Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng một số trò chơi, thí nghiệm trong hoạt động khám phá của trẻ mẫu giáo lớn - Trương Thị Nguyệt Anh

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng một số trò chơi, thí nghiệm trong hoạt động khám phá của trẻ mẫu giáo lớn - Trương Thị Nguyệt Anh

1. TRƯỜNG MẦN NON HOA HỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Ứng dụng một số trò chơi, thí nghiệm trong hoạt động khám phá của trẻ mẫu giáo lớn Tác giả: Trương Thị Nguyệt Anh
2. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL MỤC LỤC I. ĐẶT V ẤN ĐỀ 1 1. C ơ s ở lí lu ận: .1 2. Cơ s ở th ực ti ễn: .1 II. GI ẢI QUY ẾT V ẤN ĐỀ .2 1. Tìm hi ểu th ực tr ạng: .2 2. T ổ ch ức th ực hi ện: .3 3. Bi ện pháp th ực hi ện: 4 III. K ẾT QU Ả 19 1. V ề phía tr ẻ: 19 2. V ề phía giáo viên: 21 3. V ề phía ph ụ huynh: 21 IV. K ẾT LU ẬN 21 1 . Bài h ọc kinh nghi ệm: 21 2. Khuy ến ngh ị 22 TÀI LI ỆU THAM KH ẢO .23 Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 1
3. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL ỨNG D ỤNG M ỘT S Ố TRÒ CH ƠI, THÍ NGHI ỆM TRONG HO ẠT ĐỘ NG KHÁM PHÁ CỦA TR Ẻ M ẪU GIÁO L ỚN I. ĐẶT V ẤN ĐỀ 1. Cơ s ở lí lu ận: “Xung quanh ta có bao điều kì l ạ, mà sao ta bi ết ch ẳng bao nhiêu”. Đó là một câu hát quen thu ộc v ới m ọi ng ười. Câu hát đã nói lên th ế gi ới xung quanh ta rất bao la r ộng l ớn. Nó bao g ồm t ất c ả s ự v ật, hi ện t ượng, cây c ỏ, con v ật, các v ấn đề v ề t ự nhiên và xã h ội. Chúng ta không th ể đi đế n t ất c ả m ọi n ơi, không th ể t ận mắt nhìn th ấy h ết th ảy các s ự v ật, hi ện t ượng nh ưng con ng ười luôn có khát v ọng mu ốn được khám phá, tìm hi ểu th ế gi ới xung quanh ta, đó chính là môi tr ường sống c ủa con ng ười. Nó l ại là m ột kho tàng ki ến th ức vô t ận ảnh h ưởng t ới s ư t ồn tại và phát tri ển c ủa con ng ười, cho nên con ng ười luôn có nhu c ầu khám phá th ế gi ới xung quanh thông qua các ho ạt độ ng để có th ể có nh ững hi ểu bi ết v ề th ế gi ới, cải t ạo th ế gi ới nh ằm ph ục v ụ chính cu ộc s ống c ủa con ng ười. Nhu c ầu tìm hi ểu, khám phá v ề th ế gi ới xung quanh c ủa con ng ười đã xu ất hi ện ngay t ừ khi còn nh ỏ. T ừ khi tr ẻ ra đờ i đã mu ốn ng ắm nhìn xung quanh và nhu c ầu khám phá hình thành. Càng l ớn, nhu c ầu đó càng t ăng lên. Nh ưng vì tr ẻ nh ỏ ch ưa có v ốn s ống, vốn kinh nghi ệm, tr ẻ ch ưa t ự khám phá v ề th ế gi ới xung quanh nên ng ười l ớn ph ải giúp đỡ tr ẻ, ph ải t ổ ch ức, h ướng d ẫn tr ẻ tham gia vào các ho ạt độ ng nh ằm cho tr ẻ làm quen, khám phá v ề môi tr ường xung quanh. Khi tr ẻ được làm quen v ới th ế gi ới xung quanh s ẽ giúp tr ẻ tích l ũy được ki ến th ức, k ĩ n ăng v ề t ự nhiên và xã h ội, giúp tr ẻ được phát tri ển v ề các m ặt: Đứ c – Trí - Th ể - Mĩ - Lao động. Thông qua vi ệc t ổ ch ức cho tr ẻ được ho ạt độ ng khám phá, tr ẻ s ẽ được phát tri ển toàn di ện các m ặt, nhân cách được hình thành và phát tri ển. Đây là m ục đích hàng đầu c ủa giáo d ục nói chung và giáo d ục m ầm non nói riêng. B ởi v ậy, vi ệc tr ẻ được khám phá, được làm quen v ới môi tr ường xung quanh là m ột vi ệc làm thi ết th ực, r ất c ần thi ết và c ần đưa đến có h ệ th ống t ừ độ tu ổi nhà tr ẻ t ới các l ứa tu ổi ti ếp theo. Dựa trên đặc điểm tâm lí, nh ận th ức c ủa tr ẻ m ẫu giáo nói chung và tr ẻ M ẫu giáo l ớn nói riêng, các nhà tâm lí h ọc, giáo dục h ọc đã ch ỉ ra r ằng, quá trình tìm hi ểu môi tr ường xung quanh được t ổ ch ức mang tính ch ất khám phá, tr ải nghi ệm theo ph ươ ng th ức “học mà ch ơi, ch ơi mà học”, là phù h ợp h ơn c ả đố i v ới tr ẻ. Đặ c bi ệt, vi ệc s ử d ụng trò ch ơi, thí nghi ệm đơ n gi ản luôn t ạo cho tr ẻ s ự hứng thú, kích thích tr ẻ tích c ực ho ạt độ ng, phát tri ển ở tr ẻ tính tò mò, ham hi ểu bi ết, thích khám phá, tìm tòi, phát tri ển óc quan sát, phán đoán và các n ăng l ực ho ạt độ ng trí tu ệ, .t ừ đó mà nâng cao hi ệu qu ả của quá trình tìm hi ểu môi tr ường xung quanh. 2. Cơ s ở th ực ti ễn: Tổ ch ức cho tr ẻ ho ạt độ ng khám phá quanh t ừ lâu đã được đưa vào ch ươ ng trình Giáo d ục M ầm non. Trong th ực t ế, các giáo viên M ầm non đã r ất quan tâm, đã bi ết cách tổ ch ức cho tr ẻ tham gia vào các ho ạt động khám phá và đạt được m ột s ố hi ệu qu ả nh ất đị nh. Đó là tr ẻ đã có nh ững ki ến thức, hi ểu bi ết về m ột s ố s ự v ật, hi ện t ượng xung quanh nh ư bi ết tên g ọi, đặ c điểm, l ợi ích c ủa Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 2
4. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL các s ự v ật, hi ện t ượng, thông qua đó c ũng đã hình thành cho tr ẻ một s ố k ĩ n ăng nh ằm phát tri ển toàn di ện cho tr ẻ. Th ực ti ễn đổ i m ới giáo d ục m ầm non hi ện nay cũng cho th ấy, trò ch ơi, thí nghi ệm đơn gi ản đã d ần được s ử d ụng nh ư m ột ph ươ ng pháp, ph ươ ng ti ện hữu hi ệu trong quá trình t ổ ch ức cho tr ẻ khám phá, tìm hi ểu môi tr ường xung quanh . Nh ưng th ực t ế c ũng t ồn t ại m ột v ấn đề khác, đó là các giáo viên th ường r ất ng ại vi ệc t ổ ch ức ho ạt độ ng khám phá cho tr ẻ, nhi ều giáo viên ch ỉ ngh ĩ đơ n thu ần các ho ạt độ ng khám phá ch ỉ t ổ ch ức trong gi ờ ho ạt độ ng chung và r ất khó kh ăn trong vi ệc tìm các hoạt độ ng phù h ợp để tr ẻ tích c ực khám phá và l ĩnh h ội ki ến th ức. Số l ượng trò ch ơi ch ưa nhi ều, n ội dung nghèo nàn, ít h ấp d ẫn đối v ới tr ẻ, các trò ch ơi, thí nghi ệm l ại được thi ết k ế s ẵn mang nhi ều tính khuôn phép. Giáo viên m ới sử d ụng các trò ch ơi ít ỏi trên “ti ết học”, tr ẻ ít được t ổ ch ức làm thí nghi ệm. Giáo viên còn lúng túng trong vi ệc thi ết k ế và s ử dung trò ch ơi, thí nghi ệm linh ho ạt, mang tính phát tri ển, phù h ợp với đặc điểm cá nhân tr ẻ và điều ki ện th ực ti ễn c ủa tr ường l ớp, đị a ph ươ ng. Từ đó d ẫn t ới các ki ến th ức c ủa tr ẻ n ắm b ắt được ch ưa ch ắc ch ắn, tr ẻ hay quên, hay nh ầm l ẫn gi ữa các s ự v ật, hi ện t ượng, các k ĩ n ăng của tr ẻ ch ưa được rèn luyện dẫn t ới hi ệu qu ả giáo d ục ch ưa cao. Điều đó c ũng có ngh ĩa là chúng ta ch ưa hình thành được m ột thói quen ch ủ độ ng, thích t ự tr ải nghi ệm, t ự khám phá v ề th ế gi ới xung quanh. Thói quen ấy lúc này đây ch ỉ là s ợi t ơ nh ện nh ưng mai này nó sẽ là s ơi dây cáp c ủa cu ộc đờ i, s ẽ là “cây đời” để m ỗi ng ười sáng t ạo, đi tìm chân lí. Đứng tr ước v ấn đề trên, là m ột giáo viên M ầm non đã công tác trong ngành h ơn 10 n ăm và nhi ều n ăm đứng l ớp Mẫu giáo l ớn, tôi đã đúc k ết để thi ết kế, sưu t ầm và ứng d ụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá c ủa tr ẻ Mẫu giáo l ớn. Các trò ch ơi, thí nghi ệm này đã được ti ến hành ở l ớp A1, tr ường mầm non Hoa Hồng và thu được nh ững k ết qu ả đáng k ể. II. GI ẢI QUY ẾT V ẤN ĐỀ 1. Tìm hi ểu th ực tr ạng: 1.1 Thu ận l ợi: - BGH nhà tr ường luôn quan tâm, giúp đỡ l ớp v ề m ọi m ặt, trang b ị đầ y đủ các đồ d ựng đồ ch ơi theo Thông t ư 02/2010/TT-BGD ĐT ngày 10/02/2010 v ề danh m ục đồ dùng - đồ ch ơi - thi ết b ị d ạy h ọc t ối thi ểu trong tr ường mầm non. - Giáo viên được đào t ạo chính quy, có chuyên môn, có lòng say mê tìm tòi, sáng t ạo, th ường xuyên trau gi ồi nh ững ki ến th ức v ề môi tr ường xung quanh. Bên c ạnh đó là kh ả n ăng t ổ ch ức cho tr ẻ tích c ực ho ạt độ ng có ph ần thu ận l ợi h ơn. - Tr ẻ trong l ớp có nhi ều cháu m ạnh d ạn, hào h ứng tham gia các ho ạt động, kh ả n ăng ghi nh ớ t ốt. - Đa s ố ph ụ huynh là công ch ức nên r ất ủng h ộ và sát sao v ới vi ệc rèn k ĩ năng cho tr ẻ. 1.2. Khó kh ăn: - Nh ận th ức c ủa tr ẻ không đồ ng đề u. - Một s ố đồ dùng đồ ch ơi để t ổ ch ức cho tr ẻ ch ơi, thí nghi ệm khám phá môi tr ường xung quanh còn ít và đơ n điệu. Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 3
5. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL - Diện tích phòng nhóm còn chật hẹp việc xây dựng đa dạng một số góc chơi còn hạn chế . 2. Tổ ch ức th ực hi ện: Để có th ể thi ết k ế và s ưu t ầm được nh ững trò ch ơi và thí nghi ệm có ch ất l ượng, hi ệu qu ả v ới tr ẻ, tôi đã dựa trên 1s ố quy t ắc sau: - Đảm b ảo tính m ục đích: Trò ch ơi h ọc t ập và thí nghi ệm v ề môi tr ường xung quanh c ần được thi ết k ế h ướng tới th ực hi ện m ục tiêu giáo d ục m ầm non nói chung, m ục tiêu tr ẻ M ẫu giáo l ớn ho ạt độ ng khám phá nói riêng. Vì v ậy, các yếu tố c ủa trò ch ơi h ọc t ập và các thí nghi ệm ho ạt độ ng khám phá cần h ướng và làm giàu bi ểu t ượng v ề s ự v ật, hi ện t ượng, phát tri ển kĩ n ăng nh ận th ức và hành động, giáo d ục tr ẻ có thái độ đúng đắ n v ới môi tr ường xung quanh. - Đảm b ảo tính phù h ợp: Cần thi ết k ế trò ch ơi h ọc t ập và thí nghi ệm ho ạt động khám phá phù h ợp v ới đặc điểm tâm sinh lí c ủa tr ẻ M ẫu giáo lớn nói chung và đặc điểm nh ận th ức c ủa tr ẻ v ề ho ạt độ ng khám phá nói riêng. - Đảm b ảo được tính h ấp d ẫn để phát huy được tính tích c ực, t ự do, tự nguy ện tham gia vào trò ch ơi, thí nghi ệm c ủa tr ẻ. - Đảm b ảo tính ph ổ bi ến: Có th ể s ử d ụng r ộng rãi ở các đị a ph ươ ng, các tr ường khác nhau, d ễ s ử d ụng, vật li ệu, đồ ch ơi đơ n gi ản, d ễ ki ếm, d ễ làm. - Đảm b ảo tính đa d ạng: + Đa d ạng v ề n ội dung để hình thành ở tr ẻ không ch ỉ ki ến th ức, k ĩ n ăng môi tr ường xung quanh mà còn giáo d ục trẻ cả thái độ nhân văn đối với môi trường đồng th ời có th ể l ồng ghép n ội dung các l ĩnh v ực khác vào trò ch ơi, thí nghi ệm m ột cách nh ẹ nhàng nh ư đong, đo, đếm, nh ận bi ết ch ữ s ố, hát, v ận độ ng. + Đa d ạng v ề hình th ức t ổ ch ức: c ả l ớp, theo nhóm, cá nhân. Tôi c ũng đặ t ra một s ố yêu c ầu sau đối v ới vi ệc thi ết k ế và s ưu t ầm các trò ch ơi h ọc t ập, thí nghi ệm đơn gi ản cho ho ạt độ ng khám phá cho tr ẻ M ẫu giáo l ớn: - Với trò ch ơi h ọc tập: + C ần đả m b ảo các thành t ố c ấu trúc c ơ b ản c ủa trò ch ơi h ọc t ập. + C ần đả m b ảo cho tr ẻ được ch ơi vui v ẻ, t ự do, t ự nguy ện. + Các yếu t ố c ủa trò ch ơi h ấp d ẫn: Đặ t tên h ấp d ẫn, lu ật ch ơi rõ ràng, đơ n gi ản, d ễ hi ểu, d ễ nh ớ, d ễ th ực hi ện đố i v ới tr ẻ, ph ương ti ện để ch ơi sinh động, hấp d ẫn, có th ể thu hút tr ẻ cùng tham gia chu ẩn b ị. + Cần theo h ướng m ở đáp ứng các m ức độ nh ận th ức khác nhau c ủa tr ẻ. - Với các thí nghi ệm: + Ph ải đả m b ảo t ạo ra s ự thay đổ i rõ ràng để giúp tr ẻ nh ận bi ết. + D ễ th ực hi ện, không đòi h ỏi các điều ki ện đặ c bi ệt, là nh ững hi ện t ượng th ường di ễn ra trong cu ộc s ống xung quanh tr ẻ. + Ph ải đả m b ảo tính nhân v ăn, không gây thi ệt h ại cho v ật làm thí nghi ệm, không làm t ổn th ươ ng đến tâm h ồn c ủa tr ẻ. + Thí nghi ệm c ần được ti ến hành trong kho ảng th ời gian nh ất đị nh, không thi ết k ế các thí nghi ệm có th ời gian kéo dài quá lâu vì d ễ làm tr ẻ quên m ất nh ững gì x ảy ra ban đầ u. Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 4
6. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL + Ph ải đả m b ảo an toàn cho tr ẻ trong quá trình làm thí nghi ệm (an toàn v ề dụng c ụ, vật li ệu, ). 3. Bi ện pháp th ực hi ện: Để các ki ến th ức v ề môi tr ường xung quanh và s ự ham thích khám phá đế n với tr ẻ m ột cách t ự nhiên, tôi đã tri ển khai song song và đồng b ộ nh ững bi ện pháp sau: 3.1. Bi ện pháp 1: Thi ết k ế và s ưu t ầm 1 s ố trò ch ơi h ọc t ập nh ằm t ạo h ứng thú cho tr ẻ ho ạt độ ng khám phá. 1.1 Trò ch ơi 1: Cây này thi ếu gì? * M ục đích - Củng c ố bi ểu t ượng c ủa tr ẻ v ề các b ộ ph ận c ủa cây. - Rèn luy ện k ĩ n ăng v ẽ, tô màu cho tr ẻ. * Chu ẩn b ị - Các b ức tranh v ẽ mô hình cây thi ếu m ột ho ặc m ột s ố b ộ ph ận . - Bút chì ho ặc bút sáp màu. * Cách ch ơi : Ch ơi theo nhóm, c ả l ớp ho ặc cá nhân - Cách 1 : tranh v ẽ cây còn thi ếu các b ộ ph ận và các b ộ ph ận c ủa cây được vẽ r ời. Tr ẻ xem tranh và n ối tranh cây v ới b ộ ph ận còn thi ếu đúng v ị trí c ủa b ộ ph ận trên cây. Sau đó, tr ẻ có th ể tô màu b ức tranh v ẽ cây. - Cách 2 : Tranh v ẽ cây còn thi ếu các b ộ ph ận. Tr ẻ quan sát, phát hi ện b ộ ph ận còn thi ếu c ủa cây. Tr ẻ v ẽ (ho ặc c ắt, dán) thêm các b ộ ph ận thi ếu. Tô màu và v ẽ thêm các chi ti ết khác để t ạo ra b ức tranh đẹ p. 1.2. Trò ch ơi 2: Tìm lá cho cây * Mục đích : Tr ẻ nh ận bi ết và phân bi ệt được các lo ại lá cây. Qua trò ch ơi này, có th ể k ết h ợp cho tr ẻ lao động nh ặt lá r ụng. * Chuẩn b ị : 4 thùng các tông * Cách ch ơi : Ch ơi theo t ổ Cô chia l ớp thành 3 ho ặc 4 t ổ, mỗi t ổ s ẽ nh ặt m ột lo ại lá cây r ụng ở sân tr ường theo yêu c ầu c ủa cô trong m ột kho ảng th ời gian nh ất đị nh. Khi h ết th ời gian, cô giáo cùng các b ạn trong l ớp ki ểm tra k ết qu ả c ủa t ừng độ i. Đội nào nh ặt đúng s ẽ chi ến th ắng (v ới trò ch ơi này thì ch ỉ c ần nh ặt đúng, không tính đế n s ố l ượng). 1.3. Trò ch ơi 3: Cây c ần gì để s ống * Mục đích: - Củng c ố hi ểu bi ết c ủa tr ẻ v ề các nhu c ầu c ần thi ết đẻ cây l ớn lên và phát tri ển. - Phát tri ển ph ản x ạ nhanh, nh ạy ở tr ẻ * Chu ẩn b ị: Tờ gi ấy to ở gi ữa có g ắn hình cây, xung quanh có các b ăng dính gai; tranh r ời, đằng sau có b ăng dính (các tranh r ời v ẽ hình m ặt tr ời, bình tưới n ước, phân bón, các hình ảnh con ng ười ch ăm sóc cây c ối ). * Cách ch ơi: Ch ơi theo nhóm ho ặc cá nhân. Cô phát cho tr ẻ (nhóm tr ẻ) rổ đự ng tranh r ời. Tr ẻ ch ọn các b ức tranh mô t ả nh ững vi ệc c ần làm đối v ới cây, dán vào các b ăng dính gai và k ể v ề tranh v ừa dính. Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 5
7. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL 1.4. Trò ch ơi 4: Không cùng lo ại * M ục đích: Rèn luy ện óc quan sát, s ự nhanh nh ạy c ủa tr ẻ. Phát tri ển kh ả năng khái quát đơ n gi ản và ngôn ng ữ m ạch l ạc cho tr ẻ. * Chu ẩn b ị: Các b ức tranh có hình v ẽ ho ặc ảnh ch ụp các đố i t ượng là rau, hoa, qu ả. * Cách ch ơi: Ch ơi cá nhân ho ặc ch ơi theo nhóm. - Cách 1 : Cô x ếp đố i t ượng (4 - 5 đối t ượng), trong đó có 1 đố i t ượng không cùng nhóm v ới các đố i t ượng còn l ại. Tr ẻ ph ải tìm nhanh đối t ượng không cùng nhóm v ới các đố i t ượng còn l ại và gi ải thích t ại sao l ại ch ọn nh ư th ế. - Cách 2: Tranh v ẽ các lo ại hoa (qu ả) trong đó có 1 đố i t ượng không cùng lo ại. Tr ẻ ph ải tìm nhanh đối t ượng không cùng lo ại. Tr ẻ ch ỉ và g ọi tên (ho ặc dùng bút chì g ạch đố i t ượng không cùng lo ại) và gi ải thích. 1.5. Trò ch ơi 5: Đây là ai * M ục đích: Củng c ố s ự nh ận bi ết c ủa tr ẻ v ề các con v ật thông qua v ận động c ủa chúng. Rèn luy ện ở tr ẻ k ĩ n ăng phân tích và làm vi ệc theo nhóm. * Chu ẩn b ị: - Tr ẻ có tâm th ế tho ải mái. - Các bông hoa nh ỏ b ằng gi ấy ho ặc nh ựa v ơi các màu s ắc khác nhau (đỏ, vàng) để tính điểm cho m ỗi đôi khi đoán đúng. * Cách ch ơi: Cô chia l ớp thành 2 đội ch ơi (mỗi độ i kho ảng 6-8 tr ẻ), nh ững tr ẻ còn l ại làm c ổ độ ng viên và ch ơi ở l ượt sau. M ột độ i mô ph ỏng hành động c ủa con v ật, đội kia quan sát và đoán đúng tên con v ật mà đội b ạn v ừa mô ph ỏng. Độ i sau không được mô ph ỏng và l ặp l ại hành động c ủa con v ật mà đội tr ước đã mô ph ỏng. Hai đội ph ải b ốc th ăm xem độ i nào làm động tác tr ước và ph ải có m ột th ời gian để các tr ẻ trong độ i thảo lu ận đi đế n th ống nh ất xem độ i mình mô ph ỏng con v ật nào. Đội b ạn sau khi quan sát, c ũng c ần th ảo lu ận để đưa ra câu tr ả l ời chính xác. 1.6. Trò ch ơ 6: Nói ng ược * M ục đích: - Cùng c ố hi ểu bi ết v ề đặ c điểm c ủa các con v ật. - Giúp phát tri ển t ừ trái nghĩa, phát tri ển t ư duy cho tr ẻ. * Chu ẩn b ị: Tranh v ẽ các con v ật (n ếu tr ẻ ch ơi thành th ạo có th ể không cần đồ ch ơi). * Cách ch ơi: Ch ơi theo cá nhân ho ặc nhóm. Cô gi ơ b ức tranh và nói tên con v ật ho ặc b ộ ph ận con v ật,tr ẻ nói t ừ mô t ả đặc điểm ng ược l ại c ủa con v ật. Ví d ụ: Con voi - nh ỏ bé Tai th ỏ - ng ắn Đuôi th ỏ - dài Rùa – nhanh Sóc – ch ậm Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 6
8. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL Khi tr ẻ ch ơi thành th ạo, cô không c ần gi ơ tranh n ữa mà ch ỉ vi ệc nói tên con v ật, tr ẻ nói đặ c điểm. (Có thể cho trẻ đọc bài đồng dao nói ngược trước khi tham gia trò chơi này để gây hứng thú cho trẻ tham gia vào trò chơi .) 1.7. Trò ch ơi 7 : T ạo nhóm * M ục đích : - Củng c ố k ĩ n ăng phân nhóm, phân lo ại đồ v ật. - Phát tri ển ch ức n ăng kí hi ệu t ượng tr ưng. * Chu ẩn b ị : - Tranh lôtô (ảnh) các lo ại hoa, lá, qu ả có màu s ắc khác nhau. - 3 r ổ có màu xanh, đỏ, vàng (n ếu r ổ gi ống nhau có th ể dán kí hi ệu xanh, đỏ, vàng ở phía ngoài) * Cách ch ơi : Ch ơi theo nhóm ho ặc cá nhân. - Cách 1 : Cô cho tr ẻ quan sát nh ững th ứ đã chu ẩn b ị và g ọi tên nh ững th ứ đó. Sau đó, yêu c ầu tr ẻ hãy x ếp lá vào r ổ màu xanh, hoa vào r ổ màu đỏ và qu ả vào r ổ màu vàng Tr ẻ nào (nhóm nào) x ếp đúng và xong tr ước là tr ẻ đó (nhóm đó) th ắng. - Cách 2 : Nâng cao m ức độ khó. Cho tr ẻ th ảo lu ận để phân nhóm các th ứ đã chu ẩn b ị theo d ấu hi ệu (màu s ắc, hình d ạng, ch ức n ăng c ủa chúng ) và t ự xếp. Cô đế n hỏi ý t ưởng và giúp tr ẻ t ự ki ểm tra, đánh giá k ết qu ả. 1.8. Trò ch ơi 8 : Ai nhanh h ơn * M ục đích : Rèn luy ện óc quan sát, s ự nhanh nh ạy c ủa tr ẻ. Phát tri ển kh ả năng khái quát hóa đơ n gi ả và ngôn ng ữ m ạch l ạc cho tr ẻ. * Chu ẩn b ị : Các b ức tranh có hình v ẽ ho ạc ảnh ch ụp các đố i t ượng là rau, hoa, qu ả. * Cách ch ơi : Ch ơi cá nhân ho ặc theo nhóm. - Cách 1 : Cô x ếp đố i t ượng (4 - 5 đối t ượng), trong đó có 1 đố i t ượng không cùng nhóm v ới đố i t ượng còn l ại. Tr ẻ ph ải tìm nhanh các đối t ượng không cùng nhóm v ới các đố i t ượng cò l ại và gi ải thích t ại sao l ại ch ọn nh ư v ậy. - Cách 2 : Tranh v ẽ các lo ại hoa (qu ả ) trong đó có m ột đố i t ượng không cùng lo ại. Tr ẻ ch ỉ và g ọi tên (ho ặc dùng bút chì không cùng lo ại) và gi ải thích. 1.9. Trò ch ơi 9: Xếp theo th ứ t ự * M ục đích : C ủng c ố hi ểu bi ết c ủa tr ẻ v ề quá trình ch ăm sóc và phát tri ển của cây, c ủng c ố bi ểu t ượng v ề s ố và phép đếm. - Phát tri ển ở tr ẻ kh ả n ăng phán đoán, trí t ưởng t ượng sáng t ạo; phát tri ển ngôn ng ữ m ạch l ạc. - Giáo d ục tr ẻ tình c ảm xã h ội. * Chu ẩn b ị : Mỗi độ i đề u có m ột b ộ tranh nói v ề quá trình phát tri ển c ủa các lo ại cây và ch ăm sóc cây (ví d ụ: tranh gieo h ạt, tranh ch ăm sóc cây, tranh cây ra hoa, k ết qu ả, tranh hái qu ả, tranh mang qu ả bi ếu bà, ). - Bộ ch ữ s ố 1, 2, 3, 4, 5, 6. - Bảng gài g ắn xung quanh l ớp. * Cách ch ơi : Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 7
9. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL - Cách 1 : Cô để các b ức tranh (gieo h ạt, ch ăm sóc cây, cây ra hoa, cây có qu ả chín) vào trong m ột cái r ổ. Sau đó, yêu c ầu tr ẻ x ếp các b ức tranh theo trình tự phát tri ển c ủa cây. - Cách 2 : Cô g ắn các b ức tranh lên b ảng không theo th ứ t ự (theo chi ều dọc). Yêu c ầu tr ẻ x ếp l ại cho đúng th ứ t ự, tìm s ố và g ắn và bên c ạnh theo trình tự phát tri ển c ủa cây. Khi t ất c ả các độ i th ực hi ện xong, cô l ần l ượt cho các đội nói v ề s ự phát tri ển c ủa cây mình v ừa th ực hi ện. Hai cách này có th ể ch ơi theo nhóm ho ặc cá nhân, có th ể ch ơi d ưới hình th ức thi đua “Thi xem đội nào nhanh” - Cách 3 : Nâng cao m ứ độ khó c ủa 2 trò ch ơi trên. Sau khi cho tr ẻ ch ơi xếp theo th ứ tự, cô ti ếp t ục cho tr ẻ ch ơi TC “Thi xem ai đoán gi ỏi”. Cô nói v ới tr ẻ : “Sau 4 b ức tranh này, cô còn có các b ức tranh khác n ữa. Bây gi ờ các con hãy suy ngh ĩ và đoán th ử xem đó là b ức tranh gì? Các con t ự đoán nh ưng không được cho b ạn bi ết”. Cô s ẽ phát cho mỗi b ạn m ột t ờ gi ấy để con v ẽ b ức tranh d ự đoán c ủa con vào m ặt sau t ờ gi ấy. Cô đến và vi ết ý t ưởng c ủa tr ẻ và m ặt sau c ủa tờ gi ấy. Khi tr ẻ v ẽ xong, cô cho tr ẻ chia s ẻ ý t ưởng cho nhau. Cô đưa b ức tranh của cô ra : tranh v ẽ bé mang qu ả đế n bi ếu bà, tranh sản ph ẩm ch ế bi ến t ừ qu ả. Tr ẻ nào có ý t ưởng hay, cô th ưởng 1 qu ả ho ặc 1 kẹo. Sau đó, cô và tr ẻ ti ếp t ục ch ơi “Thi k ể chuy ện gi ỏi”. Cô và tr ẻ cùng xây d ựng các câu chuy ện d ựa vào các bức tranh đã x ếp theo th ứ t ự. Hình th ức ch ơi “Kể chuy ện n ối ti ếp”, tr ẻ này k ể nối ti ếp v ới tr ẻ kia, cô ghi l ại câu chuy ện c ủa tr ẻ. 1.10. Trò ch ơi 10 : Tháp dinh d ưỡng kì di ệu * M ục đích : Tr ẻ nh ận bi ết các nhóm th ực ph ẩm có l ợi cho s ức kh ỏe con ng ười. - Trau gi ồi k ĩ n ăng phân lo ại các nhóm th ực ph ẩm. * Chu ẩn b ị : Gi ấy kh ổ lớn, gi ấy A4 m ột m ặt, h ộp cát tông, hình minh h ọa cho 5 nhóm th ức ăn: D ầu, m ỡ, đường ; S ữa và các ch ế ph ẩm t ừ s ữa; Th ịt gia súc, gia c ầm, đậ u và tr ứng; Rau qu ả; G ạo và b ột mì trên các t ờ t ạp chí, báo c ũ. Có th ể kêu g ọi ph ụ huynh cùng tham gia tìm ki ếm, sưu tầm các hình minh họa đó cùng tr ẻ và mang t ới l ớp. *Cách ch ơi : Cách 1 : Trao đổi v ới tr ẻ v ề nh ững th ực ph ẩm tr ẻ ăn hàng ngày và giá tr ị dinh dưỡng c ủa chúng. Nói cho tr ẻ bi ết c ần ăn đủ 5 thành ph ần lo ại nhóm th ực ph ẩm m ới đả m bảo dinh d ưỡng để l ớn lên thông minh và kh ỏe m ạnh. Cho tr ẻ quan sát tháp dinh dưỡng mà cô giáo đã làm s ẵn t ừ gi ấy kh ổ l ớn ho ặc bìa c ứng. Yêu c ầu tr ẻ tìm các b ức tranh, hình in n ằm trong 5 nhóm th ức ăn c ắt và dán đúng v ị trí trên tháp dinh d ưỡng l ớn chung c ủa c ả l ớp bằng gi ấy kh ổ l ớn ho ặc b ằng h ộp các tông l ớn. Cách 2 : Trao đổi v ới tr ẻ v ề nh ững th ực ph ẩm tr ẻ ăn hàng ngày và giá tr ị dinh dưỡng c ủa chúng. Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 8
10. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL Nói cho tr ẻ bi ết c ần ăn đủ 5 thành ph ần lo ại nhóm th ực ph ẩm m ới đả m bảo dinh d ưỡng để l ớn lên thông minh và kh ỏe m ạnh. Cho tr ẻ quan sát tháp dinh dưỡng mà cô giáo đã làm s ẵn t ừ gi ấy kh ổ l ớn ho ặc bìa c ứng. Yêu c ầu tr ẻ tìm các b ức tranh, hình in n ằm trong 5 nhóm th ức ăn c ắt và dán đúng v ị trí trên tháp dinh d ưỡng c ủa riêng mình trên gi ấy A4. Hỏi tr ẻ v ề k ết qu ả. 1.11. Trò ch ơi 11 : Bánh xe m ưa * M ục đích : - Củng c ố s ự nh ận bi ết c ủa tr ẻ v ề vòng quay luân chuy ển c ủa m ưa. - Phát tri ển kh ả n ăng suy lu ận; b ước đầ u phát tri ển t ư duy logic cho tr ẻ. * Chu ẩn b ị : Các m ảnh r ời mô t ả các giai đoạn để t ạo ra m ưa : tr ời n ắng, nước b ốc h ơi, tích t ụ thành đám mây m ỏng màu xám tr ắng , đám mây đen, n ước nh ỏ xu ống t ừ nh ững đám mây đen. Trò ch ơi được th ực hi ện sau khi cho tr ẻ th ực hi ện các thí nghi ệm v ề m ưa và quan sát tr ời m ưa. * Cách ch ơi : Trên c ơ s ở làm thí nghi ệm t ạo m ưa, cô cho tr ẻ miêu t ả lại các giai đoạn hình thành m ưa và cùng cô th ể hi ện trên các b ức tranh hình làm bằng bìa c ứng. Sau đó cho tr ẻ ghép l ại làm thành bánh xe m ưa. Ho ặc cô x ếp các b ức tranh không theo tr ật t ự các giai đoạn t ạo thành m ưa và yêu c ầu tr ẻ x ếp l ại cho đúng. 1.12. Trò ch ơi 12 : Hãy k ể nhanh * Mục đích : - Củng cố hi ểu bi ết c ủa tr ẻ v ề thái độ và nh ững vi ệc con ng ười c ần làm đối v ới cây c ối. - Rèn ph ản x ạ nhanh. - Cung c ấp hi ểu bi ết c ủa tr ẻ v ề v ấn đề trên ở m ọi lúc, mọi n ơi, trong m ột tình hu ống. * Chu ẩn b ị: Một qu ả bóng. *Cách ch ơi: Cô và tr ẻ ng ồi theo vòng tròn.Cô nói hi ện t ượng và ném bóng đến tr ẻ nào tr ẻ đó nói hành động,công vi ệc và thái độ c ần th ể hi ện đố i v ới cây c ối. Ví d ụ, cô nói: Cây héo – tr ẻ nói: T ưới n ước cho cây; cô nói: Cây có sâu bọ phá ho ại – tr ẻ nói: Bắt sâu, T ươ ng t ự nh ư v ậy, trò ch ơi có th ể s ử d ụng để củng c ố hi ểu bi ết c ủa tr ẻ v ề l ợi ích, sản ph ẩm được làm ra t ừ cây c ối, hoa.qu ả. 3.2. Bi ện pháp 2 : Thi ết k ế và s ưu t ầm các thí nghi ệm : 3.2.1. Thí nghi ệm 1: Tr ồng cây b ằng gì. * Mục đích: Giúp tr ẻ hiểu được ngoài cách tr ồng cây b ằng h ạt, ng ưởi ta có th ể tr ồng cây b ằng cành, b ằng lá ho ặc b ằng c ủ. * Chu ẩn b ị : 4 ch ậu ho ặc m ột kho ảng đấ t đủ độ ẩm t ơi x ốp để tr ồng cây, một s ố dây khoai lang, cành cây tr ạng nguyên, m ột s ố lá b ỏng, m ột s ố cành, lá cây khác mà không th ể tr ồng b ằng cành, b ằng lá được. * Cách ti ến hành: Cô t ổ ch ức cho tr ẻ ch ơi “Gieo h ạt n ảy m ầm”. Sau đó, cô nêu câu h ỏi : “Ngoài cách tr ồng cây b ằng h ạt, ta có th ể tr ồng cây b ằng cách nào?”, tr ẻ tr ả l ời. Ti ếp treo cô s ẽ nói v ới tr ẻ v ề thí nghi ệm “Chúng ta s ẽ đem tr ồng 1s ố cành cây khoai lang, cây tr ạng nguyên, lá b ỏng và th ử xem điều gì s ẽ Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 9
11. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL xảy ra nhé?”. Cô cho tr ẻ d ự đoán ch ậu nào có các m ầm cây m ọc lên. Hàng ngày, cô cùng tr ẻ t ưới n ước đủ độ ẩm để cây phát tri ển, cho tr ẻ thay đổ i di ễn ra trong các ch ậu cây tr ồng. Khi thí nghi ệm k ết thúc, cô trò chuy ện v ới tr ẻ v ề điều x ảy ra và rút ra k ết lu ận : ngoài cách tr ồng cây b ằng h ạt, ta có th ể trồng cây b ằng cành ho ặc b ằng lá, song không ph ải cây nào c ũng tr ồng được b ằng cành ho ặc b ằng lá và ch ỉ cho tr ẻ th ấy r ễ và m ầm sinh ra t ừ m ắt c ủa cành ho ặc các mép lá. Lưu ý : V ới nh ững lo ại cây tr ồng b ằng lá, thì ch ỉ c ần ph ủ m ột l ớp đấ t mỏng lên lá. 3.2.2. Thí nghi ệm 2: Cây hút n ước nh ư th ế nào? * Mục đích : Giúp tr ẻ nh ận bi ết được s ự hút n ước c ủa cây. * Chu ẩn b ị : Một l ọ đự ng n ước trong Một l ọ đự ng n ước có pha màu đỏ. Hai cành cây ho ặc hoa (cúc tr ắng, hu ệ, cây c ần tây) * Cách ti ến hành : Cô t ổ ch ức ch ơi trò ch ơi nh ẹ nhàng, gây h ứng thú cho tr ẻ. Sau đó, cô mang ra 2 l ọ nước (1l ọ đự ng n ước trong, 1l ọ đự ng n ước đỏ ) và 2 cành hoa cúc, hu ệ ho ặc c ần tây. Cô nêu câu h ỏi để tr ẻ suy ngh ĩ và d ự đoán k ết qu ả x ảy ra khi cô c ắm 2 cành cây vào 2 lọ nước này. - Cắm 2 cành cây (hoa) vào 2 l ọ n ước. - Sau 3 - 4 ngày cho tr ẻ quan sát, so sánh và nh ận xét k ết qu ả. - Kết lu ận: Cành cây (hoa) c ắm trong l ọ n ước màu, hoa và gân lá chuy ển sang màu h ồng. Vì cây hút n ước và n ước màu đã được thân cây, cành cây v ận chuy ển lên nhu ộm màu cho lá và hoa. 3.2.3. Thí nghi ệm 3: N ước ch ảy theo chi ều nào * Mục đích : Giúp tr ẻ hi ểu được chi ều chuy ển độ ng c ủa n ước. * Chu ẩn b ị : 1 bình n ước, 1 cái máng (b ằng tre, n ứa, nh ựa ), 1 cái ch ậu * Cách ti ến hành: Cô đặt câu h ỏi cho tr ẻ th ảo lu ận, suy ngh ĩ và bàn tán xem n ước có chuy ển độ ng không? N ước ch ảy theo chi ều nào? . Cô cùng tr ẻ làm thí nghi ệm: để 1 đầ u ống máng cao, một đầ u th ấp và rót nước vào gi ữa máng: cho tr ẻ quan sát và nh ận xét: n ước ch ảy theo chi ều nào? 3.2.4. Thí nghi ệm 4: N ước đá bi ến đi đâu? * Mục đích : Giúp tr ẻ hi ểu được s ự tan ra c ủa n ước khi nhi ệt độ ấm lên (quá trình đá tan thành n ước). * Chu ẩn b ị : 1c ục n ước đá (b ằng qu ả tr ứng v ịt); hai c ốc n ước ấm (đổ v ơi kho ảng n ửa c ốc t ừ 40ºC - 50ºC) * Cách ti ến hành : Cho tr ẻ quan sát c ục đá để trong khay đá. - Cho tr ẻ s ờ tay và thành 2 c ốc n ước ấm và để tr ẻ nh ận xét xem thành c ốc nh ư th ế nào. - Bỏ c ục đá vào m ột trong hai c ốc n ước. Cho tr ẻ quan sát hi ện t ượng : c ục nước đá nh ỏ d ần r ồi bi ến m ất. Sau đó cho tr ẻ s ờ tay vào hai thành c ốc, so sánh, nh ận xét xem c ốc nào l ạnh h ơn. N ước ở c ốc nào nhi ều h ơn? Vì sao? Cu ối cùng đi đến k ết lu ận: Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 10
12. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL + N ước đá bi ến đi đâu? (Nước đá tan thành n ước) + T ại sao có m ột c ốc đầ y h ơn? Một c ốc v ơi h ơn? (Cốc đầ y là do n ước đá tan ra). + T ại sao s ờ tay vào hai c ốc thì có m ột c ốc l ạnh h ơn, c ốc ấm h ơn? (Cốc lạnh h ơn là do n ước đá tan ra làm gi ảm nhi ệt độ trong c ốc). 3.2.5. Thí nghiệm 5 : Tạo c ầu v ồng * Mục đích : Giúp tr ẻ hi ểu được hi ện t ượng c ầu v ồng sau c ơn m ưa. * Chu ẩn b ị : Bình phun n ước có ch ứa đầ y n ước ho ặc m ột c ốc th ủy tinh đựng n ước và m ột t ờ gi ấy tr ắng. * Cách ti ến hành: Cô đặt câu h ỏi để tr ẻ chia s ẻ kinh nghi ệm : Sau c ơn mưa lại có n ắng, chúng ta th ường th ấy hi ện t ượng gì? Cô cùng tr ẻ làm thí nghi ệm: Cách 1: Đứng quay l ưng v ề phía m ặt tr ời, phun n ước t ừ vòi phun ho ặc bình phun ở độ nghiêng 45º, dùng tay qu ạt nh ẹ để nh ững tia n ước v ỡ ra, ta s ẽ quan sát th ấy hi ện t ượng c ầu v ồng. (L ưu ý: xem c ầu v ồng ph ải đứ ng ng ược hướng ánh sáng) Cách 2: Vào ngày n ắng, có th ể làm l ấy c ầu v ồng b ằng 1c ốc th ủy tinh đự ng nước. Đặ t c ốc n ước lên t ờ gi ấy tr ắng sao cho cốc b ị chi ếu n ắng còn gi ấy ở trong bóng râm. Ánh n ắng xuyên qua c ốc và phân làm b ảy màu t ạo nên c ầu v ồng. Cho tr ẻ quan sát, nh ận xét, cô gi ải thích cho tr ẻ hi ểu : c ầu v ồng th ường xu ất hi ện sau c ơn m ưa mùa hè. Do sau c ơn m ưa, trong không khí ch ứa nhi ều h ạt nước nh ỏ li ti, ánh sáng chi ếu vào nh ững h ạt n ước nh ỏ li ti đó và t ạo nên hi ện tượng c ầu v ồng. 3.2.6. Thí nghi ệm 6: Vì sao ng ọn n ến t ắt. * Mục đích : Tr ẻ nh ận bi ết không khí làm cho n ến cháy, không có không khí thì n ến s ẽ t ắt. * Chu ẩn b ị : 2 cái c ốc, hai cây n ến, 1 t ờ gi ấy b ạc đã đục l ỗ và m ột t ờ gi ấy bạc còn nguyên. * Cách ti ến hành: Đặt 2 cây n ến vào trong 2 c ốc. Đố t n ến cho tr ẻ th ấy hai cây n ến cùng cháy. Cho tr ẻ quan sát hai t ờ gi ấy b ạc đã chu ẩn b ị s ẵn và cho tr ẻ đoán xem điều gì s ẽ x ảy ra khi dùng 2 tờ gi ấy b ạc đó b ịt lên 2 c ốc n ến đang cháy. Cô dùng 2 t ờ gi ấy b ạc b ịt mi ệng 2 c ốc n ến. Cho tr ẻ quan sát và nh ận xét hi ện t ượng x ảy ra (một ng ọn n ến t ắt, m ột ng ọn n ến ti ếp t ục cháy). Cho tr ẻ th ảo lu ận: Vì sao m ột ng ọn n ến t ắt ? Cô có th ể gi ải thích cho tr ẻ : C ốc có n ến đang cháy là c ốc được b ịt t ờ gi ấy bạc đụ c l ỗ, không khí v ẫn lọt được và bên trong c ốc. C ốc có n ến b ị t ắt b ị b ịt bằng mi ếng gi ấy b ạc kín, không khí không l ọt được vào bên trong nên cây n ến bị tắt. 3.2.7. Thí nghi ệm 7 : S ự bi ến đổ i c ủa màu s ắc * Mục đích : Tr ẻ bi ết s ự k ết h ợp c ủa hai màu c ơ b ản để t ạo thành m ột màu m ới. Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 11
13. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL Trau gi ồi óc quan sát và kh ả n ăng suy lu ận * Chu ẩn b ị : Ba h ộp màu c ơ b ản, khay màu, bút lông, kh ăn lau bút. Các m ẩu v ải v ụn, kh ăn m ặt màu tr ắng, v ỏ chai nh ựa * Cách ti ến hành : Đặt ba h ộp màu c ơ b ản ở n ơi tr ẻ có th ể l ấy được. Mỗi tr ẻ m ột khay màu và bút lông Cho tr ẻ v ề t ừng nhóm phán đoán v ề s ự k ết h ợp c ủa hai màu c ơ b ản và màu m ới t ạo thành. Cho tr ẻ th ực hành pha màu t ạo màu m ới và nêu k ết qu ả. Tr ẻ ứng d ụng các ki ến th ức đó vào nhu ộm v ải, v ẽ tranh, ch ơi v ới n ước. 3.2.8. Thí nghi ệm 8 : S ự chuy ển độ ng và âm thanh * M ục đích : Trau gi ồi k ĩ n ăng quan sát, s ự nh ạy c ảm c ủa các giác quan và kh ả n ăng d ự đoán. Kích thích tính tò mò, ham hi ểu bi ết c ủa tr ẻ * Chu ẩn b ị : Th ước k ẻ, dây, bóng bay đã th ổi, chuông nh ỏ, đài catxet n ối và loa, v ỏ ốc bi ển. * Cách ti ến hành : Cô trao đổi v ới tr ẻ cách mà tr ẻ t ạo ra âm thanh b ằng cơ th ể mình: nói, gi ậm chân, v ỗ tay Cho tr ẻ áp tai xu ống sàn nhà, m ột tr ẻ khác d ậm chân m ạnh để th ấy sàn nhà rung chuy ển m ạnh nh ẹ tùy thu ộc cách mà tr ẻ gi ậm chân. Bật đài và cho tr ẻ s ờ vào loa, tr ẻ s ẽ th ấy loa rung và phát ra âm thanh ; khi loa h ết rung (đài t ắt) thì âm thanh c ũng s ẽ h ết. Cô r ắc nh ững h ạt mu ối lên bàn và cho tr ẻ áp tai xu ống bàn, tr ẻ khác v ỗ tay lên bàn lúc to, lúc nh ỏ r ồi tr ẻ nh ận xét (Nh ững h ạt mu ối s ẽ n ảy lên theo nh ịp v ỗ và âm thanh càng l ớn, m ặt bàn càng rung m ạnh). Cho tr ẻ khám phá âm thanh c ủa chuông, th ước, tháo h ơi trong qu ả bóng, nghe ốc bi ển. Cho tr ẻ suy đoán và lí gi ải theo cách hi ểu c ủa tr ẻ, Cô gi ải thích cho tr ẻ hi ểu : Âm thanh được t ạo ra là nh ờ có s ự chuy ển động (rung động). Chuy ển độ ng (rung động) càng to thì âm thanh càng l ớn. 3.3. Bi ện pháp 3: Ứng d ụng các trò ch ơi, thí nghi ệm trong th ực t ế Trong n ăm h ọc 2013- 2014, vi ệc đánh giá tr ẻ theo b ộ chu ẩn 5 tu ổi được tri ển khai đạ i trà ở các tr ường m ầm non. Nh ững trò ch ơi và thí nghi ệm ở trên tôi đã dùng trong nhi ều ho ạt động và nó c ũng là m ột n ội dung để tôi ti ến hành đánh giá theo các ch ỉ s ố. Các trò ch ơi đã thi ết k ế và s ưu t ầm có th ể s ử d ụng trong gi ờ ho ạt độ ng chung (ở gi ờ cho tr ẻ ho ạt độ ng khám phá, Làm quen V ăn h ọc, Làm quen với Toán, Th ể d ục), ho ạt độ ng ngoài tr ời, ho ạt độ ng chi ều tùy theo điều ki ện t ổ ch ức và n ội dung c ần d ạy tr ẻ. Các trò ch ơi này c ũng được s ử d ụng để thi ết k ế các trò ch ơi m ới phù h ợp v ới các ch ủ đề khác nhau b ằng cách thay đổ i nội dung y ếu t ố trò ch ơi . Ở ho ạt động chung, v ới các ch ủ đề khác nhau của gi ờ h ọc ho ạt độ ng khám phá, tôi đã s ử d ụng h ầu h ết các trò ch ơi này để gây h ứng thú (Trò ch ơi 5 và trò ch ơi 6) khi tr ẻ chu ẩn b ị tìm hi ểu v ề độ ng v ật ở ch ủ điểm “Thế gi ới t ự nhiên” và c ũng là m ột công c ụ để đánh giá CS92 (g ọi tên các con v ật theo đặ c Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 12
14. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL điểm chung), khi tr ẻ đã bi ết để tham gia trò ch ơi “Nói ng ược”. C ũng ở đây, ngôn ng ữ và t ư duy c ủa tr ẻ phát tri ển, v ốn t ừ trái ngh ĩa tr ở nên phong phú hơn bao gi ờ hết; còn trò ch ơi 5 s ẽ giúp rèn luy ện cho tr ẻ k ĩ n ăng phân tích và làm vi ệc theo nhóm. Trò ch ơi này ta c ũng có th ể ti ến hành ch ơi ở ch ủ điểm “Giao thông” v ới bài h ọc kí hi ệu c ủa c ủa m ột s ố bi ển báo (đánh giá CS82); ph ươ ng ti ện giao thông đường th ủy, đường hàng không v ới các đố i t ượng là bi ển báo, ph ươ ng ti ện giao thông thay vì các con v ật nh ư trong trò ch ơi 5 đã nêu. V ới 2 trò ch ơi này, ta cũng có th ể m ở r ộng h ơn đối t ượng ch ơi, s ố l ần ch ơi để ch ơi trong gi ờ ho ạt độ ng ngoài tr ời ho ặc ho ạt độ ng chi ều r ất h ấp d ẫn. Tr ẻ r ất hào h ứng tìm hi ểu và c ố gắng đưa ra nh ững kí hi ệu g ần g ũi v ề nh ững đặ c điểm trái ng ược c ủa nh ững con vật, quả để độ i b ạn đoán ho ặc tìm con v ật, qu ả đó d ựa trên t ừ trái ngh ĩa đó. Và hình ảnh m ột l ớp h ọc luôn sôi n ổi mà v ẫn có k ỉ lu ật luôn di ễn ra ở l ớp tôi. Còn khá nhi ều trò ch ơi khác tôi th ường s ử d ụng để làm trò ch ơi ở ph ần luy ện t ập củng c ố ki ến th ức cho tr ẻ sau khi h ọc xong bài m ới. Trò ch ơi1, trò ch ơi 3 trong quá trình phát tri ển c ủa cây. Và c ũng thông qua trò ch ơi này, giáo d ục tr ẻ yêu thích cây c ối, con v ật quen thu ộc (đánh giá CS 39). Ch ỉ s ố 39 c ũng còn được đánh giá thông qua trò ch ơi 12: Hãy k ể nhanh. Hai trò ch ơi này c ũng đã được t ổ ch ức ch ơi góc (góc t ạo hình, góc thiên nhiên) và đã được tr ẻ ch ơi say s ưa không bi ết chán. Ở trò ch ơi 2, tôi đã t ổ ch ức cho tr ẻ ch ơi th ường xuyên trong ho ạt độ ng ngoài tr ời. Ngoài vi ệc tr ẻ bi ết ý ngh ĩa c ủa các loài lá và quá trình r ụng lá còn k ết hợp cho tr ẻ lao động nh ặt lá r ụng. Qua đó giúp cho tr ẻ luôn bi ết quan tâm, chia sẻ công vi ệc v ất v ả c ủa bác lao công ở tr ường. Trò ch ơi 4 “Không cùng lo ại” và trò ch ơi 8 “Ai nhanh h ơn”, tôi đã s ử dụng để cho tr ẻ ch ơi ở khá nhi ều ch ủ đề v ới hình th ức và cách ch ơi t ươ ng t ự, ch ỉ thay đổi đố i t ượng trong trò ch ơi. Ở ch ủ đề “Tr ường m ầm non”, với bài: “L ớp học c ủa bé”, có th ể dán đố i t ượng không cùng nhóm trong đồ dùng đồ ch ơi c ủa bé M ẫu giáo l ớn (cái bô, cái y ếm dãi, dép có còi không là đồ dùng cho bé l ớp lớn). Ở ch ủ đề “Gia đình”, bài “ Đồ dùng gia đình và nh ững d ấu hi ệu không an toàn”, thì s ẽ để cái kéo nh ọn, cái dây điện h ở trong s ố các đồ dùng an toàn để tr ẻ lo ại tr ừ. Ở ch ủ đề “Ngh ệ thu ật”, bàiho ạt độ ng khám phá “Các lo ại nh ạc c ụ mà bé bi ết”, ở ch ủ đề “Th ể thao”, bài “Tìm hi ểu v ề môn b ơi l ội”, ch ủ đề “ Thiên nhiên” v ới các bài ho ạt độ ng khám phá của t ừng ch ủ đề nhánh đề u có r ất nhi ều th ứ không cùng lo ại để tr ẻ lo ại tr ừ. Ngoài ra, trò ch ơi 4 “Không cùng lo ại”, tôi cũng đã s ử d ụng trong gi ờ học toán “Loại m ột đố i t ượng không cùng lo ại v ới đối tượng còn l ại” ở ch ủ đề “Ngh ệ thu ật”. Trò ch ơi 7 “Tạo nhóm”, tôi còn s ử d ụng trong gi ờ Giáo d ục th ể ch ất, ở bài “Bò dích d ắc b ằng bàn tay, c ẳng chân qua năm điểm, ch ạy nhanh 15- 17m” khi tr ẻ l ấy đúng và đặt đúng v ị trí c ủa v ật theo yêu c ầu. Ở đây, y ếu t ố thi đua và th ời gian nhanh h ơn s ẽ góp ph ần làm th ể ch ất của tr ẻ phát tri ển. Trò ch ơi này c ũng r ất phù h ợp để ch ơi ti ếp s ức khi ch ơi TC vận độ ng ở ho ạt độ ng ngoài tr ời. Trò ch ơi 9 “ X ếp theo th ứ t ự”, v ới cách ch ơi 1 và 2, tôi đã s ử dụng trong gi ờ h ọc Làm quen v ới Toán trong ph ần cho tr ẻ làm quen v ới s ố th ứ t ự; tr ẻ ph ản ứng nhanh nh ạy, đặt s ố th ứ t ự t ừng giai đoạn phát tri ển. V ới cách ch ơi 3, tôi còn dùng để tr ẻ k ể chuy ện sáng t ạo trong gi ờ làm Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 13
15. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL quen v ăn học c ủa ch ủ đề “ Môi tr ường t ự nhiên”. Tr ẻ s ắp x ếp theo th ứ t ự tranh và k ể l ại được quá trình phát tri ển c ủa cây; tr ẻ t ưởng t ượng ti ếp theo và k ể nh ững n ội dung khác nhau theo trí t ưởng t ượng c ủa mình. Các ý t ưởng liên t ục được phát tri ển, m ỗi ý t ưởng là một câu chuy ện, cô ghi lai và sau đó làm thành sách để tr ẻ có th ể cùng đọc, cùng ch ơi trong các ho ạt động khác. Nh ững câu chuy ện này của tr ẻ có th ể dùng để giáo d ục tình c ảm v ới bà, v ới m ẹ trong ch ủ điểm “Gia đình” và đánh giá CS85. Trò ch ơi 10” Tháp dinh dưỡng di ệu kì” thì tôi s ẽ dùng để ch ơi trò ch ơi luy ện t ập cho bài Làm quen MTXQ “ Bé c ần gì để lớn lên” ở ch ủ đề “Gia đình” và c ũng là để đánh giá cho CS19 (kể tên 1 s ố th ức ăn c ần có trong b ữa ăn hàng ngày). Trò ch ơi này c ũng có th ể dùng để tr ẻ cùng ch ơi trong ho ạt độ ng chi ều khi đàm tho ại v ơi tr ẻ v ề nh ững th ực ph ẩm có l ợi, có hại cho s ức kh ỏe (đánh giá CS20). Ở trò ch ơi 11, đây là m ột trò ch ơi được ch ơi trong ho ạt độ ng ngoài tr ời sau khi làm thí nghi ệm t ạo mưa( s ẽ trình bày ở ph ần sau). Điều mà tôi th ấy ở lớp mình sau khi áp d ụng nh ững trò ch ơi này là vi ệc t ổ ch ức cho tr ẻ ho ạt độ ng khám phá không có gì là v ất v ả đố i v ới cô cháu chúng tôi và m ột không khí vui v ẻ, hào h ứng, nhi ệt tình tham gia ho ạt độ ng luôn tràn ngập trong l ớp. Nếu trò ch ơi mang l ại nhi ều niềm vui thì các thí nghi ệm l ại mang t ới nhi ều ng ạc nhiên, thú v ị. Nh ư ph ần đặ t v ấn đề đã nêu, các thí nghi ệm đố i v ới tr ẻ Mẫu giáo còn khá xa l ạ và đơ n điệu. Nh ưng tôi quan ni ệm: nh ững gì tr ẻ nghe, tr ẻ th ấy, tr ẻ làm s ẽ là nh ững ki ến th ức, k ĩ n ăng b ền v ững. Từ nh ững thí nghi ệm tr ẻ được th ực hành trên l ớp, tr ẻ s ẽ có k ĩ n ăng quan sát để t ự t ạo cho mình nh ững thí nghi ệm và quan trong là tr ẻ luôn ham thích đặ t câu h ỏi và đi đến t ận cùng các lí gi ải v ề các s ự v ật, hi ện t ượng xung quanh. Và quá trình tr ẻ làm thí nghi ệm ở đây s ẽ đặ t n ền móng cho m ột quá trình nghiên c ứu khoa h ọc trong t ươ ng lai. Nh ững thí nghi ệm này có th ể là m ột ho ạt độ ng chung trong gi ờ ho ạt độ ng khám phá ( thí nghi ệm 7), có th ể là m ột ph ần ch ơi c ủng c ố ki ến th ức cho tr ẻ trong m ột bài h ọc(thí nghi ệm 2), hay t ổ ch ức trong ho ạt độ ng ngoài tr ời, ho ạt độ ng góc (góc khoa h ọc), ho ạt độ ng chi ều. Ở thí nghi ệm 1 “Trồng cây b ằng gì”. Đây là một thí nghi ệm r ất thú v ị. Tr ước nay, tr ẻ th ường ch ỉ ngh ĩ cây l ớn lên t ừ h ạt nh ư một vòng đời c ố đị nh. Nh ưng v ới thí nghiệm này thì mang t ới m ột ki ến th ức mới. Tôi đã dùng thí nghi ệm để tr ẻ th ực hành trong gi ờ ho ạt độ ng chi ều tr ước khi h ọc bài “Quá trình phát tri ển c ủa cây” kho ảng 1 tu ần. Hàng ngày, tr ẻ xem và ghi nh ận k ết qu ả. Tr ẻ ch ăm sóc m ầm và t ừ đó s ẽ bi ết v ề quá trình phát tri ển c ủa cây. Thí nghi ệm này tôi t ổ ch ức cho tr ẻ làm theo t ừng nhóm, m ỗi nhóm tr ồng một lo ại sau đó cho tr ẻ so sánh và trao đổi k ết qu ả c ủa nhau. Còn ở thí nghi ệm 2, sau khi h ọc xong bài“ Quá trình phát tri ển c ủa cây”, tr ẻ đã bi ết cây c ần n ước trong quá trình phát tri ển. Tôi s ẽ cho tr ẻ đặt câu h ỏi xem cây đã hút n ước nh ư th ế nào và ti ến hành cho tr ẻ làm thí nghi ệm ở ho ạt độ ng ngoài tr ời. T ận m ắt ch ứng ki ến s ự chuy ển màu c ủa hoa và lá, tr ẻ đã rút ra r ằng: nước đi lên là do thân cây và lá cây hút lên nhu ộm màu cho hoa và lá. Thí nghi ệm này tôi đã t ổ ch ức cho c ả l ớp th ực hành, quan sát và t ự rút ra k ết lu ận nh ư trên. Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 14
16. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL Ở thí nghi ệm 3 “N ước ch ảy theo chi ều nào”, tôi đã t ổ ch ức cho tr ẻ th ực hi ện theo nhóm t ại góc khoa h ọc trong gi ờ ho ạt độ ng góc. Tr ước khi tr ẻ làm thí nghi ệm, tôi c ũng để tr ẻ đoán xem n ước có chuy ển độ ng không, n ếu có thì nó s ẽ ch ảy theo chi ều nào. Trong quá trình th ực hành, tôi luôn để t ất c ả các tr ẻ trong nhóm được quan sát và t ừng tr ẻ ph ải nh ận xét được nh ững gì mình làm, mình nhìn th ấy. Song song v ới vi ệc làm thí nghi ệm, chúng tôi c ũng đã s ưu t ầm được một b ộ tranh ảnh v ề tác d ụng c ủa dòng ch ảy rất đẹ p và h ữu ích mà ảnh d ưới đây là m ột ví d ụ: Nh ững chi ếc c ọn n ước khi đề u đề u quay nh ững vòng quay để đưa n ước lên cao ph ục vụ đồ ng bào các dân t ộc mi ền núi. Nhà máy th ủy điện Hòa Bình ( ảnh: Báo ảnh Vi ệt Nam) Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 15
17. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL Với thí nghi ệm 4 “nước đá bi ến đi đâu”, thì ngoài vi ệc quan sát và rút ra kết lu ận thì các ki ến th ức v ề toán, khái ni ệm đầ y h ơn - vơi h ơn; ấm h ơn - lạnh hơn c ũng được tr ải nghi ệm. Thí nghi ệm này tôi đã dùng khi tr ẻ h ọc v ề ch ủ đề nhánh “N ước và các hi ện t ượng t ự nhiên” ở bài “Khám phá các hi ện t ượng t ự nhiên”. Tôi đã đư a thí nghi ệm này vào đầu gi ờ h ọc để gây h ứng thú cho tr ẻ và hỏi tr ẻ đá tan ch ảy ứng v ới hi ện t ượng thiên nhiên nào? Để tr ẻ hi ểu k ĩ h ơn v ề hi ện t ượng b ăng tan, tôi t ổ ch ức cho tr ẻ thí nghi ệm l ại trong ho ạt độ ng ngoài tr ời và gi ải thích hi ện t ượng. T ừ đây c ũng giúp tr ẻ có hành vi b ảo v ệ môi tr ường trong sinh ho ạt hàng ngày ( đánh giá CS 57). Thí nghi ệm 5 “T ạo c ầu v ồng”, tôi đã sử d ụng để gây h ứng thú trong gi ờ ho ạt độ ng chung cho tr ẻ làm quen V ăn h ọc khi d ạy tr ẻ bài th ơ “C ầu v ồng”. Sau đó tôi c ũng mang thí nghiệm này làm l ại ở sân tr ường trong ho ạt độ ng ngoài tr ời. Th ật bất ng ờ khi tr ẻ c ũng có nh ững cách làm c ủa riêng mình: đổ n ước vào chai th ủy tinh để bóng n ắng xuyên vào, x ếp nh ững mi ếng gi ấy có màu gi ống v ới màu c ủa c ầu v ồng, v ẽ b ằng máy tính Và trong gi ờ ho ạt độ ng góc ti ếp theo, tôi cũng cho tr ẻ ch ơi t ạo c ầu v ồng b ằng thí nghi ệm v ới c ốc n ước h ắt sáng trên t ờ gi ấy tr ắng. Màu s ắc lung linh, nh ảy nhót trên t ờ gi ấy th ật s ự là m ột ấn t ượng tuy ệt v ời v ới tr ẻ. Và ở đây, đánh giá CS 95 (D ự đoán hi ện t ượng t ự nhiên đơn gi ản s ắp x ảy ra) c ũng được th ực hi ện. Tr ẻ luôn yêu thích nh ững thí nghi ệm h ứng thú nh ư v ậy. Ở thí nghi ệm 6 “Vì sao ng ọn n ến t ắt”, tôi đã cho tr ẻ làm thí nghi ệm trong bu ổi ho ạt độ ng chi ều. Đầ u tiên, tôi cho tr ẻ nói v ề ích l ợi c ủa không khí đố i v ới đời s ống xung quanh. R ồi tôi cho tr ẻ ti ến hành làm thí nghi ệm và gi ải thích hi ện tượng v ới hai c ốc n ến. Ở đây, m ột bài h ọc v ề s ự nguy hi ểm c ủa l ửa khi ến tr ẻ ph ải h ết s ức c ản tr ọng khi dùng mi ếng gi ấy b ạc b ịt vào mi ệng c ốc. Qua đây, tôi cũng đánh giá tr ẻ ở CS 22 (Bi ết và không làm m ột s ố vi ệc có th ể gây nguy hi ểm). Tôi c ũng đã h ướng d ẫn tr ẻ không làm thí nghi ệm v ới nh ững y ếu t ố nguy hi ểm (l ửa, v ật nh ọn, điện ) khi không có ng ười l ớn h ướng d ẫn. Nh ư trên đã trình bày, ở thí nghi ệm 7, tôi đã m ạnh d ạn dùng làm ti ết d ạy ở ho ạt độ ng khám phá thuộc lĩnh vực phát triển thẩm mỹ . Ở đây, tr ẻ v ừa bi ết k ết qu ả c ủa 2 màu c ơ b ản đã pha, v ừa bi ết ứng d ụng c ủa màu s ắc vào cu ộc s ống l ại được ch ơi v ới màu r ất vui v ẻ. Tr ẻ làm vi ệc theo t ừng nhóm r ất h ăng say và th ể hiện ngay trên s ản ph ẩm c ủa mình. Nhóm th ực hi ện pha tr ộn 2 màu c ơ b ản để t ạo màu m ới : Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 16
18. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL Nhóm pha màu v ẽ tranh: Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 17
19. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL Nhóm pha màu nhu ộm v ải : Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 18
20. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL Thí nghi ệm : S ự đổ i màu c ủa n ước Bảng tổng h ợp các k ết qu ả. Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 19
21. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL Từ đây, tr ẻ có thể x ếp các k ết qu ả c ủa nhóm theo độ đậ m nh ạt t ăng d ần và phát hi ện ra t ỉ l ệ c ủa các màu để có màu nh ư mong mu ốn. Thí nghi ệm này cũng đã t ạo ra hi ệu ứng t ốt khi tr ẻ pha màu để t ạo màu m ới, nh ất là trong ho ạt độ ng tạo hình c ủa tr ẻ. Và c ũng ho ạt độ ng chung này, tôi đã quan sát để đánh giá tr ẻ ở CS 38 m ột cách chính xác Đây còn là m ột c ơ h ội để t ăng c ường k ĩ n ăng h ợp tác ho ạt độ ng theo nhóm cho tr ẻ, m ột k ĩ n ăng còn tr ẻ M ẫu giáo còn thi ếu và y ếu. Thí nghi ệm này tôi c ũng cho tr ẻ ch ơi thêm ở góc khám phá và được trẻ nhi ệt tình h ưởng ứng. Nói đến làm thí nghi ệm v ới tr ẻ M ẫu giáo, h ẳn có nhi ều ng ười s ẽ ngh ĩ không th ể nào. Song v ới cô cháu chúng tôi, m ỗi thí nghi ệm l ại m ở ra m ột chân tr ời m ới mà qua đây tôi c ũng th ấy mình ch ưa đánh th ức h ết ti ềm n ăng ở tr ẻ. Ví nh ư ở thí nghi ệm 8 (s ự chuy ển động c ủa âm thanh). C ũng là cái đài h ằng ngày tr ẻ nghe, c ũng là nh ững âm thanh, vi ệc làm vãn th ường di ễn ra nh ưng khi h ướng vào s ự chuy ển độ ng thì ta th ấy ng ạc nhiên, thú v ị quá. Hóa ra, m ọi th ứ rung động (chuy ển độ ng) xung quanh ta m ới làm cho ta nghe th ấy âm thanh. Th ế mà bấy lâu nay ta c ứ t ưởng âm thanh là t ự nhiên có, nó n ằm s ẵn ở nh ững v ật ch ứa âm thanh mà tai c ủa ta có th ể nghe được. M ột thí nghi ệm đơn gi ản, d ễ làm mà mang đến bao điều m ới m ẻ. Không ch ỉ mang t ới ki ến thức và s ự yêu thích cho tr ẻ, nh ững trò ch ơi, thí nghi ệm thi ết k ế và s ưu t ầm c ủa tôi k ể trên còn là m ột công c ụ h ữu hi ệu để tôi bồi d ưỡng nh ững tr ẻ ch ưa đạt ở các ch ỉ s ố ít được đánh giá trên gi ờ ho ạt độ ng chung: CS 65 (nói rõ ràng) khi ch ơi trò ch ơi 9, trò ch ơi 8, trò ch ơi 6, trò ch ơi 4, làm thí nghi ệm 2, 5; CS 37(th ể hi ện s ự an ủi, chung vui v ới ng ười thân, b ạn bè) khi ch ơi nh ững trò ch ơi mang tính ch ất thi đua: trò ch ơi 2, trò ch ơi 4, trò ch ơi 5, trò ch ơi 7 (cách ch ơi 1, 2); CS 62 (nghe hi ểu và th ực hi ện được các ch ỉ d ẫn liên quan đến 2- 3 hành động) khi đưa ta lu ật ch ơi, cách ch ơi hay các yêu c ầu c ủa thí nghi ệm. Ở các trò ch ơi này, ý ki ến c ủa b ản thân tr ẻ d ựa trên v ốn hi ểu c ủa tr ẻ được dùng tr ước nhi ều trò ch ơi (3,11, 12), thí nghi ệm (2,3,4), nên có th ể dùng để đánh giá ho ặc nh ững b ồi d ưỡng nh ững tr ẻ ch ưa đạt ở CS 34. Nh ững CS45, CS75, CS113, CS115, CS119 hay 31, 32, 49, 68, 52, 55, 47 c ũng s ẽ được cô giáo đánh giá l ại chính xác nh ững tr ẻ đã đạt c ũng nh ư b ồi d ưỡng nh ững tr ẻ ch ưa đạt ở giai đoạn ti ếp theo khi tham gia vào trò ch ơi, thí nghi ệm. C ũng t ừ đây, tr ẻ bi ết ch ờ đế n l ượt khi tham gia các ph ần ch ơi ( đánh giá CS 47), hay đặt câu h ỏi (đánh giá CS112) và gi ải thích được m ối quan h ệ nguyên nhân, k ết qu ả đơn gi ản trong cu ộc s ống hàng ngày ( đánh giá CS114). Với các trò ch ơi và thí nghi ệm này, tôi luôn c ố g ắng chu ẩn b ị đồ ch ơi phong phú theo t ừng ch ủ điểm. Ngoài ra, tôi c ũng phân nhóm phù h ợp v ới v ốn hi ểu bi ết và kh ả n ăng nh ận th ức c ủa tr ẻ, nâng d ần độ khó để tr ẻ t ự tin v ới nh ững thành công đã đạt được. Vì vây, tr ẻ l ớp tôi luôn hào h ứng tham gia và ti ến b ộ t ừng ngày, qua t ừng ch ủ đề . III. K ẾT QU Ả 1. Về phía tr ẻ: - Tr ẻ có kiến th ức, k ĩ n ăng bền v ững trong m ỗi ch ủ đề qua t ừng trò ch ơi, thí nghi ệm được ti ến hành. Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 20
22. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL - Tr ẻ có m ột môi tr ường ho ạt độ ng phong phú, hấp d ẫn v ới nhi ều điều tưởng ch ừng r ất quen thu ộc nh ưng đầy b ất ng ờ. - Tr ẻ được ch ơi nhi ều trò ch ơi mang l ại nhi ều ki ến th ức mới l ạ không ng ờ. - Tr ẻ được ph ỏng đoán, xem xét, quan sát và khám phá các s ự vât, hi ện tượng xung quanh b ằng t ất c ả các giác quan. - Tr ẻ được ho ạt độ ng, làm nh ững công vi ệc ph ục v ụ cho b ản thân và th ấy r ất hào h ứng, t ự hào khi mình được tin t ưởng, đây c ũng là d ịp để tr ẻ th ể hi ện b ản thân, chi ến th ắng chính mình khi tham gia vào nh ững trò ch ơi và thí nghi ệm này. - Tr ẻ được kích thích trí tò mò luôn tìm hi ểu và gi ải thích v ề các s ư vật và hi ện t ượng xung quanh từ đó hình thành óc suy lu ận, kh ả n ăng phán đoán, t ư duy. Chính nh ững trò ch ơi, thí nghi ệm s ẽ nuôi d ưỡng ước m ơ nghiên c ứu khoa học ngay t ừ giai đoạn này. Kết qu ả kh ảo sát 44 tr ẻ l ớp tôi đạ t yêu c ầu qua các giai đoạn t ăng đáng k ể : Bảng kh ảo sát : Nội dung Số Đầu n ăm Cu ối n ăm cháu (Tháng 9) (Tháng 4) Hứng thú tham gia ho ạt độ ng khám phá 60% 100% Phát tri ển ngôn ng ữ 48% 97% Kh ả n ăng quan sát, phán đoán 44 40% 93% Kh ả n ăng suy lu ận 40% 95% BI ỂU ĐỒ TH Ể HI ỆN K ẾT QU Ả 100% 100 % 95% 95% 93% 95% 80% 60 % 48% 60% 40% 40% 40% 20% 0% Hứng thú tham gia Phát tri ển ngôn ng ữ Kh ả n ăng quan Kh ả n ăng ho ạt độ ng khám phá sát phán đoán suy lu ận Đầu n ăm Cu ối n ăm Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 21
23. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL 2. Về phía giáo viên: - Có thêm nhi ều trò ch ơi, thí nghi ệm làm phong phú thêm ph ươ ng ti ện truy ền t ải ki ến th ức đế n với tr ẻ. - Nảy sinh nh ững y ếu t ố giúp xây d ựng nên nh ững trò ch ơi, thí nghi ệm mới h ấp d ẫn tr ẻ h ơn. - Là m ột công c ụ để đánh giá m ột s ố ch ỉ s ố trong b ộ chu ẩn c ủa tr ẻ 5 tu ổi. - Qua quá trình t ổ ch ức cho tr ẻ ch ơi và làm thí nghi ệm, cô d ễ dàng phân lo ại tr ẻ để có cách giáo dục phù h ợp h ơn c ũng nh ư phá hi ện ra kh ả n ăng n ổi tr ội của 1 s ố tr ẻ để có k ế ho ạch b ồi d ưỡng. 3. Về phía ph ụ huynh: - Ph ụ huynh c ũng được k ết h ợp cùng giáo viên s ưu t ầm các nguyên v ật li ệu, đồ dùng để tr ẻ thí nghi ệm, t ừ đó có ki ến th ức v ề nh ững n ội dung tr ẻ c ần có ở tr ường, k ết h ợp với giáo viên b ổ sung, làm phong phú ki ến th ức cho tr ẻ. - Đây c ũng là nh ững trò ch ơi, thí nghi ệm ph ụ huynh đã l ấy để t ổ ch ức cho các con t ại nhà. Từ đó t ạo ra ý th ức luôn để tr ẻ được khám phá, được làm thí nghi ệm đơn gi ản và th ường xuyên t ạo điều ki ện để tr ẻ được t ự làm. - Ph ụ huynh qua đây c ũng th ấy được kh ả n ăng c ủa con em mình và có k ế ho ạch b ồi d ưỡng cho tr ẻ c ũng nh ư tin t ưởng vào tr ẻ có th ể làm được nhi ều điều mà tr ước nay ta ch ưa ngh ĩ là tr ẻ có th ể làm. Khi thi ết k ế và s ưu t ầm nh ững trò ch ơi, thí nghi ệm này đư a và các ho ạt động cho tr ẻ, tôi không ngh ĩ tr ẻ l ại hào h ứng, say mê đến th ế. Tr ẻ có th ể ch ơi và làm thí nghi ệm đế n quên c ả th ời gian cho phép và m ỗi l ần đưa ra m ột trò ch ơi, thí nghi ệm m ới, tr ẻ l ại hò reo sung s ướng. Không nh ững th ế, nh ất là nh ững thí nghi ệm, nhi ều tr ẻ còn t ự ngh ĩ ra nhi ều thí nghi ệm hay và mang đến để cô cùng th ực hành v ới c ác bạn. Một không khí chơi mà họ c luôn tràn ng ập trong l ớp tôi. IV. K ẾT LU ẬN 1 . Bài h ọc kinh nghi ệm: Qua quá trình thi ết k ế và s ưu t ầm các trò ch ơi và thí nghi ệm kể trên, tôi rút ra bài h ọc kinh nghi ệm nh ư sau: 1.1. Ngay t ừ đầ u n ăm h ọc đã rà soát để n ắm ch ắc nh ững n ội dung, ki ến th ức cần đưa đến cho tr ẻ trong m ỗi ch ủ đề c ũng nh ư các ch ỉ s ố càn đạt c ủa bộ chu ẩn. 1.2 . Vi ệc l ựa ch ọn, s ử dung các trò ch ơi thiết k ế và s ưu t ầm ph ải phù h ợp với m ục đích, n ội dung giáo d ục đặ t ra trong m ỗi bài h ọc, trong trong m ỗi ho ạt động ho ặc giai đoạn th ực hi ện ch ủ đề ; phù h ợp v ới v ốn hi ểu bi ết và kh ả n ăng nh ận th ức của tr ẻ để đả m b ảo tính phát tri ển. 1.3 Dựa vào đặc điểm cá nhân tr ẻ trong l ớp mà l ựa ch ọn các trò ch ơi, thí nghi ệm cho phù h ợp. Nh ững tr ẻ kém, ch ậm ch ạp thì ch ọn nh ững trò ch ơi đơ n gi ản, sau đó nâng d ần độ khó để t ạo cho tr ẻ s ự t ự tin v ề nh ững thành công đã đạt được. 1.4 . Để t ổ ch ức t ốt trò ch ơi, thí nghi ệm, c ần làm t ốt công tác chu ẩn b ị nh ư chu ẩn b ị đồ dùng, đồ ch ơi an toàn, phù h ợp, b ố trí th ời gian và ch ỗ ch ơi, làm thí nghi ệm h ợp lí. 1.5 Khi các trò ch ơi, thí nghi ệm đã tr ở nên quen thu ộc v ới tr ẻ. Tr ẻ đã n ắm được lu ật ch ơi, cách ch ơi c ủa trò ch ơi và các thao tác làm thí nghi ệm, cô khuy ến Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 22
24. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL khích và t ạo điều ki ện để tr ẻ t ự t ổ ch ức trò ch ơi, thí nghi ệm v ới b ạn vào các th ời điểm khác nhau trong ngày (tr ừ thí nghi ệm 6). 2. Khuy ến ngh ị 2.1. Ban giám hiệu thường xuyên phát động phong trào thi đua khích lệ giáo viên trong trường sáng tạo, thiết kế xây dựng một số trò chơi, thí nghiệm ứng dụng trong quá trình giảng dạy. Vinh danh cá nhân , tập thể có những thiết kế sáng tạo mang lại hiệu quả cao . 2.2 Đầu tư cơ sở vật chất, bổ sung học liệu mới , nhi ều ho ạt độ ng m ới, h ấp dẫn tr ẻ và có hi ệu qu ả để ph ục v ụ cho công tác giáo d ục tr ẻ. Trên đây là một s ố bi ện pháp tôi đã áp d ụng trong quá trình ti ến hành thi ết kế và s ưu t ầm các trò ch ơi, thí nghi ệm nh ằm t ạo h ứng thú cho tr ẻ ho ạt độ ng khám phá. Rất mong các b ạn đồ ng nghi ệp, các nhà qu ản lí b ổ xung, góp ý cho tôi để làm phong phú thêm nh ững kinh nghi ệm trong công tác d ạy. Tôi xin trân tr ọng c ảm ơn! Cầu Gi ấy, ngày15 tháng 04 n ăm 2014 XÁC NH ẬN C ỦA TH Ủ TR ƯỞNG ĐƠN V Ị Tôi xin cam đoan đây là SKKN c ủa mình vi ết, không sao chép n ội dung c ủa ng ười khác. Tr ươ ng Th ị Nguy ệt Anh Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 23
25. Ứng dụng một s ố trò ch ơi, thí nghi ệm trong ho ạt độ ng khám phá của trẻ MGL TÀI LI ỆU THAM KH ẢO 1. H ướng d ẫn th ực hi ện đổ i m ới hình th ức t ổ ch ức ho ạt độ ng giáo d ục tr ẻ 5-6 tu ổi (NXB Giáo d ục Vi ệt Nam- 2007) 2. H ướng d ẫn th ực hi ện ch ươ ng trình giáo d ục m ầm non M ẫu giáo bé 5-6 tu ổi (NXB Giáo d ục Vi ệt Nam - 2008) 3. Ch ươ ng trình ch ăm sóc giáo d ục m ẫu giáo và h ướng d ẫn th ực hi ện tr ẻ 5-6 tu ổi (NXB Giáo d ục Vi ệt Nam - 2009) 4. Ngu ồn t ư li ệu trên m ạng internet. 5. Nội dung 120 chỉ số phát triển chuẩn trẻ 5 tuổi 8. Bộ công cụ đánh giá trẻ mầm non 5 tuổi theo chuẩn do trường Mầm non Hoa hồng xây dựng Tr ươ ng Th ị Nguyệt Anh – Tr ường Mầm non Hoa Hồng , Quận Cầu Giấy , Hà Nội 24