Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi hoạt động tích cực, chủ động trong góc học tập - Chu Thị Hằng

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi hoạt động tích cực, chủ động trong góc học tập - Chu Thị Hằng

1. TRƯỜNG MẦM NON HOA HỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi hoạt động tích cực, chủ động trong góc học tập Tên tác giả: Chu Thị Hằng
2. MỘT S Ố BI ỆN PHÁP GIÚP TR Ẻ 3-4 TU ỔI HO ẠT ĐỘ NG TÍCH CỰC, CH Ủ ĐỘ NG TRONG GÓC H ỌC T ẬP I. ĐẶT V ẤN ĐỀ 1. Lý do ch ọn đề tài 1.1. C ơ s ở lý lu ận: Ở m ọi th ời đạ i, mọi qu ốc gia, dân t ộc trẻ em luôn luôn là m ối quan tâm hàng đầu. Tr ẻ em là m ầm non c ủa đấ t n ước do đó tr ẻ c ần được h ưởng s ự giáo d ục, d ạy d ỗ chu đáo c ủa m ọi ng ười t ừ gia đình đến xã h ội. Chính vì l ẽ đó vi ệc ch ăm sóc giáo d ục tr ẻ ngay t ừ khi còn nh ỏ là vô cùng quan tr ọng. Giáo d ục nh ằm hình thành và phát tri ển nhân cách toàn di ện cho tr ẻ sau này. Chúng ta c ũng bi ết ph ươ ng châm giáo d ục tr ẻ là ” H ọc b ằng ch ơi, ch ơi mà h ọc”, ch ơi- có ý ngh ĩa vô cùng quan tr ọng trong vi ệc phát tri ển c ơ th ể và tâm sinh lý c ủa tr ẻ, ho ạt độ ng vui ch ơi v ừa rèn luy ện trí l ực, v ừa kích thích trí tò mò, ham hi ểu bi ết v ề xã h ội c ủa tr ẻ. Tr ẻ nào c ũng thích ch ơi, ngay t ừ khi tr ẻ được m ấy tháng tu ổi tr ẻ đã bi ết ch ơi r ồi cho đến khi tr ẻ vào nhà tr ẻ mẫu giáo, th ậm chí lên đến b ậc ti ểu h ọc hay trung h ọc tr ẻ v ẫn thích ch ơi. bởivì vui ch ơi là một ho ạt độ ng t ất y ếu c ủa mọi đứ a tr ẻ .Nói m ột cách khác hoạt độ ng vui ch ơi là m ột trong nh ững ho ạt độ ng ch ủ đạ o c ủa tr ẻ đặ c bi ệt là lứa tu ổi m ầm non, đây là ho ạt độ ng quan tr ọng nh ất và có tác động chi ph ối các ho ạt độ ng khác, nó thúc đẩ y các quá trình tâm lý di ễn ra m ột cách nhanh chóng và hoàn thi ện, c ũng qua ho ạt độ ng vui ch ơi, tr ẻ d ần hoàn thi ện v ề nhân cách. Do v ậy, giáo viên m ầm non c ần t ạo m ọi điều ki ện, m ọi c ơ h ội và môi tr ường t ốt để tr ẻ tham gia vào ho ạt độ ng ch ủ đạ o nh ằm thúc đẩ y quá trình phát tri ển c ủa tr ẻ. Trong ho ạt độ ng vui ch ơi, ho ạt độ ng góc là m ột trong nh ững ho ạt độ ng quan tr ọng, ở ho ạt độ ng này tr ẻ được đóng vai trò là m ột thành viên trong xã hội là m ột th ế gi ới thu nh ỏ, n ơi tr ẻ được th ỏa s ức sáng t ạo và tr ải nghi ệm, Thông qua ho ạt động góc tr ẻ được rèn luy ện trí nh ớ, tính quan sát, k ỹ n ăng phân bi ệt so sánh, kh ả n ăng b ắt tr ước, c ũng qua ho ạt độ ng này tr ẻ được t ự do th ể hi ện mình điều đó giúp phát tri ển ở tr ẻ kh ả n ăng m ạnh d ạn, t ự tin, ch ủ độ ng. từ đó hình thành nhân cách c ủa tr ẻ trên các m ặt: Th ể ch ất, nh ận th ức, ngôn ng ữ, tình c ảm, th ẩm m ỹ và k ỹ n ăng xã h ội. 1.2. C ơ s ở th ực ti ễn Trên th ực t ế để ho ạt độ ng góc th ực s ự tr ở thành ph ươ ng ti ện quan tr ọng trong vi ệc hình thành nhân cách tr ẻ m ầm non, cô giáo ph ải có n ăng l ực sáng t ạo trong vi ệc t ổ ch ức môi tr ường và h ướng d ẫn ho ạt độ ng cho tr ẻ, t ạo điều ki ện để tr ẻ được ho ạt độ ng, tìm tòi, tr ải nghi ệm giúp tr ẻ được ho ạt động theo kh ả n ăng và theo m ức độ h ứng thú c ủa tr ẻ, không th ể gò ép tr ẻ vào khuôn kh ổ hay hình th ức mang tính áp đặ t. Chính vì v ậy mà trò ch ơi là một trong nh ững ho ạt độ ng nh ớ lâu và nh ớ sâu ki ến th ức h ơn. Vì qua trò 1
3. ch ơi tr ẻ th ấy mình đang được vui ch ơi tho ả thích nh ưng th ực ch ất l ại là s ự ti ếp thu, l ĩnh h ội ki ến th ức m ột cách cao nh ất. Để nh ững trò ch ơi phù h ợp l ại tho ả mãn được tâm sinh lý c ủa tr ẻ, đem đế n cho tr ẻ các ki ến th ức m ột cách nh ẹ nhàng mà hi ệu qu ả thì các góc ch ơi ph ải được hình thành rõ nét, m ỗi góc ch ơi có nh ững đặ c điểm và ho ạt độ ng khác nhau. Tuy v ậy, để có 1 góc ch ơi th ực s ự đố i v ới tr ẻ là m ột v ấn đề yêu c ầu giáo viên ph ải đầ u t ư nhi ều. Và m ột trong nh ững góc ch ơi ng ười giáo viên th ường g ặp nhi ều khó kh ăn trong cách thi ết k ế môi tr ường ho ạt độ ng và t ổ ch ức các hình th ức ch ơi đó là: Góc h ọc t ập. Trong các ho ạt độ ng góc th ường ngày tr ẻ th ường thích thú v ới các góc ch ơi tr ải nghi ệm nh ư Góc ch ơi bán hàng, gia đình, b ế em, xây d ựng- lắp ghép mà ít quan tâm và h ứng thú đế n các trò ch ơi t ĩnh nh ư ở góc toán, v ăn học ch ữ cái. Khi tr ẻ được tr ải nghi ệm qua các trò ch ơi phân vai tr ẻ t ự tin h ơn, tích c ực, m ạnh d ạn, ch ủ độ ng hơn điều này không th ể hi ện rõ ở các ho ạt độ ng tĩnh. Lý do tôi đặt ra là làm sao để nh ững ho ạt độ ng trong góc h ọc t ập gây được h ứng thú cho tr ẻ, khi ến tr ẻ ho ạt độ ng m ột cách tích c ực, ch ủ độ ng t ừ đó tr ẻ mạnh d ạn, t ự tin th ể hi ện mình trong ho ạt độ ng ở l ớp cũng nh ư trong ho ạt động t ập th ể, tr ước đám đông và t ự x ử lý được các tình hu ống. Đây chính là lý do tôi l ựa ch ọn đề tài “ M ột s ố biện pháp giúp tr ẻ 3– 4 ho ạt độ ng tích c ực, ch ủ độ ng trong góc h ọc t ập” và mạnh d ạn áp d ụng m ột số bi ện pháp đó vào th ực ti ễn ch ăm sóc - giáo d ục tr ẻ. 2. M ục đích nghiên c ứu: Nghiên c ứu, tìm ki ếm bi ện pháp nh ằm giúp tr ẻ 3– 4 tu ổi ho ạt độ ng tích cực, ch ủ độ ng trong góc h ọc t ập t ừ đó đưa ra m ột s ố hình th ức, bi ện pháp nh ằm giúp tr ẻ tích c ực m ạnh d ạn t ự tin trong ho ạt độ ng góc nói riêng và các ho ạt động ở tr ường m ầm non nói chung. 3. Đối t ượng nghiên c ứu: Một s ố bi ện pháp giúp tr ẻ 3– 4 ho ạt độ ng tích c ực, ch ủ độ ng trong góc học t ập 4. Đối t ượng kh ảo sát th ực nghi ệm. Tr ẻ l ớp m ẫu giáo bé C4, tr ường M ầm non Hoa H ồng C ầu Gi ấy. II. GI ẢI QUY ẾT V ẤN ĐỀ 1. Th ực tr ạng c ủa vấn đề Trong quá trình th ực hi ện và tìm hi ểu tôi nh ận th ấy có nhi ều nguyên nhân khi ến tr ẻ không h ứng thú ho ạt độ ng trong góc h ọc t ập, không ch ủ độ ng, không phát huy h ết kh ả n ăng và s ự m ạnh d ạn t ự tin c ủa mình, nh ững nguyên nhân n ổi bật là: 1.1. Tr ẻ nhút nhát, s ợ hãi, lo âu Có nhi ều tr ẻ m ới l ần đầ u đế n tr ường, h ơn n ữa ở nhà tr ẻ ít ti ếp xúc v ới th ế gi ới bên ngoài nên vi ệc đưa tr ẻ vào m ột môi tr ường m ới l ạ đông ng ười, sinh ho ạt thay đổi so v ới ở nhà là m ột điều khó kh ăn đố i v ới tr ẻ. Điều đó d ẫn đế n tr ẻ ít nói, không chia s ẻ, c ảm th ấy cô đơn, th ậm chí khóc lóc, s ợ s ệt. Tr ẻ con có r ất nhi ều nỗi s ợ hãi vì trí t ưởng t ượng c ủa tr ẻ r ất phong phú. Một điều n ữa là không ph ải tr ẻ con là lúc nào c ũng vô t ư và nhi ều ni ềm vui. Tr ẻ nh ỏ c ũng b ị strees, nguyên nhân 2
4. có th ể đế n t ừ nhi ều phía: t ừ vi ệc đi h ọc, t ừ gia đình, b ạn bè, t ừ chính b ản thân c ủa tr ẻ điều đó làm cho tr ẻ b ị thay đổ i hành vi trong m ột th ời gian có th ể ng ắn ho ặc lâu dài nh ư: mút tay, tè d ầm, n ặng h ơn là tr ầm c ảm ho ặc hung d ữ. 1.2. Tr ẻ s ức kh ỏe yếu, rối lo ạn hành vi và c ảm xúc Th ực t ế cho th ấy n ếu tr ẻ đã ốm y ếu thì s ự ho ạt độ ng tay chân c ũng nh ư trí óc s ẽ b ị ảnh h ưởng th ậm chí trì tr ệ, riêng v ới nh ững tr ẻ có bi ểu hi ện r ối lo ạn hành vi hay r ối lo ạn c ảm xúc ( m ột d ạng c ủa t ự k ỉ) thì vi ệc t ập trung vào m ột ho ạt độ ng sẽ r ất khó kh ăn. Hơn th ế n ữa nh ững tr ẻ này hay ch ọc phá các tr ẻ khác và gây ảnh hưởng t ới các b ạn cùng ch ơi và s ản ph ẩm c ủa các b ạn nh ư: phá tan, xô đổ, xé rách, vò nhàu nát 1.3. Góc ch ơi không h ấp d ẫn Tr ẻ nh ỏ d ễ b ị thu hút b ởi th ị giác, vì v ậy m ột góc ho ạt độ ng l ộn x ộn không được s ắp x ếp đẹ p, b ắt m ắt, đồ ch ơi nhàm chán, số l ượng ít, không thay đổ i, l ặp lại, đồ dùng đồ ch ơi khó ch ơi khó c ầm n ắm cũng khi ến tr ẻ không h ứng thú. 2. Thu ận l ợi, khó kh ăn 2.1 Thu ận l ợi - Là trường có b ề dày thành tích - Ban giám hi ệu nhà tr ường có trình độ chuyên môn cao và có nhi ều kinh nghi ệm qu ản lý, làm vi ệc có khoa h ọc. - Đội ng ũ giáo viên trong tr ường 100% đạ t chu ẩn và trên chu ẩn, nhi ệt tình, tâm huy ết v ới ngh ề. - Tr ường th ường xuyên t ổ ch ức các ho ạt độ ng cho giáo viên d ự gi ờ rút kinh nghi ệm l ẫn nhau trong đó có l ưu ý đến vi ệc t ổ ch ức ho ạt độ ng góc ở các độ tu ổi. - Lớp được BGH nhà tr ường đầ u t ư c ơ s ở v ật ch ất, đồ dùng d ạy h ọc, đồ ch ơi - Tr ẻ trong l ớp có s ự phát tri ển ngôn ng ữ khá t ốt và thích ho ạt độ ng - Nhi ều ph ụ huynh trong l ớp quan tâm ủng h ộ h ọc li ệu và nguyên v ật li ệu làm đồ dùng đồ ch ơi - Các giáo viên trong l ớp đề u có kinh nghi ệm ch ăm sóc, giáo d ục tr ẻ. Các cô đều nhi ệt tình, yêu ngh ề, m ến tr ẻ, có kh ả n ăng sáng t ạo, t ổ ch ức nhi ều hình th ức trò ch ơi phong phú, t ổ ch ức cho tr ẻ ch ơi hàng ngày. 2.2 Khó kh ăn 2.2.1.V ề phía tr ường, l ớp - Tr ường được chuy ển v ề c ơ s ở m ới, c ơ s ở v ật ch ất còn nhi ều h ạn ch ế. - Lớp h ọc có di ện tích nh ỏ, không có phòng đón ho ặc phòng riêng để ho ạt động t ĩnh. - Các giá đồ ch ơi đã lâu n ăm đang bong tróc, l ỏng l ẻo - Đồ dùng nhi ều không có n ơi c ất gi ữ d ễ b ị ẩm m ốc, h ỏng. 2.2.1. V ề phía tr ẻ - Số tr ẻ trong lớp t ươ ng đối đông so v ới m ặt b ằng c ủa l ớp - Trong l ớp có tr ẻ kém ngôn ng ữ, r ối lo ạn hành vi, kh ả n ăng ki ềm ch ế hành vi, c ảm xúc kém. 3
5. - Đa s ố tr ẻ trong l ớp l ần đầ u tiên đến tr ường nên ch ưa có n ền n ếp h ọc t ập. Tuy cùng m ột độ tu ổi nh ưng kh ả n ăng hoà nh ập không đồ ng đề u. M ột s ố bé còn nhút nhát, m ột s ố bé đi h ọc ch ưa đều, do s ức kho ẻ ho ặc h ạn ch ế v ề th ể ch ất nh ư bé: An Khánh, H ồng Minh, Lê Bá Đức Minh, Đức Khiêm. M ột s ố tr ẻ lại quá hi ếu động hay đánh b ạn nh ư cháu Khoa Nam, Tần Minh Anh, Nguyên Tùng, An Khánh, Minh Thành nên c ũng ảnh h ưởng t ới vi ệc cung c ấp ki ến th ức trong quá trình h ọc. - Tâm lý tr ẻ ch ưa ổn đị nh, ở lứa tu ổi này tr ẻ đang tr ải qua “Th ời kì kh ủng ho ảng tu ổi lên ba” tính độc l ập b ắt đầ u xu ất hi ện ở tr ẻ, nhu c ầu mu ốn kh ẳng đị nh mình là r ất l ớn, tr ẻ mu ốn cái gì c ũng dành v ề mình, do đó tính ích k ỉ càng có d ịp phát tri ển. - Tr ẻ đơn thu ần là nói và ho ạt độ ng theo giáo viên: tr ẻ ch ơi gò bó, không theo ý mu ốn c ủa tr ẻ, m ức độ h ứng thú th ấp. - Tr ẻ không h ứng thú v ới các ho ạt độ ng t ĩnh trong góc h ọc t ập, các thao tác ch ơi đơ n gi ản, l ặp l ại - Tr ẻ r ất hi ếu độ ng, thích ch ạy ngh ịch, tìm tòi khám phá nh ưng đồ dùng tr ực quan ch ưa đáp ứng được nhu c ầu c ủa tr ẻ. 2.2.3. V ề phía ph ụ huynh - Phụ huynh ch ưa quan tâm đồng đề u và m ột s ố ph ụ huynh ch ưa hi ểu h ết ý ngh ĩa quan tr ọng c ủa vi ệc tr ẻ s ử d ụng đồ ch ơi trong góc h ọc t ập nên không ủng h ộ nh ững nhi ệt tình c ủa giáo viên khi giao nhi ệm v ụ cho tr ẻ khi v ề nhà. 2.2.4. V ề giáo viên Dựa trên th ực t ế th ực hi ện và tham quan tham kh ảo các tr ường tôi th ấy m ột th ực tr ạng nh ư sau: * Việc chu ẩn b ị môi tr ường : - Góc ch ơi không rõ ràng ho ặc hình ảnh cho góc ch ơi ch ưa t ạo ra s ự cu ốn hút. Ch ưa có bi ểu t ượng c ủa góc. - Ch ưa có m ảng m ở ho ạt độ ng cho tr ẻ tr ực ti ếp ch ơi ho ặc m ảng m ở khó ho ạt độ ng. Đồ dùng s ắp theo s ự thu ận ti ện c ủa cô, không phù h ợp v ới góc h ọc t ập 4
6. - Sự s ắp x ếp đồ dùng nhi ều h ơn đồ ch ơi - Các đồ dùng đồ ch ơi th ường được x ếp theo s ự thu ận ti ện c ủa cô để d ảm bảo cô d ễ l ấy d ễ c ất. - Có quá nhi ều đồ dùng đồ ch ơi trong góc ho ạt độ ng c ủa tr ẻ, s ắp x ếp l ộn xộn ho ặc quá s ơ sài - Góc ho ạt độ ng gi ống n ơi c ất gi ữ đồ dùng c ủa cô. Các h ộp đồ dùng được bày h ết trong góc nh ưng tr ẻ không được mang ra ch ơi. - Đồ dùng đồ ch ơi trong góc đa s ố là do nhà tr ường cung c ấp, thi ếu s ự sáng tạo và đa d ạng Góc h ọc t ập là n ơi c ất gi ữ đồ dùng ho ặc bày bi ện quá s ơ sài * Vai trò c ủa giáo viên - Cô giáo th ường t ổ ch ức cho tr ẻ ch ơi nh ững trò ch ơi l ặp l ại, ít đồ dùng sáng tạo, đồ dùng không thu hút, đồ dùng không bi ến thành đồ ch ơi trong m ắt tr ẻ. - Cô th ường giao nhi ệm v ụ cho tr ẻ để tr ẻ t ự th ực hi ện mà quên đi quá trình ch ơi c ủa tr ẻ r ất c ần cô bên c ạnh. - Nhi ều cô coi góc ho ạt độ ng t ĩnh là n ơi để rèn các cháu hi ếu độ ng, là n ơi để các cháu ngh ịch c ủa l ớp ch ơi để không làm ảnh h ưởng t ới l ớp. * N ội dung : Các n ội dung s ơ sài ch ỉ t ập trung vào m ột vài trò ch ơi đơ n gi ản: Ch ơi Logico, b ảng chun, ghép t ươ ng ứng, l ồng h ộp nh ựa, đọ c truy ện, ghép tranh 2.2.4. V ề phía ph ụ huynh Hầu h ết các b ậc ph ụ huynh không quan tâm t ới vi ệc ch ơi góc ở l ớp, nhi ều ph ụ huynh không bi ết đế n các ho ạt độ ng góc c ủa con và các n ội dung ch ơi c ủa con nên giáo viên c ũng khó kh ăn trong vi ệc chia s ẻ v ới ph ụ huynh v ề đò ch ơi, n ội 5
7. dung ch ơi, các nguyên li ệu làm đồ ch ơi và h ướng d ẫn con ch ơi ở tr ường c ũng nh ư ở nhà. Bản thân tôi, sau nhi ều n ăm gi ảng d ạy, Tôi c ũng đã t ừng m ắc nh ững l ỗi ở trên và th ấy góc h ọc t ập th ật đơn điệu, t ẻ nh ạt. Tôi cũng t ừ ch ỗ b ắt đầ u tìm hi ểu về góc r ồi tìm hi ểu sâu, mày mò,quan sát tr ẻ, được BGH nhà tr ường, các cán b ộ của PGD d ự gi ờ góp ý, đi tham quan h ọc h ỏi các tr ường b ạn r ồi rút kinh nghi ệm cho b ản thân, mặc dù đã có m ột s ố kinh nghi ệm nh ưng góc h ọc t ập v ẫn là m ột ''m ối quan tâm'' l ớn c ủa tôi khi t ổ ch ức ho ạt độ ng góc cho tr ẻ. Từ nh ững nguyên nhân trên và t ừ th ực t ế đã áp d ụng t ại nhóm l ớp c ủa mình, tôi m ạnh d ạn đưa ra một s ố bi ện pháp nh ằm kích thích tr ẻ l ứa tu ổi m ẫu giáo bé ho ạt độ ng t ốt ở góc h ọc tập. 3. Bi ện pháp 3.1. Bi ện pháp 1: Giáo viên tr ực ti ếp lên k ế ho ạch c ụ th ể cho góc ho ạt độ ng Giáo viên ph ải là ng ười l ập k ế ho ạch, th ường xuyên h ướng d ẫn, quan sát tr ẻ ho ạt độ ng, việc th ường xuyên quan sát và điều tra th ực ti ễn giúp cho giáo viên nhìn nh ận chính xác được v ề th ực ti ễn c ủa l ớp mình t ừ đó đưa các ho ạt động điều ch ỉnh đế n t ừng cá nhân tr ẻ b ởi vì m ỗi tr ẻ có kh ả n ăng s ử d ụng đồ dùng đồ ch ơi khác nhau. Có tr ẻ vào nhóm ch ơi, ôm đồ ch ơi nh ưng l ại r ất nhanh chán không t ập trung ở góc mình ch ơi, ch ơi v ới đồ ch ơi mình đã ch ọn mà hay đi d ạo nhi ều góc ch ơi khác nhau. Tôi th ường xuyên t ổ ch ức ho ạt độ ng vui ch ơi cho tr ẻ và n ắm bắt được tâm t ư, suy ngh ĩ, nguy ện v ọng c ủa tr ẻ đặ c bi ệt là góc h ọc t ập. Vi ệc s ắp x ếp phân b ổ đồ dùng đồ ch ơi trong góc h ọc t ập c ần khoa h ọc, trang trí đẹp m ắt làm b ắt m ắt tr ẻ. N ội dung ch ơi còn ch ưa phong phú, h ạn ch ế nên tr ẻ th ường ch ơi l ặp đi l ặp l ại. Vi ệc quan sát tr ẻ s ử d ụng đồ ch ơi được theo dõi th ường xuyên vào các gi ờ ho ạt độ ng để ghi l ại th ật c ụ th ể nh ững tr ẻ nào thích ch ơi ở nh ững góc nào, v ới nh ững đồ ch ơi gì, tr ẻ không thích ch ơi nguyên nhân t ại sao? STT Tên tr ẻ HĐ ch ơi Góc Thích Không Nguyên Kh ắc ch ơi thích nhân ph ục 1 Đức Anh Lồng Góc + Hộpto quá Làm hộp toán hộp nh ỏ hơn Ngoài ra cô c ần theo dõi nh ững tr ẻ nào ch ơi t ốt, tr ẻ nào ch ưa t ốt, tr ẻ nào có kh ả n ăng h ướng d ẫn các b ạn để ghép tr ẻ ch ơi trong nhóm cho phù h ợp. 3.2. Bi ện pháp 2: Làm t ốt và có khoa h ọc công tác chu ẩn b ị. 3.2.1. Chu ẩn b ị không gian ho ạt độ ng Trên th ực t ế, mu ốn cho tr ẻ ho ạt độ ng tích c ực, tho ải mái thì ph ải có không gian, tôi th ường th ấy góc h ọc t ập th ường có di ện tích nh ỏ h ẹp, t ận d ụng m ột góc khu ất nào đó và d ưới áp l ực c ủa s ố l ượng đồ dùng đồ ch ơi c ủa l ớp góc h ọc t ập th ường m ột được dùng để ch ứa r ất nhi ều đồ đạ c, sách v ở. Ở l ớp c ủa tôi l ớp h ọc không có phòng đón tr ẻ mà là m ột phòng chính nh ư m ột l ớp ti ểu h ọc. Tôi ch ọn 6
8. phía cu ối của l ớp h ọc để làm góc h ọc t ập và ng ăn cách v ới các góc khác b ằng giá đồ ch ơi nh ưng v ẫn đả m b ảo đủ ánh sáng cho tr ẻ ho ạt độ ng. Tôi chia không gian đó thành Góc đọc sách và Góc h ọc toán. Vì trong điều ki ện l ớp ch ật tôi không có góc Khám phá khoa h ọc và môi tr ường riêng nên tôi t ạo m ột góc nh ỏ phía tr ước góc h ọc toán cho tr ẻ được ch ơi v ới các trò ch ơi khám phá môi tr ường xung quanh. Tùy theo n ội dung ho ạt độ ng tôi kê bàn ho ặc tr ải chi ếu để t ạo kho ảng cách ch ơi ho ặc ng ăn b ằng hàng rào gi ữa hai góc. Không gian ho ạt độ ng c ủa góc h ọc t ập Không gian ho ạt độ ng Góc v ăn h ọc 7
9. Không gian c ủa góc toán 3.2.2. Chu ẩn b ị đồ dùng, đồ ch ơi Đã là m ột góc ch ơi là ph ải có đồ ch ơi. Góc h ọc t ập là góc ho ạt độ ng mà qua đó tr ẻ có th ể c ủng c ố l ại ki ến th ức mà tr ẻ đã l ĩnh h ội qua các gi ờ ho ạt độ ng chung, Mặt khác, ở góc ch ơi này tr ẻ có th ể ch ơi các trò ch ơi nh ằm phát tri ển trí tu ệ. B ởi vậy góc h ọc t ập ch ỉ th ực s ự có hi ệu qu ả khi có đồ dùng, đồ ch ơi. Vi ệc chu ẩn b ị đồ dùng c ũng là m ột v ấn đề mà giáo viên h ết s ức quan tâm. Tr ước đây, góc h ọc t ập th ường theo khuôn m ẫu là đồ dùng đồ ch ơi s ắp x ếp nhi ều- là n ơi c ất đồ dùng h ọc toán, các quy ển tranh truy ện, Góc có di ện tích nh ỏ, đồ ch ơi ch ủ y ếu là các h ột h ạt ho ặc lô tô. Ngày nay, theo t ừng ch ủ điểm đồ dùng l ại thay đổi khác nhau. Để chu ẩn b ị cho t ừng ch ủ đề tôi th ường lên kế ho ạch tr ước các trò chơi cho tr ẻ ch ơi ở từng ch ủ đề đó để chu ẩn b ị. Tu ỳ theo t ừng ch ủ đề nh ưng đồ ch ơi ở góc h ọc t ập th ường được chia theo các nhóm sau: - Đồ ch ơi v ới môn toán h ọc: Các lo ại hình d ạng v ới nhi ều màu s ắc, nhi ều ch ất li ệu nh ư gi ấy, v ải, nh ựa, x ốp. Các h ột h ạt lo ại to, các mô hình cây cao th ấp khác nhau, Logico, b ộ đồ dùng “ Con h ọc gi ỏi”, các b ức tranh để n ối, v ẽ, tô màu, các lo ại l ồng h ộp, b ộ s ưu t ập - Đồ ch ơi v ới môn MTXQ: Lô tô, ghép tranh, nh ận xét đặ c điểm đúng sai của các con v ật, b ảng phân lo ại, phân bi ệt, b ộ s ưu t ập v ề con v ật, cây đôminô, lorico, b ảng ch ỉ môi tr ường ho ạt độ ng c ủa đố i t ượng. Kính lúp, các lo ại v ỏ ốc v ỏ sò cho tr ẻ tr ải nghi ệm. B ộ s ưu t ập nhóm, b ộ s ưu t ập cá nhân, tranh n ối, v ẽ 8
10. Một s ố đồ dùng chu ẩn b ị cho các ho ạt độ ng c ủa góc Toán và MTXQ - Đồ ch ơi v ới môn v ăn h ọc: Sử d ụng các b ức tranh r ời, các con r ối, mô hình cảnh v ật để tr ẻ t ạo c ảnh khi ch ơi, tr ẻ t ự k ể chuy ện theo tranh, t ập di ễn r ối Một s ố dùng góc V ăn h ọc Vi ệc chu ẩn b ị đồ dùng tôi đã có k ế ho ạch t ừ tr ước, trong đó vi ệc kết h ợp v ới ph ụ huynh c ủa tr ẻ để cùng chu ẩn b ị c ũng r ất c ần thi ết vì ph ụ huynh s ẽ hi ểu h ơn v ề các ho ạt độ ng c ủa con ở l ớp, hi ểu h ơn v ề đồ dùng các con ch ơi, hi ểu h ơn về góc ch ơi. Thông báo v ới ph ụ huynh v ề n ội dung ch ủ đề , ph ụ huynh ủng h ộ các tranh ảnh ho ặc đồ dùng không s ử d ụng n ữa mà phù h ợp v ới l ớp h ọc. Một s ố đồ dùng đồ ch ơi gợi ý khi chu ẩn b ị để áp d ụng cho các ch ủ đề : - Sưu t ầm các h ộp bánh k ẹo đủ hình d ạng để học v ề hình d ạng - Sưu t ầm các lo ại lá cây, h ột h ạt để h ọc v ề x ếp t ươ ng ứng, s ố l ượng. C ũng v ề tươ ng ứng ta có th ể l ấy đồ dùng c ủa góc n ấu ăn, bán hàng để ch ơi. VD: X ếp bát v ới thìa, đĩa; qu ả v ới gi ỏ, để cho tr ẻ liên k ết các góc ch ơi và áp d ụng khi s ử dụng. 9
11. - Chu ẩn b ị các bài v ẽ v ề “ N ối ” để tr ẻ h ọc v ề n ối đối t ượng này v ới m ột đối tượng khác. VD: N ối đồ vật gi ống nhau, n ối môi tr ường ho ạt độ ng cho các PTGT, các con v ật; nối th ức ăn cho con v ật - Chu ẩn b ị các mi ếng ghép tranh để ghép thành đối t ượng m ột cách hoàn ch ỉnh. VD: Các lo ại qu ả được c ắt làm 2-3 m ảnh; các con v ật có các b ộ ph ận d ời nh ư đuôi, chân, để tr ẻ ghép. - Chu ẩn b ị các quy ển s ưu t ập các nhân, s ưu t ập theo t ổ khuy ến khích tr ẻ sưu t ập các đồ dùng. - Chu ẩn b ị đồ ch ơi có s ẵn nh ư: Logico, b ảng chun, b ộ Con h ọc gi ỏi - Các lo ại cây, c ủ, PTGT tô màu c ắt d ời để g ắt d ấp dính. Kết qu ả thu được t ừ nh ững đồ dùng đồ ch ơi đó tôi cho tr ẻ th ực hi ện ngay các ho ạt độ ng nh ư: - Làm b ộ s ưu t ập v ề độ ng v ật đố i v ới các b ức tranh con v ật mà ph ụ huynh và học sinh mang đế n. - “Ti ệm sách Nhi Đồ ng” đố i v ới đợ t quyên góp ủng h ộ tranh truy ện cho lớp. - Cô giáo c ắt v ải thành hình tam giác, hình vuông và đơ m khuy, thùa khuy ết ở các m ảnh v ải đó để cho tr ẻ ch ơi ghép t ươ ng ứng 1-1. C ứ m ột hình vuông lại đóng cúc với m ột hình tam giác t ạo thành ngôi nhà. Ho ạt độ ng này còn giúp tr ẻ phát tri ển v ận độ ng tinh c ủa c ơ tay và ngón tay. Một điều mà giáo viên c ần l ưu ý là vi ệc l ựa ch ọn đồ dùng, đồ ch ơi đề đưa vào góc h ọc t ập, đó là đồ ch ơi giúp đạt được m ục đích giáo d ục Nhi ều giáo viên m ắc m ột l ỗi là ôm đồm, n ếu đồ dùng đồ ch ơi được ủng h ộ nhi ều h ơn d ự tính thì cô giáo c ần cân nh ắc và ch ọn l ọc ra các đồ ch ơi phù h ợp v ới ch ủ đề và ho ạt độ ng trong góc. Chính vì v ậy, n ếu cô c ảm th ấy đồ ch ơi đó không th ực s ự có tác d ụng thì không nên đư a vào, tránh tình tr ạng bi ến góc h ọc t ập thành nơi c ất gi ữ đồ dùng c ủa góc . Nh ững đồ dùng đồ ch ơi cho tr ẻ ho ạt ho ạt độ ng ở góc ch ơi này th ực s ự ph ải là đồ dùng đồ ch ơi có tính an toàn b ền và đa d ạng thì m ới kích thích được ho ạt động c ủa tr ẻ. 3.3. Bi ện pháp 3: Th ực hi ện hi ệu qu ả vi ệc bài trí s ắp x ếp đồ dùng, đồ ch ơi. Mu ốn cho tr ẻ ho ạt độ ng t ốt ở góc h ọc t ập thì việc s ắp x ếp đồ ch ơi ở góc học t ập là m ột v ấn đề mà tôi luôn luôn suy ngh ĩ sao cho s ự s ắp x ếp phù h ợp v ới nội dung c ủa ch ủ đề , ch ủ điểm có th ể giúp tr ẻ d ễ dàng s ử d ụng chúng cho ho ạt động tích c ực, ch ủ độ ng, độ c l ập c ủa mình. Đồ dùng đồ ch ơi không nh ững đa dạng mà ph ải nhi ều v ề s ố l ượng để tr ẻ không tranh giành nhau. Có th ể ch ủng lo ại mỗi hôm ch ỉ 2-3 lo ại đồ ch ơi nh ưng ph ải đả m b ảo đủ cho số l ượng tr ẻ ch ơi trong góc n ếu là đồ ch ơi cá nhân. Th ực t ế t ại l ớp h ọc c ủa tôi cho th ấy v ới giá đồ ch ơi cao h ơn tr ẻ, giá đang th ời kì bong tróc tôi đã s ử d ụng vi ệc đặ t các l ọ đồ dùng c ủa cô ở phía trên, đồ ch ơi đựng vào các r ổ màu s ắc s ặc s ỡ nh ằm át đi v ẻ c ũ k ỹ c ủa chi ếc giá đồ ch ơi. Lớp học c ũng nên g ần g ũi nh ư gia đình. N ếu cô giáo bài trí góc ch ơi ấm áp và ấp cúng nh ư gia đình c ủa tr ẻ tr ẻ s ẽ h ứng thú v ới góc ch ơi ấy r ất nhi ều. Ví nh ư t ại góc đọ c sách cô đặt nh ững chi ếc th ảm ng ồi cho tr ẻ ng ồi, đặt vào đó vài con thú bông m ềm 10
12. mại, kho ảng ng ăn cách gi ữa các góc nên đặt vài ch ậu hoa nh ỏ đả m b ảo an toàn, v ệ sinh ho ặc m ột cái cây cao h ơn đầu tr ẻ ở trong m ột góc khu ất khi ến tr ẻ nh ư ng ồi dưới tán c ủa cây đó. Tr ước h ết, c ăn c ứ vào th ực t ế c ủa l ớp tôi s ắp x ếp đồ ch ơi góc h ọc t ập c ơ bản thành 3 nhóm: Toán, Văn h ọc, Môi tr ường xung quanh. Ở t ừng nhóm đồ ch ơi cũng được s ắp x ếp khác nhau. Ví d ụ: - Nhóm toán: đồ dùng th ường để trên giá v ới các ng ăn nh ỏ khác nhau tr ẻ dễ th ấy, d ễ s ử d ụng. + - Nhóm môi tr ường xung quanh: sử d ụng nhi ều gi ỏ có tay xách đự ng các lo ại h ột h ạt, lô tô và th ường để tr ực ti ếp ở d ưới để tr ẻ có th ể quan sát được và ch ơi ngay v ới h ệ th ống các b ảng phân lo ại. - Nhóm v ăn h ọc: Có giá tranh truy ện luôn s ắp x ếp g ọn gàng, đẹp mắt. Đồ ch ơi là tranh ảnh nh ỏ, tranh truy ện tô màu có th ể để luôn trên bàn (v ở t ập tô, bút ) để tr ẻ ng ồi ngay ở đó để ho ạt độ ng. Ngoài ra góc tranh truy ện tôi để thêm các mô hình c ảnh v ật để tr ẻ có th ể t ạo cảnh để đóng k ịch, di ễn r ối, đọ c th ơ. Tại m ỗi góc tôi th ường đặt bàn cho tr ẻ ng ồi ch ơi trên bàn ho ặc đọ c sách truy ện trên bàn tránh gù l ưng tr ẻ và đảm b ảo kho ảng cách cho m ắt. 11
13. Sắp x ếp trong góc v ăn h ọc Với m ột không gian tuy còn nh ỏ và h ẹp nh ưng tôi c ũng đã b ố trí đồ ch ơi để cho trẻ được ho ạt độ ng theo nhóm ho ặc cá nhân m ột cách phù h ợp. VD: Ch ọn góc khu ất h ơn để các đồ ch ơi ho ạt độ ng cá nhân và góc chính gi ữa để các đổ ch ơi cho ho ạt độ ng nhóm. Ngoài vi ệc chu ẩn b ị đồ ch ơi phù h ợp thì vi ệc s ắp x ếp, bày bi ện đồ ch ơi cũng góp ph ần quan tr ọng t ới vi ệc thu hút tr ẻ ch ơi. Đồ ch ơi đôi khi không khéo s ẽ làm gi ảm h ấp d ẫn đố i v ới tr ẻ, cô giáo c ần l ưu ý xem nh ững lo ại đồ ch ơi nào để với nhau s ẽ đẹ p m ắt và kích thích tr ẻ. VD: Để nh ằm m ục đích cho tr ẻ ôn luy ện v ề hình d ạng, tôi đã x ếp r ất nhi ều nh ững đồ ch ơi v ới các lo ại hình khác nhau t ạo thành các mô hình ngôi nhà, con lật đậ t để thu hút s ự chú ý c ủa tr ẻ. Treo các b ức tranh được làm t ừ các hình hình học cho góc toán, tranh các nhân v ật ho ạt hình, nàng tiên cho góc v ăn h ọc. Đồ ch ơi ph ải được s ắp x ếp v ừa t ầm m ắt c ủa tr ẻ đặt trong các h ộp hay r ổ có kí hi ệu để tr ẻ d ễ t ự s ử d ụng được và d ễ s ắp x ếp l ại sau khi ch ơi. Một cách t ốt nh ất để gi ới thi ệu được đồ ch ơi ph ục v ụ cho các trò ch ơi ở góc học t ập là cô giáo nên cho tr ẻ ngoài vi ệc cùng cô làm đồ ch ơi thì tr ẻ còn có th ể t ự bàn b ạc để đưa ra cách s ắp x ếp đồ ch ơi phù h ợp, trên c ơ s ở g ợi ý c ủa cô. Cô giáo nên có nh ững ch ỗ để c ố định t ừng lo ại đồ dùng, đồ ch ơi b ằng cách cô dán ký hi ệu vào giá đồ ch ơi ho ặc gi ỏ đự ng đồ ch ơi. VD: Phân lo ại đồ dùng b ằng các h ộp s ữa t ận d ụng đã được dán màu bên ngoài để phân bi ệt. Ho ặc các r ổ nh ựa đỏ nh ỏ h ơn thì đựng h ột h ạt, còn nh ững r ổ xanh to hơn đựng lô tô, các gi ỏ mây thì đựng th ẻ ho ặc hình d ạng các lo ại Cô h ướng d ẫn tr ẻ dùng h ộp nh ựa trong d ễ nhìn để đự ng s ỏi, còn các con cá ng ựa thì dùng l ưới mang bu ộc l ại treo lên t ường, v ừa đẹp m ắt l ại ti ết ki ệm di ện tích s ử d ụng. 12
14. Chu ẩn b ị t ốt đồ dùng đồ ch ơi và s ắp x ếp h ợp lý đồ dùng đồ ch ơi trong góc học t ập khác h ẳn v ới các góc ch ơi khác nên cô giáo c ũng c ần ph ải xác đị nh được cách ti ếp c ận sao cho h ợp lý nh ằm giúp tr ẻ nâng cao hi ệu qu ả c ủa gi ờ ch ơi. Nếu sự chu ẩn b ị môi tr ường t ốt c ộng v ới s ự h ướng d ẫn c ủa cô h ợp lý thì tr ẻ được lôi cu ốn tích c ực vào các ho ạt độ ng khám phá, học t ập mà không chán. VD: H ướng d ẫn tr ẻ ch ơi ghép tranh t ừ nh ững mi ếng ghép nh ỏ thành b ức tranh hoàn ch ỉnh thì cô nên giao nhi ệm v ụ cho tr ẻ để tr ẻ t ừ mày mò bàn b ạc và t ự ghép, cô đóng vai trò là ng ười ki ểm tra. Ho ặc cho hai độ i thi đua gi ống nh ư hình th ức thi đua trong trò ch ơi trên truy ền hình. Tr ẻ cùng ghép tranh MTXQ 13
15. Cô h ướng d ẫn tr ẻ ch ơi b ộ ghép hình Còn v ới lo ại trò ch ơi h ọc t ập: gôlicô thì lo ại này tr ẻ ch ỉ được th ấy khi ở tr ường m ầm non, là lo ại trò ch ơi t ươ ng đối khó và ''trí tu ệ''. N ếu cô không h ướng dẫn thì tr ẻ khó có th ể ch ơi được nên cô có th ể d ạy tr ẻ ngay. Với nh ững trò ch ơi, đồ ch ơi đơ n gi ản thì cô có th ể h ướng d ẫn nhanh theo t ập th ể nhóm tr ẻ VD: Ch ơi ghép t ươ ng ứng, phân lo ại, ch ơi lô tô, ch ơi ghép ảnh, ghép hình Tr ẻ ôn cách ghép t ươ ng ứng, x ếp hình d ạng Còn v ới nh ững trò ch ơi khó, k ỹ n ăng ph ức t ạp hay trò ch ơi áp d ụng nhi ều tính n ăng khác nhau thì cô nên d ạy cho m ột vài tr ẻ nhanh nh ẹn thu ần th ục để cùng cô h ướng d ẫn b ạn cùng ch ơi. Không ch ỉ h ướng d ẫn tr ẻ ch ơi đơ n thu ần v ới đồ ch ơi mà trong khi h ướng d ẫn tu ỳ t ừng lo ại đồ ch ơi khác nhau cô có th ể h ỏi tr ẻ xem 14
16. ngoài cách ch ơi mà cô h ướng d ẫn ra thì tr ẻ còn phát hi ện ra xem có cách ch ơi nào khác không? Khi h ướng d ẫn tr ẻ ch ơi cô giáo c ần l ưu ý tác động đúng lúc, đúng th ời điểm để tránh làm tr ẻ m ất h ứng thú. Để giúp tr ẻ ho ạt động t ốt ở góc học t ập thì ngoài vi ệc t ổ ch ức t ốt v ề môi tr ường ho ạt độ ng, giáo viên c ần ph ải có s ự h ướng d ẫn, tác động hợp lý. Đây là nh ững ho ạt độ ng không th ể thi ếu trong vi ệc t ạo m ột góc h ọc t ập có hi ệu qu ả. 3.4. Bi ện pháp 4: Cùng tr ẻ t ạo đồ ch ơi và ch ơi v ới đồ ch ơi tự t ạo Th ực t ế cho th ấy tr ẻ con r ất h ứng thú v ới các thành qu ả lao độ ng c ủa mình và th ấy hãnh di ện v ề s ản ph ẩm mình t ạo ra. Bên c ạnh đó vi ệc t ạo ra các đồ dùng tự t ạo t ừ các nguyên v ật li ệu thiên nhiên ho ặc các ph ế li ệu có s ẵn s ẽ làm phong phú h ơn kho đồ dùng đồ ch ơi cho tr ẻ gây h ứng thú, b ất ng ờ, ti ện d ụng l ại d ễ làm, ti ết ki ệm cho cô và tr ẻ. Nguyên v ật li ệu để làm đồ ch ơi có th ể là v ỏ h ộp các tông, vỏ h ộp s ữa, ống hút, v ỏ sò, t ăm bông, lon bia, ho ặc ch ỉ đơn gi ản là gi ấy và lá cây 3.4.1 Tạo đồ ch ơi b ằng nguyên li ệu gi ấy - Dùng gi ấy để g ấp các hình d ạng v ới các lo ại kích th ước, màu s ắc khác nhau - Dùng gi ấy để g ấp thuy ền, bông hoa, m ũ ca-no, máy ảnh, Để t ạo thêm h ứng thú cho tr ẻ cô có th ể giao nhi ệm v ụ cho tr ẻ vveef nhà chu ẩn b ị để ngày mai đến l ớp th ực hi ện ho ặc th ực hi ện ngay ở nhà nh ờ b ố m ẹ giúp đỡ để hôm sau mang đế n l ớp ho ạt độ ng. Cô h ướng d ẫn tr ẻ gấp thuy ền 3.4.2. T ạo đồ ch ơi b ằng v ải v ụn Cô c ắt v ải thành các b ộ ph ận c ủa m ột đố i tượng nào đó rồi h ơ l ửa xung quanh cho không tu ột s ợi v ải, ví d ụ nh ư cái cây, các hình hình h ọc sau đó cô thùa khuy ết vào m ột m ảnh và đơ m cúc vào mảnh còn l ại. Cứ nh ư th ế cho h ết các m ảnh 15
17. theo d ự ki ến c ủa cô. Khi ch ơi tr ẻ ph ải đóng cúc các hình theo yêu c ầu c ủa cô để tạo ra chi ếc ô tô, cái thuy ền, ngôi nhà, cái cây . 3.4.3 Tạo đồ ch ơi b ằng nguyên li ệu thiên nhiên Tr ẻ luy ện x ếp t ươ ng ứng b ằng lá cây nh ặt ở sân tr ường Đây là lo ại đồ ch ơi d ễ ki ếm nh ất, tr ẻ thích thú nh ất và kinh t ế nh ất. Trong gi ờ ho ạt độ ng ngoài tr ời cô có th ể giao nhi ệm v ụ cho tr ẻ nh ặt lá cây, cành khô, qu ả khô dùng trong m ột s ố trò ch ơi h ọc t ập: t ập đế m, ghép hình, x ếp hình,t ạo nhóm theo s ố l ượng nhi ều h ơn ho ặc ít h ơn Cô c ũng có th ể giao cho tr ẻ mang ở nhà đến lớp cho đồ ch ơi thêm đa d ạng, phong phú l ại kích thích h ứng thú c ủa tr ẻ. 3.4.4. Làm b ộ s ưu t ập Tùy theo ch ủ đề , tùy theo bài h ọc cô cho tr ẻ làm nh ững b ộ s ưu t ập cá nhân và s ưu t ập theo nhóm. Khi làm b ộ s ưu t ập cô h ướng d ẫn tr ẻ và cho tr ẻ làm theo cá nhân thì 3-4 cá nhân m ột bàn, n ếu làm nhóm m ột nhóm kho ảng 3 tr ẻ. Vi ệc cho tr ẻ làm b ộ s ưu t ập này khi ến tr ẻ được c ủng c ố sâu h ơn v ề ki ến th ức trong ho ạt độ ng h ọc, rèn luy ện các k ĩ n ăng t ạo hình, bi ết h ợp tác và phân chia công vi ệc khi làm theo nhóm. Trên th ực t ế tr ẻ con ở l ớp tôi thích làm b ộ s ưu t ập, tr ẻ thích được mang hình ảnh b ố m ẹ tìm cho ở nhà mang đến l ớp c ắt c ắt dán dán và so sánh bình ph ẩm, m ỗi một tr ẻ đề u bi ết nâng niu quy ển s ưu t ập c ủa mình và tr ẻ còn thích thú h ơn khi được cô giáo cho mang v ề khoe v ới b ố m ẹ và giao cho nhi ệm v ụ cùng b ố m ẹ làm một, hai trang v ề m ột ch ủ đề nào đó. 16
18. Bộ s ưu t ập nhóm Tr ẻ có th ể làm b ộ s ưu t ập b ằng cách: s ưu t ập qua tranh ảnh, sách báo ho ặc sưu t ập t ừ thiên nhiên. Cô có th ể cho tr ẻ làm b ộ s ưu t ập cá nhân ở l ớp ho ặc giao cho tr ẻ tìm ki ếm ở nhà rồi mang đế n l ớp làm. - Ở ch ủ đề th ực v ật, cô cho tr ẻ s ưu t ập các lo ại cây, qu ả, h ạt - Ở ch ủ đề động vật, cô cho tr ẻ s ưu t ập các con v ật, phân lo ại theo môi tr ường sống - Ch ủ đề giao thông cho tr ẻ s ưu t ập các ph ươ ng ti ện giao thông đường th ủy, đường b ộ, đường s ắt, đường hàng không. Tranh ảnh các tình hu ống giao thông. - Khi h ọc v ề hình d ạng, cô cho tr ẻ t ự c ắt và dán các hình, sưu t ập các đồ dùng đồ ch ơi có hình d ạng gi ống hình đã h ọc ho ặc cho tr ẻ t ự tìm c ắt, dán để so sánh độ cao th ấp. - Ch ủ đề ngh ề nghi ệp cô cho tr ẻ s ưu t ập tranh ảnh v ề các ngh ề. - Ch ủ đề gia đìnhcho tr ẻ s ưu t ập các món ăn, đồ dùng gia đình, qu ần áo bé trai bé gái. - Ch ủ đề N ước và mùa hè cho tr ẻ s ưu t ầm trang ph ục m ừa hè, trang ph ục b ơi, các lo ại n ước gi ải khát Cô không ch ỉ cho tr ẻ làm ở l ớp mà có th ể cho tr ẻ mang v ề nhà cùng s ưu t ầm với b ố m ẹ theo ch ủ đề cô đưa ra, vi ệc này giúp tr ẻ b ước đầ u có thách nhi ệm v ới công vi ệc và giúp tr ẻ cùng b ố m ẹ nh ững kho ảng th ơi gian g ắn bó h ơn. 17
19. Tr ẻ làm b ộ s ưu t ập cá nhân về ch ủ đề Th ực v ật 3.5. Bi ện pháp 5: Tạo hình th ức ch ơi phong phú 3.5.1. Tổ ch ức ch ơi theo nhóm Vì sao tr ẻ c ần ch ơi theo nhóm trong góc h ọc t ập. Là b ởi vì b ất c ứ trò ch ơi nào n ếu tr ẻ được ch ơi cùng nhau tr ẻ không nh ững vui h ơn mà qua đó tr ẻ còn h ọc được r ất nhi ều điều: Kh ả n ăng h ợp tác, k ĩ n ăng chia s ẻ, kh ả n ăng ch ủ trì, tr ẻ được quan tâm chia s ẻ v ới nhau t ừ đó tr ẻ yêu nhau h ơn, bi ết chia s ẻ và h ọc được đứ c tính nh ường nh ịn. Đối v ới góc h ọc t ập thì vi ệc ch ơi nhóm là r ất c ần thi ết b ởi v ốn dĩ các trò ch ơi th ường khô khan, mang tính ch ất t ĩnh, không th ỏa mãn được tính hi ếu độ ng c ủa tr ẻ nên tr ẻ nhanh chán. ch ơi cùng nhau tr ẻ s ẽ ch ơi lâu h ơn và có hi ệu qu ả h ơn.Làm th ế nào để dạy tr ẻ bi ết cách ch ơi trong m ột nhóm b ạn? - Cô giáo cần khuy ến khích ở tr ẻ tính h ợp tác, chia s ẻ khi cùng b ạn tham gia vào nh ững ho ạt độ ng chung khác nhau. Điều c ơ b ản là giúp tr ẻ có được vai trò nh ất đị nh trong các cu ộc ch ơi chung, trong đó tr ẻ c ần giúp nhau để thành công. - Cô giáo tổ ch ức các nhóm ch ơi: Cô sẽ giao nhi ệm v ụ cho t ừng nhóm ch ơi, và yêu c ầu hoàn thành nhi ệm v ụ trong kho ảng th ời gian nh ất đị nh. Tr ẻ s ẽ cùng nhau trao đổi, suy ngh ĩ và cùng tìm ra đáp án. - Đôi khi cô giáo c ũng là m ột thành viên trong nhóm ch ơi để h ướng d ẫn tr ẻ và định h ướng cho tr ẻ nh ư m ột ng ười b ạn l ớn c ủa tr ẻ. - Cho tr ẻ t ự do tìm b ạn ch ơi để k ết nhóm v ới nhau và t ự phân công công vi ệc cho các nhóm và trong nhóm v ới nhau. Để tr ẻ bi ết cách s ắp x ếp và th ươ ng l ượng khi ch ơi t ập th ể. - Cô giáo c ần cho tr ẻ ch ơi luân phiên các ngày trong tu ần, đố i v ới nhóm còn yếu cô cho tr ẻ ch ơi 2 đến 3 hôm cùng nhau cho tr ẻ thành th ạo, đồ ng th ời cô giáo sắp x ếp b ạn khá và y ếu cùng ch ơi m ột nhóm để có th ể giúp đỡ l ẫn nhau. 18
20. Nhóm tr ẻ ch ơi góc v ăn h ọc Tr ẻ cùng ch ơi đoàn k ết v ới nhau góc toán 3.5.2. Tổ ch ức cho tr ẻ ch ơi theo hình th ức đóng vai Trong khi tr ẻ ch ơi theo nhóm cô có th ể h ướng d ẫn tr ẻ đóng vai trong nhóm ch ơi nh ư Cô giáo, L ớp tr ưởng đố i v ới l ớp h ọc toán, h ọc k ể chuy ện, ho ặc tr ẻ hóa thân vào các nhân v ật trong truy ện để đóng k ịch ho ặc đơn gi ản ch ỉ là tr ẻ cùng nhau t ự đóng k ịch theo câu chuy ện b ịa c ủa mình. Khi tr ẻ đi vào th ế gi ới t ưởng t ượng và đóng m ột vai trong đó, tr ẻ sẽ được học cách cùng nhau làm vi ệc để t ạo ra th ế gi ới k ỳ thú này và t ạo ra nh ững th ứ s ẽ 19
21. có trong th ế gi ới t ưởng t ượng đó c ủa tr ẻ. Ch ơi đóng vai trong góc h ọc t ập không ch ỉ giúp tr ẻ phát tri ển s ự t ưởng t ượng c ủa cá nhân, mà còn cho t ừng tr ẻ th ấy được rằng kh ả n ăng t ưởng t ượng riêng c ủa tr ẻ được h ỗ tr ợ b ởi kh ả n ăng t ưởng t ượng của b ạn khác. Cô tổ ch ức cho tr ẻ ch ơi theo nhi ều hình th ức đóng vai nh ư đóng vai l ớp h ọc, đóng vai trong gia đình, b ạn h ọc, anh ch ị em trong gia đình .Cô s ẽ cho tr ẻ bàn và giúp tr ẻ ch ọn vai ch ơi, n ội dung ch ơi cho phù h ợp v ới ch ủ đề . Ví d ụ: Ch ơi theo l ớp h ọc: M ột tr ẻ s ẽ đóng vai cô giáo, các tr ẻ trong nhóm s ẽ đóng vai h ọc sinh. Tr ẻ đóng vai cô giáo s ẽ giúp các b ạn khác ôn l ại ki ến th ức, đưa ra các câu đố cho các b ạn h ọc sinh. Cô s ẽ cho tr ẻ bàn và giúp tr ẻ ch ọn vai ch ơi, nội dung ch ơi cho phù h ợp v ới ch ủ đề . Trong góc v ăn h ọc, vi ệc đóng vai s ẽ mang cho tr ẻ nhi ều tr ải nghi ệm thú v ị và kích thích trí t ưởng t ượng c ủa tr ẻ . B ước đầ u cô giáo cùng tr ẻ đóng vai, sau đó để tr ẻ t ự th ực hi ện. Câu chuy ện có th ể là truy ện đã h ọc, c ũng có th ể là truy ện tr ẻ tự b ịa ra cho phù h ợp v ới các con r ối. Cô h ướng d ẫn tr ẻ đóng k ịch Cô giáo cùng tr ẻ đóng k ịch l ại câu chuy ện đã h ọc ho ặc t ự b ịa ra câu truy ện với nh ững con r ối tay mà mình thích. Điều này giúp cho tr ẻ phát tri ển ngôn ng ữ mạch l ạc, ng ữ điệu gi ọng nói và c ả c ử ch ỉ nét m ặt cùng bi ểu c ảm c ủa mình. Tr ẻ s ẽ th ấy t ự tin h ơn và m ạnh d ạn h ơn. Có m ột điều r ất d ễ nh ận th ấy ở l ớp tôi là các cháu r ất thích ho ạt độ ng đóng kịch, các cháu có th ể t ự bê gh ế ra và d ựng c ảnh, phát con r ối cho nhau và t ập ch ơi cùng nhau, nói nh ững câu h ội tho ại không ăn kh ớp v ới nhau và nh ặt ở các câu chuy ện tr ẻ nghe được nh ưng tr ẻ l ại vô cùng say mê và hào h ứng. Điều đó quan tr ọng h ơn nhi ều so v ới việc tr ẻ b ị bu ộc ph ải k ể đúng trình t ừ câu truy ện cô giao và ph ải nói đúng l ời tho ại. 20
22. Tr ẻ t ự đóng k ịch trong góc V ăn h ọc 3.5.3. Tổ ch ức cho tr ẻ ch ơi theo ý thích - Cô gi ới thi ệu góc h ọc t ập và nh ững đồ ch ơi trong góc h ọc t ập, gợi ý cho tr ẻ v ề ch ủ điểm và n ội dung c ủa ch ủ điểm nhánh trong tu ần để tr ẻ t ự t ổ ch ức cách ch ơi theo ý t ưởng c ủa tr ẻ. - Cô đư a ra g ợi ý cho tr ẻ v ề các ý t ưởng ở các góc ch ơi để cho tr ẻ t ự l ựa ch ọn và ch ơi theo ý thích c ủa tr ẻ. Tr ẻ r ủ nhau xem sách truy ện 21
23. Tr ẻ t ập k ể truy ện cho nhau nghe 3.5.4. Liên k ết v ới các nhóm khác Trong ho ạt độ ng góc, tr ẻ không ch ỉ ch ơi trong m ột nhóm ch ơi hay m ột góc ch ơi nh ất đị nh mà có th ể liên k ết cùng v ới nh ững nhóm ch ơi khác và góc ch ơi khác bằng các hình th ức ch ơi khác nhau. Điều này giúp tr ẻ kh ả n ăng linh ho ạt khi ch ơi và phát tri ển m ạnh kh ả n ăng giao ti ếp ứng x ử c ủa tr ẻ, t ạo cho tr ẻ s ự t ự tin, làm ch ủ tình hu ống và làm ch ủ cu ộc ch ơi. 3.6. Bi ện pháp 6: Quan tâm t ới các tr ẻ còn y ếu, tr ẻ có bi ểu hi ện r ối lo ạn c ảm xúc. Đối v ới t ất c ả các b ậc ph ụ huynh, ai đưa con đến tr ường c ũng mu ốn con mình được phát tri ển m ột cách toàn di ện, m ạnh d ạn, t ự tin tr ước đám đông. Đó là mong mu ốn chính đáng và c ũng là m ục tiêu c ủa ph ươ ng pháp d ạy h ọc m ới c ủa nghành h ọc m ầm non. Không ch ỉ d ạy cho tr ẻ ki ến th ức mà d ạy tr ẻ k ỹ n ăng s ống, dạy tr ẻ bi ết x ử lý ch ủ độ ng các tình hu ống. Tuy nhiên s ố lượng tr ẻ nhút nhát, r ối lo ạn c ảm xúc, hành vi, t ăng động gi ảm chú ý, kém m ạnh d ạn ngày càng nhi ều, điều đó đặ t ra cho các cô giáo m ầm non nh ất là các cô d ạy l ứa tu ổi bé m ột nhi ệm vụ đó là giúp tr ẻ hòa nh ập vào các ho ạt độ ng t ập th ể. Ở trong l ớp tôi có 3 cháu b ị r ối lo ạn chú ý và kh ả n ăng ki ềm ch ế c ảm xúc kém , 2 cháu còn non và nhút nhát nh ưng các cháu l ại r ất thích chơi cùng các b ạn, nên tôi th ường cho các cháu ch ơi cùng b ạn, ho ặc để các tr ẻ khá, tr ẻ m ạnh d ạn ch ơi cùng và h ướng d ẫn các b ạn đó. - Trong quá trình ch ơi các tr ẻ không ph ải lúc nào c ũng hòa nh ập và ch ịu nghe l ời. B ạn Xuân Đă ng ở l ớp là b ạn phát tri ển ngôn ng ữ ch ưa m ạch l ạc, hay ph ản đố i cô b ằng cách t ự đánh vào đầu và nói ph ủ đị nh ngay sau khi cô đưa ra yêu c ầu, VD: Cô nói “ Con đi ch ơi nào!” ngay l ập t ức b ạn Đă ng nói luôn “ Không đi” , hay “ Con x ếp hình nhé!” k ết qu ả là “ Không x ếp” , do v ậy để h ướng b ạn 22
24. Đă ng vào ch ơi trong góc cùng các b ạn tôi th ường “ nh ờ” m ột b ạn trong l ớp ra r ủ bạn Đă ng vào ch ơi cùng b ạn ch ơi r ất vui v ẻ. - Với tr ường h ợp c ủa b ạn Nh ật Nam thì b ạn b ị “ r ối lo ạn” “ không” và “ có” . “ Không.” nh ưng v ẫn làm. Đối v ới b ạn này khi nào b ạn ấy b ảo “ không ch ơi” mà vẫn ng ồi vào ch ơi, tôi ph ải nh ắc l ại nhi ều l ần “ Nam có ch ơi, Nam đang ch ơi”. Còn “không” là ph ải xua tay ra hi ệu. - Với b ạn Ng ọc Lam là khó ki ểm soát gi ọng nói và c ảm xúc, b ạn ấy nói l ắp r ất nhi ều và th ường hét to, c ười to th ể hi ện s ự s ợ hãi hay thích thú. Đối v ới b ạn này tôi th ường nói m ẫu th ật ch ậm và nhìn vào m ắt b ạn ấy để nói, b ạn ấy nh ắc l ại. Khi bạn ấy hét to, tôi nghiêm m ặt l ại và đặt m ột ngón tay lên môi. B ạn ấy sau m ột th ời gian là m ột tháng h ơn đã hi ểu v ấn đề . - Đối v ới 2 b ạn còn non so v ới các b ạn, các b ạn này hay khóc và không t ập trung khi ch ơi, tôi th ường cho các b ạn khá ch ơi cùng và h ướng d ẫn các b ạn ấy ch ơi. K ết qu ả các b ạn đó r ất thích và hòa đồng cùng các b ạn, các b ạn đó bớt cáu gắt ho ặc khóc lóc và không còn tình tr ạng ch ơi m ột mình. Cháu An Khánh và Đức Anh được 2 b ạn ch ơi cùng III. K ết qu ả Sau m ột quá trình áp d ụng sáng ki ến, nhằm ki ểm nghi ệm l ại k ết qu ả trên tr ẻ, tôi đã ch ọn 20 tr ẻ làm th ực nghi ệm , đây là nh ững tr ẻ t ươ ng đối đồ ng đề u về m ặt th ể ch ất c ũng nh ư kh ả n ăng nh ận th ức, tr ẻ được chia ra làm 2 nhóm mỗi nhóm 10 tr ẻ, nhóm 1 là nhóm th ực nghi ệm (áp d ụng gi ảng d ạy theo ý tưởng đề xu ất trên), nhóm 2 là nhóm đối ch ứng (gi ảng d ạy theo ph ươ ng pháp truy ền th ống) Khi học v ề ch ủ đề Giao thông, tôi đã t ạo 2 góc h ọc t ập khác nhau và áp dụng hai cách h ướng d ẫn tr ẻ khác nhau. 23
25. Nhóm 1- nhóm th ực nghi ệm Nhóm 2 - nhóm đối ch ứng - Chu ẩn b ị đầ y đủ đồ dùng, đồ - Chu ẩn b ị m ột s ố đồ dùng cho ch ơi, s ắp x ếp h ợp lý, thu ận ti ện, kích tr ẻ, s ắp x ếp theo khuôn m ẫu, ti ện cho thích tr ẻ ho ạt độ ng. thao tác c ủa cô khi s ắp x ếp. - Đồ ch ơi phù h ợp, nhi ều tác - Đồ dùng, đồ ch ơi không có s ự dụng giúp tr ẻ tích c ực khám phá tìm ch ọn l ọc k ỹ càng. tòi - Hướng d ẫn tr ẻ theo ch ủ ý c ủa - Cô h ướng d ẫn tr ẻ đúng lúc, cô, ngh ĩa là h ướng d ẫn t ất c ả các trò đúng th ời điểm, đúng đố i t ượng, phát ch ơi cho tr ẻ ch ơi. huy được kh ả n ăng tìm tòi sáng t ạo của tr ẻ. Kết qu ả th ực nghi ệm nh ư sau: Nhóm đối Nhóm th ực Nội dung ch ứng nghi ệm Sự t ập trung chú ý, h ứng thú và ch ủ 25% 95% động khi ch ơi. Kh ả n ăng khám phá, tìm tòi, sáng t ạo, 15% 78% tích c ực Đạt k ết qu ả trên tr ẻ khi ch ơi 28% 92% Bi ểu đồ th ể hi ện k ết qu ả 100% 95% 92% 78% 60% 40% 25% 28% 20% 15% 0% Sự t ập trung chú ý, Kh ả n ăng khám phá, Đạt k ết qu ả hứng thú, ch ủ độ ngkhi ch ơi. tìm tòi, sáng t ạo, tích c ực trên tr ẻ khi ch ơi Cách d ạy thông th ường Cách d ạy m ới 24
26. Sau một th ời gian áp d ụng nh ững bi ện pháp trên cùng v ới sự góp ý, ch ỉ đạ o c ủa ban giám hi ệu nhà tr ường, s ự h ỗ tr ợ góp ý c ủa các giáo viên trong nhóm l ớp, Tôi th ấy kết qu ả nh ư sau. Đối v ới giáo viên: N ắm ch ắc nội dung, ph ươ ng pháp t ổ ch ức m ột gi ờ ho ạt động góc cho tr ẻ đặ c bi ệt là góc h ọc t ập. Cô có th ể cho tr ẻ liên k ết góc h ọc t ập với các nhóm khác t ạo s ự m ới l ạ cho góc h ọc t ập. Có nhi ều kinh nghiêm trong vi ệc l ựa chon đồ ch ơi cho tr ẻ ch ơi ở góc h ọc t ập. Nâng cao tay ngh ề làm đồ ch ơi tự t ạo cho tr ẻ. Đối v ới tr ẻ: Tr ẻ ch ủ độ ng h ơn khi ch ơi, h ứng thú và tích c ực trong khi ch ơi. Trẻ có s ự ti ếp thu m ạnh d ạn h ơn, s ử d ụng đồ ch ơi khéo léo h ơn, bi ết t ạo t ạo nhi ều s ản ph ẩm đẹ p h ơn, và có nhi ều sáng t ạo trong vi ệc s ử d ụng đồ ch ơi vào mục đích ho ạt độ ng c ủa góc h ọc t ập. Tr ẻ bi ết cách t ổ ch ức nh ững trò ch ơi trong góc h ọc t ập sáng t ạo không l ặp l ại. Nh ư v ậy qua các bi ện pháp đã áp d ụng tôi th ấy tr ẻ th ực s ự ho ạt độ ng tích cực và ch ủ độ ng h ơn trong góc h ọc t ập. IV. KẾT LU ẬN VÀ KHUY ẾN NGHỊ 1. Kết lu ận Tổ ch ức ch ơi cho tr ẻ ở góc h ọc t ập th ường khô và ít gây s ự chú ý cho tr ẻ do vậy giáo viên c ần - Lên k ế ho ạch rõ v ề góc ch ơi, chu ẩn b ị t ốt góc ch ơi và b ầy bi ện s ắp x ếp đò dùng đẹp m ắt m ục đích s ử d ụng rõ ràng - Sưu t ầm và ngh ĩ ra nhi ều trò ch ơi m ới l ạ - Các trò ch ơi có n ội dung phù h ợp ch ủ đề , hấp d ẫn và thu hút tr ẻ, vì v ậy tr ẻ tích c ực, h ứng thú tham gia vào các ho ạt độ ng h ơn. - Khi tham gia vào các trò ch ơi, tr ẻ không nh ững được phát tri ển t ư duy, ngôn ng ữ mà còn được rèn luy ện thêm các t ố ch ất th ể l ực c ũng nh ư m ở r ộng thêm vốn ki ến th ức v ề môi tr ường xung quanh. - Đặc bi ệt cho tr ẻ làm quen với nh ững trò ch ơi trong góc h ọc t ập có ý ngh ĩa rất l ớn đố i v ới s ự phát tri ển c ủa tr ẻ. B ởi vì khi tham gia vào trò ch ơi đòi h ỏi não bộ ph ải ho ạt độ ng tích c ực, kh ả n ăng ghi nh ớ, tìm ra nh ững cách th ức m ới trong khi ho ạt độ ng vui ch ơi và t ăng c ường sự phát tri ển nh ận th ức, ho ạt độ ng t ư duy, trí t ưởng t ượng sáng t ạo c ủa tr ẻ. Dưới đây là m ột s ố bài h ọc kinh nghi ệm: - Góc ch ơi h ọc tập là m ột góc ch ơi quan tr ọng nó giúp tr ẻ c ũng c ố ki ến th ức, phát tri ển t ư duy, nh ận th ức cho tr ẻ. Tuy nhiên tr ẻ th ường không thích góc ch ơi này. Chính vì v ậy giáo viên c ần th ường xuyên t ổ ch ức cho tr ẻ tham gia ho ạt độ ng và tạo điều ki ện cho tr ẻ tham gia m ột cách h ứng thú. Ở góc ch ơi này giáo viên ph ải đầ u t ư nhi ều, sáng t ạo nhi ều đồ dùng, đồ ch ơi đẹp, h ấp d ẫn, thường xuyên thay đổi các hình th ức ch ơi, khuy ến khích tr ẻ ch ơi thông qua l ời gi ới thi ệu và hướng d ẫn c ủa cô tạo môi tr ường ho ạt độ ng tích c ực, kh ơi g ợi nh ững ý t ưởng ở tr ẻ, động viên khuy ến khích nh ững sáng t ạo c ủa tr ẻ để tránh nhàm chán cho tr ẻ. - Đối v ới giáo viên ph ải t ự trau d ồi ki ến th ức, nâng cao trình độ chuyên môn, t ăng c ường h ọc h ỏi để có th ể t ổ ch ức ho ạt độ ng cho tr ẻ t ốt nh ất.th ống nh ất 25
27. ph ươ ng pháp d ạy gi ữa giáo viên trong l ớp, th ường xuyên trao đổi k ết h ợp ch ặt ch ẽ v ới ph ụ huynh trong vi ệc ch ăm sóc, giáo d ục tr ẻ. 2. Khuy ến ngh ị - Đầu t ư kinh phí, th ời gian đồ ng th ời h ướng d ẫn, khuy ến khích giáo viên tích c ực nghiên c ứu, sáng t ạo thêm nhi ều h ọc li ệu m ới, nhi ều ho ạt động m ới, h ấp dẫn tr ẻ và có hi ệu qu ả để ph ục v ụ cho công tác giáo d ục tr ẻ. - Tạo điều ki ện để giáo viên được tham quan môi tr ường và d ự gi ờ học h ỏi kinh nghi ệm đồ ng nghi ệp, tham gia các bu ổi t ọa đàm, t ập hu ấn để giáo viên có c ơ hội h ọc h ỏi thêm nhi ều kinh nghi ệm t ổ ch ức các ho ạt độ ng h ọc t ập và vui ch ơi cho tr ẻ. Xin chân thành c ảm ơn ! XÁC NH ẬN C ỦA TH Ủ TR ƯỞNG ĐƠN V Ị Cầu Gi ấy, ngày 10 tháng 04 n ăm 2014 Tôi xin cam đoan đây là SKKN c ủa mình vi ết, không sao chép n ội dung c ủa ng ười khác. Nguy ễn Th ị Dung 26
28. TÀI LI ỆU THAM KH ẢO 1. H ướng d ẫn th ực hi ện đổ i m ới hình th ức t ổ ch ức ho ạt độ ng giáo d ục tr ẻ 3 - 4 tu ổi (NXB Giáo d ục Vi ệt Nam- 2007) 2. H ướng d ẫn th ực hi ện ch ươ ng trình giáo d ục m ầm non M ẫu giáo bé 3 - 4 tu ổi (NXB Giáo d ục Vi ệt Nam - 2008) 3. Ch ươ ng trình ch ăm sóc giáo d ục m ẫu giáo và h ướng d ẫn th ực hi ện tr ẻ 3-4 tu ổi (NXB Giáo d ục Vi ệt Nam - 2009) 5. Tuy ển t ập trò ch ơi, bài hát, th ơ ca, truy ện, câu đố theo ch ủ đề tr ẻ 3-4 tu ổi. (Vi ện chi ến l ược và ch ươ ng trình giáo d ục - 2008) 6. Ngu ồn t ư li ệu trên m ạng internet. 27