Tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh về phong trào thi đua yêu nước

Nội dung text: Tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh về phong trào thi đua yêu nước

1. 64 TÌM HIỂU TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ PHONG TRÀO THI ĐUA YÊU NƯỚC Trần Trọng Thái1 Tóm tắt Abstract Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, In the fight against the French colonialists chống đế quốc Mỹ cũng như trong sự nghiệp công and the U. S imperialist as well as the country’s nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta hiện nay, industrialization and modernization today, that phong trào thi đua yêu nước luôn được phát triển our patriotic movement has already been improved sâu rộng trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân extensively for the whole Party, all the residents bằng nhiều hình thức và nội dung làm cho thi đua and the Army in a variety of forms and content trở thành động lực tinh thần thúc đẩy toàn dân has been the driving motivation for promoting trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội the spirit of all the residents in the process of chủ nghĩa ở nước ta. Bài viết này nhằm tìm hiểu tư our country’s construction and defense. This tưởng và những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh article aims to figure out the ideas and sayings of về phong trào thi đua yêu nước. President HoChiMinh in the patriotic movement. Từ khóa: Thi đua yêu nước, tư tưởng Hồ Chí Keywords: patriotic, Ho Chi Minh ideology of Minh về thi đua yêu nước. patriotic. 1. Mở đầu1 Chính vì là bản chất nên yêu nước đòi hỏi phải Xuất phát từ quan điểm coi cách mạng là sự thi đua và là động lực của thi đua, thi đua là thể nghiệp của toàn dân, quần chúng nhân dân là người hiện cao nhất của tinh thần yêu nước. Chủ tịch Hồ làm nên lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cho rằng Chí Minh khẳng định:“Thi đua là yêu nước, người thi đua là phát huy nội lực của toàn dân, thi đua là yêu nước thì phải thi đua và những người thi đua 3 qui tụ sức mạnh của dân tộc, làm nên những thắng là những người yêu nước nhất” . Chính vì vậy, với lợi ở mọi thời kỳ. lòng yêu nước nồng nàn được thể hiện bằng các phong trào thi đua yêu nước đã khơi dậy trong mỗi Để tìm hiểu bản chất của phong trào thi đua yêu cá nhân, mỗi tập thể và toàn dân tộc tinh thần quyết nước trong tư tưởng Hồ Chí Minh, chúng ta không chiến, quyết thắng dưới sự lãnh đạo của Đảng ta và chỉ nghiên cứu các bài nói, bài viết của Người về của Chủ tịch Hồ Chí Minh, toàn dân ta đã thực hiện thi đua yêu nước mà còn cần phải nghiên cứu hoạt thắng lợi cuộc Cách mạng tháng Tám vĩ đại. Trong động thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện Lời cám ơn đồng bào (nhân dịp đồng bào chúc thọ các phong trào thi đua trong quá trình cách mạng Chủ tịch Hồ Chí Minh), Người viết: “Nhưng tôi Việt Nam do Người lãnh đạo. thiết nghĩ tuy tuổi tác chúng tôi có kẻ nhiều, người 2. Nội dung ít, nhưng tôi và toàn thể đồng bào có một ngày sinh 2.1 Thi đua là yêu nước một cách tích cực và nhật chung ngày ấy là ngày cách mệnh giải phóng thiết thực thành công hồi tháng Tám năm 1945 Song đường Thi đua là yêu nước, thi đua là bản chất của chúng ta còn dài, gánh chúng ta còn nặng, chúng ta tinh thần yêu nước của dân tộc ta. Chủ tịch Hồ Chí cần phải phát triển và nâng cao cái truyền thống Minh đã đánh giá rất cao tinh thần yêu nước của oanh liệt, cái lực lượng đoàn kết, và cái chí khí kiên dân tộc “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. quyết lên nữa, nâng cao lên mãi. Nâng cao bằng 4 Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến cách gì? Bằng cách thi đua ái quốc” . Từ những nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần lời chân tình của Người mà toàn dân ta đã tiếp tục ấy lại sôi nổi. Nó kết thành một làn sóng vô cùng giành nhiều chiến thắng vang dội. Sau chiến thắng mạnh mẽ, to lớn. Nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, Việt Bắc, Thu Đông năm 1947, để động viên tinh khó khăn, nó nhấn chìm tất cả bè lũ bán nước và thần và sức lực của nhân dân ta, đưa “kháng chiến cướp nước”2 . Đó là truyền thống quý báu, là động mau thắng lợi, kiến quốc mau thành công”, nhân lực tinh thần to lớn của dân tộc Việt Nam trong quá dịp kỷ niệm 1000 ngày Toàn quốc kháng chiến, trình tồn tại và phát triển của mình. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có lời kêu gọi, trong đó Người khẳng định: “Từ cuộc vận động Tăng gia 1 Thạc sĩ, Giảng viên Trường Cán Bộ Quản lý Giáo dục TP Hồ Chí Minh 3 Hồ Chí Minh, sđd, tr 473 2 Hồ Chí Minh. 2002. Toàn tập. Tập 1. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính 4 Hồ Chí Minh. 2002. Toàn tập. Tập 5. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia. Tr 171 trị Quốc gia. Tr. 436,437 Soá 17, thaùng 3/2015 64
2. 65 sản xuất và Luyện quân lập công, chúng ta đã tiến Dân sinh hạnh phúc.”6 đến phong trào Thi đua ái quốc rộng khắp mọi “Để đi đến kết quả tốt đẹp đó, tôi xin: mặt, khắp mọi nơi. Với lòng nồng nàn yêu nước Các cụ phụ lão thi đua đốc thúc con cháu hăng và lực lượng vô cùng tận của nhân dân, cuộc Thi hái tham gia mọi công việc, đua ái quốc nhất định thành công to”5, sau đó ngày Các cháu nhi đồng thi đua học hành và giúp 11/6/1948 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có Lời kêu gọi việc người lớn, Thi đua ái quốc. Hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ Đồng bào phú hào thi đua mở mang tịch Hồ Chí Minh, toàn dân đã hăng hái thi đua doanh nghiệp, trong mọi lĩnh vực: quân sự, kinh tế, văn hóa, xã Đồng bào công nông thi đua sản xuất, hội. Phong trào thi đua đã khơi dậy sức mạnh tiềm Đồng bào trí thức và chuyên môn thi đua sáng tàng trong nhân dân, đưa cuộc kháng chiến chống tác và phát minh, thực dân Pháp đến thắng lợi. Từ lời kêu gọi thi đua Nhân viên chính phủ thi đua tận tụy làm việc, của Chủ tịch Hồ Chí Minh, phong trào thi đua ái phụng sự nhân dân, quốc chính thức thực sự bắt đầu. Từ đó trở đi, Chủ Bộ đội và nhân dân thi đua giết cho nhiều giặc, tịch Hồ Chí Minh thường xuyên quan tâm, theo dõi đọat cho nhiều súng. chỉ đạo phong trào đến tận lúc Người đi xa. Nói tóm lại, ai cũng thi đua, ai cũng tham gia Lời kêu gọi Thi đua ái quốc là sự thể hiện sinh kháng chiến và kiến quốc. Phong trào sôi nổi. động và sâu sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh về lòng yêu nước. Trong đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ Thi đua ái quốc sẽ ăn lâu, lan rộng khắp mọi rõ tất cả những điều cần nói về công tác thi đua mặt và mọi tầng lớp nhân dân, và sẽ giúp ta dẹp yêu nước: từ mục đích thi đua, ý nghĩa thi đua, tan mọi nỗi khó khăn và mọi âm mưu của địch để đối tượng thực hiện, cách thực hiện và thực hiện đi đến thắng lợi cuối cùng. những công việc gì Người viết: Với tinh thần quật cường và lực lượng vô tận “Mục đích kêu gọi ái quốc là : của dân tộc ta, với lòng yêu nước và chí khí kiên quyết của nhân dân và quân đội ta, chúng ta có thể Diệt giặc đói, 7 Diệt giặc dốt, thắng lợi, chúng ta nhất định thắng lợi” . Diệt giặc ngọai xâm. Thơ chúc Tết Xuân Kỷ Sửu 1949, Chủ tịch Hồ Cách làm là: dựa vào: Chí Minh khẳng định thi đua phải trở thành phong Lực lượng của dân, trào rộng khắp, liên tục trên tất cả các lĩnh vực: Tinh thần của dân, để gây: Hạnh phúc cho dân. “Người người thi đua Ngành ngành thi đua Vì vậy bổn phận của người dân Việt Nam, bất Ngày ngày thi đua kỳ sĩ, nông, công, thương, binh; bất kỳ làm việc gì, Ta nhất định thắng đều cần phải thi đua: Địch nhất định thua”8 Làm cho mau, 2.2 Mục đích của thi đua yêu nước Làm cho tốt, Nội dung cốt lõi của Lời kêu gọi thi đua ái quốc Làm cho nhiều. của Hồ Chí Minh đã cho thấy không thể có phong Mỗi người dân Việt Nam bất kỳ già, trẻ, gái, trào thi đua thật sự nếu phong trào đó không xuất trai; bất kỳ giàu, nghèo, lớn, nhỏ, đều cần phải trở phát và được nuôi dưỡng bởi tinh thần yêu nước. thành một chiến sĩ tranh đấu trên mặt trận: Quân sự, Tinh thần yêu nước cũng không thể được khơi dậy Kinh tế, Chính trị, Văn hóa. Thực hiện khẩu hiệu: và phát huy cao nhất trong thực tế nếu không có thi Toàn dân kháng chiến, đua yêu nước đúng đắn. “Thi đua ái quốc” là như Toàn diện kháng chiến. thế, giữa “thi đua” và “yêu nước” có mối quan hệ Trong cuộc Thi đua ái quốc, chúng ta: biện chứng. Vừa kháng chiến, Vậy “thi đua ái quốc” là gì? Là ai nấy đều gắng Vừa kiến quốc. làm nhanh, làm tốt, làm đẹp, không kể công việc Kết quả đầu tiên của Thi đua ái quốc sẽ là: của mình thuộc về đời sống vật chất hay tinh thần, Toàn dân đủ ăn đủ mặc, không kể mình họat động ở hậu phương hay tiền Toàn dân biết đọc, biết viết, tuyến, cốt sao lợi cho nước nhà mình tiến bộ. Nước Toàn bộ đội đầy đủ lương thực, khí giới, để diệt ngọai xâm, nhà đang kháng chiến và kiến quốc, mục đích thi Toàn quốc sẽ thống nhất độc lập hoàn toàn. đua ái quốc là làm sao cho kháng chiến mau thắng Thế là chúng ta thực hiện: lợi, kiến thiết chóng thành công. Bản chất của thi Dân tộc độc lập, đua yêu nước đòi hỏi mọi người đều phải ra sức thi Dân quyền tự do, 6 Hồ Chí Minh, sđd, tr 444,445 7 Hồ Chí Minh, sđd, tr 445,446 5 Hồ Chí Minh, sđd, tr 441 8 Hồ Chí Minh, sđd, tr 557 Soá 17, thaùng 3/2015 65
3. 66 đua, nêu cao tinh thần yêu nước để làm tốt hơn các dân học vụ, thi đua giết giặc cho mau hết giặc dốt”. công việc yêu nước, không ngoại trừ một ai. Chính Diệt giặc đói, diệt giặc dốt góp phần trong công vì vậy, để phong trào thi đua yêu nước phát triển cuộc kháng chiến, diệt giặc ngoại xâm. Quân đội sâu rộng và có hiệu quả, Chủ tịch Hồ Chí Minh ta thi đua diệt giặc bằng việc luyện tập giỏi, khắc nhắc nhở mọi người “tùy theo sức của mình” mà phục khó khăn, chấp hành mệnh lệnh, làm tròn góp phần thiết thực cho cách mạng. Người chỉ rõ nhiệm vụ, chuyển sang tổng phản công, để kháng các cụ phụ lão phải “thi đua đốc thúc con cháu hăng chiến thắng lợi, kiến quốc thành công, hoàn thành hái tham gia mọi công việc”, các cháu nhi đồng dân chủ mới, tiến lên chủ nghĩa xã hội. phải “thi đua học hành và giúp việc người lớn”, Trong “Bài nói tại Đại hội các chiến sĩ thi đua đồng bào phú hào phải “thi đua mở mang doanh và cán bộ gương mẫu toàn quốc”, khi bàn về “Mục nghiệp”, đồng bào công giáo “thi đua sản xuất”, đích thi đua”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lý giải đồng bào trí thức và chuyên môn “thi đua sáng tác giữa thi đua tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm và phát minh”, nhân viên chính phủ “thi đua tận với việc cải thiện đời sống tinh thần và vật chất tụy làm việc, làm việc phụng sự nhân dân”, bộ đội của quân và dân và việc xây dựng dân chủ mới và phải thi đua huấn luyện, giết giặc lập công . Như chủ nghĩa xã hội. Chỉ có thi đua mới hoàn thành vậy, thi đua yêu nước không phải là làm những dân chủ mới, tiến lên chủ nghĩa xã hội. Tiếp đến, công việc gì lớn lao mà thực hiện tốt hơn những sau khi điểm qua tình hình thi đua mấy năm qua, công việc hằng ngày. Công việc hằng ngày là nền Người luận giải về mối quan hệ giữa tăng gia sản tảng của thi đua. “Xưa nay ta vẫn làm ruộng. Nay xuất và tiết kiệm: tiết kiệm để giúp tăng gia, tăng ta thi đua làm cho đất ruộng tốt hơn, sản xuất nhiều gia để thực hiện tiết kiệm. Và tiết kiệm và tăng gia hơn. Mọi việc đều thi đua như vậy”9. tốt thì sẽ có điều kiện tăng năng suất và diệt giặc Mục đích của thi đua yêu nước là diệt giặc đói, lập công. diệt giặc dốt và diệt giặc ngoại xâm. Tức là làm 2.3 Ý nghĩa của thi đua yêu nước cho nhân dân no ấm, biết chữ, làm cho Tổ quốc độc lập. Để đạt được mục đích thi đua, phải làm cho mọi người hiểu được ý nghĩa của thi đua yêu nước: Để diệt giặc đói thì phải làm kinh tế. Kinh tế lại là một ngành tối quan trọng. Vì vậy, chúng ta phải 2.3.1 Thi đua là đoàn kết, tăng cường đoàn kết, có chương trình kế hoạch kinh tế rất thiết thực. đẩy mạnh thi đua. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh “Chúng ta phải làm cho “Thực túc binh cường”. trong thi đua ái quốc phải đoàn kết, tăng cường Khi đã có kế hoạch đó, chúng ta phải cố gắng thực đoàn kết, huy động sức mạnh của mọi người, mọi hiện cho kỳ được”10. Trong “Thư gửi nông dân thi tầng lớp “người người thi đua, ngành ngành thi đua canh tác”, Hồ Chí Minh cũng đã viết: “Muốn đua” thì mới đạt được nhiều kết quả. “Trong phong đánh thắng thì quân và dân ta phải ăn no. Muốn trào thi đua, chúng ta thấy đủ các dân tộc: Kinh, ăn no thì phải có nhiều lương thực. Muốn nhiều Thổ, Mán, Mường,v.v đủ các tín ngưỡng, lương lương thực thì phải cày cấy nhiều. Phải chịu khó có, giáo có, đủ các tầng lớp binh, công, nông, sĩ, đủ bón phân, làm cỏ. các hạng người già, trẻ, gái, trai, tất cả đều nhằm “Thực túc thì binh cường!” vào một mục đích chung: tăng gia sản xuất và diệt giặc lập công”12. Chiến sĩ ở trước mặt trận thi đua giết giặc lập công thì đồng bào ở hậu phương phải thi đua tăng Chính mục đích đó là chất keo liên kết mọi gia sản xuất. tầng lớp, mọi hạng người. Trước kia, ai lo việc Ruộng rẫy là chiến trường, nấy, nhất là giữa lao động trí óc và lao động chân Cuốc cày là vũ khí, tay. Giữa các hạng người cảm tình chưa được thân Nhà nông là chiến sĩ.”11 . mật. Nhưng nhờ có thi đua và qua thi đua mà mọi Thi đua yêu nước là tăng gia sản xuất, phải người cảm thấy cần nhau hơn, gần gũi nhau hơn, tạo ra nhiều lương thực “cấy nhiều thì khỏi đói”, không thể thiếu được nhau trong công cuộc cách “muốn no phải lo làm ruộng”, phải “thực túc binh mạng. Thí dụ: muốn bộ đội đủ ăn mặc, đủ vũ khí, cường”, có lương thực thì bộ đội mới ăn no, đánh đánh mạnh, thắng nhiều thì trí thức thi đua phát thắng, kháng chiến nhất định thắng lợi. minh sáng chế, nông dân thi đua làm nhiều lúa, công nhân thi đua sản xuất nhiều súng đạn. Ngược Để diệt giặc dốt thì các nhà giáo dục phải thi lại trong lúc thi đua diệt giặc thành công, thì bộ đội đua dạy dỗ cho mau, cho tốt, cho thiết thực với luôn nhớ đến đồng bào và khuyến khích lẫn nhau công việc kháng chiến và kiến quốc để đào tạo ra diệt nhiều giặc cho đồng bào làm ăn yên ổn. Thi nhiều cán bộ có tài, có đức cho Nhà nước. “Bình đua tăng cường đoàn kết còn thể hiện ở chỗ một 9 Hồ Chí Minh, sđd, tr 658 tấm gương sáng trong thi đua sẽ lôi cuốn nhiều 10 Hồ Chí Minh, sđd, tr 455 người trong dòng chảy của cả dân tộc, tạo ra tấm 11 Hồ Chí Minh. 2002. Toàn Tập. Tập 6. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia. Tr 178 12 Hồ Chí Minh, sđd, tr 472 Soá 17, thaùng 3/2015 66
4. 67 lòng tương thân tương ái trong cộng đồng. Vì vậy hội chủ nghĩa, các nước dân chủ mới có thi đua thi đua là một cách rất tốt, rất thiết thực để làm cho tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, diệt giặc mọi người tiến bộ. Thi đua giúp cho đoàn kết chặt thành công. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Ở các chẽ thêm. Và đoàn kết chặt chẽ để thi đua đạt hiệu nước đế quốc, không bao giờ có và không thể có quả cao nhất. phong trào thi đua tăng gia sản xuất và tiết kiệm. 2.3.2 Thi đua là yêu nước: Thi đua yêu nước chính Vì nhân dân lao động các nước ấy không dại gì là tập hợp lực lượng đoàn kết toàn dân, tăng cường mà làm lợi cho những giai cấp bóc lột họ, áp bức 14 sức mạnh tinh thần, chuyển hóa sức mạnh tinh thần họ” . Còn thi đua của chúng ta là “Thi đua với tinh thành sức mạnh vật chất nhằm giải quyết những thần giác ngộ xã hội chủ nghĩa”. Chủ tịch Hồ Chí yêu cầu của cách mạng, giải quyết những khó khăn Minh đã viết: “Thi đua chẳng những bồi dưỡng trước bước ngoặt hay sự chuyển đổi giai đoạn cách tinh thần đoàn kết và tinh thần yêu nước của dân mạng. Thi đua yêu nước phải là phong trào cách tộc ta, mà còn làm cho nhân dân ta đoàn kết với 15 mạng của quần chúng nhân dân lao động, nghĩa là nhân dân lao động thế giới” . phải huy động tất cả mọi tầng lớp nhân dân tham 2.3.4 Thi đua là cải tạo con người: Nếu lao động gia. Bởi thi đua yêu nước “ăn sâu, lan rộng khắp là hoạt động có mục đích của con người nhằm sáng mọi mặt và mọi tầng lớp nhân dân ” sẽ “giúp ta tạo ra các lọai sản phẩm vật chất và tinh thần cho dẹp tan mọi khó khăn và mọi âm mưu của địch để xã hội, lao động sáng tạo xã hội thì thi đua được đi đế thắng lợi cuối cùng”. Cần phải làm cho thi hiểu là một lọai lao động ở một cung bậc khác, cao đua yêu nước có tính cách mạng sâu sắc trên cơ sở hơn, tức là cùng nhau đem hết tài năng, sức lực ra “ lòng yêu nước và ý chí quật cường chẳng kém làm, nhằm thúc đẩy nhau đạt thành tích tốt nhất. ai”, để từ đó huy động được sự tham gia của toàn Trong buổi nói chuyện với cán bộ công nhân dân tộc. Tính chất toàn dân được Chủ tịch Hồ Chí nhà máy điện Yên Phụ và nhà máy đèn Bờ Hồ, Minh cụ thể hóa: “Các cụ phụ lão thi đua đốc thúc Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Thi đua không phải con cháu hăng hái tham gia mọi công việc, là ganh đua, giấu nghề. Thi đua có nghĩa là mọi Các cháu thiếu nhi thi đua học hành và giúp đỡ người phát triển tài năng, sáng kiến của mình, học người lớn, hỏi điều hay lẫn nhau, giúp nhau sửa chữa khuyết Đồng bào phú hào thi đua mở mang điểm để cùng nhau tiến bộ”16. “Càng hăng hái thi doanh nghiệp, đua thì người chiến sĩ càng phải ra sức tìm tòi, học Đồng bào công nông thi đua sản xuất, hỏi, cầu tiến bộ. Do sáng kiến và kinh nghiệm trong Đồng bào trí thức, chuyên môn thi đua sáng tác thi đua mà lao động chân tay nâng cao kỹ thuật của và phát minh, mình. Do thi đua mà lao động trí óc gần gũi, giúp Nhân viên Chính phủ thi đua tận tụy làm việc, đỡ, cộng tác và học hỏi những người lao động chân phụng sự nhân dân, tay, và trở nên những người trí thức hoàn hảo. Thế Bộ đội, dân quân thi đua giết cho nhiều giặc, là phong trào thi đua đã làm cho công nông binh trí đoạt cho nhiều súng”13, như vậy mới là một cách thức hóa, và trí thức thì lao động hóa”17. Đó chính yêu nước thiết thực và tích cực vì yêu nước là làm là một mặt quan trọng của ý nghĩa thi đua cải tạo cho nước nhà mau hòa bình, thống nhất, độc lập, con người. Mặt khác, đã là chiến sĩ thi đua thì họ là giàu mạnh. Nói tóm lại ai cũng thi đua. Bởi vì, chỉ những người giàu tinh thần trách nhiệm, tận trung có qua thi đua – với kết quả cụ thể - mới bộc lộ và với nước, tận hiếu với dân, cần kiệm liêm chính, ngày càng bộc lộ tinh thần yêu nước. Yêu nước chí công vô tư, chống tham ô, lãng phí, quan liêu. – thứ của quý kín đáo – không thể cất giữ “trong Vì vậy, phong trào thi đua càng sâu rộng, càng có rương”, “trong hòm”, mà phải đưa ra “trưng bày”. nhiều con người tốt, tạo đà cho sự phát triển của Tinh thần yêu nước thì phải được thực hành vào xã hội, của cách mạng. Có thể nói, những người công việc kháng chiến, kiến quốc. Như vậy, rõ thi đua là những người đạo đức nhất. Bởi vì, như ràng là những người thi đua – tức là tăng năng suất Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Anh hùng, chiến sĩ nhiều lần – giết giặc nhiều đem đến nhiều chiến thi đua là những người tiên phong trong sản xuất, thắng - là những người yêu nước nhất. mà cũng là gương về đạo đức cách mạng. Họ đã 2.3.3 Thi đua là tinh thần quốc tế: Thi đua chẳng đặt lợi ích chung của dân tộc trên lợi ích riêng của những là bồi dưỡng tinh thần đoàn kết và tinh thần cá nhân. Họ toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân chứ yêu nước của dân tộc ta mà còn làm cho nhân dân không phải nửa tâm nửa ý. Họ không sợ khó nhọc, ta đoàn kết với nhân dân lao động thế giới, là góp 14 sức giữ gìn hòa bình dân chủ thế giới. Hồ Chí Minh. 2002. Toàn tập. Tập 6. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia. Tr 473 Bản chất thi đua hay thi đua yêu nước đã chứa 15 Hồ Chí Minh, sđd, tr 472 đựng tinh thần quốc tế. Bởi vì chỉ có các nước xã 16 Hồ Chí Minh. 2002. Toàn tập. Tập 7. Hà Nội: Nhà xuật bản Chính trị Quốc gia. Tr 413 17 13 Hồ Chí Minh. 2002. Toàn tập. Tập 5. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính Hồ Chí Minh. 2002. Toàn tập. Tập 6. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia. Tr 445 trị Quốc gia. Tr 475 Soá 17, thaùng 3/2015 67
5. 68 ra sức vượt mọi khó khăn để hòan thành và hòan và điều kiện thực tế, đồng thời phải biết gắn kết thành vượt mức nhiệm vụ của Đảng và Chính phủ nhiệm vụ chung của phong trào với nhiệm vụ cụ giao cho họ, chứ không suy bì thiệt hơn của cá thể của mỗi người, mỗi đơn vị. nhân, không ganh tị về địa vị và hưởng thụ. Họ Phong trào thi đua phải có kế hoạch, có nội không giấu nghề, không dìm những người anh em dung và biện pháp. Biện pháp thi đua cũng phải chung quanh mình, họ giúp đỡ mọi người cùng tiến đơn giản, thiết thực gắn với công việc hằng ngày 18 bộ. Họ không tự kiêu, tự mãn, tự tư tự lợi” . Các của từng người, từng đơn vị, đoàn thể. chiến sĩ thi đua thì không bao giờ kể công, không 2.3.6. Thi đua phải gắn liền với khen thưởng đòi hỏi quyền lợi với kháng chiến, luôn luôn vượt khó để làm lợi cho kháng chiến, cho dân tộc. Chiến Khi phát động phong trào thi đua yêu nước, sĩ thi đua là những người mới, những người luôn Hồ Chí Minh luôn chú trọng đến lợi ích chung luôn cố gắng thực hành cần tiết kiệm, liêm chính, của dân tộc và lợi ích của cá nhân (cả lợi ích vật là những người tôi trung của nhân dân, con hiếu chất và lợi ích tinh thần). Chính vì thế đây được của Tổ quốc. xem là động lực cho phong trào thi đua phát triển. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến công 2.3.5 Thi đua yêu nước phải có phương pháp: Thi tác thi đua khen thưởng, coi đó là một trong các đua phải có tổ chức, có kế hoạch, có khẩu hiệu rõ biện pháp quan trọng của quá trình vận động cách ràng, nội dung cụ thể, biết gắn kết nhiệm vụ chung mạng. Công tác thi đua khen thưởng thực chất là với nhiệm vụ cụ thể, phải biết động viên tinh thần công cuộc vận động quần chúng, tạo động lực cho kết hợp với khen thưởng đúng và kịp thời. sự phát triển, thúc đẩy sự nghiệp cách mạng và Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và là một hình thức vận động quần chúng hiệu quả chống Mĩ có tới bốn lần Chủ tịch Hồ Chí Minh ra nhất. Tính hiệu quả của công tác này phụ thuộc lời kêu gọi thi đua: vào nội dung chính trị, tư tưởng và tính vật chất - “Lời kêu gọi thi đua yêu nước” ngày 1/5/1948 của nó. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn biết chọn nội - “Lời kêu gọi thi đua ái quốc” ngày 11/6/1948 dung thi đua thích hợp, khen thuởng xứng đáng - “Lời kêu gọi thi đua chuẩn bị tổng phản công” với người lập được thành tích tốt trong thi đua, ngày 1/8/1949 thúc đẩy được đông đảo quần chúng tham gia. - “Lời kêu gọi nhân ngày 20/7” ngày 20/7/1965 Trong công tác thi đua, Chủ tịch Hồ Chí Minh Cả bốn lần đó, lời kêu gọi vừa thể hiện được cũng luôn chú trọng đến việc tạo ra sự thống nhất, mục tiêu vừa là định hướng cho phong trào thi đua hợp lý giữa thi đua và khen thưởng, tức là thưởng nhưng đó đều là những khẩu hiệu thiết thực, cụ phạt nghiêm minh, có công thì được thưởng, mắc thể, rõ ràng thể hiện những đòi hỏi của cuộc sống, lỗi thì bị phạt, khen thưởng phải có tác dụng động những bức xúc của nhân dân. Rất nhiều những viên, giáo dục, nêu gương. Ngày 26/1/1946, Chủ khẩu hiệu rõ ràng, ngắn gọn (có khi có vần, có tịch Hồ Chí Minh đã công bố Quốc lệnh quy định điệu), để dân dễ nhớ, dễ hiểu, Người đưa ra cho 10 điểm thưởng và 10 điểm phạt. Văn bản đó có từng phong trào thi đua:“Phụ nữ ba đảm đang, tính pháp lý đầu tiên về thi đua và khen thưởng. Thanh niên ba sẵn sàng”; thi đua “Năng suất cao, Ngoài ra, rất nhiều thư khen, thư cảm ơn của chất lượng tốt, tiết kiệm nhiều”; “Phụ nữ năm Người gửi cho các cá nhân, đơn vị để biểu dương tốt”; Phong trào “ba xây, ba chống”; Phong trào thành tích của cá nhân đơn vị trong công cuộc “Dạy tốt, học tốt” Khẩu hiệu của thi đua còn kháng chiến, công cuộc kiến quốc. phải có khả năng biến thành hiện thực thông qua Ngoài công tác tổng kết thi đua khen thưởng nhận thức và hành động của nhân dân lao động. Chủ tịch Hồ Chí Minh còn đề ra những thiếu sót Chủ tịch Hồ Chí Minh rất kiên quyết chống bệnh mắc phải trong các phong trào thi đua. Trong bài hình thức (bệnh khẩu hiệu) nghĩa là nói cho hay “Lời kêu gọi thi đua chuẩn bị tổng phản công” chứ không làm hoặc không làm được. ngày 1/8/1949, ngoài những lời mở đầu thăm hỏi Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, nếu chỉ coi trọng nhân dân, tiếp đó tổng kết phong trào thi đua của phát động phong trào, không quan tâm đến nội thời gian trước rồi nêu những mặt cần khắc phục, dung của phong trào, không gắn kết được nhiệm Người viết: vụ chung với công việc hằng ngày thì chỉ là “đánh trống bỏ dùi”, “trống đánh xuôi kèn thổi ngược”, “Nói tóm lại: mọi người đều thi đua và để có hoặc “đầu voi đuôi chuột” mà thôi. Bởi vậy, Người thành tích. Nhân dịp này tôi thay mặt Chính phủ luôn quan tâm sao cho nội dung thi đua phải thật cảm ơn và khen ngợi đồng bào và chiến sĩ. sát với yêu cầu cách mạng và điều kiện thực tế, Vì nhiều thành tích cho nên chúng ta càng thấy đồng thời phải gắn kết được nhiệm vụ chung của rõ những khuyết điểm. Tôi nêu ra đây những khuyết phong trào với nhiệm vụ cụ thể của mỗi người điểm chính để chúng ta cùng nhau sửa chữa: 18 Hồ Chí Minh. 2002. Toàn tập. Tập 8. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính Còn nhiều nơi nhân dân, mà trước hết là cán trị Quốc gia. Tr 270 bộ chưa hiểu thật rõ ràng ý nghĩa của phong trào Soá 17, thaùng 3/2015 68
6. 69 Thi đua ái quốc. Do đó có những khuyết điểm sau: Chính vì thế các phong trào thi đua yêu nước -Tưởng lầm rằng thi đua là một việc khác với với sự chỉ đạo hướng dẫn của Chủ tịch Hồ Chí công việc hàng ngày. Thực ra công việc hàng ngày Minh dần dần được hoàn thiện về mục đích, nội chính là nền tảng thi đua. Thí dụ từ trước đến giờ ta dung, phương pháp đã phát huy cao độ ý chí và vẫn ăn, vẫn mặc, vẫn ở. Nay ta chỉ thi dua ăn, mặc, quyết tâm của toàn dân tộc trong cuộc kháng chiến ở cho sạch, cho hợp vệ sinh, cho khỏi đau ốm. chống thực dân cũng như trong xây dựng đất nước. Xưa nay ta vẫn làm ruộng. Nay ta thi đua làm Sau chiến thắng Điện Biên Phủ vĩ đại với tinh cho đất ruộng tốt hơn, sản xuất nhiều hơn. thần thi đua yêu nước, cũng theo Lời kêu gọi thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Mọi việc đều thi đua như vậy. Cộng sản Việt Nam, cả nước dấy lên phong trào thi - Tưởng lầm rằng thi đua chỉ nhất thời. Thực ra đua xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu thi đua là phải trường kỳ. Ta phải thi đua để kháng tranh giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc. chiến thắng lợi, kiến quốc thành công. Nhiều nơi Đó là các phong trào thi đua với các điển hình: đặt những kế hoạch thi đua không sát với hoàn “Gió Đại Phong”, “sóng Duyên Hải”, “ba sẵn cảnh, không sát với địa phương. sàng”, “ba đảm đang”, “hai tốt”, “xẻ dọc Trường Nơi thì đặt kế hoạch quá, rồi làm không nổi. Sơn đi cứu nước” ở miền Bắc; phong trào đồng Nơi thì ban đầu làm quá ồ ạt, đến nỗi ít lâu thì khởi, chống can thiệp Mỹ, dũng sĩ diệt Mỹ ở đuối sức đi, không tiếp tục thi đua được. miền Nam; phát huy cao độ ý chí “Không có gì Nơi thì mỗi đoàn thể, mỗi ngành đều có một kế quý hơn độc lập tự do” của toàn Đảng và toàn dân, hoạch riêng, mà các kế hoạch thì không ăn khớp vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, làm nên thắng với nhau. Thành thử “trống đánh xuôi kèn thổi lợi vẻ vang mùa xuân 1975. ngược”. Nhân dân bù đầu, không đủ sức mà theo 3. Kết luận các kế hoạch và không biết nên theo kế hoạch nào. Thi đua yêu nước là truyền thống quý báu của Nhiều nơi có kinh nghiệm hoặc kinh nghiệm dân tộc ta, trong tư tưởng Hồ Chí Minh, thi đua thành công hoặc kinh nghiệm thất bại, nhưng yêu nước lại càng được trở nên sâu sắc và thực không biết trao đổi cho nơi khác, để tránh cái dở, tiễn. Thi đua yêu nước đã góp phần quan trọng học cái hay của nhau. trong công cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà Nơi thì các ban vận động thi đua chỉ biết làm cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ theo chỉ thị cấp trên. Trunng ương gửi chỉ thị thế Tổ quốc. Hiện nay trong công cuộc xây dựng đất nào, khu cứ nguyên văn gửi xuống tỉnh, tỉnh cứ nước theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nguyên văn gửi xuống huyện, huyện cứ thế gửi phong trào thi đua yêu nước của nhân dân ngày xuống xã, chứ không biết điều tra kỹ lưỡng, áp càng được giữ gìn và phát huy. Phong trào thi đua dụng thiết thực. yêu nước đã trở thành phong trào của quần chúng, được các cấp, các ngành tham gia tích cực; là một Đó là những khuyết điểm chính mà chúng ta trong những biện pháp vận động quần chúng thực phải sửa chữa và quyết sửa chữa được. Điều cần hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, thiết là phải giải thích thật kỹ càng cho mọi người pháp luật của Nhà nước. Ngày 22/12/2007 Ban Bí dân hiểu rõ rằng: Thi đua ái quốc là lợi ích cho thư Trung ương Đảng ra Chỉ thị số 19-CT/TƯ lấy mình, ích lợi cho gia đình mình và càng ích lợi cho ngày 11/6 hàng năm làm Ngày truyền thống thi làng, cho nước, cho dân tộc thế nào. Mỗi người dân đua yêu nước. Tư tưởng và những lời dạy của Chủ đều hiểu rõ thì tất cả mọi khó khăn đều giải quyết 19 tịch Hồ Chí Minh về phong trào thi đua yêu nước được, tất cả mọi khuyết điểm đều sửa chữa được” . vẫn có ý nghĩa lý luận và thực tiễn rất lớn trong 19 Hồ Chí Minh. 2002. Toàn Tập. Tập 5. Hà Nội; Nhà xuất bản Chính việc tổ chức, phát dộng và duy trì phong trào thi trị Quốc gia. Tr 658,659 đua yêu nước. Tài liệu tham khảo Hồ Chí Minh. 2002. Toàn tập. Tập 5. Nhà Xuất bản Chính trị Quốc gia: Hà Nội. Hồ Chí Minh. 2002. Toàn tập. Tập 6. Nhà Xuất bản Chính trị Quốc gia: Hà Nội. Hồ Chí Minh. 2002. Toàn tập. Tập 7. Nhà Xuất bản Chính trị Quốc gia: Hà Nội. Hồ Chí Minh. 2002. Toàn tập. Tập 8. Nhà Xuất bản Chính trị Quốc gia: Hà Nội. Trương Quốc Bảo. 2010. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật thi đua khen thưởng. Nhà Xuất bản Chính trị Quốc gia: Hà Nội. Soá 17, thaùng 3/2015 69