Giáo trình Thi công công trình thủy lợi - Ngô Văn Dũng

Nội dung text: Giáo trình Thi công công trình thủy lợi - Ngô Văn Dũng

1. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam ÂAÛI HOÜC ÂAÌ NÀÔNG TRÆÅÌNG ÂAÛI HOÜC BAÏCH KHOA KHOA XÁY DÆÛNG THUÍY LÅÜI - THUÍY ÂIÃÛN GVC. ThS. NGÄ VÀN DUÎNG GVC. ThS. PHAN HÄÖNG SAÏNG THI CÄNG CÄNG TRÇNH THUYÍ LÅÜI 1
2. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam BÀI GIẢNG THI CÔNG CÔNG TRÌNH THỦY LỢI PHẦN IV CÔNG TRÌNH BÊ TÔNG VÀ BÊ TÔNG CỐT THÉP MỤC LỤC CHƯƠNG 13: KHÁI NIỆM CHUNG 13.1 Những yêu cầu đối với bê tông thủy lợi 13.2 Những đặc điểm và yêu cầu về thi công bê tông CHƯƠNG 14: CÔNG TÁC CỐT LIỆU, CỐT THÉP VÀ VÁN KHUÔN 14.1 Cốt liệu của bê tông và gia công cốt liệu 14.1.1 Cốt liệu 14.1.2 Gia công cốt liệu 14.2 Công tác cốt thép 14.2.1 Vị trí công tác cốt thép trong thi công công trình 14.2.2 Quá trình gia công cốt thép 14.2.3 Nối và liên kết cốt thép 14.2.4 Gia công nguội cốt thép 14.2.5 Vận chuyển và lắp dựng cốt thép 14.3 Công tác ván khuôn và đà giáo 14.3.1 Những yêu cầu cơ bản đối với ván khuôn 14.3.2 Xác định lực tác dụng lên ván khuôn và các bước thiết kế ván khuôn 14.3.3 Một số loại ván khuôn thường gặp 14.3.4 Dựng lắp và tháo dở ván khuôn 14.3.5 Kết cấu ván khuôn một số bộ phận kết cấu công trình CHƯƠNG 15: CHẾ TẠO VÀ VẬN CHUYỂN VỮA BÊ TÔNG 15.1 Chế tạo vữa bê tông 15.1.1 Yêu cầu đối với vữa bê tông 15.1.2 Phương pháp trộn và máy trộn bê tông 15.1.3 Thông số công tác của máy trộn tuần hoàn www.vncold.vn15.1.4 Nhà máy trộn bê tông và trạm trộn bê tông thủ công 15.1.5 Năng suất của cơ sở trộn bê tông 15.2 Công tác vận chuyển vữa bê tông 15.2.1 Những yêu cầu về vận chuyển vữa bê tông 15.2.2 Vận chuyển vữa bê tông theo phương ngang 15.2.3 Vận chuyển vữa bê tông theo phương đứng 15.2.4 Vận chuyển vữa bê tông liên tục 2
3. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam CHƯƠNG 16: ĐỔ , ĐẦM VÀ BẢO DƯỠNG BÊ TÔNG 16.1 Phân khoảnh đổ bê tông 16.1.1 Khái niệm khe thi công 16.1.2 Các nguyên tắc phân khoảnh đổ 16.1.3 Các phương pháp phân khoảnh đổ công trình bê tông khối lớn 16.2 Công tác đổ bê tông vào khoảnh 16.2.1 Chuẩn bị trước khi đổ bê tông 16.2.2 Các phương pháp đổ bê tông vào khoảnh 16.3 San và đầm và dưỡng hộ bê tông 16.3.1 San bê tông 16.3.2 Đầm bê tông 16.3.3 Dưỡng hộ bê tông 16.4 Phòng ngừa nứt nẻ vì nhiệt độ trong bê tông khối lớn 16.4.1 Nguyên nhân phát sinh nứt nẻ vì nhiệt 16.4.2 Các loại nứt nẻ vì nhiệt 16.4.3 Biện pháp phòng ngừa vết nứt nhiệt độ 16.5 Phương án phân khoảnh đổ một số công trình bê tông và các phương pháp đổ bê tông khác. CHƯƠNG 17: THI CÔNG ĐẬP BÊ TÔNG 17.1 Đặc điểm của thi công đập bê tông 17.2 Phân đợt, phân đoạn thi công đập 17.2.1 Phương pháp phân đợt, phân đoạn thi công 17.2.2 Nguyên tắc cơ bản chọn phương án thi công bê tông đập 17.3 Đào và xử lý nền móng 17.3.1 Công tác đào móng 17.3.2 Xử lý nền móng 17.4 Bố trí hệ thống sản xuất bê tông, cần trục và cầu công tác 17.4.1 Bố trí hệ thống trộn bê tông 17.4.2 Bố trí cần trục và cầu công tác 17.5 Thi công vật chắn nước 17.5.1 Tác dụng của vật chắn nước www.vncold.vn17.5.2 Thi công vật chắn nước thẳng đứng 17.5.3 Thi công vật chắn nước nằm ngang 17.6 Tu sửa chỗ hư hỏng của đập bê tông 3
4. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam CHÆÅNG 13 KHAÏI NIÃÛM CHUNG 13.1. NHÆÎNG YÃU CÁÖU ÂÄÚI VÅÏI BÃ TÄNG THUÍY CÄNG Cäng taïc bã täng vaì bãtäng cäút theïp trong xáy dæûng caïc cäng trçnh thuyí cäng chiãúm mäüt vë trê quan troüng. Noï duìng âãø xáy dæûng caïc nhaì maïy thuyí âiãûn, âáûp traìn, âáûp dáng næåïc, áu táöu, báûc næåïc, däúc næåïc, cäúng ngáöm, traûm båm Khäúi læåüng cäng taïc bã täng cuía mäùi cäng trçnh thæåìng ráút låïn (baíng 13-1) Baíng 13-1 Cäng suáút Khäúi læåüng bã täng Tãn cäng trçnh (103.kW) (103.m3) Cäng trçnh thuyí âiãûn Thaïc Baì 108 329,3 Cäng trçnh thuyí âiãûn Hoaì Bçnh 1920 1900 Cäng trçnh thuyí âiãûn Sån La 2400 3100 CT. thuyí âiãûn Voljsk mang tãn V.I. Lãnin 2300 7050 CT. thuyí âiãûn Bratsk (Liãn Xä) 4500 4870 CT. thuyí âiãûn Krasnäiarsk 6000 5460 CT. thuyí âiãûn Ingursk 1540 5200 www.vncold.vnQuy mä xáy dæûng cäng trçnh thuyí caìng låïn thç khäúi læåüng bã täng cuía cäng trçnh cuîng tàng lãn. Trung bçnh læåüng chi phê riãng cuía bãtäng cho 1kW cäng suáút làõp maïy thæåìng nàòm trong khoaíng tæì 0,8 âãún 4,5m3. Qua âoï ta tháúy, cäng taïc bãtäng vaì bãtäng cäút theïp chiãúm mäüt tyí troüng ráút låïn vãö khäúi læåüng lao âäüng trãn cäng træåìng vaì giaï thaình xáy làõp cäng trçnh (giaï thaình cäng taïc bãtäng chiãúm tæì 25 âãún 50% giaï thaình xáy làõp chung cuía cäng trçnh âáöu mäúi thuyí låüi). 4
5. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam Quy mä sæí duûng bã täng caìng låïn thç viãûc pháún âáúu haû giaï thaình xáy dæûng cäng trçnh, træåïc hãút laì cäng trçnh bã täng, caìng coï yï nghéa låïn. Hæåïng pháún âáúu âãø haû giaï thaình cäng trçnh bã täng laì: giaím khäúi læåüng bã täng khi thiãút kãú cäng trçnh vaì giaím giaï thaình 1m3 bã täng trong khi xáy dæûng cäng trçnh. Bã täng thuyí cäng thæåìng laìm viãûc trong nhæîng âiãöu kiãûn âàûc biãût: åí dæåïi næåïc våïi cäüt næåïc aïp læûc låïn hoàûc åí trong vuìng thay âäøi cuía mæûc næåïc våïi sæû dao âäüng låïn cuía nhiãût âäü khäng khê. Ngoaìi ra noï coìn chëu taïc duûng nhiãöu cuía mäi træåìng bãn ngoaìi chëu xoïi cuía doìng næåïc coï täúc âäü cao, ma saït cuía buìn caït vaì xám thæûc cuía mäi træåìng næåïc xung quanh. Laìm viãûc trong nhæîng âiãöu kiãûn báút låüi noïi trãn nãn bã täng thuyí låüi phaíi coï nhæîng yãu cáöu riãng, âoìi hoíi phaíi coï cháút læåüng cao, cuû thãø laì: phaíi thoaí maîn caïc yãu cáöu vãö cæåìng âäü (chëu neïn vaì chëu keïo) cao; chäúng tháúm vaì chäúng xám thæûc täút; chäúng xoïi, chäúng baìo moìn vaì chäúng næït neí täút; vaì khi âäng kãút thç læåüng phaït nhiãût phaíi êt. Theo Tiãu chuáøn ngaình 14TCN 63-2002 Bã täng thuíy cäng - Yãu cáöu kyî thuáût thç bã täng duìng âãø xáy dæûng caïc cäng trçnh thuyí cäng thæåìng coï caïc loaûi maïc sau: a. Theo cæåìng âäü chëu neïn: Gäöm caïc loaûi maïc: M100, 150, 200, 250, 300, 400 vaì 500 v.v b. Theo khaí nàng chäúng tháúm: chia thaình 6 maïc: "B-2" bã täng chëu âæåüc aïp læûc næåïc khäng låïn hån 2 daN/cm2 "B-4" bã täng chëu âæåüc aïp læûc næåïc khäng låïn hån 4 daN/cm2 "B-6" bã täng chëu âæåüc aïp læûc næåïc khäng låïn hån 6 daN/cm2 "B-8" bã täng chëu âæåüc aïp læûc næåïc khäng låïn hån 8 daN/cm2 "B-10" bã täng chëu âæåüc aïp læûc næåïc khäng låïn hån 10 daN/cm2 "B-12" bã täng chëu âæåüc aïp læûc næåïc khäng låïn hån 12 daN/cm2 www.vncold.vnMaïc chäúng tháúm cuía bã täng thuíy cäng vuìng dæåïi næåïc vaì vuìng mæïc næåïc thay âäøi phuû thuäüc vaìo gra-âi-àng aïp læûc (laì tyí säú giæîa aïp læûc næåïc vaì chiãöu daìy cuía kãút cáúu, nãúu kãút cáúu coï hai vuìng thç láúy chiãöu daìy cuía vuìng ngoaìi âãø choün coìn vuìng trong láúy säú liãûu chäúng tháúm laì B-2), (baíng 13-2). 5
6. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam Baíng 13-2 MAÏC CHÄÚNG THÁÚM CUÍA BÃ TÄNG THUÍY CÄNG Gra-âi-àng aïp læûc Maïc chäúng tháúm 10 B - 8 Âäü chäúng tháúm næåïc cuía bã täng âæåüc xaïc âënh bàòng aïp læûc næåïc täúi âa khi máùu coìn chæa tháúm åí tuäøi 28 ngaìy. Træåìng håüp cáön thiãút theo yãu cáöu cuía thiãút kãú, coï thãø xaïc âënh tênh chäúng tháúm cuía bã täng åí tuäøi 60 hoàûc 90 ngaìy. Âãø bã täng thoaí maîn âæåüc caïc yãu cáöu âàûc biãût âäúi våïi cäng trçnh thuyí cäng, coï thãø duìng caïc biãûn phaïp sau: 1. Læûa choün cáúp phäúi håüp lyï cuía cäút liãûu, tàng âäü chàût cuía bã täng, giaím læåüng duìng xi màng cho 1m3 bã täng, nhåì âoï læåüng phaït nhiãût seî giaím tháúp; 2. Tàng âäü thä låïn nháút cuía cäút liãûu. Song cáön phaíi biãút ràòng khi tàng âäü thä låïn nháút cuía cäút liãûu khaí nàng chëu keïo cuía bã täng seî giaím âi âäi chuït; 3. Duìng loaûi vaì maïc xi màng phuì håüp våïi âiãöu kiãûn laìm viãûc cuía caïc vuìng, caïc bäü pháûn khaïc nhau cuía cäng trçnh (âäúi våïi pháön dæåïi næåïc - duìng xi màng puzålan hoàûc xi màng pooïc làng xè; âäúi våïi vuìng mæûc næåïc thay âäøi - xi màng pooïc làng; âäúi våïi vuìng giæîa cuía âáûp khäúi låïn - xi màng sinh nhiãût êt ); 4. Duìng væîa bã täng khä våïi tè lãû N/X tháúp vaì læåüng xi màng tæång âäúi êt våïi cháút phuû gia âãø náng cao âäü deío cuía væîa (N/X = 0,45 ÷ 0,6, âäü suût tæì 1 ÷ 3cm); 5. Phán vuìng bã täng våïi thaình pháön khaïc nhau theo màût càõt cuía cäng trçnh, trong âoï duìng bã täng ngheìo âäúi våïi pháön giæîa cuía cäng trçnh khäúi låïn, âiãöu âoï cho pheïp giaím læåüng xi màng chung; 6. Duìng âaï taíng âäün hoàûc bã täng âaï häüc; www.vncold.vn7. Laìm laûnh nhán taûo væîa bã täng (laìm laûnh næåïc vaì cäút liãûu), laìm laûnh bã täng âäø bàòng caïch duìng næåïc laûnh hoàûc khê laûnh cho chaûy qua äúng dáùn âàût trong khäúi bã täng, tæåïi næåïc laûnh 8. Phán cäng trçnh thaình nhæîng khäúi âäø bã täng coï kêch thæåïc håüp lyï. 6
7. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam 13.2. NHÆÎNG ÂÀÛC ÂIÃØM VAÌ YÃU CÁÖU VÃÖ THI CÄNG BÃTÄNG Thi cäng mäüt cäng trçnh thuyí cäng bàòng bã täng coï nhiãöu âàûc âiãøm vaì yãu cáöu khaïc våïi xáy dæûng caïc cäng trçnh dán duûng hay cäng nghiãûp. 1. Âàûc âiãøm - Diãûn thi cäng thæåìng cháût heûp, nháút laì khi âaî laìm ngáûp häú moïng, täúc âäü thi cäng laûi nhanh; - Thåìi gian thi cäng âoìi hoíi gáúp ruït âãø giaím båït nhæîng khoï khàn do thiãn nhiãn gáy ra, do âoï cæåìng âäü âäø bã täng thæåìng ráút låïn vaì thay âäøi theo thåìi tiãút, theo muìa; âoìi hoíi phaíi táûp trung thiãút bë - maïy moïc, nhán læûc vaì nguyãn váût liãûu ráút låïn; - Caïc bäü pháûn cäng trçnh cáön phaíi baío âaím xáy làõp theo mäüt trçnh tæû nháút âënh vaì phaíi coï sæû phäúi håüp chàût cheî våïi nhau, âoìi hoíi phaíi täø chæïc thi cäng tháût khoa hoüc; - Quaï trçnh thi cäng phaíi luän âäúi phoï vaì khàõc phuûc nhæîng khoï khàn âäüt xuáút do mæa, baîo, luûût gáy ra. 2. Yãu cáöu vãö thi cäng bãtäng Våïi nhæîng âàûc âiãøm kãø trãn, âãø âaím baío âæåüc cháút læåüng cäng trçnh, phaíi âaím baío caïc yãu cáöu chênh vãö thi cäng bã täng sau: - Váût liãûu baío âaím cháút læåüng, tyí lãû cáúp phäúi chênh xaïc, chãú taûo væîa bã täng âaût yãu cáöu; - Váûn chuyãøn vaì âäø bã täng khäng bë phán cåî. San âáöm âaím baío âäng chàût, khäng bë räù, khäng coï läù räùng. Quaï trçnh bã täng âäng kãút phaíi baío vãû vaì nuäi dæåîng täút; - Vaïn khuän phaíi væîng chàõc, chênh xaïc, baío âaím kêch thæåïc cäng trçnh, dãù thaïo làõp; - Cäút theïp gia cäng âuïng thiãút kãú, làõp dæûng chênh xaïc, chàõc chàõn vaì phaíi saûch; - Phaíi phán chia khäúi âäø, chia âåüt, phán âoaûn thi cäng håüp lyï, dãù thi cäng vaì khäng caín tråí láùn nhau. Phaíi xæí lyï täút caïc khe thi cäng (maûch ngæìng) âãø âaím baío tênh hoaìn chènh, liãön khäúi cuía cäng trçnh; - Phaíi coï biãûn phaïp khäúng chãú nhiãût âãø giæî cho cäng trçnh khäng bë næït neí; - Phaíi coï biãûn phaïp vaì cæåìng âäü thi cäng thêch æïng âãø loaûi træì nhæîng báút låüi cuía thåìi tiãút, khêwww.vncold.vn háûu âäúi våïi bã täng. 3. Cæåìng âäü thi cäng bã täng Do âàûc âiãøm khê háûu thuyí vàn trong mäüt nàm luän luän thay âäøi nãn khäúi læåüng thi cäng bã täng trong mäüt nàm cuîng thay âäøi vç chëu aính hæåíng cuía thåìi tiãút. Màût khaïc, åí thåìi kyì âáöu khi måïi xáy dæûng diãûn cäng taïc coìn heûp, sau âoï cäng trçnh lãn cao dáön diãûn 7
8. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam cäng taïc cuîng âæåüc måí räüng dáön, âãún thåìi kyì sàõp kãút thuïc xáy dæûng cäng trçnh diãûn cäng taïc laûi bë thu heûp. Do âoï khäúi læåüng thi cäng bã täng cuîng thay âäøi theo quy luáût áúy, nghéa laì luïc âáöu cæåìng âäü âäø bã täng coìn tháúp, sau tàng dáön, âaût tåïi trë säú låïn nháút (Qmax), sau laûi giaím dáön âãún hãút. Hçnh daûng cuía biãøu âäö cæåìng âäü âäø bã täng âæåüc thãø hiãûn trãn hçnh 13-1. m3 Qmax Qtb t thåìi gian H.13.1 Biãøu âäö cæåìng âäü âäø bã täng Cæåìng âäü âäø bã täng trung bçnh trong mäüt thaïng coï thãø tênh theo cäng thæïc: V Q = (m3/thaïng) (13-1) t.b t Trong âoï: V - Thãø têch bã täng cuía cäng trçnh, m3; t - Thåìi gian âäø bã täng, thaïng. Cæåìng âäü cuía thaïng âäø bã täng cao nháút: Qmax = Qt.b.kkâ (13-2) kkâ: Hãû säú phán phäúi bã täng khäng âãöu trong caïc thaïng Khi tênh toaïn coï thãø láúy kkâ = 1,25 ÷ 1,50; trë säú kkâ caìng nhoí coï nghéa laì cæåìng âäü âäø bã täng cuía caïc thaïng chãnh nhau khäng nhiãöu làõm, cäng suáút cuía nhaì maïy bã täng âæåüc sæí duûng triãût âãø hån, viãûc bäú trê nhán læûc maïy moïc thi cäng âæåüc thuáûn tiãûn, êt thay âäøi, cowww.vncold.vnï âiãöu kiãûn phaït huy cäng suáút cuía maïy vaì tàng nàng suáút lao âäüng. Vç thãú khi phán chia khäúi læåüng thi cäng cho caïc nàm, caïc thaïng ngæåìi ta cäú gàõng giaím trë säú kkâ xuäúng mæïc tháúp nháút. 8
9. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam Cæåìng âäü âäø bã täng trung bçnh trong 1 giåì: Qtb.k'kâ Q = (13-3) h m.h Trong âoï: k'kâ - hãû säú khäng âãöu, bàòng hãû säú âäø bã täng khäng âãöu cuía caïc ngaìy trong thaïng km nhán våïi hãû säú âäø bã täng khäng âãöu trong 1 ngaìy kh. k'kâ = km.kh km coï thãø láúy bàòng 1,40 vaì kh = 1,20 m - Säú ngaìy âäø bã täng trong thaïng; h - Säú giåì âäø bã täng trong ngaìy. 4. Quaï trçnh thi cäng bã täng vaì bã täng cäút theïp toaìn khäúi a. Quaï trçnh chuáøn bë: bao gäöm - Gia cäng vaïn khuän vaì kãút cáúu chäúng âåî - Gia cäng cäút theïp - Chuáøn bë cäút liãûu âãø saín xuáút bã täng Caïc quaï trçnh naìy âæåüc chuáøn bë kyî theo âuïng quy trçnh, quy phaûm kyî thuáût vaì coï thãø thæûc hiãûn taûi xê nghiãûp hoàûc ngay åí hiãûn træåìng xáy dæûng. b. Caïc quaï trçnh cäng nghãû: bao gäöm - Làõp âàût vaïn khuän, cäüt chäúng, saìn cäng taïc - Làõp âàût cäút theïp cho caïc kãút cáúu - Träün, váûn chuyãøn, âäø, âáöm bã täng - Baío dæåîng bã täng sau khi âáöm xong - Thaïo dåî vaïn khuän, cäüt chäúng, saìn cäng taïc - Xæí lyï caïc khuyãút táût trong bã täng. Thi cäng bã täng cäút theïp toaìn khäúi thæåìng täø chæïc thi cäng theo phæång phaïp dáy chuyãwww.vncold.vnön gäöm 4 dáy chuyãön bäü pháûn: vaïn khuän, cäút theïp, âäø âáöm bã täng, dæåîng häü bã täng vaì thaïo dåî vaïn khuän. Quaï trçnh saín xuáút bã täng vaì bã täng cäút theïp coï thãø biãøu diãùn theo så âäö sau: 9
10. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam Cäng taïc chuáøn bë Chãú taûo vaïn khuän Gia cäng Khai thaïc váût liãûu cäút the ïp chuáøn bë xi màng Làõp âàût vaïn khuän Làõp dæûng Träün bã täng cäút theïp Nghiãûm thu Nghiãûm thu vaïn khuän Âäø vaì âáöm bã täng cäút theïp Thaïo dåî vaïn khuän Baío dæåîng Kiãøm tra, nghiãûm thu Thaình pháøm hoàûc baïn thaình pháøm www.vncold.vn 10
11. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam CHÆÅNG 14 CÄNG TAÏC CÄÚT LIÃÛU, CÄÚT THEÏP VAÌ VAÏN KHUÄN 14.1. CÄÚT LIÃÛU CUÍA BÃ TÄNG VAÌ GIA CÄNG CÄÚT LIÃÛU 1. NHÆÎNG YÃU CÁÖU CHÊNH ÂÄÚI VÅÏI CÄÚT LIÃÛU Báút cæï cäng træåìng xáy dæûng thuyí låüi naìo cuîng khäng traïnh khoíi viãûc khai thaïc caïc moí váût liãûu âãø cung cáúp cäút liãûu cho bã täng vaì âãø laìm nhæîng cäng viãûc khaïc nhau laìm táöng loüc, váût thoaït næåïc Cäút liãûu cuía bã täng (khäng kãø xi màng) gäöm caïc cäút liãûu thä (âaï dàm, soíi, soíi dàm) vaì cäút liãûu nhoí (caït). Khäúi læåüng cäút liãûu duìng cho bã täng thæåìng ráút låïn: 1m3 bã täng cáön tæì 0,9 âãún 1m3 âaï vaì tæì 0,4 âãún 0,5m3 caït. Bã täng thuyí låüi cáön coï âäü chàût låïn vaì cæåìng âäü chëu læûc cao. Do âoï caïc cäút liãûu cuía bã täng cáön phaíi thoaí maîn caïc yãu cáöu chênh sau: - Âäü bãön chëu læûc täút - Troüng læåüng âån vë cao; - Coï cáúp phäúi täút; phuì håüp våïi thiãút kãú; - Saûch seî, khäng coï taûp cháút hæîu cå (hoàûc coï êt trong phaûm vi cho pheïp cuía quy phaûm); - Kêch thæåïc haût phuì håüp våïi kêch thæåïc cuía kãút cáúu bã täng (theo quy phaûm) vaì kêch thæåïc maïy träün væîa bã täng. Cäút liãûu cuía bã täng thæåìng chia laìm 2 nhoïm: nhoïm haût thä gäöm caïc loaûi âaï, soíi, soíi dàm våïi caïc cåî haût âæåìng kênh 5-10, 10-20, 20-40, 40-70, >70 mm vaì nhoïm haût nhoí laì caït våïi caïc cåî haût theo âæåìng kênh màõt saìng tiãu chuáøn 0,14 - 0,315 - 0,63 - 1,25 - 2,5 - 5mm.www.vncold.vn Caït duìng cho bã täng thuíy cäng duìng caït thiãn nhiãn thuäüc nhoïm to vaì væìa (d=0,15 - 5mm; M=2 - 3,3), âaím baío yãu cáöu kyî thuáût theo Tiãu chuáøn ngaình 14TCN 68-2002. Âaï dàm, soíi, soíi dàm duìng cho bã täng thuíy cäng phaíi âaím baío yãu cáöu kyî thuáût theo Tiãu chuáøn ngaình 14TCN 70-2002. 11
12. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam Cäút liãûu khai thaïc åí caïc moí tæû nhiãn thæåìng khäng âaïp æïng âæåüc caïc yãu cáöu trãn, do âoï phaíi qua quaï trçnh gia cäng, læûa choün måïi sæí duûng âæåüc. Vç váûy giaï thaình cäút liãûu ráút cao, coï khi chiãúm tåïi 40% giaï thaình bã täng. 2. GIA CÄNG CÄÚT LIÃÛU Quaï trçnh gia cäng cäút liãûu duìng cho bã täng thæåìng gäöm caïc viãûc sau: nghiãön âaï to thaình âaï nhoí, saìng phán loaûi thaình caïc cåî haût cáön thiãút khaïc nhau vaì ræía cäút liãûu (âaï, caït, soíi). a. Nghiãön âaï Âaï khai thaïc tæì moí ra phaíi qua nghiãön nhoí thç måïi âaût caïc cåî haût theo yãu cáöu cuía bã täng. Coï thãø nghiãön âaï bàòng thuí cäng (khi khäúi læåüng khäng låïn )vaì bàòng maïy nghiãön. a) b) c) d) H. 14.1. Så âäö nguyãn tàõc laìm viãûc cuía caïc kiãøu maïy nghiãön a. Kiãøu haìm phàóng; b. Kiãøu noïn cuût; c. Kiãøu truûc quay; d. Kiãøu buïa âáûp Trong xáy dæûng thuyí låüi thæåìng duìng 4 kiãøu maïy nghiãön (h. 14.1): - Kiãøu haìm phàóng: duìng âãø nghiãön så bäü, khi âaï måïi âæa tæì moí vãö. Thæåìng duìng maïy xuïc âãø âæa âaï vaìo maïy nghiãön; - Kiãøu noïn cuût: duìng âãø nghiãön âaï cåî nhoí, kêch thæåïc khäng quaï 35-50cm, do âoï chè duìng âãø nghiãön láön thæï hai, sau khi âaï häüc âaî qua maïy nghiãön haìm phàóng; - Kiãøu truûc quay: Duìng âãø saín xuáút caït nhán taûo âæåìng kênh âãún 5mm vaì cäút liãûu nhoí kêch thæåïc haût âãún 15-25mm; www.vncold.vn- Kiãøu buïa âáûp: Duìng âãø nghiãön âaï yãúu, gaûch, âaï boüt, than trong xáy dæûng nhaì åí. Cäút liãûu nghiãön ra coï nhiãöu kêch thæåïc khaïc nhau tæì loaûi buûi âaï âãún nhæîng haût bàòng chiãöu räüng cæía cho váût liãûu ra cuía maïy nghiãön. Mæïc âäü nghiãön nhoí tênh bàòng tè säú: D i = (14.1) d Trong âoï: D = Âæåìng kênh viãn âaï âäø vaìo; 12
13. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam d = Âæåìng kênh viãn âaï ra Âäúi våïi maïy nghiãön låïn i = 3 ÷ 8, maïy nghiãön nhoí i = 10 ÷ 30 vaì coï khi hån. Nàng suáút cuía tæìng loaûi maïy nghiãön tênh toaïn theo caïc cäng thæïc sau: - Kiãøu haìm phàóng: N = 0,05k.l.d (táún/h) (14.2) Trong âoï: l- Chiãöu daìi cæía ra cuía âaï, cm; d - Chiãöu räüng cæía ra cuía âaï, cm; k - Hãû säú kinh nghiãûm, phuû thuäüc vaìo chiãöu daìi l, láúy theo baíng 14-1. Baíng 14-1 TRË SÄÚ KINH NGHIÃÛM K 1, cm 40 60 90 120 150 180 210 k 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,75 μ.n.D.r.d - Kiãøu noïn cuût: N = (m3/h) (14.3) 1320 Trong âoï: μ - Hãû säú tåi, láúy bàòng 1,3; n - Säú voìng quay cuía noïn cuût, láúy bàòng 500-700 voìng/ph D - Âæåìng kênh cæía ra cuía âaï, cm r - Âäü dao âäüng lãûch tám cuía van; d - Chiãöu räüng cæía ra cuía âaïy låïn nháút, cm - Kiãøu truûc quay: N = 470μLRl (m3/h) (14.4) Trong âoï: μ - Hãû säú tåi, láúy bàòng 1,15 n - Säú voìng quay cuía truûc, voìng/ph; L - Chiãöu daìi cuía truûc, cm; www.vncold.vnR - Baïn kênh truûc, cm; l: Chiãöu räüng cuía khe giæîa hai truûc, cm. - Kiãøu buïa âáûp: N = (30 ÷ 45) L.D (m3/h) (14.5) Trong âoï: D - Âæåìng kênh quay cuía buïa, m; L - Chiãöu daìi cuía thuìng, m 13
14. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam b. Saìng cäút liãûu Trong cäút liãûu cuía bã täng caïc nhoïm haût âaî âæåüc tênh toaïn theo mäüt tè lãû nháút âënh. Vç váûy phaíi tiãún haình phán loaûi cäút liãûu råìi thaình nhæîng nhoïm haût theo thiãút kãú âãø khi saín xuáút væîa bã täng coï thãø cán láúy säú læåüng mäùi nhoïm haût mäüt caïch håüp lyï nháút. d=15 d=30 d=60 a) c) 0 - 15 15 - 30 30 - 60 b) d) e) h) g) H.14.2 - Så âäö bäú trê màût saìng a. Bäú trê màût saìng tiãúp nhau tæì nhoí âãún låïn; b. Bäú trê màût saìng theo låïp tæì to âãún nhoí; c. Saìng phàóng làõc ngang; d. Saìng phàóng làõc quay; e. Saìng phàóng làõc lãûch tám; g, h. Saìng phàóng cháún âäüng âàût nghiãng vaì âàût ngang Khi khäúi læåüng cäút liãûu cáön phán loaûi khäng nhiãöu thç coï thãø duìng saìng thuí cäng vaì khi khäúi læåüng nhiãöu - duìng maïy phán loaûi. Maïy phán loaûi cäút liãûu coï 2 daûng cå baín: www.vncold.vn- Phán loaûi bàòng thuyí læûc: chuí yãúu duìng cho nhæîng loaûi cäút liãûu haût nhoí; - Phán loaûi bàòng cå hoüc: duìng cho caïc cäút liãûu haût thä Khi phán loaûi bàòng cå hoüc thç màût saìng cuía maïy phán loaûi (maïy saìng) phaíi âàût nghiãng 35 ÷ 45o. Váût liãûu âäø cho chaûy trãn màût saìng, nhæîng haût nhoí seî loüt qua, coìn haût låïn quaï cåî seî åí laûi nhæng âãø váût liãûu tæû chaíy trãn màût saìng thç màût saìng phaíi låïn, cäöng kãönh. Vç váûy âãø laìm cho váût liãûu di chuyãøn nhåì rung âäüng maûnh, ngæåìi ta laìm màût saìng 14
15. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam coï chuyãøn âäüng làõc våïi goïc nghiãng 10-15o. Caïc chuyãøn âäüng naìy coï thãø laì chuyãøn âäüng làõc ngang, làõc quay, làõc lãûch tám hay chuyãøn âäüng doüc do cháún âäüng gáy nãn (hçnh 14.2. c, d, e, g, h) Màût cuía maïy saìng coï thãø bäú trê theo 2 så âäö: - Màõt saìng tæì nhoí âãún låïn âàût tiãúp nhau (h.14.2a), thæåìng tháúy trong maïy saìng hçnh äúng; - Âàût theo låïp màût saìng to âãún nhoí tæì trãn xuäúng dæåïi (h.14.2b), thæåìng tháúy trong maïy saìng màût phàóng. Maïy saìng hçnh äúng thæåìng cáúu taûo bàòng mäüt säú âoaûn äúng saìng coï nhæîng läù âæåìng kênh khaïc nhau, thæåìng laì 3 loaûi läù; nhæîng läù nhoí nháút nàòm åí âáöu tiãúp nháûn váût liãûu vaì kêch thæåïc caïc läù tàng dáön vãö phêa cæía ra. Maïy saìng âàût däúc xuäúng 5-7o vãö phêa cæía ra. Váût liãûu chuyãøn âäüng tæì tæì trong äúng quay troìn vaì loüt qua caïc màõt saìng phán thaình caïc nhoïm haût khaïc nhau. Diãûn têch cäng taïc cuía màût saìng hçnh äúng chè chiãúm tæì 1/6 âãún 1/8 màût saìng, vç thãú nàng suáút ráút tháúp so våïi maïy saìng phàóng. Maïy saìng hçnh äúng coï kãút cáúu âån giaín vaì bãön, song khäúi læåüng theïp låïn hån vaì cäöng kãönh hån maïy saìng màût phàóng. Maïy saìng màût phàóng âæåüc duìng räüng raîi hån vç kêch thæåïc cuía chuïng nhoí, goün, nheû vaì nàng suáút cao. Maïy saìng naìy thæåìng coï 2 loaûi: maïy saìng coï màût saìng phàóng chuyãøn âäüng làõc vaì maïy saìng màût phàóng cháún âäüng (xem hçnh 14.2) Maïy saìng màût phàóng cháún âäüng (hçnh 2.4) âæåüc cáúu taûo båíi 2 hay 3 màût saìng näúi liãön våïi khung cháún âäüng hoàûc âàût trãn nhæîng gäúi tæûa loì xo. Nguäön cháún âäüng laì nhæîng baïnh tám sai våïi táön säú cháún âäüng 1200 - 1500 láön trong 1 phuït vaì biãn âäü dao âäüng 1,5 - 5mm. Maïy saìng phàóng cháún âäüng laì maïy phán loaûi coï hiãûu quaí täút nháút. Æu âiãøm chênh cuía chuïng laì: háöu nhæ toaìn bäü diãûn têch cuía màût saìng âæåüc sæí duûng; cháút læåüng saìng täút hån; hãû säú hiãûu duûng cuía maïy saìng âaût tåïi 90-95% (hãû säú hiãûu duûng laì tè säú giæaî troüng læåüng cäút liãûu nháûn âæåüc sau khi saìng trãn troüng læåüng cuía chuïng træåïc khi saìng); læåïi saìng läù vuäng laìm bàòng dáy theïp âån giaín hån nhæîng läù khoan trong maïy saìng hçnh äúng vaì thaywww.vncold.vn læåïi saìng cuîng dãù daìng hån; nhåì maïy saìng coï kêch thæåïc nhoí nãn nhaì maïy phán loaûi cäút liãûu cuîng coï màût bàòng nhoí. Nàng suáút cuía maïy saìng coï thãø tênh theo cäng thæïc sau: - Maïy saìng hçnh äúng: N = 0,6.n.tgα. R3h3 (m3/h) (14.6) trong âoï: n - Säú voìng quay cuía äúng, voìng/phuït; 15
16. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam α - Goïc nghiãng cuía truûc äúng, âäü; R - Âæåìng kênh cuía äúng, m; h - Chiãöu daìy låïn nháút cuía låïp váût liãûu; trë säú h thæåìng khäng låïn quaï hai láön âæåìng kênh haût to nháút - Maïy saìng phàóng cháún âäüng hay saìng làõc, khi goïc nghiãng 10 - 15o : N = a.F.q.K (m3/h) (14.7) trong âoï: a- Hãû säú tuyì thuäüc loaûi cäút liãûu, våïi cuäüi soíi a = 1,3; våïi âaï dàm a = 1,05; F - Diãûn têch màût saìng, m2 q - Nàng suáút âån vë cuía màût saìng, m3/h/m2; trë säú q phuû thuäüc vaìo kêch thæåïc màõt saìng, láúy theo kinh nghiãûm trong baíng 14-2; K - Hãû säú tênh âãún säú haût dæåïi màût saìng, láúy theo baíng 14-3 Baíng 14-2: Nàng suáút âån vë (q) cuía màût saìng Kêch thæåïc màõt saìng, mm 5 10 20 25 40 50 80 100 q (m3/h trãn 1m2) 18 19 25 31 38 42 56 63 Baíng 14-3: Trë säú hãû säú K Säú haût dæåïi màût saìng 10 20 30 40 60 80 90 K 0,36 0,45 0,60 0,70 1,00 1,6 1,75 c. Ræía cäút liãûu Khi cäút liãûu coï haìm læåüng buìn, âáút vaì caïc håüp cháút khaïc væåüt quaï quy âënh thç phaíi ræía saûch træåïc khi sæí duûng. Ræía cäút liãûu coï thãø ræía bàòng thuí cäng hoàûc bàòng maïy. - Ræía cäút liãûu nhoí (soíi nhoí vaì caït) våïi khäúi læåüng låïn coï thãø duìng maïy ræía hçnh xoàõnwww.vncold.vn äúc. - Nãúu khäng coï maïy coï thãø duìng thuí cäng vaì cäng cuû caíi tiãún nhæ: xe ræía caíi tiãún chaûy trãn ray; xáy raînh daìi ræía caït báøn våïi nguäön næåïc læu âäüng. 16
17. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam 14.2. CÄNG TAÏC CÄÚT THEÏP 1. ÂÀÛC ÂIÃØM CÄNG NGHÃÛ - Laì 1 trong 3 dáy chuyãön bäü pháûn trong cäng nghãû thi cäng bã täng cäút theïp toaìn khäúi. - Gäöm caïc cäng âoaûn: láúy cäút theïp tæì kho - nàõn thàóng - gia cæåìng nguäüi (nãúu coï) - âo, càõt - uäún - näúi - làõp dæûng vaìo khuän; coï thãø cå giåïi hoïa âãún 50% ; - Saín pháøm gäöm theïp thanh, læåïi theïp, khung phàóng, khung khäng gian vaì caïc chi tiãút baín maî. - Phán loaûi cäút theïp theo chæïc nàng vaì traûng thaïi laìm viãûc: theïp chëu læûc, theïp phán bäú, theïp cáúu taûo, cäút theïp thæåìng hay theïp dæû æïng læûc. - Cäút theïp trong kãút cáúu bã täng cäút theïp thæåìng phaíi âaût yãu cáöu theo Tiãu chuáøn: • TCVN 1651-1985: Theïp cäút bã täng caïn noïng. • TCVN 6285-1997: Theïp cäút bã täng - Thanh theïp vàòn. - Âäúi våïi theïp cäút bã täng dæû æïng læûc: âaût tiãu chuáøn do thiãút kãú quy âënh. - Thåìi gian âãø chuáøn bë vaì dæûng làõp cäút theïp, vaïn khuän vaìo trong khäúi âäø bã täng thæåìng chiãúm âãún 70-80% thåìi gian âãø xáy dæûng mäüt khäúi. - Thåìi gian chuáøn bë khäúi âäø (âaïnh xåìm màût bã täng, vãû sinh, nghiãûm thu ) chiãúm 10÷15% vaì thåìi gian âãø âäø bã täng chè chiãúm khoaíng 10÷15%. Vç váûy cäng taïc cäút theïp coï aính hæåíng quyãút âënh âãún cháút læåüng cäng trçnh vaì viãûc baío âaím thåìi gian thi cäng chung cuía toaìn cäng træåìng. 2. QUAÏ TRÇNH GIA CÄNG CÄÚT THEÏP: Gia cäng cäút theïp thäng thæåìng gäöm caïc viãûc sau: nàõn thàóng, caûo rè, vaûch mæïc vaì càõt, uäún Trong xæåíng gia cäng coìn duìng haìn âãø näúi cäút theïp vaì caïc cáúu kiãûn theïp. Âãø baío âaím cháút læåüng vaì tiãút kiãûm cäút theïp coìn duìng phæång phaïp gia cäng nguäüi âãø xæí lyï cäút theïp. a. Nàõn thàóng cäút theïp: www.vncold.vnTrong khi váûn chuyãøn âãún cäng træåìng nhæîng thanh cäút theïp bë cong do va chaûm hoàûc caïc loaûi theïp nhoí daûng cuäün voìng træåïc khi âem sæí duûng phaíi qua quaï trçnh nàõn thàóng âãø uäún âæåüc dãù daìng vaì baío âaím chiãöu daìy låïp bã täng baío vãû khäng coï chäù moíng hån so våïi thiãtú kãú. Nàõn thàóng cäút theïp coï thãø sæí duûng caïc thiãút bë sau âáy: 17
18. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam 5 2 1 Tåìi keïo 3 6 4 Hçnh 14.3. Baìn nàõn cäút theïp caíi tiãún 1. Baìn gäù; 2. Ba roìng roüc cäú âënh; 3. Hai roìng roüc di âäüng; 4. ÄÚc âiãöu chènh; 5. Giaï âãø cuäün cäút theïp; 6. Dáy theïp * Duìng maïy uäún càõt tæû âäüng: cäút theïp coï âæåìng kênh nhoí hån 10mm âæåüc nàõn thàóng trãn maïy uäún càõt tæû âäüng. Maïy càõt náöy coï thãø hoaìn thaình maïy cäng viãûc nhæ nàõn thàóng, caûo rè vaì càõt theo âäü daìi âaî âënh. Theïp bë cong luäön qua äúng nàõn thàóng, hai puli 1 coï taïc duûng keïo cäút theïp vãö phêa træåïc âæa âãún giaï âåî. Khi âáöu cäút theïp chaûm âãún táúm chàõn (vë trê naìy tuyì yãu cáöu kêch thæåïc cäút theïp maì xã dëch) doìng âiãûn seî chaûy qua bäü pháûn tæû âäüng laìm cho dao càõt càõt âæït thanh theïp. Thanh cäút theïp âaî âæåüc nàõn thàóng vaì coï mäüt kêch thæåïc nháút âënh làn xuäúng giaï âåî bãn dæåïi. 6 5 1 2 3 4 Hçnh 14.4. Maïy gia cäng cäút theïp liãn hoaìn 1. Puli hæåïng cäút theïp; 2. Truûc quay coï làõp læåîi dao caûo gè; 3.Con làn keïo cäút theïp; 4.Dao quay; 5. Gäúi tæûa; 6.Cäút theïp sau khi âaî gia cäng * Duìng baìn nàõn: Cäút theïp coï âæåìng kênh tæì 10-40mm coï thãø nàõn thàóng bàòng baìn nàõn. Trãn baìn coï 4 truû theïp âãø laìm chäù tæûa khi nàõn. Khi nàõn nhæîng thanh cäút theïp coï d=10-19mm thç phaíi làõp thãm vaìo truû nhæîng voìng loït. Âãø nàõn âæåüc nheû nhaìng ngæåìi ta duìng vam nàõn bàòng tay. Khi nàõn nhæîng thanh cäút theïp låïn hån thç ta duìng buïa. www.vncold.vn 4 2 Hçnh 14.5. Baìn nàõn cäút theïp 1 1 1. Coüc sàõt; 2. Voìng loït; 3. Baìn nàõn; 4. Vam 350 3 1 450 18
19. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam * Duìng tåìi: Nàõn thàóng nhæîng loaûi dáy theïp d 40mm thç càõt bàòng læía haìn. c. Uäún cäút theïp: Cäút theïp coï thãø uäún bàòng tay hoàûc bàòng maïy. Khi khäúi læåüng cäút theïp khäng låïn làõm vaì âæåìng kênh nhoí hån 25mm coï thãø uäún bàòng tay, duìng vam trãn baìn uäún (giäúng baìn nàõn åí hçnh 14.5). khi khäúi læåüng cäút theïp låïn vaì âæåìng kênh låïn hån 25mm coï thãø duìng caïc loaûi maïy uäún theïp chaûy bàòng âiãûn. 1 4 5 I III 7 6 II IV 2 3 www.vncold.vn a) b) Hçnh 14.6. Maïy uäún cäút theïp a. Hçnh daïng ngoaìi maïy; b. Thao taïc uäún cäút theïp 1. Thåït chuyãøn âäüng; 2. Cäng tàõc; 3.Häüp biãún täúc; 4.Âãú càõm truûc cäú âënh; 5. Coüc cæî; 6.Coüc uäún; 7. Coüc haîm 19
20. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam Âãø traïnh laîng phê cäút theïp khi uäún cong nãn xeït tåïi âäü giaîn daìi cuía cäút theïp nhæ sau: uäún moïc cáu 45o cäút theïp giaîn daìi ra 1/2 láön âæåìng kênh baín thán noï, uäún moïc 90o giaîn daìi 1 láön âæåìng kênh, uäún moïc 180o giaîn daìi ra 1,5 láön âæåìng kênh. Khi uäún nhæîng thanh cäút theïp hçnh daïng phæïc taûp nãn phoïng máùu trãn baìn uäún vaì âàût thãm caïc truû uäún âãø âaím baío âäü chênh xaïc cuía cäút theïp. Khi nàõn cuîng nhæ khi uäún khäng âæåüc âäút noïng cäút theïp. d. Caûo gè cäút theïp: Cäút theïp sau khi uäún xong nãúu chæa sæí duûng ngay phaíi xãúp vaìo kho theo thæï tæû thåìi gian sæí duûng, xãúp riãng tæìng loaûi cáúu kiãûn vaì phaíi che âáûy baío quaín cáøn tháûn. Nãúu bë han gè nhiãöu thç træåïc khi dæûng buäüc vaìo cäng trçnh phaíi laìm saûch låïp sáön suìi, låïp gè, låïp báøn (dáöu måî ) baïm åí màût ngoaìi cäút theïp âi. Cäng viãûc caûo gè tänú ráút nhiãöu cäng sæïc. Phæång phaïp caûo gè thæåìng duìng åí caïc cäng træåìng laì: - Chaíi bàòng baìn chaíi sàõt hoàûc duìng häüp caït coü gè - Duìng suïng bàõn caït âãø âaïnh gè: coï nàng suáút cao, thi cäng dãù daìng vaì âåî täún keïm, cháút læåüng cao; Chè duìng khi phun træûc giao vaì thæåìng âãø cäút theïp saït liãön nhau. o - Ngám cäút theïp vaìo dung dëch HCl hoàûc H2SO4 näöng âäü 5 -10% åí nhiãût âäü 50-60 C khoaíng tæì 25 - 30 phuït räöi láúy ra cho trung hoaì trong næåïc väi tæì 4 - 5 phuït, ræía saûch bàòng næåïc trong. Phæång phaïp naìy coï hiãûu quaí cao nhæng thiãút bë phæïc taûp, kyî thuáût thao taïc yãu cáöu cao, âàõt tiãön, thæåìng duìng åí caïc xæåíng gia cäng cäút theïp hiãûn âaûi. 3. NÄÚI VAÌ LIÃN KÃÚT CÄÚT THEÏP Liãn kãút cäút theïp coï thãø duìng phæång phaïp haìn näúi hoàûc phæång phaïp buäüc näúi. a. Näúi buäüc - Træåìng håüp sæí duûng: Khi khäúi læåüng cäng taïc êt vaì khäng coï âiãöu kiãûn haìn thç coï thãø liãn kãút cäút theïp bàòng näúi buäüc. Khäng nãn näúi buäüc âäúi våïi cäút theïp âæåìng kênh >32mm. - Taûi caïc âiãøm dæìng thi cäng nãúu bäú trê näúi theïp bàòng näúi buäüc thç phaíi traïnh nhæîng vë trê chëu læûc låïn, nháút laì chëu keïo låïn. Säú mäúi näúi trong cuìng mäüt màût càõt ngang cuía tiãút diãûn www.vncold.vnkhäng âæåüc væåüt quaï 50% säú thanh chëu keïo. - Dáy theïp buäüc phaíi mãöm, khäng bë rè, âæåìng kênh tæì 0,8 - 1,2 mm. Khi näúi 2 thanh êt nháút phaíi buäüc 3 chäù, caïc mäúi buäüc giaïp nhau phaíi xiãn cheïo ngæåüc chiãöu nhau. - Chiãöu daìi mäúi näúi buäüc täúi thiãøu quy âënh nhæ baíng sau (baíng 14 - 4). 20
21. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam Baíng 14-4: Chiãöu daìi buäüc näúi täúi thiãøu Khu vùc chÞu kÐo Khu vùc chÞu nÐn Lo¹i cèt thÐp DÇm hoÆc KÕt cÊu kh¸c §Çu cèt thÐp Kh«ng cã t−êng cã mãc mãc Cèt tr¬n c¸n nãng 40 d 30 d 20 d 30 d Cèt cã gê c¸n nãng 40 d 30 d - 20 d Cèt kÐo nguéi 45 d 35 d 20 d 30 d Cèt Ðp nguéi 45 d 35 d - 35 d ( Kyï hiãûu d trong baíng laì âæåìng kênh thanh theïp) b. Näúi haìn: - Træåìng håüp sæí duûng: Khi khäúi læåüng cäng taïc cäút theïp låïn, cæåìng âäü thi cäng cao sæí duûng phæång phaïp haìn näúi. Phæång phaïp haìn coï nhiãöu æu âiãøm nhæ: täúc âäü thi cäng nhanh, cháút læåüng cao, âåî täún nhán læûc vaì haû giaï thaình cäng trçnh (vç caïc khung daìn cäút theïp âæåüc chãú taûo sàôn trong nhaì maïy nãn coï âiãöu kiãûn cå khê hoaï dáy chuyãön saín xuáút). - Caïc phæång phaïp haìn näúi cäút theïp: Haìn näúi caïc kãút cáúu theïp åí trong nhaì maïy cuîng nhæ åí ngoaìi hiãûn træåìng pháön låïn laì duìng phæång phaïp haìn âiãûn (gäöm coï haìn häö quang âiãûn vaì haìn âiãûn tråí). * Phæång phaïp haìn häö quang âiãûn: Haìn häö quang âiãûn cáön coï que haìn, mäüt cæûc cuía maïy âiãûn näúi våïi que haìn coìn cæûc kia näúi våïi váût haìn. Khi coï que haìn tiãúp xuïc våïi váût haìn thç häö quang âiãûn seî phaït ra trong phaûm vi nhoí taûo nãn nhiãût âäü ráút cao (tåïi 16.000oC) laìm chaíy que haìn vaì váût haìn ráút nhanh vaì näúi liãún mäúi haìn laûi. Træåìng håüp haìn näúi cäút theïp yãu cáöu phaíi coï nhæîng âoaûn theïp neûp hoàûc maïng. a) b) 5d 10d www.vncold.vnHçnh 14.7. Caïc loaûi mäúi haìn häö quang âiãûn a. Haìn âäöng truûc; b. Haìn coï thanh neûp - Haìn coï thanh neûp täún nhiãöu theïp neûp, nãúu tênh caí que haìn thç täún chæìng 4-5% troüng læåüng cuía kãút cáúu. - Haìn coï maïng nàng suáút cao hån haìn coï thanh neûp 3-4 láön, tiãút kiãûm âæåüc theïp neûp, âåî täún que haìn vaì nàng læåüng haìn. 21
22. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam * Phæång phaïp haìn âiãûn tråí: Khi haìn chäù näúi haìn âãø laûi mäüt khe håí âiãûn tråí åí âoï ráút cao phaït ra mäüt nhiãût læåüng ráút låïn âäút chaïy theïp åí chäù haìn. Sau âoï ngàõt doìng âiãûn räöi eïp chàût hai váût haìn laûi âãø gàõn chuïng våïi nhau. Haìn âiãûn tråí thæåìng æïng duûng trong khi haìn näúi âäúi âáöu våïi haìn âiãøm. - Haìn näúi âäúi âáöu: thæåìng duìng âãø näúi caïc loaûi cäút theïp coï âæåìng kênh tæì 10mm tråí lãn. Træåïc khi haìn ta phaíi maìi saûch rè åí hai âáöu cäút theïp âãø chäù tiãúp xuïc âæåüc täút. Phæång phaïp naìy chè âãø näúi daìi cäút theïp vaì yãu cáöu coï nhæîng maïy moïc riãng. - Haìn âiãøm: Laì mäüt phæång phaïp haìn âiãûn tråí, cuìng mäüt luïc coï thãø haìn mäüt hay mäüt säú âiãøm. Phæång phaïp naìy thæåìng aïp duûng âãø chãú taûo nhæîng læåïi cäút theïp. Haìn âiãûn tråí so våïi haìn häö quang âiãûn thç khäng yãu cáöu täún theïp neûp vaì tiãu phê nàng læåüng âiãûn cuîng êt hån. Tuy nhiãn cáön phaíi coï maïy gia cäng chuyãn duìng vaì phaûm vi æïng duûng bë haûn chãú. 4. VÁÛN CHUYÃØN VAÌ DÆÛNG BUÄÜC CÄÚT THEÏP a. Váûn chuyãøn cäút theïp: Cäút theïp âæa âãún hiãûn træåìng coï thãø laì thanh råìi hay khung giaìn cäút theïp chãú taûo sàôn trong nhaì maïy. Caïc phæång tiãûn váûn chuyãøn cäút theïp thæåìng laì ätä váûn taíi keïo råmooïc chuyãn duìng, xe læía, xe goìng khäng coï thaình. Khi khäúi læåüng êt coï thãø duìng xe thä så. Khi váûn chuyãøn cäút theïp cáön chuï yï: - Læûa choün phæång tiãûn váûn chuyãøn cho thêch håüp våïi chiãöu daìi thanh cäút theïp, phuì håüp våïi caïc kêch thæåïc, troüng læåüng cuía caïc khung giaìn cäút theïp. - Phaíi nheû nhaìng traïnh âãø cäút theïp bë biãún hçnh, máút dáúu (nháút laì dáúu näúi cäút theïp) laìm biãún daûng caïc kãút cáúu chãú taûo sàôn - Váûn chuyãøn cäút theïp cáön biãút cäút theïp thuäüc bäü pháûn naìo cuía cäng trçnh vaì làõp åí chäù naìo âãø tiãûn cho viãûc sàõp xãúp vaì dæûng làõp. Viãûc bäúc dåî cäút theïp coï thãø duìng thuí cäng, cáön truûc nhoí nãúu khäúi læåüng êt vaì troüng læåüng cáúu kiãûn nhoí. Khi khäúi læåüng nhiãöu vaì troüng læåüng cáúu kiãûn låïn thç duìng giaìn truûc baïnh xêch, cáön truûc cäø ngäùng, cáön truûc thaïp. b. Dæûng buäüc cäút theïp: Dæûng buäüc cäút theïp cáön yãu cáöu: - Phaíi theo âuïng thiãút kãú vaì theo âuïng trçnh tæû thi cäng, sao cho bäü pháûn dæûng træåïc khängwww.vncold.vn gáy khoï khàn cho bäü pháûn dæûng sau. - Vë trê cäút theïp phaíi chênh xaïc chè sai lãûch trong phaûm vi cho pheïp, âàûc biãût âäúi våïi caïc bäü pháûn khe van, âæåìng ray, khung cæía. 22
23. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam - Caïc mäúi haìn buäüc phaíi væîng chàõc vaì chiãúm êt nháút laì 50% chäù caïc thanh cäút theïp giao nhau, baío âaím caïc khung giaìn cäút theïp sau khi dæûng hoàûc khäng bë dëch chuyãøn vaì biãún daûng. a) b) 50 50 80 60 80 30 25 30 Hçnh 14.9a. Caïc cuûc væîa kã táöng baío vãû Hçnh 14.9b. Caïc loaûi thanh theïp chäúng a. Kã cäút theïp nàòm; b. Kã cäút theïp âæïng - Âãø baío âaím chiãöu daìy låïp bã täng baío vãû coï thãø duìng nhæîng cuûc bã täng âuïc sàôn âãø kã. - Sau khi làõp âàût xong, træåïc khi âäø bã täng phaíi tiãún haình kiãøm tra vaì nghiãûm thu cho chàût cheî. Trong quaï trçnh âäø bã täng phaíi thæåìng xuyãn theo doîi âãø këp thåìi sæía chæîa nhæîng sai lãûch theo âuïng qui phaûm. 5. XÆÅÍNG GIA CÄNG CÄÚT THEÏP - Bäú trê xæåíng gia cäng cäút theïp phaíi dæûa vaìo quy mä cäng træåìng, khäúi læåüng cäng taïc cäút theïp, phæång tiãûn váûn chuyãøn, thiãút bë gia cäng âäöng thåìi phaíi dæûa vaìo dáy chuyãön vaì trçnh tæû gia cäng. Coï thãø tham khaío caïc så âäö sau: 1 3 7 2 4 5 6 www.vncold.vnHçnh 14.10a. Khu gia cäng cäút theïp åí cäng træåìng nhoí 1. Âæåìng váûn chuyãøn; 2. Kho cäút theïp; 3 Baîi keïo sàõt vaì haìn; 4. Nhaì nàõn thàóng, láúy dáúu, càõt theïp; 5. Nhaì uäún theïp; 6. Kho thaình pháøm; 7. Tåìi keïo theïp. 23
24. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam 1 12 14 15 20 2 11 6 5 13 17 16 18 3 4 6 6 9 25 m 19 7 21 8 10 18 21 110 m H. 2.10b. Xæåíng gia cäng cäút theïp cåî låïn. 1. âæåìng sàõt; 2. baîi xãúp sàõt; 3. kho sàõt thàóng; 4. maïy càõt theïp; 5. maïy uäún theïp; 6. giaï bàng chuyãön truûc làn cuía maïy uäún; 7. âæåìng gooìng; 8. maïy haìn; 9. kho cäút theïp âaî gia cäng tæìng thanh; 10. kho cäút theïp âaî haìn; 11. kho cäút theïp voìng; 12. truûc âåî giaï quay cäút theïp voìng; 13. tåìi keïo nguäüi cäút theïp; 14. baìn càõt theïp nhoí; 15. baìn uäún theïp nhoí; 16. baìn uäún sát dai; 17. baîi gia cäng giaìn, khung theïp; 18. kho xãúp giaìn theïp; 19. phoìng laìm viãûc; 20. baìn nàõn thaíng; 21. giaï bàng chuyãön truûc làn maïy haìn. 14.3. CÄNG TAÏC VAÏN KHUÄN 1. NHÆÎNG YÃU CÁÖU CÅ BAÍN ÂÄÚI VÅÏI VAÏN KHUÄN Vaïn khuän laì nhæîng kãút cáúu phuû nhæng laûi ráút quan troüng khi thi cäng bã täng vç vaïn khuän seî taûo ra hçnh daûng cäng trçnh bã täng theo thiãút kãú vaì aính hæåíng træûc tiãúp âãún cháút læåüng cuía bã täng. Cäng taïc vaïn khuän (bao gäöm chãú taûo, dæûng làõp vaì thaïo dåî) trãn hiãûn træåìng khaï phæïc taûp, chiãúm khaï nhiãöu thåìi gian trong cäng taïc bã täng vaì aính hæåíng låïn âãún cháút læåüng vaì tiãún âäü thi cäng cuía toaìn bäü cäng trçnh. Trong xáy dæûng caïc cäng trçnh thuyí låüi khäúi låïn chi phê trung bçnh cuía vaïn khuän cho 1m3 bã täng tæì 0,2 -: 0,5m2 coìn våïi caïc kãút cáúu nhæ cäüt vaì dáöm thç chi phê trung bçnh coï thãø tåïi 5m2 vaïn khuän cho 1m3 bã täng vaì theo giaï thaình thç cäng taïc vaïn khuän chiãúm tæì 5-10%, tháûm chê âãún 15-25% giaï thaình cäng trçnh bã täng. Vç váûy cáön phaíi coï biãûn phaïpwww.vncold.vn haû giaï thaình cuía cäng taïc vaïn khuän. Muäún váûy, phaíi täø chæïc dáy chuyãön saín xuáút vaì thi cäng vaïn khuän håüp lê vaì phaíi sæí duûng luán læu vaïn khuän âæåüc nhiãöu láön. Säú láön luán læu vaïn khuän phuû thuäüc vaìo hçnh daûng - kêch thæåïc caïc bäü pháûn cäng trçnh vaì phuû thuäüc vaìo váût liãûu laìm vaïn khuän. Khi thi cäng bã täng, vaïn khuän phaíi chëu caïc læûc taïc duûng khaïc nhau, do âoï cäng taïc vaïn khuän phaíi âaût nhæîng yãu cáöu sau: 24
25. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam 1. Baío âaím âuïng hçnh daûng, kêch thæåïc vaì vë trê caïc bäü pháûn cäng trçnh theo thiãút kãú; 2. Baío âaím âäü cæïng, bãön væîng, äøn âënh vaì khäng bë biãún daûng quaï trë säú cho pheïp; 3. Phaíi kên khäng âãø häö bã täng chaíy máút trong khi âäø bã täng, màût vaïn khuän phaíi bàòng phàóng; 4. Coï thãø dæûng, thaïo âæåüc dãù daìng nhanh choïng maì vaïn khuän cuîng nhæ màût cäng trçnh khäng bë hæ hoíng, vaïn khuän sæí duûng luán læu âæåüc nhiãöu láön; 5. Khäng laìm tråí ngaûi cho cäng taïc âàût cäút theïp, âäø vaì âáöm bã täng. + Phán loaûi vaïn khuän: - Theo váût liãûu: Vaïn khuän gäù, vaïn khuän kim loaûi, vaïn khuän häùn håüp, vaïn khuän læåïi sàõt, vaïn khuän bã täng cäút theïp trong âoï vaïn khuän gäù âæåüc sæí duûng räüng raîi nháút; Theo kãút cáúu vaì hçnh thæïc sæí duûng: vaïn khuän luán læu, vaïn khuän cäú âënh, vaïn khuän di âäüng, vaïn khuän træåüt Ngoaìi ra coìn nhæîng loaûi âàûc biãût nhæ vaïn khuän chán khäng, vaïn khuän huït næåïc Khi choün loaûi vaïn khuän phaíi xeït âãún hçnh daûng cäng trçnh, cháút læåüng yãu cáöu cuía cäng trçnh, âiãöu kiãûn cung cáúp nguyãn liãûu vaì âiãöu kiãûn gia cäng, thi cäng dæûng làõp vaïn khuän 2. XAÏC ÂËNH LÆÛC TAÏC DUÛNG LÃN VAÏN KHUÄN VAÌ CAÏC BÆÅÏC THIÃÚT KÃÚ VAÏN KHUÄN a. Caïc læûc taïc duûng lãn vaïn khuän Theo Tiãu chuáøn ngaình 14TCN 59-2002 Cäng trçnh thuíy låüi - Kãút cáúu bã täng vaì bã täng cäút theïp - Yãu cáöu kyî thuáût thi cäng vaì nghiãûm thu, caïc læûc taïc duûng lãn vaïn khuän gäöm: a. Khäúi læåüng baín thán cuía vaïn khuän vaì giàòng chäúng; b. Khäúi læåüng thãø têch cuía häùn håüp bã täng måïi âäø; c. Khäúi læåüng cäút theïp d. Taíi troüng do ngæåìi vaì cäng cuû thi cäng; www.vncold.vne. Låïp phuí trãn màût bã täng khi dæåîng häü (nãúu coï); g. AÏp læûc ngang cuía häùn håüp bã täng måïi âäø vaìo caïc thaình vaïn khuän; h. Taíi troüng âäüng phaït sinh khi âäø häùn håüp bã täng gáy nãn; i. Taíi troüng do cháún âäüng cuía âáöm bã täng; k. Taíi troüng ngang do gioï gáy nãn 25
26. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam Trë säú cuû thãø cuía caïc læûc, cäng thæïc tênh toaïn vaì phæång phaïp täø håüp læûc âãø tênh toaïn vaïn khuän vaì âaì giaïo chäùng âåî coï thãø láúy theo baín quy phaûm trãn. b. Caïc bæåïc thiãút kãú vaïn khuän Muûc âêch: Xaïc âënh âæåüc kêch thæåïc váût liãûu (vaïn màût, caïc thanh neûp, thanh giàòng, âinh, buläng ) vaì khoaíng caïch caïc bäü pháûn cuía vaïn khuän âãø biãút caïch gia cäng vaì dæûng làõp. Thiãút kãú vaïn khuän qua 3 bæåïc: - Xaïc âënh læûc taïc duûng lãn vaïn khuän - Så bäü veî kãút cáúu vaïn khuän theo âënh tênh (tæì vaïn màût, neûp ngang, neûp doüc, buläng giàòng, chäúng âåî, buläng chän sàôn ). Khi veî coï thãø giaí thiãút træåïc caïc säú liãûu cáön thiãút nhæ khoaíng caïch giæîa caïc thanh neûp, kêch thæåïc tiãút diãûn caïc thanh neûp - Phán têch læûc taïc duûng cuû thãø lãn tæìng bäü pháûn cuía vaïn khuän; veî så âäö chëu læûc cuía chuïng. Xaïc âënh näüi læûc. Tæì âoï tênh ra kêch thæåïc váût liãûu cuû thãø cuía tæìng bäü pháûn vaïn khuän. Cuäúi cuìng thäúng kã laûi caïc säú liãûu cáön thiãút âãø laìm vaïn khuän. 3. MÄÜT SÄÚ LOAÛI VAÏN KHUÄN THÆÅÌNG GÀÛP a. Vaïn khuän bàòng gäù Tuyì theo âiãöu kiãûn thi cäng vaì kêch thæåïc caïc bäü pháûn cäng trçnh, trãn cäng træåìng thæåìng duìng nhæîng táúm vaïn khuän luán læu tiãu chuáøn màût phàóng hoàûc màût cong, coï kêch thæåïc khaïc nhau våïi diãûn têch vaìi meït vuäng. Vaïn khuän tiãu chuáøn thæåìng coï chiãöu räüng 0,6 ÷ 1,2m, vaì daìi 2 ÷ 4,0m. 1 2 3 13 100 1 2 50 50 50 50 50 50 5x10 300 - 350 (6x6) Hçnh 14.11.Kãút cáúu cuía táúm vaïn khuän tiãu chuáøn cåî nhoí bàòng gäù www.vncold.vn1. Táúm vaïn màût; 2, Thanh neûp ngang Cáúu taûo cuía vaïn khuän gäöm 2 bäü pháûn chênh: Màût vaïn khuän âæåüc gheïp bàòng nhæîng táúm vaïn daìy 3cm, räüng 15-20cm vaì khung chëu læûc, laì nhæîng thanh neûp ngang, neûp doüc våïi tiãút diãûn ngang 5x10 hay 6x8cm. Chuïng liãn kãút våïi nhau bàòng âinh vaì buläng. Vaïn khuän tiãu chuáøn thæåìng âæåüc gia cäng haìng loaût åí xæåíng, säú láön luán læu: 5-7 láön, coï khi tåïi 10 láön. 26
27. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam Khi gàûp nhæîng bäü pháûn cäng trçnh phæïc taûp nhæ pháön tiãúp giaïp våïi nãön cäng trçnh, äúng huït, buäöng xoàõn vaì nhæîng kãút cáúu heûp, nhiãöu cäút theïp thç phaíi duìng vaïn khuän khäng âënh hçnh, khäng sæí duûng luán læu vaì phaíi laìm taûi chäù. b. Vaïn khuän bàòng bã täng âuïc sàôn Trong nhæîng nàm gáön âáy vaïn khuän bàòng bã täng âuïc sàôn âæåüc sæí duûng khaï räüng raîi, thay cho vaïn khuän gäù. Âáy laì loaûi vaïn khuän cäú âënh, khäng thaïo dåî luán læu. Sau khi âäø bã täng xong, nhæîng táúm vaïn khuän naìy seî nàòm laûi åí trong khäúi âäø vaì laì låïp voí trang trê màût ngoaìi cuía cäng trçnh. Vaïn khuän bàòng bã täng âuïc sàôn thæåìng coï máúy loaûi sau: - Vaïn khuän voí moíng: Coï nhiãöu kêch thæåïc khaïc nhau âãø phuì håüp våïi caïc bäü pháûn cäng trçnh vaì khaí nàng dæûng làõp. Màût vaïn khuän coï thãø laì phàóng hoàûc cong (âãø laït âáöu truû pin, äúng huït, buäöng xoàõn ) Kêch thæåïc cuía vaïn khuän voí moíng thæåìng laì 2,5 x 5,0m, 2,4 x 4,8m, daìy 8 - 10cm. Haìm læåüng cäút theïp trong vaïn khuän voí moíng laì 5-6 kg/m2, coï khi âãún 10kg/m2. Màût trong cuía vaïn khuän voí moíng thæåìng nhaïm vaì coï cäút theïp âãø gàõn chàût våïi khäúi bã täng chênh. Chung quanh vaïn khuän voí moíng âæåüc viãön bàòng neûp gäù âãø giæî cho khoíi bë sæït meí khi va chaûm vaì váûn chuyãøn. Khi bã täng trong khäúi âäø âaî âaût cæåìng âäü cho pheïp, ngæåìi ta thaïo gäù ra vaì duìng væîa xi màng caït hoàûc væîa xi màng traït kên maûch. Vaïn khuän voí moíng thæåìng duìng âãø laït màût ngoaìi cuía caïc kãút cáúu bã täng cäút theïp, båíi vç phaíi duìng phæång phaïp haìn âãø cäú âënh vaïn khuän. - Vaïn khuän bã täng khäúi låïn: khi âäø khäúi bã täng låïn, êt cäút theïp, nãúu duìng vaïn khuän voí moíng thç khoï cäú âënh, nãn duìng vaïn khuän bã täng khäúi låïn âãø laït ngoaìi. Kêch thæåïc vaì troüng læåüng cuía vaïn khuän âuí äøn âënh âäúi våïi caïc læûc âáøy ngang cuía væîa bã täng måïi âäø maì khäng phaíi giàòng chäúng. Kêch thæåïc vaïn khuän thæåìng duìng laì: daìi 2,3 -: 2,5m, cao 1,5m, daìy 0,4 -: - 0,7m, nàûng tæì 4 ÷ 4,5 táún, màût sau coï 2 gåì näøi, daìi 70 - 90cm, åí hai âáöu âaî chän sàôn miãúng sàõt hçnh chæî L âãø khi âaî âàût âuïng vë trê seî haìn chàût khäúi trãn våïi dæåïi. Ngoaìi hai loaûi kãø trãn, ngæåìi ta coìn duìng caïc táúm panen âuïc sàôn daìy 15 - 16 cm hoàûc caïc dáöm âuïc sàôn tiãút diãûn chæî T, maì cäút theïp cuía chuïng thæåìng laì cäút theïp chëu læûc cuía kãwww.vncold.vnút cáúu khäúi âäø, laìm vaïn khuän chëu læûc khi âäø bã täng caïc táúm tráön cuía caïc gian buäöng, caïc äúng huït, buäöng xoàõn caïc táúm panen hoàûc caïc dáöm chæî T taûo thaình låïp ngoaìi cuía khäúi âäø. Vaïn khuän bàòng bã täng âuïc sàôn coï nhæîng æu, khuyãút âiãøm sau: - Æu âiãøm: Tàng nhanh täúc âäü thi cäng; sæí duûng bã täng håüp lyï; baío âaím cháút læåüng vaì myî quan cäng trçnh; coï thãø cå giåïi hoaï vaì cäng xæåíng hoaï cao âäü; cháút læåüng cuía vaïn 27
28. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam khuän bã täng âuïc sàôn khaï cao, cæåìng âäü chëu læûc låïn; tênh chäúng tháúm täút; khäng phaíi thaïo dåî vaïn khuän vaì coï thãø thi cäng liãn tuûc; goïp pháön ruït ngàõn thåìi haûn xáy dæûng cäng trçnh. - Khuyãút âiãøm: Sæû gàõn chàût giæîa vaïn khuän vaì khäúi bã täng chênh khäng tháût täút; dãù sinh ra nhæîng vãút næït (nháút laì vaïn khuän voí moíng khi váûn chuyãøn vaì làõp raïp); viãûc traït maûch khaï phæïc taûp, khoï khàn vaì täún nhiãöu thåìi gian; khäng thãø kiãøm tra træûc tiãúp âæåüc cháút læåüng bã täng åí âàòng sau vaïn khuän; sæû co nåí cuía bã täng måïi âäø vaì bã täng vaïn khuän khaïc nhau nãn dãù sinh ra nhæîng vãút næït nhoí åí màût tiãúp giaïp giæîa chuïng. c. Vaïn khuän bàòng kim loaûi Gáön âáy vaïn khuän kim loaûi âæåüc duìng räüng raîi trãn nhæîng cäng træåìng xáy dæûng thuyí låüi - thuyí âiãûn. Kãút cáúu cuía vaïn khuän kim loaûi âån giaín: Vaïn màût laì nhæîng táúm theïp daìy 2-3,0mm, khung chëu læûc laì nhæîng thanh theïp hçnh chæî U hoàûc chæî I, L haìn laûi våïi nhau. Kêch thæåïc cuía vaïn khuän kim loaûi tiãu chuáøn tuyì thuäüc vaìo kãút cáúu cäng trçnh bã täng vaì khaí nàng thi cäng, thæåìng duìng laì: cåî nhoí - 550 ÷ 650 x 1000 -: 1500, cåî låïn - 1500 x 3000mm (hçnh 14.12). Khi dæûng làõp, âãø cäú âënh caïc táúm vaïn khuän våïi nhau coï thãø duìng chãm, chäút hay buläng hoàûc haìn taûm. Vaïn khuän kim loaûi coï âäü cæïng cao, bãön chàõc vaì säú láön luán læu coï thãø âaût 20 láön tråí lãn. Sau khi thaïo dåî vaïn khuän, màût bã täng nhàôn âeûp. d. Vaïn khuän læåïi sàõt Vaïn khuän læåïi sàõt chè duìng åí màût bãn cuía khäúi bã täng maì sau âoï coï âäø bã täng tiãúp khäúi bãn caûnh, hoàûc traït màût. Vaïn khuän læåïi sàõt cáúu taûo båíi khung gäù coï màõt 30x30, 40x40 hay 50x50cm, trãn khung gäù càng læåïi sàõt âæåìng kênh 0,7 - 1,0mm coï màõt læåïi 2-5mm . Vaïn khuän âæåüc cäú âënh vaìo cäút theïp chëu læûc cuía cäng trçnh. Sau âoï âäø bã täng xong, læåïi sàõt nàòm laûi trong bã täng, chè coï khung gäù âæåüc thaïo ra. Læåüng sàõt theïp täún khoaíng 1,5-3,0 kg/m2. Ngæåìi ta cuîng coï thãø thay khung gäù bàòng caïc thanh cäút theïp âæåìng kênh 12mm haìn laûi våïi nhau våïi kêch thæåïc màõt 25x25 cm. www.vncold.vnKhi duìng vaïn khuän læåïi sàõt væîa xi màng seî chaíy qua læåïi sàõt, máút chæìng 1 - 2 lêt/m2. Âäü læu âäüng cuía væîa bã täng khäng quaï 8cm vaì khi âáöm khäng âæåüc âàût maïy âáöm gáön læåïi quaï 0,2 -:- 0,4m. Duìng loaûi vaïn khuän læåïi sàõt tiãút kiãûm âæåüc gäù vaì cäng âaïnh såìm caïc màût bãn cuía khäúi bã täng. 28
29. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam a) b) c) 550~850 1000~1500 d) Táúm vaïn khuän theïp ÂAÌ KEÏP 2 U100 15 30 30 30 30 30 30 15 5 12.5 1.5 35.3 25 50 60 25 35.3 25 66 35.3 ì y2mm 25 ïp n khuän ï n khuän ú m da 25 ì ke 35.3 250 ì âa ï p tá 25 va 66 p neo va neo ï p ï p U100 The buläng ù buläng 35.3 25 Lä The The 25 35.3 60 50 25 35.3 û p nhæ ûa Chu 35 35 35 35 35 35 1.5 12.5 Theïp U100 2 U100 210 Hçnh 14.12. Vaïn khuän kim loaûi a. Táúm vaïn khuän kim loaûi tiãu chuáøn cåí nhoí; b. Liãn kãút sæåìn caïc táúm vaïn khuän bàòng theïp deût; www.vncold.vnc. Liãn kãút sæåìn caïc táúm vaïn khuän bàòng moïc keûp âaìn häöi hçnh chæí U; d. Táúm vaïn khuän kim loaûi tiãu chuáøn cåî låïn 2,5m x 2,1m vaì hãû âaì keïp 29
30. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam 4. DÆÛNG LÀÕP VAÌ THAÏO DÅÎ VAÏN KHUÄN a. Dæûng làõp vaïn khuän Cäng taïc dæûng làõp vaïn khuän laì kháu cäng taïc chiãúm nhiãöu chäù trãn hiãûn træåìng thi cäng. Vç váûy khäng nhæîng phaíi baío âaím cháút læû dæûng làõp maì coìn phaíi baío âaím tiãún âäü, phaíi nhanh choïng giaíi phoïng hiãûn træåìng âãø khäng caín tråí âãún caïc cäng viãûc khaïc. Khi làõp dæûng vaïn khuän, tuyì theo kêch thæåïc, troüng læåüng vaì vë trê âàût vaïn khuän maì ta coï thãø duìng thuí cäng, næía cå giåïi hay cáön truûc. * Dæûng làõp vaïn khuän thàóng âæïng. Khi âäø bã täng truû pin, thán âáûp traìn, moïng cäng trçnh thæåìng phán cäng trçnh thaình caïc khäúi âäø våïi chiãöu cao > 1,5m. Muäún váûy phaíi dæûng làõp vaïn khuän 1 táöng hoàûc 2 táöng bao quanh khäúi âäø theo chiãöu thàóng âæïng (hoàûc xiãn). Âãø cäú âënh vaïn khuän cho væîng chàõc vaì äøn âënh thæåìng duìng caïc hçnh thæïc chäúng âåî sau: - Chäúng ngoaìi: duìng cho nhæîng khäúi cao dæåïi 4-6m, åí dæåïi tháúp vaì phêa ngoaìi coï âiãöu kiãûn âãø tç chäúng (hçnh 14.13b). Æu âiãøm cuía hçnh thæïc naìy laì hãû thäúng chäúng âäø âãöu nàòm ngoaìi khäúi âäø, khäng coï caïc thanh giàòng trong nãn coï thãø cå giåïi hoaï cäng taïc san vaì âáöm bã täng, thi cäng âæåüc thuáûn tiãûn. Song hçnh thæïc chäúng ngoaìi khäng duìng âæåüc cho nhæîng khäúi åí trãn cao vaì nàòm åí phêa ngoaìi, vaì khaï cäöng kãönh, chiãúm nhiãöu hiãûn træåìng. a) b) 2 1 11 3 5 7 12 4 13 14 6 c) d) 1 10 300 8 200 450 www.vncold.vn6 6 9 100 H.14.13. Caïc hçnh thæïc chäúng âåî vaïn khuän a. Chäúng trong; b. Chäúng ngoaìi; c. Kiãøu cängson; d. Kiãøu cäng son våïi khung theïp 1 - màût bã täng; 2- vaïn khuän; 3 - dáöm doüc; 4 - âaì ngang; 5 - thanh giàòng; 6 - anke 12 - thanh chäúng ngang; 13 - dáöm tæûa; 14 - âinh váúu 30
31. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam - Chäúng trong: duìng cho caïc khäúi trãn cao hoàûc åí nhæîng nåi khäng coï âiãöu kiãûn chäúng ngoaìi. Våïi hçnh thæïc naìy ngæåìi ta phaíi chän sàôn nhæîng âoaûn cäút theïp (hoàûc buläng) trãn màût cuía bã täng dæåïi (h.14.13a) vaì haìn noïi våïi caïc thanh theïp giàòng âæåìng kênh 12 - 16mm. (trung bçnh cæï 1,5 - 2m2 vaïn khuän coï 1 thaình giàòng, do âoï phaíi chi phê thãm cäút theïp 1,4 - 5,5 kg/m2). Âãø giæî cho vaïn khuän khäng bë ngaí vaìo bãn trong ngæåìi ta âàût thãm caïc thanh chäúng xiãn taûm thåìi; sau khi âäø xong caïc låïp bã täng åí phêa dæåïi ngæåìi ta måïi thaïo boí caïc thanh chäúng taûm naìy. - Chäúng kiãøu cängson: Duìng cho caïc khäúi âäø cao 1,5 - 2m (khäng cáön thanh theïp giàòng), nhåì caïc thanh dáöm doüc keïo daìi vaì âæåüc cäú âënh, giæî chàût båíi hai haìng buläng (anke) chän sàôn åí khäúi bã täng dæåïi (hçnh 14-13c). Khi chiãöu cao khäúi âäø âãún 3m thç phaíi duìng kiãøu cängson coï khung theïp di chuyãøn âæåüc våïi caïc thanh dáöm ngang cuîng âæåüc cäú âënh våïi caïc anke (h. 14.13d). Âãø dæûng làõp vaì thaïo dåî vaïn khuän dãù daìng ngæåìi ta duìng thãm caïi kêch åí pháön dæåïi cuía khung theïp. 6 6 5 1 2 h 2 3 a 4 a b l b H. 14.14. Så âäö kãút cáúu dáöm keïp 1 - thanh gäù dáöm; 2 - thanh gäù giàòng; 3 - thanh theïp giàòng; 4 - tàng âå; 5 - âënh âèa; 6- ãcu Trãn cäng træåìng thuyí låüi ngæåìi ta coìn duìng loaûi dáöm keïp bàòng gäù hoàûc gäù theïp kãút håüp âãø laìm dáöm âåî thay cho hãû thäúng buläng giàòng khi âäø bã täng khäúi låïn hoàûc laìm dáöm chênh cho vaïn khuän tiãu chuáøn 1 táöng hay 2 táöng. Kãút cáúu cuía dáöm keïp âån giaín, dãù gia cäng, nheû nhaìng maì hiãûu êch kinh tãú cao (h.14.14). Trong chäúng âåî hoàûc trong dáöm keïp thæåìng duìng tàng âå âãø càng caïc thanh theïp giàòng. www.vncold.vn* Dæûng làõp vaïn khuän nàòm ngang Khi âäø bã täng caïc táúm âan (saìn, baín) nhæ táúm âan âàût maïy båm, maïy phaït âiãûn hoàûc caïc dáöm nhæ dáöm cáöu truûc, dáöm noïc, dáöm cáöu giao thäng , ngoaìi vaïn khuän bãn coìn phaíi dæûng làõp vaïn khuän âaïy (nàòm ngang), maì viãûc chäúng âåî vaïn khuän cuîng coï nhiãöu khoï khàn, täún gäù, täún cäng vaì thåìi gian chåì âåüi âãø thaïo dåî vaïn khuän laûi daìi, aính hæåíng âãún viãûc sæí duûng luán læu vaïn khuän. 31
32. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam Thæåìng duìng caïc hçnh thæïc chäúng âåî vaïn khuän dáöm saìn sau âáy: - Bàòng cäüt chäúng: Tuyì theo chiãöu 5 daìi dáöm (hoàûc kêch thæåïc saìn) ngæåìi ta 4 2 bäú trê caïc thanh âaì ngang, âaì doüc vaì cäüt 6 7 1 chäúng våïi khoaíng caïch tênh toaïn cuû thãø. 3 Caïc cäüt chäúng phaíi âoïng giàòng cheïo 9 8 ngang, doüc âãø tàng âäü äøn âënh cuía cäüt. 10 13 Chán cäüt chäúng (hoàûc åí trãn âáöu cäüt) 11 phaíi coï nãm gäù hoàûc kêch hay häüp caït 13 14 âãø âiãöu chènh âäü cao cuía cäüt vaì âãø tiãûn khi thaïo dåî vaïn khuän (h.14.15). Nãm gäù thæåìng laì hai miãúng gäù Hçnh 14.15. vuäng 30x30cm, daìy 10cm, âeîo vaït Chäúng âåî vaïn khuän bàòng cäüt chäúng thaình hçnh tam giaïc. 1. Vaïn khuän âaïy; 2. Vaïn khuän bãn; 3,7. Gäù äúp; Cäüt chäúng thæåìng duìng kiãøu cäüt 4.Gäù neûp; 5. Gäù giàòng âènh; 6.Chäúng bãn; 8,10. Âaì ngang; 9. Âaì doüc; 11. Cäüt chäúng; chäúng chæî T, gäöm cäüt chäúng tiãút diãûn 12. Giàòng cheïo ngang; 13. Giàòng cheïo doüc; 10x10cm, âaì ngang daìi âäü 1,0m, tiãút 14. Nãm chán cäüt diãûn 10x10cm vaì thanh chäúng cheïo coï tiãút diãûn 6 x 8cm. Chuïng liãn kãút våïi nhau bàòng âinh hoàûc buläng. Khi chiãöu cao chäúng âåî khaïc nhau, coï thãø sæí duûng loaûi cäüt chäúng chæî T ruït ngàõn - keïo daìi âæåüc bàòng gäù hoàûc theïp äúng. Giæîa caïc cäüt chäúng cáön phaíi coï hãû thäúng giàòng cheïo ngang, doüc. - Bàòng dáöm keïp: Khi cáön giaím båït caïc haìng cäüt chäúng (hoàûc coï thãø boí âæåüc cäüt chäúng khi kháøu âäü giæîa 2 mäú truû hay tæåìng nhoí hån 4-5m) ngæåìi ta duìng dáöm keïp gaïc lãn mäú truû (hoàûc tæåìng) âãø chäúng âåî vaïn khuän âaïy (nàòm ngang) (h.14.16). Coï thãø duìng kiãøu näúi nhiãöu dáöm keïp hoàûc phäúi håüp dáöm keïp våïi dáöm thæåìng âãø chäúng âåî vaïn khuän âaïy. Säú læåüng dáöm keïp phaíi qua tênh toaïn quyãút âënh, song täúi thiãøu phaíi låïn hån hai. 2 2 5 5 1 3 4 www.vncold.vn4 6 6 4 - 5m Hçnh 14.16. Chäúng âåî vaïn khuän âaïy bàòng dáöm keïp 1. Vaïn khuän âaïy; 2. Dáöm ngang; 3. Dáöm keïp; 4. Nãm gäù; 5. Läù chæìa trãn tæåìng; 6. Tæåìng 32
33. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam - Bàòng giaìn gäù tam giaïc hoàûc häùn håüp våïi dáöm keïp: Khi kháøu âäü giæîa 2 mäú truû hay tæåìng låïn hån 5-6cm, thæåìng sæí duûng caïc giaìn gäù hçnh tam giaïc âãø chäúng âåî vaïn khuän âaïy, hoàûc duìng kãút håüp giaìn gäù tam giaïc våïi dáöm keïp. Kãút cáúu giaìn gäù tam giaïc gäöm caïc thanh gäù dáöm, chäúng cheïo, thanh âæïng vaì thanh theïp giàòng taûo thaình giaìn tam giaïc. Æu âiãøm: tæång tæû nhæ khi sæí duûng dáöm keïp, khäng phaíi duìng cäüt chäúng, tiãút kiãûm gäù, nhæng viãûc dæûng làõp coï khoï khàn hån. 1 2 5 5 4 3 4 5 5 Hçnh 14.17. Chäúng âåî vaïn khuän âaïy bàòng giaìn tam giaïc vaì dáöm keïp 1. Vaïn khuän âaïy; 2. Âaì ngang; 3. Dáöm keïp; 4. giaìn tam giaïc 5. Nãm gäù; 6. Thanh theïp giàòng ∅16 - Bàòng kiãøu treo: Khi kháøu âäü nhoí coï thãø duìng caïch chäúng âåî vaïn khuän âaïy (nàòm ngang) theo kiãøu treo, khäng cáön cäüt chäúng. Duìng mäüt säú gäù vuäng 15x15cm âoïng chàût våïi nhau bàòng âinh âèa, âàût trãn meïp tæåìng laìm låïp kã. Trãn màût låïp kã naìy, lao qua caïc dáöm gäù låïn hoàûc dáöm sàõt I. 5 7 6 2 4 1 www.vncold.vn 3 Hçnh 14.18. Chäúng âåî vaïn khuän âaïy theo kiãøu treo 1. Vaïn khuän âaïy; 2. Âaì gäù; 3. Dáöm âaïy; 4. Bu läng; 5. Räng âen 6. Gäù kã; 7. Dáöm gäù (hoàûc dáöm sàõt I) 33
34. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam Dáöm naìy chëu toaìn bäü taíi troüng cuía kãút cáúu bã täng. Trãn dáöm naìy cæï caïch mäüt khoaíng caïch nháút âënh, khoan mäüt läù troìn, xuyãn buläng φ16 qua âãø treo toaìn bäü vaïn khuän âaïy. Khi duìng sàõt I hoàûc [ thç haìn hai thanh laìm mäüt dáöm, giæîa coï âãûm caïc máøu sàõt troìn, taûo thaình khe håí âãø xuyãn buläng treo qua. Sau khi thaïo dåî vaïn khuän phaíi càõt hai âáöu buläng thæìa âi vaì duìng væîa traït laûi. Âãø tiãút kiãûm buläng, coï thãø duìng caïc äúng troìn cuäün bàòng tän 1mm läöng ra ngoaìi caïc buläng; sau khi dåî vaïn khuän, ruït buläng ra vaì duìng væîa traït kên caïc äúng âoï laûi. Sau khi dæûng làõp xong vaïn khuän vaì træåïc khi âäø bã täng cáön tiãún haình kiãøm tra, nghiãûm thu theo quy phaûm vãö: âäü chênh xaïc cuía vë trê vaïn khuän, vãû sinh bãö màût vaïn khuän vaì queït dáöu nhåìn hoàûc næåïc xaì phoìng , hãû thäúng chäúng âåî, neïo buäüc vaïn khuän. Trong quaï trçnh âäø bã täng, cáön theo doîi sæû biãún daûng, chuyãøn vë cuía vaïn khuän âãø këp thåìi sæía chæîa. 2. Thaïo dåî vaïn khuän Cäng taïc thaïo dåî vaïn khuän tuy âån giaín vaì nhanh choïng nhæng cuîng ráút quan troüng vç noï aính hæåíng âãún täúc âäü âäø bã täng, cháút læåüng bã täng vaì tiãút kiãûm vaïn khuän. Thåìi gian thaïo dåî vaïn khuän phaíi càn cæï vaìo âàûc âiãøm kãút cáúu, âiãöu kiãûn khê háûu, tênh cháút cuía bã täng vaì phaíi dæûa vaìo kãút quaí thê nghiãûm cæåìng âäü bã täng âãø xaïc âënh. Noïi chung chè tiãún haình thaïo dåî vaïn khuän khi bã täng âaî âaût cæåìng âäü do thiãút kãú yãu cáöu vaì âæåüc bäü pháûn giaïm saït cháút læåüng cho pheïp. Træåìng håüp khäng coï quy âënh cuía thiãút kãú vaì khäng coï phoìng thê nghiãûm thç thåìi gian täúi thiãøu âãø thaïo dåî vaïn khuän åí thaình âæïng laì khi bã täng âaût cæåìng âäü 25kg/cm2 (khoaíng tæì 1 âãún 3 ngaìy tuyì thuäüc vaìo maïc xi màng, maïc bã täng vaì nhiãût âäü trung bçnh haìng ngaìy). Âäúi våïi vaïn khuän chëu taíi troüng, nhæ vaïn khuän âaïy cuía táúm âan, dáöm, saìn thç thåìi gian täúi thiãøu âãø thaïo dåî khi cæåìng âäü cuía bã täng âaût 50 - 100% (khoaíng tæì 5 âãún 28 ngaìy tuyì thuäüc vaìo säú hiãûu vaì loaûi xi màng, kháøu âäü kãút cáúu vaì nhiãût âäü bçnh quán haìng ngaìy). Khi thaïo dåî vaïn khuän phaíi coï biãûn phaïp âãø traïnh va chaûm hoàûc cháún âäüng maûnh laìm hæ hoíng màût ngoaìi, sæït meí caïc caûnh goïc cuía bã täng, phaíi baío âaím cho vaïn khuän khäng bë hæ hoíng vaì baío âaím an toaìn lao âäüng. Quy trçnh thaïo dåî vaïn khuän: www.vncold.vn- Âäúi våïi vaïn khuän thaình âæïng thç tiãún haình thaïo dåî tæì ngoaìi vaìo trong - Âäúi våïi vaïn khuän âaïy vaì caïc kãút cáúu phæïc taûp vaì âaì giaïo chäúng âåî thç tiãún haình thaïo dåî dáön tæì dæåïi lãn trãn theo chè dáùn cuía thiãút kãú thi cäng vaì thaïo dåî caïc bäü pháûn thæï yãúu træåïc âãún caïc bäü pháûn chuí yãúu sau. Khi tháúy khäng coï hiãûn tæåüng gç nguy hiãøm måïi âæåüc dåî boí hoaìn toaìn. 34
35. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam Vaïn khuän vaì âaì giaïo chäúng âåî âaî thaïo dåî xong khäng âæåüc âãø ngäøn ngang gáy tråí ngaûi cho thi cäng vaì phaíi chuyãøn ngay âãún nåi táûp trung sæía chæîa âãø sæí duûng laûi vaì baío âaím an toaìn cho cäng nhán. 5. KÃÚT CÁÚU VAÏN KHUÄN MÄÜT SÄÚ BÄÜ PHÁÛN CÄNG TRÇNH MÀÛT CÀÕT MÀÛT ÂÆÏNG Biãn âaï thiãút kãú Vaïn khuän âënh hçnh Moïc treo Moïc treo Sæåìn ngang 300 300 300 Sæåìn ngang Saìn thao taïc 2 1200 Buläng neo 1800 Ø BÃTÄNG CHI TIÃÚT A NG ÂÄ Ï NG CHI TIÃÚT B HÆÅ Saìn thao taïc 1 Bãtäng daìy 0,5m Buläng âiãöu chènh Sæåìn âæïng Buläng âiãöu chènh Sæåìn âæïng KEÛP CHÆÎ U Sæåìn táúm khuän CHI TIÃÚT A Keûp chæî U CHI TIÃÚT B Keûp chæî U Sæåìn âæïng Sæåìn ngang www.vncold.vn16 Buläng coï moïc liãn kãút vaïn Vaïn khuän khuän vaìo sæåìn ngang 28 Thanh giæî Vaïn khuän Hçnh 14.19. Vaïn khuän di âäüng lãn cao (vaïn khuän leo) âãø âäø bãtäng giãúng âæïng. 35
36. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam MÀÛT CÀÕT DOÜC 18000 3000 3000 3000 3000 3000 3000 Biãn âaï thiãút kãú Cäüt chäúng náng haû Vaïn khuän âënh hçnh Màût cáöu cäng taïc Baïnh xe cäng taïc Cæía båm bãtäng Cæía båm bãtäng MÀÛT CÀÕT NGANG Màût cáöu cäng taïc Vaïn khuän cong di âäüng Cäút theïp Cäüt chäúng náng haû Vaïn khuän chàõn Truûc khuyíu náng haû tæåìng bãn Bãtäng voí háöm Baïnh xe cäng taïc www.vncold.vn Hçnh 14.20. Vaïn khuän di âäüng phæång ngang âãø âäø bãtäng âæåìng háöm. 36
37. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam CHÆÅNG 15 CHÃÚ TAÛO VAÌ VÁÛN CHUYÃØN BÃ TÄNG 15.1. CHÃÚ TAÛO VÆÎA BÃ TÄNG 1. YÃU CÁÖU CUÍA VÆÎA BÃ TÄNG VAÌ PHÄÚI LIÃÛU BÃ TÄNG a. Yãu cáöu âäúi våïi væîa bã täng: Cháút læåüng cuía væîa bã täng phuû thuäüc vaìo: - Sæû aính hæåíng cuía cháút læåüng váût liãûu - Phæång phaïp chãú taûo væîa bã täng Do âoï: * Væîa bã täng phaíi baío âaím coï âuí yãu cáöu vaì tênh cháút do thiãút kãú âãö ra nhæ cáúp phäúi, thåìi gian ninh kãút, tênh âäöng nháút, âäü læu âäüng cuía væîa Vç váûy khi träün cáön phaíi tháût âãöu, âuïng cáúp phäúi vaì âäø âáöm këp thåìi, baío âaím âäü suût cuía bã täng âuïng qui âënh (sai säú khäng quaï 10mm) * Tuyì theo yãu cáöu laìm viãûc cuía tæìng bäü pháûn cäng trçnh khaïc nhau maì coï thãø saín xuáút nhiãöu loaûi bã täng coï säú hiãûu khaïc nhau, nhæng khi thiãút kãú cáön haûn chãú viãûc duìng nhiãöu loaûi säú hiãûu bã täng âãø cäng taïc chãú taûo âåî khoï khàn. b. Phäúi liãûu bã täng: laì mäüt bæåïc quan troüng trong quaï trçnh chãú taûo væîa bã täng - Phäúi liãûu laì càn cæï vaìo tyí lãû cáúp phäúi bã täng maì cán âo mäùi loaûi thaình pháön váût liãûu theo âuïng säú læåüng vaì tyí lãû cáön thiãút. - Yãu cáöu phäúi liãûu phaíi âaût âæåüc mæïc âäü chênh xaïc nháút âënh måïi baío âaím âæåüc tênh nàng vaì pháøm cháút cuía bã täng. - Phæång phaïp phäúi liãûu gäöm hai hçnh thæïc: Phäúi liãûu thãø têch vaì phäúi liãûu khäúi læåüng.www.vncold.vn * Phæång phaïp phäúi liãûu thãø têch: khäng chênh xaïc vaì khoï âaût yãu cáöu vç do tênh cháút váût lyï khäng giäúng nhau nãn khäúi læåüng coï thãø khaïc nhau ráút låïn. - Khi âäø váût liãûu vaìo thuìng âãø âo thãø têch, do âäü cao råi khaïc nhau nãn aïp læûc neïn xuäúng cuîng khaïc nhau, vç váûy coï sæû sai lãûch låïn vãö thãø têch qua caïc láön âo. 37
38. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam - Nãúu âäü áøm khaïc nhau thç thãø têch váût liãûu cuîng thay âäøi, nhæ caït khi âäü áøm tàng tæì 5 - 8% thç thãø têch coï thãø tàng quaï 30%. - Do âäü chênh xaïc keïm, hiãûu suáút tháúp nãn phæång phaïp phäúi liãûu theo thãø têch chè duìng åí caïc cäng trçnh nhoí, êt quan troüng khi träün bã täng bàòng thuí cäng hay träün bàòng maïy träün di âäüng riãng leî. * Phæång phaïp phäúi liãûu khäúi læåüng: Chè træì âäü áøm cuía baín thán váût liãûu ra thç âäü xäúp vaì âäü räùng khäng aính hæåíng tåïi mæïc âäü chênh xaïc cuía phäúi liãûu, nãn âæåüc duìng räüng raîi. Trong thæûc tãú åí caïc cäng træåìng cäút liãûu, xi màng vaì phuû gia âãöu phaíi cán, coìn næåïc coï thãø âong. 2. PHÆÅNG PHAÏP TRÄÜN VAÌ MAÏY TRÄÜN BÃ TÄNG a. Caïc phæång phaïp träün bã täng Träün væîa bã täng coï thãø bàòng thuí cäng hay bàòng maïy träün. Noïi chung trong thi cäng cäng taïc bã täng hiãûn nay chuí yãúu laì träün bàòng maïy träün. * Träün bã täng bàòng maïy : coï æu âiãøm laì: - Baío âaím cäút liãûu bã täng âæåüc nhaìo träün âãöu, cháút læåüng væîa bã täng âaût yãu cáöu. - Tiãút kiãûm nhiãöu nhán læûc, giaím thåìi gian träün giaím, täúc âäü thi cäng nhanh, cæåìng âäü thi cäng låïn. * Träün bã täng bàòng thuí cäng: * Yãu cáöu vãö vë trê träün Cáön phaíi coï sán träün bàòng phàóng, khäng tháúm næåïc vaì saûch seî - Kêch thæåïc phaíi âuí räüng âãø bäú trê ngæåìi âæïng träün thæåìng 4x6m - Coï maïi che mæa nàõng, xung quanh quáy coït chàõn gioï. - Nãön sán coï thãø laït bàòng táúm tän låïn hoàûc vaïn gäù gheïp tháût khêt hay xáy gaûch. * Trçnh tæû träün bàòng tay - Træåïc hãút träün xi màng vaì coït cho âãöu - Âaï hoàûc soíi saûn cho bàòng màût, tæåïi mäüt pháön næåïc räöi raíi caït xi màng lãn träün âãöu www.vncold.vn- Trong khi träün duìng bçnh coï voìi hoa sen tæåïi dáön dáön pháön næåïc coìn laûi cho âãún khi träün âãöu toaìn bäü. - Thåìi gian träün bã täng khäng láu quaï 20 phuït, mäùi cäúi träün khäng nãn låïn quaï 300 lêt måïi baío âaím träün âæåüc âãöu. * Âàûc âiãøm: 38
39. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam - Bã täng träün bàòng tay khäng âæåüc âãöu làõm, cháút læåüng khäng baío âaím. - Muäún âaût âæåüc cæåìng âäü nhæ träün maïy thç phaíi tàng thãm 1/6 - 1/5 læåüng ciment theo tênh toaïn. - Chè duìng trong træåìng håüp khäúi læåüng bã täng ráút nhoí hoàûc khäng coï âiãöu kiãûn duìng maïy nhæ khi âiãöu kiãûn âëa hçnh cháût heûp, khäng thãø chuyãøn maïy träün âãún âæåüc. b. Caïc loaûi maïy träün bã täng * Phán loaûi vaì âàûc âiãøm: * Phán loaûi: + Dæûa vaìo caïch träün váût liãûu coï: maïy träün råi tæû do vaì maïy träün cæåîng bæïc. + Dæûa theo phæång thæïc hoaût âäüng cuía maïy träün coï: maïy träün tuáön hoaìn vaì maïy träün liãn tuûc. + Dæûa vaìo kãút cáúu thuìng träün coï: maïy coï thuìng träün cäú âënh vaì maïy coï thuìng träün láût nghiãng. + Theo âàûc tênh kyî thuáût thç chia ra: maïy träün di âäüng vaì maïy träün cäú âënh. - Maïy träün di âäüng laì maïy träün coï baïnh xe âáøy hoàûc âãø trãn caïc phæång tiãûn váûn chuyãøn träün bã täng phuûc vuû tæìng vë trê âäø. - Maïy träün cäú âënh laì maïy träün coï dung têch cäng taïc låïn, thæåìng âàût mäüt chäù åí cäng træåìng hoàûc trong nhaì maïy träün bã täng. Trãn cäng træåìng thæåìng duìng nháút laì loaûi maïy träün tuáön hoaìn. Hçnh 15.1. Nguyãn lyï laìm viãûc cuía maïy träün tuáön hoaìn råi tæû do www.vncold.vn* Nguyãn lyï cäng taïc cuía loaûi maïy träün tuáön hoaìn råi tæû do + Khi bäü pháûn thuìng träün quay, nhæîng caïnh ráút ngàõn trong thaình thuìng träün náng váût liãûu lãn cao. + Do khäúi læåüng baín thán váût liãûu råi tæû do xuäúng. + Chuyãøn âäüng nhæ váûy làûp âi làûp laûi nhiãöu láön cho bã täng âæåüc träün âãöu âàûn. 39
40. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam * Maïy träün kiãøu tuáön hoaìn: Hiãûn nay thæåìng gàûp laì maïy träün hçnh quaí lã, maïy träün hçnh träúng vaì maïy träün hçnh choïp âäi. * Maïy träün hçnh quaí lã láût nghiãng âæåüc 2 3 4 Hçnh 15.2a. Maïy träün hçnh quaí lã 1. Thanh dáùn hæåïng; 2. Gáöu cäút liãûu di âäüng; 3. Thuìng âong næåïc; 4. Thuìng träün; 5. Thanh âåî. 1 5 + Thuìng träün coï mäüt cæía vaì laì nåi truït váût liãûu vaìo, væìa laì âäø væîa bã täng ra sau khi âaî träün xong. + Thæåìng duìng trong phoìng thê nghiãûm hoàûc duìng cho nhæîng nåi khäúi læåüng bã täng khäng låïn. * Maïy träün hçnh träúng khäng láût âæåüc 3 9 4 10 8 6 12 11 7 www.vncold.vnHçnh 15.2b. Maïy träün hçnh träúng khäng láût âæåüc 3. Thuìng âong næåïc; 4. Thuìng träün; 6. Baïnh ràng; 7. Âäüng cå; 8. Tay quay; 9. Phãøu âäø váût liãûu; 10. Khung; 11. Baïnh âaì; 12. Con làn. + Thuìng träün coï hai cæía, mäüt cæía truït váût liãûu vaìo vaì mäüt cæía âäø bã täng ra. + Coï cáúu taûo âån giaín âæåüc duìng nhiãöu trong thi cäng thuyí låüi 40
41. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam + Êt duìng trong thi cäng âäø bã täng âáûp (bã täng khäúi låïn) do chè träün âæåüc loaûi bã täng coï âæåìng kênh cäút liãûu thä låïn nháút khäng quaï 80mm. * Maïy träün hçnh choïp âäi láût nghiãng âæåüc 14 4 5 Hçnh 15.2c. Maïy träün hçnh choïp âäi 4. Thuìng träün; 13. Kêch thuyí læûc; 13 14. Caïnh âãø xaïo träün + Thuìng träün coï hai cæía, mäüt cæía âäø váût liãûu vaìo vaì mäüt cæía truït væîa bã täng ra, hoàûc cuîng coï thãø bët kên mäüt cæía, coìn cæía kia væìa duìng âãø âäø váût liãûu vaìo vaì truït væîa bã täng ra. + Nàng læûc träün bã täng låïn hån maïy träün hçnh träúng. + Thåìi gian truït væîa bã täng ra nhanh, do thuìng träün coï thãø láût nghiãng âæåüc. Nàng suáút cao, thæåìng duìng âãø träün váût liãûu coï âæåìng kênh cuía cäút liãûu thä låïn tæì 120 - 150mm. + Maïy träün coï dung têch tæì 1000 lêt tråí lãn duìng trong cäng trçnh thuyí låüi loaûi væìa vaì låïn, dung têch låïn hån 1600 lêt duìng trong nhaì maïy träün bã täng tæû âäüng. 2 1 3 4 Hçnh 15.3. Cå cáúu ma ïy träün bã täng kiãøu cæåîng bæïc C-773 www.vncold.vn85 o 1. Caïnh träün; 2. Táúm laìm saûch væîa; 3. Thanh gaût; 4. Bäü pháûn giaím xoïc; 5. Caïnh quay; 6 5 6. Truûc chuyãøn âäüng o c. Nhæîng váún âãö cáön chuï yï khi choün maïy träün 52 45 o 41
42. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam * Nãn duìng loaûi maïy träün coï dung têch cäng taïc låïn âãø säú maïy träün êt vaì duìng êt loaûi maïy träün âãø tiãûn cho viãûc quaín lyï * Dung têch cäng taïc cuía thuìng träün phaíi: - Phuì håüp våïi âiãöu kiãûn thi cäng. - Khåïp våïi säú bao xi màng cáön träün (åí traûm träün thuí cäng hoàûc caíi tiãún). - Khåïp våïi dung têch cuía cäng cuû váûn chuyãøn váût liãûu vaìo vaì chåí væîa bã täng ra. * Nãúu cuìng mäüt luïc phaíi träün caïc maïc bã täng khaïc nhau thç säú læåüng maïy träün khäng êt hån loaûi maïc bã täng cáön träün. * Loaûi maïy träün coï dung têch cäng taïc cuía thuìng träün phaíi phuì håüp våïi cåî váût liãûu thä låïn nháút. 3. CAÏC THÄNG SÄÚ CUÍA MAÏY TRÄÜN BÃ TÄNG TUÁÖN HOAÌN Caïc thäng säú cuía maïy träün bã täng laì: Dung têch cong taïc thuìng träün, hãû säú xuáút liãûu, nàng suáút maïy träün, thåìi gian träün. a. Dung têch cäng taïc thuìng träün: * Âënh nghéa: Dung têch cäng taïc thuìng träün laì thãø têch cuía váût liãûu âäø vaìo, noï laì thäng säú chuí yãúu cuía maïy träün. * Chuï yï: Muäún cho váût liãûu trong thuìng träün dãù daìng âæåüc träün âãöu thç dung têch hçnh hoüc cuía thuìng träün (Vhh) phaíi låïn hån nhiãöu so våïi dung têch cäng taïc (V). - ÅÍ caïc traûm träün tæû âäüng cäút liãûu vaì xi màng âæåüc cán chênh xaïc theo tè lãû cáúp phäúi âãø âaím baío âuí dung têch cäng taïc (V) cuía thuìng träün. - Âäúi våïi caïc traûm träün bã täng thuí cäng hoàûc caíi tiãún thç mäüt cäúi träün (meí träün) phaíi khåïp våïi mäüt vaìi bao xi màng. Nhæ váûy thãø têch váût liãûu cuía mäüt cäúi träün thæûc tãú (Vtt) coï thãø khäng âuïng bàòng dung têch cäng taïc cuía thuìng träün (V), noï coï thãø låïn hån hoàûc nhoí hån V song khäng nãn væåüt quaï 10%. b. Hãû säú xuáút liãûu: Thãø têch bã täng âaî träün kyî khi âäø ra khoíi thuìng träün bao giåì cuîng nhoí hån thãø têch váût liãwww.vncold.vnûu khi âäø vaìo. Do âoï dáùn âãún khaïi niãûm vãö hãû säú xuáút liãûu f - laì tyí säú giæîa dung têch væîa bã täng âäø ra (Vra ) vaì thãø têch váût liãûu âäø vaìo (Vvaìo ). Do âoï: Vra f = (15.1) Vvaìo 42
43. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam coï thãø viãút thaình: 1 f = X (15.2) +DC + γ X Trong âoï: X - Læåüng xi màng trong 1m3 bã täng, kg 3 γx - Khäúi læåüng âån vë cuía xi màng, kg/m D - Thãø têch âaï trong 1 m3 bã täng, m3 C - Thãø têch caït trong 1m3 bã täng; m3 Hãû säú xuáút liãûu thæåìng tæì 0,65 - 0,70 c. Thåìi gian träün bã täng: * Thåìi gian träün bã täng tênh tæì luïc toaìn bäü váût liãûu âaî âäø hãút vaìo thuìng träün cho tåïi luïc bàõt âáöu âäø væîa bã täng ra. * Thåìi gian träün coï aính hæåíng ráút låïn âãún tênh âäöng nháút cuía bã täng. - Nãúu thåìi gian träün quaï nhanh thç væîa bã täng seî khäng âãöu, xi màng chæa coï khaí nàng bao phuí hãút quanh caïc haût cäút liãûu laìm cho cháút læåüng giaím. - Nãúu thåìi gian träün quaï láu thç nàng suáút cuía maïy seî giaím, cäút liãûu thä coï thãø bë våî cuîng laìm giaím cháút læåüng bã täng. 120 110 2 100 90 1 ì ng âä ü 100% 80 Cæå 70 60 120 180 240 Hçnh 3.4. Quan hãû giæîa thåìi gian träün vaì cæåìng âäü bã täng 1. Bã täng nhaîo; 2. Bã täng khä * Thåìi gian träün coï quan hãû våïi: www.vncold.vn- Dung têch cäng taïc cuía thuìng träün, täúc âäü quay cuía thuìng träün, vaì nhiãût âäü khi träün bã täng. - Âäü suût cuía væîa bã täng - Thaình pháön cäút liãûu cuía bã täng (caït nhoí phaíi träün láu hån caït thä) Coï thãø tham khaío thåìi gian träün êt nháút âãø träün âãöu mäüt meí bã täng nhæ sau: 43
44. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam B¶ng 15.1: Thêi gian trén hçn hîp bª t«ng (phót) §é sôt bª t«ng Dung tÝch m¸y trén (lÝt) (mm) D−íi 500 Tõ 500 ÷1000 Trªn 1000 Nhá h¬n 10 2,0 2,5 3,0 10 ÷ 50 1,5 2,0 2,5 Trªn 50 1,0 1,5 2,0 d. Nàng suáút cuía maïy träün * Nàng suáút cuía maïy träün tuáön hoaìn âæåüc tênh: V.f.n N = . K ; m3/h (15.3) mt 1000 tg Trong âoï: V - dung têch cäng taïc cuía thuìng träün (thãø têch váût liãûu âäø vaìo); l f - Hãû säú xuáút liãûu, láúy 0,65 - 0,70 Ktg - Hãû säú låüi duûng thåìi gian láúy 0,85 - 0,95 n - Säú cäúi träün âaût âæåüc trong mäüt giåì n = 3600 / (t1 + t2 + t3 + t4 ) ÅÍ âáy: t1 - Thåìi gian âäø váût liãûu vaìo láúy 15 - 20 s; t2 - Thåìi gian träün bã täng, s (xem åí baíng trãn) t3 - Thåìi gian truït væîa bã täng ra, láúy 10 - 20 s; t4 - Thåìi gian giaïn caïch bàõt buäüc; s - Âäúi våïi maïy träün coï thuìng träün láût nghiãng âæåüc thç t4 = 0 - Âäúi våïi maïy träün coï thuìng träün khäng láût nghiãng âæåüc thç t4 = 10 - 20 s; * ÅÍ traûm träün thuí cäng, nàng suáút maïy träün tênh theo cäng thæïc trãn nhæng trong âoï dung têch cäng taïc V âæåüc thay bàòng dung têch cäng taïc thæûc tãú (Vtt), tæïc laì thãø têch váût liãûu thæûc tãú naûp vaìo thuìng träün (theo säú chàôn bao xi màng). 4. NHAÌwww.vncold.vn MAÏY TRÄÜN VAÌ TRAÛM TRÄÜN Bà TÄNG - ÅÍ nhæîng cäng træåìng nhoí thæåìng duìng loaûi maïy träün bã täng di âäüng bäú trê thaình caïc traûm träün bã täng. - ÅÍ nhæîng cäng træåìng låïn caïc maïy träün âæåüc bäú trê thaình nhæîng täø maïy trong nhaì maïy bã täng. Nhaì maïy bã täng thæåìng sæí duûng loaûi hoaût âäüng chu kyì .Caïch bäú trê nhaì maïy nhæ sau: 44
45. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam a. Nàng suáút cuía traûm träün bã täng * Khi tênh nàng suáút cuía traûm träün phaíi càn cæï vaìo biãøu âäö cæåìng âäü âäø bã täng âãø xaïc âënh. Nàng suáút cuía traûm träün phaíi baío âaím âæåüc cæåìng âäü âäøø bã täng cuía thaïng låïn nháút vaì âæåüc tênh theo cäng thæïc: Q N = . K ; m3/h (15.4) t h. m kâ Trong âoï: Q - Cæåìng âäü âäø bã täng låïn nháút trong thaïng; m3/thaïng m - Säú ngaìy laìm viãûc trong 1 thaïng; h - Säú giåì âäø bã täng trong 1 ngaìy; Kkâ - Hãû säú âäø bã täng khäng âãöu trong caïc giåì saín xuáút (laì tyí säú giæîa giåì coï nàng suáút låïn nháút våïi nàng suáút bçnh quáncuía caïc giåì); láúy Kkâ =1,2 ÷ 1,5. * Trong træåìng håüp biãøu âäö cæåìng âäü âäø bã täng âæåüc láûp chi tiãút theo caïc âåüt âäø thç nàng suáút traûm träün váùn duìng cäng thæïc trãn nhæng trong âoï: Q - laì khäúi læåüng bã täng cuía âåüt âäø bã täng låïn nháút; m - laì säú ngaìy thi cäng cuía âåüt thi cäng coï khäúi læåüng låïn nháút. h vaì Kkâ tæång tæû nhæ trãn. * Säú maïy träün cáön thiãút âäúi våïi mäüt traûm träün (n): n = N t / Nmt ; (15.5) 3 våïi Nmt laì nàng suáút thæûc tãú cuía maïy träün m /h; Choün n laì säú nguyãn. * Nàng suáút thæûc tãú cuía traûm träün: 3 Ntraûm = n . Nmt ; m /h (15.6) Âãø baío âaím chãú taûo væîa bã täng liãn tuûc thç phaíi choün thãm 15 - 25% säú maïy dæû træî. b. Caïc hçnh thæïc bäú trê nhaì maïy vaì traûm träün bã täng * Bäú trê traûm träün theo chiãöu cao: Coï thãø bäú trê theo så âäö mäüt cáúp hoàûc hai cáúp. - Hçnh thæïc bäú trê mäüt cáúp: www.vncold.vn+ Viãûc bäú trê goün, tiãûn låüi, nàng suáút cao + Chiãöu cao tæång âäúi låïn (tæì 20 - 30m) + Thæåìng duìng åí caïc cäng træåìng coï trçnh âäü cå giåïi hoaï, tæû âäüng hoaï cao. - Hçnh thæïc bäú trê hai cáúp: + Chiãöu cao nhaì traûm tháúp, kãút cáúu âån giaín + Song thao taïc khäng tiãûn låüi, nàng suáút tháúp 45
46. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam + Thæåìng duìng åí caïc cäng trçnh khäúi læåüng khäng låïn, thåìi gian thi cäng khäng daìi. 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 a) b) 1 3 4 2 5 6 c) Hçnh 15.5. Nhaì maïy träün bã täng theo chiãöu cao a. Nhaì maïy kiãøu mäüt báûc låüi duûng âëa hçnh; b. Nhaì maïy kiãøu mäüt báûc; c. Nhaì maïy kiãøu hai báûc 1. Phãøu tiãúp liãûu; 2. Bäü pháûn cán âo; 3. Phãøu träün cäút liãûu; 4. Maïy träün bã täng; 5. Phãøu tiãúp nháûn væîa; 6. Gáöu náng chuyãøn váût liãûu. * Bäú trê traûm träün trãn màût bàòng: 2 hçnh thæïc: bäú trê theo tuyãún vaì bäú trê táûp trung - Bäú trê theo tuyãún: + Cæï 1 hoàûc 2 maïy träün cáön coï mäüt phãøu naûp váût liãûu vaì 1 phãøu âäø væîa bã täng ra. Thæåìng duìng åí caïc traûm träün 2 cáúp hoàûc caïc traûm cuìng luïc yãu cáöu caïc maïc bã täng khaïc nhau. + Säú phãøu chæïa cäút liãûu vaì säú phãøu chæïa bã täng do maïy träün âäø ra êt nháút phaíi bàòng säú maïc bã täng cáön saín xuáút. 4 4 www.vncold.vn 4 d) e) f) Hçnh 15.6. Bäú trê caïc maïy träün trong nhaì maïy trãn màût bàòng d,e. Nhaì maïy kieíu hçnh daìi;. f. Bäú trê kiãøu táûp trung 46
47. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam - Bäú trê táûp trung: + Thæåìng duìng åí caïc nhaì maïy träün bã täng hiãûn âaûi, yãu cáöu cæåìng âäü thi cäng låïn. + Chè thêch æïng våïi nhaì maïy träün bã täng mäüt cáúp c. Nhaì maïy träün bã täng Hiãûn nay caïc næåïc khoa hoüc tiãn tiãún âaî chãú taûo âäöng bäü nhæîng thiãút bë vaì kãút cáúu cuía nhæîng âån nguyãn nhaì maïy träün bã täng. Caïc nhaì maïy träün bã täng tæû âäüng coï thãø gäöm täø håüp caïc âån nguyãn, mäùi âån nguyãn coï thãø làõp 2, 3, 4 maïy träün. Maïy träün bã täng coï caïc loaûi dung têch cäng taïc 1200, 1500, 1600, 2400, 3000, 4500 lêt Caïc maïy träün hiãûn âaûi nhæ loaûi maïy träün truûc âäi coï dung têch cäng taïc âãún 6000 lêt. Nàng suáút cuía caïc nhaì maïy träün naìy coï thãø tæì 80 m3/h âãún trãn dæåïi 500 m3/h. Sau âáy laì mäüt säú hçnh aính vãö caïc traûm träün vaì nhaì maïy träün bã täng tæû âäüng. Traûm träün bã täng tæû âäüng www.vncold.vn Traûm träün bã täng coï 1 maïy träün truûc âäi 3m3 sæí duûng 47
48. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam thê nghiãûm hiãûn træåìng taûi cäng trçnh thuyí âiãûn Sån La. Nhaì maïy träün bã täng coï 4 maïy träün truûc âäi 6 m3 www.vncold.vn Nhaì maïy träün bã täng taûi cäng trçnh Benni Haroun (Algeria) coï bàng taíi æåït, khu saín xuáút næåïc âaï vaì caïc xi lä 48
49. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam 2 maïy träün truûc âäi 6 m3 trong Nhaì maïy träün bã täng taûi cäng trinh Longtan (Trung Quäúc) c. Traûm träün bã täng thuí cäng: ÅÍ mäüt säú cäng træåìng thuyí låüi nhoí khäúi læåüng bã täng khäng låïn, thiãút bë nhaì maïy träün bã täng chæa coï, hoàûc khäng âäöng bäü nãn thæåìng duìng traûm träün bã täng thuí cäng hoàûc caíi tiãún * Âiãöu kiãûn âãø bäú trê traûm träün bã täng thuí cäng laì: - Loaûi maïy träün, säú læåüng maïy träün vaì âiãöu kiãûn thiãút bë nháút laì phæång tiãûn váûn chuyãøn. - Khäúi læåüng cäng trçnh, nhiãûm vuû cung cáúp bã täng, cæåìng âäü bã täng låïn hay nhoí, bäú trê caïc haûng muûc (khäúi âäø bã täng) mäüt loaûi maïc hay nhiãöu loaûi. - Âiãöu kiãûn âëa hçnh: + Nãúu laì vuìng bàòng phàóng thç thæåìng thuìng träün phaíi âãø cao, duìng thiãút bë âæa váût liãûu lãnwww.vncold.vn cao âãø âäø váût liãûu vaìo maïy träün. + Nãúu laì vuìng âäöi nuïi coï thãø låüi duûng chäù cao tháúp taûo báûc âàût maïy träün. Tuìy theo phæång tiãûn âæa váût liãûu vaìo vaì láúy væîa bã täng ra maì bäú trê cao âäü caïc báûc cuía traûm träün. Nãúu duìng xe caíi tiãún thç chãnh lãûch giæîa caïc báûc chè cáön 1,5 - 2m; nãúu duìng ätä váûn chuyãøn thç chãnh lãûch giæîa caïc báûc laì 2,5m tråí lãn. 49
50. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam * Yãu cáöu trong viãûc choün vë trê bäú trê traûm träün bã täng âãø baío âaím nàng læûc cuía traûm: - Âæåìng váûn chuyãøn bã täng ra hiãûn træåìng laì ngàõn nháút, cáöu cäng taïc ngàõn vaì êt thay âäøi nháút. - Khi cäng trçnh bã täng thi cäng lãn cao dáön thç chè cáön thay âäøi tuyãún vaì âäü däúc cuía âæåìng váûn chuyãøn væîa bã täng âãún âëa âiãøm âäø bã täng maì khäng cáön thay âäøi cao trçnh, vë trê traûm träün bã täng. - Tuyì theo âiãöu kiãûn âëa hçnh, âëa cháút nãn bäú trê traûm träün bã täng caïch cäng trçnh khäng xa quaï . 3 a) X e c aíi t Kho xi màng ï iãún Âa û u thä 15 30 ï ~ 3m û t liã Âa 7 15 ø vá ï t î i âã 4 Ca 0 7 Ba 2 ≤ 10m 1 6 4 b) 8 7 1 ≤ 80cm xe âáøy 1 baïnh 5 ≤ 120cm xe caíi tiãún h ≤ 150cm va gäng Hçnh 15.7.Maïy träün bã täng åí cäng træåìng, naûp cäút liãûu bàòng thuí cäng a. Màût bàòng; b. Màût âæïng 1. Baîi váût liãûu thä; 2. Luäöng váûn chuyãøn váût liãûu; 3. Kho xi màng; 4. Maïy träün; 5. Thuìng chæïa váût liãûu; 6. Puly duìng âãø keïo váût liãûu; 7. Phãøu âäø væîa bã täng ra; www.vncold.vn8. Xe chåí væîa bã täng 50
51. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam 15.2. CÄNG TAÏC VÁÛN CHUYÃØN VÆÎA BÃ TÄNG 1. KHAÏI NIÃÛM CHUNG VÃÖ CÄNG TAÏC VÁÛN CHUYÃØN VÆÎA BÃ TÄNG a. Khaïi niãûm vãö váûn chuyãøn bã täng: Quaï trçnh váûn chuyãøn væîa bã täng laì sæû håüp nháút giæîa hai kháu. - Váûn chuyãøn tæì vë trê saín xuáút væîa bã täng âãún vë trê âäø bã täng (váûn chuyãøn âæåìng bàòng hay váûn chuyãøn theo phæång ngang) - Âæa chuyãøn væîa bã täng vaìo khoaính âäø (váûn chuyãøn lãn cao hay váûn chuyãøn theo phæång thàóng âæïng) b. Caïc phæång tiãûn váûn chuyãøn væîa bã täng * Ä tä tæû âäø, ä tä träün chuyãn duìng, xe gooìng coï thuìng chæïa bã täng riãng, xe âáøy 1 baïnh âãø thæûc hiãûn quaï trçnh váûn chuyãøn væîa theo phæång ngang. * Cáön truûc, thàng taíi: âãø thæûc hiãûn quaï trçnh váûn chuyãøn lãn cao * Båm bã täng, bàng chuyãön: Væìa thæûc hiãûn quaï trçnh váûn chuyãøn phæång ngang, væìa thæûc hiãûn quaï trçnh váûn chuyãøn lãn cao. c. Âiãöu kiãûn kyî thuáût âãø choün phæång aïn váûn chuyãøn: Âãø choün âæåüc phæång aïn váûn chuyãøn täút nháút cáön phaíi xeït âãún: + Cæåìng âäü âäø bã täng vaì khäúi læåüng bã täng cuía cäng trçnh. + Cæû ly váûn chuyãøn vaì chiãöu cao âæa chuyãøn væîa bã täng vaìo khoaính âäø. + Âàûc tênh cáúu taûo cuía cäng trçnh bã täng nhæ kêch thæåïc, màût bàòng, chiãöu cao khäúi âäø. + Âiãöu kiãûn thiãn nhiãn nhæ khê háûu, âëa cháút, âëa hçnh. + Phæång aïn thi cäng caí cäng trçnh vaì phæång phaïp thi cäng caïc haûng muûc cäng trçnh, yãu cáöu váûn chuyãøn thiãút bë vaì caïc loaûi váût liãûu khaïc (kãút håüp váûn chuyãøn vaïn khuän, cäút theïp, cáúu kiãûn theïp ) + Âiãöu kiãûn cung cáúp thiãút bë maïy moïc: • Säú læåüng cuía phæång tiãûn váûn chuyãøn phaíi phuì håüp våïi nàng suáút cuía traûm träün bã täng www.vncold.vnvaì täúc âäü âäø bã täng. • Dung têch thuìng chæïa væîa bã täng cuía phæång tiãûn váûn chuyãøn nãn choün theo bäüi säú hoàûc æåïc säú cuía mäüt cäúi träün. d. Nhæîng yãu cáöu âäúi våïi quaï trçnh váûn chuyãøn bã täng: Cáön phaíi baío âaím: 51
52. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam - Thuìng chæïa bã täng phaíi khêt, khäng âãø chaíy máút næåïc væîa xi màng. Phaíi giæî cho âäü suût bã täng khäng âäøi, nãúu bã täng khä quaï thç træåïc khi âæa vaìo khoaính âäø phaíi träün thãm xi màng vaì næåïc theo mäüt tyí lãû nháút âënh. - Âaím baío bã täng khäng bë phán cåî , muäún váûy: + Âæåìng váûn chuyãøn phaíi bàòng phàóng, giaím säú láön bäúc dåî; + Khäng âãø bã täng råi tæû do tæì trãn cao xuäúng, khi âäü cao âäø låïn hån 2,5m thç phaíi coï phãùu, voìi voi, hoàûc maïng âäø; - Âaím baío cáúp phäúi bã täng âuïng yãu cáöu thiãút kãú. Do âoï: + Khi chåí væîa bã täng khäng nãn chæïa quaï âáöy, traïnh væîa bã täng bë råi vaîi. + Khäng âãø cho bã täng bë âiãöu kiãûn khê háûu bãn ngoaìi laìm biãún cháút, khi váûn chuyãøn nãn cáön chuï yï che âáûy. + Váûn chuyãøn bã täng phaíi âæåüc nhanh choïng âãø baío âaím täúc âäü âäø bã täng. + Khäng âãø bã täng sinh hiãûn tæåüng ninh kãút ban âáöu, thåìi gian váûn chuyãøn cho pheïp nãn dæûa vaìo tênh cháút xi màng, âiãöu kiãûn khê háûu vaì nhiãût âäü cuía væîa bã täng âäø ra khoíi maïy träün maì quyãút âënh. 2. CAÏC PHÆÅNG THÆÏC VÁÛN CHUYÃØN THEO PHÆÅNG NGANG a. Váûn chuyãøn bàòng thuí cäng * Âàûc âiãøm: + Træåìng håüp sæí duûng: Nhæîng cäng trçnh coï khäúi læåüng khäng låïn, khoaíng caïch váûn chuyãøn khäng xa, âiãöu kiãûn âëa hçnh cháût heûp, phæïc taûp khoï âæa caïc phæång tiãûn váûn chuyãøn hiãûn âaûi âãún âæåüc hoàûc khi thiãúu nhæîng phæång tiãûn cå giåïi hiãûn âaûi thç coï thãø tiãún haình váûn chuyãøn bàòng thuí cäng (hoàûc kãút håüp våïi cå giåïi). + Æu, nhæåüc âiãøm: - Váûn chuyãøn BT bàòng thuí cäng coï æu âiãøm laì: thiãút bë âån giaín, cäng taïc chuáøn bë êt, khi täø chæïc chu âaïo thç coï thãø âaím baío âæåüc cæåìng âäü thi cäng nháút âënh. - Coï nhæåüc âiãøm laì âiãöu kiãûn laìm viãûc quaï nàûng nhoüc, khoï âaím baío cháút læåüng vaì khi hiãûn træåìng cháût heûp thç viãûc täø chæïc nhán læûc phæïc taûp, nàng suáút tháúp. www.vncold.vn* Cäng cuû váûn chuyãøn: Váûn chuyãøn BT bàòng thuí cäng thæåìng duìng caïc loaûi cäng cuû nhæ xe gooìng, xe caíi tiãún vaì xe cuït kêt. * Cáöu cäng taïc: Duìng nhán læûc váûn chuyãøn BT thæåìng phaíi laìm cáöu cäng taïc + Bã räüng màût cáöu cäng taïc âãø váûn chuyãøn xe cuït kêt, xe caíi tiãún thæåìng laì 2,5÷4 m, âäü däúc khäng nãn låïn quaï 5%. 52
53. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam b. Váûn chuyãøn væîa bã täng bàòng ätä tæû âäø: Khi qui mä vaì khäúi læåüng cäng trçnh låïn, khoaíng caïch váûn chuyãøn tæång âäúi xa vaì âiãöu kiãûn thiãút bë cho pheïp thç váûn chuyãøn væîa BT bàòng ä tä tæû âäø. Thæåìng âæåüc aïp duûng khi âäø BT caïc pháön dæåïi tháúp vaì caïc táúm moíng cuía cäng trçnh nhæ táúm âaïy, sán træåïc, sán sau.v. v Duìng ä tä tæû âäø âãø váûn chuyãøn bã täng coï 3 caïch âäø váût liãûu sau âáy: * Ä tä træûc tiãúp âäø vaìo khoaính âäø hoàûc phäúi håüp våïi cáöu cäng taïc + Khi âäø BT loït trãn nãön cäng trçnh thæåìng cho ä tä tæû âäø âi vaìo vaì âäø thàóng lãn nãön. Khi âäø BT maïi kãnh hay maïi däúc âáûp tæång âäúi thoaíi maì ä tä coï thãø âi âæåüc trãn âoï thç ä tä chuyãøn BT âäø thàóng lãn maïi däúc räöi duìng maïy uíi baïnh xêch hay xeíng san cho âãöu. + Khi âäø BT nhæîng khäúi cao thç phaíi phäúi håüp våïi cáöu cäng taïc di âäüng. + Caïch bäú trê cáöu vaì kãút cáúu cáöu cäng taïc: Tuyì theo kêch thæåïc cuía khoaính âäø, trong 1 khoaính coï thãø bäú trê mäüt hay nhiãöu cáöu di âäüng. Cáöu laìm thaình tæìng nhëp sàôn bàòng dáöm theïp, trãn laït gäù. Truû cáöu thæåìng duìng theïp âënh hçnh hay cäút theïp troìn cåî låïn haìn laûi. Nhëp cáöu khäng nãn laìm nàûng quaï âãø coï thãø duìng cáön truûc di chuyãøn âæåüc. Khoaíng caïch giæîa nhæîng cáöu di âäüng trong cuìng mäüt khoaính âäø thæåìng bäú trê caïch nhau tæì 5÷6m âãø san BT âæåüc âãöu vaì âäöng nháút. Hçnh 3.8. Âäø bã täng caïc khäúi dæåïi tháúp bàòng ätä tæû âäø 1 4 3 300 www.vncold.vn2 Hçnh 15.9. Âäø bã täng caïc khäúi dæåïi tháúp våïi cáöu di âäüng 1. Dáöm cáöu; 2. Truû; 3. Cäút theïp neïo; 4. Âáöu cáöu + Âàûc âiãøm: Kãút cáúu cáöu di âäüng ráút âån giaín coï thãø duìng báút cæï åí cäng træåìng naìo, nàng suáút cao, giaï thaình haû. Tuy nhiãn phaíi täún theïp laìm truû cáöu, thæåìng duìng kãút cáúu làõp 53
54. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam gheïp coï thãø thaïo làõp pháön trãn (khäng nàòm trong bã täng). Ätä troüng taíi khäng nãn quaï 5 táún âãø kãút cáúu cáöu âæåüc nheû nhaìng. * Ä tä âäø vaìo thuìng nàòm chuyãn duìng: + Træåìng håüp aïp duûng: khi cao trçnh âäø BT âaî lãn cao quaï màût âáút thç duìng cáöu di âäüng khäng kinh tãú, hoàûc khi khäng coï âiãöu kiãûn bàõc cáöu cäng taïc, trong træåìng håüp naìy duìng ätä tæû âäø váûn chuyãøn væîa BT vaìo thuìng âæûng væîa kiãøu nàòm âàût taûi vë trê khäúng chãú cuía cáön truûc, sau âoï duìng cáön truûc chuyãøn tiãúp BT vaìo khoaính âäø. a) b) c) Hçnh 15.10.Thuìng chæïa bã täng a. Vë trê thuìng khi láúy bã täng; b. Vë trê thuìng khi váûn chuyãøn; c. Thuìng chæïa bã täng kiãøu âæïng + So saïnh våïi caïch âäø træûc tiãúp thç: - Coï æu âiãøm laì khäng cáön laìm cáöu cäng taïc, nhæ váûy chiãöu cao khoaính âäø khäng bë cáöu cäng taïc haûn chãú. - Coï nhæåüc âiãøm laì âäüng taïc truït bã täng tæì ä tä vaìo thuìng nàòm laìm tàng thãm thåìi gian chu kyì váûn chuyãøn cuía ä tä, bã täng bë råi vaîi, tàng säú láön bäúc dåî væîa bã täng dãù laìm aính hæåíng âãún cháút læåüng BT. + Biãûn phaïp khàõc phuûc nhæåüc âiãøm: duìng loaûi thuìng âæûng BT âæïng thàóng âàût lãn ä tä, bã täng åí traûm träün âæåüc truït thàóng vaìo thuìng khi âãún hiãûn træåìng, cáön truûc chè cáön moïc vaìo thuìng bã täng chuyãøn vaìo khäúi âäø. * Ä tä âäø BT qua cäng cuû trung chuyãøn: www.vncold.vnÄ tä âäø BT vaìo caïc thuìng trung chuyãøn hoàûc caïc phãøu dæû træî. + Sau âoï duìng bàng chuyãön, båm bã täng, thàng taíi hoàûc caïc loaûi xe thä så do ngæåìi âáøy chuyãøn dáön vaìo khoaính âäø. + Træåìng håüp âàûc biãût coï cäng træåìng âaî sæí duûng ä tä åí mäüt cao trçnh trung chuyãøn xuäúng ätä tæû âäø åí mäüt cao trçnh tháúp hån. 54
55. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam * Nhæîng chuï yï khi duìng ä tä tæû âäø: Noïi chung duìng ä tä tæû âäø âãø váûn chuyãøn BT âæåüc sæí duûng ráút räüng raîi vaì giaï thaình tháúp, nhæng cáön chuï yï mäüt säú âiãøm: + Våïi cæû ly váûn chuyãøn khoaíng 1500m âäúi våïi BT khä (coï âäü suût 4÷5cm) laì thêch håüp nháút. + Khi váûn chuyãøn do bë xoïc náøy doüc âæåìng nãn væîa bã täng dãù bë phán táöng, giaím cháút læåüng. Âäü daìy cuía låïp væîa BT âæûng trong thuìng xe khäng nãn moíng dæåïi 40cm. Trong khi váûn chuyãøn cáön coï biãûn phaïp traïnh aính hæåíng cuía thåìi tiãút nàõng mæa laìm giaím cháút læåüng BT. + Thåìi gian váûn chuyãøn cho pheïp (kãø tæì luïc truït væîa bã täng ra khoíi maïy träün âãún luïc âäø vaìo khoaính âäø) khäng nãn láu quaï phuû thuäüc vaìo nhiãût âäü ngoaìi tråìi: åí nhiãût âäü trãn 300C thåìi gian cho pheïp laì 30 phuït; åí nhiãût âäü tæì 20 - 300C thåìi gian cho pheïp laì 45 phuït; åí nhiãût âäü 10 - 200C thåìi gian laì 60 phuït. Thuìng xe ä tä hoàûc thuìng chuyãn duìng chæïa væîa BT trong voìng 1÷2 giåì nãn ræía 1 láön. c. Váûn chuyãøn væîa bã täng bàòng ätä träün: Khi cáön váûn chuyãøn væîa bã täng trãn nhæîng âoaûn âæåìng xáúu vaì âi xa thç nãn duìng ä tä träün bã täng chuyãn duìng. Âàûc biãût khi cáön cung cáúp âi xa loaûi væîa bã täng coï âäü læu âäüng cao âãø âäø vaìo khoaính âäø bàòng båm bã täng thç khäng coï phæång tiãûn naìo thay thãú âæåüc ä tä träün. Dung têch cäúi träün trãn ä tä thæåìng laì 5 - 6 m3. Ä tä träün laìm viãûc theo 3 chãú âäü, tuyì theo daûng váût liãûu naûp vaìo cäúi träün: 1. Váûn chuyãøn bã täng cáúp phäúi khä våïi nhæîng cäút liãûu âaî âæåüc sáúy khä, thç chè khi ä tä träün âãún hiãûn træåìng hoàûc træåïc khi thaïo dåî væîa bã täng ra khoíi cäúi träün chæìng 10-20 phuït, måïi cho næåïc vaìo cäúi va quay träün. 2. Váûn chuyãøn bã täng cáúp phäúi khä våïi nhæîng cäút liãûu coìn áøm (khäng âæåüc sáúy khä), hoàûc váûn chuyãøn loaûi væîa bã täng âaî träün træåïc våïi mäüt pháön næåïc taûi traûm träün, thç chè khi âäø tiãúp pháön næåïc coìn laûi vaìo cäúi måïi cho ä tä träün quay träün häö. 3. Váûn chuyãøn loaûi væîa bã täng âaî âæåüc träün xong våïi âáöy âuí læåüng næåïc yãu cáöu taûi traûm träün, thç trong suäút thåìi gian váûn chuyãøn vuîa bã täng âãún cäng træåìng, cho cäúi träün quay âënh kyì tæìng âåüt hoàûc cho cäúi träün quay liãn tuûc våïi täúc âäü ráút cháûm (3 voìng/phuït). 3. VÁwww.vncold.vnÛN CHUYÃØN VÆÎA BÃ TÄNG THEO PHÆÅNG ÂÆÏNG (LÃN CAO): Váûn chuyãøn bã täng lãn cao âäø vaìo khoaính coï thãø duìng thàng taíi vaì caïc loaûi cáön truûc. a. Váûn chuyãøn bàòng thàng taíi: * Kãút cáúu cuía thàng taíi gäöm: - Mäüt giaï khung hçnh làng truû bäún caûnh laìm bàòng theïp hoàûc gäù. 55
56. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam - Mäüt bäü pháûn tåìi thäng qua hãû thäúng dáy vaì roìng roüc âãø keïo baìn náng hoàûc phãøu âæûng váût liãûu lãn xuäúng. * Æu nhæåüc âiãøm cuía thàng taíi: + Æu âiãøm: kãút cáúu âån giaín, thaïo làõp dãù daìng. + Nhæåüc âiãøm: cáön phäúi håüp nhiãöu lao âäüng. * Træåìng håüp sæí duûng: duìng âãø váûn chuyãøn væîa khi xáy dæûng âáûp, nhaì maïy thuyí âiãûn hoàûc traûm båm. b. Váûn chuyãøn bàòng cáön truûc baïnh xêch vaì baïnh håi. * Âàûc âiãøm: + Do maïy âaìo âáút 1 gáöu khi thay cáön maïy âaìo bàòng cáön truûc. + Thæåìng duìng âãø âäø BT táúm âaïy, sán thæåüng vaì haû læu, tæåìng biãn, tæåìng áu thæåìng vaì caïc loaûi bäü pháûn tæåìng moíng chaûy daìi khaïc. + Chè nãn duìng âãø âäø BT pháön dæåïi tháúp âäúi våïi cäng trçnh khäúi låïn. * Cáön truûc baïnh xêch + Coï âäü äøn âënh låïn, dãù di âäüng, dëch chuyãøn linh hoaût, coï thãø âi laûi ngay åí häú moïng âãø laìm viãûc nãn khäng phaíi laìm cáöu cäng taïc hoàûc âæåìng váûn chuyãøn. + Do âoï âæåüc sæí duûng räüng raíi trãn caïc cäng træåìng thuyí låüi loaûi nhoí, væìa vaì låïn âãø chuyãøn væîa bã täng, duìng làõp vaïn khuän vaì caïc kãút cáúu theïp, làõp raïp caïc maïy thuyí læûc nàûng haìng chuûc táún. * Cáön truûc baïnh håi: + Cuîng giäúng nhæ cáön truûc baïnh xêch nhæng cå âäüng vaì linh hoaût hån. + Thæåìng duìng ä cäng træåìng nhoí vaì væìa âãø âäø læåüng BT tæång âäúi êt hoàûc âäø phán taïn laìm nhiãöu nåi, âãø làõp gheïp vaïn khuän, cäút theïp, caïc kãút cáúu theïp vaì thiãút bë khaïc. + Læåüng cáøu khäng låïn làõm thæåìng tæì 1÷5 táún, caïnh tay cáön daìi tæì 10m tråí laûi. c. Váûn chuyãøn bã täng bàòng cáön truûc thaïp: * Âàûc âiãøm cáúu taûo: www.vncold.vn+ Coï thán thaïp ráút cao (thæåìng bàòng giaìn theïp) vaì caïnh tay cáön âàût gáön trãn âènh thaïp nãn coï thãø cáøu náng lãn tåïi âäü cao 70÷80m coï thãø âàût ngay åí häú moïng âãø âäø BT khäúi låïn cao tåïi 30m, coï sæïc náng taíi tæì 1÷4 táún. + Cáön truûc thaïp coï loaûi 1 caïnh tay cáön, coï loaûi 2 caïnh tay cáön. Bãû cáön truûc âàût trãn 4 xe con baïnh sàõt âi trãn âæåìng ray, 2 trong 4 xe con coï âäüng cå âãø di chuyãøn cáön truûc tæì chäù naìy âãún chäù khaïc. 56
57. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam + Thán thaïp coï loaûi cäú âënh trãn giaï âåî, coï loaûi âàût trãn bãû quay. + Tay cáön coï loaûi cäú âënh ngang hçnh cäng xon, coï loaûi quay âæåüc trãn màût phàóng âæïng, trãn màût phàóng ngang tay cáön cuìng våïi âènh thaïp coï thãø quay âæåüc 360o. * Træåìng håüp sæí duûng: Trong xáy dæûng thuyí låüi thæåìng duìng âãø âäø BT vaì làõp raïp nhæîng cäng trçnh cao vaì räüng coï khäúi læåüng vaì cæåìng âäü thi cäng låïn nhæ âáûp bã täng, nhaì maïy thuyí âiãûn, cäúng, traûm båm låïn a) b) NÒn ®¸ gèc c) Âáút âàõp âáûp khäúi B 1 : 1 .5 4 1 : 1. 25 .5 1 www.vncold.vn1 : 4 Hçnh 15.11. Mäüt säú så âäö âäø bãtäng bàòng cáön truûc a) Âäø bãtäng tæåìng biãn âáûp traìn; b) Âäø bãtäng baín âaïy häú maïng nhaì maïy thuyí âiãûn; c) Âäø bãtäng tru pin âáp traìn. 57
58. www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam d. Váûn chuyãøn BT bàòng cáön truûc cäøng (cáön truûc cäø ngäùng): Goüi laì cáön truûc cäøng vç khung âåî bãn dæåïi bàòng kim loaûi hçnh daûng caïi cäøng coï kêch thæåïc ráút räüng coï thãø bäú trê chäù ä tä váûn chuyãøn BT vaì gooìng chåî BT âi qua. * Cáúu taûo cuía cáön truûc: - Coï 4 chán âàût trãn 4 xe con âi trãn âæåìng ray - Trãn 4 chán laì bãû maïy räöi âãún bãû quay. - Trãn bãû quay làõp âäüng cå, caïc thiãút bë âiãöu khiãøn khaïc vaì tay cáön, ä âáöu tay cáön coï moí cáön. * Âàûc âiãøm: - Troüng læåüng cuía cáön truûc ráút låïn, sæïc náng tæì 5 ∼ 15 táún, våïi xa âãún 40m vaì náng cao trãn 30m. - Vç váûy nãn âàût noï åí cao trçnh cäú âënh vaì chè nãn sæí duûng åí nhæîng cäng trçnh coï khäúi læåüng BT vaì làõp raïp låïn - Thæåìng duìng nhiãöu trong xáy dæûng bãún caíng, xæåíng âoïng taìu. e. Váûn chuyãøn BT bàòng cáön truûc cäüt buäöm (coìn goüi laì cáön truûc dáy vàng): laì mäüt loaûi cáön truûc kiãøu cäú âënh. * Cáúu taûo vaì tênh nàng: - Thán cáön truûc laì kãút cáúu theïp âàût trãn mäú BT âuïc sàôn, trãn âènh coï 4 ∼ 5 dáy caïp giàòng âãø giæî cho thán cäú âënh. - Tay cáön näúi våïi thán bàòng khåïp näúi quay do hãû thäúng roìng roüc vaì dáy caïp âiãöu khiãøn laìm thay âäøi baïn kênh tay cáön. - Toaìn thán cáön truûc coï thãø quay 360o. * Æu âiãøm: - Khi âäü våïi cuía cáön thay âäøi thç sæïc náng khäng âäøi. - Coï thãø âàût trãn nhæîng nåi tiãút diãûn heûp (cæía gäù, âáöu coüc, trãn truûc pin. v.v ) - Kãút cáúu âån gian, thaïo làõp dãù daìng. * Nhæåüc âiãøm: - Khäng di âäüng âæåüc, keïm linh hoaût. www.vncold.vn- Nhiãöu dáy caïp giàòng laìm tråí ngaûi cho thi cäng. - Phaûm vi cäng taïc khäng låïn làõm. * Khaí nàng sæí duûng: coï thãø laìm moüi cäng taïc làõp gheïp vaì âäø BT læåüng cáøu låïn khoaíng 3 ∼ 10 táún, giaï thaình sæí duûng khäng låïn làõm chè bàòng 1/2 ∼ 1/3 giaï thaình sæí duûng cáön truûc thaïp vaì cáön truûc cäøng. Do coï æu âiãøm trãn nãn coï thãø sæí duûng åí træåìng håüp âëa hçnh phæïc taûp, âiãöu kiãûn laìm cáöu cäng taïc khoï khàn. 58