Sáng kiến kinh nghiệm Làm thế nào để tổ chức tốt trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi

51 trang hapham 2540

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Làm thế nào để tổ chức tốt trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

sang_kien_kinh_nghiem_lam_the_nao_de_to_chuc_tot_tro_choi_da.pdf

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Làm thế nào để tổ chức tốt trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM LÀM THẾ NÀO ĐỂ TỔ CHỨC TỐT TRÒ CHƠI DÂN GIAN CHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI
I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất đầy nắng gió. Tuổi thơ của tôi gắn liền với những trò chơi dân gian, cùng bạn bè ngày ngày vui đùa trên những đồi cát trắng, nhất là những buổi chiều nắng xế với các trò chơi như thả diều hay đuổi bắt Cũng bởi thế mà tôi yêu thích nghề dạy trẻ để mãi được sống và nhớ về tuổi thơ êm đềm ấy. Sau khi tốt nghiệp ra trường, tôi không ở lại thành thị như các bạn lựa chọn, mà ước muốn của tôi là được trở về quê hương để được tự tay mình chăm sóc những đứa trẻ nghèo, truyền dạy cho trẻ những trò chơi lý thú và bổ ích. Bởi tôi biết rằng, những trò chơi ấy để lại những ấn tượng vô cùng mạnh mẽ và sâu sắc trong lòng trẻ thơ. Hơn ai hết qua 3 năm đào tạo trên giảng đường tôi nhận thức được rằng: “Chơi là cuộc sống của trẻ, tổ chức trò chơi chính là tổ chức cuộc sống cho trẻ”. Trò chơi là một hoạt động không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày của trẻ. Đặc biệt là ở trường mầm non cũng như trong bất kì hoạt động nào cũng đều có các trò chơi nhằm mục đích ôn luyện và củng cố kiến thức cho trẻ. Điều đó chứng tỏ rằng trò chơi đóng một vai trò vô cùng quan trọng và không thể thiếu trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ mầm non. Đối với Giáo dục mầm non, ngoài sự cần thiết có một môi trường Xanh - sạch - đẹp còn phải xây dựng bầu không khí vui tươi thân thiện cho trẻ thông qua các trò chơi, đặc biệt là trò chơi dân gian. Qua các trò chơi dân gian trẻ như được lớn lên về thể lực, trí tuệ, tình cảm đạo đức và thẩm mĩ. Mặt khác trò chơi dân gian với những chức năng đặc biệt đóng một vai trò và vị thế quan trọng trong đời sống trẻ thơ, đồng thời thể hiện nhu cầu giải trí, vui chơi, nó làm cho thế giới xung quanh trẻ đẹp hơn và rộng mở hơn. Chính vì vậy trò chơi dân gian rất cần thiết được lựa chọn, tổ chức cho trẻ chơi trong nhà trường tuỳ theo lứa tuổi của trẻ. Bản thân tôi qua nhiều năm sinh sống và học tập ở thành phố Đồng Hới, được chứng kiến sự lớn lên của đứa em họ hằng ngày, tôi thấy thật tội nghiệp cho các em, do tốc độ của quá trình đô thị hoá, các em ở một xã hội công nghiệp thì những trò chơi dân gian đối với các em là một cái gì đó xa vời, nhường chỗ cho những trò chơi hiện đại, trò chơi điện tử chỉ thui thủi chơi một mình, không được trải nghiệm cùng bạn bè đồng trang lứa để chơi những trò chơi lý thú và bổ ích. Bởi vậy mỗi lần được bố mẹ cho về quê thăm ông bà là em như mừng reo lên, với niềm vui được gặp ông bà và hơn hết là cùng đám bạn ở quê thả diều, đánh cù, và các trò chơi dân gian khác, cùng chia sẻ niềm vui với bạn,
lúc nào tôi cũng thấy khuôn mặt em rạng rỡ với nụ cười nở thắm trên môi. Điều đó càng thôi thúc tôi ý nghĩ: Làm thế nào để tổ chức tốt trò chơi dân gian cho trẻ. Để lưu giữ loại hình sinh hoạt văn hoá mà cha ông ta đã sáng tạo, lưu truyền từ đời này sang đời khác. Ngày nay tiến trình xã hội hoá - Công nghiệp hoá đang len lỏi về các miền quê, những vùng đất nghèo dần dần thay thế cho bối cảnh xã hội hiện đại thì ngày càng có nhiều em không được làm quen và chơi với những trò chơi dân gian của thiếu nhi như ngày trước đang ngày bị mai một và lãng quên. Vì thế, giúp các em hiểu và quay về với cội nguồn của các trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết. Xuất phát từ vai trò quan trọng của trò chơi dân gian đối với trẻ và nhu cầu hưởng thụ hoạt động này, tôi thấy việc tổ chức cho trẻ chơi trò chơi dân gian là một việc làm vô cùng quan trọng và có ý nghĩa. Nhưng làm thế nào để tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ một cách có hiệu quả? Điều này quả không dễ dàng đối với tất cả các giáo viên mầm non. Với đề tài này tôi biết đã thu hút được sự quan tâm nghiên cứu của rất nhiều bạn đồng nghiệp trong ngành. Với đề tài tôi đang viết nó có những điểm mới: Tôi dành sự quan tâm trong việc khơi dậy ở trẻ tình yêu gắn bó đối với các trò chơi dân gian nhằm khôi phục nét văn hoá tốt đẹp của dân tộc. Chú trọng tính tích cực tham gia hoạt động của trẻ, kích thích sự sáng tạo của trẻ trong quá trình chơi đặc biệt là ở những trò chơi mà trong đó trẻ tự tay làm nên những đồ vật bằng học liệu sẵn có trong thiên nhiên. Là một giáo viên được nhà trường phân công trực tiếp phụ trách lớp 5-6 tuổi ở trường mầm non chúng tôi, đứng trước thực trạng hiện nay, tôi luôn đau đáu trong lòng mình phải làm sao đây để tìm ra những giải pháp, cách làm hay để tổ chức tốt các trò chơi dân gian một cách có hiệu quả nhất. Từ những thực tế của lớp mình phụ trách, tôi đã nghiên cứu và quyết định chọn đề tài: “Làm thế nào để tổ chức tốt các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi”. Đây là một đề tài khó nhưng với tình yêu nghề, tình yêu trẻ và với tâm nguyện sẽ góp một phần công sức nhỏ bé của mình vào việc thực hiện phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” của bộ GD & ĐT cũng như việc góp phần giữ gìn và bảo vệ bản sắc văn hoá dân tộc Việt Nam nên tôi cố gắng tìm tòi nghiên cứu để thực hiện đề tài này đạt hiệu quả hơn. 2. Phạm vi ứng dụng: Trò chơi dân gian là một loại hình văn hoá rất đặc trưng của dân tộc Việt Nam. Không chỉ ở bậc học mầm non mà ở mọi bậc học nào hay những lễ hội truyền thống của dân tộc, đâu đâu cũng có bóng dáng của trò chơi dân gian. Bất
cứ ở lứa tuổi nào cũng có thể tham gia vào các trò chơi dân gian. Nó như là một sợi dây vô hình kết nối tình đoàn kết dân tộc vô cùng mạnh mẽ, không chỉ kết nối tình bạn đồng trang lứa mà nó còn là sợi dây gắn bó tình cảm giữa miền ngược với miền xuôi, giữa vùng biển với đất liền và xa hơn nữa là tình cảm giữa những con người không cùng chung ngôn ngữ. Chính vì vậy có thể nói phạm vi ứng dụng của trò chơi dân gian rất rộng rãi. Ở trường mầm non: Hoạt động chủ đạo của các cháu là hoạt động vui chơi, trẻ học mà chơi – chơi mà học. Trong tất cả các hoạt động của trẻ ở trường đều có thể lồng ghép, tích hợp các trò chơi dân gian vào, từ hoạt động chung, hoạt động ngoài trời, hoạt động góc, hoạt động chiều, hoạt động mọi lúc mọi nơi hay các ngày hội ngày lễ. Tuy nhiên, tuỳ vào từng tính chất, nội dung cụ thể của từng hoạt động mà giáo viên lựa chọn các trò chơi để đưa vào cho hợp lí. Ở địa phương: Hằng năm vào các ngày lễ như: Quốc khánh 2/9, tết cổ truyền của dân tộc có thể tổ chức các hội thi để giao lưu giữa các thôn dưới hình thức tổ chức các trò chơi dân gian. Đặc biệt là các trò chơi: Kéo co, đánh cù, đánh quay Đây là những trò chơi có sức hút rất mạnh mẽ, ở đó các nam thanh, nữ tú được thể hiện sức mạnh, tài năng, sự khéo léo của mình, vừa có thể giao lưu kết bạn tạo nên một loại hình văn hoá đặc sắc của địa phương. II. PHẦN NỘI DUNG: 1. Thực trạng: Trong bối cảnh xã hội hiện nay, cùng với tốc độ phát triển như vũ bảo của nền kinh tế. Thì các bậc phụ huynh luôn bận rộn với công việc ít có thời gian quan tâm đến con cái, ít có thời gian để giải thích ý nghĩa và dạy cho con cách chơi các trò chơi dân gian. Chính vì vậy mà nó ngày càng mai một, ít thấy các em chơi các trò chơi truyền thống. Để gìn giữ bản sắc văn hoá của cha ông để lại cùng với việc thực hiện phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” của bộ Giáo dục và đào tạo. Giờ học giờ chơi của trẻ ở trường mầm non thì trò chơi dân gian cần được chú trọng. Bước vào năm học, bản thân tôi thực hiện nghiên cứu đề tài gặp những thuận lợi và khó khăn sau. 1.1.Thuận lợi: Bản thân tôi yêu nghề mến trẻ, chịu khó học hỏi và tích cực nghiên cứu tài liệu, có chút ít vốn hiểu biết về một số trò chơi dân gian truyền miệng. Được sự quan tâm nhiều mặt của lãnh đạo địa phương, bậc học mầm non, của Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy
học như: Phòng học mới khang trang, có khuôn viên rộng rãi thoáng mát, tranh ảnh, sách báo, đồ dùng đồ chơi đầy đủ. Bản thân được dự giờ thường xuyên của của chuyên môn nhà trường trong công tác bồi dưỡng lý thuyết lẫn thực hành. Bản thân là một giáo viên đứng lớp mẫu giáo lớn, đã nhiều năm công tác, có tinh thần trách nhiệm cao trong việc chăm sóc giáo dục trẻ, hiểu tâm sinh lí và nguyện vọng của trẻ trong độ tuổi mẫu giáo lớn khi tham gia vào các trò chơi dân gian. Đã có những chính sách ưu đãi, khuyến khích của trung ương, địa phương về chế độ đời sống, tiền lương, đời sống giáo viên đã ổn định nên chị em đã thực sự yên tâm gắn bó với nghề nghiệp. 100% trẻ đã được học qua lớp mẫu giáo nhỡ nên đã được tham gia một số trò chơi và thuộc lời đồng dao của một số trò chơi dân gian. Các cháu năng động, khoẻ mạnh, thích tìm tòi khám phá những điều mới lạ xung quanh. Được phụ huynh quan tâm hỗ trợ các nguyên vật liệu dễ kiếm ở địa phương để làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các trò chơi. Đồ chơi đơn giản, dễ kiếm, đảm bảo an toàn cho trẻ và đảm bảo khoa học. 1.2. Khó khăn : Các cháu lớp tôi chủ yếu là con của những gia đình nông dân thuần tuý nên khó có điều kiện chăm sóc cho các cháu đầy đủ dẫn đến sự tiếp thu của các cháu không đồng đều, có những cháu sinh đầu năm, có những cháu sinh cuối năm, có những cháu phát âm chưa rõ ràng còn nói lắp, nói ngọng, có những cháu còn chậm, nhút nhát chưa tự tin, mạnh dạn chưa hứng thú trong giờ học, giờ chơi. Thời gian tổ chức cho trẻ chơi rất hẹp, vì đa số trò chơi dân gian chỉ tổ chức lồng ghép với các hoạt động khác. Quan điểm của một số phụ huynh chỉ chú trọng đến việc học chưa chú ý tạo điều kiện để cho trẻ được hoạt động vui chơi. Dẫn đến việc trẻ tham gia các trò chơi dân gian ở lớp cũng như ở gia đình đạt kết quả chưa cao. Bản thân giáo viên chưa nắm bắt hết các trò chơi dân gian dành cho lứa tuổi của lớp mình, chưa thực sự lôi cuốn trẻ tham gia trò chơi. Việc lồng ghép tích hợp trò chơi dân gian vào các hoạt động học tập của trẻ chưa được logic nên khi tổ chức các hoạt động có trò chơi dân gian chưa mang lại hiệu quả cao. Khả năng chú ý có chủ định của một số trẻ còn hạn chế. Trẻ dễ dàng nhập
cuộc chơi nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trò chơi nếu nó không còn hứng thú. 1.3. Điều tra thực tiển : Ngay từ những ngày đầu nhận lớp, tôi đã tiến hành khảo sát lớp, với tổng số 29 cháu nhưng có đến 16 cháu sinh từ tháng 7 đến tháng 12 năm 2007 nên nhìn các cháu rất dại so với những cháu sinh đầu năm. Phần đa các cháu chưa hứng thú với các trò chơi dân gian, chưa nắm bắt được cách chơi, luật chơi của các trò chơi dân gian. Qua quá trình tiếp xúc, trò chuyện làm quen với các cháu, tôi đã tìm hiểu khả năng nhận biết và hứng thú của trẻ về các trò chơi dân gian như sau: Mức độ Đầu năm Số lượng Tỷ lệ Trẻ yêu thích, hứng thú 14/29 48,3% Hiểu biết về trò chơi dân gian 11/29 37,9% Phát triển thể chất 16/29 55,2% Tinh thần đoàn kết- ý thức tập thể 15/29 51,7% Trẻ tự tổ chức trò chơi dân gian 12/29 41,4% Từ kết quả trên bản thân tôi rất lo lắng, trăn trở, luôn suy nghĩ tìm tòi các biện pháp tối ưu, để áp dụng nhằm tích hợp các trò chơi dân gian vào các hoạt động một cách có hiệu quả nhất kích thích tính tò mò, sự sáng tạo và lòng ham hiểu biết của trẻ để tạo sự hứng thú cho trẻ khi tham gia vào các trò chơi dân gian. Từ những đặc điểm và tình hình thực tế của bản thân và của lớp mình, tôi đã suy nghĩ và tìm ra phương pháp thích hợp, để từng bước dẫn dắt trẻ tích cực tham gia vào các trò chơi dân gian. Để làm được điều đó tôi đã sử dụng một số biện pháp sau: 2. Biện pháp : 2.1. Lập kế hoạch : Như chúng ta đã biết vui chơi là hoạt động đặc trưng của trẻ ở trường mầm non. Chơi chính là cuộc sống của trẻ. Đặc biệt là ở lứa tuổi mẫu giáo, chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ. Điều này được thể hiện rất rõ trong cuộc sống hằng ngày của trẻ ở trường mầm non. Qua trò chơi trẻ được bộc lộ hết mình một cách
tích cực và chủ động, những màu sắc xúc cảm chân thực của trẻ được thể hiện. Hoạt động vui chơi đã tạo ra sự biến đổi về chất trong tâm lí của trẻ. Tất cả các trò chơi trong lứa tuổi này trẻ đều thích, nhưng hấp dẫn hơn cả vẫn là trò chơi dân gian. Vì trò chơi dân gian không đòi hỏi phức tạp mà nó đơn giản dễ chơi, trẻ tự tin hoà mình vào trò chơi một cách vô tư, thoải mái , số lượng tham gia không hạn chế. Đặc biệt hơn trò chơi dân gian thường gắn với các bài đồng dao (có vần, có điệu). Khi tham gia trò chơi trẻ được ca hát, nhảy múa, đối đáp Qua đó vốn từ của trẻ được phong phú, ngôn ngữ mạch lạc. Qua trò chơi dân gian các trẻ nhút nhát, tự kỷ được hoà đồng hơn với các bạn trong nhóm lớp. Để tổ chức tốt các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo, đầu tiên tôi lập kế hoạch hoạt động rõ ràng để tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian sao cho phù hợp với từng chủ đề của lớp mình phụ trách. Trước hết để lập được kế hoạch tôi luôn bám sát chương trình mục tiêu chăm sóc giáo dục trẻ, với những nội dung công việc rõ ràng cụ thể : TT Tên chủ đề Tên trò chơi Ghi chú 1 Trường mầm non Ô ăn quan, trốn tìm. 2 Bản thân Nhảy dây, nu na nu nống. 3 Gia đình Rồng rắn, lộn cầu vồng, chuyền thẻ. 4 Nghề nghiệp Kéo cưa lừa xẻ, dệt vải. 5 Thế giới thực vật Trồng nụ trồng hoa, ném còn. 6 Thế giới động vật Mèo đuổi chuột, bịt mắt bắt dê. 7 Phương tiện giao thông Thả đĩa ba ba, cướp cờ. 8 Nước và một số HTTN Ném vòng cổ chai, chong chóng. 9 QH- ĐN- Bác Hồ Chồng đống chồng đe, kéo co. Khi đã lập được kế hoạch tôi thường xuyên bám sát kế hoạch để cho trẻ làm quen và rèn luyện cho trẻ. Đặc biệt đối với những trẻ nhút nhát, trầm cảm, tôi luôn tìm cách để lôi cuốn trẻ tham gia vào trò chơi. Bản thân luôn tự rèn luyện mình trong chuyên môn nghiệp vụ, trau dồi kiến thức kĩ năng và biết sáng tạo
trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ. 2.2. Lựa chọn trò chơi dân gian phù hợp với lứa tuổi của trẻ. Trò chơi dân gian rất phong phú, không chỉ nhiều về số lượng mà còn đa dạng về thể loại. Nhưng không phải trò chơi nào cũng phù hợp với trẻ ở từng độ tuổi. Vì thế để tổ chức tốt trò chơi dân gian cho trẻ tôi luôn làm tốt công tác chuẩn bị : Xác định rõ thể loại, cách chơi, luật chơi, mục đích yêu cầu cần đạt khi tổ chức trò chơi dân gian đó. Chuẩn bị chu đáo đồ dùng, đồ chơi phù hợp với trò chơi. Để thực hiện tốt việc tích hợp trò chơi dân gian vào hoạt động học tập của trẻ, tôi đã tìm tòi nghiên cứu lựa chọn những trò chơi phù hợp, gắn với nội dung bài dạy, đảm bảo yêu cầu kiến thức, kĩ năng, thái độ và tâm sinh lí lứa tuổi. Đối với trò chơi có luật thì bên cạnh cách chơi, lời ca, bài hát đồng dao (nếu có) thì tôi giới thiệu cho trẻ luật chơi. Lần chơi đầu tôi giới thiệu tỉ mỉ luât chơi, cách chơi và chơi thử cùng vài trẻ nhanh nhẹn, tháo vát để trẻ quan sát, hình dung cách chơi và có hứng thú vào trò chơi. Ví dụ : Với trò chơi « Mèo đuổi chuột », tôi thấy khi trẻ chơi, bạn làm chuột mà chạy quá nhanh thì bạn mèo hay chạy tắt để đuổi kịp bạn. Vì thế trước khi tổ chức tôi giải thích kỉ luật chơi cho các cháu : Mèo phải chui đúng lỗ chuột đã chui, nếu chui nhầm phải ra ngoài một lần chơi. Đối với các trò chơi gắn với các bài đồng dao, tôi luôn tập thuộc lời diễn cảm, phân biệt được giọng đối thoại trong nội dung bài đồng dao phản ánh điều gì, cần đọc sao cho truyền cảm, gây hứng thú cho trẻ. Ví dụ : Khi tôi dạy trẻ bài đồng dao « Nu na nu nống ». Nu na nu nống Cái bống nằm trong Con ong nằm ngoài Củ khoai chấm mật Phật ngồi phật khóc Con cóc nhảy ra
Con gà tú hụ Nhà mụ thổi xôi Nhà tôi nấu chè Tay xoè chân thụt. Đây là bài đồng dao trong trò chơi thuộc chủ đề bản thân, tôi đọc thuộc với nhịp thơ 2/2, nhịp độ chậm, chú ý chữ khó đọc, khó hiểu, tôi giải thích cho trẻ đọc nhiều lần . Khi đọc diễn cảm tôi kết hợp thể hiện điệu bộ nét mặt phù hợp với nội dung bài đồng dao, đặc biệt tôi lựa chọn nhiều hình thức tổ chức khác nhau để thu hút sự chú ý của trẻ và khi đứng trước trẻ tôi luôn tự tin vào cách tổ chức của mình. Với trẻ trong độ tuổi mẫu giáo lớn (5-6 tuổi) khả năng chú ý có chủ định và nhận thức của trẻ cao hơn so với các trẻ ở lứa tuổi trước. Vì thế khi tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ, tôi đã lựa chọn những trò chơi dài hơn, khó hơn. Khi lựa chọn những trò chơi dân gian cho trẻ lớp mình, tôi chọn trò chơi không quá dễ cũng không quá khó đối với trẻ. Đặc biệt chú ý đến việc lồng ghép ôn bài củ và làm quen các kiến thức mới, thông qua đó giúp trẻ củng cố tư duy, phát triển ngôn ngữ, vận động. Chuẩn bị tốt đồ dùng đồ chơi để lôi cuốn thu hút trẻ tham gia càng đông càng tốt, từ đó tôi cũng đã lựa chọn được những trò chơi phù hợp với lớp tôi như : Mèo đuổi chuột, bịt mắt bắt dê, rồng rắn lên mây, cướp cờ, ném vòng cổ chai 2.3. Chuẩn bị địa điểm, đồ dùng đồ chơi, lời đồng dao trước khi tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ : Chuẩn bị địa điểm : Trò chơi dân gian gắn bó chặt chẽ với thiên nhiên Việt Nam. Trong trò chơi dân gian, con người và thiên nhiên hoà quyện với nhau, thiên nhiên được nhân cách hoá trở nên có hồn. Có những trò chơi dân gian mang tính tập thể cao thường có số lượng cháu tham gia đông như trò chơi : Rồng rắn, kéo co, mèo đuổi chuột Tuy vậy cũng có những trò chơi tĩnh trẻ hay chơi theo nhóm nhỏ như trò chơi : Chồng nụ chồng hoa, cắp cua Vì vậy tôi luôn nắm vững cách chơi, luật chơi, đặc điểm của từng trò chơi để từ đó lựa chọn địa điểm chơi phù hợp với từng trò chơi. Đối với những trò chơi có số lượng trẻ tham gia chơi đông, tôi đã tận dụng khoảng không gian thoáng mát ở sân trường để tổ chức cho trẻ chơi, với những
trò chơi tĩnh tôi tổ chức lồng ghép vào các hoạt động chung, hoạt động chiều để cho các cháu chơi trong lớp. Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi. Để trò chơi được thành công thì ngoài kiến thức cơ bản như nắm vững luật chơi, cách chơi, thuộc lời ca. Đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi cũng là cơ sở quyết định kết quả của trò chơi. Mỗi trò chơi dân gian có một hoặc nhiều loại đồ dùng đồ chơi tương ứng, nếu thiếu nó sẽ không tiến hành được. Ví dụ : Trò chơi « Cướp cờ » đòi hỏi một mảnh vải hoặc cành lá làm cờ, giữa sân vẽ 1 vòng tròn đặt làm cành hoặc mảnh vải, ở đầu mỗi sân vẽ một vạch ngang làm mốc. Đối với trò chơi « kéo co » thì đòi hỏi phải có 1 sợi dây thừng 6m, vẽ 1 vạch thẳng làm ranh giới giữa 2 đội. Với trò chơi « ném vòng cổ chai » thì đòi hỏi phải có 3 cái chuỳ hoặc 3 cái chai, 9 vòng tròn đường kính 10 - 15cm làm bằng tre Hay như trò chơi « bịt mắt bắt dê » nếu thiếu 2 cái khăn bịt mắt thì không thể tổ chức được. Để có được đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trẻ chơi, ngoài việc tìm tòi nghiên cứu ở sách báo, tôi cũng tận dụng những nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương như : cành cây, lá cây, tre, nứa những vật liệu phế thải như : chai nhựa, vải vụn. Ngoài ra tôi cũng huy động ở các bậc phụ huynh sưu tầm thêm những nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương để tạo ra những đồ dùng đồ chơi an toàn, đẹp mắt thu hút sự chú ý của trẻ, kích thích trẻ tham gia vào trò chơi. Và với đồ dùng đồ chơi tự làm khi đưa vào sử dụng trong trò chơi dân gian tôi thấy trẻ rất hào hứng, hứng thú chơi. Điều đó chứng tỏ rằng đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi dân gian rất quan trọng. Vì thế trước khi tổ chức cho trẻ chơi 1 trò chơi dân gian nào đó, giáo viên cần tìm hiểu kĩ về cách chơi, luật chơi, xác định những đồ dùng đồ chơi phù hợp với trò chơi để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết cho trò chơi để trò chơi được tổ chức tốt hơn, hiệu quả hơn. Dạy trẻ đọc thuộc lời ca (với những trò chơi có lời đồng dao) Hầu hết trò chơi dân gian trẻ em Việt nam đều gắn liền với những bài đồng dao. Đó là những câu vè ngắn gọn, có nhịp điệu, âm thanh dễ thuộc, dễ nhớ được sử dụng trong khi chơi, nhưng thiếu nó thì trò chơi khó có thể tiến hành được. Và khi chơi trẻ không đơn thuần thực hiện các vận động của mình mà chúng thường vừa chơi vừa hát hoặc đọc lời đồng dao nào đó.
Ví dụ : Chơi « Kéo cưa lừa xẻ » thì trẻ hát hoặc đọc : Kéo cưa lừa xẻ Ông thợ nào khoẻ thì ăn cơm vua Ông thợ nào thua Về bú tý mẹ. Hay khi chơi « lộn cầu vồng » thì trẻ hát hoặc đọc : Lộn cầu vồng Nước sông nước chảy Có cô mười bảy Có chị mười ba Ra lộn cầu vồng Những câu hát tuy chưa có mạch ý rõ ràng nhưng nếu thiếu nó thì trò chơi không thực hiện được. Thật vậy, qua thực tế tôi thấy : các bài đồng dao gắn với trò chơi khiến cho không khí chơi vui vẻ nhộn nhịp hơn. Khi tham gia chơi trẻ được ca hát nhảy múa, đối đáp qua đó vốn từ của trẻ được phong phú, ngôn ngữ mạch lạc. Chính vì vậy muốn tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian có lời đồng dao, thì điều cần thiết trước hết phải cho trẻ đọc thuộc lời ca trước. Từ đó kích thích sự hứng thú và tích cực tham gia chơi của trẻ. Đối với lớp tôi, trước khi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi dân gian có gắn bài đồng dao. Tôi thường tận dụng những khoảng thời gian vào các hoạt động chơi tự do, mọi lúc mọi nơi để tập cho trẻ thuộc lời ca trước. Tôi thường đọc cho trẻ nghe qua 2 lần, tôi đọc với giọng truyền cảm kết hợp với điệu bộ minh hoạ và đưa người theo nhịp điệu của bài đồng dao để kích thích lôi cuốn trẻ hứng thú muốn được đọc, được chơi trò chơi gắn với bài đồng dao đó. Rồi tôi cho trẻ đọc theo cô nhiều lần đến khi trẻ thuộc lời ca. Thực tế tôi thấy khi trẻ đã thuộc lời ca thì trò chơi được tổ chức sôi động, nhộn nhịp hẳn lên, trẻ hào hứng tham gia chơi một cách say mê, nhiệt tình.
2.4. Tổ chức trò chơi dân gian phù hợp với tính chất hoạt động Không như những bậc học khác, ở bậc học mầm non hoạt động học tập luôn gắn liền với hoạt động vui chơi. Bởi vậy mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm một mục đích nhất định và hoạt động nào cũng có trò chơi riêng của nó. Chính vì vậy bản thân tôi đã chú ý lựa chọn tổ chức các trò chơi dân gian phù hợp với từng hoạt động. Đối với hoạt động chung và sinh hoạt chiều. (chủ yếu diễn ra trong phòng nhóm) tôi thường tổ chức những trò chơi tĩnh nhằm phát triển nhận thức cho trẻ như trò chơi : Bắt vịt con, ô ăn quan, đếm sao Đặc biệt trong hoạt động chung tôi chú ý lựa chọn trò chơi phù hợp với từng lĩnh vực : + Đối với lĩnh vực phát triển ngôn ngữ, phát triển nhận thức tôi lựa chọn những trò chơi kích thích sự sáng tạo của trẻ, rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy, rèn luyện khả năng phát âm cho trẻ, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, phát triển nhận thức như các trò chơi : Ô ăn quan, chuyền thẻ Cụ thể qua trò chơi « chuyền thẻ » như là một bài học về đếm số, tính nhẩm đồng thời còn là một bài tập thể dục, luyện cơ tay (ở cổ tay, cánh tay, khuỷu tay) cho trẻ em. Những động tác như : « Nâng lấy một, chộp lấy đôi, sang tay que ra tay chống » giúp trẻ trở nên nhanh nhẹn, khéo léo đồng thời ngôn ngữ của trẻ cũng trở nên uyển chuyển qua các vần điệu dân gian. + Với lĩnh vực thẩm mĩ (môn giáo dục âm nhạc) tôi lựa chọn những trò chơi có gắn với lời ca, có vần, có điệu như các trò chơi : Tập tầm vông, hát chuyền sỏi Khi chơi «Tập tầm vong » hai trẻ ngồi đối mặt nhau, vừa hát vừa theo nhịp đập lòng bàn tay vào nhau : hoặc đập thẳng, hoặc đập chéo, hoặc một cao một hạ thấp, hoặc kết hợp nhiều cách khác nhau. Qua đó giúp trẻ củng cố và phát triển kĩ năng hát, vận động, sự phối hợp nhịp nhàng của từng đôi chơi. + Với lĩnh vực phát triển thể chất tôi lựa chọn những trò chơi vận động để trẻ được vận động chân tay, chạy nhảy, lộn vòng gây không khí vui nhộn và sinh động như : Nhảy lò cò, kéo co, cướp cờ, mèo đuổi chuột Qua đó giúp trẻ rèn luyện thân thể khoẻ mạnh, hoạt bát. Ví dụ :: với trò chơi « cướp cờ » đòi hỏi các cháu cần có một sức khoẻ tốt, sự dẻo dai, sức nhanh, mạnh của đôi bàn chân để có thể chơi tốt, và khi đã cướp được cờ thì phải chạy thật nhanh mang cờ về phe mình sao cho bạn đối phương không bắt kịp thì sẽ ghi được điểm và thắng phe đối phương. Khi tổ chức trò chơi dân gian trong hoạt động chung, tôi cũng lưu ý một điều đó là : phải lựa chọn trò chơi phù hợp với chủ đề và đề tài bài dạy. Chẳng hạn với chủ đề nghề nghiệp cho trẻ chơi trò chơi : Dệt vải, kéo cưa lừa xẻ. Với chủ đề thế giới động vật cho trẻ chơi : Mèo đuổi chuột, bịt mắt bắt dê, bắt vịt con .
Đối với hoạt động ngoài trời : Có thể nói rằng, ở hoạt động này trẻ được hít thở khí trời, được tiếp xúc với thiên nhiên, với cảnh vật xung quanh, thả mình vào những trò chơi vui nhộn cùng bạn bè. Tôi đã tận dụng khoảng không gian thoáng mát của sân trường để tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ, với hoạt động này giáo viên nên lựa chọn những trò chơi vận động nhằm tăng cường sức khoẻ và rèn luyện các yếu tố thể lực cho trẻ như : Mèo đuổi chuột, cướp cờ, kéo co Đối với hoạt động góc : Khi tổ chức hoạt động góc tôi đã chuẩn bị nhiều đồ dùng đồ chơi tạo sự kích thích hứng thú để trẻ tích cực tham gia vào góc chơi trẻ đã chọn, tôi tổ chức cho trẻ chơi theo nhóm nhỏ trong một không gian hẹp như trò chơi : Kéo cưa lừa xe, ô ăn quan Bên cạnh đó tôi chú ý lồng ghép những trò chơi mà trong đó trẻ em tự tay làm nên những đồ vật bằng vật liệu trong thiên nhiên như xếp lá mít, lá đa thành con trâu, lá dừa thành con cào cào, thành chong chóng để kích thích sự sáng tạo ở trẻ, rèn luyện sự khéo léo của đôi bàn tay khơi dậy khiếu thẩm mĩ cần cho cuộc sống và lao động sau này. Đối với hoạt động mọi lúc mọi nơi : Có thể nói trò chơi dân gian là một hoạt động mạnh mẽ đến trẻ em, nó là phương tiện giáo dục nhân cách toàn diện cho trẻ em. Trước hết trò chơi dân gian cung cấp cho trẻ những kiến thức xã hội cần thiết cho cuộc sống của trẻ: Trẻ tập mua bán, tập lao động, làm quen với các nghề nghiệp trong xã hội Trong khi chơi, trẻ tiếp thu được những điều hay lẽ phải, rèn luyện được những thói quen cần thiết cho cuộc sống hiện thực. Trò chơi dân gian là phương tiện phát triển ngôn ngữ, phát triển thể chất, trò chơi dân gian còn có ý nghĩa trong việc rèn luyện kĩ năng sống cho trẻ, Trò chơi dân gian trẻ em Việt Nam còn góp phần hình thành nên nhân cách văn hoá mang bản sắc dân tộc Việt Nam. Việc tổ chức, lồng ghép tích hợp các trò chơi dân gian không những gây hứng thú trong giờ học, hoạt động góc, hoạt động ngoài trời mà ngay cả những hoạt động tự do, mọi lúc, mọi nơi trẻ đều thích thú tham gia. Qua theo dõi tôi thấy khi đã được cô giáo dạy cho cách thức chơi thì các cháu rất hứng thú với các trò chơi, ở những giờ chơi tự do các cháu thường tự mình chơi các trò chơi như « lộn cầu vồng, dung dăng dung dẻ, rồng rắn » và lôi cuốn được các bạn trong lớp tham gia. Biết được những nhu cầu của trẻ, tôi đã tuyên truyền phụ huynh sưu tầm những trò chơi dân giản đơn giản, quen thuộc ở địa phương để cho trẻ làm quen với lời ca hoặc trò chơi ở nhà. Trong các ngày lễ, ngày hội, tôi cũng đã tham mưu với nhà trường lồng ghép những trò chơi dân gian để tổ chức cho trẻ chơi dưới hình thức tổ chức các hội
thi như : Hội thi « bé với ca dao - dân ca », hội thi « bé với ca dao – đồng dao - hò khoan Lệ Thuỷ » nhân các ngày 20/11, 8/3 Ngoài ra bản thân tôi thường xuyên nghiên cứu tài liệu, tìm đọc sách báo để sưu tầm các trò chơi dân gian. Không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, thao giảng dự giờ, đúc rút kinh nghiệm cho bản thân. Luôn tiếp thu lắng nghe ý kiến góp ý chân thành của bạn bè đồng nghiệp, cũng như hội đồng chuyên môn. Từ đó rút ra kinh nghiệm cho bản thân tổ chức tốt các trò chơi dân gian cho trẻ. Vì đặc điểm của trò chơi dân gian là không quy định số lượng người chơi nhất định nên mỗi khi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian, tôi luôn động viên khuyến khích các cháu cùng chơi. Làm cho trò chơi mang tính tập thể cao, lôi cuốn nhiều trẻ chơi. Ví dụ : Với trò chơi « mèo đuổi chuột » thì thêm người vào chơi vòng chơi sẽ rộng ra chứ trò chơi không thay đổi gì nên mỗi khi chơi trò chơi này tôi luôn động viên tất cả các cháu trong lớp cùng tham gia chơi, hình thành ở các cháu ý thức, tinh thần tập thể cao. Phối hợp cùng nhau để chơi được trò chơi. 2.5. Phối hợp với phụ huynh : Tôi thiết nghĩ với bất kì một hoạt động nào của trẻ ở trường mầm non thì việc phối kết hợp giữa phụ huynh và cô giáo là không thể thiếu được. Tôi thường tận dụng khoảng thời gian đón trẻ và trả trẻ để trao đổi với phụ huynh về ý nghĩa của các trò chơi dân gian và sự cần thiết cho trẻ tham gia vào trò chơi dân gian đó. Gợi ý cho phụ huynh một số trò chơi dân gian để phụ huynh về nhà tập cho trẻ. Mặt khác qua các cuộc họp phụ huynh. Tôi thường xây dựng kế hoạch vận động phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương phù hợp với trò chơi dân gian. 3. Kết quả : Sau một thời gian vận dụng và thực hiện các biện pháp trên để tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ. Tuy thời gian đầu còn gặp nhiều bỡ ngỡ khó khăn nhưng bản thân tôi đã nổ lực phấn đấu làm việc hết mình nên lớp tôi đã đạt được một số kết quả đáng phấn khởi sau : Mức độ Đầu năm Cuối năm Số lượng Tỷ lệ Số lượng Tỷ lệ Trẻ yêu thích, hứng thú 14/29 48,3% 29/29 100% Hiểu biết về trò chơi dân gian 11/29 37,9% 29/29 100% Phát triển thể chất 16/29 55,2% 27/29 93,1% Tinh thần đoàn kết- ý thức tập thể 15/29 51,7% 28/29 96,6%
Trẻ tự tổ chức trò chơi dân gian 12/29 41,4% 27/29 93,1% Từ kết quả trên ta thấy sự hứng thú của trẻ tăng lên rõ rệt: Từ đầu năm chỉ đạt 48% , thì hiện nay số trẻ hứng thú tham gia vào trò chơi đã tăng lên rõ rệt. 100% số trẻ trong lớp tôi đều hứng thú tham gia vào các trò chơi dân gian. Với lòng yêu nghề , mong muốn được góp một phần công sức nhỏ bé của mình vào việc giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc, bản thân tôi không ngừng nổ lực phấn đấu và hiện nay các cháu lớp tôi đề rất thích tham gia vào các trò chơi. Phần lớn trẻ trong lớp tôi đã biết tự mình tổ chức trò chơi cùng bạn. Đa số trẻ đều được mở rộng vốn hiểu biết của mình về các trò chơi dân gian. Kết quả cụ thể qua hội thi cấp trường « Bé với trò chơi dân gian - hò khoan Lệ Thuỷ » lớp tôi đã đạt giải nhất trong hội thi, và cháu Nguyễn Văn Khiêm đạt giải diễn viên xuất sắc. Đối với giáo viên : Qua thời gian thực hiện đề tài tuy thời gian không dài nhưng bản thân tôi đã biết lập kế hoạch thực hiện phù hợp với nhóm lớp mình dựa trên mục tiêu chung của nhà trường. Bản thân nắm chắc phương pháp hình thức tổ chức nên khi tổ chức cho trẻ hoạt động chơi một cách nhẹ nhàng, linh hoạt, trẻ hứng thú tích cực mạnh dạn và tự tin khi tham gia trò chơi, sáng tạo hơn trong việc làm đồ dùng đồ chơi tận dụng từ những nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương. Đối với phụ huynh: Các bậc phụ huynh đã nắm được tầm quan trọng của việc đưa trò chơi dân gian vào giảng dạy. Nhìn thấy con em mình ngày càng hoạt bát nhanh nhẹn, có tinh thần đoàn kết giúp đỡ nhau. Tôi đã tạo được sự tin tưởng ở phụ huynh. Đa số phụ huynh nhiệt tình giúp giáo viên trong công tác sưu tầm các trò chơi dân gian cổ xưa, đồng thời ủng hộ nguyên vật liệu để làm đồ dùng đồ chơi. III. PHẦN KẾT LUẬN : 1. Ý nghĩa : Trò chơi dân gian là một loại hình văn hoá dân gian đặc sắc của mỗi dân tộc, không có dân tộc nào lại không có những trò chơi riêng cho con em mình. Nó có tầm quan trọng rất lớn đối với sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ. Qua các trò chơi trẻ không những được thoả mãn nhu cầu vui chơi mà còn góp phần nâng cao nhận thức, phát triển tình cảm, phát triển ngôn ngữ và sự phối hợp linh hoạt của các giác quan, tăng cường thể lực giúp trẻ trở thành nguồn nhân lực tài giỏi
của đất nước trong tương lai. Bằng việc vận dụng các biện pháp trên để tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ, không những giúp trẻ thoả mãn nhu cầu ước muốn được vui chơi. Mà tôi thấy trẻ lớp tôi ngày càng hoạt bát, nhanh nhẹn hơn, có vốn hiểu biết rộng mở về thế giới xung quanh cùng bạn bè chia sẻ niềm vui. Làm cho tuổi thơ của trẻ trở thành một kí ức đẹp. Trong xã hội hiện đại, trẻ em cần có những trò chơi hiện đại nhưng không thể thiếu được những trò chơi dân gian truyền thống. Nó chính là sự tiếp nối các giá trị văn hoá dân tộc từ đó góp phần tạo dựng nên nhân cách văn hoá dân tộc cho trẻ. Việc tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian trong các trường học nói chung và trường mầm non nói riêng là rất cần thiết và quan trọng. góp phần vào việc bảo tồn những giá trị văn hoá sinh hoạt tốt đẹp của cha ông ta để lại. Đồng thời góp phần thực hiện tốt cuộc vận động “ Xây dựng trường học thân thiện – học sinh tích cực” của bộ GD & ĐT. Qua một thời gian thực hiện, với những biện pháp và kết quả đã đạt được bản thân tôi đã đúc rút một số kinh nghiệm sau : Trước hết giáo viên phải có lòng say mê với nghề nghiệp, luôn yêu nghề, mếm trẻ. Nhận thức được tầm quan trọng của trò chơi dân gian đối với trẻ mầm non. Nắm chắc các phương pháp và hình thức tổ chức. Khi hướng dẫn trò chơi dân gian cho trẻ cần xác định rõ thể loại của trò chơi, mục đích yêu cầu cần đạt khi tổ chức trò chơi đó. Chuẩn bị chu đáo đồ dùng, đồ chơi phù hợp với trò chơi. Thường xuyên gây hứng thú cho trẻ bằng nhiều hình thức khác nhau, tránh sự nhàm chán cho trẻ. Đối với trẻ nhỏ (tuổi nhà trẻ và mẫu giáo bé) cô nên tham gia cùng chơi với trẻ (cầm cái, vừa thực hiện hành động chơi, thao tác chơi vừa hát để trẻ bắt chước, vừa hát vừa thực hiện vận động). Đối với trẻ mẫu giáo nhỡ và mẫu giáo lớn cô nên tạo điều kiện để trẻ tự tổ chức trò chơi dân gian (lúc đó cô có thể giữ vai trò là trọng tài cổ vũ và động viên trẻ chơi). Động viên khuyến khích nhiều trẻ tham gia chơi để tăng thêm tình đoàn kết bạn bè. Sưu tầm làm thêm các loại đồ dùng và nhiều sách báo, tranh ảnh phản ánh nội dung trò chơi, tạo môi trường đẹp mắt, hấp dẫn đối với trẻ, tìm tòi nhiều trò chơi hấp dẫn ngoài chương trình để tổ chức cho trẻ.
Làm tốt công tác phối hợp với các bậc phụ huynh, tổ chuyên môn, lãnh đạo nhà trường tạo điều kiện xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học và điều kiện môi trường xung quanh, có khoảng không gian rộng rãi thoáng mát để tổ chức tốt các trò chơi dân gian cho trẻ. 2. Kiến nghị : Nhận thức được tầm quan trọng của trò chơi dân gian trong đời sống tâm hồn trẻ thơ. Bản thân tôi xin mạnh dạn đưa ra một số kiến nghị sau: + Đối với Phòng giáo dục: Trang cấp tài liệu, tập huấn các hình thức tổ chức các trò chơi dân gian cho đội ngủ giáo viên, Phòng nên lập trang wep về trò chơi dân gian nhằm tuyên truyền nâng cao nhận thức, tầm quan trọng của trò chơi dân gian trong đời sống trẻ thơ. + Đối với lãnh đạo địa phương: Tạo điều kiện quan tâm hơn nữa đến bậc học mầm non. Đầu tư cơ sở vật chất xây dựng thêm phòng học. Nhất là khu vực lẽ, để trẻ có một không gian rộng rãi, thoáng mát, một môi trường xanh – sạch – đẹp thuận tiện cho việc học tập và vui chơi của trẻ. Mặt khác vào các ngày lễ, ngày hội những trò chơi dân gian truyền thống nên được đưa vào như một nội dung của ngày lễ , để khôi phục lại những trò chơi dân gian truyền thống đang dần bị đánh mất ở địa phương như trò chơi đánh cù, đánh quay + Đối với nhà trường: Cần tạo điều kiện cho chị em học hỏi, sưu tầm thêm các trò chơi mới và hình thức tổ chức các trò chơi dân gian ở các trường bạn qua các buổi sinh hoạt chuyên đề, dự giờ góp ý. Vào các ngày hội, ngày lễ như 8/3, 20/10, 20/11 tăng cường đưa các trò chơi dân gian vào dưới hình thức tổ chức các hội thi như: Hội thi “ Bé với ca dao – dân ca – hò khoan Lệ Thuỷ” hay hội thi “ Bé với ca dao – đồng dao” + Đối với phụ huynh: Cần dành nhiều thời gian quan tâm đến con em mình, giải thích cho trẻ hiểu được ý nghĩa của các trò chơi dân gian. Sưu tầm và truyền dạy cho trẻ thuộc những lời đồng dao liên quan đến các trò chơi dân gian. Trên đây là toàn bộ bản sáng kiến của tôi. Tôi mong rằng những biện pháp này sẽ áp dụng có hiệu quả hơn khi được các bạn đồng nghiệp góp ý kiến và tích cực đổi mới trong quá trình vận dụng. Trong quá trình thực hiện chắc rằng không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong sự giúp đỡ, góp ý của hội đồng khoa học nhà trường, của hội đồng chuyên môn bậc học mầm non để bản sáng kiến của tôi hoàn thiện hơn./.
I. PHẦN MỞ ĐẦU: 1. Lý do chọn đề tài: Như chúng ta đã biết, lứa tuổi mẫu giáo, tức là trẻ 3-4 tuổi đã có khả năng đi từ suy nghĩ sang hành động, biến những hành động của mình thành hành động thực tiễn, thực hiện những dự định của mình. Năng lực này của trẻ thể hiện trong các hình
thức hoạt động, trước hết là trong trò chơi ở hoạt động góc. Sự xuất hiện dự định gắn liền với sự phát triển óc tưởng tượng sáng tạo của trẻ. Khi chơi, tư duy và óc tưởng tượng của trẻ làm việc rất tích cực. Tính sáng tạo được khẳng định qua việc khi chơi trẻ không “coppy” lại cuộc sống mà chỉ bắt chước những gì chúng nhìn thấy, tổng hợp lại những biểu tượng của mình và thể hiện thái độ, suy nghĩ cũng như tình cảm của mình đối với những gì chúng thể hiện trong trò chơi. G.L. Rosanh- nhà đạo diễn phim nổi tiếng đã viết: “Tất cả các loại trò chơi của trẻ em đều là thế giới huyền ảo, nhưng trong thế giới huyền ảo, đứa trẻ không bao giờ đánh mất “cái tôi” thực của mình, trẻ giống như một nghệ sĩ. Như vậy trò chơi của trẻ có thể gọi là trò chơi nghệ thuật còn sự huyền ảo của trò chơi trẻ em là sự huyền ảo của nghệ thuật”. Nhưng óc sáng tạo không ngẫu nhiên xuất hiện mà có sự tác động có hệ thống của các nhà giáo dục. Vì vậy ở trường mầm non, giáo viên giữ vai trò là điểm tựa, là người hướng dẫn, tổ chức, tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ chơi một cách có hệ thống, đặc biệt là các trò chơi ở hoạt động góc nhằm phát huy tối đa tính tích cực, sáng tạo của trẻ. Chơi là một hoạt động tự lập của trẻ, chơi không nhằm tạo ra sản phẩm mà chủ yếu nhằm thoả mãn nhu cầu chơi của trẻ, được bắt chước làm người lớn của trẻ. Chơi của trẻ không phải thật mà là giả vờ nhưng cái giả vờ ấy của trẻ lại mang tính chân thực. Động cơ chơi của trẻ không nằm trong kết quả chơi mà nằm trong các hành động chơi của trẻ và chính các hành động chơi của trẻ lại kích thích chúng chơi và duy trì hứng thú chơi. Ví dụ : Ở góc xây dựng, trẻ giả vờ đóng vai chú công nhân, những việc làm của trẻ thể hiện rất cần cù, cặm cụi làm công việc của người công nhân đồng thời trẻ biết hợp tác với nhau để thực hiện một công việc được giao. Bản chất hoạt động góc là một hoạt động phản ánh sáng tạo, độc đáo sự tác động qua lại giữa trẻ với môi trường xung quanh. Khi trẻ hoạt động góc có nghĩa là đang sống cuộc sống thực. Có thể nói trẻ thực sự là một chủ thể tích cực, hành động một cách tự lực, tự nguyện và tự tin. Chơi hoạt động góc giúp trẻ từ chỗ không biết, chưa biết rõ đến nắm được mục đích của nội dung làm giàu vốn kinh nghiệm tăng thêm sự hiểu biết và phát
triển tri thức cho trẻ. Hoạt động góc giúp trẻ phát triển sự giao lưu qua lời nói, làm giàu vốn từ cho trẻ. Chơi hoạt động góc còn giúp trẻ thể hiện tình cảm, giáo dục nhân cách cho trẻ, tình cảm của trẻ được hình thành qua mối quan hệ tốt giữa người với người, mối quan hệ giữa con người và lao động, giữa trẻ và gia đình, tình cảm đó được thể hiện qua các trò chơi như: Gia đình, bán hàng, xây dựng Chơi hoạt động góc còn giúp trẻ phát triển tình cảm tập thể, là trung tâm tập hợp trẻ cùng chơi với nhau theo nhóm, thể hiện sự đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau trong các nhóm chơi của trẻ. Thông qua giờ chơi còn giúp trẻ có lòng dũng cảm, cương quyết, có tính phấn khởi, vui mừng. Khi chơi xong trẻ tích cực học tập mang lại những giá trị tinh thần tốt cho sức khoẻ. Khi chơi trẻ được thực hiện những động tác tự nhiên với đồ dùng, đồ chơi và có ý thức giữ gìn đồ chơi ở các góc. Giờ chơi còn giúp trẻ nhận ra được cái đẹp cái xấu của nội dung trò chơi, giúp trẻ phát triển óc thầm mỹ, khuyến khích trẻ sáng tạo ra nhiều cái đẹp. Hoạt động góc có những ý nghĩa rất lớn trong việc phát triển toàn diện nhân cách của trẻ mẫu giáo và đã trở thành phương tiện để giáo dục trẻ em. Nó có giá trị không nhỏ quyết định sự thành công trong việc phát triển tình cảm xã hội - phát triển thẩm mỹ - phát triển thể chất - phát triển ngôn ngữ - phát triển nhận thức. Hay nói cách khác nó là phương tiện giáo dục không thể thiếu nhằm phát triển toàn diện nhân cách và trí tuệ cho trẻ ở trường mầm non. Là một giáo viên mầm non tôi nhận thấy cần phát huy tính sáng tạo cho trẻ. Qua sự sáng tạo, trẻ bộc lộ được khả năng của mình và phát triển tư duy, nhận thức. Vì vậy tôi đã tìm nhiều hình thức để giúp trẻ phát huy tính sáng tạo của mình, đặc biệt là kích thích sự sáng tạo của trẻ thông qua hoạt động góc. Đó cũng là lí do để tôi chọn đề tài “ Làm thế nào để phát huy tính sáng tạo của trẻ 3-4 tuổi khi chơi hoạt động góc”. Qua một thời gian tìm hiểu nh»m phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài của mình, tôi cũng đã biÕt có nhiều người nghiên cứu về lĩnh vực hoạt động góc cho trẻ mầm non nhưng hầu như những đề tài đó chỉ đưa ra được các biện pháp giúp trẻ
chơi tốt ở hoạt động góc hay việc tìm ra nguồn nguyên vật liệu, đồ dùng đồ chơi để cho trẻ chơi ở hoạt động góc chứ chưa có đề tài nào nghiên cứu về khả năng phát huy tính sáng tạo của trẻ khi chơi hoạt động góc. Vì vậy tôi đã mạnh dạn chọn đề tài này để nghiên cứu. 2. Phạm vi áp dụng đề tài: Đề tài của tôi có cái mới là đi sâu vào việc phát huy tính sáng tạo của trẻ khi chơi hoạt động góc. Việc phát huy tính sáng tạo của trẻ thì bất kì nơi đâu, bất kì lúc nào và ở lĩnh vực nào chúng ta cũng có thể áp dụng được, nhưng bản thân tôi là một giáo viên mầm non đang dạy lớp 3-4 tuổi trên địa bàn xã Hồng Thuỷ nên tôi muốn tập trung khai thác thế mạnh của trẻ trong phạm vi trường mầm non. Điều cụ thể hơn nữa là tôi hướng vào việc phát huy tính sáng tạo của trẻ khi chơi hoạt động góc. Vì thế phạm vi đề tài của tôi áp dụng cho trẻ 3-4 tuổi khi chơi hoạt động góc ở trường mầm non địa bàn xã Hồng Thuỷ. II. PHẦN NỘI DUNG: 1. Thực trạng: Trường Mầm non Hồng Thủy là một trường có bề dày về thành tích nhiều năm. Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên đa số trẻ, khoẻ, nhiệt tình, yêu nghề, yêu trẻ, tích cực học tập bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, năng lực sư phạm, chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. 1.1. Thuận lợi: Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo phòng giáo dục và UBND xã Hồng Thuỷ. Hội cha mẹ học sinh. Đặc biệt là sự chỉ đạo sát sao của bộ phận mầm non và hơn thế nữa cơ sở vật chất đầy đủ tạo điều kiện thuận lợi cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ. Bên cạnh đó, phòng giáo dục, BGH nhà trường, tổ chuyên môn thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn, sinh hoạt chuyên môn, dự giờ thăm lớp, đưa ra những ý kiến đóng góp giúp tôi trau dồi, nắm chắc hơn về chuyên môn nghiệp vụ. Bản thân tôi luôn học hỏi qua đồng nghiệp, qua sách vở, tài liệu, ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao kiến thức chuyên môn và luôn có lòng yêu nghề mến trẻ, luôn nhiệt tình với công việc. Tôi tìm tòi nhiều hình thức và biện pháp để tổ chức tốt
các hoạt động gây hứng thú, hấp dẫn cho trẻ cũng như khuyến khích sự sáng tạo của trẻ. 1.2. Khó khăn: Các cháu lớp tôi chủ yếu là con của những gia đình nông dân thuần tuý nên khó có điều kiện chăm sóc cho các cháu đầy đủ dẫn đến sự tiếp thu của các cháu không đồng đều, có những cháu sinh đầu năm, có những cháu sinh cuối năm, có những cháu phát âm chưa rõ ràng còn nói lắp, nói ngọng, có những cháu còn chậm, nhút nhát chưa tự tin, mạnh dạn chưa hứng thú trong giờ học, giờ chơi. Quan điểm của một số phụ huynh chỉ chú trọng đến việc học chưa chú ý tạo điều kiện để cho trẻ được hoạt động vui chơi. Dẫn đến việc trẻ tham gia vào hoạt động góc ở lớp đạt kết quả chưa cao. Khả năng chú ý có chủ định của một số trẻ còn hạn chế. Trẻ dễ dàng nhập cuộc chơi nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trò chơi nếu nó không còn hứng thú. 100% trẻ lớp tôi chưa qua lớp nhà trẻ nên khi đến trường còn bở ngỡ, nhút nhát Bản thân tôi khi tổ chức hoạt động góc cho trẻ chưa thực sự lôi cuốn trẻ tham gia vào hoạt động. 1.3. Điều tra thực tiển: Năm học 2012 – 2013 bản thân tôi được nhà trường phân c«ng giảng dạy lớp 3-4 tuổi. Tôi đã tiếp nhận lớp và nghiên cứu hồ sơ của trẻ, nắm bắt tình hình tâm sinh lý từng trẻ để có kế hoạch giáo dục. Vào đầu năm học, tôi đã tổ chức cho trẻ chơi hoạt động góc nhằm khảo sát tình hình của trẻ. Qua đó tôi nhận thấy một số nhược điểm lớn là đa số trẻ chưa tự nguyện nhận vai chơi của mình mà chờ cô chỉ định, trẻ chưa tự chọn góc chơi cho chính trẻ, đa số trẻ còn nhầm lẫn giữa góc chơi này với góc chơi kh¸c, trẻ không hứng thú trong khi ch¬i, một số trẻ chưa biết sử dụng đồ chơi đúng mục đích dẫn đến giờ hoạt động góc đạt tỷ lệ thấp so víi yªu cÇu. Cụ thể, qua khảo sát tôi đã thống kê được c¸c th«ng sè sau: Nội dung Số lượng Tỷ lệ
- Trẻ chơi hứng thú 20/39 51,4% - Kỹ năng chơi thành thạo 12/39 30,7% - Trẻ mạnh dạn, tự tin 19/39 48,7% Trong năm học này, tôi tiếp tục thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới và soạn bài đầy đủ, đi đúng phương pháp và đưa ra nhiều hình thức giảng dạy nhằm đưa lại kết quả cao nhất đối với trẻ. Khi lên lớp, tôi thực hiện đúng lịch sinh hoạt và tổ chức đầy đủ các hoạt động trong ngày cho trẻ. Lớp tôi phụ trách là lớp 3-4 tuổi, trẻ bước đầu tiếp xúc với môi trường ở trường mầm non nên tôi tận dụng mọi cơ hội cho trẻ được hoạt động để kích thích sự sáng tạo của trẻ, đặc biệt là vào các giờ hoạt động góc. Tuy nhiên, số trẻ thì đông với 39 cháu mà phòng học chật hẹp không đủ không gian cho trẻ hoạt động. Qua sự theo dõi liên tục trong các buổi hoạt động góc của trẻ, tôi nhận thấy vốn kinh nghiệm của trẻ về thế giới xung quanh còn ít, chưa phong phú đa dạng nên khả năng vận dụng vào các vai chơi còn nghèo nàn và chưa sáng tạo. Vì điều kiện kinh tế của địa phương nên trường tôi chưa có lớp nhà trẻ. Đa số trẻ trong lớp đều mới bắt đầu đi học mẫu giáo, lần đầu tiên rời xa vòng tay của bố mẹ để đến với trường mầm non nên trẻ còn nhút nhát, rụt rè, chưa mạnh dạn tự nhiên trước đám đông. Trẻ luôn thực hiện theo những gì cô yêu cầu, thực hiện theo sự sắp đặt của cô chứ chưa có sự sáng tạo hay thể hiện cá tính của bản thân vào trong các hoạt động chơi của mình. Một số trẻ phát âm chưa chuẩn nên còn có sự chênh lệch trong viÖc tiếp thu kiến thức. Mới vào đầu năm học đồ dùng đồ chơi còn hạn chế, các nguyên vật liệu cho trẻ chơi còn nghèo nàn chưa đảm bảo đầy đủ cho trẻ hoạt động. Hơn nữa trẻ 3 – 4 tuổi vừa mới bước qua giai đoạn hoạt động vui chơi nhưng vẫn còn mang nặng tính hoạt động với đồ vật nên trẻ thường hay tranh giành đồ chơi với bạn, trẻ hay chơi một mình chứ chưa biết thể hiện vai chơi, giao lưu, phối hợp cùng bạn. Trẻ chơi chưa có ý thức giữ gìn bảo vệ đồ chơi, chưa biết sắp xếp đồ chơi gọn gàng, ngăn nắp.
Mặt khác, việc tuyên truyền với các bậc phụ huynh học sinh chưa sâu sát, chặt chẽ dẫn đến tình trạng phụ huynh chưa quan tâm đồng đều đến con em mình. Một số phụ huynh chưa hiểu hết ý nghĩa quan trọng của việc phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ khi tham gia các hoạt động đặc biệt là hoạt động góc nên không ủng hộ cho giáo viên trong việc mua sắm trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi và hỗ trợ nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương. Từ tình hình thực tế mà tôi đã nêu trên bản thân tôi rất băn khoăn lo lắng, suy nghĩ và mạnh dạn đưa ra một số giải pháp nhằm lôi cuốn trẻ tham gia hoạt động góc để phát huy hết khả năng sáng tạo của trẻ. 2. Biện pháp: 2. 1. Bổ sung cơ sở vật chất: Các nhà giáo dục đã khẳng định môi trường vật chất trong trường, lớp mẫu giáo có vai trò quan trọng đối với sự phát triển thể lực, trí lực và tình cảm của trẻ thơ và có ảnh hưởng đến hành vi của người lớn và trẻ em. Lớp tôi phụ trách là độ tuổi mẫu giáo bé, các cháu vừa mới bước chân đến trường mầm non nên còn nhiều bỡ ngỡ, những gì cháu được nhìn thấy ở trường đều mới lạ và hấp dẫn trẻ nên tôi đã mạnh dạn tham mưu với ban giám hiệu nhà trường bổ sung cơ sở vật chất cho lớp học. Trang bị đầy đủ giá góc nhằm trưng bày các đồ dùng đồ chơi hấp dẫn, phù hợp, vừa với tầm tay của trẻ giúp trẻ chủ động hơn trong khi chơi. Việc có đủ giá góc thì giáo viên phải sưu tầm, tìm kiếm nguyên vật liệu để làm thêm đồ dùng đồ chơi, tăng thêm số lượng và chủng loại cho trẻ chơi. Hơn nữa, không gian rộng rãi giúp giáo viên có thể sắp xếp các đồ dùng đồ chơi theo chủ đề thuận tiện cho trẻ hoạt động. Máy vi tính và loa cũng được trang cấp nhằm phục vụ tối đa cho cô và trẻ hoạt động ở lớp. Giáo viên có thể tận dụng và khai thác các nguồn tài liệu ở trên mạng để đầu tư vào các bài dạy, tổ chức nhiều hình thức cho trẻ hoạt động giúp trẻ hứng thú hơn. Trẻ có thể được ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình hoạt động góc của mình.
Ví dụ: Trẻ có thể được nghe hát và biểu diễn các bài hát ở góc nghệ thuật, trẻ có thể làm quen các chữ cái hay con số qua các bài tập của cô được thiết kế trên máy vi tính Các tài liệu, sách vở và các đồ dùng học tập, đồ chơi của trẻ cũng được lãnh đạo nhà trường tuyển chọn, mua sắm và trang bị cho các lớp giúp giáo viên có thêm cơ sở vật chất để sáng tạo trong việc tổ chức cho trẻ hoạt động. Được sự quan tâm chỉ đạo của nhà trường, điều kiện cơ sở vật chất của lớp đã phần nào được trang bị đầy đủ thuận lợi cho trẻ hoạt động. Từ đó khả năng sáng tạo của trẻ ngày càng nâng cao. 2.2. Xây dựng các góc cho trẻ hoạt động: Góc hoạt động là khu vực riêng biệt trong lớp nơi trẻ có thể tự làm việc một mình hoặc một nhóm nhỏ theo hứng thú và nhu cầu riêng để xem xét, tìm hiểu, khám phá cái mới, hoạt động với đồ vật và rèn luyện kĩ năng. Việc trang trí và sắp xếp các góc chơi sẽ góp phần tạo nên sự thành công khi tổ chức cho trẻ hoạt động. Sau khi nghiên cứu đặc điểm của phòng học mà lớp tôi đang đảm nhận, tôi chia lớp thành các góc cho các hoạt động chơi khác nhau. Yếu tố đầu tiên cần nghĩ đến là phải tách xa các góc chơi ồn ào với các góc chơi yên tĩnh vì vậy tôi đã bố trí góc tạo hình, góc sách xa với góc xây dựng, góc phân vai hay góc âm nhạc để trẻ không làm phiền lẫn nhau khi chơi. Bên cạnh đó các góc chơi cũng cần có ranh giới, có độ ngăn cách nhất định để trẻ có đủ độ yên tĩnh vì đây là nơi an toàn để trẻ tập trung thử nghiệm những ý tưởng của mình. Tôi dùng các giá đựng thấp, dễ di chuyển để tạo thành những vách ngăn đảm bảo có lối vào và đường đi rõ ràng, giảm tối đa ảnh hưởng giữa các góc, giữa trẻ với trẻ làm gián đoạn hoạt động chơi qua đó cô giáo có thể bao quát được tất cả các góc chơi mà không bị che khuất. Một yếu tố nữa cũng không kém phần hấp dẫn trẻ khi đến với các góc chơi là việc đặt tên góc. Do đó tôi đã suy nghĩ là phải làm sao đặt tên góc cho phù hợp, dễ hiểu đối với trẻ và thu hút sự tò mò của trẻ. Ví dụ: Trước đây tôi thường đặt tên các góc như góc nghệ thuật, góc phân vai nhưng lúc tôi giới thiệu và hướng cho trẻ vào góc chơi thì trẻ 3-4 tuổi rất phân vân
với những tên góc như vậy, trẻ chưa hiểu thế nào là nghệ thuật nên khi nghe cô giới thiệu trẻ rất lúng túng để về góc chơi mình thích. Sau nhiều lần quan sát thái độ của trẻ, tôi đã rất băn khoăn và cuối cùng cũng đã tìm ra được những cái tên thật ấn tượng mà lại gần gũi với trẻ để đặt cho các góc như “bé vui làm hoạ sĩ”, “bé yêu ca hát”, “bé thích làm người lớn”, “những công nhân tí hon” Ngoài việc sắp xếp các góc và đặt tên góc cho phù hợp thì việc chọn đồ dùng học liệu đưa vào các góc chơi cũng hết sức quan trọng bởi các đồ dùng học liệu phải gây được hứng thú cho trẻ, kích thích được sự sáng tạo của trẻ. Vì vậy tôi luôn đưa ra tiêu chí khi chọn các đồ dùng là: Đồ dùng phải phù hợp với mức độ phát triển của trẻ. Trẻ 3-4 tuổi nên phải chọn những đồ dùng đồ chơi, phương tiện, tranh ảnh đều có kích thước vừa phải, gần gũi, dễ hiểu với trẻ. Đồ dùng phải gây hứng thú cho trẻ. Đây là tiêu chí quan trọng trong việc phát huy tính sáng tạo khi chơi hoạt động góc bởi lẽ trẻ có hứng thú với các đồ dùng đồ chơi thì trẻ mới thích chơi. Khi trẻ có hứng thú với các đồ dùng đồ chơi thì trẻ nảy sinh những ý tưởng sáng tạo và thử nghiệm ý tưởng đó bằng những đồ dùng đồ chơi. Ví dụ: Ở góc “Bé tập làm người lớn”, tôi tận dụng những phế liệu để làm ra những cái ca, cái ấm, cái làn với những màu sắc tươi sáng và hình dáng ngộ nghĩnh nhưng gần gũi với trẻ. Khi trẻ đến góc đó chơi, những đồ dùng đó đập vào mắt trẻ khiến trẻ thích thú. Lúc đầu trẻ chỉ biết giả vờ làm động tác lấy cái ấm rót nước vào cái ca để uống. Sau nhiều lần chơi, trẻ biết cách sử dụng các đồ dùng đó rồi còn biết cách phối hợp chúng với nhau trong khi chơi như trẻ đóng vai “bố” dùng cái ấm đưa cho trẻ đóng vai “mẹ” bảo đun nước để pha trà mời khách, “mẹ” lấy cái ấm đặt lên bếp giả vờ nấu nước. Đồ dùng phải đảm bảo an toàn, vệ sinh. Muốn quá trình chơi của trẻ diễn ra thuận lợi thì vấn đề an toàn cho trẻ phải được chú trọng. Đồ dùng có thể sử dụng cho nhiều hoạt động khác nhau. Để tận dụng và phát huy tối đa hiệu quả của các đồ dùng đồ chơi thì tôi đã luân phiên thay đổi đồ dùng đồ chơi ở các góc cho nhau, tôi nhận thấy việc làm đó tạo cho trẻ có nhiều cảm xúc
mới lạ ở các góc chơi, tăng cường hứng thú cho trẻ trong các hoạt động và khả năng vận dụng sáng tạo các đồ dùng đồ chơi của trẻ. Ví dụ: Chủ đề Thực vật, tôi bố trí các loại rau ở góc xây dựng cho trẻ chơi xây dựng vườn rau nhưng sang chủ đề Động vật tôi lại bố trí các loại rau ở góc bé chơi đóng vai để trẻ chơi bán hàng hay chủ đề Nghề nghiệp tôi lại sử dụng các loại rau ở góc học tập cho trẻ đếm và phân loại các nhóm rau. Có góc chơi phù hợp, có đồ dùng hấp dẫn rồi nhưng phải sắp xếp như thế nào để phát huy được sự sáng tạo của trẻ? Đó là câu hỏi mà tôi luôn trăn trở khi thực hiện hoạt động góc. Ngoài việc tìm hiểu qua sách báo, tài liệu và tham khảo thêm ý kiến của các đồng nghiệp tôi nhận thấy việc sử dụng các giá, ngăn ở dạng mở để kích thích trẻ hoạt động là một cách làm hết sức sáng tạo. Từ đó tôi sắp xếp đồ dùng đồ chơi vừa với tầm tay của trẻ giúp trẻ dễ lấy, dễ xếp lại sau khi chơi. Các loại đồ dùng đồ chơi được sắp xếp theo logic và ở trong trạng thái mở để kích thích sự sáng tạo của trẻ, trẻ có thể tự lựa chọn và sử dụng đồ dùng. Ví dụ: Ở góc bé vui làm hoạ sĩ, trẻ thường hay sử dụng các nguyên vật liệu để làm ra sản phẩm. Vì thế tôi chuẩn bị ở góc những vật liệu như lá cây, rơm, len vụn, hộp màu nước, hộp đựng bánh kẹo, keo dán, tranh ảnh Khi trẻ đến chơi, trẻ tự do sáng tạo với những vật liệu đó. Có bạn thì lấy lá cây dán thành con cá, có bạn dùng rơm dán vào hộp sữa để làm búp bê, có bạn lại dùng len vụn nhiều màu bồi đắp lên tranh để tạo thành những bông hoa xinh đẹp Hay tôi đã nghĩ ra cách là trên các mảng tường ở góc đó, tôi không trang trí tranh ảnh do tôi làm mà tôi dán ở mỗi mảng tường những tấm bìa trắng tạo thành những cái khung, sau khi trẻ chơi, tôi lựa chọn những sản phẩm đẹp để dán lên khung tranh vừa trưng bày được tác phẩm của trẻ vừa tận dụng để trang trí môi trường học tập trong lớp. Các sản phẩm do trẻ tự làm ra được cô giáo thừa nhận, được lưu giữ như cổ vũ thêm sự hứng thú của trẻ để trẻ có thể phát huy hết khả năng tính tích cực sáng tạo của mình. Cô giáo cho phép trẻ tự lựa chọn hoạt động, lựa chọn đồ chơi, bạn chơi và được chơi theo ý thích của mình. Chính bằng cách này, đứa trẻ dần dần học được
cách làm việc một mình hoặc với bạn mà không cần quá nhiều sự can thiệp của cô. Trẻ trở nên độc lập hơn, học được nhiều kĩ năng xã hội và giải quyết tình huống tốt hơn. Như vậy việc sắp xếp, xây dựng các góc hoạt động một cách hợp lí sẽ tạo cơ hội cho trẻ học cách làm việc độc lập hoặc làm việc theo nhóm mà không cần sự tham gia trực tiếp của cô. Qua đó khuyến khích, động viên những cách hoạt động phù hợp với đặc điểm và hứng thú của từng trẻ. 2.3. Rèn kĩ năng chơi cho trẻ: Đối với mẫu giáo bé ở lớp tôi, việc chơi hoạt động góc còn mới mẻ vì vậy để phát huy tính sáng tạo của trẻ khi chơi hoạt động góc có hiệu quả nhất, tôi luôn nghiên cứu kĩ các nội dung chơi, lựa chọn đồ dùng đồ chơi phù hợp theo chủ đề và sắp xếp các góc chơi hợp lí với không gian của lớp. Qua đó tôi có thể tận dụng thời gian để rèn luyện các kĩ năng chơi cho trẻ như trẻ biết chơi cùng nhau, đoàn kết với nhau, biết giúp đỡ nhau để hoàn thành vai chơi. Vào các buổi sáng khi trẻ đến lớp, tôi cho trẻ lấy thẻ kí hiệu tên cắm vào góc chơi trẻ thích, tôi gợi ý cho trẻ thay đổi góc chơi thường xuyên để trẻ không bị nhàm chán và nắm được kĩ năng chơi ở từng góc. Trước khi cho trẻ chơi tôi luôn trò chuyện để gây hứng thú, giới thiệu nội dung chơi ở các góc, hỏi ý định của trẻ và dặn dò trẻ trong quá trình chơi. Trong khi chơi, tôi đến từng góc để trao đổi với trẻ về nội dung chơi, hướng dẫn trẻ thoả thuận vai chơi. Ví dụ: Trong góc “Những chú công nhân tí hon”, tôi cho trẻ về góc chọn nội dung chơi sau đó giúp trẻ thoả thuận phân công vai chơi như ai sẽ làm chú kĩ sư trưởng, ai sẽ đi lấy gạch, ai sẽ xây nhà, ai sẽ trồng thêm cây xanh. Mới đầu trẻ chưa biết chọn ra người làm nhóm trưởng để phân công công việc cho các bạn vì vậy tôi đã tham gia trò chơi cùng với trẻ và đóng vai chú kĩ sư trưởng, hướng dẫn cho từng bạn. Sau nhiều lần, trẻ hiểu được cách chơi và biết thể hiện được vai chơi của mình mà không cần sự can thiệp của cô giáo. Từ việc thoả thuận vai chơi trẻ biết được cần có một người làm nhóm trưởng để giao công việc cho các thành viên còn lại trong nhóm. Khi đã giao công việc rồi thì trẻ biết chơi cùng nhau, giúp đỡ nhau để hoàn thành công việc được giao.
Để rèn kĩ năng chơi cho trẻ, tôi không chỉ giúp trẻ thoả thuận vai chơi mà còn giúp trẻ thể hiện vai chơi một cách linh hoạt và sáng tạo. Ví dụ: Ở góc “Bé tập làm người lớn”, lúc đầu trẻ chỉ chơi với búp bê, cho búp bê ăn, ru búp bê ngủ chứ chưa biết liên kết giữa các vai chơi. Vì vậy tôi đã đến sờ vào đầu của búp bê và nói: “Ôi, mẹ ơi em bị sốt rồi! Mẹ con mình đưa em đến bác sĩ để khám bệnh nhé!”. Tôi gợi ý cho trẻ bế búp bê đến gặp bác sĩ và nói: “Bác sĩ ơi, em của cháu bị sốt cao lắm, bác sĩ khám cho em cháu với”. Dần dần trẻ biết thể hiện các vai chơi liên kết với nhau, thiết lập mối quan hệ giữa các vai chơi với nhau cũng như mở rộng liên kết các nhóm chơi. Sau khi chơi, tôi rèn cho trẻ có thói quen cất dọn đồ dùng đồ chơi đúng nơi quy định để thuận tiện trong việc lấy và chơi vào những lần sau. Để phát huy tính sáng tạo và khắc sâu kiến thức, kĩ năng hơn cho trẻ, tôi luôn dành thời gian để đến nhận xét, động viên khuyến khích trẻ ở các góc sau mỗi buổi chơi. Những trẻ chơi tốt, làm ra những sản phẩm đẹp được trưng bày cho các bạn cùng chiêm ngưỡng. Việc động viên, khen ngợi trẻ kịp thời giúp trẻ mạnh dạn hơn, phát huy tính tích cực sáng tạo hơn trong khi chơi 2.4. Sáng tạo trong việc làm đồ dùng, đồ chơi ở các góc: Muốn cho trẻ hoạt động tốt hoạt động góc, thì ngay từ đầu năm học tôi đã lên kế hoạch cho việc làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ ở các góc, không lên một cách chung chung mà vạch ra rõ ràng cụ thể cho việc làm đồ dùng, đồ chơi.Ngoài những đồ dùng, đồ chơi có sẵn tôi tận dụng những nguyên vật liệu ở dạng phế liệu có ở địa phương như: Thùng catton, rơm, đĩa video cũ, giấy báo, chai nhựa, vỏ hộp sữa chua, hộp đựng cơm, vải vụn, chuổi hạt, vỏ ốc, tăm tre, khối gỗ, tất cả những nguyên vật liệu cần đảm bảo an toàn về tính mạng, không gây độc hại, không sắc nhọn, không nặng nề đối với trẻ. Từ những nguyên vật liệu trên tôi làm ra rất nhiều đồ dùng đồ chơi ở các góc cho trẻ hoạt động. Ví dụ: Từ đĩa video cũ tôi cắt dán thêm xốp màu và đề can để tạo thành những con vật ngộ nghĩnh như con cá, con thỏ cho trẻ chơi ở góc học tập. Từ những đĩa video cũ đó tôi cũng sáng tạo ra những chiếc đàn cho cháu chơi ở góc nghệ thuật.
Hay từ những chiếc can nhựa không dùng nữa tôi cắt nhỏ và thêm xốp màu để làm ra những chiếc bàn ủi, những cái làn cho trẻ chơi bán hàng là những đồ vật gần gũi trong gia đình trẻ. Cũng từ những nguyên vật liệu đó, trẻ sử dụng trong giờ hoạt động góc và trẻ làm ra nhiều sản phẩm. Ví dụ: Trẻ dùng tăm tre gấp lại thành hình vuông, hình chữ nhật; dùng bẹ chuối làm hình búp bê, lá chuối khô để làm thành tóc cho búp bê; lá bàng, lá mít làm con trâu, con mèo; lá tre xếp lại làm que kem Đồ chơi của trẻ mẫu giáo cần đa dạng và phong phú. Nhiều đồ chơi của trẻ có kích thước nhỏ nên làm lâu, đòi hỏi tôi phải chịu khó kiên trì khi làm đồ chơi cho trẻ. Ngoài những gì bản thân tôi đã biết tôi còn hỏi thêm ở các bạn đồng nghiệp để tạo ra các đồ dùng, đồ chơi phong phú hơn, phù hợp với nội dung chơi. Đặc biệt việc chuẩn bị đồ dùng đồ chơi cần phải phù hợp với chủ đề đang học mới phát huy được khả năng sáng tạo của trẻ. Ví dụ: Chủ đề động vật thì cần chuẩn bị đủ đồ dùng và nguyên vật liệu như: Lon sữa, đất nặn, hộp sữa chua, giấy màu, hồ dán, lá cây, tranh ảnh về các con vật sống trong gia đình, dưới nước, trong rừng Từ những hộp sữa chua tôi tận dụng để làm thành những con vật ngộ nghĩnh như con heo, con mèo; từ các lá cây tôi làm tranh con cá; từ lon sữa tôi làm con voi, con thỏ Các góc có đủ đồ dùng, nguyên vật liệu thì khi đến góc chơi trẻ sẽ sáng tạo ra các con vật trẻ thích, hát múa về các con vật, xem tranh ảnh về các con vật, xây dựng chuồng trại cho các con vật ở. Từ nguồn đồ dùng đồ chơi phong phú đó, trẻ sáng tạo hơn trong việc thực hiện một số hoạt động và giúp trẻ khắc sâu kiến thức hơn. 2.5.Làm giàu vốn hiểu biết của trẻ mọi lúc mọi nơi: Muốn tạo cho trẻ có niềm say mê hứng thú khám phá, quan sát, tìm tòi, chủ động sáng tạo sau đó tự mình muốn thể hiện được sản phẩm thì trước hết giáo viên phải xây dựng được môi trường học tập phong phú, hấp dẫn, kích thích hứng thú cho trẻ để lần sau trẻ đến lớp những hình ảnh sinh động đập vào mắt trẻ khiến trẻ muốn đến quan sát, sờ lên tranh, trò chuyện về cảnh vật trong tranh qua đó phát huy được tính sáng tạo cũng như phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
Ví dụ: Khi trẻ 3-4 tuổi mới bước chân đến trường cũng là thời điểm học chủ đề Trường mầm non, vì vậy tôi trang trí lớp học với nhiều hình ảnh như bố mẹ đưa các cháu đến lớp, cô giáo đón các bạn vào lớp, các bạn chơi xung quanh sân trường, cô giáo dạy các bạn học để gây hứng thú cho trẻ, giúp trẻ mạnh dạn hơn, thích đến trường hơn. Trẻ quan sát, trò chuyện với cô giáo, với bạn và hiểu được các hoạt động của mình diễn ra ở trường. Dần dần khi thể hiện trò chơi đóng vai, trẻ biết vào vai cô giáo để dạy các bạn hát, đọc thơ. Hoạt động học là điều kiện thuận lợi nhất để cung cấp vốn hiểu biết, kiến thức, kĩ năng cho trẻ. Vì vậy trước mỗi tiết dạy tôi luôn dành nhiều thời gian để nghiên cứu kĩ bài soạn, xác định rõ mục tiêu cần truyền thụ cho trẻ trong tiết học, tìm ra những phương pháp hay phù hợp với tình hình của trẻ trong lớp. Tôi cũng chuẩn bị đầy đủ các phương tiện truyền thụ đảm bảo yêu cầu đẹp, hấp dẫn, an toàn với trẻ. Ví dụ: Trong tiết học MTXQ tôi cho trẻ trực tiếp quan sát, tiếp xúc các sự vật hiện tượng xung quanh nhằm khuyến khích trẻ tập trung các giác quan, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong việc tìm hiểu các sự vật hiện tượng. Trong quá trình quan sát tôi kết hợp đàm thoại với trẻ, đưa ra những câu hỏi nhằm khơi gợi cho trẻ tập trung suy nghĩ, phát triển tư duy sau đó tôi đưa ra những khái quát chung để khắc sâu kiến thức cho trẻ. Khi nắm được các kiến thức về môi trường xung quanh, trẻ sẽ vận dụng các kiến thức mình học được để thể hiện vai chơi ở các góc một cách thuần thục và linh hoạt hơn mà không cần sự gợi ý của cô. Hay trong tiết học tạo hình, tôi cho xuất hiện đồ dùng dạy học đúng thời điểm để gây hứng thú cho trẻ và phân bố thời gian hợp lí để cho trẻ thực hiện, tôi luôn động viên khuyến khích kịp thời để tạo hứng thú và chủ động cho trẻ. Tôi không làm hộ, làm thay hay bắt tay cháu làm mà luôn để cho trẻ thực hiện theo ý tưởng của trẻ. Các kĩ năng tạo hình của trẻ ngày một nâng cao vì vậy khi trẻ chơi ở góc nghệ thuật hay góc học tập, trẻ chủ động trong việc chọn lựa nội dung chơi cho mình để tự do thể hiện ý tưởng sáng tạo. Trẻ mầm non học mà chơi, chơi mà học nên tôi tận dụng mọi lúc mọi nơi để cung cấp kiến thức và rèn kĩ năng cho trẻ. Vào giờ đón trẻ, tôi trò chuyện với trẻ về
chủ đề đang học, trao đổi với trẻ về những vấn đề trẻ thắc mắc, nhắc nhở trẻ thực hiện các nội quy của trường, của lớp như vứt rác đúng nơi quy định, cất đồ dùng đúng chỗ, đến lớp phải chào cô, về nhà chào bố mẹ Hay khi cho trẻ dạo chơi ngoài trời, tôi cho trẻ quan sát các sự vật xung quanh, các hiện tượng thời tiết, tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ chơi. Tôi quan sát và thấy rằng khi trẻ chơi, trẻ đã vận dụng những tình huống và kĩ năng đó vào trò chơi một cách rất hồn nhiên và sáng tạo. 2.6. Kết hợp với phụ huynh: Để tổ chức hoạt động được tốt thì công tác phối kết hợp với phụ huynh là một vấn đề vô cùng quan trọng. Muốn thực hiện tốt sự phối hợp đó thì ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành họp phụ huynh và tuyên tuyền về tầm quan trọng của việc chăm sóc giáo dục trẻ mầm non, đặc biệt là tầm quan trọng của các đồ dùng đồ chơi cho trẻ hoạt động. Lực lượng phụ huynh là một trong những lực lượng nồng cốt trong việc tìm kiếm các nguyên vật liệu ở địa phương, vì những nguyên vật liệu này rất gần gũi với cuộc sống hằng ngày của họ như các vỏ chai nhựa, vải vụn hộp giấy, cuộn chỉ rua N¾m b¾t ®îc t×nh h×nh trªn, tôi nêu lên mục đích, yêu cầu và tầm quan trọng của các nguyên vật liệu phế thải cho phụ huynh rõ và mong phụ huynh ủng hộ, giúp đỡ. Phát động phong trào, 100% phụ huynh đã hưởng ứng rầm rộ. Chỉ trong một thời gian ngắn phụ huynh lớp tôi đã sưu tầm và ủng hộ nhiều nguyên vật liệu phong phú tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ hoạt động một cách chủ động, sáng tạo. Hằng ngày vào giờ đón trả trẻ, tôi thường gặp gỡ, trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập của trẻ và thông báo cho phụ huynh biết những khả năng nổi trội cũng như thói quen của trẻ để phụ huynh có thể rèn luyện bồi dưỡng thêm ở nhà giúp trẻ phát huy hơn nữa tính sáng tạo của mình. Không chỉ trao đổi, thông báo tình hình của trẻ mà tôi còn phối hợp giáo viên trong lớp tuyên truyền với phụ huynh các biện pháp chăm sóc nuôi dưỡng con ở nhà, động viên cha mẹ kích thích sự phát triển khả năng sáng tạo cho con trẻ vào mọi lúc mọi nơi. Ví dụ: Cha mẹ thường xuyên tận dụng các tình huống, các khoảng thời gian sinh hoạt chung trong gia đình để tạo cơ hội cho trẻ được tham gia học hỏi, tìm tòi,
khám phá giúp trẻ phát triển tư duy. Cha mẹ cần trò chuyện nhiều với con cái, không nên quát mắng doạ nạt trẻ mà hãy để cho trẻ được nói lên ý kiến của mình cũng như thực hiện những ý tưởng của trẻ. Ngoài ra tôi còn mời cha mẹ trẻ cùng đến tham dự với con em mình qua hoạt động “mở” chủ đề và “đóng” chủ đề giúp cha mẹ trẻ hiểu rõ hơn về việc học của con, đặc biệt là hoạt động vui chơi. Thông qua hoạt động vui chơi, trẻ học cách ứng dụng những kiến thức và kĩ năng đã được cô giáo dạy trong các giờ học. Việc mời cha mẹ trẻ cùng tham gia với các con sẽ giúp cha mẹ hiểu hơn về con cái của mình ở những mặt khác mà cha mẹ chưa được chứng kiến hay chưa kịp khai thác ở con bởi khi chơi trẻ sẽ chia sẻ những thông tin, suy nghĩ, tình cảm, kinh nghiệm của mình với bạn mà có khi ở nhà vì lí do nào đó trẻ không thể nói với cha mẹ. Từ đó cha mẹ sẽ biết được tâm tư nguyện vọng của con mình và có hướng giáo dục trẻ tốt hơn, toàn diện hơn. 3. Kết quả: Qua một thời gian áp dụng những giải pháp trên, cùng với sự chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường, sự góp ý của các bạn đồng nghiệp trong trường qua các buổi dự giờ. Lớp học của tôi đã thu hoạch được những kết quả như sau: Đối với giáo viên: Nắm chắc nội dung, phương pháp tổ chức một giờ hoạt động góc cho trẻ. Có nhiều kinh nghiệm trong việc sưu tầm nguyên vật liệu có sẵn ở địa phương. Nâng cao tay nghề trong việc làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho trẻ hoạt động. Giáo viên chủ động, tạo nhiều cơ hội cho trẻ được thể hiện sự sáng tạo khi tham gia hoạt động. Giáo viên có kĩ năng tích hợp, lồng ghép và cung cấp những kiến thức cần thiết để trẻ vận dụng vào cuộc sống . Cô và trẻ giao tiếp cởi mở với nhau, cô có thể hoà mình vào thế giới của trẻ, cô không áp đặt trẻ trong các hoạt động học tập, vui chơi, nhưng trẻ lại đạt được kết quả cao trong việc tiếp thu kiến thức và các kĩ năng hoạt động. Đối với trẻ:
Trẻ mạnh dạn, tự tin, hồn nhiên, cởi mở và hứng thú khi tham gia hoạt động góc. Trẻ được tham gia vào hoạt động, khám phá, trải nghiệm cho nên kinh nghiệm và kĩ năng trẻ lĩnh hội được một cách bền vững, để lại ấn tượng khó phai mờ trong trẻ, và cũng chính môi trường hoạt động phong phú đã giúp trẻ chủ động, tích cực trong việc nêu ý tưởng và hoạt động trải nghiệm, biết chia sẻ, trao đổi, hợp tác trong quá trình hoạt động. Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên, tôi nhận thấy trẻ tôi đang dạy có khả năng giao tiếp mạnh dạn hơn, sử dụng đồ dùng khéo léo và có nhiều sáng tạo trong quá trình chơi hoạt động góc, tạo ra nhiều sản phẩm. Biết thể hiện tình cảm giao lưu giữa bạn bè, giữa trẻ và cô, thích chơi cùng bạn và biết được nhiệm vụ của mình và bạn , có thái độ tự giác cùng bạn đến góc chơi, hứng thú trong khi chơi. 3. Kết quả: Sau một thời gian vận dụng và thực hiện các biện pháp trên để phát huy tính sáng tạo của trẻ khi chơi hoạt động góc. Tuy thời gian đầu còn gặp nhiều bỡ ngỡ khó khăn nhưng bản thân tôi đã nổ lực phấn đấu làm việc hết mình nên lớp tôi đã đạt được một số kết quả đáng phấn khởi sau: Nội dung Tỷ lệ - Trẻ hứng thú trong giờ chơi 100% - Trẻ có kỹ năng chơi thành thạo 80% - Trẻ biết tạo ra sản phẩm trong giờ chơi 70% Đối với phụ huynh: Có sự thay đổi nhìn nhận về việc học và chơi của con mình, nhận thấy được tầm quan trọng của trò chơi hoạt động góc, có nhiều giúp đỡ cho giáo viên trong việc tìm kiếm nguyên vật liệu làm đồ dùng.
Phụ huynh học sinh rất vui mừng được cùng các con sưu tầm hoạ báo, tranh ảnh, nguyên vật liệu, phế liệu Qua đó tăng cường mối quan hệ, kết hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ. III. PHẦN KẾT LUẬN 1. Ý nghĩa : Việc phát huy tính sáng tạo cho trẻ khi chơi hoạt động góc là một việc vô cùng quan trọng hàng ngày không thể thiếu được đối với trẻ. Vì thế là một giáo viên mầm non, tôi xác định đây là nhiệm vụ quan trọng phải khắc phục mọi khó khăn để tổ chức cho trẻ hoạt động hàng ngày ở các góc. Giáo viên phải nắm được vai trò quan trọng của hoạt động góc đối với trẻ, cho trẻ hoạt động xuyên suốt, liên tục từ độ tuổi lớp bé, luôn tìm ra những giải pháp hay để cho trẻ thực hiện hoạt động này như cung cấp đủ trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi, sưu tầm nguyên vật liệu phục vụ cho hoạt động chơi của trẻ; xây dựng các góc chơi theo hướng mở để kích thích sự sáng tạo của trẻ; rèn kĩ năng chơi cho trẻ; làm giàu vốn hiểu biết của trẻ ở mọi lúc mọi nơi; làm tốt công tác phối kết hợp với phụ huynh để hỗ trợ giáo viên trong việc tìm kiếm nguyên vật liệu cũng như chăm sóc giáo dục và khơi gợi sự sáng tạo của trẻ. Qua việc áp dụng những biện pháp mới, tôi thấy trẻ thích chơi hơn, sáng tạo hơn, linh động hơn, nhanh nhẹn hơn, thay vào sự nhàm chán của trẻ ở những năm học trước bằng những sự hứng thú, tập trung, giúp trẻ thể hiện được sự khéo léo, óc tưởng tượng, sự giao lưu giữa bạn bè. Giáo viên khéo léo hơn, sáng tạo hơn trong việc làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ, biết tìm ra các giải pháp để thực hiện tốt chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. Bản thân tôi sẽ cố gắng học hỏi hơn nữa để tìm ra những giải pháp tối ưu nhằm phát huy tính sáng tạo của trẻ theo chương trình hiện hành. Qua việc thực hiện một số giải pháp cho việc phát huy tính sáng tạo của trẻ 3- 4 tuổi khi hoạt động ở các góc trong năm học, tôi đã rút ra một số kinh nghiệm sau: Trước hết giáo viên phải có lòng say mê yêu nghề, mến trẻ. Nhận thức được tầm quan trọng của việc tổ chức cho trẻ chơi hoạt động góc. Nắm chắc phương pháp và hình thức tổ chức.
Có kế hoạch thực hiện hoạt động góc phù hợp với độ tuổi mầm non, phù hợp theo chủ đề. Áp dụng tốt phương pháp dạy học tích cực vào lớp học.Tìm tòi đồ dùng, đồ chơi đẹp, hấp dẫn tạo sự thu hút đối với trẻ. Nội dung hoạt động ở các góc phù hợp với chủ đề, cụ thể, rõ ràng. Biết kích thích động cơ bên trong của trẻ, gây hứng thú cho trẻ, khen chê đúng mức, động viên khích lệ kịp thời. Nắm vững được kinh nghiệm của trẻ về mỗi chủ đề, chủ điểm để thiết kế môi trường, hoạt động phù hợp. Thường xuyên cung cấp mở rộng vốn kinh nghiệm cho trẻ qua các buổi trò chuyện, thảo luận, các buổi tham quan dã ngoại Luôn phối kết hợp với phụ huynh bổ sung nguyên liệu mở để kích thích trẻ hoạt động Nên sử dụng sản phẩm của trẻ vào việc thiết kế, tạo lập môi trường hoạt động - Tạo được càng nhiều cơ hội cho trẻ hoạt động càng tốt. 2. Kiến nghị: Nhận thức được tầm quan trọng của việc phát huy tính sáng tạo của trẻ trong khi chơi hoạt động góc. Bản thân tôi mạnh dạn xin đưa ra một số kiến nghị như sau: * Đối với phòng giáo dục: Mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn về chuyên đề hoạt động góc cho các trường được học hỏi, trao đổi lẫn nhau. Trang cấp thêm các trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi cho nhà trường để trẻ có đủ cơ sở vật chất đưa lại kết quả hoạt động góc hiệu quả nhất. * Đối với địa phương: Tăng trưởng thêm về cơ sở vật chất cho nhà trường đảm bảo có đủ phòng học và các phòng chức năng cho trẻ hoạt động. Phối hợp với nhà trường và gia đình để làm tốt công tác xã hội hoá giáo dục. * Đối với nhà trường:
Bổ sung cơ sở vật chất, trang thiết bị tạo điều kiện tốt nhất để giáo viên cho trẻ hoạt động. Mua sắm thêm các nguồn tài liệu, sách báo, tạp chí để giáo viên có thể tham khảo, học tập, trau dồi thêm kiến thức và áp dụng. Tăng cường tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn hay dự giờ góp ý để giáo viên đúc rút kinh nghiệm. * Đối với phụ huynh: Đưa đón con em đi học đúng giờ và chuyên cần để đảm bảo trẻ được tiếp thu kiến thức một cách có hệ thống, liên tục. Phụ huynh cần trao đổi, phối hợp với giáo viên trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ để có biện pháp giáo dục mềm dẻo, phù hợp với trẻ ở nhà. Phụ huynh cần tạo điều kiện giúp đỡ cho giáo viên trong việc sưu tầm các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương để phục vụ cho việc làm đồ dùng đồ chơi phát huy được khả năng sáng tạo của trẻ. Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm về đề tài “Làm thế nào để phát huy tính sáng tạo cho trẻ 3-4 tuổi khi chơi hoạt động góc” của bản thân tôi. Tuy đã có nhiều cố gắng và cũng đạt được kết quả đáng mừng nhưng trong quá trình nghiên cứu đề tài không tránh khỏi thiếu sót. Rất mong nhận được sự góp ý nhận xét của Hội đồng khoa học các cấp và của các đồng nghiệp để bản sáng kiến kinh nghiệm ngày càng hoàn thiện hơn và được áp dụng rộng rãi hơn. Xin chân thành cảm ơn! Hồng Thuỷ, ngày 16 tháng 01 năm 2013 NGƯỜI VIẾT Nguyễn Thị Yến Xác nhận của hội đồng khoa học Xác nhận của hội đồng khoa học Trường Mầm non Hồng Thuỷ Phòng GD&ĐT Lệ Thuỷ
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: Một số biện pháp để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu và xây dựng chi bộ trong sạch vững mạnh tiêu biểu trong giai đoạn hiện nay Quảng bình, tháng 01 năm 2012 CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: Một số biện pháp để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu và xây dựng chi bộ trong sạch vững mạnh tiêu biểu trong giai đoạn hiện nay Họ và tên: Lê Thị Hoài Vân Chức vụ: Hiệu trưởng Đơn vị công tác: Trường MN Hồng Thuỷ
I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Đảng cộng sản Việt Nam – Đội tiên phong của giai cấp công nhân và nhân dân lao động Việt Nam, là một tổ chức chính trị thống nhất từ trung ương đến cơ sở Đảng . ( Đảng mạnh là do hệ thống tổ chức cơ sở Đảng mạnh ) là hạt nhân lãnh đạo chính trị ở cơ sở. Là nhịp cầu nối giữa Đảng với dân và thông qua đó Đảng nắm bắt được thực tiển tâm tư nguyện vọng của quần chúng. Làm cơ sở để xác định đường lối nhiệm vụ chính trị cho cách mạng trong từng giai đoạn nhất định, chỉ thông qua hệ thống tổ chức cơ sở Đảng, Đảng mới thực hiện có hiệu quả vai trò lãnh đạo của cách mạng, thực hiện thắng lợi đường lối chủ trương nghị quyết của Đảng ở cơ sở. Với vai trò là hạt nhân lãnh đạo chính trị ở cơ sở, tổ chức cơ sở Đảng là đơn vị trực tiếp vận dụng đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước vào thực tế cơ sở để xác định nhiệm vụ chính trị trong từng địa phương đơn vị cơ sở, tổ chức cơ sở Đảng là đơn vị trực tiếp và nhanh chống đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống và phát huy tác dụng trong các lĩnh vực của đời sống xã hội ở cơ sở. Nhận thức rõ điều đó nên trong quá trình hoạt động Đảng tôi rất quan tâm đến vấn đề xây dựng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức chi bộ Đảng. Đại hội XI của Đảng nhấn mạnh nâng cao sức chiến đấu của tổ chức cơ sở Đảng là việc làm thường xuyên muốn làm được điều đó phải tiếp tục phát huy kết quả và kinh nghiệm của việc thực hiện các nghị quyết từ trung ương đến địa phương chỉ đạo tốt cuộc vận động xây dựng cơ sở Đảng trong sạch vững mạnh tiêu biểu . Ngày nay Đảng ta lãnh đạo công cuộc đổi mới đất nước theo tiến trình công nghiệp hóa – Hiện đại hóa, thực hiện kinh tế nhiều thành phần, theo định hướng xã hội chủ nghĩa, hòa nhập giao lưu quốc tế trong điều kiện vừa có nhiều cơ hội nhưng có nhiều thách thức nhất là trong việc thực hiện nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần. Mặt trái của cơ chế thị trường sẽ tác động không nhỏ đến tâm lý, cách nghĩ, cách làm của cán bộ Đảng viên thậm chí có thể làm suy thoái đạo đức, giảm uy tính cán bộ của Đảng. Mặt khác thế lực thù địch trong và ngoài nước tìm mọi cách, mọi âm mưu, mọi thủ đoạn để tuyên truyền kích động nói xấu Đảng , hạ thấp vai trò lãnh đạo của Đảng chia rẽ nhân dân với Đảng, gây mất đoàn kết trong nội bộ Đảng. Thực hiện thành công sự nghiệp đổi mới của Đảng, đòi hỏi phải không ngừng củng cố tổ chức cơ sở Đảng, nâng cao vai trò năng lực lãnh đạo của tổ chức cơ sở Đảng để đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ mới của sự nghiệp cách mạng. Xuất phát từ vai trò quan trọng đó, tôi nhận thấy việc tổ chức nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức chi bộ Đảng xây dựng chi bộ trong sạch vững mạnh tiêu biểu trong trường mầm non là một việc làm vô cùng quan trọng và có ý nghĩa. Nhưng làm thế nào để nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức chi bộ Đảng xây dựng chi bộ trong sạch vững mạnh tiêu biểu một cách có
hiệu quả? Điều này quả không dễ dàng đối với tất cả các đồng chí Đảng viên trong chi bộ nhà trường. Với đề tài tôi đang viết nó có những điểm mới: Tôi dành sự quan tâm cho các đồng chí bí thư chi bộ trong các nhà trường và đặc biệt là các đồng chí Đảng viên phải biết tự khẳng định mình bởi chi bộ là nền móng của Đảng, chi bộ tốt thì mọi việc sẽ tốt . Muốn chi bộ tốt thì mọi Đảng viên phải tốt. Muốn Đảng viên tốt thì chi bộ phải thường xuyên giáo dục. Mỗi đồng chí phải hiểu nhiệm vụ của người Đảng viên là gì ? Tư cách của người Đảng viên như thế nào? Vai trò tiên phong của Đảng viên phải được thể hiện về mặt tổ chức và các hoạt động trong nhà trường. Xuất phát từ tình hình thực tế, vị trí tầm quan trọng của tổ chức cơ sở Đảng trong giai đoạn hiện nay nên tôi chọn đề tài “ Một số biện pháp nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu và xây dựng chi bộ trong sạch vững mạnh tiêu biểu trong giai đoạn hiện nay ” làm sáng kiến kinh nghiệm mong muốn đóng góp một phần nhỏ bé về lý luận và thực tiễn trong việc tìm ra giải pháp xây dựng chi bộ trường mầm non chúng tôi từng bước trong sạch vững mạnh tiêu biểu. Với thời gian có hạn phạm vi đề tài rộng, các hoạt động thực tiễn của trường luôn biến động thay đổi nên chắc chắn sẽ còn nhiều thiếu sót kính mong các bạn đồng nghiệp đóng góp xây dựng thêm cho đề tài được hoàn chỉnh để làm cẩm nang cho bản thân tôi trong quá trình công tác. 2. Phạm vi ứng dụng: Tổ chức cơ sở Đảng là nơi gắn liền với các tầng lớp nhân dân, là nơi tiến hành việc giáo dục, rèn luyện, phát triển và chỉnh đốn Đảng viên, là nơi tạo nguồn cơ bản cho việc xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng và cả hệ thống chính trị - xã hội. Tổ chức cơ sở Đảng chính là nơi tất cả các Đảng viên thực hiện các quyền và nghĩa vụ Đảng viên trong sinh hoạt, trong việc phân công và kiểm tra công tác, trong việc chỉnh đốn Đảng và phát triển Đảng viên, trong việc tạo nguồn cơ bản cho đội ngũ cán bộ của Đảng trưởng thành từ cơ sở. Mỗi tổ chức cơ sở Đảng còn là cầu nối giữa Đảng và các cấp lãnh đạo. Tổ chức cơ sở Đảng thực sự trong sạch vững mạnh là môi trường điều kiện để đội ngũ, cán bộ Đảng viên tự tu dưỡng rèn luyện và không ngừng phát huy vai trò tiên phong gương mẫu đối với phong trào cách mạng quần chúng. Trong hệ thống tổ chức cơ sở Đảng . Chi bộ là đơn vị cơ sở, chi bộ là tổ chức tế bào cơ bản của Đảng , là hạt nhân lãnh đạo chính trị , là đơn vị chiến đấu ở cơ sở là nơi trực tiếp nối liền Đảng với quần chúng, là trường học giáo dục rèn luyện, kết nạp Đảng viên. Mọi hoạt động của chi bộ trường học nhằm đảm bảo cho đường lối của Đảng . Chính vì vậy có thể nói phạm vi ứng dụng của đề tài này rất rộng rãi đối với các chi bộ trường học trong ngành giáo dục đào tạo nhất là các chi bộ trường mầm non. II. PHẦN NỘI DUNG:
1. Thực trạng: Trường mầm non chúng tôi có quyết dịnh thành lập ngày 23 tháng 9 năm 1999. Sự phát triển lớn mạnh của nhà trường trong những năm qua được tạo nên bới nhiều yếu tố khác nhau. Song có một yếu tố hết sức quan trọng không thể không đề cập đến đó chính là tất cả các đồng chí Đảng viên đã tạo được sự đoàn kết thống nhất cao. Nhớ lại những ngày mới thành lập trường, Trường chưa ra trường, lớp chưa ra lớp. Nhà trường chưa có chi bộ Đảng, các đồng chí Đảng viên trong nhà trường phải sinh hoạt Đảng ở các chi bộ thôn. Nhưng với sự đoàn kết thống nhất cao. Với quyết tâm lòng say mê công việc, đặt công việc và sự tồn tại của nhà trường lên trước sự lo lắng riêng tư trong cuộc sống thường nhật và đã thực sự xem mái trường thân yêu như sự phát triển và trưởng thành của mỗi đồng chí, điều này đã được khẳng định bằng thực tế mà tất cả các đồng chí đã làm được đó là đến tháng 9 năm 2006 Đảng bộ xã chúng tôi đã có quyết định cho nhà trường thành lập 1 chi bộ riêng với tổng số Đảng viên là 5 đồng chí. Từ năm thành lập đến nay chi bộ kết nạp thêm 10 đồng chí. Hiện tại chi bộ có 15 đồng chí. Về cơ cấu: Chi bộ có 1 bí thư, 1 phó bí thư, các tổ trưởng được bố trí là Đảng viên. 1.1.Thuận lợi: Đội ngũ cán bộ Đảng viên cơ bản ổn định. Tổng số Đảng viên của chi bộ 15/28 đồng chí, chiếm tỷ lệ 53,8% so với tổng số cán bộ giáo viên nhân viên trong toàn trường. Số lượng Đảng viên trong chi bộ đều giữ và đống vai trò cốt cán như các đoàn thể và tổ trưởng chuyên môn Chi bộ có truyên thống đoàn kết lại được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của thường vụ Đảng ủy , sự giúp đỡ của các chi bộ trường học và các chi bộ thôn trong xã. Trong nhiều năm qua chi bộ đã phát huy được tinh thần nội lực, đã làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục. Các đồng chí Đảng viên có ý thức cao. Có tinh thần trách nhiệm. 100% Đảng viên cuối năm được Đảng bộ công nhận là Đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên. Chi bộ luôn được Đảng bộ công nhận là chi bộ trong sạch vững mạnh tiêu biểu. 1.2. Khó khăn : Số Đảng viên trong chi bộ 100% là nữ do đó họ còn phải đảm đương công việc gia đình như nội trợ, nuôi con nhỏ nên ích nhiều ảnh hưởng đến chất lượng công tác. Vai trò của một số Đảng viên chưa được nổi trội trong tập thể do đó khả năng đóng vai trò cốt cán trong tập thể hội đông sư phạm chưa cao.
Trong sinh hoạt chi bộ một số Đảng viên chưa làm tốt công tác phê và tự phê. Một số Đảng viên chưa thực sự gương mẫu trước quần chúng. 1.3. Điều tra thực tiển : Ngay từ đâù mới thành lập chi bộ, tôi đã tiến hành theo dõi và khảo sát tình hình chất lượng Đảng viên : chi bộ có 5 đồng chí Tuổi đời : 25 – 35 tuổi có 4 đồng chí. 35 – 45 tuổi có 1 đồng chí. Trình độ văn hóa : 12/12 có 5 đồng chí. Trình độ chuyên môn : TC : 5 đồng chí. Trình độ lý luận chính trị : TC : 0 đồng chí. Tổng số Đảng viên trong nhà trường 5/16 đồng chí chiếm tỷ lệ 31,2% Lúc mới thành lập chi bộ. Tôi được sự tính nhiệm của tất cả các Đảng viên trong nhà trường bầu tôi làm bí thư chi bộ. Tuổi đời đang còn nhỏ. Kinh nghiệm để làm công tác Đảng thì chưa có. Từ việc theo dõi khảo sát tình hình chất lượng đội ngũ Đảng viên bản thân tôi rất lo lắng, trăn trở, luôn suy nghĩ tìm tòi các biện pháp tối ưu, để áp dụng việc nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức chi bộ vào các hoạt động trong nhà trường một cách có hiệu quả nhất. Từ những đặc điểm và tình hình thực tế của bản thân và của chi bộ, tôi đã suy nghĩ và tìm ra các giải pháp thích hợp, để từng bước đưa chi bộ ngày càng trong sạch vững mạnh tiêu biểu. Để làm được điều đó tôi đã sử dụng một số biện pháp sau: 2. Biện pháp : 2.1. Công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho Đảng viên: Chi bộ thường xuyên giáo dục tư tưởng, chính trị cho Đảng viên, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ Đảng viên. Chi bộ vừa lãnh đạo, vừa phối hợp với chuyên môn các tổ chức đoàn thể để thực hiện tốt việc giáo dục đoàn viên, công đoàn, chi đoàn việc giáo dục lý tưởng cách mạng, các chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước, Chi bộ đã xây dựng và tổ chức thực hiện tốt các chương trình hành động sau khi học tập các nghị quyết của Đảng. Chi bộ đã xác định rõ về trách nhiệm của mình trong việc giáo dục lập trường tư tưởng , ý thức chính trị, đạo đức cách mạng, tác phong trong đội ngũ nhà trường, thể hiện mỗi Đảng viên, cán bộ giáo viên là tấm gương sáng trên các lĩnh vực giáo dục để trẻ noi theo.
Tôi đã vận dụng một cách sáng tạo và linh họat vào điều kiện cụ thể của đơn vị để đề ra nghị quyết sát đúng và đưa lại hiệu qủa cao cho từng năm, từng quý, từng tháng có tính thực thi cao. Mọi nhiệm vụ đề ra đã hoàn thành năm sau cao hơn năm trước , chấp hành thực hiện đúng theo quy chế hoạt động của chi bộ, duy trì nề nếp chế độ sinh hoạt thường kỳ, đột xuất thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ trong hội họp, bàn bạc và quyết định mọi công việc lãnh đạo của chi bộ và đã thực sự nêu cao công tác phê và tự phê bình. Phát huy những ưu điểm, kịp thời uốn nắn những tư tưởng lệch lạc, tiêu cực. Chi bộ cùng với nhà trường tổ chức cho Đảng viên, giáo viên, nhân viên tham gia dự thảo báo cáo chính trị Đại hội Đảng toàn quốc, Đại hội tỉnh Đảng bộ Đồng thời tuyên truyền và tham gia các họat động chào mừng các sự kiện chính trị trọng đại của đất nước. Phát huy truyền thống đoàn kết, tự lực tự cường vượt qua những khó khăn để thực hiện nhiệm vụ năm học của Đảng bộ, chi bộ và của ngành đề ra. 2.2. Công tác tổ chức, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ giáo viên để thực hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn: Đây là nhiệm vụ quan trọng trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ, cán bộ, chính vì thế chi bộ không ngừng coi trọng sắp xếp tổ chức và kiện toàn đội ngũ, cán bộ lãnh đạo chủ chốt mà còn coi trọng trong việc xây dựng kế hoạch đào tạo cán bộ cấp dưới và kế cận. Đối với công tác tổ chức cán bộ. Đảng đã chỉ rõ « Tổ chức mạnh khiến từng người mạnh , khiến cả tổ chức mạnh ». Chính vì vậy muốn có cán bộ tốt phải gắn công tác cán bộ với tổ chức, chăm lo xây dựng tổ chức, chi bộ lãnh đạo các tổ chức quần chúng và kiện toàn công tác tổ chức tiến hành có hiệu quả. Trong những năm qua chi bộ xem đây là nhiệm vụ xuyên suốt trung tâm trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chính trị của ngành học. Chi bộ phải cụ thể hóa các chỉ thị. Nghị quyết của Đảng một cách đúng đắn, vận dụng sáng tạo phù hợp với tình hình của chi bộ xây dựng chương trình phát triển giáo dục mầm non đúng theo chủ trương nghị quyết của cấp trên và của cấp mình. Muốn thực hiện tốt nghị quyết của cấp trên phải xác lập xây dựng chương trình hành động của chi bộ để quán triệt thực hiện nghị quyết một cách có hiệu quả sớm đưa nghị quyết Đảng vào trường học. Mỗi cán bộ, Đảng viên trong chi bộ phải nắm vững và thực hiện đúng chức năng. Là hạt nhân lãnh đạo chính trị đối với tổ chức mình . Xây dựng toàn bộ chi bộ có một đội ngũ Đảng viên vững vàng về chính trị, tư tưởng có kiến thức năng lực và trình độ văn hóa, có phẩm chất đạo đức, có tinh thần trách nhiệm cao, chăm lo xây dựng bồi dưỡng cán bộ Đảng viên trẻ, Chăm lo đời sống vật chất tinh thần cho đội ngũ cán bộ giáo viên để họ yên tâm công tác. Qua hoạt động cách mạng và phong trào quần chúng để lựa chọn những quần chúng ưu tú kết nạp vào Đảng. Hàng năm qua sơ kết,
tổng kết công tác Đảng, chi bộ đã rút ra được kinh nghiệm về công tác chỉnh đốn Đảng đến từng Đảng viên, chi bộ có nghị quyết đánh giá những thực trạng những mặt đạt được và những mặt chưa đạt được của Đảng viên thực hiện công tác phê và tự phê bình trong Đảng. Công tác phân loại chất lượng Đảng viên, phân loại chi bộ được tiến hành đúng quy định hướng dẫn của cấp trên chính vì vậy mà chất lượng Đảng viên được nâng cao rỏ rệt. Trong những năm qua chi bộ cũng đã tạo điều kiện cho cán bộ giáo viên đi học các lớp đại học, quản lý nhà nước, trung cấp chính trị cụ thể 3 đồng chí tốt nghiệp đại học, 16 đồng chí đang theo học đại học, 3 đồng chí tốt nghiệp trung cấp chính trị Qua đó đội ngũ cán bộ đã được nâng lên một bước rất quan trọng về trình độ nhận thức và khả năng thực tiển trong lĩnh vực công tác Đảng, chính quyền, công tác chuyên môn. Đội ngũ cán bộ đã thực sự góp phần tích cực có hiệu quả vào phong trào giáo dục ở xã nhà. Đây là một việc làm khách quan trong mọi công việc. Chính vì vậy trong quá trình làm việc sắp xếp phân công công cán bộ, giáo viên phụ trách nhóm lớp cho phù hợp với năng lực yêu cầu nhiệm vụ mới. Thực hiện nghiêm túc quy chế làm việc của chi bộ và quy chế phối hợp giữa các đoàn thể trong nhà trường tạo nên sự đoàn kết nội bộ khắc phục khó khăn và hoàn thành nhiệm vụ được giao. Duy trì số lượng hiện có, huy động 100% trẻ 5 tuổi vào lớp, nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. Đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ. 2.3. Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ : Vấn đề sinh hoạt Đảng phân công trách nhiệm quản lý Đảng viên sinh hoạt về địa bàn dân cư củng được chi bộ coi trọng tổ chức sinh hoạt định kỳ vào đúng ngày 28 hàng tháng . Nội dung sinh hoạt Đảng thường xuyên được đổi mới đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ của ngành học đề ra. Trong sinh hoạt không ngừng nâng cao chất lượng toàn diện, nội dụng phong phú, trọng tâm phát huy trí tuệ của từng cá nhâ. Duy trì nề nếp sinh hoạt chi bộ theo định kỳ hàng tháng và phải báo cáo trước cho Đảng viên, trong sinh hoạt thực hiện nghiêm túc chế độ phê bình chống thái độ nể nang né tránh, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh. Đấu tranh xây dựng thẳng thắn, chân tình, cởi mở, đoàn kết, thống nhất cao. 2.4. Chăm lo công tác vận động quần chúng, phát huy quyền làm chủ của quần chúng.
Chi bộ cần xây dựng các đoàn thể xã hội. Bồi dưỡng những người ưu tú trong các tầng lớp để kết nạp những người đủ tiêu chuẩn vào Đảng , làm tăng thêm công tác vận động quần chúng, đồng thời phải gắn liền với công tác xây dựng Đảng, tạo ra sự phối hợp chặt chẽ và đồng bộ giữa Đảng chính quyền và các đoàn thể, công tác vận động của Đảng. Tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên tham gia hoạt động. Thực hiện nghiêm túc và có hiệu quả việc góp ý kiến phê bình cán bộ Đảng viên, đối với Đảng viên trẻ nhất thiết phải tham gia sinh hoạt với các đoàn thể quần chúng để làm nồng cốt gương mẫu thực hiện và vận động quần chúng cùng làm. Toàn thể Đảng viên cần phải tham gia đầy đủ các đợt sinh hoạt nơi cư trú. Coi công tác dân vận là một trong những tiêu chuẩn khi phân xếp loại hàng năm đối với tổ chức Đảng và cán bộ Đảng viên. 2.5. Tăng cường và đổi mới nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra. Thực hiện tốt công tác kiểm tra giám sát của cấp ủy đối với công tác kiểm tra, công tác này được thực hiện thường xuyên hoặc đột xuất khi cần thiết. Luôn có ý thức tìm hiểu và học tập kinh nghiệm của các đồng chí có năng lực. Trong kiểm tra phải đề ra quy chế hoạt động và phải xữ lý kỹ luật đúng với các Đảng viên vi phạm đảm bảo công minh, chính xác. Tăng cường công tác kiểm tra và thực hiện nhiệm vụ kiểm tra. Việc thi hành kỷ luật trong Đảng, gắn việc kiểm tra với việc phê bình và tự phê bình, thực hiện tốt cuộc vận động xây dựng chỉnh đốn Đảng theo tinh thần các nghị quyết đã đề ra. Tăng cường công tác kiểm tra đi vào nề nếp và thường xuyên thực hiện tốt chế độ phân công quản lý Đảng viên và Đảng viên phụ trách theo từng đoàn thể, từng khối trong trường. Tăng cường công tác kiểm tra chấp hành điều lệ Đảng, chấp hành các chủ trương của Đảng. Nhiệm vụ của ngành, từ đó vai trò của Đảng viên được nâng lên, chất lượng và hiệu quả công tác, tính gương mẫu của Đảng viên ngày càng có nhiều chuyển biến tích cực góp phần vào việc giữ vững kỷ cương, kỷ luật Đảng nhằm không ngừng nâng cao chất lượng Đảng viên và chất lượng tổ chức Đảng. 2.6. Đổi mới phương thức lãnh đạo của chi bộ khắc phục những trì trệ yếu kém làm hạn chế năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Trước hết cần phải phát huy dân chủ trong sinh hoạt Đảng củng như trong công tác cán bộ. Trong việc xây dựng kế hoạch, xây dựng đề ra nghị quyết nhằm nâng cao chất lượng xây dựng chủ trương đường lối phát triển.
Từng cán bộ Đảng viên, chi bộ phải giữ vững sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, trong tổ chức và sinh hoạt, làm rõ đúng , sai. Xữ lý nghiêm những trường hợp sai phạm, kỷ luật chuyên quyền, độc đoán, kéo bè, kéo cánh, gây mất đoàn kết nội bộ. Tăng cường vai trò lãnh đạo và tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với chính quyền. Đảng lãnh đạo chính quyền thông qua việc đề ra nghị quyết, chủ trương và một số định hướng lớn cho quá trình phát triển xã hội. Đồng thời tiến hành kiểm tra việc tổ chức thực hiện đường lối của Đảng. Chính sách pháp luật cuả nhà nước đối với chính quyền và các tổ chức đoàn thể, tiếp xúc lắng nghe ý kiến của Đảng viên và cán bộ, giáo viên, nhân viên. Thực hiện và kiểm tra đôn đốc việc thực hiện chế độ thông tin hai chiều kịp thời nắm bắt thông tin và xữ lý thông tin. 2.7. Kết hợp việc phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của cơ sở với sự chỉ đạo của cấp trên. Công cuộc đổi mới và chỉnh đốn Đảng gặp rất nhiều khó khăn và phức tạp. Sự chỉ đạo hướng dẫn kiểm tra của cấp trên đối với hoạt động của các đơn vị có ý nghĩa hết sức quan trọng góp phần giúp cơ sở quán triệt đúng đắn những quan điểm chủ trương chính sách đổi mới của Đảng và nhà nước nâng cao kiến thức và năng lực cho đội ngũ cán bộ, phát hiện uốn nắn kịp thời những lệch lạc 3. Kết quả : Sau một thời gian vận dụng và thực hiện các biện pháp trên để nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức chi bộ Đảng trường mầm non chúng tôi trong giai đoạn hiện nay. Tuy thời gian đầu bản thân mới lãnh đạo chi bộ còn gặp nhiều bỡ ngỡ khó khăn nhưng bản thân tôi đã nổ lực phấn đấu làm việc hết mình nên chi bộ tôi đã đạt được một số kết quả đáng phấn khởi sau : Chi bộ lúc mới Hiện nay Các chỉ số minh chứng thành lập Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ lượng lượng Tổng số Đảng viên 5/16 31,2% 15/28 53,6% Tuổi đời 25-35 4/5 80 % 10/15 66,6% Tuổi đời 35-45 1/5 20 % 5/15 33,4% Trình độ chuyên môn trên chuẩn 0/5 0 % 14/15 93,4% Trình độ lý luận chính trị 0/5 0 % 3/15 20 %
Bảng phân loại Đảng viên Tổng Đảng Kết quả phân loại số viên Năm đảng được Ghi viên phân ĐVHTXSNV ĐVHTTNV ĐVHTNV ĐVKHTNV chú trong loại chi bộ 2010 11 11 1 10 0 0 2011 13 13 2 11 0 0 2012 15 15 3 12 0 0 Từ kết quả trên ta thấy tổng số Đảng viên trong chi bộ, số Đảng viên đạt trình độ chuyên môn trên chuẩn , trình độ lý luận chính trị đã tăng lên rõ rệt. 100% Đảng viên trong chi bộ chấp hành tốt đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước. Thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của chi bộ, chất lượng Đảng viên ngày được nâng cao rỏ rệt. Chi bộ đã năng động sáng tạo vận dụng triển khai kịp thời vào trong Đảng, trong đội ngũ giáo viên, nhân viên của trường. Cán bộ Đảng viên trong toàn chi bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng , đoàn kết thống nhất, ý chí hành động, có phẩm chất đạo đức cách mạng, tính tiên phong gương mẫu, có lập trường quan điểm, có tính chiến đấu cao. Đội ngũ Đảng viên, giáo viên, nhân viên trong nhà trường yêu nghề, mếm trẻ nêu cao tinh thần trách nhiệm, cần cù, chịu khó, sáng tạo trong công việc được giao. Nội bộ nhà trường đoàn kết thực hiện nghiêm túc quy chế làm việc của các cấp. Tổ chức các đoàn thể trong nhà trường biết phối hợp chặt chẻ với nhau để hoàn thành nhiệm vụ chính trị của mình, chi bộ phân công gắn trách nhiệm cụ thể cho từng cán bộ Đảng viên có sự kiểm tra phát hiện những vi phạm của Đảng viên để ngăn chặn giáo dục . Chi bộ được sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng bộ xã chúng tôi tạo điều kiện cho chi bộ trường mầm non chúng tôi hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao và cuối năm 2012 chi bộ trường mầm non chúng tôi được Đảng bộ công nhận là chi bộ đạt trong sạch vững mạnh tiêu biểu.
III. PHẦN KẾT LUẬN : 1. Ý nghĩa : Cũng cố xây dựng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở Đảng trong giai đoạn cách mạng mới thời kỳ xây dựng công nghiệp hóa- hiện đại hóa đất nước là một vấn đề đặt ra cực kỳ quan trọng. Để chi bộ thực sự đạt chi bộ trong sạch vững mạnh tiêu biểu thì đồng chí bí thư chi bộ phải đặt nhiệm vụ công tác lãnh đạo trở thành nhiệm vụ quan trọng nhất. Xuất phát từ những đòi hỏi ngày càng cao của nhiệm vụ chính trị trong thời kỳ đổi mới. phải tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của mình, giữ vững nguyên tắc, kỷ luật trong Đảng, nâng cao trình độ trí tuệ, năng lực hoạt động thực tiển và phẩm chất đạo đức. Đảng viên phải giữ vai trò chủ chốt trong nhà trường đặc biệt là trong các cơ quan Đảng. Nhà nước và các đoàn thể chính trị- xã hội, các cấp nhằm tạo ra một chất lượng mới trong hoạt động lãnh đạo của Đảng Phải biết phối hợp với các tổ chức đoàn thể. Phải tranh thủ sự lãnh đạo của Đảng bộ và sự giúp đỡ của các ban ngành. Quan tâm xây dựng khối đoàn kết thống nhất trong Đảng. Chi bộ cần coi trọng công tác nêu gương. Phát huy vai trò gương mẫu của Đảng viên. Tuân thủ nguyên tắc tổ chức sinh hoạt của Đảng làm tốt công tác phê bình và tự phê bình. Chủ động sáng tạo vận dụng các kiến thức đã biết được để áp dụng vào thực tiển cơ sở của mình, tập trung xây dựng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng để xây dựng chi bộ trong sạch vững mạnh tiêu biểu những năm tiếp theo tiến lên con đường mà Chủ Tịch Hồ Chí Minh. Đảng ta. Nhân dân ta đã lựa chọn là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội vì mục tiêu « Dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh ». 2. Kiến nghị : Từ việc nghiên cứu đề tài và thực tiễn để tiếp tục chỉ đạo thực hiện tốt công tác xây dựng Đảng trong những năm tiếp theo của trường mầm non chúng tôi, tôi xin kiến nghị mấy vấn đề sau.
Cần có kế hoạch cung cấp, cấp phát tài liệu đầy đủ để kịp thời cho chi bộ để thực hiện tốt việc học tập nghiên cứu. Có kế hoạch bồi dưỡng cấp ủy Đảng cơ sở để họ có trình độ lý luận nghiệp vụ chuyên môn về công tác Đảng. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng cấp trên và có kế hoạch cụ thể của từng chi bộ cơ sở. Trên đây là toàn bộ bản sáng kiến kinh nghiệm của tôi. Tôi mong rằng những biện pháp này sẽ áp dụng có hiệu quả hơn khi được các bạn, các đồng chí bí thư chi bộ và các đồng nghiệp góp ý kiến và tích cực đổi mới trong quá trình vận dụng. Trong quá trình thực hiện chắc rằng không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong sự giúp đỡ của hội đồng chuyên môn bậc học mầm non để bản sáng kiến kinh nghiệm của tôi hoàn thiện hơn./. Xác nhận của hội đồng khoa học Xác nhận của hội đồng khoa học Trường Mầm non Hồng Thuỷ Phòng GD&ĐT Lệ Thuỷ