›
›

Bài giảng Ngân hàng thương mại - Trần Hoàng Ngân

pdf 116 trang hapham 2400
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Ngân hàng thương mại - Trần Hoàng Ngân", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfbai_giang_ngan_hang_thuong_mai_tran_hoang_ngan.pdf

Nội dung text: Bài giảng Ngân hàng thương mại - Trần Hoàng Ngân

  1. TRƯỜNG ĐẠIHỌC KINH TẾTHÀNH PHỐHỒCHÍ MINH KHOA NGÂN HÀNG 279 Nguyễn Tri Phương, phường 05, Quận 10, TP. HồChí Minh. Telephone: +84.8.8551776, +84.8.8530561 – Fascimile: +84.8.8551777 Email: bankingfaculty@ueh.edu.vn - Website: Baøi giaûng chuyeân ñeà NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI Người trình baøy: PGS. TS. Trần Hoaøng Ngaân ngankdtt@yahoo.com, ngannh@ueh.edu.vn,
  2. MOÂN HOÏC NGHIEÄP VUÏ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI
  3. Moân hoïc NVNH giuùp hoïc vieân tìm hieåu chuyeân saâu caùc nghieäp vuï cuûa ngaân haøng: huy ñoäng voán, dòch vuï cuûa ngaân haøng, tín duïng, baûo laõnh, thanh toaùn vaø caùc nghieäp vuï ngaân haøng treân thò tröôøng taøi chính. Töø ñoù giuùp hoïc vieân gaén hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp vôùi nhöõng dòch vuï cuûa ngaân haøng moät caùch thuaän lôïi vaø nhanh choùng. Noäi dung moân hoïc bao goàm 4 chöông: .Chöông moät: Toång quan veà ngaân haøng thöông maïi .Chöông hai: Nghieäp vuï huy ñoäng voán vaø caùc dòch vuï taøi chính cuûa ngaân haøng thöông maïi. .Chöông ba: Hoaït ñoäng tín duïng cuûa NHTM .Chöông boán: Nghieäp vuï ngaân haøng thöông maïi treân thò tröôøng hoái ñoaùi vaø thò tröôøng chöùng khoaùn.
  4. Taøi lieäu tham khaûo . Luaät Ngaân haøng Nhaø Nöôùc vaø Luaät söûa ñoåi, boå sung moät soá ñieàu cuûa Luaät NHNN (coù giaù trò hieäu löïc töø ngaøy 01/08/2003) . Luaät caùc Toå chöùc tín duïng vaø Luaät söûa ñoåi, boå sung moät soá ñieàu cuûa Luaät caùc TCTD (coù giaù trò hieäu löïc töø ngaøy 01/10/2004) . Tieàn teä ngaân haøng . Thanh toaùn quoác teá (PGS-TS Traàn Hoaøng Ngaân) . Website: www.sbv.gov.vn vaø Website caùc NHTM VCB,ACB,EAB,VBARD,VIDB,VICB.SCB,
  5. CHÖÔNG 1 TOÅNG QUAN VEÀ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI
  6. I. KHAÙI NIEÄM VEÀ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI(NHTM) . NHTM laø toå chöùc taøi chính tieàn gôûi vaø cho vay tieàn. . NHTM laø nôi tröïc tieáp giao dòch vôùi coâng chuùng ñeå nhaän kyù thaùc, cho vay vaø cung öùng nhöõng dòch vuï taøi chính. . Theo tinh thaàn Luaät caùc Toå chöùc tín duïng (coâng boá ngaøy 26/12/1997) vaø Luaät söûa ñoåi, boå sung moät soá ñieàu cuûa Luaät caùc Toå chöùc tín duïng (coù hieäu löïc thi haønh ngaøy 01/10/2004): Ngaân haøng laø loaïi hình toå chöùc tín duïng thöïc hieän hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï ngaân haøng vôùi noäi dung thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn gôûi, söû duïng soá tieàn naøy ñeå caáp tín duïng, cung öùng dòch vuï thanh toaùn, vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc coù lieân quan. . Taïi Myõ, baát kyø moät toå chöùc naøo cung caáp taøi khoaûn tieàn gôûi cho pheùp khaùch haøng ruùt tieàn theo yeâu caàu vaø cho vay ñoái vôùi caùc toå chöùc kinh doanh hay cho vay thöông maïi seõ ñöôïc xem laø moät ngaân haøng.
  7. Nhö vaäy, chuùng ta coù theå ñöa ra khaùi nieäm chung nhaát veà NHTM: Ngaân haøng laø moät doanh nghieäp ñaëc bieät kinh doanh veà tieàn teä vôùi hoaït ñoäng thöôøng xuyeân laø huy ñoäng voán, cho vay, chieát khaáu, baûo laõnh, cung caáp caùc dòch vuï taøi chính vaø caùc hoaït ñoäng khaùc coù lieân quan. NHTM laø toå chöùc taøi chính trung gian cung caáp danh muïc caùc dòch vuï taøi chính ña daïng nhaát.(Financial department stores- a full service Financial institution) vôùi toång taøi saûn cuûa 1 ngaân haøng leân ñeán 1000 tyû USD (Citigroup - 1264 tyû USD vôùi treân 4000 chi nhaùnh taïi 100 quoác gia, quaûn lyù 200 trieäu taøi khoaûn khaùch haøng, moãi ngaøy thu lôïi nhuaän 49 trieäu USD, Credit Agricole Groupe, HSBC, Bank of America Corp, VCB khoaûng treân 6 tyû USD).
  8. II. CAÙC CHÖÙC NAÊNG CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI: 1. Chöùc naêng trung gian taøi chính: (Banks as Financial intermediaries) 2. Chöùc naêng trung gian thanh toaùn : 3. Chöùc naêng taïo ra tieàn buùt teä theo caáp soá nhaân : U S 1 n % Döï tröõ bb Sn : toång soá tieàn buùt teä ñöôïc taïo ra n: soá NH tham gia quaù trình taïo tieàn U1 : Tieàn göûi ban ñaàu
  9. Treân thöïc teá: U S 1 n %Döï tröõbb L Keå töø ngaøy 01/07/2004 tyû leä döï tröõ baét buoäc cho caùc NHTM ñoâ thò laø 5% treân tieàn göûi khoâng kì haïn hoaëc coù kì haïn döôùi 12 thaùng (ñöôïc tính laõi suaát 1,2%/naêm theo quyeát ñònh 923 ngaøy 20/07/2004 cuûa NHNN Vieät Nam). 4. Chöùc naêng cung caáp dòch vuï taøi chính
  10. III. HEÄ THOÁNG NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI VIEÄT NAM: a. Ngaân haøng Thöông Maïi Nhaø nöôùc (NHTM Quoác Doanh) b. Ngaân haøng Thöông Maïi Coå Phaàn (NHTMCP) c. Ngaân haøng lieân doanh d. Chi nhaùnh ngaân haøng nöôùc ngoaøi (NHNNg) e. Ngaân haøng 100% voán nöôùc ngoaøi (chöa coù)
  11. NHTM QD VCB- Vietcombank-Bank for Foreign Trade of Vietnam VBARD-Agribank- Bank for Agriculture and Rural development ICBV- Incombank- Industrial and commercial Bank of Vietnam BIDV- Bank for Investment and development of Vietnam NH PHAÙT TRIEÅN NHAØ ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG
  12. IV. CÔ CAÁU TOÅ CHÖÙC BOÄ MAÙY NHTM: Hoäi ñoàng quaûn trò (HÑQT) HÑQT laø boä maùy quyeàn löïc cao nhaát cuûa NHTM. Moïi hoaït ñoäng cuûa NH ñeàu ñaët döôùi quyeàn quaûn trò cuûa HÑQT .Ñoái vôùi NHTM Nhaø nöôùc: toaøn boä thaønh vieân cuûa HÑQT do Chính phuû quyeát ñònh boå nhieäm hoaëc chính phuû uûy nhieäm cho Thoáng ñoác NHNN quyeát ñònh boå nhieäm, mieãn nhieäm sau khi coù thoaû thuaän vôùi Ban Toå chöùc – Caùn boä Chính phuû. Nhieäm kyø cuûa HÑQT laø 5 naêm, thaønh vieân HÑQT töø 5-7 ngöôøi. .Ñoái vôùi NHTM Coå phaàn :HÑQT do ñaïi dieän coå ñoâng baàu ra, thaønh vieân 3-11 ngöôøi, nhieäm kyø 2-5 naêm.
  13. Ban Ñieàu haønh: Ñieàu haønh hoaït ñoäng cuûa NH ñaët döôùi quyeàn cuûa Toång giaùm ñoác hoaëc giaùm ñoác. .Ñoái vôùi NHTMQD: Toång giaùm ñoác vaø caùc phoù TGÑ do Chính phuû hoaëc Thoáng ñoác boå nhieäm .Ñoái vôùi NHTM khaùc: Toång giaùm ñoác, caùc phoù TGÑ do HÑQT boå nhieäm vaø ñöôïc Thoáng ñoác chuaån y.(xem sô ñoà toå chöùc trang 56)
  14. CHÖÔNG 2 NGHIEÄP VUÏ HUY ÑOÄNG VOÁN VAØ DÒCH VUÏ NGAÂN HAØNG
  15. I. NGHIEÄP VUÏ HUY ÑOÄNG VOÁN: Nguoàn voán cuûa NHTM .Voán chuû sôû höõu – Voán coå phaàn .Voán ñi vay .Voán huy ñoäng .Voán tieáp nhaän .Voán khaùc
  16. 1. Caùc hình thöùc huy ñoäng voán: Tieàn göûi thanh toaùn (tieàn göûi khoâng kyø haïn) – demand deposits- Checking account Tieàn göûi tieát kieäm (savings deposit,pass-book savings) taïi Myõ, Chaâu Aâu khaùch haøng coù theå söû duïng theû ATM nhöng neáu soá dö <1000USD thì phaûi traû phí 15-30USD TK vaõng lai- Current account, khoâng höôûng laõi, söû duïng cheque, theû, ANZ neáu <1000 USD thì phaûi traû phí 15USD, HSBC <2000 USD phí laø 30USD/thaùng) .Chöùng chæ tieàn göûi coù kyø haïn - CDs – Certificates of deposit .TK TG kyø haïn- Fixed deposit account
  17. ° Tieàn göûi vaøo taøi khoaûn NOW (Negotiable Order of withdrawal-TK leänh ruùt tieàn coù theå thöông löôïng, ñöôïc phaùt haønh cheque vaø höôûng laõi, duøng cho caù nhaân) ° Tieàn gôûi heïn ruùt 7 ngaøy – Call deposits hoaëc sau 7 ngaøy - Deposits at notice) ° Tieàn göûi vaøo taøi khoaûn ATS (Automatic Transfer Services), hoaëc laø coù dòch vuï Sweeping chuyeån tieàn töï ñoäng giöõa 2 taøi khoaûn: savings account and current account ° Taøi khoaûn tieàn göûi tieát kieäm thoâng baùo (statement savings deposits) ° Tieàn göûi vaøo taøi khoaûn MMDA (Money Market Deposit Account- traû laõi theo LS treân TTTT, cheque 3 laàn/thaùng)
  18. Haøng hoaù treân thò tröôøng taøi chính Treân thò tröôøng voán  Traùi phieáu  Coå phieáu  Chöùng khoaùn caàm coá baát ñoäng saûn Treân thò tröôøng tieàn teä  Tín phieáu kho baïc  Chöùng chæ tieàn göûi  Thöông phieáu  Thuaän nhaän cuûa ngaân haøng Coâng cuï taøi chính phaùi sinh  Hôïp ñoàng kyø haïn  Hôïp ñoàng giao sau  Hôïp ñoàng hoaùn ñoåi  Hôïp ñoàng quyeàn choïn
  19. ° Tieàn göûi cuûa ngaân haøng khaùc gôûi vaøo ngaân haøng mình (Deposits due to banks) TK vostro vaø cuûa ngaân haøng mình gôûi ôû NH baïn (deposits due from banks) TK nostro. ° TK tieàn höu trí caù nhaân- IRA Individual Retirement Account) gôûi vaøo ñaây ñöôïc mieãn thueá (US 1981)
  20. 2. Nguyeân taéc quaûn lyù tieàn göûi cuûa khaùch haøng: Ñaûm baûo thanh toaùn nhanh choùng Thöïc hieän theo leänh cuûa khaùch haøng Ñaûm baûo bí maät Thoâng baùo kòp thôøi cho khaùch haøng.
  21. 3. Bieän phaùp gia taêng voán huy ñoäng: Söû duïng chính saùch laõi suaát huy ñoäng hôïp lyù: LSHÑ = %LP + LS thöïc Thuû tuïc huy ñoäng ñôn giaûn nhöng an toaøn Thaùi ñoä phuïc vuï aân caàn,chu ñaùo Thieát laäp maïng löôùi chi nhaùnh thích hôïp Ña daïng hoùa caùc hình thöùc huy ñoäng Môû roäng caùc dòch vuï ngaân haøng phuïc vuï khaùch haøng Thanh toaùn nhanh Cô sôû vaät chaát kinh teá hieän ñaïi Baûo hieåm tieàn gôûi, tuyeân truyeàn, oån ñònh tieàn teä vaø heä thoáng ngaân haøng, luaät phaùp
  22. II. DÒCH VUÏ NGAÂN HANG . Dòch vuï tieàn maët . Dòch vuï thanh toaùn chuyeån khoaûn: UNC,Cheque,theû. . Dòch vuï chuyeån tieàn, T/T, Bankdraft . Dòch vuï khaáu tröø töï ñoäng, uyû nhieäm chi ñònh ky ø(Standing order) . Dòch vuï cho thueâ keùt ngaân buoåi toái . Dòch vuï cho thueâ keùt saét . Dòch vuï ngaân haøng taïi nhaø (Home banking), mobile banking,internet banking (Telephone banking), Dòch vuï thanh toaùn ñieän töû (e.banking)
  23. . Dòch vuï kieàu hoái . Dòch vuï thanh lyù taøi saûn theo di chuùc cuûa khaùch haøng . Dòch vuï uûy thaùc . Dòch vuï tö vaán . Dòch vuï baûo hieåm . Dòch vuï baát ñoäng saûn . Dòch vuï thieát laäp vaø thaåm ñònh döï aùn . Dòch vuï ngaân haøng treân TTCK . Dòch vuï moâi giôùi tieàn teä(Theo quyeát ñònh 351 ngaøy 07/04/2004 cuûa NHNN Vieät Nam) . Dòch vuï mua baùn ngoaïi teä . Dòch vuï thanh toaùn quoác teá
  24. Dòch vuï e-banking + Phone banking- Mobile banking: khaùch haøng goïi ñieän ñeán moät soá ñöôïc cho tröôùc (ACB 9290999) hoaëc nhaén tin qua mobile ñeán soá 997 vaø caùc soá chöùc naêng ñeå nghe thoâng tin caàn tìm. + Home banking: khaùch haøng duøng maùy tính caù nhaân, duøng modem keát noái vôùi ngaân haøng vaøo website cuûa ngaân haøng vaø ñöôïc höôûng caùc dòch vuï: chuyeån khoaûn, thanh toaùn hoaù ñôn, chuyeån tieàn, xem soá dö treân taøi khoaûn vaø caùc dòch vuï khaùc + Internet banking: vôùi maõ soá truy caäp vaø maät khaåu, KH coù theå yeân taâm veà tính an toaøn vaø baûo maät cuûa dòch vuï: thoâng tin veà saûn phaåm dòch vuï cuûa ngaân haøng, xem thoâng tin veà taøi khoaûn caù nhaân. + Mobile banking: Kh göûi tin nhaén töø tel di ñoäng ñeán soá xxx (ACB laø 997) vaø seõ ñöôïc cung caáp dòch vuï tieän ích: xem thoâng tin tyû giaù, giaù chöùng khoaùn, soá dö taøi khoaûn, xem thoâng tin giao dòch vaø thanh toaùn qua mobile banking tieàn nöôùc, ñieän, ñieän thoaïi, mua haøng sieâu thò
  25. CHÖÔNG III HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI
  26. A. MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG: I. Ñònh nghóa tín duïng: Tín duïng laø söï chuyeån nhöôïng taïm thôøi quyeàn sôû höõu moät löôïng giaù trò (tieàn teä hay hieän vaät) cuûa ngöôøi sôû höõu sang cho ngöôøi khaùc söû duïng vaø seõ hoaøn traû ngöôøi sôû höõu noù sau moät thôøi gian nhaát ñònh vôùi moät löôïng giaù trò lôùn hôn. Tín duïng laø moät quan heä vay möôïn taøi saûn (tieàn teä hoaëc haøng hoaù) ñöôïc döïa treân nguyeân taéc coù hoaøn traû caû voán laãn lôøi sau moät thôøi gian nhaát ñònh. T
  27. Moät giao dòch giöõa 2 beân, trong ñoù moät beân (traùi chuû, ngöôøi cho vay) cung öùng tieàn, hang hoaù, dòch vuï hoaëc chöùng khoaùn döïa vaøo lôøi höùa thanh toaùn laïi trong töông lai cuûa beân kia (ngöôøi thuï traùi, ngöôøi ñi vay)
  28. . Quan heä giöõa NN vôùi DN, coâng chuùng (TDNN) . Quan heä giöõa caùc DN vôùi nhau (TDTM) döôùi hình thöùc mua baùn chòu . Quan heä TD giöõa TCTD (NHTM) – NHTM (Tín duïng lieân ngaân haøng) . Quan heä tín duïng NHNN vôùi NHTM . Quan heä NHTM vôùi DN, caù nhaân-TDNHTM caáp tín duïng laø vieäc toå chöùc tín duïng thoaû thuaän ñeå khaùch haøng söû duïng moät khoaûn tieàn vôùi nguyeân taéc coù hoaøn traû baèng caùc nghieäp vuï cho vay, chieát khaáu, cho thueâ taøi chính, baûo laõnh ngaân haøng vaø cacù nghieäp vuï khaùc (ñieàu 20 Luaät Caùc Toå chöùc TD VN)
  29. Credit may be defined as: A transaction between two parties in which one (the creditor or lender) supplies money, goods, services or securities in return for a promise of future payment by the order (the debtor or borrower). In the case of a commmercial bank, credit means lending or advances made by it.
  30. II. PHAÂN LOAÏITÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI 1. Caên cöù vaøo thôøi haïn cho vay (ngaén haïn, trung haïn, daøi haïn) 2. Caên cöù vaøo muïc ñích söû duïng voán (sxkd, noâng nghieäp, XNK, tieâu duøng, du lòch, hoïc taäp, ) 3. Caên cöù vaøo möùc ñoä tín nhieäm cuûa khaùch haøng (coù baûo ñaûm tieàn vay, khoâng coù BÑ tieàn vay) 4. Caên cöù vaøo ñoái töôïng traû nôï (TD tröïc tieáp, TD giaùn tieáp) 5. Caên cöù kyõ thuaät nghieäp vuï cho vay-thu nôï (cho vay thoâng thöôøng-advances loan, cho vay luaân chuyeån- revolving, thaáu chi-overdraft, chieát khaáu thöông phieáu-discount, cho vay hôïp voán-syndicated, baûo laõnh-guarantee, cho thueâ taøi chính-financial lease, bao thanh toaùn-factoring, taøi trôï theo döï aùn-Project finance)
  31. III. CAÙC NGUYEÂN TAÉCTÍN DUÏNG: 1. Voán vay phaûi ñöôïc hoaøn traû caû voán goác vaø laõi theo ñuùng kyø haïn ñaõ cam keát. 2. Voán vay phaûi ñöôïc söû duïng ñuùng muïc ñích ñaõ thoûa thuaän trong hôïp ñoàng tín duïng. Ví duï khaùch haøng xin vay 2 tæ, TSTC 10 tyû khoâng neâu muïc ñích vay, NH cho vay? Taïi sao? Thöïc teá giaûi quyeát theá naøo? Lyù luaän nhaø tröôøng? CB TD khoâng neân coù nhöõng quan heä taøi chính vôùi khaùch haøng vì raát nguy hieåm, khoù ñoøi nôï.
  32. IV. LAÕI SUAÁTTÍN DUÏNG: 1. Khaùi nieäm: LSTD laø giaù caû tieàn vay, laø giaù caû cuûa quyeàn söû duïng voán vaø ñöôïc ño löôøng baèng tæ leä % giöõa lôïi töùc tín duïng treân voán tín duïng maø ngöôøi ñi vay phaûi traû cho ngöôøi cho vay trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh.
  33. 2. Caùc loaïi laõi suaát tín duïng a. Caên cöù vaøo kyõ thuaät tính toaùn: . Laõi suaát ñôn . Laõi suaát keùp b. Caên cöù vaøo hoaït ñoäng kinh doanh: . Laõi suaát cho vay (ngaén haïn, trung vaø daøi haïn) . Laõi suaát chieát khaáu, laõi suaát taùi chieát khaáu . Laõi suaát lieân ngaân haøng (libor, sibor ) c. Caên cöù vaøo loaïi tieàn: . Laõi suaát ñoàng noäi teâ . Laõi suaát ñoàng ngoaïi teä
  34. 3. Nguyeân taéc xaây döïng laõi suaát: . Treân cô sôû cung caàu TD . Ñöôïc ñieàu chænh theo tæ leä laïm phaùt LSHÑ = Tæ leä LP + Laõi suaát thöïc LSCV = LS huy ñoäng + CP + Thueá + LN LSCV > LS huy ñoäng > Tæ leä laïm phaùt . Ñöïôc ñieàu chænh tuøy theo möùc ñoä ruûi ro cuûa khaùch haøng vay voán. . Ruûi Ro caøng cao LSTD caøng lôùn . Chính saùch taøi chính tieàn teä, chính saùch kinh teá cuûa Chính Phuû.
  35. 4. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán laõi suaát tín duïng . Laõi suaát huy ñoäng . Chi phí nghieäp vuï ngaân haøng . Lôïi töùc döï kieán chia cho coå ñoâng . Ruûi ro tín duïng . Quan heä giöõa NH vaø khaùch haøng . Söï caïnh tranh cuûa NHTM khaùc . LSTD bò chi phoái bôûi thò tröôøng tieàn teä, söï can thieäp cuûa NH trung öông . Kyø haïn vay
  36. 5. Vai troø cuûa laõi suaát tín duïng: . Laø coâng cuï ñeå kích thích tieát kieäm . Laø coâng cuï ñeå tieán ñieàu haønh kinh teá vó moâ, laø coâng cuï ñieàu haønh chính saùch tieàn teä, laø coâng cuï kieàm cheá laïm phaùt . Laø coâng cuï ñeå thuùc ñaåy caùc ñôn vò SXKD coù hieäu quaû hôn, söû duïng voán thaän troïng hôn . Laø phöông tieän ñeå caùc Nh caïnh tranh laãn nhau laø phöông tieän giuùp NHTM taïo ra LN cho chính mình
  37. V. ÑAÛM BAÛOTÍN DUÏNG: Ñaûm baûo tín duïng laø phöông tieän taïo cho ngöôøi chuû NH coù theâm nguoàn voán khaùc ñeå thu hoài nôï neáu nhö muïc ñích xin vay cuûa khaùch haøng bò phaù saûn
  38. Caùc loaïi ñaûm baûo tín duïng (ÑBTD) 1. Ñaûm baûo ñoái vaät KN: Ñaûm baûo ñoái vaät laø ÑBTD trong ñoù chuû nôï ñöôïc thöøa höôûng moät soá quyeàn haïn nhaát ñònh ñoái vôùi taøi saûn ngöôøi ñi vay nhaèm laøm caên cöù thu hoài nôï trong tröôøng hôïp ngöôøi ñi vay khoâng traû hoaëc khoâng coù khaû naêng traû nôï. Ñaûm baûo ñoái vaät ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc theá chaáp taøi saûn vaø caàm coá taøi saûn.(Luaät Daân söï Ñieàu khoaûn 329-361)
  39. Ñieàu kieän taøi saûn ñöôïc coi laø ÑBTD: . (Ñoäng saûn laø nhöõng taøi saûn khoâng phaûi laø BDS). . Taøi saûn phaûi thuoäc quyeàn sôû höõu hôïp phaùp cuûa khaùch haøng vay voán . Taøi saûn phaûi ñöôïc phaùp luaät cho pheùp chuyeån nhöôïng hôïp phaùp . Taøi saûn phaûi coù thò tröôøng tieâu thuï. Ñaây laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå ngaân haøng coù theå baùn hoaëc phaùt maõi taøi saûn khi khaùch haøng khoâng traû nôï ñöôïc. Khi xem xeùt ñieàu kieän naøy phaûi löu yù nhöõng yeáu toá: . Treân thò tröôøng hieän taïi coù taøi saûn ñoù? . Taøi saûn ñoù coù theå baùn ñöôïc deã daøng hay khoâng? . Chi phí baùn haøng cho taøi saûn nhö theá naøo? . Chuù yù phaàn ñònh giaù?(chöa hoïc) ví duï Minh Phuïng, Tamexco, Nhaø Taân Vieät, cô sôû Nem chaû Goø Vaáp .
  40. 2. Ñaûm baûo ñoái nhaân Khaùi nieäm: Ñaûm baûo ñoái nhaân laø söï cam keát cuûa moät hoaëc nhieàu ngöôøi veà vieäc traû nôï ngaân haøng thay cho khaùch haøng vay voán khi ngöôøi naøy khoâng traû nôï ñöôïc. Trong ñaûm baûo ñoái nhaân coù 3 chuû theå tham gia
  41. B. RUÛI RO TÍN DUÏNG VAØ PHAÂN TÍCH TÍN DUÏNG: I. RUÛI RO TÍN DUÏNG: Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng laø hoaït ñoäng tieàm aån nhieàu ruûi ro nhaát. Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NH coù nhöõng ruûi ro sau: . Ruûi ro thanh khoaûn . Ruûi ro laõi suaát . Ruûi ro hoái ñoaùi . Ruûi ro tín duïng Ruûi ro tín duïng laø loaïi ruûi ro quan troïng nhaát vì noù lieân quan ñeán 3 loaïi ruûi ro coøn laïi
  42. Ruûi ro thanh khoaûn: yù muoán noùi ñeán khaû naêng chi traû cuûa khaùch haøng (neáu böôùc 4 tröôùc böôùc 3) Tieàn göûi Cho vay (1) (2) Khaùch haøng Ngaân haøng Khaùch haøng Thu nôï (4) Traû nôï (3)
  43. Ruûi ro laõi suaát: Ruûi ro laõi suaát xaûy ra khi coù söï khoâng aên khôùp giöõa LS huy ñoäng vaø LS cho vay (vay) a.VNÑ, 3 thaùng a.VNÑ, 6 thaùng Khaùch haøng 1 NH X Khaùch haøng 2 0.75%/thaùng 1,1%/thaùng
  44. Ruûi ro hoái ñoaùi: Tyû giaù hoái ñoaùi laø yeáu toá luoân bieán ñoäng. Vieäc NH giöõ caùc chöùng töø coù giaù, tieàn maët ngoaïi teä seõ bò ruûi ro khi tyû giaù hoái ñoaùi thay ñoåi theo chieàu höôùng cheânh leäch tyû giaù cam keát (tyû giaù kinh doanh) vôùi tyû giaù thò tröôøng gaây baát lôïi cho NH.
  45. 1. Khaùi nieäm ruûi ro tín duïng (RRTD) Ruûi ro tín duïng laø söï xuaát hieän caùc bieán coá khoâng bình thöôøng do chuû quan hoaëc khaùch quan laøm cho ngöôøi ñi vay khoâng traû ñöôïc nôï vay vaø laõi vay cho NH theo ñuùng nhöõng ñieàu kieän ghi treân hôïp ñoàng tín duïng.
  46. 2. Thieät haïi do ruûi ro tín duïng gaây ra: .Thieät haïi ñoái vôùi Ngaân haøng Khi RRTD xuaát hieän thì nôï quaù haïn gia taêng Nôï khoù ñoøi gia taêng, lôïi nhuaän cuûa NH giaûm. Vaø ñeán möùc naøo ñoù NH seõ loã vaø ñi ñeán phaù saûn. .Thieät haïi ñoái vôùi neàn kinh teá: Khi moät ngaân haøng bò phaù saûn thì noù seõ keùo theo söï phaù saûn cuûa caùc ngaân haøng khaùc. Noù daãn ñeán söï khuûng hoaûng tieàn teä, taøi chính Khuûng hoaûng kinh teá.
  47. 3. Nguyeân nhaân phaùt sinh RRTD: a. Nguyeân nhaân phaùt sinh töø khaùch haøng vay voán: . Ñoái vôùi khaùch haøng laø caù nhaân . Ñoái vôùi khaùch haøng laø doanh nghieäp
  48. b. Nguyeân nhaân töø phía Ngaân Haøng: .Caùn boä TD yeáu nghieäp vuï, ñaïo ñöùc, chuû quan ñoái vôùi khaùch haøng cuõ. .NH gia taêng DSCV quaù lôùn, môû roäng thò tröôøng thieáu kieåm soaùt vaø quaûn lyù hoaït ñoäng tín duïng, thieáu thoâng tin veà khaùch haøng. .Cho vay öu ñaõi ñoái vôùi caùc thaønh vieân HÑQT cuûa Ngaân haøng Thöông Maïi Coå Phaàn.
  49. c. Nguyeân nhaân khaùch quan vaø nguyeân nhaân khaùc: .Tình hình kinh teá, chính trò theá giôùi vaø khu vöïc .Tình hình kinh teá, chính trò, xaõ hoäi trong nöôùc (khuûng hoaûng thieân tai, CSKT ) Laøm giaûm tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc DN. .Heä thoáng phaùp lyù thieáu ñoàng boä.
  50. 4. Bieän phaùp haïn cheá ruûi ro tín duïng: .Taêng cöôøng thu thaäp thoâng tin khaùch haøng .Thöïc hieän baûo hieåm TD .Thöïc hieän bieän phaùp ñoàng taøi trôï .Yeâu caàu vieäc baûo ñaûm TD .Haïn cheá TD .Töø choái khoâng cho vay neáu thaáy thieät haïi lôùn
  51. . Kieåm tra tröôùc, trong vaø sau khi cho vay . Saøng loïc khaùch haøng, phaân loaïi khaùch haøng . Toå chöùc giaùm saùt, theo doõi hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng . Kieåm soaùt vieäc cho vay noäi boä (cho nhaân vieân vay, thaønh vieân HÑQT, thaønh vieân BGÑ ) . Toå chöùc caùc lôùp huaán luyeän boài döôõng nghieäp vuï moät caùch thöôøng xuyeân cho CB-CNV nhaát laø CBTD. . Toå chöùc caùc cuoäc hoäi thaûo ñeå trao ñoåi kinh nghieäm phoøng choáng ruûi ro . Thöïc hieän toát caùc quy cheá phaùp lyù, vaên baûn phaùp lyù trong Ngaân haøng
  52. II. PHAÂN TÍCH TÍN DUÏNG: Thu nhaäp Baùo caùo TC Ngöôøi ñi vay k.haøng YÙ töôûng KD Ñôn xin vay Nhaän daïng Ñaûm baûo TD Phaân tích TD Uy tín kh Moâi tröôøng KD trong vaø ngoaøi Quyeát ñònh TD Chính saùch TD nöôùc Cho vay Khoâng cho vay (lyù do) Cho vay coù ñieàu Cho vay khoâng kieän ñieàu kieän
  53. 1. Muïc tieâu phaân tích TD: Muïc tieâu cuûa phaân tích TD laø xaùc ñònh khaû naêng vaø yù muoán cuûa ngöôøi xin vay trong vieäc hoaøn traû nôï vay, phuø hôïp vôùi caùc ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng tín duïng
  54. 2. Caùc yeáu toá xem xeùt khi phaân tích TD: Hieän nay moät soá NH khi phaân tích TD, xem xeùt caùc yeáu toá sau: .Nguyeân taéc 5.C .Nguyeân taéc 5.P .Nguyeân taéc Papers, Campari
  55. a. Theo nguyeân taéc 5C: . Capacity (Khaû naêng hoaøn traû nôï vay) . Charater (Uy tín khaùch haøng) . Capital (Voán töï coù) . Collateral (Ñaûm baûo tín duïng) . Conditions (Caùc ñieàu kieän chung)
  56. B. NGUYEÂN TAÉC 5 P PERSON PURPOSE PAYMENT SOURCE PROSPECT PROPERTIES
  57. C. NGUYEÂN TAÉC PAPERS PERSON AMOUNT PURPOSE EQUITY REPAYMENT SECURITY
  58. CAMPARI CHARACTER ABILITY MARGIN PURPOSE AMOUNT REPAYMENT INSURANCE
  59. 3. Caùc nguoàn thoâng tin ñeå phaân tích tín duïng: Ñeå xem xeùt 5 yeáu toá treân phaân tích TD ngaân haøng phaûi döïa vaøo nhöõng thoâng tin sau: . Phoûng vaán ngöôøi xin vay . Soå saùch löu tröõ cuûa Ngaân haøng . Caùc nguoàn thoâng tin beân ngoaøi . Ñieàu tra nôi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng . Phaân tích baùo caùo taøi chính (xem laïi moân hoïc QTTC,TCDN, PTHÑKD)
  60. Ví duï: thoâng tin treân baùo caùo taøi chính cuûa coâng ty coå phaàn ABC Taøi saûn coá ñònh: 10.000 trieäu ñoàng Tieàn maët vaø TGNH: 100 trieäu ñoàng Caùc khoaûn phaûi thu 3.900 trieäu ñoàng Haøng hoaù toàn kho 6.000 trieäu ñoàng Taøi saûn khaùc khoâng coù Voán chuû sôû höõu 9.000 trieäu ñoàng Nôï ngaén haïn 6.000 trieäu ñoàng Nôï daøi haïn 5.000 trieäu ñoàng Doanh thu trong naêm 30.000 trieäu ñoàng Chi phí hoaït ñoäng 26.000 trieäu ñoàng Chi phí khaáu hao 1.000 trieäu ñoàng Chi phí traû laõi vay 900 trieäu ñoàng Thueá lôïi töùc 28% Khaùch haøng xin vay 3.000 trieäu ñoàng nhaäp nguyeân vaät lieäu, NH cho vay? Taïi sao, hoaëc coù yeâu caàu ñieàu kieän khaùc?
  61. Caùc tyû soá taøi chính quan troïng Summary of financial statement ratios + Tyû soá thanh toaùn hieän thôøi (current ratio) TSLÑ/Nôï NH (current assets/current liabilities) + Tyû soá thanh toaùn nhanh (quick or acid test ratio) TSLÑ-Haøng toàn kho / nôï ngaén haïn (Current assets-inventories/Current liabilities) + Voøng quay haøng toàn kho (Inventory turnover ratio) Doanh thu/ haøng toàn kho (Sales/Inventories) + Voøng quay taøi saûn (Total assets turnover ratio) Doanh thu/ toång taøi saûn (Sales/Total assets) + Tyû soá nôï (Debt ratio) Toång nôï/ toång taøi saûn (Total debt/Total assets) + ROS-ROA-ROE
  62. Caùc tyû suaát veà lôïi nhuaän (Profitability Ratios) Tyû suaát lôïi nhuaän treân doanh thu (Return on Sales) ROS=Lôïi nhuaän roøng/Toång doanh thu ROS=Net Income/Sales Tyû suaát treân toång taøi saûn (Return on Total Assets) ROA=Lôïi nhuaän roøng/Toång taøi saûn ROA=Net Income/Total Assets Tyû suaát lôïi nhuaän treân voán chuû sôû höõu (Return on Equity) ROE=Lôïi nhuaän roøng/Voán chuû sôû höõu ROE=Net Income/Equity
  63. C. PHÖÔNG THÖÙC CHO VAY Caên cöù kyõ thuaät nghieäp vuï cho vay-thu nôï (cho vay thoâng thöôøng-advances loan, cho vay luaân chuyeån-revolving, thaáu chi-overdraft, chieát khaáu thöông phieáu-discount, cho vay hôïp voán- syndicated, baûo laõnh-guarantee, cho thueâ taøi chính-financial lease, bao thanh toaùn-factoring, taøi trôï theo döï aùn-Project finance)
  64. C. PHÖÔNG THÖÙC CHO VAY Caên cöù vaøo kyõ thuaät cho vay vaø thu nôï, coù caùc hình thöùc tín duïng nhö sau: 1. Cho vay theo moùn (cho vay thoâng thöôøng) 2. Phöông thöùc cho vay luaân chuyeån (Tín duïng haïn möùc) 3. Tín duïng thaáu chi: Khaùi nieäm: Thaáu chi laø söï daøn xeáp nhôø vaøo ñoù KH ñöôïc NH cho pheùp chi tieàn vöôït quaù soá döï thöïc coù treân TKTG trong moät giôùi haïn thoûa thuaän (ghi treân Hôïp ñoàng tín duïng)
  65. 5. Tín duïng lieân keát (TD ñoàng taøi trôï, TD hôïp voán): a. Khaùi nieäm: TD hôïp voán laø phöông thöùc cho vay maø theo ñoù moät nhoùm NHTM cuøng cung caáp Tín duïng ñoái vôùi moät döï aùn vay hoaëc phöông aùn vay voán khaùch haøng keøm theo caùc ñieàu kieän, ñieàu khoaûn nhaát ñònh. b. Caùc loaïi TD hôïp voán: . TD hôïp voán tröïc tieáp . TD hôïp voán giaùn tieáp
  66. 4. Chieát khaáu thöông phieáu vaø giaáy tôø coù giaù khaùc: a. Chieát khaáu thöông phieáu: Haøng hoùa – dòch vuï Ngöôøi traû tieàn Ngöôøi thuï höôûng (TP) (3) ñoøi tieàn Xin CK (1) (4) Thanh toaùn Ngaân haøng (2) Soá tieàn Thöông Maïi chuyeån ngöôøi xin CK
  67. Chieát khaáu chöùng töø coù giaù Theo Quyeát ñònh 906/2002 NHNN ngaøy 26/08/2002 St=Gt/ 1+Ls.Tc/365.100 St soá tieàn NH thanh toaùn cho khaùch haøng khi chieát khaáu Gt giaù trò chöùng töø khi ñeán haïn Tc thôøi haïn coøn laïi
  68. b. Chieát khaáu chöùng töø coù giaù khaùc: Ngoaøi thöông phieáu, NH thöïc hieän CK caùc chöùng töø coù giaù khaùc: traùi phieáu, tín phieáu kho baïc nhaø nöôùc, kyø phieáu, theû tieát kieäm, boä chöùng töø trong XNK
  69. 6. Tín duïng baèng chöõ kyù: Khaùi nieäm: tín duïng baèng chöõ kyù laø hình thöùc TD maø NH khoâng phaûi chi tieàn cho khaùch haøng chæ cho KH vay chöõ kyù cuûa mình ñoàng thôøi NH phaûi chòu traùch nhieäm veà chöõ kyù ñoù. Coù caùc hình thöùc TD baèng chöõ kyù:  Tín duïng chaáp nhaän Khaùi nieäm: Tín duïng chaáp nhaän laø TD maø NH chaáp nhaän traû tieàn cho thöông phieáu do chính khaùch haøng töï laäp cho mình vôùi ñieàu kieän khaùch haøng seõ hoaøn traû tieàn vay khi thöông phieáu ñeán haïn thanh toaùn
  70.  Tín duïng chöùng töø: Tín duïng chöùng töø vöøa laø phöông thöùc cho vay vöøa laø phöông thöùc thanh toaùn. Ñaây laø phöông thöùc thanh toaùn söû duïng trong thanh toaùn quoác teá.
  71.  Hoaït ñoäng baûo laõnh cuûa NH: (BLNH) BLNH laø moät hôïp ñoàng giöõa hai beân, moät beân laø ngöôøi baûo laõnh thöôøng laø ngaân haøng vaø moät beân laø ngöôøi thuï höôûng baûo laõnh. Trong ñoù ngöôøi baûo laõnh cam keát seõ boài hoaøn moät khoaûn tieàn cho ngöôøi thuï höôûng BL, trong tröôøng hôïp ngöôøi ñöôïc BL vi phaïm nhöõng nghóa vuï cuûa hoï ñöôïc quy ñònh trong baûo laõnh.
  72. . Qui trình baûo laõnh HÑMB, HÑDT Ngöôøi thuï höôûng Ngöôøi ñöôïc baûo (2) baûo laõnh laõnh Ñôn xin baûo laõnh Thö baûo (1) Ngöôøi baûo laõnh laõnh (NH)
  73. . Caùc loaïi Baûo Laõnh:  Baûo laõnh nôï vay: Khaùch haøng HÑ tín duïng (Ngöôøi ñöôïc baûo laõnh) Ngaân haøng B (2) (1) Ñôn Baûo Thö Baûo laõnh laõnh Ngaân haøng A Ngöôøi Baûo laõnh
  74.  Baûo laõnh thanh toaùn (Payment guarantee) (3) Haøng hoùa – Dòch vuï Mua (1) Hôïp ñoàng mua baùn Baùn Ngöôøi ñöôïc BL Ñôn xin (2) Thö baûo laõnh Ngaân Ngöôøi baûo laõnh haøng
  75. (1) Hôïp ñoàng xaây döïng CTXD Chuû CT Ngaân haøng
  76. Baûo laõnh thöïc hieän hôïp ñoàng (performance guarantee) Hôïp ñoàng mua baùn (1) NK XK (3) (4) Thö B/L (2) Môõ L/C Ñôn xin baûo laõnh Ngaân haøng Ñöùng ra baûo laõnh seõ thöïc hieän hôïp ñoàng
  77. Tham gia ñaáu thaàu Chuû coâng trình (1) Xaây döïng Ngöôøi döï thaàu (cung caáp thieát bò) Ñôn xin baûo laõnh Thö baûo laõnh (2) (3) Ngaân haøng Thö baûo laõnh ñeå ñaûm baûo ngöôøi döï thaàu seõ kyù HÑ neáu truùng thaàu (Tender guarantee)
  78. Baûo laõnh baûo haønh (Maintenance guarantee) Baûo laõnh nhaän haøng (Letter of indemnity for delivery without original bill of lading) Khoâng coù bill of lading XK NK Thö baûo NH laõnh
  79. Baûo laõnh hoaøn thanh toaùn (Repayment guarantee) Haøng hoùa – Dòch vuï HÑ mua baùn – HÑ dòch vuï Ngöôøi öùng tröôùc tieàn Ngöôøi xin öùng tröôùc (Ngöôøi nhaän BL) öùng tröôùc tieàn (Mua) (Ngöôøi ñöôïc BL) (Baùn) Thö baûo laõnh Ñôn baûo laõnh Ngaân haøng (Ngöôøi baûo laõnh)
  80. Baûo laõnh haûi quan (Custom guarantee) Taïm nhaäp Chuû haøng Ñaïi dieän Cô quan haûi (Ngöôøi BL) Taùi xuaát quan (Ngöôøi nhaän BL) ñôn Thö baûo laõnh Ngaân Haøng
  81. 7. Tín duïng theû ngaân haøng: Ñaây laø hình thöùc tín duïng maø Ngaân haøng caáp tín duïng cho khaùch haøng qua theû ngaân haøng. Ngaân haøng seõ caáp cho khaùch haøng theû tín duïng vôùi nhöõng haïn möùc tín duïng ñaõ thoûa thuaän vaø trong thôøi haïn ñöôïc pheùp söû duïng, khaùch haøng duøng theû mua haøng hoùa, dòch vuï töø cô sôû tieáp nhaän theû hoaëc duøng theû ruùt tieàn maët taïi maùy ATM hoaëc taïi ngaân haøng ñaïi lyù trong phaïm vi haïn möùc tín duïng cho pheùp. Cuoái thaùng, NH göûi giaáy baùo nôï yeâu caàu khaùch haøng thanh toaùn treân soá dö thöïc teá maø khaùch haøng söû duïng.
  82. 8. Bao thanh toaùn (Factoring): Khaùi nieäm: Bao thanh toaùn laø hình thöùc taøi trôï cho nhöõng hoaït ñoäng mua baùn nhöõng khoaûn thanh toaùn chöa ñeán haïn töø caùc hoaït ñoäng SXKD, cung öùng haøng hoùa vaø dòch vuï. Hay noùi moät caùch khaùc, hoaït ñoäng Bao thanh toaùn laø hoaït ñoäng mua baùn nôï. Theo töø ñieån kinh teá: Factoring laø moät söï daøn xeáp taøi chính, qua ñoù moät coâng ty taøi chính chuyeân nghieäp (coâng ty mua nôï-Factor) mua laïi caùc khoaûn nôï cuûa moät doanh nghieäp vôùi soá tieàn ít hôn giaù trò cuûa khoaûn nôï ñoù. Noùi ñôn giaûn factoring laø vieäc caùc toå chöùc taøi chính mua laïi caùc khoaûn ñoøi nôï cuûa caùc chuû nôï.
  83. Doanh nghieäp Haøng hoùa – dòch vuï (2) Ngöôøi maéc (Ngöôøi baùn nôï-ngöôøi nôï 1 baùn haøng) Haøng hoùa – dòch vuï (2) (4) (1) HÑ (3) Ngöôøi maéc thanh Factoring Hoùa ñôn nôï 2 toaùn T Haøng hoùa – dòch vuï (2) Ngaân haøng Ngöôøi maéc nôï n (ngöôøi mua Traû Tieàn cho ngaân haøng (theo (ngöôøi mua haøng) nôï) hoùa ñôn) (5) Traû Tieàn cho ngaân haøng
  84. ÑIEÀU KIEÄN TRONG HÔÏP ÑOÀNG FACTORING Haøng hoaù, saûn phaåm ñöôïc bao thanh toaùn? Phaûi laø nhöõng saûn phaåm coù chaát löôïng toát Ñoái töïông khaùch haøng Phí factoring > laõi suaát ngaân haøng (bao goàm ruûi ro vaø phí ñoøi nôï) Tyû leä öùng tröôùc cho khaùch haøng (80-90%) soá coøn laïi NH taïm giöõ ñeå ñeà phoøng cho haøng hoaù bò traû laïi vaø khaùch haøng ñöôïc höôûng laõi Vaøo nhöõng naêm 90 phaùt trieån factoring xuaát khaåu
  85. 9. Hoaït ñoäng cho thueâ cuûa NH a.Khaùi nieäm cho thueâ taøi saûn (Lease financing): Hôïp ñoàng thueâ Taøi saûn laø moät söï daøn xeáp maø nhôø ñoù moät beân chaáp nhaän traû moät khoaûn tieàn thueâ theo thoûa thuaän vaø ñöôïc söû duïng TS thuoäc sôû höõu cuûa beân kia trong moät thôøi gian nhaát ñònh. Hôïp ñoàng cho thueâ taøi saûn bao goàm: . Hôïp ñoàng cho thueâ hoaït ñoäng (operating Lease)-thueâ dòch vuï (Service Lease)- thueâ truyeàn thoáng (Traditional Lease) . Hôïp ñoàng cho thueâ taøi chính (Financial Lease)- thueâ voán (Capital Lease)-Thueâ thuaàn (Net Lease)
  86. b. Khaùi nieäm veà thueâ taøi chính: Thueâ taøi chính laø hôïp ñoàng tín duïng trung vaø daøi haïn treân cô sôû hôïp ñoàng cho thueâ taøi saûn giöõa moät beân laø toå chöùc tín duïng (laø beân cho thueâ taøi chính) vôùi moät beân laø khaùch haøng thueâ. Beân thueâ söû duïng taøi saûn thueâ vaø thanh toaùn tieàn thueâ trong suoát thôøi haïn thueâ ñaõ ñöôïc hai beân thoaû thuaän trong hôïp ñoàng. Khi keát thuùc thôøi haïn thueâ, khaùch haøng ñöôïc quyeàn mua laïi hoaëc tieáp tuïc thueâ TS ñoù theo caùc ñieàu kieän ñaõ thoûa thuaän trong hôïp ñoàng thueâ. Trong thôøi haïn thueâ caùc beân khoâng ñöôïc ñôn phöông huûy boû hôïp ñoàng.
  87. Tieâu chuaån cho thueâ taøi chính Theo UÛy ban tieâu chuaån quoác teá thì moät giao dòch cho thueâ, neáu thoûa maõn moät trong boán tieâu chuaån sau ñaây ñöôïc goïi laø cho thueâ taøi chính: . Quyeàn sôû höõu TS ñöôïc chuyeån giao khi heát thôøi haïn hôïp ñoàng (hôïp ñoàng thueâ mua - TD thueâ mua) . Trong hôïp ñoàng coù quy ñònh quyeàn choïn mua . Thôøi haïn hôïp ñoàng baèng phaàn lôùn thôøi haïn cuûa taøi saûn. . Hieän giaù caùc khoaûn tieàn thueâ giaù trò cuûa taøi saûn
  88. Theo Hoäi Ñoàng tieâu chuaån keá toaùn taøi chính taïi Myõ: Qui ñònh 4 tieâu chuaån cuûa cho thueâ taøi chính . Quyeàn sôû höõu TS thueâ ñöôïc chuyeån giao cho ngöôøi ñi thueâ khi chaám döùt hôïp ñoàng. . Hôïp ñoàng thueâ cho pheùp ngöôøi ñi thueâ ñöôïc quyeàn löïa choïn mua TS thueâ vôùi giaù thaáp hôn ôû moät thôøi ñieåm naøo ñoù hay ñeán khi chaám döùt thôøi haïn thueâ. . Thôøi haïn thueâ = 75% hay cao hôn so vôùi ñôøi soáng hoaït ñoäng öôùc tính cuûa TS thueâ. . Hieän giaù caùc khoaûn thanh toaùn tieàn thueâ toái thieåu laø 90% hay gaàn baèng so vôùi giaù trò TS thueâ.
  89. Theo Luaät cho thueâ taïi Nhaät: Moät hôïp ñoàng thueâ ñöôïc goïi laø thueâ TC neáu thoûa maõn moät trong hai tieâu chuaån sau: .Thôøi haïn thueâ ñöôïc xaùc ñònh roõ vaø taát caû soá tieàn thueâ phaûi lôùn hôn hoaëc gaàn baèng 90% giaù trò TS vaø nhöõng chi phí nhö tieàn laõi, thueá vaø tieàn baûo hieåm. .Trong suoát thôøi haïn thueâ khoâng ñöôïc huûy boû hôïp ñoàng.
  90. TheoVieät Nam: Theo Nghò ñònh 64/CP (9/10/1995) vaø Nghò ñònh 16/ 2001/CP ngaøy 02/05/2001 veà vieäc ban haønh qui cheá veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa Coâng ty cho thueâ taøi chính ôû Vieät Nam. Trong ñoù qui ñònh moät giao dòch ñöôïc goïi laø thueâ taøi chính neáu thoûa moät trong boán ñieàu kieän sau: . Khi keát thuùc hôïp ñoàng thueâ, beân thueâ ñöôïc chuyeån quyeàn sôû höõu taøi saûn thueâ hay ñöôïc tieáp tuïc thueâ theo söï thoûa thuaän cuûa hai beân. . Noäi dung hôïp ñoàng thueâ coù qui ñònh khi keát thuùc thôøi haïn thueâ beân thueâ ñöôïc quyeàn choïn löïa mua theo giaù danh nghóa < giaù trò thöïc teá cuûa TS thueâ taïi thôøi ñieåm mua laïi. . Thôøi haïn cho thueâ moät loaïi TS ít nhaát phaûi baèng 60% thôøi haïn caàn thieát ñeå khaáu hao TS thueâ. . Toång soá tieàn thueâ moät loaïi TS quy ñònh taïi hôïp ñoàng thueâ ít nhaát phaûi töông ñöông vôùi giaù cuûa TS ñoù treân thò tröôøng vaøo thôøi ñieåm kyù keát HÑ.
  91. c. Söï khaùc nhau giöõa cho thueâ TC vôùi thueâ thoâng thöôøng (thueâ dòch vuï): Thueâ taøi chính Thueâ Dòch Vuï - Thôøi gian thueâ daøi (2/3 thôøi gian söû - Thôøi gian cho thueâ ngaén so vôùi thôøi duïng cuûa TS) gian söû duïng - Voán goác ñöôïc thu hoài töông öùng giaù trò - Möùc voán thu hoài nhoû so vôùi giaù trò taøi taøi saûn thueâ saûn - Khoâng ñöôïc pheùp huyû ngang - Ñöôïc pheùp - Traùch nhieäm söûa chöõa, baûo hieåm, thueá - Ngöôøi cho thueâ chòu Ngöôøi ñi thueâ chòu - Hôïp ñoàng coù thoûa thuaän baùn - Khoâng baùn TS (khoâng ghi treân HÑ) - Ngöôøi ñi thueâ chòu nhöõng ruûi ro keå caø - Ngöôøi cho thueâ chòu moïi ruûi ro ngoaïi khoâng do hoï gaây ra tröø nhöõng ruûi ro do ngöôøi ñi thueâ gaây ra - Ngöôøi cho thueâ cung caáp TS cho ngöôøi - NH toå chöùc vieäc taøi trôï ñi thueâ - Cung öùng TS thueâ cho thueâ do ngöôøi cho thueâ ñaët haøng giao nhaän vaø söû duïng
  92. ) p ä (8) Traû tieàn baûo trì vaø PTTT thueâ nghie øi (7) Baûo trì vaø p.tuøng thay theá ô ö (3) giao taøi saûn Ng Doanh ( TS õu ö h TS TS û p á sô ca n à thueâ thueâ n à Ñ cung tie ø quye û (1) H Tra Nha Giao (6) (9) ) (2) HÑ mua TS thueâ thueâ ng ø ha (4) Traû tieàn mua TS cho i ø ô ö (5) Quyeàn SH phaùp lyù ñv TS Ngaân ( Ng
  93. 10.Taøi trôï döï aùn (Project finance) Taøi trôï döï aùn laø cung caáp voán cho caùc döï aùn ñaàu tö môùi, baèng caùch thieát keá moät caáu truùc taøi chính döïa treân doøng tieàn vaø taøi saûn cuûa döï aùn. Nguoàn tieàn chuû yeáu traû nôï laø töø doanh thu cuûa döï aùn vaø ñöôïc ñaûm baûo bôûi tính hieäu quaû cuûa döï aùn, chöù khoâng phuï thuoäc vaøo chuû döï aùn. Ex: khaùch saïn Metropole naêm 1994 vôùi toång voán ñaàu tö 35 trieäu USD, Morning star cement 309 trieäu USÑ (Vay 186.6 trieäu USD)
  94. CHÖÔNG IV: KINH DOANH NGOAÏI TEÄ
  95. I.TYÛ GIAÙ HOÁI ÑOAÙI ( Foreign Exchange Rate -FX) 1. Khaùi nieäm: Tyû giaù hoái ñoaùi laø giaù caû cuaû moät ñôn vò tieàn teä nöôùc naøy ñöôïc theå hieän baèng soá löôïng ñôn vò tieàn teä nöôùc khaùc. Ví duï: Ngaøy 14/02/2006, treân thò tröôøng hoái ñoaùi quoác teá ta coù thoâng tin: 1USD = 118.20 JPY ( Japanese Yen) 1GBP = 1.7390 USD ( United States dollars) 1USD= 1.3092 CHF ( Confederation Helvetique Franc), 1 AUD = 0.7385 USD GBP (Great Britain Pound)
  96. 2. Phöông phaùp bieåu thò tyû giaù (Yeát giaù - quotation): 1 ñoàng tieàn yeát giaù = x ñoàng tieàn ñònh giaù Phöông phaùp bieåu thò thöù nhaát (Direct quotation- Price quotation-tröïc tieáp) 1 ngoaïi teä = x noäi teä Phöông phaùp yeát giaù naøy ñöôïc aùp duïng ôû nhieàu quoác gia: Nhaät, Thaùi Lan, Haøn Quoác, Vieät Nam
  97. Phöông phaùp bieåu thò thöù hai (Indirect quotation-Volume quotation-giaùn tieáp) 1 noäi teä = y ngoaïi teä Phöông phaùp yeát giaù naøy aùp duïng ôû moät soá nöôùc: Anh, Myõ, UÙc, EU Lưu y:ù caùch yeát giaù theo taäp quaùn quoác teá khi giao dòch hoái ñoaùi qua maïng ñieän töû, www.forexdirectory.net
  98. 3. Moät soá quy öôùc trong giao dòch hoái ñoaùi quoác teá: Kyù hieäu tieàn teä: XXX Ñoàng Vieät Nam (VND ), Ñoâ la Myõ (USD), Baûng Anh ( GBP ), Yeân Nhaät ( JPY ), Baït Thaùi Lan (THB) Tham khaûo Web site: www.exchangerate.com www.yahoo.com/finance www.saxobank.com www.forexdirectory.net
  99. Caùch vieát tyû giaù : 1 A = x B hoaëc A/B = x Tyû giaù 1USD = 105 JPY ta coù theå vieát USD/JPY = 105 hoaëc laø 105 JPY/USD. A/B = 1/B/A 1EUR=1.2070 USD USD/EUR = 1/EUR/USD= 0.8285
  100. Phöông phaùp ñoïc tyû giaù (Ngoân ngöõ trong giao dòch hoái ñoaùi quoác teá) Vì nhöõng lyù do nhanh choùng, chính xaùc vaø tieát kieäm, caùc tyû giaù khoâng bao giôø ñöôïc ñoïc ñaày ñuû treân thò tröôøng, maø ngöôøi ta thöôøng ñoïc nhöõng con soá coù yù nghóa. Caùc con soá ñaèng sau daáu phaåy ñöôïc ñoïc theo nhoùm hai soá. Hai soá thaäp phaân ñaàu tieân ñöôïc goïi laø “soá” (figure), hai soá keá tieáp goïi laø “ñieåm” (point). Trong ví duï ñoù thì soá laø 40, ñieåm laø 60. Nhö vaäy, ta thaáy tyû giaù mua vaø tyû giaù baùn coù khoaûng cheânh leäch ( tieáng Anh goïi laø: Spread), thoâng thöôøng vaøo khoaûng 5 ñeán 20 ñieåm.
  101. Tyû giaù BID ASK USD/CHF = 1.2670 1.2680 MUA USD BAÙN USD BAÙN CHF MUA CHF Löu yù: - soá nhoû laø giaù mua ñoàng tieàn yeát giaù (USD) vaø laø giaù baùn ñoàng tieàn ñònh giaù (CHF). - soá lôùn laø giaù baùn ñoàng tieàn yeát giaù (USD) vaø laø giaù mua ñoàng tieàn ñònh giaù (CHF).
  102. III. CAÙC NGHIEÄP VUÏ HOÁI ÑOAÙI 1. Nghieäp vuï Spot coøn goïi laø nghieäp vuï giao ngay: (Spot Operations) Nghieäp vuï Spot laø hoaït ñoäng mua baùn ngoaïi teä maø theo ñoù vieäc chuyeån giao ngoaïi teä ñöôïc thöïc hieän ngay, theo tyû giaù ñaõ ñöôïc thoûa thuaän. 2. Nghieäp vuï Aùcbít (Arbitrage Operations) Aùcbít laø moät loaïi nghieäp vuï hoái ñoaùi nhaèm söû duïng möùc cheânh leäch tyû giaù giöõa caùc thò tröôøng hoái ñoaùi ñeå thu lôïi nhuaän. Töùc laø mua ôû nôi reû nhaát vaø baùn ôû nôi maéc nhaát.
  103. 3. Nghieäp vuï mua baùn ngoaïi teä coù kyø haïn (Forward Operations) Moät giao dòch ngoaïi teä coù kyø haïn laø moät giao dòch maø trong ñoù moïi döõ kieän ñöôïc ñònh ra vaøo thôøi ñieåm hieän taïi nhöng vieäc thöïc hieän seõ dieãn ra trong töông lai. Tyû giaù coù kyø haïn seõ ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû tyû giaù giao ngay, thôøi haïn giao dòch vaø laõi suaát cuûa hai ñoàng tieàn ñoù. Cuï theå noù ñöôïc tính toaùn baèng coâng thöùc sau ñaây:(coâng thöùc 1)
  104. 1+KLB TK = TS x 1+KLA Trong ñoù:A laø ñoàng tieàn yeát giaù,B laø ñoàng tieàn ñònh giaù. TK laø tyû giaù coù kyø haïn cuûa ñoàng tieàn A so vôùi ñoàng tieàn B. K laø thôøi gian, thôøi haïn thoûa thuaän (ngaøy, thaùng, naêm). LA laø laõi suaát cuûa ñoàng tieàn A(ngaøy, thaùng, naêm). LB laø laõi suaát cuûa ñoàng tieàn B(ngaøy, thaùng, naêm). TS laø tyû giaù giao ngay (A/B).
  105. FORWARD RATE = SPOT RATE + SWAP COST TK = TS + TS x K x (LB - LA) Khi LB > LA TK > TS, phaàn doâi ra ñöôïc goïi laø ñieåm gia taêng (Report, Premium). Khi LB < LA TK < TS cheânh leäch ñöôïc goïi laø ñieåm khaáu tröø (Deport, Discount). LB = LA TK = TS
  106. 4. Nghieäp vuï Swap (caàm coá, hoaùn ñoåi) Laø nghieäp vuï hoái ñoaùi keùp, goàm hai nghieäp vuï Spot vaø Forward. Hai nghieäp vuï naøy ñöôïc tieán haønh cuøng moät luùc, vôùi cuøng moät löôïng ngoaïi teä nhöng theo hai höôùng ngöôïc nhau. Löu yù: trong giao dòch swap giöõa 2 ngaân haøng, neáu trong nghieäp vuï spot ñaõ duøng tyû giaù naøo thì khi tính tyû giaù fw, thì Ts trong coâng thöùc Tk, phaûi duøng laïi tyû giaù ñaõ tính trong nghieäp vuï spot.
  107. 5. Nghieäp vuï Call Option (Quyeàn choïn mua) a. Ngöôøi mua quyeàn choïn mua (Buyer Call Option) – (Long Call) Ngöôøi mua call option phaûi traû cho ngöôøi baùn call moät khoaûng chi phí vaø do ñoù ngöôøi mua coù ñöôïc quyeàn mua, nhöng khoâng baét buoäc phaûi mua moät löôïng ngoaïi teä (haøng hoaù, chöùng khoaùn) nhaát ñònh, theo moät tyû giaù ñaõ ñònh tröôùc vaøo moät ngaøy xaùc ñònh trong töông lai hoaëc tröôùc ngaøy ñoù.
  108. b. Ngöôøi baùn quyeàn choïn mua (Seller Call option) – (Short call) Ngöôøi baùn call option nhaän ñöôïc tieàn töø ngöôøi mua call neân phaûi coù traùch nhieäm baùn moät soá ngoaïi teä nhaát ñònh (haøng hoaù chöùng khoaùn), theo moät giaù ñaõ ñònh tröôùc taïi moät ngaøy xaùc ñònh trong töông lai hoaëc tröôùc ngaøy ñoù khi ngöôøi mua muoán thöïc hieän quyeàn mua cuûa noù. American style- ñöôïc thöïc hieän baát kyø thôøi ñieåm naøo trong khoaûng thôøi gian cuûa hôïp ñoàng European style- chæ ñöôïc thöïc hieän quyeàn choïn vaøo ngaøy ñaùo haïn cuûa hôïp ñoàng.
  109. 6. Nghieäp vuï Put option (Quyeàn choïn baùn) a. Ngöôøi mua quyeàn choïn baùn (Buyer put option) – (Long put) Ngöôøi mua put option phaûi traû cho ngöôøi baùn put moät khoaûng chi phí vaø do ñoù ngöôøi mua coù ñöôïc quyeàn baùn, nhöng khoâng baét buoäc phaûi baùn moät löôïng ngoaïi teä (haøng hoaù, chöùng khoaùn) nhaát ñònh, theo moät tyû giaù ñaõ ñònh tröôùc vaøo moät ngaøy xaùc ñònh trong töông lai hoaëc tröôùc ngaøy ñoù. American style- ñöôïc thöïc hieän baát kyø thôøi ñieåm naøo trong khoaûng thôøi gian cuûa hôïp ñoàng European style- chæ ñöôïc thöïc hieän quyeàn choïn vaøo ngaøy ñaùo haïn cuûa hôïp ñoàng.
  110. b. Ngöôøi baùn quyeàn choïn baùn (Seller put option) – (Short put) Ngöôøi baùn put option nhaän ñöôïc tieàn töø ngöôøi mua put neân phaûi coù traùch nhieäm mua moät soá ngoaïi teä (haøng hoaù, chöùng khoaùn) nhaát ñònh, theo moät giaù ñaõ ñònh tröôùc taïi moät ngaøy xaùc ñònh trong töông lai hoaëc tröôùc ngaøy ñoù khi ngöôøi mua muoán thöïc hieän quyeàn baùn cuûa noù. Giaù option (premium) phuï thuoäc vaøo nhieàu nhaân toá: tyû giaù giao ngay (Spot rate), tyû giaù thoûa thuaän treân hôïp ñoàng (Strike), thôøi haïn thoûa thuaän (maturity), tyû giaù kyø haïn (Forward rate), laõi suaát cuûa caùc ñoàng tieàn giao dòch, phöông sai . Premium –the price of an option
  111. Ngöôøi mua call option Lôøi 15800 Tyû giaù 15750 (VND/USD) Ngöôøi baùn call option Loã Call Breakeven = Strike (exercise price) + Premium 15800 =15750 +50
  112. Lôøi Ngöôøi mua Put Option 15760 15800 Tyû giaù (VND/USD) Loã Ngöôøi baùn Put Option Put Breakeven = Strike(exercise price) - Premium 15760 =15800 - 40
  113. IV. THÒ TRÖÔØNG GIAO SAU (FUTURES MARKET) Thò tröôøng giao sau laø nôi giao dòch mua baùn caùc hôïp ñoàng giao sau veà haøng hoùa, tieàn teä vaø caùc coâng cuï taøi chính. Hôïp ñoàng giao sau (Futures contract) laø moät söï thoûa thuaän baùn hoaëc mua moät taøi saûn (tieàn, haøng hoaëc chöùng khoaùn) nhaát ñònh taïi moät thôøi ñieåm xaùc ñònh trong töông lai vaø hôïp ñoàng naøy ñöôïc thöïc hieän taïi sôû giao dòch. www.liffe.com,The London international financial futures and options exchange. www.cme.com- Chicago mercantile exchange
  114. Thò tröôøng giao sau coù moät soá ñaëc ñieåm sau ñaây: Ñöôïc thöïc hieän taïi quaày giao dòch mua baùn cuûa thò tröôøng, thoâng qua moâi giôùi (Broker). Ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn khoâng caàn bieát nhau. Phaàn lôùn caùc hôïp ñoàng giao sau thöôøng ñöôïc keát thuùc tröôùc thôøi haïn, trong khi hôïp ñoàng coù kyø haïn (Forward) thì ña soá caùc hôïp ñoàng ñeàu ñöôïc thanh toaùn baèng vieäc giao haøng chính thöùc. Hôïp ñoàng giao sau chæ coù boán ngaøy coù giaù trò trong naêm (4 value date per year): Ngaøy thöù tö tuaàn thöù ba, thaùng ba, thaùng saùu, thaùng chín vaø thaùng möôøi hai. The third Wednesday of March, June, September, december. Beân töông öùng (counterpart) khoâng phaûi laø Ngaân haøng maø laø quaày giao dòch. Nhöõng nhaø ñaàu tö phaûi kyù quyõ cho quaày giao dòch thò tröôøng (margin) 5% trò giaù hôïp ñoàng.
  115. Caùc khoaûn lôøi loã (loss or profit) ñöôïc ghi nhaän vaø thu nhaäp haøng ngaøy vôùi clearing house (Phoøng thanh toaùn buø tröø). Thò tröôøng giao sau quy ñònh kích côõ cho moät ñôn vò hôïp ñoàng (fixed amount per contract). 100.000 AUD, 100.000 CAD, 125.000 CHF, 62500 GBP, 1250.000 JPY (USD laø ñoàng tieàn ñònh giaù) Hôïp ñoàng Kích côõ Côõ tích Giaù trò cuûa moät tích (Contract) (Size) (Tick size) (Value of 1 tick) GBP/USD 62.500 GBP 0,0001 6,25 USD CHF/USD 125.000 0,0001 12,50 USD CHF
  116. Ví duï: Neáu khaùch haøng coù khoaûn giao dòch laø 250.000 GBP (töùc laø 4 hôïp ñoàng) vaø neáu tyû giaù giao ñoäng töø 1,5960 leân 1,5970 thì khoaûn cheânh leäch baèng USD seõ laø: 250.000 x 0,0010 USD/GBP = 250 USD. hoaëc laø: 62500 x 4 x 0,001 = 250 USD. Hoaëc = 4 x10 x 6,25 = 250 USD.