khí ñng nhưng dùng dòng nưc bơm vi áp lc nưc 1,0 ÷1,5 Mpa và lưu lưng 150m 3/h ñ to thành dòng hút Vi nn cát ri mm thì không cn vòi xói ñ ñào phá mà có th dùng ñu hút trc tip hút ñt cát lên. Trưc tiên to l lòng cho sâu hơn mt nn xung quanh 20 ÷30cm và th ñu hút xung sát mt nn , khi hút nưc b cun vào ri to thành dòng chy tc ñ ln làm xói ñt nn và cun theo. Dùng cn cu hoc giá ch A di chuyn dn ñu hút ñ có th ñào rng ra xung quanh và sâu dn xung ñn cao ñ cn thit. Khi nhng viên ñá có kích c ln không lt qua ca hút ca máy hút bùn ñng li dưi ñáy h móng vi khi lưng ln ngưi ta dùng mt loi thit b gi là lng hút ñá hot ñng theo nguyên lý ca máy hút thy lc nhưng ch hút nhng viên ñá kích thưc 10 ÷25cm. Các viên ñá này hút vào lng cha bng thép, khi ñy c ñu hút ñưc ly lên ñ x ñá ra. 2 a) b) 5 Bïn ¸p nuíccao 1 75 4 6 2000 (23)d d 20 (1,52)d 300 3 1250 Hình 2. 11 – Cu to máy hút thy lc (a) và lng hút ñá (b). 22
25. 1 lng cha. 2ng bơm nưc. 3 bung hút. 4 ng hút. 5 lưi chn. 6 ñá cui ñưc hút lên. 2. 2 CÔNG TÁC N MÌN. N mìn là s dng sc công phá ca thuc n ñ phá v mt khi ln, rn chc. Trong xây dng n mìn ñưc dùng ñ ñào phá ñá m ñưng, ñào hm và khai thác ñá trong các m vt liu, phá d công trình cũ, to mt bng . Trong thi công cu mt s trưng hp sau ñây cũng cn phi áp dng bin pháp n mìn ñ phi hp vi nhng công tác thi công khác : Phá nhng tng ñá m côi. ðào phá ñá dưi ñáy h móng. Phá móng và m tr cu cũ. Phá d kt cu nhp cu cũ. Khi gp phi nhng trưng hp trên, ñơn v thi công thưng phi thuê nhng ñơn v khác có chuyên môn và tư cách pháp nhân v n mìn thc hin. Nu ñơn v thi công có chng ch v n mìn và xin cp phép thì có th t t chc n phá. Dù sao ngưi k sư xây dng cũng cn phi có kin thc cơ bn v n phá mìn. 2. 2. 1 Khái nim v n mìn : N là mt phn ng hóa hc cc nhanh kèm theo gii phóng mt năng lưng ln, ti tâm n nhit ñ lên ti 3000 0C, áp sut cao và tăng ñt ngt làm cho môi trưng xung quanh tâm n sinh ra làn sóng lan truyn va ñp vi vn tc ln, nhng tác dng này có sc công phá và hy hoi ghê gm, càng gn tâm n nh hưng này càng ln. Quan sát môi trưng sau khi n ngưi ta phân bit ba vùng tác dng gm Hnh 2. 12 Các vùng tác d ng : ca n. 1Vùng nén (nát vun ). Vùng nén, môi trưng b nén cht ñt 2 Vùng phá ri. 3 Vùng ch n ngt và b nát vn. ñng Vùng phá ri : môi trưng b chia ct, phá v Và vùng chn ñng: làn sóng va ñp không ñ phá v kt cu mà ch làm chn ñng các phn t to nên môi trưng, vùng này ñưc coi là còn nguyên vn sau khi n. Trong n phá chúng ta ch quan tâm ñn hai vùng trong và gi chung là vùng phá hoi. Hình 2. 13 – Ba hình thc n mìn : a) n hn ch n 1 23
26. Mt lưng thuc n tp trung ñưc chun b ñ n gi là mt phát mìn. Phát mìn ñt nm áp sát vào ñi tưng cn phá gi là mìn ñp hay mìn p, phát mìn nm sâu trong ñi tưng n phá gi là mìn np. Loi mìn ph bin ñưc s dng là mìn np. Vi mìn np, khi thuc ñưc ñt vào trong môi trưng cn phá và nén cht li, khi n năng lưng ñưc gii phóng và s phá nhiu v phía nào có lp bo v mng hơn. Mt môi trưng n phá có th có mt hoc nhiu mt thoáng. Khong cách ngn nht t tâm n ñn mt thoáng gi là ñưng kháng và kí hiu là w, còn bán kính ñưng tròn vĩ tuyn giao ct gia vùng phá hoi vi mt thoáng gi là bán kính phu n r. Nu cùng mt lưng thuc n, ñi vi nhng ñưng kháng khác nhau thì hình dng và kích thưc phu n s khác nhau. Căn c vào hình dng ca phu n ngưi ta chia ra làm ba hình thc n mìn np : n hn ch, n tung và n văng xa ( bn mìn). Gia giá tr ñưng kháng và kích thưc phu n có mi quan h vi nhau, ñng thi liên quan ñn ba hình thc n trên. ð to ra các v n theo hình thc ñã ñnh ngưi ta s dng mt ñi lưng phn ánh mi quan h này gi là ch s tác dng ca phát mìn , tính bng t s gia bán kính phu n và ñưng kháng. r n = (2 14) W n 1 : n văng xa, ñt ñá b phá vn và ñy ra xa. 2. 2. 2 Vt liu n : Thuc n : là mt cht hoc hp cht hoá hc trn ln vi mt s cht ph gia. Nhng ch tiêu cơ bn ca thuc n : + ð nhy :kh năng phát n do tác dng ca mt xung lưng nào ñó. + Sc n : kh năng sinh công phá hoi môi trưng n ( cm 3). + Sc công phá : kh năng phá hoi ca thuc n tác dng vào môi trưng nm gn phát mìn. (mm) + Tc ñ kích n m/s + ð chuyn n : kh năng kích n khi khi n mt thi thuc trong mt phát thuc n có nhiu thi. Th ñ nhy bng cách cho rơi mt qu nng 8daN xung 0,05g thuc và xác ñnh hai thông s : chiu cao rơi ti thiu ñ qu nng rơi xung thuc n gây ra n (cm) và tính % s ln n khi cho rơi t chiu cao 25cm. Th sc n bng cách cho 10g thuc n vào l to sn kích thưc ∅25mm, dài 125mm trong khi chì hình tr ∅200mm, cao 200mm và kích n bng kíp. Sau khi n l trong khi chì b bin dng thành hình qu lê. ðo th tích dãn ra tr ñi th tích l trưc khi n ta ñưc sc n tính bng cm 3. Th sc công phá bng cách cho 50g thuc n gói cht trên mt ming thép dày 10mm, ming thép này ñt trên thi chì nguyên cht ∅40mm,cao 60mm. ðáy thi chì ñt trên ñ thép dày 20mm. Sau khi kích gói thuc n bng kíp,thi chì b ép xung, ñ chênh lch chiu cao cho bit sc công phá ca thuc n. 24
27. Mt s cht n công nghip thông dng : TNT ( Trinitrôtôlin) : Là loi thuc n ñơn cht, kt tinh mu vàng, mùi thơm, v ñng và rt ñc. TNT sn xut dưi dng bt khô,vy tru, hoc ép bánh. ðây là loi có sc n trung bình, an toàn, có th n trong nưc, to nhiu khói. Amônít : Là loi thuc n hn hp, thành phn gm TNT, NaCl, bt nhôm, mùn cưa . Ht nh cng và ri ñưc ñóng thành thi mu vàng nht. Amônít ñưc chia thành nhiu nhóm theo s hiu. Amônít có sc n kém TNT nhưng sc công phá li ln hơn, an toàn, tan trong nưc, khi n ít to khói. Dynamít : Là thuc n hn hp, thành phn ch yu là Nitro glyxêrin. Do mu nâu sm, sc n mnh,kích n khi va chm chà xát và nhit ñ >8 0C, vì vy kém an toàn. Dynamít n ñưc trong nưc, và khi n không to ra khí ñc. Phương tin gây n : ñ làm n mt phát mìn cn cung cp cho nó mt năng lưng nht ñnh gi là xung lưng kích n. Cht kích n là mt lưng thuc n nh nhưng mnh và nhy, ñưc ch to sn dưi dng kíp n hoc dây n. ði vi phát mìn ln thì cht kích n chia làm 2 tng: kích n mi n khi thuc n. Mi n là lưng thuc n gn sau kíp có sc công phá mnh. Hình 2. 14 Cu to kíp ñt và kíp ñin 1v nhôm hoc ñng. 2thuc kích n ln 2. 3v dng thuc kích n ln 1.4thuc kích n ln 1. 5ñim ho ( mt ngng). 6cht cháy chm.7dây tóc bc cháy. 8dây ñin; 9cht cách ly. Kíp n có hai loi : kíp n ñt và kíp ñin. 25
28. Kíp ñt ñưc gn vào dây cháy chm, khi ñt mt ñu dây thuc cháy dn ñn kíp và làm cho cht n trong kíp phát n. Kíp ñin khác vi kíp ñt là phía ñuôi kíp có b phn gây cháy bng dây tóc và ñt nóng bng dòng ñin dn vào bng dây dn. C hai loi kíp có v bng ñng hoc nhôm, ñưng kính ∅=5,5 ÷7mm và có chiu dài theo s hiu ca kíp. Các b phn ca hai loi kíp th hin trong hình 2.14. ð làm cho kíp phát n dùng bin pháp ñt nóng lưng thuc kích n cc nhy 4, khi này tip tc làm cho lưng thuc 2 có sc công phá ln ñu kíp phát n to thành xung lưng kích n làm cho khi thuc chính ca qu mìn phát n. Ngun nhit ñt nóng lưng thuc s 4 là do ñt dây cháy chm hoc nung nóng dây tóc bng dòng ñin dn t ngun xa vào. Dây cháy chm là mt si dây có ñưng kính 5 ÷6mm, trong lõi ñt cht dn cháy gm thuc n ñen+bt than+diêm tiêu bc bng 3 lp si bông phía ngoài ph hc ín ñ chng m. Dây chy chm ñưc sn xut thành cun dài, khi s dng phi ct ra tng ñon có chiu dài tính toán và lp vào kíp ñt. Dây dn n : Dùng ñ truyn n t nơi phát n ñn qu mìn. Dây n có lõi là thuc n mnh ( Hexoghen,Têtrin) nhưng vi lưng nh bên ngoài có v bc bng nha bo v, dây dn t v trí ñim ho ñn qu mìn, trên v dây có ch hưng truyn n. Tc ñ truyn n 7000m/s. Nu dùng dây dn n qun quanh vt cn phá và cho n có th ct ñt hoc phá v vt ñó. Như vy dây dn n là mt loi mìn si dài. ð làm cho dây dn phát n phi dùng kíp buc p vào ñu dây và ñim ha, kíp n làm cho lõi thuc trong dây kích n và khi thuc n cui dây n theo. 2. 2.3 Bin pháp n mìn : Có ba bin pháp n mìn : n mìn p, n mìn l và n mìn bung. Trong thi công cu ch s dng bin pháp n mìn l nh và n p. N mìn p dùng ñ phá ñá m côi, ct ñt kt cu. Thuc n ñưc gói cht thành qu bc phá và buc vào khi ñá hoc gài xung phía dưi khi ñá, trong gói thuc n ñã gài kíp n. Lưng thuc tính tóan ñ ñ làm v khi ñá thành nhng hòn nh ñ có th vn chuyn ñi ñưc. 26
29. Hình 2. 15 Bin pháp n p mìn. a) phá ñá tng trên cn. b) phá ñá và ct cc dưi nưc. 1 Gói bc phá. 2 Dây cháy chm có gài kíp. 3 ðt do hoc bt do ñp ngoài Khi n mìn ñ ct kt cu thép có tit din t hp, ng vi mi b phn ca t hp tit din b trí mt lưng n riêng. Các lưng n ñt di din nhau ñ tăng hiu ng ct. Hình 2. 16 B trí lưng n ct kt cu thép, các s ch v trí các gói thuc n, ñơn v tính bng mm . N mìn l nh ñ phá ñá h móng hoc phá d kt cu bê tông. L khoan có ñưng kính ∅42 ÷60mm. Chiu dài l khoan căn c vào chiu dày lp ñá cn ñào hoc ca kt cu bê tông cn phá. Cu to mt qu mìn np bao gm : phía ñáy l mìn là thuc n ñưc lèn cht, phn thuc trên cùng có gài kíp và ni ra ngoài l mìn bng dây cháy chm hoc dây ñin. Phn l mìn còn li phi ñưc lèn cht bng mùn khoan ca l mìn, bng ñt sét do. Phn chèn lp này gi là bua mìn, bua càng cht, hiu qu n phá càng cao. Chiu dài ca ñon bua phi không ñưc nh hơn 1/3 chiu dài toàn b l mìn (Hình 2.17,b). a) b) Hình 2.17 B trí các l mìn ñào phá ñá trong h móng (a) và cu to qu mìn np s dng kíp ñin . 1 các thi thuc n. 2 kíp ñin 3 bua mìn 27
30. Np thuc n : Thuc n gói thành gói nh, buc cht, có ñưng kính nh hơn ñưng kính l và th nh tng thi xung l khoan. Hoc nu là thuc bt thì dùng phu bng bìa cng rót ít mt thuc vào l khoan, sau mt lưt rót thuc dùng gy g nén cht ri rót tip. Thi thuc sau cùng gn kíp. Nu là kíp ñt, ñu dây cháy chm gi c ñnh trên ming l khoan bng mt khúc g nh. Nu là kíp ñin, hai ñu dây dn mnh d b ñt nên dùng hai mnh na buc p ñ bo v , ñu dây kéo ch trên ming l khoan. Mìn np dùng ñ ñào h móng trong nn ñá, các l khoan ñưc b trí theo hình mt sàng trên din tích ñáy h móng. C ly gia các l khoan xác ñnh theo ch s tác dng n n thông qua các công thc kinh nghim sau : a = 5,0 w(n +1) (2 15). b = ,0 435w()n +1 Chiu dài ñưng kháng w ly bng chiu sâu cn ñào. Chiu sâu l khoan L k bng 1,1w. Ti gia h móng khoan 4 l xiên chéo vào nhau to thành hình phu gi là các l mìn moi. Các l mìn này n trưc to thêm mt thoáng cho các l mìn n phá sau (hình 217). Khoan mt lưt cho xong ht các l khoan, sau khi khoan xong mt l phi dùng nút ñóng kín. Dưi ñáy h móng thưng có nưc ngm nên cn lưu ý s dng loi thuc n không b tan có kh năng n ñưc trong nưc và s dng kíp ñin. Các mi ni dây dn phi ñm bo không b thm nưc, chng chp hay dò ñin. Kíp dùng cho các qu mìn n phá là kíp vi sai hn chm gi so vi các kíp ca l mìn moi khong 100 s. Vt liu ñ lp bua là ñt sét do. 2. 2. 4Tính toán lưng n : Mc tiêu ca mt v n là phá v ñưc mt khi lưng ñt, ñá hoc kt cu có th tích là V(m 3), to thành nhng viên có kích c ñã ñnh. V n theo mt hình thc ñã chn trưc. Ngoài ra phi ñm bo nhng yêu cu v ñiu kin an toàn ca chn ñng do v n gây ra ñi vi các công trình bên cnh và khng ch tuyt ñi các tai nn do ñá bay. ð ñt ñưc nhng mc tiêu trên, trưc mi v n cn phi lp h sơ k thut thit k v n gi là h chiu n mìn ( Document of Blasting Operation) trong ñó ni dung quan trng là tính toán khi lưng thuc n cn thit va ñ cho v n. Lưng n là khi lưng thuc np trong mt qu mìn. ði vi bin pháp n mìn l nh theo hình thc n om, lưng n ñưc xác ñnh theo công thc : C = qW 3 ( kg ) (216) trong ñó : q lưng thuc n tiêu chun Amônít N 09 cn thit ñ phá v 1m 3 ñt ñá ( kg/m 3) W ñưng kháng nh nht tính t tâm n ñn mt thoáng ( m) Khi dùng loi thuc n khác lưng n ñưc nhân vi h s α. C = αqw3 (kg) (2 17) H s α ly theo tng loi thuc n trong bng 2.2 Bng 22 Loi thuc n H s α Loi thuc n H s α 28
31. Amônít No 6 0,85 ðinamit 62% 0,75 Amônít No7 0,9 NitơratAmôn 1,45 TNT 0,85 Khi n theo hình thc n tung hoc văng xa, lưng n ñưc tính theo công thc ca Bôrexcp : C = qw3 ( 4,0 + 6,0 n 3 ) (kg) (2 18) Khi lưng thuc s dng trong mt v n bng lưng n nhân vi s lưng N qu mìn. Q = C.N kg Lưng n ñ phá v tng ñá có th tích V≤ 15m 3 bng ch tiêu n p nhân vi th tích ca tng ñá : C = q1V ( kg) (219) 3 q 1 – ch tiêu n p ñi vi ñá ly bng 1,8 ÷0,2 (kg/m ) Lưng n ñ ct gc cây, cc g bng h s k nhân vi bình phương ñưng kính ca cây g : C = kd 2 (kg ) (2 20) k – h s tính vi thuc TNT, g tp khô ly bng 1; g ưt hoc tươi nhân lên 1,25. G hng sc, hoc t thit nhân lên 1,5 ÷2 ln. d ñưng kính cây g (cm ). Lưng n ñ ct kt cu thép xác ñnh theo công thc : C = qah 2 (kg) (2 21) q ch tiêu thuc n Amônit N 09 ly bng 0,077 kg. a chiu dài vt ct ca liu n cm h chiu dày ca chi tit thép cn ct ñt cm Ch thiêu thuc n ñi vi mt s loi ñt ñá Bng 2 3 Ch tiêu thuc n q kg/m 3 Phân loi ñt ñá Tên ñt ñá N om N văng xa Cát 1,82,0 Cát chc,m 1,41,5 III Sét, sét pha cát nng 0,40,45 1,21,35 IV ðt sét chc 0,40,5 1,21,5 IV ÷V Hoàng th 0,350,45 1,11,5 V ðá phn 0,30,35 0,91,1 VVI Thch cao, ñá vôi sét 0,40,5 1,21,5 VIVII ðá vôi,ñá vôi v sò san hô 0,60,7 1,82,1 VI ðá phún xut nt n 0,50,6 1,51,8 VIVII ðá cui kt, dăm kt 0,450. 55 1,351,65 VIVIII Sa thch sét kt,dip thch sét,ñá vôi sét. 0,450,55 1,351,65 VIIIIX Dôlômit,ñá vôi,sa thch 0,50,65 1,51,95 IXXV Granit 0,60,85 1,82,55 XIIXVI Bazan, anñêzit 0,70,9 2,12,7 XIV Quăc zit 0,60,7 1,82,1 XIVXV Pooc fe rit 0,80,85 2,12,55 29
32. Khi lưng thuc phát n ñng thi trong mt v n không ñưc vưt quá lưng khng ch ñ chn ñng ca nó không nh hưng ñn công trình nm cách tâm n mt khong cách D va và sc ép ca sóng n không nguy him ñi vi ngưi khong cách Dep xác ñnh theo nhng công thc dưi ñây. 3 Khong cách an toàn ñi vi công trình: DVa = kcα Q (m) (2 22) 3 Khong cách an toàn ñi vi sc ép: Dep = 15 Q (m) (223) Loi nn H s k c H s α ðá 5 1 ðt sét 9 1,2 Khong cách bay xa ca nhng viên ñá l có th ñn 140 m. 2. 2.5 ðiu khin n : Nhng phương tin ñiu khin n giúp chúng ta ch ñng gây n mt khong cách an toàn cách xa nơi xy ra v n. Có ba bin pháp ñiu khin n là : dùng dây cháy chm, dùng dây dn n và dùng ñin. C ba bin pháp ñu dùng kíp ñ kích n. a) ðiu khin n bng dây cháy chm : Khi ñt mìn, mt ngưi có th ñt nhiu qu sau ñó chy v ch n np an toàn ñ ch các qu mìn phát n. Chiu dài ñon dây cháy chm ca qu mìn châm ñu tiên ñưc xác ñnh theo công thc : [(n −1)t + t + 50] L = 1 2 (m) (2 24) v trong ñó: n s lưng qu mìn do mt ngưi ñt. t1 thi gian ñt mt dây cháy chm ( 2s). t2 thi gian n np 60s/100m. 50 thi gian d tr (s). ν tc ñ cháy ca dây xác ñnh theo bin pháp ñt th (cm/ s). Nhng qu mìn tip theo theo th t ñt, chiu dài dây cháy chm ct ngn dn mi ln s lưng mìn ñt n bt ñi 1 qu. Khi ct dây cháy chm phi dùng dao sc ct ngt mt nhát, không ñưc ct nhiu ln s làm rơi mt thuc cháy trong lõi hoc làm cho nha ñưng v mit vào che kín làm lõi thuc không bt cháy ñưc. Mt ñu dây ct thng, mt ñu ct vát. Lun ñu dây ct thng vào trong ñu kíp, không ñưc chm mnh vào mt ngng ca kíp. Dùng kìm chuyên dng kp cht v ñuôi kíp vào ñu dây ñ gi không cho dây tut khi kíp. Chç dïng k×m bãp chÆt vá kÝp D©y ch¸y chËm vo d©y ch¸y chËm kÝp Dïng dao s¾c c¾t v¸t ®Ó lm chç ch©m löa 30
33. Hình 2. 19 Lp dây cháy chm vào kíp ñt Khi châm la dùng mi châm hoc áp ñu que diêm vào lõi thuc ri qut la, không ñt bng cách hơ trên ngn la, làm như vy thuc khó bt cháy do nha ñưng b ñt nóng chy che kín mt lõi thuc. b) ðiu khin n bng dây dn n : Dùng dây dn n ñ truyn n t v trí ñim ha ñn khi thuc n nm cách xa mt khong cách an toàn. Dùng dây dn n ñ ni nhiu qu mìn li vi nhau thành mt mng cùng chung mt ln ñim ha. Các qu mìn ñưc ni vi nhau bng dây dn n s phát n ñng thi và gn như ngay lp tc sau khi ñim ha. Dây dn n có th buc ni vi nhau ñ kéo dài thêm hoc chia thành nhánh t ñưng truyn n chính ñn các phát mìn riêng r theo sơ ñ ni tip hoc song song. Khi buc thành nhánh phi ni dây nhánh xuôi theo hưng truyn n, nu buc ngưc li, dây dn s không truyn n. Hình 2. 20 ðu các qu mìn vào mng bng dây dn n c) ðiu khin n bng ñin : ðiu khin n dùng ñin là tin nht, dùng ngun ñin ñ làm cho kíp ñin phát n và xung lưng ca kíp s kích n khi thuc trong mi qu mìn. ð làm cho mt kíp ñin phát n cn ngun ñin mt chiu có ñin áp U=1V và cưng ñ dòng I = 1A. Vi ngun yu hơn kíp vn có th n nhưng không chc chn vì vy ñ ñm bo an toàn, khi ñu các qu mìn vi nhau không ñưc ñ cho bt kì ngun ñin ngu nhiên nào tip xúc vi mch. Mi qu mìn có hai ñu dây dn ca ñuôi kíp ch sn. Các qu mìn ñưc ni li vi nhau theo sơ ñ mch ñin ni tip, song song hoc hn hp. Mt mng ñin ca bãi mìn gm mt dây trc chính dn t bãi n ti nơi n np và ñu vào ngun ñin ca máy ñim ha. T dây trc chính có dây ni dn ñn v trí tng qu mìn và dây ñon ñ ni tng qu mìn vi nhau. Hình 2. 21 Sơ ñ ni mng các qu mìn cdây chính ; ndây ni ; d dây ñon; edây ñuôi kíp ; k kíp mìn Ni theo sơ ñ mch ni tip, ngun ñin phát n yêu cu phi có ñin áp ln. ðin tr ca mng xác ñnh theo công thc : R = Rc + Rn + Rd + n(Re + Rk ) ( ) (2 25) Dòng ñin qua mng ( cũng là dòng qua mi kíp ñin) yêu cu : U I k = ≥ 1 (A) ( 2 26) R + rmay ðin áp ngun ñin : U ≥ (Rc + Rn + Rd )+ n(Re +1) (V) (2 27) ðu mch ni tip d kim tra ñiu kin kín mch trưc khi ñim ha. Ni theo sơ ñ mch ñin song song ngun ñin phát n yêu cu phi có tr s dòng ln. ðin tr ca mnh xác ñnh theo công thc : R + R R = R + R + k e ( ) (2 28) c n n Tr s dòng ñin yêu cu : 31
34. U I k = ≥ 1 (A ) (2 29) nRk trong ñó: R c ñin tr ca dây trc chính . Rn ñin tr ca dây ni t trc chính ñn tng qu mìn Rd ñin tr các dây ñon Re ñin tr dây ñuôi kíp Rk ñin tr ca mt kíp rmay ñin tr trong ca máy ñim ho n s lưng kíp Ngun ñin thưng dùng máy ñim ha chuyên dng, phát ñin bng bin pháp quay tay và ñin ñưc tích bng t cho ñn khi ñ tr s ñin áp thit k. Mi loi máy có tr s ñin áp và kh năng cung cp dòng cho mt mng có ñin tr cho phép nht ñnh, ví d máy ñim ha ù2 ca Nga có các tr s biu kin như sau U=1500V; Rcho phep =950 . Sau khi thit k mng ñin ca bãi mìn, xác ñnh ñưc các tr s ca mng và căn c vào ñó ñ chn loi máy ñim ha cho phù hp. 2. 2. 6 Bin pháp n mìn có che chn : Trong thi công cu chúng ta thưng gp phi nhng trưng hp phi t chc n phá trong ñiu kin xung quanh có nhng công trình không th di di ñưc, ñ bo v nhng công trình này tránh khi chn ñng do sóng xung kích ta phi tính toán lưng n trong mt ln phát n không ñưc vưt quá khi lưng Q ñ khong cách D va trên nh hơn khong cách t ñim phát n ñn công trình cn bo v. Ngoài nh hưng ca sóng chn ñng, công trình xung quanh còn chu va ñp ca các mnh v ca ñá hay ca vt liu b phá văng ra, khong cách bay xa ca nhng mnh này ln, trong ñiu kin công trưng rt khó kim soát hin tưng này. ð khc phc ngưi ta áp dng bin pháp n mìn có che chn. Vt liu che chn phi là nhng vt liu mm , ñàn hi và r tin như rơm r, cây c. Hiu qu nht là nùn rơm bn thành tm chn quây kín xung quanh nhng qu mìn hoc ñy hn lên vùng n. Nu không có sn nùn rơm có th dùng nhiu tm lưi B40 căng trên khung thép làm thành tm chn ñt che v phía chng ñá bay. Không nên dùng thép tm ñy lên vùng n, tm thép s b phá hoi. 2. 2. 7 Thit b khoan l mìn : Loi máy dùng thông dng ñ n phá trong xây dng giao thông là máy khoan ñpxoay chy bng hơi ép. Tác dng phá ñá ch yu là do va ñp ca búa lên mũi khoan, sau mi ln ñp, mũi khoan xoay ñi mt góc 10 ÷15 0 ngưc chiu kim ñng h. Máy khoan ñp còn gi là búa khoan . Choòng khoan gm : cn khoan có chiu dài 2,5 ÷5,5m làm bng thép các bon cng, dc theo thân cn khoan có l ∅6 ñ thi mùn khi l khoan. ðu choòng to giác lc lăng ñ lp vào b ly hp ca búa và có ñai g ñ mc vào khoá gi. Mũi khoan ñ ri, lp vào cn khoan theo nguyên lý làm vic ca nêm, sau mt thi gian khoan mũi b mòn có th tháo ra và thay th mũi mi. Mũi khoan có nhiu loi,tuỳ thuc vào ñ cng ca ñá mà chn loi mũi thích hp mũi ch nht (),dùng cho loi ñá có f =5 ÷7; mũi ch thp (+),dùng cho ñá có f=10 ÷14 mũi hoa kh (
    ),dùng cho ñá rt cng. 32
35. f – h s kiên c theo cách phân loi ñt ñá ca Prôtôñiakônp, ñi vi ñá bng cưng ñ chu nén tính bng kG/cm 2 chia cho 100. Búa khoan tay loi é có trng lưng 18 ÷31kg Chiu dài l khoan ti ña 4 ÷5m. ðưng kính l 42 ÷60mm. Khoan ñp có cu to ñơn gin, an toàn, khi khoan cn khoan xoay tng góc nh ñ thay ñi v trí mũi khoan sau mi ln ñp. H−íng truyÒn næ H−íng truyÒn næ Hình 2. 19 Lp dây cháy chm vào kíp ñt Khi châm la dùng mi châm hoc áp ñu que diêm vào lõi thuc ri qut la, không ñt bng cách hơ trên ngn la, làm như vy thuc khó bt cháy do nha ñưng b ñt nóng chy che kín mt lõi thuc. b) ðiu khin n bng dây dn n : Dùng dây dn n ñ truyn n t v trí ñim ha ñn khi thuc n nm cách xa mt khong cách an toàn. Dùng dây dn n ñ ni nhiu qu mìn li vi nhau thành mt mng cùng chung mt ln ñim ha. Các qu mìn ñưc ni vi nhau bng dây dn n s phát n ñng thi và gn như ngay lp tc sau khi ñim ha. Dây dn n có th buc ni vi nhau ñ kéo dài thêm hoc chia thành nhánh t ñưng truyn n chính ñn các phát mìn riêng r theo sơ ñ ni tip hoc song song. Khi buc thành nhánh phi ni dây nhánh xuôi theo hưng truyn n, nu buc ngưc li, dây dn s không truyn n. Hình 2. 20 ðu các qu mìn vào mng bng dây dn n c) ðiu khin n bng ñin : ðiu khin n dùng ñin là tin nht, dùng ngun ñin ñ làm cho kíp ñin phát n và xung lưng ca kíp s kích n khi thuc trong mi qu mìn. ð làm cho mt kíp ñin phát n cn ngun ñin mt chiu có ñin áp U=1V và cưng ñ dòng I = 1A. Vi ngun yu hơn kíp vn có th n nhưng không chc chn vì vy ñ ñm bo an toàn, khi ñu các qu mìn vi nhau không ñưc ñ cho bt kì ngun ñin ngu nhiên nào tip xúc vi mch. Mi qu mìn có hai ñu dây dn ca ñuôi kíp ch sn. Các qu mìn ñưc ni li vi nhau theo sơ ñ mch ñin ni tip, song song hoc hn hp. Mt mng ñin ca bãi mìn gm mt dây trc chính dn t bãi n ti nơi n np và ñu vào ngun ñin ca máy ñim ha. T dây trc chính có dây ni dn ñn v trí tng qu mìn và dây ñon ñ ni tng qu mìn vi nhau. Hình 2. 21 Sơ ñ ni mng các qu mìn cdây chính ; ndây ni ; d dây ñon; edây ñuôi kíp ; k kíp mìn Ni theo sơ ñ mch ni tip, ngun ñin phát n yêu cu phi có ñin áp ln. ðin tr ca mng xác ñnh theo công thc : 33
36. R = Rc + Rn + Rd + n(Re + Rk ) ( ) (2 25) Dòng ñin qua mng ( cũng là dòng qua mi kíp ñin) yêu cu : U I k = ≥ 1 (A) ( 2 26) R + rmay ðin áp ngun ñin : U ≥ (Rc + Rn + Rd )+ n(Re +1) (V) (2 27) ðu mch ni tip d kim tra ñiu kin kín mch trưc khi ñim ha. Ni theo sơ ñ mch ñin song song ngun ñin phát n yêu cu phi có tr s dòng ln. ðin tr ca mnh xác ñnh theo công thc : R + R R = R + R + k e ( ) (2 28) c n n Tr s dòng ñin yêu cu : U I k = ≥ 1 (A ) (2 29) nRk trong ñó: R c ñin tr ca dây trc chính . Rn ñin tr ca dây ni t trc chính ñn tng qu mìn Rd ñin tr các dây ñon Re ñin tr dây ñuôi kíp Rk ñin tr ca mt kíp rmay ñin tr trong ca máy ñim ho n s lưng kíp Ngun ñin thưng dùng máy ñim ha chuyên dng, phát ñin bng bin pháp quay tay và ñin ñưc tích bng t cho ñn khi ñ tr s ñin áp thit k. Mi loi máy có tr s ñin áp và kh năng cung cp dòng cho mt mng có ñin tr cho phép nht ñnh, ví d máy ñim ha ù2 ca Nga có các tr s biu kin như sau U=1500V; Rcho phep =950 . Sau khi thit k mng ñin ca bãi mìn, xác ñnh ñưc các tr s ca mng và căn c vào ñó ñ chn loi máy ñim ha cho phù hp. 2. 2. 6 Bin pháp n mìn có che chn : Trong thi công cu chúng ta thưng gp phi nhng trưng hp phi t chc n phá trong ñiu kin xung quanh có nhng công trình không th di di ñưc, ñ bo v nhng công trình này tránh khi chn ñng do sóng xung kích ta phi tính toán lưng n trong mt ln phát n không ñưc vưt quá khi lưng Q ñ khong cách D va trên nh hơn khong cách t ñim phát n ñn công trình cn bo v. Ngoài nh hưng ca sóng chn ñng, công trình xung quanh còn chu va ñp ca các mnh v ca ñá hay ca vt liu b phá văng ra, khong cách bay xa ca nhng mnh này ln, trong ñiu kin công trưng rt khó kim soát hin tưng này. ð khc phc ngưi ta áp dng bin pháp n mìn có che chn. Vt liu che chn phi là nhng vt liu mm , ñàn hi và r tin như rơm r, cây c. Hiu qu nht là nùn rơm bn thành tm chn quây kín xung quanh nhng qu mìn hoc ñy hn lên vùng n. Nu không có sn nùn rơm có th dùng nhiu tm lưi B40 căng trên khung thép làm thành tm chn ñt che v phía chng ñá bay. Không nên dùng thép tm ñy lên vùng n, tm thép s b phá hoi. 2. 2. 7 Thit b khoan l mìn : 34
37. Loi máy dùng thông dng ñ n phá trong xây dng giao thông là máy khoan ñpxoay chy bng hơi ép. Tác dng phá ñá ch yu là do va ñp ca búa lên mũi khoan, sau mi ln ñp, mũi khoan xoay ñi mt góc 10 ÷15 0 ngưc chiu kim ñng h. Máy khoan ñp còn gi là búa khoan . Choòng khoan gm : cn khoan có chiu dài 2,5 ÷5,5m làm bng thép các bon cng, dc theo thân cn khoan có l ∅6 ñ thi mùn khi l khoan. ðu choòng to giác lc lăng ñ lp vào b ly hp ca búa và có ñai g ñ mc vào khoá gi. Mũi khoan ñ ri, lp vào cn khoan theo nguyên lý làm vic ca nêm, sau mt thi gian khoan mũi b mòn có th tháo ra và thay th mũi mi. Mũi khoan có nhiu loi,tuỳ thuc vào ñ cng ca ñá mà chn loi mũi thích hp mũi ch nht (),dùng cho loi ñá có f =5 ÷7; mũi ch thp (+),dùng cho ñá có f=10 ÷14 mũi hoa kh (
    ),dùng cho ñá rt cng. f – h s kiên c theo cách phân loi ñt ñá ca Prôtôñiakônp, ñi vi ñá bng cưng ñ chu nén tính bng kG/cm 2 chia cho 100. Búa khoan tay loi é có trng lưng 18 ÷31kg Chiu dài l khoan ti ña 4 ÷5m. ðưng kính l 42 ÷60mm. Khoan ñp có cu to ñơn gin, an toàn, khi khoan cn khoan xoay tng góc nh ñ thay ñi v trí mũi khoan sau mi ln ñp. Hình 2. 19 Lp dây cháy chm vào kíp ñt Khi châm la dùng mi châm hoc áp ñu que diêm vào lõi thuc ri qut la, không ñt bng cách hơ trên ngn la, làm như vy thuc khó bt cháy do nha ñưng b ñt nóng chy che kín mt lõi thuc. b) ðiu khin n bng dây dn n : Dùng dây dn n ñ truyn n t v trí ñim ha ñn khi thuc n nm cách xa mt khong cách an toàn. Dùng dây dn n ñ ni nhiu qu mìn li vi nhau thành mt mng cùng chung mt ln ñim ha. Các qu mìn ñưc ni vi nhau bng dây dn n s phát n ñng thi và gn như ngay lp tc sau khi ñim ha. Dây dn n có th buc ni vi nhau ñ kéo dài thêm hoc chia thành nhánh t ñưng truyn n chính ñn các phát mìn riêng r theo sơ ñ ni tip hoc song song. Khi buc thành nhánh phi ni 35
38. dây nhánh xuôi theo hưng truyn n, nu buc ngưc li, dây dn s không truyn n. Hình 2. 20 ðu các qu mìn vào mng bng dây dn n c) ðiu khin n bng ñin : ðiu khin n dùng ñin là tin nht, dùng ngun ñin ñ làm cho kíp ñin phát n và xung lưng ca kíp s kích n khi thuc trong mi qu mìn. ð làm cho mt kíp ñin phát n cn ngun ñin mt chiu có ñin áp U=1V và cưng ñ dòng I = 1A. Vi ngun yu hơn kíp vn có th n nhưng không chc chn vì vy ñ ñm bo an toàn, khi ñu các qu mìn vi nhau không ñưc ñ cho bt kì ngun ñin ngu nhiên nào tip xúc vi mch. Mi qu mìn có hai ñu dây dn ca ñuôi kíp ch sn. Các qu mìn ñưc ni li vi nhau theo sơ ñ mch ñin ni tip, song song hoc hn hp. Mt mng ñin ca bãi mìn gm mt dây trc chính dn t bãi n ti nơi n np và ñu vào ngun ñin ca máy ñim ha. T dây trc chính có dây ni dn ñn v trí tng qu mìn và dây ñon ñ ni tng qu mìn vi nhau. Hình 2. 21 Sơ ñ ni mng các qu mìn cdây chính ; ndây ni ; d dây ñon; edây ñuôi kíp ; k kíp mìn Ni theo sơ ñ mch ni tip, ngun ñin phát n yêu cu phi có ñin áp ln. ðin tr ca mng xác ñnh theo công thc : R = Rc + Rn + Rd + n(Re + Rk ) ( ) (2 25) Dòng ñin qua mng ( cũng là dòng qua mi kíp ñin) yêu cu : U I k = ≥ 1 (A) ( 2 26) R + rmay ðin áp ngun ñin : U ≥ (Rc + Rn + Rd )+ n(Re +1) (V) (2 27) ðu mch ni tip d kim tra ñiu kin kín mch trưc khi ñim ha. Ni theo sơ ñ mch ñin song song ngun ñin phát n yêu cu phi có tr s dòng ln. ðin tr ca mnh xác ñnh theo công thc : R + R R = R + R + k e ( ) (2 28) c n n Tr s dòng ñin yêu cu : U I k = ≥ 1 (A ) (2 29) nRk trong ñó: R c ñin tr ca dây trc chính . Rn ñin tr ca dây ni t trc chính ñn tng qu mìn Rd ñin tr các dây ñon Re ñin tr dây ñuôi kíp Rk ñin tr ca mt kíp rmay ñin tr trong ca máy ñim ho n s lưng kíp Ngun ñin thưng dùng máy ñim ha chuyên dng, phát ñin bng bin pháp quay tay và ñin ñưc tích bng t cho ñn khi ñ tr s ñin áp thit k. Mi loi máy 36
39. có tr s ñin áp và kh năng cung cp dòng cho mt mng có ñin tr cho phép nht ñnh, ví d máy ñim ha ù2 ca Nga có các tr s biu kin như sau U=1500V; Rcho phep =950 . Sau khi thit k mng ñin ca bãi mìn, xác ñnh ñưc các tr s ca mng và căn c vào ñó ñ chn loi máy ñim ha cho phù hp. 2. 2. 6 Bin pháp n mìn có che chn : Trong thi công cu chúng ta thưng gp phi nhng trưng hp phi t chc n phá trong ñiu kin xung quanh có nhng công trình không th di di ñưc, ñ bo v nhng công trình này tránh khi chn ñng do sóng xung kích ta phi tính toán lưng n trong mt ln phát n không ñưc vưt quá khi lưng Q ñ khong cách D va trên nh hơn khong cách t ñim phát n ñn công trình cn bo v. Ngoài nh hưng ca sóng chn ñng, công trình xung quanh còn chu va ñp ca các mnh v ca ñá hay ca vt liu b phá văng ra, khong cách bay xa ca nhng mnh này ln, trong ñiu kin công trưng rt khó kim soát hin tưng này. ð khc phc ngưi ta áp dng bin pháp n mìn có che chn. Vt liu che chn phi là nhng vt liu mm , ñàn hi và r tin như rơm r, cây c. Hiu qu nht là nùn rơm bn thành tm chn quây kín xung quanh nhng qu mìn hoc ñy hn lên vùng n. Nu không có sn nùn rơm có th dùng nhiu tm lưi B40 căng trên khung thép làm thành tm chn ñt che v phía chng ñá bay. Không nên dùng thép tm ñy lên vùng n, tm thép s b phá hoi. 2. 2. 7 Thit b khoan l mìn : Loi máy dùng thông dng ñ n phá trong xây dng giao thông là máy khoan ñpxoay chy bng hơi ép. Tác dng phá ñá ch yu là do va ñp ca búa lên mũi khoan, sau mi ln ñp, mũi khoan xoay ñi mt góc 10 ÷15 0 ngưc chiu kim ñng h. Máy khoan ñp còn gi là búa khoan . Choòng khoan gm : cn khoan có chiu dài 2,5 ÷5,5m làm bng thép các bon cng, dc theo thân cn khoan có l ∅6 ñ thi mùn khi l khoan. ðu choòng to giác lc lăng ñ lp vào b ly hp ca búa và có ñai g ñ mc vào khoá gi. Mũi khoan ñ ri, lp vào cn khoan theo nguyên lý làm vic ca nêm, sau mt thi gian khoan mũi b mòn có th tháo ra và thay th mũi mi. Mũi khoan có nhiu loi,tuỳ thuc vào ñ cng ca ñá mà chn loi mũi thích hp mũi ch nht (),dùng cho loi ñá có f =5 ÷7; mũi ch thp (+),dùng cho ñá có f=10 ÷14 mũi hoa kh (
    ),dùng cho ñá rt cng. f – h s kiên c theo cách phân loi ñt ñá ca Prôtôñiakônp, ñi vi ñá bng cưng ñ chu nén tính bng kG/cm 2 chia cho 100. Búa khoan tay loi é có trng lưng 18 ÷31kg Chiu dài l khoan ti ña 4 ÷5m. ðưng kính l 42 ÷60mm. Khoan ñp có cu to ñơn gin, an toàn, khi khoan cn khoan xoay tng góc nh ñ thay ñi v trí mũi khoan sau mi ln ñp. 37
40. Hình 2.22 Khoan cm tay chy bng hơi ép. a) Máy khoan. b) Choòng khoan. c) ðu khoan. Trong trưng hp khi lưng khoan nh, chiu sâu mi l khoan khong dưi 50cm có th dùng loi khoan cm tay xoay ñp chy ñin, ñưng kính l khoan ti ña 32mm. 2. 2. 8 – H chiu n mìn : H chiu n mìn là mt tài liu k thut và pháp lý dùng cho mi ñt n. Ni dung ca tài liu này là thit k bãi mìn cho mi ñt n phá bao gm bình ñ b trí các l mìn, cu to l mìn, lưng n trong tng qu mìn, bin pháp ñiu khin n. Trong h chiu th hin bin pháp t chc mi ñt n gm thi gian, hiu lnh và phân công canh gác, cnh gii, phân công trách nhim ca mi thanh viên tham gia công tác n phá. H chiu phi ñưc duyt, trong ñó có s tham gia ca cơ quan phòng cháy cha cháy và thanh tra an toàn lao ñng. 2.2.9 – Mt s nguyên tc cn thit khi t chc n mìn trên công trưng : 1. Ch ñưc phép t chc n mìn khi có s cho phép ca cơ quan phòng cháy cha cháy và b phn an toàn lao ñng. 2. Phi lp h chiu n mìn và h chiu này phi ñưc duyt trưc khi t chc n phá. 3. Ch có nhng ngưi ñưc ñào to và có chng ch chuyên nghip mi ñưc tham gia công tác n phá mìn. 4. Kho thuc n và các phương tin n phi ñúng tiêu chun theo qui ñnh ca cơ quan phòng cháy và cha cháy. 5. Trưc khi n mìn, nhng công trình và thit b có kh năng b hư hi do ñá văng phi ñưc che chn k. 6. Sơ tán mi thành viên không có phn s ra khi khu vc nh hưng. Mi li vào khu vc n mìn phi có canh gác cnh gii nghiêm ngt. 38
41. 7. Gi n mìn ñưc thông báo t trưc và c ñnh. Các hiu lnh phi nghe rõ t xa. 8. Ch ñưc báo yên khi chc chn không còn nguy him trong khu vc n mìn 2.3 CÔNG TÁC BÊ TÔNG . Công tác bê tông bao gm các ni dung công vic : chun b vt liu, ch to hn hp va bê tông,vn chuyn va, ñ và ñm bê tông, bo dưng bê tông. Công tác bê tông chim t trng ln trong các công tác thi công cu và ñưc thc hin trong hu ht các hng mc ca công trình. Công tác bê tông có v trí quan trng trong xây dng nói chung và trong thi công cu nói riêng. Nó nh hưng trc tip ñn cht lưng ca công trình và tin ñ thi công , t chc thc hin có hiu qu công tác này ñng nghĩa vi vic to nên hiu qu sn xut ca công trưng. Va bê tông s dng trên công trưng cu bao gm mt hoc c ba loi sau : Va bê tông ch to ti ch bng máy trn di ñng. Va bê tông ch to ti trm trn c ñnh trên công trưng. Bê tông tươi thương phm mua ca nhà máy bê tông. 2.3.1 Công vic chun b vt liu : Vt liu dùng cho bê tông bao gm : cát , ñá dăm, xi măng, nưc và ph gia. Nhng vt liu này ñu phi ñưc kim tra bng các thí nghim theo tiêu chun ñã ñưc tha thun gia nhà thu và ch ñu tư. Vt liu tr nưc ñưc tp kt ñn công trưng vi s lưng d tr ñm bo thi công liên tc và ñưc cha trong kho và bãi cha vt liu. V kho bãi chúng ta s nghiên cu trong phn T chc thi công. Cát dùng cho bê tông là cát t nhiên ly t ngun khai thác ñưc chp thun , phi ñáp ng các yêu cu : Sch : lưng bùn sét, bi và cht hu cơ ln trong cát không ñưc vưt quá t l cho phép sau ( Theo TCVN 177086) Có cp phi ñu : T l % tích t lt qua sàng theo trng lưng phù hp vi bng 24. B¶ng 2-4 Cì sng (mm) TØ lÖ % theo träng l−îng tÝch tô trªn sng 4,75 0 2,63 05 2,36 020 1,18 1550 TØ lÖ % sãt tÝch lòy trªn sãt%tÝchlòy lÖsng TØ trªn 0,6 4075 0,3 7090 Cì sng (mm) 0,15 8098 Ct liu thô dùng cho bê tông là ñá dăm xay t ñá vôi hoc ñá nguyên khai có cưng ñ ≥ 1,5 ln cưng ñ ca s hiu bê tông và ít nht bng 40Mpa. ðá dăm qui ñnh kích c ht 12, 24 và 46 dùng cho bê tông các kt cu ca cu. ðá phi ñm bo nhng yêu cu : Sch: s lưng các tp cht không ñưc vưt quá t l % theo trng lưng có th tham kho bng 26. 39
42. Bng 25 MC ð LN TP CHT CHO PHÉP THEO MÁC BÊ TÊN CÁC CH TIÊU TÔNG Nh hơn 100 150200 Ln hơn 200 1. Sét, á sét, các tp cht khác không không Không dng cc 2. lưng ht trên 5mm, tính bng % khi klưng cát, 10 10 10 không ln hơn 3. hàm lưng mui gc sunfat, sunfit tính ra SO 3 tính 1 1 1 bng % khi lưng, không ln hơn 4. Hàm lưng mica, tính bng % khi lưng cát, không ln 1,5 1 1 hơn 5. Hàm lưng bùn, bi sét, tính bng % khi lưng cát 5 3 3 không ln hơn 6. Hàm lưng tp cht hu cơ th theo phương pháp so Mu s hai Mu s hai Mu chun mu, mu ca dung dch trên cát không sm hơn ðu ht : T l các ht dài, ht dt là nhng ht có chiu dài ≥3 ln chiu rng và chiu rng ≥ 3ln chiu dày không ñưc vưt quá 1% theo trng lưng. Cp phi ht phi tha mãn yêu cu ghi trong bng 27 ( tham kho ). Bng 26 T l % tính theo trng Loi tp cht lưng Các cc ñt sét. 0,25 Các ht mm. 5,0 Vt liu có t trng nh 1,0 hơn 1,95 kN /m 3 Xi măng dùng cho bê tông trong các kt cu cu phi có s hiu ít nht là PC30. Loi xi măng dùng do ch ñu tư quyt ñnh và không ñưc pha trn nhiu loi xi măng vi nhau. Xi măng dùng trong mt ñt ñ bê tông phi cùng mt lot sn xut ca nhà máy. 40
43. Bng 27 Kích T l % theo trng lưng các ht lt qua mt sàng tiêu chun (mm) thưc ht (mm) 80 60 50 40 25 20 15 10 5 2,5 520 100 90100 2055 010 05 2040 100 90100 2055 015 05 4060 100 90100 3570 015 05 Nưc ngt thiên nhiên dùng cho sinh hot có ñ pH ≥4 ñu có th dùng cho bê tông. 2.3.2 Ch to va bê tông : Hn hp va bê tông ñưc ch to trên công trưng bng hai hình thc : trn bng máy trn cơ ñng và bng trm trn c ñnh. Không ñưc phép trn bng tay. Có hai loi máy trn bê tông hot ñng theo hai nguyên tc khác nhau : Máy trn cưng bc : Thùng trn ñưc ch to hai dng, loi hình tr thp c ñnh v trí thng ñng và loi hình máng nm ngang. B phn trn va là trc có gn các lưi xng khuy quay ñu , ño trn hn hp theo thi gian quy ñnh và trút va qua ca s m ra dưi ñáy thùng. Máy trn cưng bc thưng dùng cho các trm trn c ñnh. Máy trn rơi t do : Thùng trn hình qu lê quay ñu quanh trc dc và nghiêng ñưc theo mt s góc nghiêng. Trong thùng trn có gn mt s lưi xng b trí theo ñưng xon c. Hn hp va bê tông ñưc nhào trn do liên tc b cun lên và rơi xung t do. Va ñưc trút ñ ra ngoài bng cách xoay gn dc ngưc thùng trn. Các máy trn ñu trn tng m , thùng trn ñưc ch to ñ trn mi m có dung tích 250 , 400, 800 và 1200 lít. Trm trn ñưc lp ñt theo công sut tính toán ñm bo ti thi ñim thi công dn dp nht, va bê tông vn ñưc cung cp ñ ñ ñ bê tông liên tc. Trm trn phi b trí v trí ngay cnh bãi cha ct liu và kho xi măng, gn bãi ñúc cu kin BTCT lp ghép, bãi ñúc dm và không b ngp nưc. Trm trn ñt v trí thun tin cho vic cung cp va ñn các ñim ñ bê tông trên công trưng bng hình thc vn chuyn ñã la chn : nu bng xe ôtô thì phi có 41
44. ñưng công v cho xe ñn tn chân tng hng mc và chiu cao ti thiu ca ming phu rót va so vi cao ñ ñng ca xe là 1,95m. Nu vn chuyn bng máy bơm va thì khong cách t v trí ñt máy bơm ñn ñim thi công xa nht không vưt quá kh năng ñy xa ca máy bơm. Chiu cao ti ña ca ming phu rót so vi thùng cha ca phương tin vn chuyn không ñưc vưt quá 1,5m. Trong mi trm trn ñu có thit b cân ñong t ñng các thành phn cp phi bê tông ñã ñưc thit k ca tng m trn. Hình 2.22 Sơ ñ cu to trm trn bê tông công sut nh. 1 Bãi cha ct liu. 2 Máy cào vun ñng ct liu. 3 Ca bin vn hành. 4 Téc ñng nưc. 5 Máy trn 800 lít. 6 Phu x va. 7 Thit b cân t ñng xi măng. 8 Thit b t ñng ñong nưc. 9 Thit b cân t ñng ct liu. 10 Gu np ct liu. 11 Xi lô cha xi măng ri. 12 Thit b hút xi măng. 13 Xe ch va bê tông. 42
45. Hình 2.22 b Trm trn bê tông trên công trưng. Khi khi lưng ñ bê tông không ln hoc vic vn chuyn va bê tông ñn v trí ñ khó khăn phi tp kt vt liu ra tn chân công trình và t chc trn va ti ch thì phi dùng các máy trn di ñng. Máy trn ñt trên sàn công tác kê cao ñ có th trút va vào ñưc thùng cha ca thit b vn chuyn va ñt phía dưi Mt sàn có din tích ñ rng ñ b trí ct liu ñã ñong sn cho mt m trn, 1 ÷2 bao xi măng và thùng phuy ñng nưc, ch ñng làm vic cho 4 công nhân phc v máy trn. Chiu cao ca sàn công tác so vi mt ñt là 70cm. Cht lưng va bê tông ph thuc vào nhng yu t sau : Thi gian trn. Tc ñ quay thùng. ð chính xác ca vic cân, ñong các thành phn hn hp va. Trình t np các thành phn hn hp. ð ñáp ng yêu cu cht lưng va ñúng theo s hiu mác bê tông và ñt ñưc năng sut trn cao cn t chc vic trn va mt cách khoa hc và ñúng k thut. Trơc ht mt bng thi công phi gn , sch. Sân ñong ct liu phi ñ rng và ñưc láng va. Chun b ñy ñ nhng dng c phc v công tác trn bê tông như xng, cào st, xô múc nưc, thúng hoc r st ñng ct liu. Có bng ghi rõ thành phn hn hp trong mi m trn và thi gian trn mt m. 43
46. Hình 2.24 H c dùng ñong c t li u Hình 2.23 B trí mt bng làm vic ca máy trn rơi t do. 1 Thùng trn. 2 Khung máy. 3 Gu np ct liu 4 Môtơ ñin và ti kéo gu. 5 T vn hành. 6 Sàn công tác. 7 Máng x va. 8 Thùng cha va. 9 Ct liu ñong sn. 10 Thùng ñng nưc. Nhân lc b trí ñ và phân công rõ ràng, b phn ñong và np ct liu là vt v nht cn b trí nhân công hp lý. Ngưi ñng máy có trình ñ tay ngh cao và có kinh nghim. Nhng ngưi tham gia khác phi ñưc hun luyn làm vic theo dây chuyn và ñã tp dưt th trên dây chuyn ñó. Lưng va ca mt m trn thưng theo khi lưng xi măng trong mt bao, mi m trn 1 bao hoc 1/2 bao. Khi lưng xi măng trong bao phi ñưc cân th ñ xác ñnh xem có ñúng như trng lưng ghi trên v bao hay không. Thành phn hn hp trong mt m trn tính theo t l lưng xi măng trong mt m trn so vi lưng xi măng thit k theo s hiu bê tông. Lưng xi măng trong mt m trn (1bao) là x (kg) Các thành phn khác trong 1 m trn s là : x ðá dăm : D = DTK X TK x Cát : C = CTK X TK x Nưc : N = NTK ( lít) X TK x Ph gia : P = PTK (lít) X TK trong ñó : X TK , D TK , C TK , N TK và P TK là lưng xi măng , ñá , cát , nưc và ph gia thit k cho 1m 3 va bê tông. Nu thành phn thit k ca ñá và cát tính theo trng lưng ( kN) thì các giá tr D và C phi ñi sang th tích bng cách chia các giá tr này cho trng lưng th tích ca 44
47. mt m 3 ct liu ñã ñưc thí nghim γ. Sau ñó căn c vào th tích ca cát và ñá ta ñóng hai loi hc mt ñ ñong cát và mt ñ ñong ñá. Hc ñong là mt khi hp ch có bn mt xung quanh bng tôn dày 2mm , có th tích bng ưc s ca th tích cát và ñá trong mt m trn. Hai bên thành hc ñóng hai ñòn khiêng bng g ñ nhc lên sau mi ln ñong. Khi ñong xúc ct liu ñ t nhiên vào trong hc cho ñy có ngn sau ñó dùng mt thưc g gt bng ri khiêng nhc hc lên cao ñt sang ch khác. Ct liu ñã ñong cho xúc vào thúng ñng và ñt lên sàn công tác ch Bng 2.8 s dng. Trình t np ct liu vào thùng trn như sau : Dung ð st ca va ñ 1/2 lưng nưc và cht ph gia, ñ ht lưng ñá , tíchV(lít) (cm) ñ ht lưng cát , ñ xi măng và cui cùng cho ht 6 >6 lưng nưc còn li. Trong khi np vt liu thùng 6 15 25 30 ðm bàn 0,4 tính t mt bê tông Tc ñ ñ bê tông : là chiu cao ðm dùi 0,7 tính t mt bê tông ca lp bê tông ñ trong mt ñơn v thi ðm gn tính t v trí gn 1,0 gian và cũng có th hiu là khi lưng cnh ñm bê tông ñ trong mt ñơn v thi gian trên mt ñơn v din tích. ðơn v thưng là m/h hoc m 3/m 2.h. Din tích ñ bê tông là hình chiu ca tit din kt cu lên mt bng. Tc ñ ñ bê tông do bin pháp t chc thi công quyt ñnh. Mt hng mc kt cu cn ñ bê tông có th tích là V và din tích ñ bê tông là F cn phi ñ bê tông liên 45