Bài giảng Tài chính doanh nghiệp - Chương 1: Bản chất tài chính doanh nghiệp

Nội dung text: Bài giảng Tài chính doanh nghiệp - Chương 1: Bản chất tài chính doanh nghiệp

1. Chöông 1 BAÛN CHAÁT TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP 1 BAÛN CHAÁT TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP ‡ Caùc nhaø quaûn trò taøi chính cuûa moät doanh nghieäp luoân phaûi ñoái maët vôùi 3 caâu hoûi quan troïng, ñoù laø: Trong raát nhieàu caùc cô hoäi ñaàu tö thì doanh nghieäp seõ phaûi ñöa ra quyeát ñònh löïa choïn cô hoäi ñaàu tö naøo? Doanh nghieäp neân duøng nhöõng nguoàn taøi trôï naøo ñeå taøi trôï cho nhu caàu voán ñaàu tö ñaõ ñöôïc hoaïch ñònh ñoù? Doanh nghieäp neân thöïc hieän chính saùch coå töùc nhö theá naøo? 2 BAÛN CHAÁT TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP Caâu hoûi thöù nhaát lieân quan ñeán vieäc chi tieâu tieàn . Caâu hoûi thöù hai lieân quan ñeán vieäc tìm caùch laøm gia taêng tieàn hay laøm gia taêng giaù trò doanh nghieäp. Caâu hoûi thöù ba lieân quan ñeán söï keát hôïp quyeát ñònh 1 vaø 2 3 1
2. 1.1 COÂNG TY COÅ PHAÀN LAØ GÌ ? Coâng ty coå phaàn noäi boä (The private corporation). Thöôøng laø moät coâng ty coå phaàn môùi ñöôïc thaønh laäp vaø caùc coå phieáu cuûa noù chæ ñöôïc naém giöõ bôûi moät nhoùm nhoû caùc nhaø ñaàu tö. Caùc coå phieáu cuûa coâng ty coå phaàn noäi boä khoâng ñöôïc mua baùn giao dòch roäng raõi trong coâng chuùng. 4 1.1 COÂNG TY COÅ PHAÀN LAØ GÌ ? Coâng ty coå phaàn ñaïi chuùng ( The public corporation). Laø khi coâng ty coå phaàn noäi boä baét ñaàu taêng tröôûng vaø nhöõng coå phieáu cuûa noù ñöôïc giao dòch mua baùn roäng raõi treân thò tröôøng. Haàu heát caùc coâng ty noåi tieáng treân theá giôùi vaø caùc coâng ty lôùn ñeàu laø nhöõng coâng ty coå phaàn ñaïi chuùng. 5 1.1 COÂNG TY COÅ PHAÀN LAØ GÌ ? Coâng ty coå phaàn coù khaû naêng thu huùt raát nhieàu caùc nhaø ñaàu tö. Coå ñoâng laø nhöõng ngöôøi ñang naém quyeàn sôû höõu CTCP nhöng thay vì tham gia quaûn lyù tröïc tieáp thì nhöõng coå ñoâng naøy seõ boû phieáu ñeå löïa choïn moät hoäi ñoàng quaûn trò 6 2
3. 1.1 COÂNG TY COÅ PHAÀN LAØ GÌ ? Söï taùch bieät giöõa quyeàn sôû höõu vaø quyeàn quaûn lyù ñaõ mang laïi cho loaïi hình coâng ty coå phaàn moät thôøi gian hoaït ñoäng ñöôïc xem nhö laø vónh vieãn. Coângtycoåphaànchæcoùtraùchnhieämhöõuhaïntreân phaàn voán goùp cuûa mình, 7 1.1 COÂNG TY COÅ PHAÀN LAØ GÌ ? HÑQT ñaïi dieän cho quyeàn lôïi cuûa caùc coå ñoâng vaø boå nhieäm caùc chöùc danh quaûn lyù cao nhaát cuûa coâng ty. HÑQT coù nhieäm vuï ñaûm baûo caùc hoaït ñoäng cuûa caùc nhaø quaûn lyù luoân tuaân theo ñuùng muïc tieâu toái ña hoaù giaù trò lôïi ích cuûa caùc chuû sôû höõu. 8 1.1 COÂNG TY COÅ PHAÀN LAØ GÌ ? Coâng ty coå phaàn thì ñöôïc taùch baïch veà maët luaät phaùp ñoái vôùi caùc coå ñoâng, do vaäy: ¾ CTCP ñöôïc quyeàn phaùt haønh caùc loaïi chöùng khoaùn ra thò tröôøng, ¾ CTCP coù theå thöïc hieän ñònh giaù mua laïi moät coâng ty khaùc vaø sau ñoù thöïc hieän saùt nhaäp hai coâng ty. 9 3
4. 1.1 COÂNG TY COÅ PHAÀN LAØ GÌ ? Coù moät vaøi söï khoâng thuaän lôïi trong vieäc toå chöùc moät coângtycoåphaàn: ¾ Vieäc quaûn lyù moät boä maùy theo luaät ñònh vaø vieäc thoâng ñaït nhöõng thoâng tin caàn thieát cuûa noù ñeán caùc coå ñoâng seõ phaûi toán nhieàu thôøi gian vaø chi phí. ¾ CTCP laø moät phaùp nhaân toàn taïi ñoäc laäp vôùi caùc coå ñoâng neân caùc khoaûn thueá thu nhaäp maø coâng ty naøy vaø caùc coå ñoâng cuûa noù phaûi noäp cuõng seõ ñöôïc taùch bieät. 10 1.2 VAI TROØ CUÛA NHAØ QUAÛN TRÒ TAØI CHÍNH Thöù nhaát, nhöõng taøi saûn thöïc naøo seõ ñöôïc coâng ty ñaàu tö ? (quyeát ñònh ngaân saùch voán cuûa coâng ty) Thöù hai, coâng ty neân söû duïng nguoàn taøi trôï naøo cho döï aùn ñaàu tö ñaõ ñöôïc löïa choïn ñoù? (quyeát ñònh taøi trôï cuûa coâng ty) Thöù ba keát hôïp caû hai quyeát ñònh treân seõ taïo thaønh chính saùch phaân phoái nhö theá naøo? 11 1.2 VAI TROØ CUÛA NHAØ QUAÛN TRÒ TAØI CHÍNH CAÙC HOAÏT (2) (1) ÑOÄNG CUÛA NHAØ THÒ TRÖÔØNG MOÄT COÂNG TY QUAÛN TAØI CHÍNH ( TAÁT CAÛ CAÙC (4a) TRÒ TAØI TAØI SAÛN THÖÏC) (3) CHÍNH (4b) 12 4
5. 1.3 NHAØ QUAÛN TRÒ TAØI CHÍNH LAØ AI? TOÅNG GIAÙM ÑOÁC (CEO) Giaùm Ñoác veà Taøi Chính (CFO) Giaùm ñoác voán Keá toaùn tröôûng (Treasurer) (Controller) Boä phaän quaûn Boä phaän quaûn Boä phaän quaûn Boä phaän keá trò tín duïng trò tieàn maët lyù veà thueá toaùn chi phí Boä phaän chi Boä phaän laäp keá Boä phaän keá Boä phaän quaûn lyù tieâu ngaân quyõ hoaïch taøi chính toaùn taøi chính heä thoáng döõ lieäu 13 1.4 SÖÏ PHAÂN ÑÒNH GIÖÕA QUYEÀN SÔÛ HÖÕU VAØ QUYEÀN QUAÛN LYÙ Ích lôïi cuûa vieäc phaân ñònh quyeàn sôû höõu vaø quyeàn quaûn lyù Cho pheùp chia nhoû quyeàn sôû höõu theo nhöõng phaàn goùp voán baèng nhau. Söï chuyeån nhöôïng quyeàn sôû höõu seõ khoâng gaây phieàn phöùc ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Cho pheùp coâng ty thueâ nhöõng nhaø quaûn lyù chuyeân nghieäp Mang laïi nhieàu vaán ñeà khi muïc tieâu cuûa caùc chuû sôû höõu vaø muïc tieâu cuûa caùc nhaø quaûn lyù khaùc nhau. 14 1.4 SÖÏ PHAÂN ÑÒNH GIÖÕA QUYEÀN SÔÛ HÖÕU VAØ QUYEÀN QUAÛN LYÙ Maâu thuaãn giöõa muïc tieâu cuûa caùc coå ñoâng vaø caùc nhaø quaûn lyù ñaõ taïo neân nhöõng vaán ñeà veà ngöôøi chuû – ngöôøi ñaïi dieän. • Chi phí ñaïi dieän ( Agency cost ) xuaát hieän khi : Caùc nhaø quaûn lyù khoâng coá gaéng thöïc hieän nhieäm vuï toái ña hoaù giaù trò coâng ty. Caùc coå ñoâng seõ gaùnh chòu phí toån ñeå kieåm soaùt ban quaûn lyù vaø taùc ñoäng vaøo coâng vieäc cuûa hoï. Chi phí ñaïi dieän (Agency cost) coøn coù theå naûy sinh trong lónh vöïc taøi chínhï. 15 5
6. 1.4 SÖÏ PHAÂN ÑÒNH GIÖÕA QUYEÀN SÔÛ HÖÕU VAØ QUYEÀN QUAÛN LYÙ Vaàn ñeà ngöôøi chuû - ngöôøi ñaïi dieän coù theå giaûi quyeát neáu moïi ngöôøi cuøng nhaän ñöôïc nhöõng thoâng tin ngang baèng nhau: Caùc nhaø quaûn lyù, caùc coå ñoâng vaø caùc chuû nôï coù theå coù nhöõng thoâng tin raát khaùc nhau veà giaù trò cuûa caùc taøi saûn thöïc hoaëc caùc taøi saûn taøi chính cuûa coâng ty. Ñieàu naøy coù theå toàn taïi trong nhieàu naêm tröôùc khi ñöôïc phaùt hieän ra. 16 1.4 SÖÏ PHAÂN ÑÒNH GIÖÕA QUYEÀN SÔÛ HÖÕU VAØ QUYEÀN QUAÛN LYÙ Caùc nhaø quaûn trò taøi chính caàn thieát phaûi ghi nhaän nhöõng baát caân xöùng thoâng tin. KHAÙC BIEÄT TRONG THOÂNG KHAÙC BIEÄT TRONG MUÏC TIN TIEÂU • Giaù coå phieáu vaø thu nhaäp • Giöõacaùcnhaøquaûnlyùvôùi • Phaùt haønh caùc coå phieáu vaø caùc caùc coå ñoâng. chöùng khoaùn khaùc . • Giöõa caùc nhaø quaûn trò caáp • Coå töùc cao vôùi caùc nhaø quaûn lyù caùc • Taøi trôï caáp. • Giöõa coå ñoâng vôùi caùc ngaân haøng vaø caùc nhaøcho vay khaùc. 17 1.5 THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH Thò tröôøng sô caáp (primary markets). Thò tröôøng thöù caáp (Secondary markets). Thò tröôøng Phi Taäp Trung- OTC ( Over - The - Counter Markets ). 18 6
7. Caùc Ñònh Cheá Taøi Chính(Financial Institution) Ñònh cheá Nguoàn voán Noäi dung hoaït ñoäng taøi chính huy ñoäng Caùc ngaân • Tieàn gôûi • Nghieäp vuï thanh toaùn, haøng kyù thaùc mua chöùng khoaùn ngaén thöông maïi haïn, cho vay Toå chöùc tieát • Tieàn gôûi • Cho vay trung , daøi haïn kieäm vaø cho kyù thaùc taøi trôï cho vay mua baát vay ñoäng saûn , nhaø ôû , haøng hoaù tieâu duøng Ngaân haøng • Tieàn gôûi • Taøi trôï cho vay ñeå mua tieát kieäm hoã kyù thaùc, chuû nhaø ôû vaø caùc loaïi baát ñoäng töông yeáu laø caùc saûn caù nhaân 19 Caùc Ñònh Cheá Taøi Chính(Financial Institution) Toå chöùc • Tieàn gôûi kyù • Taøi trôï cho vay ñeå mua tín duïng thaùc, thöôøng laø cuûa nhaø ôû vaø haøng tieâu duøng caùc toå chöùc naøo ñoù Quyõ Höu • Phí baûo hieåm xaõ • Ñaàu tö vaøo caùc chöùng Boång hoäi cuûa caùc doanh khoaùn. Thu nhaäp cuûa quyõ nghieäp vaø coâng ñöôïc duøng ñeå chi traû theo nhaân vieân chöùc chính saùch baûo hieåm xaõ hoäi Coâng ty • Vay tieàn cuûa caùc • Taøi trôï cho vay trung taøi chính ngaân haøng thöông daøi haïn, cho vay ñoái vôùi maïi vaø nhöõng ngöôøi nhöõng döï aùn coù ruûi ro cao cho vay 20 Caùc Ñònh Cheá Taøi Chính(Financial Institution) Quyõ hoã Phaùt haønh coå • Ñaàu tö vaøo danh muïc caùc töông phaàn vôùi meänh chöùng khoaùn theo muïc giaù nhoû tieâu vaø chính saùch cuûa quyõ Coâng ty • Ñaàu tö vaøo caùc chöùng baûo hieåm Phíbaûohieåm khoaùn coâng ty hay chính phuû Coâng ty HHuy ñoäng voán • Taøi trôï cho caùc hôïp ñoàng cho thueâ trung daøi haïn thueâ maùy moùc thieát bò taøi chính ·Vay ngaân haøng 21 7