Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học - Chương 2: Khái niệm khoa học và nghiên cứu khoa học - Lê Quốc Tuấn

Nội dung text: Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học - Chương 2: Khái niệm khoa học và nghiên cứu khoa học - Lê Quốc Tuấn

1. Chương 2 KHÁI NIỆM KHOA HỌCCVÀ VÀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TS. Lê QuốcTuc Tuấn Khoa Môi trường và Tài nguyên Trường Đại học Nông Lâm TP. HCM
2. KHÁI NIỆMMKHOAH KHOA HỌC 1. Khoa học là một hệ thống tri thức 9 Tri thức kinh nghiệm 9 Tri thức khoa học 2. Khoa họclàmộthoạt động xã hội 3. Khoa họclàmột hình thái ý thứcxãhội 4. Khoa học là một thiết chế xã hội
3. PHÂN LOẠIIKHOAH KHOA HỌC zPhân loại theo phương pháp hình thành khoa học zTừ thực nghiệm zTừ lý thuyết zTừ các hiệntượng tự nhiên zPhân loại theo đốitượng nghiên cứu zTài nguyên thiên nhiên zMôi trường và quản lý môi trường zCông nghệ xử lý môi trường
4. NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP LU ẬN NGHIÊN CỨU
5. Phương pháp nghiên cứu (Research methods) z Phương pháp nghiên cứu là các quy trình, ý tưởng, thủ thuật được sử dụng trong nghiên cứu. {Tấtcả phương pppháp được nhà nghiên cứusử dụng trong suốt quá trình nghiên cứu đượcgọilà“Phương pháp nghiên cứu”. {PPNC bao gồm các tiến trình lý thuyết, các thí nghiệm, mô hình toán, thống kê v.v z Các phương pppháp nghiên cứu ggpiúp chúng ta thu thập thông tin, số liệuvàtìmcáchgiải quyếtvấn đề. z Phương pháp nghiên cứu giúp chúng ta có được giải pháp cho mộtvấn đề.
6. Phương pháp luận nghiên cứu (Researc hMthdlh Methodology ) z Phương pháp luận nghiên cứu là một định hướng có hệ thống để giải quyếtmộtvấn đề. z Các thủ tụccầnthiếtmàqua đócácnhànghiên cứugiải quyết các công việcnhư mô tả,giải thích và dựđoán các hiệntượng gọilàphương pháp luận nghiên cứu. z Phương pháp luận nghiên cứu cung cấpcho người học hệ thống lý luậnvề phương pháp nghiên cứu khoa học. z Mục tiêucủanó là đưarakế hoạch nghiêncứu.
7. Phương pháp luậnnghiêncứu nhằmgiải thích những điều sau: 1. Tạisaomột nghiên cứu đặcbiệt đượcthực hiện? 2. Bằng cách nào ngườitatạonênmộtvấn đề nghiên cứu? 3. Các loạidữ liệu nào đượcthuthập? 4. Phương pháp đặc biệt nào được sử dụng? 5. Tạisaomộtkỹ thuật phân tích số liệu đặcbiệt được sử dụng?
8. Nghiên cứu là gì? z Nghiên cứulàsự tìm kiếmlogicvàcóhệ thống những thông tin mớivàhữudụng cho mộtchủđềđặcbiệt. z Nghiên cứulàsự tìm ra các giải pháp để giảiquyếtcác vấn đề khoa họcvàxãhộibằng các phân tích tích cực và có hệ thống. z Nghiên cứu đượcthựchiệnvớisự giúp đỡ củaviệchọc, thí nghiệm, quan sát, phân tích, so sánh và đưaralý do. z Chúng ta có thể biết đượcrất nhiều thông tin qua việc nghiên cứu. z Giá trị mà việc nghiên cứu đem lạilàdựđoán các hiện tượng, giải thích hiệntượng, các mốitương quan và các học thuyết có giá trị.
9. Mụctiêucủa nghiên cứulàgì? z Phát hiện ra cái mới z Kiểm tra và kiểmchứng các sự việc quan trọng z Phân tích mộtsự kiện, một quá trình, hoặcmộthiện tượng nhằmnhậndiệnmốitương quan giữa nguyên nhân và hệ quả z Phát triển các công cụ khoa học mới, các ý tưởng mới và họcthuyếtmới để giảiquyếtvàhiểubiếtcácvấn đề khoa học và không khoa học z Tìm ra các giải pháp cho các vấn đề khoa học, không khoa học z Giải quyết cácvấn đề tồn tại trong cuộcsống hàng ngày.
10. Cái gì làm cho người ta nghiên cứu? 1. Có trình độ kèm theo lợiíchcủanónhư có công việc tốt hơn, được ưu đãi hơn, được tăng lương 2. Có tìtrình độ để có đượcmột vị títrí giảng dạy trong trường đạihọchoặctrở thành một nhà khoa học trong một viện nghiên cứu 3. Có đượcvị trí nghiên cứu trong các quốcgia như Mỹ, Canada, Đức, Anh, Nhật, Uc 4. Giải quyếtcácvấn đề nan giảivàtháchthức 5. Có niềm vui khi làm công việc khám phá
11. Cái gì làm cho người ta nghiên cứu? 6. ĐợĐược tôn trọng 7. Đượcmọingườibiết đến 8. Tính tò mò muốn tìmranhững điềuchưa được biết đến 9. Tò mò tìm kiếmcái mới lạ 10.Để phụcvụ xã hộibằng cách giải quyếtcác vấn đề xã hội
12. TẦM QUAN TR ỌNG CỦANGHIÊNCA NGHIÊN CỨU zMột vấn đề nghiên cứu thường liên quan đếnmột khó khăn zNghiên cứu dựa vào các học thuyết và ý tưởng giúp chúng ta nhậndiệnviệcáp dụng chúng zLà nguồngốccủakiếnthứcvàhướng dẫn giải quyết cácvấn đề zNghiên cứu cung cấpcácnềntảng cơ bản cho nhiều chính sách của chính phủ
13. TẦM QUAN TR ỌNG CỦANGHIÊNCA NGHIÊN CỨU z Trong công nghiệp và kinh doanh để đạt năng xuất cao hơnvàcảithiệnchấtlượng các sảnphẩm. z Nhậndiệnvàmôtảđặc điểmcácvậtliệumới, sinh vậtmới, sao mới, v v. z Chỉ qua nghiên cứumớicócácphát minh. z Nghiên cứuxãhội giúp tìm ra câu trả lờichocác vấn đề xã hội z Nghiên cứulàmchocuộcsống đổimới luôn, ấm no hơn, hạnh phúc hơn.
14. PHÂN LOẠI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Phân loạitheochứcnăng z NhiêNghiêncứumô tả {Nhậndiệnsự vật, đánh giá sự vật {Kết quả: khám phá, phát minh lý thuyết mới z Nghiên cứugiảithích {Giải thích nguồn gốc, động thái, cấu trúc, tương tác, hậuquả, quy luật chung z Nghiên cứu giải pppháp {Sáng tạo ra các giải pháp công nghệ; giải pháp tổ chức và quảnlý z NhiêNghiêncứu dự báo {Nhậndạng trạng thái sự vật trong tương lai
15. Phân loạitheogiaiđoạn z Nghiên cứucơ bản {Phát hiệnthuộc tính, cấutrúc, động thái các sự vật {Kếtquả: khám phá, phát minh lý thuyếtmới z Nghiên cứu ứng dụng {Ứng dụng lý thuyết cơ bản để giải thích sự vật z Nghiên cứu triển khai {Tạomẫu {Tạo quy trình {Thí điểm quy trình trong thực tế
16. Phân loạiphương thứcthuthập thông tin z Đọc, tham khảo và phân tích tài liệu {Thu thập thông tin từ các nguồntàiliệu khác nhau {Phân loại thông tin {Phân tích và tổng hợp thông tin z Nghiên cứuthực địa {Quan sát trựctiếptạihiệntrường {Quan sát gián tiếpnhờ các phương tiện đo đạc, ghi hình ,phỏng vấn, điều tra z Nghiên cứuthực nghiệm {Cố ý gây tác động làm biến đổi một số yếu tố, trạng thái của đốitượng nghiên cứu {Mục đích: kiểmchứng lý thuyết, khống chế các biến trong các điềukiện khác nhau; phát hiệnmối liên hệđộc lậpvới các biếnphụ thuộc.
17. TÀI LI ỆU THAM KHẢO z Vũ Cao Đàm, 2008. Giáo trình phương pháp luận nghiên cứu khoa học. Nxb Giáo dục z Geoffrey Marczyk, David DeMatteo, and David Festinger (2005). Essentials of Research Design and Methodology. John Wiley & Sons, Inc. z phuongphapnckh@yahoo.com ; Pass: sinhvien Liên lạc Mail: quoctuan@hcmuaf.edu.vn Tel: 0918 -284-010