Sáng kiến kinh nghiệm Mẫu giáo 5 tuổi - Làm đồ dùng dạy học Chuyên đề tạo hình

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Mẫu giáo 5 tuổi - Làm đồ dùng dạy học Chuyên đề tạo hình

1. Sáng kiến kinh nghiệm mẫu giáo 5 tuổi – làm đồ dùng dạy học chuyên đề tạo hình Phòng GD & ĐT Sơn Dương Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt nam Trường Mầm Non Tân Trào Độc lập – Tự do – Hạnh phúc BẢN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM CHUYÊN ĐỀ TẠO HÌNH NĂM HỌC 2009 – 2010 Họ và tên: TRẦN THỊ THẮM Trình độ chuyên môn: Trung cấp mầm non Nhiệm vụ được giao: Dạy lớp Mẫu Giáo 5 tuổi A Đơn vị: Trường Mầm Non Tân Trào, Sơn Dương, Tuyên Quang. ĐỀ TÀI LÀM ĐỒ DÙNG DẠY HỌC CHUYÊN ĐỀ TẠO HÌNH
2. I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Hoạt động tạo hình chiếm vị trí quan trọng trong chương trình giáo dục mầm non, nó là phương tiện cơ bản cho việc giáo dục thẩm mỹ, giáo dục toàn diện cho trẻ ngay từ những năm đầu của cuộc sống. Thông qua hoạt động tạo hình giúp trẻ mở rộng hiểu biết, phát triển khả năng tri giác, hình thành ở trẻ khả năng tư duy, phát triển xúc cảm- tình cảm- nhân cách- trí tuệ-sự khéo léo- tính kiên trì. Đặc biệt là phát triển thẩm mỹ- nghệ thuật. Tính sáng tạo phản ánh thế giới xung quanh một cách tích cực, biết yêu quý và trân trọng cái đẹp (tình yêu con người ,yêu thiên nhiên, con vật, cỏ cây, hoa lá ). Nó là phương tiện hữu hiệu giúp cho cô và trẻ trong việc tổ chức các hoạt động các môn học khác có liên quan trong chương trình dạy và học của lứa tuổi mầm non , có ảnh hưởng mạnh mẽ tới cuộc sống hàng ngày của con người. Như trước đây vẫn thực hiện dạy theo chương trình cải cách- phát huy tính tích cực của trẻ chưa cao , có lúc còn dập khuôn , máy móc. Nay do thực hiện chương trình giáo dục đổi mới nên phát huy tính tích cực của cô và trẻ cao hơn- phương pháp dạy và học phong phú hơn. Có sự lồng ghép , bám sát nội dung ”Xây dựng môi trường học thân thiện”. Nhằm phát huy tính mạnh dạn , phối hợp , đoàn kết , học hỏi lẫn nhau. Do nắm vững được tầm quan trọng của hoạt động tạo hình đối với trẻ mầm non. Nên tôi đã đi sâu nghiên cứu vận dụng thực tiễn để dạy trẻ các kỹ năngtạo hình phù hợp với lứa tuổi mẫu giáo 5- 6 tuổi với hình thức thực hiện theo nhóm. Thông qua đề tài “Dán tranh tặng cô ngày 20- 11” II. THỰC TRẠNG.
3. Năm học này tôi được phân công dạy lớp mẫu giáo lớn gồm: 33 cháu trong đó có 15 cháu được chuyển từ lớp mẫu giáo 4 tuổi lên còn lại 18 cháu là học sinh thôn bản thực hiện chương trình 26 tuần chuyển đến. Đa số trẻ ở độ tuổi này kĩ năng về tạo hình còn sơ sài, cảm nhận tác phẩm nghệ thuật còn đơn giản, chậm,chưa tập trung. Nhiều cháu còn chưa có thói quen nề nếp với lớp học , chưa tích cực hoạt động tạo hình như: Các hoạt động còn vụng về. Vật liệu còn hạn chế. Các buổi hoạt động ngoại khóa- dã ngoại quá ít. Phụ huynh chưa nắm bắt được nội dung cụ thể môn học nên chưa nhiệt tình cùng cô sưu tầm vật liệu liên quan đến môn học,chủ đề. Đặc biệt là trẻ còn hoạt động độc lập chưa biết giúp đỡ nhau. Nhưng với sự cố gắng kiên trì của bản thân và sự quan tâm của ban giám hiệu đã giúp tôI vượt qua khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ và tìm ra biện pháp, hình thức tổ chức sáng tạo, đạt hiệu quả cao mang lại những bài học kinh nghiệm tiến bộ cho bản thân và cho đồng nghiệp cùng thực hiện. Để có những thành quả đó không phải 1 sớm , 1 chiều mà là cả 1 thời gian rèn luyện trẻ , thử nghiệm Vì vậy tôi xây dung kế hoạch thực hiện chung cho cả lớp và có những kế hoạch biện pháp riêng cho cá nhân trẻ. Từ đó tôi đã tìm ra biện pháp dạy trẻ các kỹ năng tạo hình tốt hơn. III. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN ĐỀ TÀI a.Với cách làm cũ: Như chúng ta đã biết trước đây mặc dù đã có cố gắng làm rất nhiều đồ dùng đồ chơi để phục vụ cho hoạt động học và chơi của trẻ như con rối, cắt hoa, bình xốp, nhưng vẫn chưa đủ để đáp ứng với yêu cầu của chương trình. Trước kia ta hướng dẫn trẻ em thực hiện giờ học tạo hình còn máy móc, cô làm mẫu, hướng dẫn cho trẻ bó hẹp theo khuôn khổ, trẻ thực hiện chưa có sáng tạo, còn thụ động,
4. phát huy khả năng của trẻ còn hạn chế. Trẻ chưa được thảo luận, giao lưu tiếp xúc theo ý tưởng. VD: đối với tiết dán hoa, cô chuẩn bị mẫu có 3 bông hoa cùng một loại nhưng khác màu: xanh, đỏ, vàng. Rồi dạy trẻ cách dán như vậy, khi ra sản phẩm đồng loạt như nhau dẫn đến trẻ nhàm chán, tính sáng tạo không cao. Nên trong quá trình thực hiện lại có sự thay đổi về kiến thức, phương pháp tiến bộ hơn. b.Với cách làm mới: Với cách làm mới hiện nay thì chỉ với môn học tạo hình thôi đã có vô vàn các hình thức, phương pháp sáng tạo khác nhau. Trẻ được phát triển nhanh, nâng cao cả về kiến thức lẫn kĩ năng và cho ra nhiều sản phẩm mang tính sáng tạo. Bắt nhịp cùng các phương pháp đổi mới này tôi đã có biện pháp thực hiện cụ thể như sau: 3. Biện pháp: *Xây dựng được kế hoạch thực hiện : Bản thân phải có kiến thức vững vàng về CM nghiệp vụ. Tâm huyết với nghề. Sưu tầm một số sách vở để nghiên cứu Bám sát nội dung chương trình cải cách. Nghiên cứu kỹ chương trình đổi mới theo chủ điểm Dựa trên điều kiện thực tiễn của trường, lớp. Xây dựng kế hoạch nội dung chương trình phù hợp với lứa tuổi, đặc điểm tâm sinh lí, kiến thức,kỹ năng của trẻ tại lớp. Trao đổi, học hỏi, rút kinh nghiệm với bản thân và đồng nghiệp. Ý tưởng sáng tạo phong phú, Xây dựng môi trường học tập hấp dẫn, đảm bảo nội dung phù hợp, logic Xây dựng nơi trưng bày thuận tiện để trẻ trưng bày và nhìn ngắm, phụ huynh dễ quan sát đảm bảo đẹp hấp dẫn , gây sự chú ý cao . Truyền đạt kiến thức cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi. *Thể hiện ở ngoài tiết học: ví dụ đối với chủ đề “thực vật”
5. Cho trẻ được quan sát, trò chuyện về thế giới xung quanh. Cho trẻ quan sát vườn hoa.Cô sử dụng những câu hỏi gợi mở, bắt buộc trẻ phải suy nghĩ trả lời, dạy cho trẻ cách cảm thụ vẻ đẹp tự nhiên của thiên nhiên mà lại tư duy, nhớ lâu, ấn tượng như: Đang là mùa xuân, thời tiết ấm áp có mưa xuân khiến các loại hoa đua nở( tên gọi, màu sắc, mùi hương ). Các loại hoa được xem kẽ màu sắc tạo nên cái rực rỡ của bức tranh mùa xuân (hình dáng cánh vàlá của từng loại hoa, trồng ở đâu?, tác dụng ). Gió thổi nhẹ làm rung rinh, bươm bướm chuồn chuồn dập dìu, con ong tìm mật Quan sát con vật, nhà cửa, đồ chơi ngoài trời,cây,ô tô, các hiện tượng thiên nhiên Trò chuyện về cảnh vật thiên nhiên nơi trẻ được thăm qua du lịch , dùng ngôn ngữ cung cấp cho trẻ tư duy về âm thanh , đường nét , màu sắc, không gian , thời gian của cảnh vật Cho trẻ xếp hình, vẽ tự do Chơi ở góc tạo hình: vẽ,nặn, xé, dán, tô màu, dán hình, Trang trí lớp học, góc chủ điểm cùng với cô, Làm đồ dùng,đồ chơi để phục vụ các môn học khác. Trò chuyện, tả về những người thân, cô giáo và các bạn. * Cho trẻ tiếp cận với công nghệ thông tin như : Cô cho trẻ xem các hình ảnh nghệ thuật phù hợp với lứa tuổi. Các tác phẩm được thực hiện các thao tác , cách làm các chi tiết tạo ra sản phẩm thật gần gũi với trẻ VD: Vẽ hoa, nhà – tô màu, làm hiệu ứng gây hứng thú Cô hướng dẫn trẻ thực hiện , cho trẻ lần lượt thực hiện. Cô hướng dẫn tỉ mỉ cho trẻ được làm quen dần qua máy tính * Kết hợp giữa môn tạo hình với môn học khác : Để cung cấp những kiến thức cụ thể trực quan nhằm hỗ trợ môn tạo hình
6. VD: Môn cho trẻ làm quen với môi trường xung quanh thì cô và trẻ cùng khám phá trò chuyện rõ ràng tên gọi , đường nét , hình dáng , màu sắc như : Con gà có hình dáng như thế nào , các bộ phận bên ngoài : đầu , mình , chân , cổ , cánh , màu lông . Hoặc bông hoa có thân, cành , lá , hình dáng , màu sắc như thế nào Đối với môn văn học : Qua các bài thơ , câu chuyện cung cấp những biểu tượng về hình ảnh , màu sắc gắn liền với nội dung Và ngược lại môn tạo hình còn được làm rất nhiều đồ dùng đồ chơi để phục vụ môn học khác như làm tranh truyện , môn âm nhạc * Rèn luyện kỹ năng thao tác thực hiện : Để trẻ thực tốt các bài tập tạo hình ở lứa tuổi này không chỉ cung cấp kiến thức về hình ảnh , màu sắc mà cònphải dạy và rèn luyện cho trẻ các kỹ năng cầm bút , tư thế ngồi , đặt phảI bài để làm , vẽ , nặn , xé , dán Phối hợp vận dụng giữa kiến thức với thực tiễn, phối kết hợp mắt, tay khéo léo từ đơn giản, cơ bảnđến phức tạp theo mức độ nhận thức, phát triển của trẻ ( chung và cá nhân ) VD: Với thể loại dán tranh thì cô cần dạy trẻ cách đặt bài phải chiều , vừa tầm với vị trí ngồi , xác định nội dung bài , đàm thoại về yêu cầu của bài , cách sắp xếp bố cục , màu sắc , hình ảnh phù hợp , cách chấm hồ vào mặt trái của hình định dán , với bài nào thì cần phết hồ , với bài nào thì dùng ngón tay trỏ chấm hồ nhẹ nhàng , rồi lau tay sạch sẽ vào khăn lau tay , nhặt giấy vụn sau khi làm bài * Vật liệu , đồ dùng , dụng cụ : Vật liệu, đồ dùng, dụng cụ là thứ không thể thiếu được với hoạt động tạo hình .Vì vậy khi có ý tưởng xây dựng tiết học hoặc cho trẻ hoạt động cô cần phải linh hoạt sáng tạo lựa chọn đồ dùng sao cho phù hợp với nội dung lứa tuổi,tính năng sử
7. dụng cao và đảm bảo tính thẩm mỹ, hấp dẫn trẻ, an toàn tuyệt đối. Tăng cường sử dụng những vật liệu từ thiên nhiên VD: Cỏ khô, hoa lá khô, tranh ảnh lịch cũ, họa báo cũ . Cho trẻ tìm chọn,tập dùng kéo cắt hình từ họa báo, lịch cũcó hình ảnh dùng để dán phục vụ nội dung hoạt động * Vận dụng thực tiễn Những kiến thức mà trẻ thu lượm được ngoài tiết học đều được chắt lọc và vận dụng vào trong tiết học thật cụ thể và phản ánh hiệu quả chân thực. Nhưng cái nổi bật ở đây là kết quả thu được từ tiết học cụ thể theo hình thứcđổi mới. Trẻ được thực hiện theo nhóm. Từ trước đến nay do đặc điểm tâm sinh lý ở độ tuổi này là trẻ thường thực hiện độc lập đơn lẻ, mỗi cháu một bài riêng biệt, chưa có sự giao lưu giúp đỡ hỗ trợ lẫn nhau, giao tiếp thảo luận còn ít. Trên cơ sở thực hiện“Môi trường học thân thiện” tôi đã mạnh dạn đưa phương pháp cho trẻ mẫu giáo bé thực hiện bài “Dán tranh tặng cô” theo chủ điểm chào mừng ngày 20-11. Được thực hiện theo nhóm, cụ thể như sau: Ý tưởng: tôi sẽ cho trẻ dán 4 tranh. +Tranh 1: hình ảnh trường học. Nổi bật là hình ảnh sân trường với những cây cao, to, có các bồn hoa và các bạn đang làm cồn việc tưới tắm, chăm sóc cây trong khu vực bồn hoa ( các cây hoa chưa có hoa để cho trẻ sau sẽ dán các loại hoa ) + Tranh 2: hình ảnh cái áo to khổ 4 mảnh A4 ghép lại màu vòng. + Tranh 3: mảng xốp to khoảng 4 khổ A4 ghép lại dán nền vàng nơ đỏ.
8. + Tranh 4: lẵng hoa mới có cành chưa có hoa. Khi có ý tưởng như vậy thì tôi sưu tầm một số loại hoa qua tranh lịch cũ, giấy gói quà, hoa tươi có màu sắc đẹp như hoa giấy, hoa bướm, bằng lăng, cúc, hồng, các màu sắc khác nhau, cỏ tóc tiên,cành khô về ép phẳng rồi phơi khô Làm một số con bươm bướm, chuồn chuồn, dẹt. Chuẩn bị để khi nào đến tiết học trẻ sẽ dán vào tranh vườn hoa của trường, lẵng hoa. - Bánh kẹo bằng giấy óng ánh các sắc màu chuẩn bị cho tranh gói quà. - HìnhTròn , vuông -cho tranh chiếc áo . - Dùng xốp xanh, đỏ, vàng, cam làm vòng đeo tay cho trẻ. Các tranh mỗi tranh một màu riêng để khi chuẩn bị vài dán trẻ đã xác định được nhóm theo dấu hiệu màu vòng. Khi thực hiện tiết học đương nhiên cô phải chuẩn bị đầy đủ đồ dùng như: hồ dán, khăn lau tay, đàn nhạc, bàn trưng bày sản phẩm như hình thức trưng bày triển lãm.Các tranh được dựng trên bàn có khăn trải bàn màu trắng. 4 tranh trên cô cũng phải có 4 tranh đã dán gợi ý cho trẻ xem để đàm thoại trọng tâm như đã có những bông hoa còn trong rổ chuẩn bị cho trẻ có thêm phần sáng tạo như các con chuồn chuồn bướm,ong để kích thích tính sáng tạo và gây nguồn cảm hứng đối với trẻ.(Trong công tác chuẩn bị có trao đổi và thông báo với phụ huynh cùng tham gia sưu tầm kết hợp với giáo viên). Khi thực hiện tiết học cô bao quát chặt chẽ và đã phát hiện ra là khi thực hiện theo nhóm thì trẻ có sự giao lưu thảo luận và cùng giúp đỡ, hướng dẫn kĩ năng cho một số bạn yếu tự nhìn cách làm và học luôn những bạn khá giỏi cùng nhóm. Và có sự phối hợp: có bạn chuyên phết hồ, có bạn chuyên dán tạo bố cục đẹp cho bức tranh
9. Kết quả thu được ở đây cũng rất phong phú về chủng loại, màu sắc. Về hình ảnh nội dung phong phú như có thể là lẵng hoa. Vườn hoa sân trường có cả ong bướm dập dìu nhưng cũng từ những kỹ năng dán như vậy nhưng cho ra sản phẩm thật sinh động phong phú, phát huy tính sáng tạo cho trẻ, cảm nhận về nghệ thuật cao hơn rất nhiều so với trước. Trước đây chỉ dán hoa nhưng trong tiết học này trẻ còn được chiêm ngưỡng những món quà khác nhau như chiếc áo được dán bằng hình tròn , vuông có màu xanh ,đỏ , vàng , cho trẻ được củng cố kiến thức về hình tròn và hinh vuông, màu sắc. Như vậy mang lại kiến thức cho trẻ thật phong phú ( Khi cho kết nhóm tôi có cho lồng những cháu khá giỏi ngồi kèm với những cháu yếu). Tranh lẵng hoa trẻ được dán các loại hoa có các màu sắc, chủng loại khác nhauchất liệu khác nhau : Hoa cắt từ tranh, lịch cũ, hoa , lá, cỏ khô. Ngồi theo nhóm tuổi, sàn nhà có trải xốp. Khi lên nhận xét, cho trẻ nhận xét về hình ảnh, nội dung, bố cục. Nhận xét về nội dung tranh bồn hoa sân trường ở đây thể hiện sự đoàn kết thân thiện Cùng trưng bày tranh ở nơi phụ huynh dễ quan sát. Tôi nhận thấy cả phụ huynh và học sinh đều rất tâm đắc, phấn khởi về những kết quả này. Từ đó phụ huynh rất nhiệt tình hưởng ứng và phối hợpchặt chẽ với giáo viên và nhà trường tốt hơn thiện chí hơn. IV. BÀI HỌC KINH NGHIỆM Là người giáo viên mầm non ngoài lòng yêu nghề mến trẻ cần phải có trình độ chuyên môn, có năng lực sư phạm và nắm rõ tâm lí của trẻ. Bản thân luôn phải trau dồi học hỏi, tự tu dưỡngbản thân, ham học hỏi, luôn tìm tòi sáng tạo trong giảng dạy, áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến để thiết kế giáo cụ trực quan gây hứng thú, đưa những bài hát, vần thơ, có nhiều hình ảnh trừu tượng giúp trẻ sáng tạo trong hoạt động tạo hình cô có thể sáng tác những bài thơ, bài hát phù hợp
10. với nội dung bài học để cung cấp kiến thức và gây hứng thú cho trẻ đầu giờ hoạt độnghoặc thư giãn sau khi hoạt động. Xây dựng thiết kế nội dung hoạt động, tiết học tích hợp nhẹ nhàng, không gò ép. Đưa các câu hỏi gợi mở giúp trẻ phát huy tính tích cực, khả năng quan sát, tư duy tưởng tượng. Trang trí môi trường học đẹp, thẩm mỹ, thường xuyên thay đổi theo chủ điểm , kích thích trẻ và phụ huynh quan sát, ngắm nghía. Thông qua hoạt động tạo hình đã giúp cô và trẻ làm được nhiều đồ dùng, đồ chơi để phục vụ các môn học khác. Tận dụng từ 1 số vật liệu đã qua sử dụng đảm bảo vệ sinh, an toàn, thẩm mỹ. Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của tôi trong quá trình cho trẻ làm quen, hoạt động với bộ môn nghệ thuật – tạo hình . Rất mong được sự góp ý quí báu của các cấp lãnh đạo và các đồng nghiệp để tôi có nhiều kinh nghiệm hơn trong công tác giảng dạy. Ngày 20 tháng 10 năm 2009 Người viết Trần Thị Thắm Nhận xét của hội đồng thi đua khen thưởng nhà trường
11. . Nhận xét đánh giá của hội đồng thi đua các cấp