Sáng kiến kinh nghiệm một số biện pháp phát triển lĩnh vực thẫm mỹ (Âm nhạc) cho trẻ 3 - 4 tuổi thông qua hoạt động dạy kỹ năng ca hát

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm một số biện pháp phát triển lĩnh vực thẫm mỹ (Âm nhạc) cho trẻ 3 - 4 tuổi thông qua hoạt động dạy kỹ năng ca hát

1. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN LĨNH VỰC THẪM MỸ ( ÂM NHẠC) CHO TRẺ 3 - 4 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG DẠY KỸ NĂNG CA HÁT
2. A. Phần mở đầu I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI, SÁNG KIẾN, GIẢI PHÁP: Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, là nền tảng đầu tiên của ngành Giáo dục đào tạo. Chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường mầm non tốt có tác dụng rất lớn đến chất lượng giáo dục ở bậc học tiếp theo. Giáo dục mầm non có mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng nh»m giáo dục toàn diện cho trẻ về thể chất, tình cảm, đạo đức, thẩm mỹ, trí tuệ là cơ sở để hình thành nªn nhân cách con người mới XHCN Việt Nam và chuẩn bị những tiền đề cần thiết cho trẻ bước vào trường tiểu học được tốt. Như Bác Hồ kính yêu đã nói: “ Giáo dục mầm non tốt sẽ mở đầu cho một nền giáo dục tốt”. Trường mầm non có nhiệm vụ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục các cháu, bồi dưỡng cho các cháu trở thành người công dân có ích. Muốn thực hiện được điều đó, trước hết người gi¸o viªn phải cã tr×nh ®é vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô ®Ó trang bÞ cho trÎ nh÷ng kiÕn thøc toµn diện về c¸c môn häc phải nhận thức đúng về nhiệm vụ, môc ®Ých - yªu cầu, néi dung cña ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc mÇm non míi. Năm học 2012 - 2013 là năm học toàn ngành tiếp tục thực hiện tốt cuộc vận động “Hai không” với 4 nội dung; Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục; Không vi phạm đạo đức nhà giáo và học sinh không ngồi nhầm lớp; Và cuộc vận động học tập làm theo tấm gương, đạo đức Hồ Chí Minh. Tiếp tục thực hiện tốt việc nâng cao chất lượng giáo dục là nội dung hàng đầu trong năm học 2012 - 2013 mµ tr­êng mÇm non tôi công tác ®Æt ra. Với trách nhiệm lớn lao của một giáo viên chủ nhiệm lớp mẫu giáo bé, tôi luôn suy nghĩ làm thế nào để nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ được tốt. Đây là nhiệm vụ quan trọng và cần phải có sự nỗ lực phấn đấu, quyết tâm cao. Cần phải chú trọng công tác chuyên môn, làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục, công tác nâng cao chất lượng giáo dục trẻ nhằm duy trì và phát triển chất lượng giáo dục trong nhà trường ngày càng đi lên đáp ứng với yêu cầu sự nghiệp giáo dục mầm non trong thời đại hiện nay. Là một giáo viên mầm non, rất tâm huyết với nghề dạy trẻ. Tôi nhận thấy trẻ em bây giờ rất thông minh và lanh lợi. Tôi luôn mong muốn truyền đạt thật
3. nhiều kiến thức cho trẻ, giúp trẻ phát triển hết những khả năng vốn có. Chính vì điều đó tôi đã luôn trăn trở, tìm tòi và sáng tạo, để tìm ra những cách thức hay, những phương pháp tốt nhất cho bài giảng của mình. Trong tất cả các môn học của trẻ tôi đặc biệt yêu thích bộ môn âm nhạc, có lẽ vì bản thân âm nhạc đã mang nhiều thế mạnh. Chính vì vậy mà tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp phát triển lĩnh vực thẫm mỹ ( Âm nhạc) cho trẻ 3 - 4 tuổi thông qua hoạt động dạy kỹ năng ca hát”. II. ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI, SÁNG KIẾN, GIẢI PHÁP: Nội dung đề tài sẽ có nhiều người lựa chọn để viết song mỗi độ tuổi, mỗi vùng miền, mỗi trường sẽ có một đặc trưng, giải pháp riêng không ai viết giống nhau cả. Với đề tài này tôi đưa ra 6 giải pháp song điểm mới của đề tài mà tôi chú trọng là hoạt động dạy kỹ năng ca hát thông qua các thời điểm hoạt động trong ngày và các hoạt động học khác ở trường mầm non; Quan tâm đánh giá trẻ trong hoạt động âm nhạc để có biện pháp bồi dưỡng phù hợp; Tổ chức dạy ca hát cho trẻ đạt hiệu quả. Vì nó có một vai trò hết sức quan trọng trong chương trình giáo dục trẻ em ở lứa tuổi mầm non đặc biệt là trẻ 3 tuổi . Trong chương trình giáo dục Mầm non mới, bộ môn giáo dục âm nhạc là bộ môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích , là nguồn hứng thú mạnh mẽ để giúp trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện thiết thực cho các hoạt động giáo dục. Nói cách khác có thể coi âm nhạc là bộ phận không thể tách rời với công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Tham gia vào các hoạt động âm nhạc sẽ dể dàng giúp trẻ tích lũy thêm về các kỹ năng tri giác cách thức thể hiện tác phẩm âm nhạc. Cảm nhận và làm quen sự đa dạng linh hoạt của tiết tấu sự phong phú gợi cảm của giai điệu âm nhạc, lúc lên bổng, lúc xuống trầm, hình thành cho trẻ các thói quen về kỹ năng ca hát góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ. III. PHẠM VI ÁP DỤNG ĐỀ TÀI Một số biện pháp phát triển lĩnh vực thẩm mỹ ( Âm nhạc) cho trẻ 3 - 4 tuổi thông qua hoạt động dạy kỹ năng ca hát được hội đồng khoa học nhà trường xếp loại tốt và áp dụng ở trường Mầm non nói chung và lớp mẫu giáo bé tôi đang dạy nói riêng. B. Néi dung
4. I. THỰC TRẠNG NỘI DUNG CẦN NGHIÊN CỨU: Âm nhạc vốn rất gần gũi với trẻ em nhưng ở những năm đầu tiên của cuộc sống, những phản ứng vui vẻ của trẻ khi nghe âm nhạc vẫn còn mơ hồ, thậm chí nhiều khi còn lẫn lộn giữa âm nhạc với các âm thanh khác nhau ở xung quanh. Khi trẻ bước vào tuổi mẫu giáo, nhất là từ 3 tuổi trở lên thì trẻ đã cảm nhận được những bài hát và những điệu nhạc này.Tuy nhiên lòng yêu thích âm nhạc ở các cháu lại ở nhiều mức độ khác nhau. Có cháu yêu đến độ say mê, có cháu lại rất thờ ơ khi nhạc vang lên. Và mức độ yêu âm nhạc phần lớn do hoàn cảnh cuộc sống, giáo dục của người lớn xung quanh. Vì thế cho nên giáo dục âm nhạc là phương tiện giáo dục thẩm mỹ, giáo dục đạo đức, góp phần phát triển trí tuệ và có sự tác động lớn đến sự phát triển tâm sinh lí của trẻ. Hoạt động âm nhạc là một bộ môn rất quan trọng không thể thiếu được đối với trẻ mầm non. Âm nhạc giúp trẻ cảm nhận cuộc sống hàng ngày gần gũi, xung quanh trẻ. Âm nhạc giúp còn mang đến cho trẻ những trạng thái vui vẻ, hồn nhiên, qua những lời ca, tiếng hát. Trẻ biết được tình cảm của ông bà, cha mẹ đối với trẻ , giúp trẻ càng say sưa ca hát hơn. Âm nhạc đối với trẻ là một thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc. Âm nhạc tác động rất bổ ích ngay từ khi con người đang nằm trong bụng mẹ, và khi trẻ đang nằm nôi đã nghe lời ru à ơi của bà, của mẹ. Tâm hồn trẻ ngây thơ trong sáng, luôn vui vẽ, cho nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu đối với trẻ. Chính vì thế âm nhạc được coi là một phương tiện giáo dục toàn diện nhân cách cho trẻ . Giáo dục âm nhạc trong trường Mầm non là giáo dục cho trẻ lòng yêu âm nhạc, biết cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động như: Dạy trẻ ca hát, vận động, múa, trò chơi âm nhạc. Đặc biệt đối với trẻ 3 - 4 tuổi giáo dục âm nhạc đã đem lại những ấn tượng khó quên, những lời ca tiếng hát giúp trẻ hình thành trong tâm hồn, tạo điều kiện cho trẻ phát triển thị hiếu âm nhạc. Đây chính là tiền đề ban đầu giúp trẻ biết lựa chọn, đánh giá tác phẩm âm nhạc và biết cách trình bày ở mức độ đơn giản. Giáo dục âm nhạc còn hình thành cho trẻ lòng yêu Tổ quốc , yêu thiên nhiên, tình yêu thương con người rộng lớn. Hình thành và phát triển thói quen tốt trong sinh hoạt tập thể. Đó chính là tổ chức, kỹ luật, tự chủ, mạnh dạn trước mọi người. Giáo
5. dục âm nhạc còn là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, củng cố kiến thức qua học tập, vui chơi trong cuộc sống. Ca h¸t lµ mét trong nh÷ng néi dung cña gi¸o dôc ©m nh¹c, nã lµ lo¹i h×nh nghÖ thuËt cã gi¸ trÞ biÓu c¶m cao, v× nã t¸c dông ®Õn ng­êi nghe vÒ c¶ ©m nh¹c vµ lêi ca, nã ph¶n ¸nh cuéc sèng sinh ho¹t, t©m t­ t×nh c¶m cña con ng­êi vµ nã gÇn gòi víi con ng­êi ®­îc ®«ng ®¶o c«ng chóng yªu thÝch. Trong tr­êng MÇm non, ca h¸t lµ mét ho¹t ®éng ®­îc thùc hiÖn th­êng xuyªn liªn tôc vµ ®­îc lång ghÐp c¸c ho¹t ®éng cña trÎ nã lµ cÇu nèi gi÷a ho¹t ®éng nµy víi ho¹t ®éng kh¸c vµ nã lu«n lu«n t¹o nguån c¶m høng m¹nh mÏ nhÊt ®Ó l«i cuèn trÎ tËp tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng. * Thuận lợi: Qua nhiÒu n¨m gi¶ng d¹y, t«i ®­îc båi d­ìng vÒ chuyªn m«n do Phßng Gi¸o dôc LÖ Thuû triÓn khai tËp huÊn réng r·i vÒ c¸c tr­êng MÇm non, ®Õn tõng gi¸o viªn tõ trung t©m ®Õn tËn miÒn nói, Víi nhiÒu gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶. Bªn c¹nh ®ã, viÖc d¹y kü n¨ng ca h¸t cho trÎ, t«i lu«n chuÈn bÞ rÊt chu ®¸o vÒ gi¸o ¸n, ®å dïng trùc quan nh­ : §µn, b¨ng ®Üa, trang phục, mũ múa Khi tæ chøc ho¹t ®éng t«i lu«n s¸ng t¹o vµ linh ho¹t nh»m l«i cuèn trÎ tËp trung vµo giê ho¹t ®éng ©m nh¹c. N¨m häc 2012 - 2013 t«i ®­îc nhµ tr­êng ph©n c«ng d¹y líp mÉu gi¸o bé 3 - 4 tuæi theo ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc MÇm non míi, líp häc cã ®ñ diÖn tÝch réng, tho¸ng m¸t, c¬ së vËt chÊt ®Çy ®ñ. Bªn c¹nh ®ã ®­îc sù quan t©m chØ ®¹o s¸t sao vÒ chuyªn m«n cña ban gi¸m hiÖu nhµ tr­êng t¹o ®iÒu kiÖn mua s¾m trang thiÕt bÞ vÒ bé m«n ©m nh¹c nh­ : M¸y vi tÝnh, đàn ooc gan, b¨ng ®Üa, trang phục qu¹t móa, ph¸ch gâ vµ t«i lµm thªm c¸c lo¹i mò ©m nh¹c theo chñ ®Ò vµ ®å dïng ©m nh¹c. MÆt kh¸c, líp t«i cã 25 ch¸u vµ 15 ch¸u ®· ®­îc häc qua lớp nhà trẻ. V× thÕ ch¸u rÊt tÝch cùc, høng thó tham gia vµo ho¹t ®éng, NhÊt lµ bé m«n ©m nh¹c, lo¹i tiÕt ca h¸t. TrÎ ch¨m chó l¾ng nghe c« h¸t mÉu vµ h¸t theo c« ®­îc c¶ bµi. Bản thân tôi có trình độ trên chuẩn, có năng khiếu về âm nhạc và rất yêu thích bộ môn này. MÆc dï cã nh÷ng thuËn lîi nh­ vËy nh­ng b¶n th©n t«i gÆp mét sè khã kh¨n sau: * Khã kh¨n: Lµ mét líp cã sè l­îng trÎ lµ 25 ch¸u nh­ng trong ®ã cã 10 ch¸u ch­a qua líp
6. nhà trẻ nªn cßn rôt rÌ, nhót nh¸t vµ trẻ 3 tuổi phát âm chưa chuẩn, cã mét sè cßn nãi l¾p, nói chớt, nói chưa rõ, hay khóc nhè nªn ch­a ch¨m chó vµo giê ho¹t ®éng. Nªn dÉn ®Õn mét sè ch¸u h¸t ch­a thuéc, h¸t ch­a trän c¶ c©u. Bªn c¹nh ®ã, c¬ së vËt chÊt trang thiÕt bÞ d¹y häc, ®å dïng phôc vô cho bé m«n ©m nh¹c cßn h¹n chÕ. Mét sè phô huynh ë vïng ven ch­a thËt sù quan t©m ®Õn viÖc häc cña bé m«n ©m nh¹c, bëi hä ch­a hiÓu t¸c dông vµ tÇm quan träng cña bé m«n nµy. Víi nh÷ng khã kh¨n trªn, b¶n th©n t«i lu«n suy t×m tßi nh÷ng biÖn ph¸p , gi¶i ph¸p tèi ­u nhÊt ®Ó thùc hiÖn. ChÝnh v× thÕ b¶n th©n t«i m¹nh d¹n chän ®Ò tµi “Một số biện pháp phát triển lĩnh vực thẫm mỹ ( Âm nhạc) cho trẻ 3 - 4 tuổi thông qua hoạt động dạy kỹ năng ca hát”. Tõ thùc tÕ líp häc, t«i tiÕn hµnh kh¶o s¸t trªn líp. Vµo ®Çu th¸ng 9, t«i tiÕn hµnh kh¶o s¸t ®Ó ®¸nh gi¸ vÒ thùc chÊt vµ kh¶ n¨ng cña trÎ, xem kü n¨ng ca h¸t cña trÎ thÓ hiÖn ë trªn tiÕt häc. T«i ®¸nh gi¸ c¸c møc ®é Tèt, kh¸, trung b×nh, yÕu, ®Ó tõ ®ã cã kÕ ho¹ch båi d­ìng cô thÓ: TrÎ TRẺ HÁT THUỘC BÀI HÁT HÁT ĐÚNG NHẠC, ĐÚNG GIAI ĐIỆU, NHỚ TÊN TÁC GIẢ XÕp lo¹i Sè l­îng % Sè l­îng % Tèt 5 20 5 20 Kh¸ 7 28 6 24 TB 9 36 10 40 YÕu 4 16 4 16 Tõ kÕt qu¶ ®iÒu tra thùc tiÔn cña líp . B¶n th©n t«i vµ trÎ cã mét sè h¹n chÕ nh­ sau : *VÒ phÝa gi¸o viªn : C« gi¸o ch­a g©y ®­îc høng thó víi trÎ ®Õn c¸c t¸c phÈm ©m nh¹c.Cßn h¹n chÕ vÒ viÖc rÌn luyÖn kü n¨ng ca h¸t cho trÎ, trÎ cßn gß bã trong viÖc d¹y trÎ ca h¸t theo kiÓu thuéc lßng c¸c lêi ca cña c¸c bµi h¸t .Gi¸o viªn ch­a ®Çu t­ vÒ nghÖ thuËt, kü n¨ng d¹y trÎ ca h¸t. C¸c bµi h¸t d¹y trÎ cßn phô thuéc vµo ch­¬ng tr×nh, ch­a s¸ng t¹o s­u tÇm c¸c bµi h¸t ngoµi ch­¬ng tr×nh ®­a vµo d¹y trÎ. * VÒ phÝa trÎ: Mét sè trÎ cßn nhót nh¸t khi tham gia vµo c¸c ho¹t ®ộng ca h¸t, chưa biết thể hiện tình cảm của mình đối với bài hát.
7. TrÎ h¸t cßn sai mét sè lêi khã vµ h¸t kh«ng râ lêi bµi h¸t. TrÎ ch­a t¹o ®­îc ©m thanh hîp lý khi h¸t ( khi th× trÎ h¸t to, khi th× h¸t nhá, khi th× la hÐt. ) Khi trÎ h¸t ch­a hoµ quyÖn giäng h¸t cña m×nh vµo tËp thÓ, hát lỡ nhịp, chưa đúng giai điệu. II. GIẢI PHÁP thùc hiÖn: Qua tr×nh gi¶ng d¹y vµ t×m tßi suy nghÜ, b¶n th©n t«i ®· t×m ra mét sè biÖn ph¸p sau ®Ó ¸p dông vµo “Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l­îng d¹y kü n¨ng ca h¸t cho trÎ 3 - 4 tuæi”. 1.LËp kÕ ho¹ch ho¹t ®éng ©m nh¹c, chuẩn bị bài của giáo viên : Tõ thùc tÕ líp nh­ vËy , t«i b¾t ®Çu lµm kÕ ho¹ch cho c¶ n¨m häc, lÜnh vùc ©m nh¹c ®ñ sè tiÕt cho chñ ®Ò, từng tháng kÕ ho¹ch ghi rá c¸c bµi s¾p häc, s¾p d¹y cho trÎ lµm quen tr­íc giê ho¹t ®éng chung . C« chó ý ®Õn nh÷ng trÎ yÕu , båi d­ìng trÎ cã n¨ng khiÕu vÒ ©m nh¹c .Chó träng bæ sung cho trÎ lµm quen c¸c bµi h¸t s¾p häc vµo c¸c thêi ®iÓm ®ãn, tr¶ trÎ, ho¹t ®éng ngoµi trêi, ho¹t ®éng gãc, sinh ho¹t chiÒu , mäi lóc, mäi n¬i vµ c¸c giê häc kh¸c. Để tổ chức tốt giờ hoạt động âm nhạc dạy kỹ năng ca hát đòi hỏi mỗi một giáo viên chuẩn bị giáo án, xác định rõ mục tiêu bài dạy, nội dung trọng tâm của bài, phải truyền đạt kiến thức cho các trẻ ra sao? Chính vì thế tôi phải biết kiên trì, cần mẫn học thuộc giáo án, mũ âm nhạc, trang phục của cô và trẻ, luyện đàn, giọng hát nhằm tạo hứng thú, thu hút và lôi cuốn trẻ vào hoạt động học để giúp trẻ cảm thụ âm nhạc một cách chính xác. 2 . Dạy trẻ kỹ năng ca hát thông qua các thời điểm hoạt động trong ngày và hoạt động khác trong trường mầm non: Trong thùc tÕ d¹y ca h¸t cho trÎ mÉu gi¸o cho ta thÊy n¨ng lùc tiÕp thu thÈm mü vÒ ©m nh¹c cña trÎ kh«ng thÓ tù nã mµ ph¸t triÓn ®­îc , mµ ph¶i tr¶i qua mét qu¸ tr×nh : häc mµ ch¬i - ch¬i mµ häc vµ ë mäi lóc mäi n¬i . ChÝnh v× thÕ ë mäi lóc mäi n¬i chóng ta cÇn cho trÎ lµm quen víi ho¹t ®éng ca h¸t *Giờ đón trẻ : Giờ đón trẻ là lúc cần tạo không khí vui vẻ, lôi cuốn trẻ đến trường, vì các cháu chưa tự giác. Giai đoạn này trẻ tạm thời bứt ra những tình cảm âu yếm mà bố mẹ dành
8. cho để đến trường, lúc này âm nhạc góp phần tác động rất lớn. Biết rằng biện pháp này rất bình thường đối với tất cả giáo viên ở hầu hết các trường, huyện nhưng một số giáo viên chưa biết chọn những ca khúc nào cho phù hợp và tôi đã suy nghĩ, đưa ra một số bài hát rất lôi cuốn trẻ như : ca khúc “Em đi Mẫu giáo” sáng tác Dương Minh Viên bởi vì bài hát có nhịp điệu vừa phải, sắc thái vui vẻ trong lời ca : “ Nắng vừa lên em đi Mẫu giáo mừng vui đón em vào trường ” Rồi những bài “Cháu đi Mẫu giáo” của Phạm Thanh Hưng, bài “Trường chúng cháu là trường Mầm non”của Phạm Tuyên. Hoà với khung cảnh thiên nhiên, niềm phấn chấn đến trường của trẻ qua bài hát “Con chim hót trên cành cây”. Rồi một ngày mới lại bắt đầu sôi động với âm thanh và màu sắc thiên nhiên qua bài “Vui đến trường” của Hồ Bắc. Ngoài ra, để tạo cho trẻ nền nếp trước khi vào lớp phải lễ phép, tự tin qua bài “Lời chào buổi sáng”của Nguyễn Thị Nhung nhắc nhở cháu phải chào bố mẹ Cho trẻ nghe những bài trẻ có thể hát theo được như ở trên. Ngoài tác động âm nhạc còn giúp trẻ làm quen, củng cố các bài trong chương trình trẻ phải học hát. Còn có nhiều bài hát không cần trẻ phải hát được cũng tạo không khí vui vẻ khi đến trường: “Đi học” của Bùi Đình Thảo, “Bài ca đi học” của Phan Trần Bảng không chỉ giúp trẻ làm quen, nhận biết cuộc sống xung quanh mà còn chăm từng bữa ăn giấc ngủ : “Cô giáo như mẹ hiền”, “Ngày đầu tiên đi học” của Nguyễn Ngọc Thiện. * Giờ thể dục sáng: Khi tiếng nhạc vang lên trẻ ra tập thể dục ngoài sân trường, tôi luôn rèn cho trẻ cách dãn hàng, dồn hàng và tập các động tác theo nhịp, lời bài hát để giúp trẻ hát đúng giai điệu, thuộc lời bài hát. VD: Tập theo nhịp bài hát “ Trường chúng cháu là trường Mầm non”. * Giờ hoạt động học: Ngoài giờ âm nhạc, còn tổ chức nghe nhạc trong các giờ hoạt động khác. Đây là phương pháp giáo dục tổng hợp đạt hiệu quả cao. Qua thực tế, trong các giờ dạy trẻ về thơ, truyện, LQCV, KPKH, có sự tham gia của GDÂN sẽ làm cho tiết học trở nên phong phú hơn. + Tạo hình:
9. Giáo dục âm nhạc trong giờ tạo hình ngoài việc trẻ thực hành, cô mở máy cho trẻ nghe nhiều bài hát có nội dung tương đối phù hợp với đề tài đó, thì ở đây ngoài nội dung trên bản thân đã tổ chức nhiều tiết thao giảng ở trường với nội dung là cho trẻ nghe bài hát có nội dung phù hợp với đề tài và dạy vào phần hướng dẫn, đàm thoại trước khi trẻ thực hành. Sau đó từ nội dung bài hát giáo viên kết hợp đàm thoại như: Vẽ ông mặt trời, trẻ hát bài “Cháu vẽ ông mặt trời”. Trong bài hát các con vừa nghe ông mặt trời đó có màu gì? Ngoài vẽ ông mặt trời ra các con còn vẽ gì nữa ( đám mây, tia nắng ) Những câu hỏi đàm thoại đó giúp trẻ có thêm một số ý tưởng trong quá trình vẽ để có sản phẩm sáng tạo. + LVPTNN (Văn học): Kể chuyện “ Chú thỏ tinh khôn” cô có thể vào bài gây hứng thú bằng bài hát “ Trời nắng – Trời mưa”. + Lĩnh vực phát triển nhận thức ( MTXQ): Đề tài “ Động vật nuôi trong gia đình Có các bài hát “ Một con vịt”; “ Con gà trống”; “ Gà trống, mèo con, cún con” + Lĩnh vực phát triển nhận thức ( Toán): Đề tài “ Cao hơn – thấp hơn” có bài hát “ Năm ngón tay ngoan” * Hoạt động ngoài trời : Hoạt động ngoài trời, hoạt động góc cũng cần cho trẻ làm quen với ca hát, hát những bài có liên quan đến chủ đề, đề tài sắp học, sắp dạy, cũng cố ôn luyện những bài đã được học. Ví dụ : Khi cho trẻ hoạt động ngoài trời “ Quan s¸t con cá ”. Sau khi quan sát con cá xong cô cho trẻ làm quen bài hát ‘ Cá vàng bơi’. Thông qua đó trẻ được làm quen với bài hát mới, đồng thời cô giáo dục trẻ biết chăm sóc bảo vệ các con vật sống ở dưới nước. Cô giáo hình thành cho trẻ tình yêu thiên nhiên cuộc sống . * Hoạt động góc : Tôi luôn thay đổi trang trí ở góc âm nhạc thật sinh động theo chủ điểm để gây hứng thú lôi cuốn trẻ . Góc âm nhạc là nơi trẻ có điều kiện để thể hiện khả năng ca hát của mình, trẻ có thể làm quen, ôn luyện, cũng cố và vận dụng phát triển khả năng âm nhạc vốn có của mình. Tại đây trẻ trẻ hát hay nghe nhạc, lời bài hát qua băng, đĩa Ví dụ : Chủ điểm thực vật tôi làm mũ âm nhạc dưới dạng hoa, lá
10. Chủ điểm thế giới động vật là làm mũ các con vật ngộ nghĩnh, đáng yêu * Giờ ngũ trưa : Thời gian đầu của giờ ngũ tôi cho trẻ nghe nhẹ những bài hát ru, để trẻ được hòa mình vào không khí êm dịu như có mẹ đang ở bên cạnh mình. Như vậy trẻ sẽ ngũ dễ hơn, sâu hơn. * Hoạt động chiều : Tôi thường cho trẻ ôn lại những bài hát đã được học trong chủ điểm để giúp trẻ thuộc lời bài hát, nhớ tên tác giả, hát đúng giai điệu, yêu thích bộ môn âm nhạc này hơn. * Giờ trả trẻ : Tôi thường mở băng đĩa, ti vi nhạc không lời, nhạc dân ca, nhạc thiếu nhi cho trẻ nghe nhằm giúp trẻ ghi nhớ, cảm thụ âm nhạc tốt hơn để chờ bố mẹ đón về. Như vậy ở lớp, từ lúc trẻ đến trường đến khi trả trẻ, âm nhạc luôn xuất hiện bên trẻ tạo không khí vui tươi làm cho trẻ thêm linh hoạt, vui vẽ. Âm nhạc thực sự là người bạn thân thiết của trẻ. 3 . §­a øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo trong bµi d¹y : Trước tiên ta phải làm rõ rằng việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong bài giảng không đơn thuần chỉ là giáo án điện tử được thiết kế bởi chương trình PowerPoin mà đó còn bao gồm nhiều các phương tiện công nghệ thông tin khác như tivi, đầu đĩa, mạng internet Vì thế việc lựa chọn đề tài và phương tiện ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy cũng vô cùng phong phú đa dạng. VÝ dô : Chñ ®Ò “ Gia đình ”. T«i chän bµi h¸t “ Cả nhà thương nhau” . Tríc khi vµo d¹y th× t«i chụp ảnh về gia đình đông con, ít con, gia đình ba thế hệ vµ ®a vµo ®Ìn chiÕu cho trÎ quan s¸t về gia đình trên mµn h×nh , tõ ®ã c« vµ trÎ cïng trß chuyÖn vÒ gia đình vµ vµo bµi d¹y kü n¨ng ca h¸t bµi “ Cả nhà thương nhau ”, nh»m gióp trÎ høng thó , kh¾c s©u kiÕn thøc vµ nhí m·i lêi ca cña bµi h¸t ®ã . Th«ng qua ®ã t«i gi¸o dôc trÎ biÕt tình cảm yêu thương nhau của mọi người trong gia đình . Tuy nhiên lựa chọn đề tài ứng dụng được công nghệ thông tin vào trong bài giảng cũng phải theo một số những tiêu chí nhất định để tránh việc lựa chọn đề tài không phï hợp và họat động không mang lại hiệu quả . 4 .D¹y kü n¨ng ca h¸t trong giê häc ©m nh¹c :
11. Do ®Æc ®iÓm cña løa tuæi MÉu gi¸o nªn gi¸o dôc trÎ cÇn tiÕn hµnh theo ph­¬ng ch©m “ Häc mµ ch¬i - ch¬i mµ häc ”theo ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc mÇm non míi .Mét giê häc ©m nh¹c c« gi¸o x©y dùng theo c¸c c¸ch kh¸c nhau , mçi mét tiÕt häc chän mét phÇn träng t©m chñ yÕu trong mét ho¹t ®éng . Träng t©m lµ ca h¸t th× néi dung chÝnh lµ tËp cho trÎ h¸t thuéc bµi h¸t, h¸t râ lêi, ®óng nh¹c . Sau khi ®· chuÈn bÞ, t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ph­¬ng ph¸p d¹y kü n¨ng ca h¸t cho trÎ, t«i lu«n cã ý thøc tù häc hái, tù rÌn luyÖn . Lªn líp nhÑ nhµng, ph­¬ng ph¸p sử dông gi¸o cô trùc quan sinh ®éng, linh ho¹t, c¸ch trß chuyÖn vµo bµi ng¾n gän ®Ó ¸p dông gi¸o cô trùc quan cña m×nh tèt h¬n . Tr­íc mçi tiÕt d¹y t«i lu«n giµnh nhiÒu nhiÒu thêi gian cho viÖc nghiªn cøu bµi d¹y ®Ó nh»m t×m ra ph­¬ng ph¸p hay phï hîp víi líp m×nh d¹y, chuÈn bÞ ®Çy ®ñ ®å dïng, ®¶m b¶o yªu cÇu cña bµi häc . VÝ dô: Tr­íc khi d¹y bµi h¸t " Cá vàng bơi" .T«i chuÈn bi 1 ®o¹n b¨ng cho trÎ xem vÒ h×nh ¶nh các con vật sống dưới nước sau ®ã trß chuyện dÉn d¾t vµo bµi ®Ó g©y høng thó cho trÎ vµo giê häc. Ngoµi ra t«i chuÈn bÞ mò ©m nh¹c, Muèn giê d¹y kü n¨ng ca h¸t cho trÎ ®¹t kÕt qu¶ cao ®ßi hái c« gi¸o ph¶i h¸t ®óng nh¹c , c« sử dông ®µn, băng đĩa, nh¹c cô, trang phục ®Ó trÎ ®­îc lµm quen víi nh¹c, c« h¸t cµng hay cµng thu hót trÎ vµo giê häc. Khi h¸t c« thÓ hiÖn t×nh c¶m s©u s¾c bµi h¸t , c« giíi thiÖu dÉn d¾t hay cã néi dung ®Ó trÎ h¸t cïng c« c¶ bµi .C« chuÈn bÞ thªm nh¹c cô cho trÎ . Líp t«i s÷ dụng ph¸ch gâ, trèng l¾c b»ng long bia, hép s÷a ,kh«ng nh÷ng d¹y trÎ kü n¨ng ca h¸t mµ t«i cßn d¹y trÎ kü n¨ng vËn ®éng theo nh¹c ®Ó giøp trÎ c¶m nhËn ®­îc ©m nh¹c , gióp trÎ ®­îc hån nhiªn h¬n . Th«ng th­êng khi tiÕn hµnh d¹y ca h¸t cho trÎ, c« gi¸o hay sữa sai cho trÎ theo dù kiÕn cña m×nh mét c¸ch m¸y mãc, rËp khu«n mµ ch­a nghÜ ®Õn kü n¨ng cho trÎ. V× vËy, gi¸o viªn söa sai cho trÎ ®· n¾m ®­îc kh¸i qu¸t bµi nªn chó ý söa sai khi trÎ h¸t sai vÒ mét sè lçi sai. + Sai vÒ tiÕt tÊu, giai ®iÖu cña bµi h¸t. + TrÎ h¸t sai vÒ ©m ®iÖu, luyÕn l¸y cña bµi h¸t. + TrÎ h¸t sai vÒ mét sè lêi ca. + TrÎ h¸t sai vÒ ©m thanh, c­êng ®é cã khi h¸t qu¸ to khi h¸t nhá qu¸, phong c¸ch thÓ hiÖn ch­a mÒm m¹i.
12. Ví dụ: “Cái mũi” Khi trẻ hát thường sai về tiết tấu , bởi bài hát này thường hát nhanh hơn so với các bài hát khác. Nên khi dạy tôi chú ý sữa sai cho trẻ, tôi vừa hát vừa vổ tay theo phách để giúp trẻ hát theo cho đúng. Ví dụ: Bài Hát : ‘‘Em đi mẫu giáo’’ - Nhạc và lời: Dương Minh Viên Khi trẻ hát chưa được ở các chỗ luyến ‘‘hát ca’’ trong bài hát tôi hát mẫu lại cho trẻ nghe nhiều lần và cô mở băng bài hát đó cho trẻ nghe giúp trẻ cảm nhận và hát theo băng nhằm giúp trẻ hát lại cả câu sao cho đúng. Ví dụ: Khi dạy hát bài: ‘‘Trường chúng cháu đây là trường mầm non’’ Khi dạy trẻ hát trẻ hay hát nhầm các từ ở các câu hát ‘‘Cô là mẹ và các cháu là con’’ thì trẻ hay hát : ‘‘Cô và mẹ và các cháu là con’’ . Khi nghe trẻ hát như vậy tôi dừng lại câu đó tôi đọc lại cho trẻ nghe câu hát đó 3- 4 lần sau đó cô cho trẻ hát kết hợp đàn để giúp trẻ hát đúng hơn 5. Quan tâm đánh giá trẻ trong hoạt động âm nhạc để có biện pháp bồi dường phù hợp: Thông qua đánh giá tôi chia lớp thành 2 nhóm đối tượng: - Nhóm trẻ có năng khiếu âm nhạc. - Nhóm trẻ năng khiếu âm nhạc còn hạn chế hơn. Trên cơ sở phân nhóm, tôi bồi dưỡng trẻ theo cách sau: * Đối với hoạt động có chủ đích: Nhóm trẻ có năng khiếu: tôi luôn tạo cơ hội cho trẻ phát triển chí tưởng tượng và tăng thêm sự cảm thụ nghệ thuật trong các hoạt động âm nhạc để trẻ vận dụng linh hoạt vào các hoạt động khác. Bồi dưỡng thêm năng khiếu để trẻ được tham gia vào các hoạt động văn nghệ của nhà trường. Nhóm trẻ năng khiếu hạn chế hơn: Những trẻ này thường thờ ơ nhút nhát, e dè khi hoạt động. Tôi luôn chú ý đến trẻ này bằng cách: + Cho trẻ ngồi xen kẽ với những trẻ có năng khiếu. + Đưa những hình ảnh gợi nhớ để thu hút sự chú ý của trẻ. + Luôn gọi trẻ hát cùng cô và các bạn. + Kịp thời khen ngợi trẻ, động viên trẻ, nếu sai hoặc chưa thuộc thì khéo léo nhắc nhở trẻ học tiếp ở lần sau. Bằng những hình thức trên dần dần tôi đưa trẻ vào hoạt động tự nhiên, vui vẻ hơn ở các bài hát hoặc trò chơi.
13. * Đối với hoạt động góc: Trong hoạt động góc tôi cho trẻ có năng khiếu cùng hoạt động kèm những trẻ không có năng khiếu để trẻ có thể tự hướng dẫn và hoạt động cùng nhau trong góc nghệ thuật. Tôi luôn chú ý gợi mở hướng dẫn để trẻ mạnh dạn, tự tin hơn trong mỗi lần hoạt động. Mỗi lần thực hiện ở hoạt động góc tôi không thể bỏ qua việc đánh giá bằng cách ghi chép nhật ký. Tôi thường xuyên theo dõi quá trình hoạt động với âm nhạc, ghi chép những ưu điểm, nhược điểm của trẻ để nhắc nhở trẻ hãy sửa những lỗi trẻ hay mắc ở để lần sau trẻ hoạt động tốt hơn. Ví dụ: Theo dõi và ghi cụ thể tên cháu hát to, không có nhịp điệu, hát nhanh hơn so với các bạn trong nhóm, tôi ghi vào sổ nhật ký để điều chỉnh trẻ ở hoạt động sau. Việc thực hiện ghi chép vào sổ nhật ký và phân loại đánh giá trẻ giúp tôi có biện pháp bồi dưỡng cho trẻ thực hiện kỹ năng âm nhạc một cách chính xác. Điều đó giúp trẻ hoàn thiện hơn về sự cảm thụ nghệ thuật qua hoạt động dạy kỹ năng ca hát. 6. Kết hợp với phụ huynh : Để chất lượng dạy học đạt kết quả tốt yếu tố không thể thiếu được đó là sự quan tâm giúp đỡ của hội cha mẹ học sinh. Đó là: Phụ huynh phải tạo nhu cầu, điều kiện học tập cho các cháu đảm bảo để các cháu phát triển về thể chất cũng như trí tuệ trong học tập. Từ đó các em thích thú học tập. Tham mưu với phụ huynh mua sắm đồ dùng học tập cho học sinh đầy đủ, đảm bảo chất lượng phục vụ cho việc học âm nhạc của các em được tốt. Tôi luôn kết hợp với phụ huynh qua các thời điểm đón trẻ, trả trẻ thường xuyên phối hợp với phụ huynh mua các băng đĩa ở nhà có các bài hát giáo dục trẻ mầm non để từ đó bố mẹ và trẻ cùng thể hiện bài hát. Thông qua đó làm cho trẻ ham thích âm nhạc hơn, tăng vốn hiểu biết cho trẻ. Vì âm nhạc giúp trẻ hồn nhiên hơn khi thể hiện các bài hát mà trẻ yêu thích. Ngoài ra tôi còn kết hợp với phụ huynh mua các băng đĩa nhạc hay, những băng trắng để cho trẻ hát để ghi âm giọng hát của trẻ để xây dựng ở góc nghệ thuật của lớp.
14. Hội cha mẹ học sinh là người kề vai sát cánh cùng với nhà trường gánh vác trách nhiệm giáo dục con em. Chính vì thế, trong việc chăm sóc giáo dục trẻ giáo viên luôn thông tin hai chiều với phụ huynh để trao đổi việc học của các cháu một cách thường xuyên để phụ huynh nắm bắt, cùng với giáo viên kèm cặp giúp đỡ đối với những học sinh yếu, giúp các cháu đó phát huy được tính tích cực tự giác tham gia hoạt động để tiến bộ. Tổ chức họp phụ huynh 3 đợt trong năm( sau mỗi đợt khảo sát) tôi lại thông báo kết quả học tập của trẻ nhằm trao đổi với phụ huynh kịp thời để phụ huynh dạy trẻ thêm ở nhà . Đặc biệt năm học 2012 – 2013 trường tổ chức hội thi cô và trẻ hát hò khoan Lệ Thủy với sự dày công tập luyện của cô và trẻ cùng với sự quan tâm của hội phụ huynh như đầu tư về trang phục. Vì vậy mà lớp của tôi đạt giải nhất hội thi cấp trường trong tháng 11/ 2012 vừa qua. III. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM : 1. Đối với trẻ : - Đã thực sự hình thành ở trẻ kỹ năng ca hát và trẻ hát thuộc bài hát, hát đúng nhạc, đúng giai điệu, nhớ được tên bài hát, tên tác giả. - Rèn luyện lỹ năng ghi nhớ có chủ định và thể hiện giọng hát. - Phát triển ngôn ngữ, trí tuệ cho trẻ qua quá trình dạy trẻ kỹ năng ca hát. - Phát huy hết khả năng ca hát cho trẻ giúp trẻ ham thích học môn âm nhạc. - Trẻ hát tự nhiên, rõ lời, hát đúng cao độ, trường độ của tác phẩm. - Trẻ thực hiện một cách tự tin, hồn nhiên dưới hình thức biểu diễn vui tươi, nhí nhãnh - Thông qua các hoạt động như lễ hội, nêu gương cuối tuần, biểu diễn liên hoan văn nghệ của lớp. Trẻ thể hiện nhiều bài hát hay, phong phú và đa dạng về nội dung cũng như giai điệu. Vì vậy, kết quả đạt được khá mỹ mãn, cụ thể như sau : TrÎ TRẺ HÁT THUỘC BÀI HÁT HÁT ĐÚNG NHẠC, ĐÚNG GIAI ĐIỆU, NHỚ TÊN TÁC GIẢ XÕp lo¹i Sè l­îng TÝnh % Sè l­îng TÝnh %
15. Tèt 16 64% 15 60% Kh¸ 7 28% 7 28% Trung b×nh 2 8% 3 12% 2/ Đối với giáo viên: Nắm vững mục đích, yêu cầu, nội dung của bộ môn âm nhạc. Dựa trên cơ sở đó xây dựng kế hoạch thực hiện phù hợp với yêu cầu của chuyên đề cũng như điều kiện của lớp mình. Giáo viên linh hoạt tổ chức hoạt động đúng phương pháp tạo sự hứng thú cho trẻ nhằm phát huy tính tích cực, lôi cuốn trẻ vào giờ hoạt động. Nâng cao được nghệ thuật ca hát khi thể hiện tác phẩm âm nhạc. Sưu tầm và sáng tác được nhiều bài hát đưa vào dạy trẻ. Luôn luôn tạo hứng thú cho trẻ khi tham gia hoạt động ca hát. Có nhiều tiết dạy âm nhạc xếp loại tốt. 100% trẻ nắm chắc kỹ năng ca hát. Đã tham gia dự thi cấp trường lĩnh vực âm nhạc đạt loại giỏi. 3. Đối với phụ huynh: Phụ huynh có nhiều hiểu biết về vốn kiến thức âm nhạc. Đã kết hợp với giáo viên cùng thực hiện tốt việc dạy trẻ kỹ năng ca hát cho trẻ. Thường xuyên quan tâm đến chất lượng tổ chức các tiết mục văn nghệ của lớp , của trường. C. KÕt luËn Để thực hiện tốt việc dạy kỹ năng ca hát cho trẻ 3 - 4 tuổi . Bản thân tôi rút ra một số kinh nghiệm như sau: Trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ đòi hỏi cô giáo phải thật sự yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình, năng nổ, sáng tạo, có năng lực sư phạm, có năng khiếu về âm nhạc, nắm vững chuyên môn, nghiệp vụ, đòi hỏi cô giáo mầm non thật sự cần mẫn chịu khó về công tác làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ dạy và học như: mũ âm nhạc, phách gõ , trống lắc . Lập kế hoạch hoạt động âm nhạc cụ thể và chuẩn bị bài của giáo viên. Dạy trẻ ca hát thông qua các thời điểm hoạt động trong ngày và các giờ hoạt động khác ở trường mầm non . Luôn có ý thức xây dựng góc nghệ thuật phong phú có
16. máy vi tính, đàn ooc gan và một số đồ dùng âm nhạc, nhạc cụ để vừa tầm với trẻ giúp trẻ dể lấy, dể cất. Dạy trẻ kỹ năng ca hát các giờ hoạt động chung mang lại hiệu quả Biết sử dụng ứng dụng cộng nghệ thông tin một cách thành thạo để tổ chức các tiết học mang lại hiệu quả cao . Tổ chức hoạt động nhẹ nhàng, linh hoạt nắm chắc mục đích, yêu cầu, nội dung của bài học, biết linh hoạt sáng tạo khi sử dụng phương pháp để tổ chức tốt giờ hoạt động âm nhạc dạy trẻ ca hát. Cô giáo chuẩn bị tâm thế, đàn oocgan, băng đĩa ,máy tính . Giáo viên luôn chú ý sửa sai cho trẻ về kỹ năng ca hát và giúp trẻ thể hiện đúng phong cách nghệ thuật. Sưu tầm và sáng tác nhiều ca khúc để dạy trẻ ca hát. Quan tâm đánh giá trẻ trong hoạt động âm nhạc để có biện pháp bồi dường phù hợp. Động viên khuyến khích trẻ sáng tạo phong cách biểu diễn khi thể hiện tác phẩm âm nhạc. Phối hợp với phụ huynh cùng bồi dưỡng thêm kỹ năng ca hát cho trẻ, luôn khuyến khích động viên trẻ, phối kết hợp với phụ huynh sưu tầm các tác phẩm âm nhạc để trang trí thêm thư viện âm nhạc của lớp ngày càng phong phú hơn. Có tác dụng dấy lên phong trào phụ huynh cùng cô giáo con em mình tham gia các tiết mục văn nghệ chào mừng các ngày lễ lớn trong năm như: 20/11; 8/3; trung thu, khai giảng, 1/6 Ý kiến, kiến nghị: Để thực hiện tốt hoạt động Giáo dục âm nhạc cho trẻ Mầm non trong giai đoạn hiện nay thông qua việc thực hiện các biện pháp trên đã phần nào đạt được một số kết quả như đã nêu. Bản thân xin có một số đề xuất sau : * Đối với trường: - Cần tạo điều kiện cho giáo viên tham quan học tập ở các đơn vị bạn để trao đổi, học hỏi kinh nghiệm. - Đầu tư kinh phí mua một số trang thiết bị phục vụ hoạt động âm nhạc như: Đàn organ, dụng cụ gõ đệm, trang phục biểu diễn .v.v - Có các biện pháp, kiến nghị để mở các lớp bồi dưỡng kỹ năng ca hát, vận động theo nhạc cho đội ngũ giáo viên. * Đối với Phòng Giáo dục:
17. - Cần tăng cường hơn nữa các lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng ca hát, vận động theo nhạc, tổ chức các lớp dạy đàn, dạy múa - Cung cấp các tiến bộ khoa học kỹ thuật như: Học tập qua băng hình, đĩa ghi hình để cung cấp thêm tư liệu cho giáo viên./.