Sơ lược lược sử công tác tư tưởng của đảng cộng sản Việt Nam (1930-2000)

51 trang hapham 2560

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Sơ lược lược sử công tác tư tưởng của đảng cộng sản Việt Nam (1930-2000)", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

so_luoc_luoc_su_cong_tac_tu_tuong_cua_dang_cong_san_viet_nam.pdf

Nội dung text: Sơ lược lược sử công tác tư tưởng của đảng cộng sản Việt Nam (1930-2000)

Sơ l ược l ược s ử công tác t ư t ưởng c ủa đảng c ộng s ản Vi ệt Nam(1930-2000)
Sơ l ược l ược s ử công tác t ư t ưởng c ủa đả ng c ộng s ản Vi ệt Nam(1930-2000) CH ƯƠ NG II CÔNG TÁC T Ư T ƯỞNG TRONG TH ỜI K Ỳ KHÁNG CHI ẾN CH ỐNG PHÁP (1945 - 1954) 1. ĐỘNG VIÊN PHONG TRÀO QU ẦN CHÚNG ĐẤ U TRANH GI Ữ V ỮNG CHÍNH QUY ỀN CÁCH M ẠNG, TI ẾN HÀNH KHÁNG CHI ẾN Ở MI ỀN NAM V À CHU ẨN B Ị KHÁNG CHI ẾN TOÀN QU ỐC Sau Chi n tranh Th gi i l n th hai, tình hình qu c t có nh ng thay i c ơ b n. Li ên Xô tr thành m t c ưng qu c xã h i ch ngh a, có uy tín và anh h ưng sâu r ng, là tr ct c a l c l ưng hòa bình và dân ch trên th gi i, là ch d a c a nhân dân các n ưc u tranh cho c l p dân t c và ch ngh a xã h i. ưc s giúp c a Liên Xô, m t lo t n ưc ông Âu và mi n B c Tri u Tiên ưc gi i phóng kh i ách phát xít, ti n h ành các c i cách dân ch ti n lên ch ngh a xã h i. Phong trào gi i phóng dân t c phát tri n mnh m làm rung chuy n h th ng thu c a c a ch ngh a qu c. Cách m ng Trung Qu c do ng C ng s n lãnh o ã có l c l ưng m nh và nh ng vùng gi i phóng r ng ln. Cu c u tranh giành c l p c a nhi u n ưc thu c a và n a thu c a ng ày càng l n m nh, có n ơi ã giành ưc m t ph n quy n làm ch t n ưc. các n ưc t ư bn ch ngh a, phong trào òi t do dân ch , òi c i thi n i s ng c a các t ng l p nhân dân c ng phát tri n m nh m . m t s n ưc nh ư Pháp và Ý, ng C ng s n có uy tín ln, có v trí quan tr ng trong i s ng chính tr c a t n ưc. Phe d qu c suy y u i nhi u. c, Ý , Nh t b ánh b i, Anh, Pháp tuy chi n th ng nh ưng ki t qu v kinh t , suy y u h ơn v chính tr , quân s . Riêng qu c M l i d ng chi n tranh ã v ưt lên v kinh t , chính tr , quân s và khoa h c, k thu t. D a vào s c m nh kinh t và c quy n
v v khí nguyên t , M mu n giành quy n bá ch th gi i. M dùng hình th c “vi n tr kinh t ” bu c Anh, Pháp và các n ưc t ư b n khác l thu c vào mình, xâm nh p v ào các n ưc thu c a b ng ch ngh a th c dân m i. Tuy b n qu c mâu thu n v i nhau sâu s c nh ưng tr ưc s l n m nh c a Li ên Xô và phong trào cách m ng th gi i, chúng câu k t v i nhau l p m t tr n bao vây Li ên Xô và các n ưc dân ch nhân dân, ch ng phá phong trào cách m ng th gi i. Cách m ng Vi t Nam là m t b ph n c a cách m ng th gi i. S l n m nh c a Li ên Xô và phong trào cách m ng th gi i là iu ki n khách quan thu n l i nhân dân ta gi vng chính quy n và xây d ng ch m i. Tuy nhiên, do tính ch t tri t ch ng qu c, l i có v trí i u trong phong trào ch ng ch ngh a thc dân m t a bàn chi n lưc ông Nam Á cho nên cách m ng Vi t Nam ã tr thành i t ưng ch ng phá ch yu c a ch ngh a qu c và các th l c ph n ng qu c t . Sau T ng kh i ngh a Tháng Tám, chính quy n cách m ng m i ra i ã g p muôn v àn khó kh n. N n ói kh ng khi p ch ưa ch m d t l i x y ra l t l n B c B , sau ó l i n hn hán. S n xu t ình n, hàng hóa khan hi m, giá c cao v t. V m t t ài chính, Nhà nưc g p khó kh n l n: Kho b c tr ng r ng, tbu ch ưa thu ưc. N ưc Vi t Nam dán ch c ng hoà ra i ch ưa ưc n ưc nào trên th gi i công nh n. Gi a lúc y thì h ơn hai mươ i v n quân c a T ưng Gi i Th ch tràn vào th c hi n âm m ưu tiêu di t ng ta, phá tan Vi t Minh, l t chính quy n nhân dân, l p chính ph ph n ng l àm tay sai cho chúng. mi n Nam quân i Anh kéo vào, m ưng cho quân i th c dân Pháp n súng ánh chi m Sài Gòn r i m r ng chi n tranh ra toàn Nam B , Nam Trung B . M t i quân Pháp t Vân Nam tr v chi m óng t nh Lai Châu. B n ph n ng ng ưi Vi t (t p h p trong hai t ch c: Vi t Nam qu c dân ng và Vi t Nam cách m ng ng minh h i) theo gót quân i T ưng, ưc chúng giúp ánh chi m các th x ã Lao Cai, Yên Bái, Phú Th , V nh Yên, B c Ninh, Móng Cái, hô hào ch ng l i chính quy n cách m ng, t ch c
bo lo n. Bn chúng ưc quân T ưng h tr l p tr s nhi u khu ph Hà N i, t x ưng là nh ng ng ưi yêu n ưc, nói x u chính quy n cách m ng, xuyên t c ch ngh a c ng s n. Chúng tp h p các lo i ph n cách m ng t b n ph n ng trong giai c p a ch , t ư s n, trong o Thiên Chúa n b n T rtkít. . . vào cái g i là “M t tr n qu c gia”. Chúng m c loa phóng thanh tuyên truy n, xu t b n báo chí ph n ng, t ch c mít tinh, bi u tình v n ng, bãi th , bãi khóa, t ch c ám sát, b t cóc, nh m l t chính quy n. Chính quy n cách m ng m i ra i kinh t tài chính ki t qu , trên t n ưc có t i 30 v n quân i thù ch n ưc ngoài. V n m nh dân t c ta lúc này khác nào “ngàn cân treo s i tóc”, chính quy n cách m ng có th b l t . Nh ưng c ng chính v ào lúc này, nhân dân ta ã làm ch t n ưc tràn y ph n kh i, tin t ưng sâu s c vào s lãnh o c a Ch t ch H Chí Minh, chính quy n cách m ng và M t tr n Vi t Minh, s n sàng làm m i vi c bo v c l p, t do. Ngay sau ngày công b Tuyên ngôn c l p (2-9- 1945), trong phiên h p u tiên c a Hi ng Chính ph , Ch t ch H Chí Minh thay m t Trung ươ ng ng nêu ra 6 nhi m v c n kíp: ch ng ói; ch ng d t; t ng tuy n c ; xây d ng n p s ng m i; xoá b thu thân, thu ch , thu ò; tín ng ưng t do. Sau ó Ng ưi ã b sung và khái quát thành ba nhi m v l n: di t gi c ói, di t gi c d t, di t gi c ngo i xâm. Trong tháng 9, cu c u tranh ph c t p, gay g t c a nhân dân mi n B c ch ng l i quân i T ưng và bè l tay sai di n ra cùng m t lúc v i cu c kháng chi n anh d ng v à gian kh c a nhân dân Nam B và Nam Trung B . Công tác t ư t ưng lúc này t p trung giáo d c ý chí kiên c ưng, b t khu t, quy t tâm b o v thành qu cách m ng, gi v ng l i th ngày “Tuyên ngôn c l p” 2-9 “Quy t em t t c tinh th n và l c l ưng, tính m ng và c a c i gi v ưng quy n t do và c l p” [1] , c v nhân dân th c hi n ba nhi m v l n: di t gi c ói, di t gi c d t, di t gi c ngo i
xâm. Ngay sau kh i ngh a, B Tuyên truy n ưc thành l p do ng chí Tr n Huy Li u làm B tr ưng ã ti p qu n các c ơ s tuyên truy n, báo chí c a ch c và ài phát sóng B ch Mai. ài phát thanh Ti ng nói Vi t Nam ưc thành l p và ho t ng t ngày 7-9- 1945. Vi t Nam Thông t n xã cng ưc thành l p cung c p tin cho các c ơ quan lanh o và ph c v công tác tuyên truy n. Ngày 15-9 Vi t Nam Thông t n xã ã chính th c phát tin b ng sóng vô tuy n ra th gi i b ng ba th ti ng Vi t, Pháp, Anh. Báo C gi i phóng ca ng, Cu Qu c ca M t tr n Vi t minh, Lao ng ca H i Công nhân c u qu c, Ti ng g i ph n ca H i Ph n c u qu c, Hn n ưc ca oàn thanh niên c u qu c, c l p ca ng Dân ch ã ưc phát hành công khai, r ng rãi. Kh p nơi t ch c các cu c mít tinh, các bu i nói chuy n v vi c thành l p Chính ph cách mng, chính quy n a ph ươ ng và nh ng nhi m v công tác tr ưc m t. Khi quân T ưng kéo vào, âu âu chúng c ng th y nh ng kh u hi u “Hoa-Vi t thân thi n”, “Kiên quy t ng h chính ph H Chí Minh”, “Vi t Nam c l p muôn n m” . Ngày 11-9-1945 t ưng L ư Hán vào Hà N i thì ngày 14-9- 1945 ã ưc ch ng ki n h àng ch c v n nhân dân Hà N i bi u tình ph n i quân i Anh y m tr cho quân i th c dân Pháp tr l i mi n Nam. u tháng 10, T ng tham m ưu tr ưng quân i T ưng, t ưng Hà ng Khâm n Hà N i thúc y th c hi n âm m ưu l t chính quy n cách m ng l i ưc ón ti p b ng m t cu c bi u tình c a h ơn 30 v n nhân dân Hà N i. Các oàn bi u tình hàng ng ch nh t mang theo c , b ng, bi u ng , hô vang các kh u hi u “N ưc Vi t Nam c a ng ưi Vi t Nam”, “ ng h Chính ph lâm th i n ưc Vi t Nam dân ch c ng hoà", " ng h Ch t ch H Chí Minh", " o th c dân xâm l ưc Pháp". Ngày 26-9- 1945, Ch t ch H Chí Minh g l th ư cho ng bào Nam B , nêu rõ cu c kháng chi n Nam B ưc c n ưc ng h , bi u d ươ ng g ươ ng chi n u d ng c m c a
quân dân Nam B , nêu rõ quy t tâm c a toàn dân ta: "Thà ch t t do còn h ơn s ng nô l”[2] , kh ng nh cu c u tranh chính ngh a c a chúng ta nh t nh th ng l i. Công tác tuyên truy n ã liên t c t cáo âm m ưu và t i ác c a th c dân Pháp mi n Nam, ng viên lòng c m thù và ý chí quy t tâm ch ng xâm l ưc, ng h ng bào mi n Nam kháng chi n. Các t nh u có nh ng cu c mít tinh, bi u tình, bi u d ươ ng l c l ưng ch ng th c dân Pháp xâm l ưc. Các t nh mi n B c và B c Trung B u có nhi u hình th c ng viên phong phú quyên góp thu c men, qu n áo, v khí chi vi n cho cu c kháng chi n mi n Nam nh ư t ch c ra các "Phòng Nam B ", "Ngày Nam B ". Hàng v n thanh ni ên nô n c tham gia tòng quân, xung phong "Nam ti n". Các cu c ti n ưa các oàn quân "Nam ti n" di n ra hào hùng trong ti ng ca cách m ng. Nam B , ngay t u tháng 9-1945 k hi quân Pháp bám gót quân Anh kéo vào, công tác tuyên truy n ã ưc ti n hành sâu r ng nh m nâng cao ý chí chi n u b o v thành qu cách m ng. Sài Gòn Ch L n, chi u 23-9- 1945 ta v n ng ng bào t ng ình công, không h p tác v i gi c, l p các công s, t ch c cu c chi n u trong thành ph b ng các v khí s n có. T cu i tháng 9 n u tháng 10, cu c chi n u c a các l c l ưng t v công nhân, t v thanh niên, công an xung phong cùng v i nhân dân thành ph ã gây cho quân i Anh, Pháp kh n n: in, n ưc b c t, ti p t khó kh n, luôn luôn b ta t p kích tiêu hao, tiêu di t, bu c chúng ph i tìm cách iu ình v i ta t m th i ho à hoãn cho n khi có thêm qu n ti p vi n. Vì ch ưa có th i gian chu n b , cu c kháng chi n Nam B lúc u có nhi u khó kh n, nh ưng sau h i ngh X uy Nam B , ng b Nam B ưc c ng c , ta rút ưc kinh nghi m b ưc u, t chuc l i các l c l ưng v trang, phát tri n c ơ s chính tr , y m nh chi n tranh du kích, làm th t b i âm m ưu ánh nhanh, gi i quy t nhanh c a Pháp. Tháng 2- 1946, Ch t ch H Chí Minh thay m t Chính ph t ng ng bào Nam B danh hi u v vang “Thành ng T qu c” c v m nh m cu c chi n u c a quân, dân mi n Nam. mi n B c, ngay t khi ưa quân vào n ưc ta, b n T ưng c ng ã th y quy t tâm b o
v ch quy n c a nhân dân ta, b t bu c ph i liên h v i chính quy n cách m ng gi i quy t nh ng nhu c u v h u c n, ti p t . Nhân dân ta ngày càng th y rõ ã tâm c a chúng và b n ph n ng tay sai nên t rõ thái ph n i, b t h p tác v i nh ng hành ng vu cáo, phá r i c a b n tay sai Vi t qu c, Vi t cách. Ngày 17- 10-1945 Ch t ch H Chí Minh vi t th ư g i U ban nhân dân các b , t nh, huy n và làng, ch rõ tính ch t và nhi m v chính quy n cách m ng. Các c ơ quan c a Chính ph t toàn qu c n các làng u là công b c c a dân, u là y t c a dân ngh a là gánh vác vi c chung cho dân, ch không ph i è u dân nh ư trong th i k th ng tr c a qu c Pháp, Nh t. N u n ưc ưc c l p mà dân không ưc h ưng hnh phúc, t do thì c l p c ng không có ngh a lý gì. Ng ưi c ng v ch ra nh ng l m li c n ph i s a ch a c a m t s cán b : C y th , làm trái phép, h hoá, t ư túng, chia r , kiêu ng o. Bc th ư này b ưc u ã xây d ng c ơ s lý lu n cho chính quy n ki u m i nưc ta. Ngày 25- 11- 1945, Trung ươ ng ng ra ch th “Kháng chi n, ki n qu c”, phân tích t ình hình trong n ưc và th gi i, ánh giá thái d c a qu c Pháp, Anh, M và ph n ng Tưng Gi i Th ch, xác nh cách m ng n ưc ta v n là cách m ng gi i phóng dân t c, k thù chính c a nhân dân ta là th c dân Pháp xâm l ưc. Hai nhi m v chi n l ưc l à kháng chi n ch ng th c dân Pháp và xây d ng ch m i. Nhi m v ch y u tr ưc m t là c ng c chính quy n, ch ng th c dân Pháp xâm l ưc, bài tr n i ph n, c i thi n i s ng cho nhân dân. Ch th c ng nêu rõ nh ng bi n pháp c ơ b n v chính tr , quân s , kinh t , v n hóa, ngo i giao th c hi n nhi m v trên. V tuyên truy n, kh u hi u v n là: “Dân t c trên h t”, “T qu c trên h t”, ch nói ánh th c dân Pháp xâm l ưc, không nói ánh c Anh, Pháp, không công kích n ưc Pháp v à dân Pháp. Ch th kháng chi n ki n qu c v ch ra s chuy n h ưng ch o chi n l ưc và sách l ưc sau Cách m ng Tháng Tám, soi ưng cho nhân dân ta gi v ng chính quy n cách m ng,
tng b ưc xây d ng ch m i trong tình hình vô cùng khó kh n, ph c t p l c này. Các cán b ng, oàn th , M t tr n ưc phái i kh p m i n ơi tuyên truy n, v n ng nhân dân t ng gia s n xu t, ch ng ói, xoá n n mù ch , phát tri n và c ng c các oàn th c u qu c. M u phong trào t ng gia s n xu t, ch ng ói, Ch t ch H Chí Minh kêu g i: “T ng gia s n xu t ! T ng gia s n xu t ngay ! T ng gia s n xu t n a. ó là kh u hi u c a ta ngày nay. ó là cách thi t th c c a chúng ta gi v ng quy n t do, c l p” [3] . Trong Li kêu g i ng bào c n ưc ra s c c u ói Ng ưi vi t: “ Tôi xin ngh v i ng bào c n ưc và tôi xin th c hành tr ưc: C 10 ngày nh n n m t b a, m i tháng nh n 3 b a. em g o ó (m i b a m t b ơ c u dân nghèo” [4] . Theo l i kêu g i c a Ch t ch H Chí Minh, phong trào t ng gia s n xu t, cu ói sôi n i kh p n ơi. Vi kh u hi u “t c t, t c vàng”, “không m t t c t b hoang”, các khu hoang hoá ưc khai kh n, tr ng tr t. Nhi u sáng ki n t ươ ng tr , ùm b c l n nhau c a nhân dân cu ói nh ư t ch c “H g o c u ói”, “Ngày nh n n c u ói” ưc th c hi n c nông thôn, thành ph . Cùng v i vi c y m nh s n xu t c u ói, ng lãnh o chính quy n th c hi n vi c t ch thu ru ng t c a qu c, Vi t gian chia cho nông dân nghèo, chia l i công in, gi m tô, bãi b thu thân và các th thu vô lý khác. Nh ó s n xu t nông nghi p nhanh chóng ưc khôi ph c. Vi c ch ng n n mù ch c ng ưc tuyên truy n r ng r ãi thành mt cao trào các a ph ươ ng. Ch t ch H Chí Minh kêu g i: “Nh ng ng ưi ã bi t ch hãy d y cho nh ng ng ưi ch ưa bi t ch Nh ng ng ưi ch ưa bi t ch hãy gng s c m à hc cho bi t. V ch ưa bi t thì ch ng b o, em ch ưa bi t thì anh b o, cha m không bi t th ì con b o ” [5] Ni dung và hình th c tuyên truy n ch ng mù ch r t phong phú. Kh p n ơi có kh u hi u
“Ti n tuy n di t xâm l ng, h u ph ươ ng tr gi c d t”, “Thêm m t ng ưi i h c l à thêm mt viên g ch xây n n c l p c a n ưc nhà” Nhi u ca dao, hò vè ư c sáng tác c v phòng trào, gây n t ưng sâu s c, nh ư: “L y ch ng bi t ch là tiên, l y ch ng mù ch là duyên l làng” . Sau m t n m ã có 2 tri u ng ưi thoát n n mù ch . Th ng l i trên m t tr n s n xu t, ch ng n n mù ch có ý ngh a chính tr r t l n l àm cho nhân dân càng tin tưng vào chính quy n cách m ng và ch m i. Tháng 9- 1945, nhân ngày khai tr ưng n m h c u tiên sau khi cách m ng th ành công, Ch t ch H Chí Minh ã g i th ư cho h c sinh c n ưc, khuy n khích các cháu h c t p tt sau này em tài n ng ph c v t n ưc. “Non sông Vi t Nam có tr nên t ươ i p hay không, dân t c Vi t Nam có b ưc t i ài vinh quang sánh vai v i các c ưng qu c n m châu ưc hay không, chính là nh m t ph n l n công h c t p c a các em” [6] . Cu c v n ng xây d ng i s ng m i, giáo d c tinh th n yêu n ưc, o c "c n ki m, liêm chính", ch ng các h t c l c h u c ng ưc tuyBn truy n sâu r ng. N n tr m c p, c b c, các h t c trong ma chay c ưi xin ưc xoá b nhi u n ơi, công tác thông tin cơ s , phong trào v n ngh cách m ng có tính qu n chúng, nh t là ca hát ư c phát tri n rng rãi. c ng c chính quy n cách m ng, th c hi n quy n làm ch c a nhân dân, Chính ph quy t nh t ch c T ng tuy n c vào ngày 6-l-1946 b u Qu c h i, xây d ng hi n pháp và l p chính ph chính th c. Công tác tuyên truy n v n ng b u c th c s là m t cu c u tranh gay g t ch ng l i s phá ho i c a quân i T ưng và b n tay sai Vi t qu c, Vi t cách mi n B c và bn th c dân Pháp mi n Nam. Kh u hi u ph bi n m i n ơi là: T t c c tri t i thùng phi u, “M i lá phi u là m t vi ên n di t thù”. Ngày 5-l-1946, Ch t ch H Chí Minh kêu g i ng bào c n ưc “ M t
lá phi u c ng có s c l c m t viên n. Ngày mai, qu c dân ta s t cho th gi i bi t r ng dân Vi t Nam ta ã: Kiên quy t oàn k t ch t ch , Kiên quy t ch ng b n th c dân, Kiên quy t tranh quy n c l p ” [7] Cu c t ng tuy n c ã t k t qu t t thu hút i a s c tri i b phi u b u cho các ng c viên c a M t tr n Vi t Minh, k c mi n Nam d ưi bom n c a th c dân Pháp. Nó cng là d p giáo d c cho nhân dân ta v lòng yêu n ưc, ý th c làm ch c a công dân m t nưc c l p, nâng cao uy tín c a n ưc Vi t Nam Dân ch C ng hoà trên th gi i. Sau k t qu c a các cu c v n ng xây d ng “Qu c l p”, t ch c “Tu n l vàng”, xây d ng n n ti n t c l p c a n ưc ta, ngày 31-1-1946 Chính ph ra s c l nh phát hành ti n Vi t Nam. Kh u hi u “Ng ưi Vi t Nam tiêu ti n Vi t Nam” hoàn toàn phù h p v i nguy n v ng ca nhân dân nên ng ti n m i ã nhanh chóng thay th ng ti n c a ngân h àng ông Dươ ng. Trong khi ra s c c ng c chính quy n cách m ng, n nh tình hình, b ưc u xây d ng ch m i, chúng ta ph i ti p t c u tranh v i âm m ưu l t c a b n T ưng v à tay sai mi n B c và kháng chi n ch ng th c dân Pháp xâm l ưc mi n Nam. Công tác tuy ên truy n c ng liên t c v ch ã tâm c a b n T ưng và hành ng bán n ưc c a b n tay sai, p tan nh ng lu n iu xuyên t c, vu cáo c a chúng, v n ng nhân dân bi u th s oàn k t ch t ch chung quanh Chính ph và Ch t ch H Chí Minh ch ng l i nh ng hành ng chia r , phá ho i tr t t tr an, âm m ưu gây b o lo n c a chúng. M t khác, l i ph i gi i thích cho dân hi u rõ và ng tình v i thái kiên nh n, m m d o, ho à hoãn vi b n T ưng t p trung m i nh n ch ng k thù chính là th c dân Pháp xâm l ưc.
hoà hoãn, tháng 11- 1945 ng rút vào bí m t, tuyên b “t gi i tán” nh ưng v n gi h th ng t ch c và quy n lãnh o. V công khai, ng t ch c ra “H i nghiên c u ch ngh a Mác” tuyên truy n ch ngh a c ng s n và ư ng l i chính sách c a ng. T S th t ưc xu t b n ngày 5- 12- 1945 thay th cho t C gii phóng d ưi danh ngh a công khai là c ơ quan ngôn lu n c a H i nghiên c u ch ngh a Mác ông D ươ ng. ưc s tho thu n c a M , tháng 1-1946, Pháp ã mua bán v i Anh, quân i Pháp ưc thay quân i Anh mi n Nam. Ngày 28-2-1946, Pháp và T ưng l i ký hi p ưc Hoa - Pháp. Pháp ưc ưa quân vào thay quân T ưng mi n B c, i l i Pháp tr cho Tưng các tô gi i Pháp Trung Qu c và ưng xe l a Vân Nam. Tr ưc tình hình trên, ngày 3-3-1946, Ban Th ưng v Trung ươ ng ng ra “Ch th T ình hình và ch tr ươ ng”. Ch th phân tích âm m ưu c a qu c v à tay sai, ánh giá so sánh lc l ưng, cân nh c l i h i, quy t nh hoà hoãn v i Pháp phá tan âm m ưu phá ho i cách m ng c a b n T ưng và tay sai, giành th i gian chu n b cho cu c kháng chi n to àn qu c. Ch th cng v ch ra nh ng nguyên t c c n b n cho vi c àm phán gi a ta v à Pháp và nh n m nh: “ iu c t t là trong khi m cu c àm phán v i Pháp không nh ng không ng ng m t phút công vi c s a so n, s n sàng kháng chi n b t c lúc nào và âu , mà còn h t s c xúc tin vi c s a so n y và nh t nh không cho vi c àm phán v i Pháp làm nh t tinh th n quy t chi n c a dân t c ta” [8] . Ngày 6-3-1946, Chính ph ta ký v i Pháp hi p nh s ơ b . Trong tình hình lúc y, l àm cho nhân dân thông su t vi c ta ng ý cho quân i Pháp vào mi n B c là r t khó kh n. Ngày 7-3, trong cu c mít tinh l n Hà N i g m hàng ch c v n ng ưi, Ch t ch H Chí Minh tr c ti p nói chuy n v i nhân dân, gi i thích l i ích c a vi c ký k t, kêu g i nhân dân gi bình t nh, oàn k t, tôn tr ng k lu t, ng th i nh c nh cao c nh giác, sn sàng chi n u. Tr ưc ng bào, Ch t ch H Chí Minh nói lên l i th xúc ng m i ng ưi: “Tôi, H Chí Minh, su t cu c i ã cùng ng bào chi n u cho c l p c a T qu c. Tôi thà ch t ch không bao gi bán n ưc” [9] . Ngày 9-3- 1946, Ban Th ưng v Trung ươ ng ng ra ch th “Hoà ti n” gi i thích rõ ch tr ươ ng hoà v i Pháp lúc n ày:
“Chúng ta hoà v i Pháp : 1) Tránh tình th b t l i 2) b o m th c l c, giành l y giây phút ngh ng ơi và c ng c v trí ã chi m ưc, ch n ch nh i ng cách m ng, b sung cán b , b i d ưng và c ng c phong trào, tóm l i, chu n b y , nh m c ơ h i t t ti n lên giai on cách m ng mi”. Ch th phê phán nh ng khuynh h ưng sai l m: khuynh h ưng không mu n ho à hoãn v i Pháp d sinh ra vô t ch c, vô chính ph , d b k th ù khiêu khích; khuynh hưng cho r ng hi p nh ưc ký k t là Pháp ã 'th t b i và s ph i th c hi n, dân t c ta a tránh ư c m i khó kh n~ d sinh m t c nh giác, không th y b n ch t ph n ng c a k thù. Ch th nh n m nh vi c phòng th c dân Pháp b i ưc, nhân dân ta ph i ti p t c chu n b kháng chi n lâu dài, nh ưng ph i kín áo, gi thái bình t nh, nhã nh n v i binh lính Pháp, v n ng kéo lính Pháp theo nh h ưng c a ta. Ph i khéo léo i phó v i bn T ưng ch c kéo dài th i gian óng quân ông D ươ ng và ch ng l i m i hành ng ph n tuyên truy n, phá ho i c a b n ph n ng thân T ưng và b n Vi t gian thân Pháp. Cn c v o Ch th “Tình hình và ch tr ươ ng” và Ch th “Hoà ti n”, ng b và M t tr n Vi t Minh các a ph ươ ng t chc các cu c h p gi i thích cho nhân dân v ch tr ươ ng hoà hoãn v i Pháp, n i dung c a hi p nh s ơ b và nh ng nhi m v công tác tr ưc m t. Nhi u n ơi xu t b n các tài li u ng n giúp cán b làm công tác tuyên truy n. Qua gi i thích, cán b và nhân dân ta nh n rõ ưc th ng l i và l i ích c a vi c ký k t hi p nh, ã ch ng l i nh ng ho t ng chia r , gây r i lo n c a b n Vi t qu c, Vi t cách, tích c c th c hi n các nhi m v i phó v i các hành ng b i ưc c a b n th c dân Pháp xâm l ưc. Ngày 14-3-1946, m ưi v n nhân dân th ô h p mít tinh t cáo nh ng hành ng trái vi hi p nh c a Pháp, òi Pháp ình ch nh ng hành ng xâm l ưc và m ngay àm phán chính th c Paris. Tháng 4-1946, H i ngh trù b Vi t - Pháp h p à L t không có k t qu vì th c dân Pháp v n gi l p tr ưng ngoan c nh ư mu n tách Nam B ra kh i Vi t Nam, l p l i ch
Toàn quy n ông D ươ ng Ngày 30-5, n m v n nhân dân th ô h p mít tinh ti n Ch t ch H Chí Minh v à phái oàn ta lên ưng sang Pháp d cu c àm phán chính thc. Kh u hi u chính c a cu c mít tinh là: “Vi t Nam hoàn toàn t ch ”, “Nam B là t Vi t Nam”, “ ng h H Chí Minh”, “ ng h Phái oàn”, “G i l i chào nhân dân Pháp”. Tr ưc khi lên ưng, ngày 31-5, Ch t ch H Chí Minh ã g i th ư n ng b ào Nam B, khng nh: “ ng bào Nam B là dân n ưc Vi t Nam. Sông có th c n, núi có th mòn, song chân lý ó không bao gi thay i Trong th i gian Pháp, Ch t ch H Chí Minh ã g p và nói chuy n v i các chính ng, các oàn th chính tr Pháp, các t ch c qu c t nh ư T ng liên oàn lao ng th gi i, Liên oàn thanh niên dân ch th gi i, Liên oàn ph n í th gi i, các nhà chính tr , các nhà trí th c l n, nhà báo, nhà v n làm cho nhân dân Pháp và th gi i hi u rõ m c ích chi n u c a ta, l p tr ưng àm phán và chính sách h p tác bình ng c a n ưc ta v i nưc Pháp. Nh ng cu c nói chuy n y làm cho d ư lu n ti n b Pháp hi u rõ h ơn tình hình n ưc ta, hoan nghênh l p tr ưng àm phán úng n c a ta, ánh tan s b ưng bít v tình hình Vi t Nam và s xuyên t c l p tr ưng c a ta c a b n th c dân Pháp. Ngày 2 7-6- 1946 và m y ngày ti p theo trên kh p n ưc ta, nhân dân ta d ưi s lãnh o ca ng ã h p mít tinh, bi u tình, t ng bãi công, b t h p tác, bãi khoá, bãi th ê ph n i th c dân Pháp em quân l n chi m Tây Nguyên và l p ra cái g i là “Chính ph lâm th i c a n ưc C ng hoà Nam K ”. Trong th i gian này, th c hi n ch tr ươ ng c a ng m r ng kh i i oàn k t dân t c ph c v công cu c kháng chi n, ki n qu c, công tác tuyên truy n v n ng ã ư c y mnh thu hút nh ng ng ưi còn m c c m, ch ưa có quan h v i M t tr n Vi t Minh, v i
các oàn th c u qu c, nh ư các nhân s , trí th c, công th ươ ng gia, quan l i c , tham gia vào các t ch c thích h p. H i Liên hi p qu c dân Vi t Nam ưc thành l p ngày 20-5- 1946. ng Xã h i Vi t Nam ưc thành l p ngày 27-7- 1946 t p h p nhân s trí th c, là thành viên c a H i Liên Vi t. C ơ quan ngôn lu n c a ng Xã h i xu t b n t Ti n lên . T ng Liên oàn Lao ng Vi t Nam ưc thành l p ngày 20-7- 1946 là t ch c Công oàn c a giai c p công nhân, các t ng l p lao ng công nghi p và viên ch c Nhà n ưc. Hi Liên hi p Ph n Vi t Nam thành l p ngày 20- 10- 1946 t p h p r ng rãi ph n yêu n ưc trong các giai c p, các t ng l p. Trong khi h i ngh Phôngtenn ơblô ang h p, b n th c dân Pháp ti p t c chính sách xâm lưc. Chúng âm m ưu dùng b n tay sai Vi t qu c, nhân ngày 14-7-1946, ngày k ni m Cách m ng Pháp, n súng vào cu c di u binh c a Pháp s di n ra vu cáo ta r i ánh chi m th ô Hà N i. Ta ã k p th i phát hi n và p tan âm m ưu này, phá tan sào huy t ca b n Vi t qu c Hà N i và các n ơi khác, tr ng tr b n u s , v ch m t s câu k t ca chúng v i th c dân Pháp. Do th c dân Pháp ch ưa t b ã tâm xâm l ưc nên h i ngh Phôngtenn ơblô tan v , Ch tch H Chí Minh ã ký v i chính ph Pháp b n t m ưc 14-9-1946 quy nh m t s iu quan h t m th i v v n hóa và kinh t gi a hai n ưc, ình ch chi n s mi n Nam v à ti p t c cu c àm phán Vi t- Pháp vào tháng 1-1947. gi i thích rõ tình hình và nhi m v tr ưc m t sau khi h i ngh Phôngtenn ơblô b tan v, ng chí Tr ưng Chinh vi t bài ng trên báo S th t s 54 ra ngày 20-9-1946 “T i sao cu c àm phán Vi t - Pháp Phôngtenn ơblô b b d ”. Sau khi n êu rõ nguyên nhân th t b i c a h i ngh , bài báo phân tích tri n v ng c a cuc bang giao Vi t - Pháp và ch ra nh ng công vi c tr ưc m t. V m t tuyên truy n, bài báo ch rõ “Tr ưc h t ph i gi i thích rõ nguyên nhân th t b i c a H i ngh Phôngtenn ơblô bóc tr n âm m ưu gian d i ca ph n ng th c dân Pháp tr ưc d ư lu n và kêu g i nhân dân ch ng l i chúng, phá mi thái hoài nghi; c ng c lòng tin c a nhân dân i v i H Ch t ch v à phái oàn chính ph . phá quan ni m c a b n dao ng, bi quan hay c ơ h i, khi êu khích, cho
rng chính sách ngo i giao c a H Ch t ch và c a chính ph không úng, Hi p nh s ơ b 6-3-1946 là sai, v.v Ph i làm cho nhân dân nh n rõ và nh r ng: Chính sách ngo i giao th ng hay b i ph n l n ta, s oàn k t ph n u c a ta, ch không ph i “l òng tt” hay “s thành th t” c a th c dân Pháp. Hô hào nhân dân oàn k t ch t ch và r ng rãi trong H i liên hi p qu c dân Vi t Nam, khép ch t hàng ng chung quanh Chính ph và H Ch t ch, s n sàng i phó v i b t c m t s b t tr c nào” [11] . i v i Nam B , Hi p nh s ơ b 6-3 và T m ưc 14-9 có ý ngh a chính tr và tinh th n l n. D a v ào pháp lý c a hi p nh và nhân lúc th c dân Pháp ph i iu m t ph n quan tr ng l c l ưng quân s ra mi n B c, ng b Nam B ã y m nh các ho t ng tuyên truy n, phát ng nhân dân phá t , tr gian, ch ng ch càn quét, kh ng b , vi ph m hi p nh, vi ph m ng ng b n. Kh p n ơi nhân dân vùng d y v i khí th m nh m phát tri n chi n tranh du kích, nhi u vùng gi i phóng và c n c du kích ưc m r ng. Sài Gòn, d a vào n i dung Hi p nh 6-3, Thành u v n ng gi i trí th c g m h ơn 400 ng ưi ký vào b n tuyên ngôn l y tên là “Tuyên ngôn c a trí th c Sài Gòn- Ch Ln”, òi t do, c l p cho t n ưc Vi t Nam th ng nh t, òi th ươ ng l ưng v i Chính ph H Chí Minh. Các ng chí lãnh o ã có quan h v i “Nhóm v n hóa Mác xít” do nh ng ng ưi Pháp dân ch ph n i chi n tranh l p ra, trong nhóm có các ng vi ên ng C ng s n Pháp, ng viên ng Xã h i, nhi u trí th c các ngành, c s quan quân i Pháp. Nhóm này tuyên b rõ l p tr ưng c a mình ttên báo Paris - Sài Gòn yêu c u trao tr c l p t do hoàn toàn cho Vi t Nam, ó là c ơ may duy nh t c a n ưc Pháp, gây chi n tranh Pháp không th chi n th ng ưc Vi t Minh mà li m t nh ng ng ưi áng l là b n c a dân t c Pháp. Theo g i ý c a ta, nhóm xu t b n t báo ti ng Pháp Nh ng ng ày mai (Lendemains) u tranh ch ng âm m ưu xânl l ưc c a b n th c dân. Ngay s l ra ngày 20- 10-1946, t báo này ã v ch tr n âm m ưu c a Pháp chia c t Nam K ra kh i Vi t Nam, l p n ưc “Nam K t do” do Nguy n V n Thinh làm Th t ưng. Bài báo mang u l n: “Bác s Thinh cút i”. Cùng v i vi c chu n b cho báo Nh ng ngày mai xu t b n, ta còn v n ng các nh à báo
yêu n ưc Sài Gòn l p m t m t tr n th ng nh t hành ng l y tên là Báo chí th ng nh t. Mt tr n này quy t ưc 8 t báo ti ng Vi t và ti ng Pháp ang xu t b n: Ki n thi t, Tân Vi t, Vi t bút, Tin in, Nam K , Justice (Công lý), Sud (mi n Nam), Lendemains (Nh ng ngày mai). Sau khi có T m ưc 14-9, Báo chí th ng nh t công khai kêu g i thi hành T m ưc, òi th tù chính tr , ph bi n m t s th ơ ca và tài li u kháng chi n. Ngày 20- 10- 1946 Báo chí th ng nh t ng ba b c in v n g i n Chính ph Vi t Nam dân ch C ng ho à, Chính ph Pháp và Qu c h i Pháp, t thái ng h Chính ph Vi t Nam Dân ch C ng hoà, ng h Ch t ch H Chí Minh, yêu c u Chính ph Pháp tôn tr ng tho hi p ã ký và thi hành nghiêm ch nh l nh ng ng b n l p l i hoà bình. Nh ng t báo nói trên ư c nhân dân hoan nghênh và tìm c, các t báo ti ng Vi t ưc phát hành v i s l ưng l n Sài Gòn và c m t s th xã khác Nam B . Trò h chính ph bù nhìn “Nam K qu c” b nhân dân ph n i. Cu i cùng, th y mình b th c dân Pháp l a, nh c nhã, Nguy n V n Thinh t t (tháng 11- 1946). Trên m t tr n v n hóa, ng ta oàn k t ch t ch các v n ngh s , các nh à v n hoá yêu nưc trong H i V n hóa c u qu c, khuy n khích s sáng t o ph c v s n xu t và chi n u. Nhi u nhà v n ã i theo các oàn quân Nam ti n sáng tác ph c v cách m ng v à kháng chi n. Ngày 24- 1- 1946, H i ngh V n hóa toàn qu c l n th nh t h p Hà N i, Ch t ch H Chí Minh c di n v n khai m c ch rõ: V n hóa ph i h ưng d n qu c dân th c hi n c lp, t c ưng, t ch . Cu i n m 1946, th c dân ph n ng Pháp y m nh nh ng hành ng l n chi m, li ên ti p ti n công Nam B và Trung B , gây ra các v khiêu khích mi n B c. Hi ngh quân s toàn qu c c a ng ngày 19- 10-1946 nh n nh: “Nh t nh không sm thì mu n Pháp s ánh mình và mình c ng nh t nh ph i ánh Pháp”.
u tháng 11-1946, Ch t ch H Chí Minh vi t v n ki n “Công vi c kh n c p bây gi ” nêu ra nh ng ph ươ ng h ưng và nhi m v ch y u c a kháng chi n, v ch rõ ta s kháng chi n lâu dài, v a kháng chi n v a ki n qu c, cu c kháng chi n s r t gay go, gian kh , nh ưng nh t nh th ng l i. Ngày 20- 11- 1946, th c dân Pháp ánh chi m thành ph H i Phòng và th xã L ng S ơn, ng th i b hàng ngàn quân lên à N ng, m u cu c chi n tranh xâm l ưc tr ên toàn lãnh th n ưc ta. Ngày 4- 12- 1946, ng chí Tr ưng - Chinh vi t bài “ ánh và s n s àng ánh” ng trên t S th t s 64. Bài báo nh n nh: quân Pháp ã xâm ph m vào lãnh th c a ta kh p Trung - Nam - Bc. Chúng ã xâm ph m Hi p nh s ơ b ngày 6-3- 1946 và T m ưc 14-9- 1946. Cu c kháng chi n c a dân ta ã có ba k . B t c lúc nào, nó c ng có th lan t i toàn qu c, và bi n thành toàn di n. Th c dân Pháp h m do ta, nh b t ta h àng ph c, nh ưng chúng l m. Dân ta nín nh n ã nhi u r i. Gi ây toàn dân ã s n sàng t chi n, phá tan m ưu mô xâm l ưc b t c lúc nào và âu Ngày 17 và 18- 12- 1946, quân i Pháp gây khiêu khích, tàn sát dân ta hai ph Y ên Ninh, Hàng Bún, Hà N i. Chúng g i t i h u th ư cho Chính ph ta òi t ưc v khí c a t v, òi ta ph i ình ch m i ho t ng chu n b kháng chi n, òi chi m s công an và gi tr an th ô. Th c t , th c dân Pháp ã xé b các hi p nh, ng và Chính ph quy t nh phát ng cu c kháng chi n c n ưc b o v T qu c. 2. ĐỘNG VIÊN TOÀN DÂN KHÁNG CHI ẾN, TOÀN QU ỐC KHÁNG CHI ẾN Ngày 19- 12- 1946, H i ngh Ban Th ưng v Trung ươ ng ng ch tr ươ ng phát ng cu c kháng chi n trong c n ưc và nêu ra nh ng ph ươ ng h ưng c ơ b n c a cu c kháng chi n. Ch t ch H Chí Minh ra L i kêu g i toàn qu c kháng chi n: “ Chúng ta mu n hoà bình, chúng ta ph i nhân nh ưng. Nh ưng chúng ta càng nhân nh ưng, th c dân Pháp càng l n t i, vì chúng quy t tâm c ưp n ưc ta l n n a.
Không ! Chúng ta thà hy sinh t t c , ch nh t nh không ch u m t n ưc, nh t nh không ch u làm nô l Bt k àn ông, àn bà, b t k ng ưi già ng ưi tr không chia tôn giáo, ng phái, dân tc. H là ng ưi Vi t Nam thì ph i ng lên ánh th c dân Pháp c u T qu c” [12] Ngày 21- 12- 1946 Ch t ch H Chí Minh l i ra li kêu g i nhân dân Vi t Nam, nhân dân Pháp và nhân dân các n ưc ng minh, v ch tr n ã tâm xâm l ưc c a th c dân Pháp v à hành ng b i ưc c a chúng, nói rõ m c ích cu c chi n u chính ngh a c a ta. Ngày 22- 12- 1946, Trung ươ ng ng ra ch th toàn dân kháng chi n. Ch th v ch r õ mc ích c a kháng chi n là giành c l p và th ng nh t T qu c. Ph ươ ng châm c ơ b n ca cu c kháng chi n là toàn dân, toàn di n, lâu dài, t l c cánh sinh. Cu c kháng chi n s tr i qua ba giai on: phòng ng , c m c và t ng ph n công. Nh ng kh u hi u tuyên truy n chung là: - Toàn dân oàn k t, kháng chi n ìâu dài, - Liên hi p dân Pháp, ánh th c dân Pháp, - Bo toàn lãnh th , gi v ng ch quy n! - ánh chính quy n bù nhìn, c ng c C ng hoà dân ch ! Vi t Nam nh t nh c lp! Trung Nam B c nh t nh th ng nh t! ưng l i kháng chi n c a ng ưc ng chí Tr ưng Chinh gi i thích và phát tri n trong các bài ng trên báo S th t t tháng 3 n tháng 8- 1947 và in thành sách tháng 9- 1947 l y tên là “Kháng chi n nh t nh th ng l i”. Trong tác ph m này, ng chí Tr ưng Chinh ã ch rõ m c ích cu c kháng chi n là giành c l p và th ng nh t cho t n ưc. Nó ti p t c cu c cách m ng dân t c, dân ch nhân dân cho nên nhi m v ch ng phong ki n, th c hi n dân ch và chính sách ru ng t v n ph i i li n v i nhi m v
ch ng qu c, nh ưng vì nhi m v gi i phóng dân t c là nóng b ng và c p bách nh t cho nên yêu c u dân ch không th t ngang hàng v i yêu c u e l p dân t c, chính sách ru ng t ph i ưc th c hi n t ng b ưc phân hóa hàng ng phong ki n và cô l p th c dân Pháp xâm l ưc. Trong cu c kháng chi n này, nhân dân Vi t Nam v a u tranh t cu mình, v a u tranh cho hoà bình th gi i. “Cho nên cu c kháng chi n c a nhân dân Vi t Nam là m t cu c chi n tranh ti n b , vì t do, c l p, dân ch v à hoà bình”. Tác ph m phân tích m t cách khoa h c nh ng ch m nh và ch y u c a ta so v i nh ng ch mnh và ch y u c a ch, ch m nh c a ta u là g c, ch m nh c a ch u là ng n”. Do ó, ta càng ánh càng m nh, ch càng ánh càng y u. Ta t ch y u h ơn ch s ti n ti cân s c và m nh h ơn ch. Vì v y ph i ánh lâu dài. Mu n ánh lâu dài ph i t l c cánh sinh, t ta giúp ta r i ng ưi m i giúp ta. Cho nên ph ươ ng châm chi n l ưc l à kháng chi n toàn dân, toàn di n, lâu dài, t l c cánh sinh. Sau khi phân tích cu c kháng chi n lâu dài ph i qua ba giai on, tác ph m gi i thích rõ ư ng l i kháng chi n v các m t chính tr , quân s , kinh t , v n hoá. Tác ph m ch rõ: m i ho t ng v n hóa lúc này ph i nh m vào kh u hi u “Yêu n ưc và cm thù gi c”. Nhi m v c a m t tr n v n hóa kháng chi n là b ng m i hình th c ng viên toàn dân tham gia chi n u, “làm cho nhân dân hi u vì sao ph i ánh, ánh l àm gì, làm th nào th ng, ánh nh t nh kh , nh ưng nh t nh th ng l i”. Li kêu g i toàn qu c kháng chi n c a Ch t ch H Chí Minh, Ch th to àn dân kháng chi n c a Trung ươ ng ng và tác ph m “Kháng chi n nh t nh th ng l i” c a ng chí Tr ưng Chinh là ưng l i, h ưng d n, ng viên và t ch c nhân dân ta u tranh trong cu c kháng chi n ch ng th c dân xâm l ưc Pháp. Nh ng quan im v chi n tranh cách m ng trong các v n ki n y ã góp ph n xây d ng lý lu n v chi n tranh gi i phóng dân t c và chi n tranh b o v T qu c c a nhân dân ta. áp l i l i kêu g i c u n ưc c a Ch t ch H Chí Minh, nhân dân c n ưc ng l ên chi n u v i tinh th n b t khu t. Quân và dân th ô Hà N i và các thành ph , th x ã
Hi Phòng, Hu , Nam nh, à N ng, Vinh ã tiêu di t và tiêu hao m t b ph n sinh l c ch, b o v an toàn cho các c ơ quan và nhân dân rút ra kh i ô th , v n chuy n m t kh i lưng l n máy móc, v t t ư ra vùng t do xây d ng h u ph ươ ng. mi n Nam, quân ta cng m nhi u tr n t kích vào Sài Gòn- Ch L n, sân bay Tân S ơn Nh t, phát tri n chi n tranh du kích ng b ng sông C u Long, gây cho ch nhi u thi t h i. nh ng vùng có chi n s , nhân dân ta ã phá ho i ưng sá, c u c ng, nhà c a, tri t th c hi n chính sách “v ưn không nhà tr ng”. Hàng tri u ng ưi ã hy sinh nhà c a, t ài sn, không ch u h p tác v i gi c, t n c ư ra kh i vùng ch chi m theo l i kêu g i c a Ch tch H Chí Minh “T n c ư c ng là kháng chi n”. Nhân dân vùng t do s n sàng ón ti p, giúp ng bào t n c ư n ơi n, ch n , vi c làm. Trong nh ng ngày u kháng chi n, công tác thông tin tuyên truy n ã ưc tri n khai mnh m . M ng l ưi báo chí Trung ươ ng ã kh c ph c nhi u khó kh n ph c v kháng chi n. ài phát thanh Ti ng nói Vi t Nam. ài Ti ng nói Nam B , h th ng các báo c a ng, oàn th , quân i Trung ươ ng v n b o m ưc ho t ng trong khi di chuy n; các khu và thành ph c ng ra báo, các t nh u có b n tin. Nh ng kh u hi u ph bi n ưc vi t lên kh p n ơi là: “Toàn dân oàn k t, kháng chi n lâu dài”, “M i ph là m t m t tr n”, “M i làng là m t pháo ài”, “C ưp súng gi c b n gi c”, “M i viên n là m t quân thù”, “Không i lính cho Pháp”, “Không bán l ươ ng th c cho Pháp”, “ ánh gi c, tr gian”, “Gi bí m t quân s là yêu n ưc”. Nhi u làng, xã, th tr n có các b ng thông tin, chòi phát thanh k p th i ph bi n tin t c chi n u, s n xu t. Tài li u “M ưi iu tâm ni m” do H Ch t ch vi t theo hình th c h i và tr l i gi i thích v ưng l i kháng chi n ã ư c ph bi n rng rãi trong các oàn th c u qu c và H i Liên Vi t. T ngày 03 n 06-4-1947, Trung ươ ng ng tri u t p H i ngh cán b Trung ươ ng rút kinh nghi m nh ng tháng u kháng chi n và c th hoá thêm ư ng l i kháng chi n trong tình hình tr ưc m t. H i ngh nh n nh: “ i s ng nhân dân khó kh n, nh ưng ai ny u h ng hái tham gia ng h kháng chi n, tinh th n v n v ng và m t lòng ng h Chính ph ”.
Hi ngh nh n m nh v n c ng c và m r ng M t tr n dân t c th ng nh t, m r ng hơn n a H i Liên Vi t, y m nh v n ng nhân dân tham gia kháng chi n ch ng âm mưu chia r dân t c, tôn giáo, kh c ph c khuynh h ưng h p hòi, phòng h u khuynh V công tác tuyên truy n c ng, c n “Gây m t phong trào sôi n i tham gia kháng chi n v m i m t làm cho ai n y s n sàng hy sinh t t c “c u n ưc, c u nòi ”. H i ngh ã ra các bi n pháp nâng cao hi u qu c a các l c l ưng và hình th c tuyên truy n c ng, nâng cao ch t l ưng báo Cu Qu c, báo S th t và ài Phát thanh Trung ươ ng. V hu n luy n, “m c d u b n r n kháng chi n c ng không ưc ng ng vi c hu n luy n v ì càng kháng chi n lâu dài càng c n nhi u cán b m i và nâng cao trình cán b c”. Các ng b c n khuy n khích vi c h c t p trong ng; s a ch a các khuy t im theo l i dy c a Ch t ch H Chí Minh trong b c th ư ngày 01-3- 1947. Th c hi n ngh quy t c a H i ngh , v m t t ư t ưng, ng m cu c v n ng h c t p và phê bình, t phê bình theo th ư c a Ch t ch H Chí Minh g i các ng chí B c B v à Trung B . Trong b c th ư trên Ng ưi ã bi u d ươ ng nh ng ưu im c a cán b , ng vi ên nh ư: nh n n i, ch u khó, tháo vát nhi u sáng ki n, c n d n c n ph i em c n b n t t ó kiên quy t kh c ph c các khuy t im. Các khuy t im ó là: a ph ươ ng ch ngh a, óc bè phái, quân phi t, quan liêu, h p hòi, ham chu ng hình th c, vô k lu t, ích k , h hoá. Bc th ư ã phân tích các khuy t im, ch ra tác h i c th c a nó, ng viên m i ng ưi ki m im l i mình s a ch a. Cu c v n ng ã thu ưc k t qu t t, giúp cho cán b , ng viên nâng cao o c cách m ng, t ng c ưng s oàn k t nh t trí và c i thi n m i quan h gi a ng và qu n chúng nhi u ng b . Tháng 6- 1947, H i ngh B Chính tr quy t nh m Tr ưng ng ào t o hu n luy n viên chính tr , ra n i san c a Trung ươ ng và giao trách nhi m cho các ng chí ph trách các ngành, các a ph ươ ng vi t bài cho báo S th t. Th c hi n quy t nh c a B Chính tr t Sinh ho t n i b : t p chí lý lu n và chính tr c a Trung ươ ng ng ưc xu t b n tháng 8- 1947. áp ng yêu c u c a vi c xây d ng các ng b c ơ s , các Ban Tuyên hu n Khu y, T nh u ã giúp c p y t ng c ưng ch o
vi c m l p hu n luy n ng n ngày cho ng viên m i, b i d ưng ào t o cán b c ơ s v à cán b huy n. Các l p ào t o hu n luy n viên chính tr do Trung ươ ng m ã t ng cưng cán b cho Ban Tuyên hu n các T nh u , Khu y làm nhi m v m l p v à làm nòng c t cho vi c xây d ng h th ng tr ưng ng sau này. Tháng 10- 1947, Ch t ch H Chí Minh (v i bút danh X.Y.Z) vi t tác ph m “S a i l i làm vi c” [13] nh m ti p t c giáo d c cán b , ng viên, nâng cao hi u qu lãnh o c a ng i v i s nghi p kháng chi n. ây là m t v n ki n có tính lý lu n và th c ti n v quan im t ư t ưng, o c, tác phong c a ng ưi cán b cách m ng trong iu ki n ng c m quy n, cho n nay v n có giá tr th c ti n l n. V công tác hu n luy n cán b , Ng ưi vi t: Cán b là cái g c c a m i công vi c. Vì v y, hu n luy n cán b là công vi c g c c a ng. Ng ưi nêu m t s khuy t im c a các c p trong công tác hu n luy n cán b : không coi tr ng hu n luy n ngh nghi p; ch ưa t ìm cách nâng cao trình v n hoá; d y chính tr thì mênh mông, không thi t th c; d y lý lu n thì lý lu n và th c t không n kh p v i nhau, d y theo cách h c thu c lòng. Nh ng khuy t im ó ng nên s a ch a ngay theo cách: a- Hu n luy n ngh nghi p: “làm vi c gì h c vi c y” b- Hu n luy n chính tr : "có hai th : th i s và chính sách. Cách hu n luy n th i s là khuyên g ng và c thúc các cán b xem báo, th o lu n v à gi i thích nh ng v n quan tr ng và nh k khai h i cán b , báo cáo th i s Cách hu n luy n chính sách là c thúc các cán b nghiên c u và th o lu n nh ng Ngh quy t, nh ng ch ươ ng trình, nh ng tuyên ngôn c a ng và Chính ph ”. c- Hu n luy n v n hoá: V i nh ng cán b còn kém v n hoá, “tr ưc h t ph i d y cho h nh ng th ưng th c l ch s , a d ư, làm tính, khoa h c t nhiên, xã h i, chính tr , cách vi t báo cáo, ngh a v và quy n l i ng ưi công dân”.
d- Hu n luy n lý lu n: “trong bài h c lý lu n ph i nghiên c u công vi c th c t , kinh nghi m th c t ”, “kinh nghi m và th c t ph i i cùng v i nhau”. Các c ơ quan “ph i l a ch n r t c n th n nh ng nhân viên ph trách công tác hu n luy n. Nh ng ng ưi lãnh o ph i tham gia vi c d y. Không nên b n x n v các kho n chi ti êu trong vi c hu n luy n”. Ngày 07-10- 1947, th c dân Pháp m cu c t n công i quy mô lên Vit B c nh m ti êu di t b i ch l c c a ta, tiêu di t c ơ quan u não kháng chi n, phá c n c kháng chi n, chi m óng biên gi i, ng n cách cách m ng ta v i cách m ng Trung Qu c, chu n b thành l p chính ph bù nhìn. Ban Th ưng v Trung ươ ng ng ra ch th “ph i phá tan cu c ti n công mùa ông c a gi c Pháp”. B n ch th ra nhi m v cho quân dân c nưc là “giáng cho ch thi t h i n ng n không g ưng l i ưc sau chi n d ch m ùa ông này”. V tuyên truy n c ng, ch y u lúc này là làm cho toàn dân oàn k t ch t ch chung quanh Chính ph , tích c c tham gia kháng chi n, phá k ho ch t n công c a ch, ch ng nh ng khuynh h ưng bi quan, dao ng, tho hi p c ng nh ư nh ng khuynh hưng s ch hay khinh ch, m t c nh giác. Th c hi n ch th c a Trung ươ ng ng v à H Ch t ch, quân dân ta ã giành th ng l i to l n, ánh b i cu c t n công c a ch l ên Vi t B c, phát tri n chi n tranh du kích, phá t , tr gian vùng sau l ưng ch. Th ng l i này có ý ngh a chi n l ưc, không nh ng tiêu di t m t b ph n quan tr ng sinh l c ch mà còn p tan chi n l ưc ánh mau, th ng mau c a ch. Nó ã làm cho nhân dân càng ph n kh i, tin t ưng vào s c chi n u c a quân dân ta có th ánh b i nh ng cu c t n công l n có v khí hi n i c a ch. Trong l i kêu g i ngày 19- 12-1947, Ch t ch H Chí Minh ã t ng k t nh ng th ng l i ca ta và th t b i c a ch trong m t n m kháng chi n toàn qu c - Ng ưi nh c nh ng bào và chi n s : “ Tuy v y, b n th c dân ph n ng không c ưp ưc, thì chúng s phá, không th ng ưc thì chúng s c n m y mi ng cho ã n ư. Chúng s t n công vùng này r i n v ùng
khác. L c l ưng c a chúng c ng nh ư m t tr i vào lúc hoàng hôn, h ng hách l m nh ưng ã g n t t ngh . Cho nên dân và quân ta ph i luôn g ng s c c n th n chu n b phòng, luôn luôn t n công ch và phá ho i ch, tuy t i ch t kiêu, ch khinh ch, dù l c l ưng c a ta ngày càng thêm m nh, nh ư su i m i ch y, nh ư l a m i nhóm, ch có ti n, không có thoái” [14] 3. ĐỘNG VIÊN PHONG TRÀO THI ĐUA YÊU N ƯỚC: DI ỆT GI ẶC ĐÓI, DI ỆT GI ẶC D ỐT, DI ỆT GI ẶC NGO ẠI XÂM, CH ỐNG CHÍNH SÁCH “DÙNG NG ƯỜI VI ỆT ĐÁNH NG ƯỜI VI ỆT, L ẤY CHI ẾN TRANH NUÔI CHI ẾN TRANH” C ỦA ĐỊCH. Ngày 15-01-1948, sau chi n th ng Vi t B c, Trung ươ ng ng h p h i ngh m r ng nh n nh tình hình và b sung thêm các bi n pháp y m nh cu c kháng chi n, ch ng l i chính sách “dùng ng ưi Vi t ánh ng ưi Vi t, l y chi n tranh nuôi chi n tranh”, l p chính ph bù nhìn toàn qu c c a th c dân Pháp. Theo sáng ki n c a Ch t ch H Chí Minh, ngày 27-3- 1948, Ban Th ưng v Trung ươ ng ng ra ch th phát ng phong trào thi ua ái qu c trong toàn ng, toàn quân, toàn dân v i m c ích: di t gi c ói, di t gi c d t, di t gi c ngo i xâm. Trong bài “Th ơ chúc T t” Xuân K S u (1949), Ch t ch H Chí Minh kêu g i: “Ng ưi ng ưi thi ua Ngành ngành thi ua Ngày ngày thi ua Ta nh t nh th ng ch nh t nh thua” [15] .
Công tác tuyên truy n c ng trong th i gian này t p trung nêu cao ý ngh a chi n th ng Vi t B c, ph bi n l i kêu g i ngày 19- 12 c a Ch t ch H Chí Minh, ch ng t ư t ưng ch quan, khinh ch, v ch âm m ưu l p chính quy n bù nhìn B o i c a th c dân pháp, c v cho phong trào thi ua yêu n ưc trên m i l nh v c kháng chi n ki n qu c. Tháng 7- 1948, nhân H i ngh v n hoá toàn qu c l n th hai, Ch t ch H Chí Minh ã gi th ư chúc m ng các i bi u. Trong th ư, Ng ưi vi t: "Trong s nghi p v i kháng chi n ki n qu c c a dân t c ta, v n hoá gánh m t ph n r t quan tr ng Chúng ta c n ph i xây p m t n n v n hoá kháng chi n ki n qu c c a toàn dân. Mu n i n k t qu ó, tôi thi t t ưng, các nhà v n hoá ta c n t ch c ch t ch và i sâu vào qu n chúng. Các nhà v n hoá ta ph i có nh ng tác ph m x ng áng, ch ng nh ng bi u d ươ ng s nghi p kháng chi n ki n qu c bây gi , mà còn l ưu truy n cái l ch s oanh li t kháng chi n ki n qu c cho h u th ”[16] Trong h i ngh này, ng chí Tr ưng Chinh c b n báo cáo “Ch ngh a Mác v à v n hoá Vi t Nam” nêu rõ l p tr ưng v n hoá mácxít, tính ch t và nhi m v v n hoá dân t c, dân ch , phê phán và u tranh ch ng nh ng khuynh h ưng và quan im v n hoá th c dân, phong ki n, t ư s n ph n ng. B n báo cáo c ng xác nh thái c a nh ng ng ưi làm công tác v n hoá là tuy t i trung thành v i T qu c, v i kháng chi n, không trung lp, bàng quan, không tho hi p v i t ư t ưng và v n hoá ph n ng; i theo ch ngh a Mác - Lênin, k t h p lý lu n và th c ti n, có quan im qu n chúng úng n. ây là m t công trình lý lu n v n hóa mácxít có giá tr l n, n i dung chính xác, phong phú, l i v n cht ch , sinh ng y tính chi n u. ng chí Tr ưng Chinh lý gi i nhi u vn lý lu n v n hóa quan tr ng trong ó có v n m i quan h gi a ngh thu t v à tuyên truy n là m t v n th i s ang có tranh lu n trong gi i v n ngh s . ng chí phê phán l p lu n c a m t s ng ưi: cho r ng con ng ưi c a h “chia l àm hai, con ng ưi công dân có khuynh h ưng rõ r t và con ng ưi ngh s tuy t i t do”. ng chí ch rõ v n hóa không th trung l p, ng trên chính tr .
Cu i tháng 7, i h i v n ngh toàn qu c quy t nh thành l p H i V n ngh Vi t Nam nh m t p h p các l c l ưng v n ngh s yêu n ưc góp ph n vào công cu c kháng chi n, ki n qu c. Tr c thu c H i V n ngh Vi t Nam còn có H i Nh c s Vi t Nam, oàn Sân kh u Vi t Nam, các chi h i v n ngh khu III, khu IV, khu V, Nam Trung B , Nam B Tháng 3- 1948, H i v n ngh Vi t Nam xu t b n T p chí V n ngh , tháng 6- 1949 Phòng vn ngh quân i c ng xu t b n Tp chí v n ngh quân i. Tháng 02- 1949, H i ngh cán b v n hoá l n th nh t quy t nh thành l p Ban Vn hoá Trung ươ ng c a ng do ng chí Tr n Huy Li u làm Tr ưng ban. H i V n hoá Vi t Nam c ng ưc thành l p, t p h ơp các nhà ho t ng v n h c, ngh thu t, khoa h c, giáo dc thành m t M t tr n v n hoá kháng chi n th ng nh t. Báo chí ngày càng phát huy vai trò quan tr ng trong s nghi p kháng chi n, ki n qu c; song i ng cán b làm báo còn quá ít. Tháng 5- 1949 Ban Bí th ư ch tr ươ ng m l p hc vi t báo u tiên, v i danh ngh a T ng b Vi t Minh m , l p h c vi t báo Hu nh Thúc Kháng. Không có iu ki n n th m, Ch t ch H Chí Minh ã g i th ư n l p. Trong th ư, Ng ưi thân m t góp ý ki n v i “các b n vi t báo” v nhi m v , tôn ch , m c ích c a báo chí ta và càn d n mu n vi t báo t t thì c n: 1- “G n g i dân chúng, c ng i trong phòng gi y mà vi t thì không th vi t thi t th c. 2- Ít nh t c ng ph i bi t m t th ti ng n ưc ngoài, xem báo n ưc ngoài, và h c kinh nghi m c a ng ưi. 3- Khi vi t xong m t bài t mình ph i xem l i ba b n l n, s a ch a l i c n th n. T t h ơn na, là ư a nh m t vài ng ưi ít v n hoá xem và h i h nh ng câu nào, ch n ào không hi u thì s a l i cho d hi u. 4- Luôn luôn c g ng h c h i, luôn luôn c u ti n b ”[17] Sau khi ưc phát ng, phong trào thi ua yêu n ưc ã có tác d ng ng viên to l n,
phát huy tính tích c c và ch ngh a anh hùng cách m ng c a nhân dân ta trên m i m t tr n kháng chi n, ki n qu c, c vùng t do và vùng du kích, vùng ch t m chi m. Các phong trào tòng quân c a thanh niên, quyên góp l p 'lh g o nuôi quân", u b i, du kích di n ra sôi n i. Vi c t ng gia s n xu t t c p, t túc ã kh c ph c ưc nhi u khó kh n b o m các nhu c u t i thi u c a kháng chi n và i s ng nhân dân. Phong trào xoá n n mù ch , b túc v n hoá, th c hi n i s ng m i, ch m sóc s c kho cho nhân dân c ng t nhi u k t qu . Các h t c, t n n xã h i, mê tín d oan ưc gi m hn. Trong th i gian này chúng ta c ng ã u tranh th ng l i v i nh ng khuynh h ưng tư tưng không úng trong M t tr n th ng nh t nh ư òi quy n t do dân ch t ư s n trong ngành t ư pháp, t ư t ưng ph c M , s M can thi p vào ông D ươ ng. ch ng l i chính sách “dùng ng ưi Vi t ánh ng ưi Vi t”, th c hi n ch tr ươ ng “bi n h u ph ươ ng c a ch thành ti n ph ươ ng c a ta”, khi ch m r ng vùng chi m óng ra ng b ng B c B , các ng b a ph ươ ng ã ư a hàng lo t cán b vào vùng ch t m chi m, t ch c các i i c l p, các i v trang tuyên truy n phát ng qu n chúng, xây d ng c ơ s chính tr , di t t , tr gian, phát tri n chi n tranh du kích, xây d ng các vùng c n c sau lưng ch. các ô th b ch t m chi m, phong trào u tranh chính tr c a nhân dân cng bùng lên m nh m ch ng vi c thành l p chính ph bù nhìn k t h p v i các cu c ti n công c a các l c l ưng v trang vào các c n c , kho tàng c a ch. Sài Gòn, Hà N i, Hi Phòng n ra nhi u cu c bãi công c a công nhân, bãi khoá c a h c sinh, bãi th c a ti u th ươ ng. Tháng 4- 1949, các nhân s trí th c Sài Gòn ã ra b n tuyên ngôn “ch ng gi i pháp B o i” có 900 ch ký. H ơn 3.000 t báo “T qu c trên h t” c a Thành h i Liên Vi t thành ph ưc phát hành cùng v i truy n ơn r i tr ng ưng ph , kh u hi u vi t trên các t ưng nhà ph n i vi c thành l p chính ph bù nhìn B o i. áp ng yêu c u ào t o và b i d ưng cán b , n m 1949 X y Nam B quy t nh thành l p tr ưng ng mi n Nam mang tên “Tr ưng Tr ưng Chinh”. Nhi m v c a Tr ưng là trang b nh ng ki n th c c ơ b n c a ch ngh a Mác - Lênin, ư ng l i, chính sách c a ng cho cán b lãnh o ch ch t c a khu y, t nh y, quân i, oàn th . T 1949 n 1954 Tr ưng ng mi n Nam ã m l p ào t o b i d ưng g n 2000 cán b
lãnh o ch ch t các c p, trong ó nhi u ng chí ưc t ng c ưng cho h th ng Tuy ên hu n và Tr ưng ng”[18] . Công tác v n ng qu n chúng có ý ngh a r t quan tr ng y m nh s nghi p kháng chi n ki n qu c. Ngày 15- 10-1949, Ch t ch H Chí Minh vi t bài “Dân v n” ng tr ên báo S th t. Bài báo tuy ng n g n nh ưng n i dung r t súc tích. Ng ưi phát tri n nh ng quan im v quan h gi a ng v i nhân dân ã trình bày trong cu n “S a i l i l àm vi c”, nêu ra m t cách sáng t nh ng quan im c a ng ta v công tác dân v n. im xu t phát c a công tác dân v n là ch : n ưc ta là m t n ưc dân ch do ng lãnh o “m i quy n hành và l c l ưng u n ơi dân”, “bao nhiêu l i ích u v ì dân”, “bao nhiêu quy n h n u c a dân”, “công vi c i m i, xây d ng, kháng chi n ki n qu c l à trách nhi m c a dân”, “chính quy n, oàn th các c p u do dân t ch c nên”. Ng ưi nh ngh a m t cách y v công tác dân v n “dân v n là v n ng t t c l c l ưng c a m i ng ưi dân không sót m t ng ưi nào, góp thành l c lưng c a toàn dân, th c h ành nh ng công vi c nên làm, nh ng công vi c Chính ph và oàn th ã giao cho”. T t c mi l c l ưng trong h th ng chính tr u ph i làm công tác dân v n, làm cho dân bi t, dân hi u, h c h i nhân dân, t ch c, ng viên nhân dân th c hi n, mi ng nói tay làm. Trong lúc cu c kháng chi n c a ta ti n tri n thu n l i thì cách m ng Trung Qu c gi ành ưc th ng l i to l n. Ngày 01- 10- 1949, n ưc C ng hoà nhân dân Trung Hoa ra i. u n m 1950, Li ên Xô, Trung Qu c và các n ưc dân ch nhân dân ông Âu thi t l p quan h ngo i giao v i ta. Nưc ta b t u nh n ưc s vi n tr v v t ch t c a phe xã h i ch ngh a và tr c ti p liên h ưc v i th gi i bên ngoài. Tr ưc th t b i c a Pháp, M t ng c ưng can thi p vào chi n tranh ông D ươ ng, thúc ép Pháp “trao tr c l p” cho bù nhìn B o i, v à ư a oàn c v n quân s M sang Vi t Nam. Ngày 18-10- 1950, Trung ươ ng ng ra ch th v tuyên truy n th ng l i ngo i giao c a ta, ng th i ng n ng a tâm lý ch quan, li; v ch âm m ưu c a M can thi p vào chi n tranh ông D ươ ng.
Ngày 27-01- 1950, Trung ươ ng ng tri u t p H i ngh toàn qu c l n th ba, ch tr ươ ng tích c c y m nh cu c kháng chi n lên m t b ưc m i “hoàn thành nhi m v chuy n sang t ng ph n công”. Th c hi n ngh quy t c a H i ngh , công tác tuyên truy n c ng ã ưc tri n khai m nh m , c v cho vi c t ng ng viên nhân tài, v t l c cho kháng chi n theo kh u hi u: “T t c cho ti n tuy n, t t c chi n th ng”. Hàng ch c v n thanh niên nô n c xung phong tòng quân. vùng t do, nhân dân ta ã h ng hái óng góp lươ ng th c, ti n b c, v t t ư cho kháng chi n. Hàng v n nhân dân cùng v i các chi n s công binh tham gia các chi n d ch làm ư ng ph c v các cu c chi n u l n s p t i Vi t B c. vùng ch t m chi m, phong trào u tranh c a nhân dân phát tri n có th i gian r t quy t li t. Ngày 09-01-1950, h ơn 3.000 h c sinh, sinh viên Sài Gòn - Ch L n bi u t ình òi tr t do cho 5 h c sinh b b t. Cu c bi u tình b àn áp dã man. Hàng ch c v n h c sinh và nhân dân Sài Gòn ã i ư a tang h c sinh Tr n V n ơn b ch b n ch t. Ngày 13- 01- 1950, h u h t h c sinh, sinh viên Hà N i bãi khoá h ưng ng cu c u tranh c a hc sinh, sinh viên Sài Gòn. T ó, ngày 9- 1 h ng n m tr thành Ngày h c sinh, sinh viên Vi t Nam u tranh cho c l p, t do c a T qu c, ch ng qu c xâm l ưc. Ngày 19-3- 1950, khi M ưa hai tàu chi n n Sài Gòn, hàng ch c v n nhân dân S ài Gòn - Ch L n r m r xu ng ưng bi u tình b t ch p s àn áp c a ch, gi ươ ng cao c sao vàng, hô vang kh u hi u “ o qu c M ”, “ qu c M cút i”. K t qu l à M ph i rút hai tàu chi n ngay êm y, bãi b cu c bi u d ươ ng l c l ưng c a chúng. Ngày 19-3-1950 v vang tr thành Ngày toàn qu c ch ng M c a nhân dân ta. Tr ưc tình hình thu n l i trong n ưc và ngoài n ưc, trong n i b ng ã có t ư t ưng ch quan, nóng v i d n n m t s l ch l c nh ư: có n ơi ng viên nhân tài, v t l c quá mc nh h ưng n s n xu t, i s ng nhân dân, t p trung b i ch l c quá s m l àm yu phong trào du kích, u tranh trong các thành ph b tm chi m không chú ý y n vi c b o v c ơ s . Mùa hè n m 1950, Ch t ch H Chí Minh ã g i th ư cho ng bào, cán b Liên khu 4 phê bình sai l m trong vi c th c hi n chính sách ng viên. ng
chí Tr ưng Chinh vi t bài “Nh n nh úng, hành ng úng” và m t s b ài khác ng trên T p chí C ng s n phê phán t ư t ưng nóng v i, ch quan nh ư mu n t ng ph n công ngay khi quân gi i phóng Trung Qu c ti n n biên gi i n ưc ta, phê phán t ư t ưng bi quan khi ta g p nh ng khó kh n m i ho c khi ch có nh ng c g ng m i, nêu ra nh ng ph ươ ng châm hành ng úng n v t ng ng viên, v xây d ng l c l ưng v trang v à v công tác vùng sau l ưng ch. Trung ươ ng ng ra ch th cho ng b Liên khu 4 và các Liên khu khác c n c v ào th ư ca Ch t ch H Chí Minh t kim im và t phê bình tr ưc qu n chúng. Nh ó nh ng l ch l c ã ưc u n n n, s a ch a b ưc u, ý th c kháng chi n lâu dài, t l c cánh sinh ưc quán tri t h ơn. áp ng yêu c u ngày càng cao c a công tác b i d ưng, ào t o cán b , nâng cao ch t lưng hu n luy n, tháng 5-1950 Ban Bí th ư tri u t p H i ngh hu n luy n toàn q c l n th nh t. n th m và nói chuy n v i h i ngh , Ch t ch H Chí Minh nh n m nh ba v n l n: Ph i thi t th c, chu áo trong công vi c hu n luy n; ph i nâng cao và h ưng d n vi c t h c; khuy t im c n s a ch a ngay trong vi c hu n luy n. Ng ưi nói, l p hu n luy n m không ít nh ưng các a ph ươ ng và các ngành vàn kêu thi u cán b , “vì vi c hu n luy n còn h u danh vô th c, làm ch c t nhi u mà không thi t th c". vi c hu n luy n ưc thi t th c, chu áo thì ng ưi hu n luy n c a oàn th ph i làm kiêu m u v mi m t: t ư t ưng, o c, l i làm vi c, và ph i h c thêm mãi. H c lý lu n là áp dng vào vi c làm, hi u lý lu n mà không th c hành là lý lu n suông. Ngoài lý lu n ph i dy công tác, d y v n hoá, d y chuyên môn cho cán b . Ng ưi nêu ra 6 im v cách hu n luy n c n chú ý: C t thi t th c, chu áo, h ơn tham nhi u; hu n luy n t d ưi l ên trên; g n li n lý lu n v i công tác th c t , ph i nh m úng nhu c u; chú tr ng vi c c i t o tư t ưng; l y nh ng tài li u v ch ngh a Mác - Lênin làm g c, ng th i ph i h c nh ng ngh quy t, ch th , lu t, l nh c a doàn th và Chính ph , t ch c trao i kinh nghi m qua th c t công tác c a h c viên. Ng ưi nh c nh cán b , ng viên ph i t ng h c tp. H c s a ch a t ư t ưng, tu d ưng o c cách m ng, nâng cao tin t ưng, h c
hành. Ng ưi yêu c u s a ch a ngay khuy t im: l p quá ông, ch ươ ng trình không t t; m l p lung tung, thi u ng ưi gi ng, ch t n g o mà h c thì táp nham. Ph i hp lý hoá, ngh a là: m l p nào cho ra l p y, l a ch n ng ưi d y và ng ưi n h c cho c n th n. Bài nói c a Bác r t thi t th c, c th , ch o các c p, các ngành quán tri t ph ươ ng châm coi tr ng ch t l ưng trong công tác hu n luy n và nâng cao ý th c t giác h c t p c a cán b, ng viên. Ngày 14-9- 1950, Trung ươ ng có quy t nh thành l p Ban Tuyên truy n v à Ban Giáo dc Trung ươ ng. Ban Tuyên truy n do ng chí Tr ưng Chinh ph trách và ng chí T Hu làm Tr ưng ban, Ban Giáo d c do ng chí Hà Huy Giáp làm Tr ưng ban. Tháng 6- 1950, Trung ươ ng ng quy t nh m chi n d ch Biên gi i nh m tiêu di t m t b ph n quan tr ng sinh l c ch, gi i phóng biên gi i phía B c, m r ng và c ng c c n c a Vi t B c. Trung ươ ng ng, Ch t ch H Chí Minh và B T ng t ư l nh tr c ti p ch o chi n d ch, Ch t ch H Chí Minh ã i sát m t tr n, g i th ư cho các chi n s c n dn ph i d ng c m, kiên quy t chi n u tiêu di t ch “ch cho ánh th ng, không cho ánh b i". Ng ưi ra tr n a, i th m b i, dân công, th hi n ý chí quy t th ng c a toàn ng, toàn quân, toàn dân, ã gây xúc ng và c v m nh m cán b , chi n s . Chi n d ch Biên gi i ã giành th ng l i to l n, có ý ngh a chi n l ưc, làm thay i c c di n chi n tranh gi a ta v i Pháp, t ó quân ta liên ti p giành quy n ch ng ti n công y lùi ch vào th b ng i phó. Lòng tin c a nhân dân ta vào th ng l i cu i cùng ưc c ng c v à nâng cao. Tuy nhiên trong m t s ng ưi l i n y sinh t ư t ưng ch quan, nóng v i cho là có th ánh nhanh, th ng nhanh. Trong cán b lúc này có m t s bi u hi n t ư t ưng sai l m quan liêu, ham c p b c, a v ; Ch t ch H Chí Minh vi t hai bài báo ng trên báo S th t “Ph i ch a cái b nh c p bc” (ngày 15-7- 1950) “Ph i t y s ch b nh quan liêu” (ngày 2-9- 1950) nh c nh cán b
gt s ch óc quan liêu, ngôi th quan cách m ng" [19] , ch ra nh ng bi u hi n, nguy ên nhân và cách s a ch a. Ng ưi vi t: “N u không lo ch a, thì b nh quan liêu s ưa b nh nhân n ch hoàn toàn b ào th i. Thang thu c ch a b nh quan liêu: - Ph i t l i ích dân chúng lên trên h t, tr ưc h t - Ph i g n g i dân, hi u bi t dân, h c h i dân Ph i th t thà th c hành phê bình và t phê bình. - Ph i làm ki u m u: C n, ki m, liêm, chính, chí công vô t ư”[20] 4. QUÁN TRI ỆT NGH Ị QUY ẾT ĐẠ I H ỘI L ẦN TH Ứ II C ỦA ĐẢ NG, ĐẨ Y M ẠNH CU ỘC KHÁNG CHI ẾN T ỚI TH ẮNG L ỢI QUY ẾT ĐỊ NH Tình hình trong n ưc và th gi i ã có nh ng chuy n bi n quan tr ng vào u n m 1950. Tình hình m i òi h i ng ta ph i h p i h i hoàn ch nh và b sung ưng l i cách mng, t ch c l i ng cho phù h p, ng th i ph i xác nh nh ng chính sách, bi n pháp ưa cu c kháng chi n n th ng l i. i h i l n th II c a ng ưc ti n hành trong tháng 2- 1951. ng chí H Chí Minh c báo cáo chính tr khái quát cu c v n ng cách m ng th gi i và cách m ng Vi t Nam n a u th k XX, tng k t quá trình lãnh o cách m ng c a ng ta trong 2l n m, nêu rõ nhi m v ch y u c a cách m ng Vi t Nam lúc này là Tiêu di t th c dân Pháp và ánh b i b n can thi p M , giành th ng nh t c l p ho àn toàn, bo v hòa bình th gi i[21] . hoàn thành s nghi p lãnh o cách m ng v à ư a kháng chi n n th ng l i, ng ph i ra ho t ng công khai và t ch c l i cho thích h p v i tình hình m i nưc ông D ươ ng
Báo cáo nêu cao th ng l i c a cách m ng tháng 8- 1945: "Ch ng nh ng giai c p lao ng và nhân dân Vi t Nam ta có th t hào, mà giai c p lao ng và nh ng dân t c b áp b c nơi khác c ng có th t hào r ng: l n này là l n u tiên trong lch s cách m ng c a các dân t c thu c a và n a thu c a, m t ng mi 15 tu i ã lãnh o cách m ng th ành công, ã n m chính quy n toàn qu c” [22] . V nhi m v cách m ng tr ưc m t, báo cáo vi t: "Nhi m v th nh t, nhi m v c p bách nh t c a ng ta ngày nay là ph i ưa kháng chi n n th ng l i. Các nhi m v khác u ph i ph thu c vào ó" [23] . ưa kháng chi n n th ng l i, v m t công tác t ư t ưng, báo cáo nh n m nh n vi c phát tri n tinh th n yêu n ưc. " Dân ta có m t lòng n ng nàn yêu n ưc. ó là m t truy n th ng quí báu ca ta. T x ưa n nay, m i khi T qu c b xâm làng, thì tinh th n y l i sôi n i, nó k t thành m t làn sóng vô cùng m nh m , to l n, nó l ưt qua m i s nguy hiêm khó kh n nó nh n chìm t t c l bán n ưc và l c ưp n ưc. . . Tinh th n yêu n ưc c ng nh ư các th c a quý. Có khi ưc tr ưng bày trong t kính, trong bình pha lê, rõ ràng d th y. Nh ưng c ng có khi c t gi u kín áo trong r ươ ng, trong h òm. Bn ph n c a chúng ta là làm cho nh ng c a quý kín áo y u ưc ưa ra tr ưng bày. Ngh a là ph i ra s c gi i thích, tuyên truy n, t ch c, lãnh o, làm cho tinh th n y êu nưc c a t t c m i ng ưi u ưc th c hành vào công vi c yêu n ưc, công vi c kháng chi n” [24] . ng chí Tr ưng Chinh trình bày báo cáo "Bàn v cách m ng Vi t Nam". B n báo cáo xác nh i t ưng c a cách m ng Vi t Nam là ch ngh a qu c và th l c phong ki n. K thù c th tr ưc m t c a cách m ng Vi t Nam là ch ngh a qu c xâm l ưc (th c dân Pháp, b n can thi p M ) và bè l bù nhìn bán n ưc, i bi u quy n l i cho i a ch phong ki n và t ư s n m i b n. Nhi m v c ơ b n c a cách m ng Vi t Nam l à ánh ui b n qu c xâm l ưc, giành c l p dân t c, th ng nh t T qu c, xoá b ch phong ki n, em l i ru ng t cho nông dân, ưa t n ưc ti n lên ch ngh a xã h i. Báo
cáo c ng xác nh nhi m v ch ng phong ki n nh t nh ph i làm ng th i v i nhi m v ch ng qu c, nh ưng ph i có k ho ch làm t ng b ưc v a b i d ưng và phát tri n lc l ưng cách m ng, v a gi v ng ưc kh i i oàn k t toàn dân kháng chi n. V tri n v ng c a cách m ng Vi t Nam, báo cáo kháng nh: "Vì giai c p công nhân v à ang ta lãnh o cách m ng Vi t Nam, cho nên cách m ng ó không th không ti n lên ch ngh a xã h i. . . T nay n ch ngh a xã h i, n ưc ta ph i tr i qua m t th i gian d ài. Th i gian dài ó, tu theo s thay i v nhi m v chi n l ưc c a cách m ng, tu theo nh ng bi n hóa trong hàng ng k thù và hàng ng b n ng minh c a giai c p công nhân mà chia ra nhi u giai on. . . Vì n ưc ta b xâm l ưc, chùa thoát h n ưc ách qu c; l i là m t n ưc nông nghi p và n a phong ki n, công nghi p không phát tri n. Mu n có c l p, dân ch và ti n t i xây d ng ch ngh a xã h i, v n ch y u trưc mt là ph i hoàn thành nhi m v gi i phóng dân t c và th c hi n kh u hi u ng ưi c y có ru ng" [25] Báo cáo "Bàn v cách m ng Vi t Nam" là mt v n ki n l eh s quan tr ng. Nó ã b sung, hoàn ch nh và phát tri n lý lu n c a ng ta v cách m ng dân t c dân ch nhân dân do giai c p công nhân lãnh o m t n ưc thu c a, n a phong ki n, m t dân t c có truy n th ng kiên c ưng, b t khu t ch ng xâm l ưc, trong th i i m i quá t ch ngh a t ư b n lên ch ngh a xã h i ng chí T H u trình bày báo cáo b sung v "Xây d ng v n ngh nhân dân Vi t Nam". Sau khi nh n xét v n ngh Vi t Nam tr ưc Cách m ng tháng Tám và nh ng b ưc u ca v n ngh Vi t Nam sau Cách m ng tháng Tám, báo cáo xác nh nh ng nhi m v c th c a vi c xây d ng v n ngh nhân dân: - oàn k t r ng rãi nh ng ng ưi công tác v n ngh ph ng s kháng chi n ki n qu c, b o v hòa bình th gi i. . . "s oàn k t ph i ng trên l p tr ưng ph ng s nhân dân, ph ng
s kháng chi n, không th oàn k t m t cách vô nguyên t c theo uôi nh ng ng ưi v n ngh l c h u". - y m nh sáng tác và bi u di n, nâng cao giá tr t ư t ưng và ngh thu t c a tác ph m. Ch ng t ư t ưng m t t tin, t ty mu n "thoát ly công tác v n ngh gác bút. . . c m súng, c m b a" "không th có tri n v ng sáng tác b ng tài n ng tr th ì nên thôi sáng tác". Ch ng khuynh h ưng "mu n làm to, c u toàn trách b " mu n xây d ng "tác ph m to l n” không th c t , không h p th i. Bi d ưng h ưng d n phong trào v n ngh qu n chúng, ch ng thái khinh r kh n ng sáng t o ngh thu t c a qu n chúng, không chú ý nâng , phát tri n nh ng t ài n ng mi". Chú ý c bi t v n ngh mi n núi, gi gìn b n s c c a m i dân t c, tránh khuynh hưng “Kinh hóa”. - Tích c c u tranh ch ng v n ngh ph n ng c a Pháp, M . Ch ng l i nh ng n c c vn ngh c a ch reo r c "tâm lý c u an, s ch t, thích khoái l c", "dùng v n ngh m à m mang ánh sáng t do và l a chi n u vào vùng ch t m chi m". - Tng c ưng s lãnh o c a ng và Chính ph v v n ngh - cán b chính tr c bi t là cán b tuyên truy n, giáo d c ph i h c lý lu n v n ngh lãnh o phong tr ào v n hc ngh thu t, b i d ưng trình chính tr , lý lu n cho nh ng ng ưi l àm công tác v n ngb . i h i ã th o lu n và thông qua Chính c ươ ng, iu l m i c a ng, quy t nh ng ra công khai l y tên là ng Lao ng Vi t Nam, quy t nh xu t b n báo Nhân Dân, c ơ quan Trung ươ ng c a ng thay th cho t S th t. Th c hi n ngh quy t c a i h i II, Hi ngh l n th nh t (tháng 3- 195 1), th hai (tháng 10- 195 l) và th ba (tháng 4- 1952) (khoá II) c a Trung ươ ng ng ã v ch ra nh ng ch tr ươ ng và bi n pháp v y m nh cu c u tranh vùng sau l ưng ch, v xây dng n n kinh t , tài chính trong kháng chi n, v xây d ng l c l ưng v trang v à xây
dng ng b o m các yêu c u c a cu c kháng chi n. M u cho vi c tuyên truy n quán tri t ngh quy t c a i h i II, ngày 03-3- 195 l, Ban Ch p hành Trung ươ ng ã t ch c l ra m t c a ng tr ưc i h i toàn qu c th ng nh t Vi t Minh - Liên Vi t. Sau khi ng chí Tr ưng Chinh báo cáo v vi c thành l p ng, v Chính c ươ ng và chính sách M t tr n c a ng, Ch t ch H Chí Minh tóm t t m c ích, nhi m v , các chính sách l n c a ng. Ng ưi nh n m nh v tính ch t c a ng: " ng Lao ng Vi t Nam là ng c a giai c p công nhân và nhân dân lao ng, ngh a là nh ng ng ưi th thuy n, dân cày và lao ng trí óc kiên quy t nh t, h ng hái nh t, trong s ch nh t, t n tâm t n l c ph ng s T qu c và nhân dân . ng Lao ng Vi t Nam không s k ch nào dù cho chúng hung t n n m y, không s nhi m v nào dù n ng n nguy hi m n m y nh ưng ng Lao ng Vi t Nam s n sàng vui v làm trâu ng a, làm tôi t trung thành c a nhân dân. Tuy v y, ng Lao ng Vi t Nam c ng do nhi u ng ưi t ch c l i mà thành. Mà ng ưi thì ai c ng có ít nhi u khuy t im. Vì v y ng Lao ng Vi t Nam mong m i v à hoan nghênh s phê bình th t thà c a các ng phái và oàn th b n, c a các nhân s và c a toàn th ng bào cho ng ti n b mãi. . . " [26] Ngày 02-4- 195 l, Ban Bí th ư ra ch th v v n ng ra công khai. Ngày 16-4-195l, Trung ươ ng có quy t nh thành l p Ban Tuyên hu n Trung ươ ng do ng chí Tr ưng Chinh làm Tr ưng ban. Thi hành ngh quy t H i ngh l n th nh t c a Trung ươ ng và ch th c a Ban Bí th ư, các cp ng b ã t ch c vi c nghiên c u Chính c ươ ng, iu l c a ng, ngh quy t i hi và d a vào bài phát biu c a Ch t ch H Chí Minh trong i h i M t tr n l àm công tác tuyên truy n c ng trong nhân dân. Các ng b vùng t do và vùng c n c du kích trong kh p c n ưc u t ch c ưc các bu i l ra m t, v i i bi u các oàn th , M t tr n, chính quy n và các t ng l p nhân dân, yêu c u phê bình chính sách, ch tr ươ ng, phê bình cán b , ng viên. Nh ng n ơi ti n hành t t ã thu ư c nhi u ý ki n
óng góp c a cán b và nhân dân v công tác c a a ph ươ ng, thi t th c giáo d c cho cán b, ng viên v ý th c tiên phong g ươ ng m u, t ng c ưng m i liên h gi a ng v i qu n chúng, t ng thêm lòng tin t ưng c a nhân dân i v i ng, y m nh công tác kháng chi n c a a ph ươ ng. Ngày 08-12-195l, Ban Bí th ư ra ch th v vi c h c t p và ph bi n l i kêu g i c a Ch tch H Chí Minh trong d p k ni m 5 n m toàn qu c kháng chi n. t tuyên truy n giáo d c này ã ưc ti n hành r ng rãi c vùng t do v à vùng sau lưng ch, làm cho cán b và nhân dân th m nhu n h ơn ý th c kháng chi n lâu d ài, nâng cao ý chí quy t chi n, quy t th ng, lòng tin vào th ng l i cu i cùng, quy t tâm thi ua hoàn thành các nhi m v chi n u, s n xu t, công tác, ch ng các khuynh h ưng bi quan, dao ng s hy sinh gian kh , nôn nóng, l i vi n tr bên ngoài. Nhân d p tri n lãm h i h a n m 195 l, Ch t ch H Chí Minh g i th ư thân ái h i th m anh ch em ho s và các v n ngh s nói chung. Trong th ư, Ng ưi vi t: “V n hoá ngh thu t c ng là m t m t tr n. Anh ch em là chi n s trên m t tr n y. . . Chi n s ngh thu t có nhi m v . . . ph ng s kháng chi n, ph ng s T qu c, ph ng s nhân dân, tr ưc h t là công, nông, binh. . . . Chi n s ngh thu t c n có l p tr ưng v ng, t ư t ưng úng. . . V sáng tác, thì c n hi u th u, liên h và i sâu vào i s ng c a nhân dân. . . Mu n ti n b m nh, ti n b mãi, thì anh ch em ngh thu t c n ph i dùng ph ươ ng pháp t ph ê bình và phê bình. Ch c có ng ưi ngh : C H ưa ngh thu t vào chính tr .
úng l m. V n hoá, ngh thu t c ng nh ư m i ho t ng khác, không th ng ngo ài, mà ph i trong kinh t và chính tr "[27] . T khi cu c kháng chi n c a ta chuy n sang th i k m i yêu c u c a ti n tuy n cao h ơn tr ưc, ch l i m r ng vùng chi m óng ra ng b ng, chúng ta g p nhi u khó kh n v kinh t tài chính. i s ng nhân dân vùng t do nhi u n ơi c ng khó kh n h ơn, có ng ưi ã t n c ư l i ch y vào vùng t m Chi m. kh c ph c nh ng khó kh n y, ng v à Chính ph phát ng cu c v n ng t ng gia s n xu t và ti t ki m, ban h ành chính sách thu m i huy ng s óng góp c a nhân dân ưc n nh và công b ng h ơn. Các a ph ươ ng ã phát tri n s n xu t nông nghi p thành m t phong trào qu n chúng m nh m v à rng kh p vùng t do và vùng c n c du kích theo kh u hi u “ n no, ánh th ng”, “ru ng r y là chi n tr ưng, cu c cày là v khí, nhà nông là chi n s , h u ph ươ ng thi ua vi ti n ph ươ ng" (L i Ch t ch H Chí Minh). Không nh ng nông dân thi ua s n xu t mà b i, công nhân, viên ch c u tranh th tr ng tr t, ch n nuôi t túc m t ph n. Công nhân thi ua s n xu t nông c và v khí, n d ưc. Công tác tuyên truy n v thu nông nghi p, ngu n thu chính c a Nhà n ưc ưc ti n hành sâu r ng làm rõ ngh a c a chính sách thu m i, tính ch t công b ng c a nó va thu thu , v a th c hi n úng ưng l i giai c p trong chính sách thu : huy ng s óng góp nhi u h ơn c a a ch , phú nông, gi m nh cho b n c nông, khuy n khích ng ưi tr c ti p lao ng. Qua công tác này, cán b c ng ưc giáo d c thêm v ý th c giai c p, v ưng l i giai c p c a ng nông thôn. T n m 195l, th c hi n k ho ch chi n tranh Tátsinhi, ch tàn phá hàng tr m làng m c, dn dân vào vùng ki m soát, xây d ng phòng tuy n "boong ke”, l p "vành ai tr ng”. Chúng y m nh vi c càn quét, bình nh, phát tri n ngu quy n, ra s c b t lính. Công tác tuyên truy n vùng sau l ưng ch ã v ch rõ m c ích c a k ho ch Tátsinhi, th y u và b ng c a nó, nh ng ch tr ươ ng và ph ươ ng châm u tranh trong v ùng sau l ưng ch, kh c ph c thái ch quan, m t c nh giác, u tranh không úng ph ươ ng pháp tn th t c ơ s chính tr . Trong iu ki n y gian kh khó kh n, cán b ta ã “bám t,
bám dân” dùng tuyên truy n mi ng là chính k t h p v i vi c l p các i v trang tuy ên truy n i sâu vào vùng ch ki m soát phát ng qu n chúng u tranh. Các t nh u xu t bn các b n tin, tài li u ng n, truy n ơn t cáo t i ác c a ch, ưa tin chi n th ng quân s và các cu c u tranh trong vùng ch ki m soát, ph bi n kinh nghi m v à g ươ ng u tranh anh d ng c a nhân dân. Hà N i, Sài Gòn u có báo bí m t, ng th i l i d ng kh n ng h p pháp v n ng trí th c ti n b xu t b n báo công khai ho c phân công cán b vi t báo công khai. Tháng 11- 195l, ch m chi n d ch ánh chi m Hoà Bình. Ph i h p v i vi c tn công ca quân ch l c, các ng b a ph ươ ng ch rõ th i c ơ thu n l i, phát ng qu n chúng ni d y phá v h th ng ngu quân, ngu quy n nhi u n ơi, m r ng khu du kích v à c n c du kích ng b ng B c B . Trong n m 1952, chi n tranh du kích ưc y m nh vùng sau l ưng ch trên toàn qu c, làm th t b i các cu c càn quét c a ch, tiêu di t nhi u sinh l c ch, bu c chúng ph i phân tán l c l ưng. Phong trào ch ng gi c b t lính tr thành phong trào qu n chúng. Nhân dân và các gia ình có con em i lính ưc tuy ên truy n v n ng kéo lên n, b t òi ch ng con v nhà làm n. Hàng v n lính ngu , dân v ã b ng ho c ra hàng. Phong trào thi ua yêu n ưc sau b n n m phát ng ã t nhi u k t qu . T 30-4-1952 n 06-5-1952, i h i chi n s thi ua và cán b g ươ ng m u ã h p t i Vi t B c. Có nh ng anh hùng tiêu bi u nh ư: La V n C u, Nguy n Th Chiên (quân i, dân quân du kích), Ngô Gia Kh m (công nhân), Hoàng Hanh (nông dân) , Tr n i Ngh a (trí thúc) . Sau i h i, vi c tuyên truy n cho các g ươ ng anh hùng, chi n s thi ua, các in h ình sn xu t, chi n u gi i b ng nhi u hìnb th c (sách, báo, phát thanh, nói chuy n, ca kích. . .) ã c v m nh m cán b và nhân dân ư a phong trào thi ua yêu n ưc lên m t b ưc li. Cán b c ng ưc rèn luy n thêm v tinh th n tiên phong, g ươ ng m u x ng áng là ng ưi lãnh o phong trào. Trong các n m 195 l, 1952, thi hành ngh quy t i h i toàn qu c l n th II và ngh quy t H i ngh Trung ươ ng 2, t ng c ưng ch t l ưng công tác t ư t ưng, các Ban
Tuyên hu n t Trung ươ ng t i các Liên khu và t nh ã ưc b sung và ki n toàn m c khac nhau. Ban Tuyên hu n Trung ươ ng ã l p ra các Ti u ban biên t p, Ti u ban hu n h c, Ti u ban v n ngh , Ti u ban giáo d c. Theo h ưng d n c a Ban Tuyên hu n Trung ươ ng, m t s t nh vùng t do ã b ưc u xây d ng ch báo cáo vi ên, làm thí iêm xây d ng "l ưi tuyên truy n" c ơ s , ch n ch nh vi c gi ng d y trong các tr ưng ng, quy nh ch h c t p cho cán b . Các Ban Tuyên hu n các t nh trong v ùng sau l ưng ch ã m ưc nhi u l p hu n luy n ào t o b i d ưng cán b v công tác vùng sau l ưng ch. V báo chí, ã có nhi u c g ng nâng cao ch t l ưng, t ng s l ưng phát h ành. Báo Nhân dân phát hành 20.000 b n/ngày; báo C u qu c: 25.000 - 30.000 b n/ngày. Cùng v i báo Nhân dân Trung ươ ng còn có báo Nhân dân liên khu - là c ơ quan c a Ban Ch p hành ng b khu 5, báo Nhân dân mi n Nam là c ơ quan c a Trung ươ ng c c mi n Nam. Cùng v i báo C u qu c Trung ươ ng, còn có báo C u qu c khu III, C u qu c khu IV, C u qu c Th ô, C u qu c Nam B T báo V qu c quân và Quân du kích h p nh t l i thành t Quân i nhân dân xu t b n hàng tu n (10-1950). Các t nh u có b n tin, m t s t nh có báo a ph ươ ng ho c ra s báo c bi t trong các t tuyên truy n lnn. Cùng v i ài Ti ng nói Vit Nam. ài Ti ng nói Nam, ài Ti ng nói Sài Gòn - Ch l n t do c ng kh c ph c nhi u khó kh n, ch ng l i s phá ho i c a ch, duy tr ì ho t ng có hi u qu . V v n ngh , Ban Tuyên hu n Trung ươ ng ã t ch c vi c b i d ưng chính tr cho v n ngh s , l p các oàn công tác, các i vân công i sát qu n chúng ph c v vi c tuy ên truy n kháng chi n, m r ng phong trào v n ngh qu n chúng, phát tri n ngành in nh, m tr ưng M thu t, c ng ưi i h c các môn ngh thu t n ưc ngoài. Ngành giáo d c ph thông ưc ti p t c t ch c l i theo ph ươ ng châm: ph c v kháng chi n, ph c v nhân dân và ph c v s n xu t. M t s tr ưng ph thông lao ng Trung ươ ng và các tnh ưc thành l p b i d ưng v n hoá cho các chi n s thi ua, cán b công nông, binh.
Ch t ch H Chí Minh r t quan tâm vi c c i ti n, nâng cao ch t l ưng các ho t ng t ư tưng. Ngoài các bài phát bi u i v i công tác hu n luy n, công tác báo chí, công tác vn ngh , n m l950, v i bút danh X.Y.Z. Bác vi t bài "Ng ưi tuyên truy n v à cách tuyên truy n". V i l i v n gi n d , d hi u. Ng ưi vi t: “Tuyên truy n là em m t vi c g ì nói cho dân hi u, dân nh , dân theo, dân làm”. Mu n thành công, ph i bi t cách tuy ên truy n, có n i dung t t còn ph i bi t cách nói gi n ơn, rõ ràng, thi t th c, ph i có l . Ngưi tuyên truy n ph i ch u khó, ch u kh , khéo , siêng làm. Dân sinh ho t th n ào ta ph i sinh ho t nh ư h . Th y dân làm vi c gì c ng ra tay làm giúp. Thái ph i m m mng. Làm úng nh ư th thì s thành công to. Ngày 17-8- 1952 Bác phát bi u v "Cách vi t", c bi t là vi t ng n. Nm 1952, trong m t cu c h p v i cán b khu c n c Vi t B c, Ch t ch H Chí Minh ã nói v v n th c hành ti t ki m, ch ng tham ô, lãng phí, quan liêu. Ng ưi ã gi i thích l i ích, ý ngh a c a vi c th c hành ti t ki m, nh ng bi u hi n c a b nh quan li êu và nn tham ô, lãng phí, coi vi c ch ng l i nó c ng quan tr ng và c n kíp nh ư vi c ánh gi c trên m t tr n. . Ng ưi vi t: " . . . Mu n thành công trong vi c t ng gia s n xu t và ti t ki m . . . ph i t y sch n n tham ô, lãng phí và b nh quan liêu. N u không, thì nó s làm h i n công vi c ca ta. Tham ô là tr m c ưp. Lãng phí tuy không l y c a công út túi, song k t qu c ng r t tai hi cho nhân dân, cho Chính ph . Có khi tai h i h ơn tham ô. Mà có n n tham ô v à lãng phí là vì bnh quan liêu . B nh quan liêu ã p , dung túng, che ch cho n n tham ô, lãng phí. Vì v y, mu n tr s ch n n tham ô, lãng phí, thì tr ưc m t ph i t y s ch b nh quan liêu. Tham ô, lãng phí và b nh quan liêu là k thù c a nhân dân. . . Ch ng tham ô, lãn g phí và bnh quan liêu c ng quantr ng và c n kíp nh ư ánh gi c trên m t tr n. ây là m t tr n t ư
tưng và chính tr . . . Tham ô, lãng phí, quan liêu là m t th “gi c trong lòng". N u chi n s và nhân dân ta ra s c ch ng ngo i xâm mà quên ch ng gi c n i xâm, nh ư th ch ưa làm tròn nhi m v c a mình. . ." [28] Trong bài nói trên, Ch t ch H Chí Minh ã phát tri n toàn di n và sâu s c nh ng quan im v ch ng quan liêu, tham ô, lãng phí các bài vi t tr ưc v v n này. Cho n nay bài nói chuy n v n có ý ngh a th c ti n trong vi c xây d ng t n ưc. Trong hai n m 1952, 1953 th c hi n ngh quy t H i ngh Trung ươ ng 3, cu c v n ng ch nh hu n trong ng, trong quân i, chính quy n, oàn th ã ưc ti n h ành. ây là cu c v n ng giáo d c r ng l n nh m ch n ch nh ng, s a ch a nh ng khuy t im chính c a cán b , ng viên, nângcao trình t ư t ưng, ý th c công tác c a cán b , ng viên, ng thi ch nh n t ch c các chi b nông thôn. Cách làm ch nh hu n là ti n hành m t t h c t p ng n ngày k t h p v i phê bình, t phê bình, làm t Trung ươ ng t i khu, t nh, huy n. Trong Bài nói t i l p ch nh hu n u tiên c a Trung ươ ng Ch t ch H Chí Minh (11-5- 1952) ch rõ vì sao ph i ti n hành ch nh hu n: " ng ta có ch ngh a Mác - Lênin, là ch ngh a cách m ng và khoa h c nh t. Có ưng l i, chính sách úng nh t. Có c ơ s kh p c nưc. Có nh ng cán b , ng viên t n tu hy sinh vô cùng oanh li t. Nh ưng vì iu ki n khó kh n, mà s ông cán b và ng viên ch ưa ư c hu n luy n h n hoi cho nên t ư t ưng và trình chính tr còn th p kém và l ch l c. iu ó t rõ ra mi khuy t im nh ư: không n m v ng chính sách tr ưng k kháng chi n, t l c cánh sinh; không phân bi t rõ ràng b n và ch; b nh quan liêu, công th n và n n tham ô h hoá khá n ng, v.v. . Là m t ng lãnh o, ng ta c n ph i m nh m , trong s ch ki u m u Toàn ng ph i tư t ưng nh t trí hành ng nh t trí, oàn k t nh t trí m i làm tròn nhi m v c a ng. . ." [29] . Ng ưi c n d n các ng chí h c viên h c t p t t, th t thà t ph ê bình và phê bình,
phát huy ưu im, s a ch a khuy t im, vì “Cán b quy t nh m i vi c” Công vi c thành hay b i phân l n là do n ơi t ư t ưng, o c, thái và l l i làm vi c c a cán b . Các t ch nh hu n ưc h u h t cán b tham gia và ưc các c p y lãnh o ch t ch . Ch nh hu n ã làm cho cán b th u su t h ơn ư ng l i cách m ng, quan im kháng chi n lâu dài, t l c cánh sinh, quan im qu n chúng, nâng cao ý chí quy t tâm ch ng qu c, phong ki n, ch ng nh ng khuynh h ưng bi quan, dao ng, nóng v i, l i vào s giúp bên ngoài, thi u tin t ưng vào qu n chúng, nh ng bi u hi n m ơ h , h u khuynh trong vi c th c hi n chính sách ru ng t. Tuy nhiên, nh ng k t qu trên có ph n b h n ch do có m t s khuy t im: ch nh hu n ch ưa d a trên c ơ s t ng k t công tác, cách làm còn máy móc, r p khuôn, phê bình thi u khách quan th ưng ph nh n ưu im, có tr ưng h p kích cá nhân, truy ép, ch p m gây không khí n ng n sau ch nh hu n v à nh h ưng x u t i vi c ch nh n t ch c. Tháng 7-1953, sau các th t b i Tây B c, Th ưng Lào, ưc M t ng c ưng vi n tr , Chính ph Pháp thông qua k ho ch quân s Nava. Pháp và M u hy v ng k ho ch này s t o ra th m nh v quân s , chuy n b i thành th ng trong vòng 18 tháng. Tháng 9- 1953, B chính tr có quy t nh l ch s v nhi m v quân s ông - Xuân 1953 - 1954, gi v ng quy n ch ng ánh ch chính di n và sau l ưng ch, ph i h p ho t ng trên chi n tr ưng c n ưc và toàn ông D ươ ng. Tháng 11- 1953, ta ti n quân lên Tây B c và gi i phóng Lai Châu, chu n b ti n công Trung Lào và Tây Nguyên. Tr ưc nguy c ơ b uy hi p, ch nh y dù ánh chi m in Biên Ph , xây d ng thành m t t p oàn c im quân s . ng th i ch ph i phân tán lc l ưng i phó v i các cu c ti n công th ng l i c a ta Trung Lào, Th ưng L ào, Tây Nguyên và ng b ng B c B . B Chính tr quy t nh m chi n d ch in Biên Ph tiêu di t quân ch, p tan k ho ch Nava. T sau H i ngh B Chính tr tháng 9- 1953, công tác t ư t ưng ã ư c tri n khai m nh m làm rõ tình hình và ch tr ươ ng c a Trung ươ ng, ph c v cho cu c ti n công chi n
lưc ông - Xuân. Hàng ngàn cán b ưc h c t p và huy ng ra ph c v chi n tr ưng ho c vào công tác vùng sau l ưng ch, hàng ch c v n dân công ưc ng viên ra ph c v ti n tuy n. Khi có quy t nh m chi n d ch in Biên Ph , công tác t ư t ưng ã t p trung làm rõ quy t tâm chi n l ưc c a Trung ươ ng, kh c ph c t ư t ưng hoài nghi, do d , thi u tin t ưng vào th ng l i. Yêu c u c a cu c chi n u càng to l n, n ng n h ơn, công tác tuyên truy n ng viên cho vi c chu n b chi n tr ưng càng kh n tr ươ ng, sôi n i. Kh u hi u “T t c cho ti n tuy n, t t c chi n th ng" ã bi n thành hành ng th c t ca hàng tri u nhân dân ta h u ph ươ ng c vùng t do và các vùng c n c du kích. Nhân dân ã nhi t tình c ng hi n s c ng ưi, s c c a cho ti n tuy n. Các l c l ưng thông tin, tuyên truy n, v n ngh c a Trung ươ ng, a ph ươ ng ã bám theo các ơ n v chi n u, các oàn thanh niên xung phong, oàn dân công ti n hành công tác. Vi c ph c v chi n d ch in Biên Ph tr thành m t cao trào cách m ng hào hùng l p nên nh ng k tích mà k ch không th ng t i. Trong su t chi n d ch in Biên Ph , cùng v i cu c chi n u oanh li t c a b i ngo ài mt tr n, hàng v n thanh niên xung phong ph i h p v i công binh ã anh d ng m h àng ngàn kilômét ưng, phá bom n ch m trên các tuy n giao thông. Hàng ch c v n dân công v ưt qua èo d c, thác gh nh, bom n, v n t i hàng v n t n l ươ ng th c, v t t ư cho mt tr n ch b ng ôi vai ho c các ph ươ ng ti n thô s ơ: xe p, thuy n bè. T u n m 1953, th c hi n ngh quy t H i ngh Trung ươ ng 4, ng phát ng qu n chúng tri t gi m tô thi t th c chu n b c i cách ru ng t. M c ích c a chính sách ci cách ru ng t là xoá b quy n chi m h u ru ng t c a qu c, a ch , phong ki n, em l i ru ng t cho nông dân, gi i phóng s c s n xu t, c i thi n i s ng cho nông dân, b i d ưng l c l ưng kháng chi n, y m nh kháng chi n, hoàn thành s nghi p gi i phóng dân t c. Sau khi làm thí im m t s t nh Vi t B c, tháng 1- 1953, ng v ch ra C ươ ng l nh ru ng t, xác nh ưng l i chung c a ng nông thôn v à ph ươ ng châm c i cách ru ng t. Tháng 12- 1953, Qu c h i ban hành Lu t c i cách ru ng t. Công tác t ư t ưng ã làm rõ m c ích c a chính sách ru ng t, s c n thi t
ph i ti n hành c i cách ru ng t ngay trong kháng chi n, làm rõ ư ng l i giai c p c a ng, kh c ph c t ư t ưng s v oàn k t, s a ch phá ho i, thái lo l ng hoang mang, thi u tin vào chính sách m t tr n dân t c c a ng. Vi c tuyên truy n phát ng qu n chúng th c hi n chính sách c ơ s do các i công tác tr c ti p ti n hành d ưi s ch o c a các oàn u . Vi c tuyên truy n r ng rãi chính sách thông qua các h i ngh , các ph ươ ng ti n thông tin i chúng do các c p u a ph ươ ng ch o. Công tác tuyên truy n phát ng qu n chúng ã giáo d c ý th c giai c p cho nông dân lao ng, nâng cao khí th cách m ng c a nông dân vùng t do, có nh h ưng t i nông dân vùng sau l ưng ch. Nó ng viên cao tinh th n cách m ng c a nông dân h ng hái sn xu t, h ng hái óng góp, i dân công ph c v ti n tuy n. Nó c ng ng viên các chi n s quân i con em nông dân ngoài m t tr n h ng hái gi t gi c. T tháng 4- 1953 n tháng 7-1954 ta ti n hành 5 t gi m tô và m t t c i cách ru ng t trong kháng chi n, tuy có m t s khuy t im, nh ưng ã góp ph n áp ng ưc yêu c u y m nh cu c kháng chi n, và vào th ng l i c a cu c ti n công chi n l ưc ông - Xuân 1953 - 1954. Ngày 13-3- 1954, quân ta b t u n súng ti n công t p oàn c im in Biên Ph . Cu c chi n u quy t li t ã di n ra trong th i gian chi n d ch dài ch ưa tng có trong cu c kháng chi n nên ã có nhi u khó kh n, gian kh . ng ã ti n hành m t t sinh ho t chính tr trong cán b và chi n s ngoài m t tr n, giáo d c ch ngh a anh h ùng cách mng, tinh th n tích c c ti n công, ý chí quy t th ng, quy t tâm ch p hành m nh l nh chi n u, kh c ph c t ư t ưng tiêu c c ng i gian kh hy sinh, u n n n t ư t ưng ch quan, khinh ch khi có th ng l i. Các g ươ ng chi n u qu t c ưng, hy sinh oanh li t ưc bi u dươ ng trong toàn quân, toàn dân. D oán các kh n ng phát tri n, t ng c ưng công tác tuyên hu n tr ưc nh ng di n bi n m i c a tình hình, ngày 29-3-1954 Ban Bí th ư ra ch th s 71-CT/T v vi c ch nh n s lãnh o công tác tuyên truy n c a các c p u ng. B n ch th nh n xét: Trong nm v a qua, các c p u ng ch ưa th c s chú tr ng lãnh o công tác tuyên hu n, bi u
hi n c th là tình tr ng “khoán tr ng" cho cán b chuyên môn; không ch m lo ki n to àn t ch c, cán b các ban tuyên hu n iu ng, thuyên chuy n nhi u cán b tuyên hu n, nhi u c p u không c c p u viên th c s chuyên trách công tác tuyên hu n. Ban Bí th ư yêu c u các c p ch m d t tình tr ng ó, nh t là n m nay cu c u tranh chính tr gi a ta và ch s ngày m t ph c t p, nhi m v tuyên hu n trong cu c u tranh y r t n ng n . Ni dung ch n chmh g m 5 im: c p u c l c p u vi ên chuyên trách công tác tuyên hu n; các cu c h p c a c p u ph i ra nh ng nét l n v công tác tuyên hu n; không tu ti n iu ng cán b tuyên hu n, nh t là tr ưng, phó ban, c p t nh và c p khu khi thay i cán b ph trách tuyên hu n ph i h i ý ki n Ban Tuyên hu n Trung ươ ng; khi cn thi t huy ng cán b tuyên hu n i tham gia vi c gì thì chú ý s d ng úng kh n ng chuyên môn c a h ; c p u th ưng xuyên b i d ưng, ào t o cán b tuyên hu n, ki m tra, phê bình công tác tuyên hu n. Vi c th c hi n Ch th 7l c a Ban Bí th ư ã k p th i t ng c ưng s lãnh o c a các c p u - tr ưc h t là c p khu, c p t nh i v i công tác tuyên hu n, áp ng nhi m v công tác t ư t ưng trong chi n d ch ông - Xuân 1953 - 1954, trong phát huy chi n th ng in Biên Ph . Ngày 07-5-1954, ta tiêu di t hoàn toàn t p oàn c im in Biên Ph . Tr n chi n u ln nh t trong l ch s kháng chi n ã thàng l i hoàn toàn. Chi n th ng in Biên Ph ưc liên t c thông báo, t ưng thu t, bình lu n trên ài phát thanh, báo chí, c v m nh m các chi n tr ưng c n ưc. M t cao trào ti n công và n i d y ã di n ra các t nh Nam B , ng b ng B c B , Liên khu 5. Nhi u cu c mít tinh, bi u tình, bãi công, b i khoá, bãi th n ra các ô th . Hàng v n nhân dân Hà Nôi, H i Phòng, Hu u tranh ch ng b t lính, òi ch ng con, òi ch m d t chi n tranh. H ơn 300 trí th c S ài Gòn ký tuyên ngôn òi Pháp ng ng chi n tranh xâm l ưc. Ngu quy n nhi u n ơi tê li t, hàng v n ng y quân b ng tr v v i nhân dân. Song song vi cu c u tranh quân s là cu c u tranh ngo i giao. Tháng 11-1953, Ch tch H Chí Minh tr l i phóng viên Thu in v vi c Chính ph Pháp mu n gi i quy t
hoà bình cu c xung t Vi t Nam, nói rõ l p tr ưng th ươ ng l ưng hoà bình c a ta: ". . . Cơ s ca vi c ình chi n Vi t Nam là Chính ph Pháp th t thà tôn tr ng n n c l p th t s c a Vi t Nam" [30] . Tháng 12- 1953, B Chính tr ra ngh quy t v ch tr ươ ng c a ng trong àm phán, th ươ ng l ưng. C n c vào ngh quy t n ày, Ban Bí th ư Trung ươ ng ã ra thông tri gi i thích rõ ngh quy t trên. Thông tri ch rõ tuyên b c a Ch t ch H Chí Minh là xu t phát t nguy n v ng hoà bình c a nhân d ân ta, nhân dân Pháp và nhân dân th gi i. Th c dân Pháp, qu c M và tay sai rêu rao hoà bình ch là l a b p, tuy t i không nên có o t ưng hoà bình, hoà bình c ng nh ư c l p ph i u tranh gian kh mi giành ưc. B n qu c "ch ch u th ươ ng l ưng khi nào chúng b ta tiêu di t th t nhi u sinh l c và t nh n th y không th ươ ng l ưng hoà bình không ưc". Công tác t ư t ưng ã d a vào thông tri c a Ban Bí th ư gi i thích cho cán b , ng vi ên, nhân dân th y rõ mu n có hoà bình và c l p th t s thì ph i ra s c chi n u gi ành nhi u th ng l i h ơn, làm tan rã tinh th n quân i Pháp và bù nhìn, òi Pháp ph i th ươ ng lưng v i Chính ph ta, kh c ph c t ư t ưng m t m i, ng i gian kh , hy sinh, o t ưng hoà bình s d dàng, nhanh chóng. Trong th i gian này, chúng ta c ng ã y m nh vi c tuyên truy n cho ưng l i oàn k t liên minh v i nhân dân Lào, Campuchia, tranh th s ng tình và ng h c a nhân dân th gi i. Chúng ta ã t ch c "Tháng oàn k t h u ngh Vi t - Trung - Xô" có k t qu các vùng t do và c n c du kích, c v nhân dân ta thêm ph n kh i, tin t ưng y m nh cu c kháng chi n n th ng l i. Tháng 5-1954, v i bút danh CB, Ch t ch H Chí Minh vi t bài "Tuyên truy n" ng tr ên Báo Nhân dân ngày 25-5-1954 v v n ch ng l i "Chi n tranh b ng tuyên truy n c a ch". Ng ưi vi t. . . "nhi u cán b ta xem khinh vi c tuyên truy n c a ch. . . Ngh nh ư v y là l m to, là ch quan, khinh ch r t nguy hi m . Gi t n ưc r lâu á c ng m m Chúng ta ph i ánh th ng ch v tuyên truy n, c ng nh ư b i ta ánh th ng ch v