Du lịch cộng đồng, giải pháp phát triển đời sống kinh tế xã hội huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang

pdf 6 trang hapham 2480
Bạn đang xem tài liệu "Du lịch cộng đồng, giải pháp phát triển đời sống kinh tế xã hội huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfdu_lich_cong_dong_giai_phap_phat_trien_doi_song_kinh_te_xa_h.pdf

Nội dung text: Du lịch cộng đồng, giải pháp phát triển đời sống kinh tế xã hội huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang

  1. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II DU L CH C NG NG, GI I PHÁP PHÁT TRI N I S NG KINH T XÃ H I HUY N NA HANG, T NH TUYÊN QUANG Ths. Nguy n c Khoa B môn Du l ch, i h c Th ng Long Email: duckhoatlu@gmail.com Tóm t t: Ngày nay, du l ịch đã tr ở thành m ột ngành kinh t ế quan tr ọng t ại nhi ều qu ốc gia.Du l ịch góp ph ần không nh ỏ trong vi ệc nâng cao đờ i s ống kinh t ế xã h ội cho nhi ều đị a ph ươ ng trong n ước. Du l ịch c ộng đồ ng là m ột lo ại hình du l ịch bền v ững, đem l ại l ợi ích tr ực ti ếp cho c ộng đồ ng đị a ph ươ ng. Huy ện Na Hang, t ỉnh Tuyên Quang có r ất nhi ều tài nguyên du l ịch quý giá nh ưng ch ưa khai thác được giá tr ị du l ịch nên đời s ống c ủa c ộng đồ ng dân c ư còn nghèo. Du l ịch c ộng đồ ng là gi ải pháp hi ệu qu ả nh ất để phát tri ển đờ i s ống kinh t ế xã h ội cho c ộng đồ ng đị a ph ươ ng n ơi đây trong giai đoạn hi ện nay. T khóa: Du l ch, du l ch c ng ng, phát tri n kinh t xã h i, tài nguyên du l ch. 1. L i gi i thi u Ngày nay, du l ch và ho t ng du l ch c coi là ngành công nghi p l n nh t th gi i. t o ra m t c tính kho ng 11% GDP toàn c u và có h ơn 328.000.000 công n vi c làm tr c ti p và liên quan n du l ch trên toàn c u. Các l i ích kinh t liên quan n ngành công nghi p này là rt l n và có th o l ng c c hai m t, ó là t o doanh thu và t o ngu n vi c làm cho xã h i. T ch c du l ch th gi i (UNWTO) ã t ng k t: Phát tri n du l ch ã to ra mt ngu n thu nh p l n i v i các qu c gia và các a ph ơ ng. c bi t, các n c ang phát tri n ang quan tâm phát tri n du l ch c bi t là du l ch qu c t , hàng n m l ng khách l n ã óng góp không nh cho thu nh p ngo i t ca các qu c gia. Vi c phát tri n du l ch các qu c gia ang phát tri n s to ra nh ng c ơ h i cho ng i dân c bi t là ng i nghèo trong vi c nâng cao mc s ng c a mình (UNWTO 2002). Nh v y, vi c phát tri n du l ch ã là m t bi n pháp hay nói cách khác là cách th c các qu c gia th c hi n ch tr ơ ng xóa ói gi m nghèo. Có ít nh t 60% s nc kém phát tri n ã t vi c phát tri n du l ch qu c t là tr ng tâm trong chi n l c phát tri n c a h , và thông qua ngành kinh t mi nh n này tái thi t l p n n kinh t ca h . Du l ch t o c ơ h i l n cho các n c ang phát tri n và kém phát tri n, tuy nhiên mt iu d nh n th y r ng r t nhi u các chính sách phát tri n du l ch ch c quy t nh và tri n khai bi chính ph các n c mà không có s tham gia c a cng ng a ph ơ ng ph c v hi u qu cho nh ng nguy n v ng c a ng i dân n ơi t ch c các ho t ng du l ch. Tr i qua quá trình dài, nhi u qu c gia ã phát tri n du l ch theo cách th c truy n th ng c a ngành du l ch mang tính i chúng, mà hu qu ca nó th ng là phá v cơ c u ca n n kinh t a ph ơ ng, tng t l tht nghi p theo mùa, suy thoái c a thiên nhiên và s xói mòn các giá tr truy n th ng vn hóa. Ho t ng phát tri n theo cách th c ó ã b c l tính không b n v ng. Gi i pháp c a du l ch d a vào c ng ng c a ra và v n hành cung c p các l i ích kinh t cho c ng ng, h ơn là vi c dành tr n các l i nhu n cho các tp oàn l n thông qua các khu ngh mát tr n gói. Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 305
  2. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II 2. Du l ch c ng ng và ti m n ng du l ch c a huy n Na Hang, t nh Tuyên Quang 2.1 . Du l ịch c ộng đồng Du l ch c ng ng hay du l ch d a vào c ng ng (Community Based Tourism) xu t phát t ho t ng du l ch b n làng c hình thành t nh ng n m 1970. Qua quá trình phát tri n, chính ph các n c, các t ch c xã h i ã nh n ra r ng các v n kinh t , chính tr , v n hóa, xã h i trong khu v c làng b n c c i thi n r t nhi u n u din ra các ho t ng phát tri n du l ch d a vào c ng ng. Các d ch v do c ng ng a ph ơ ng cung c p mang m nét b n s c v n hóa c ng v i c ơ h i c hòa nh p v i c ng ng c dân ã là m t y u t thu hút khách du l ch và c i thi n i s ng l c h u c a c ng ng a ph ơ ng. Nh có du l ch cng ng, ng i dân có ý th c h ơn trong vi c b o t n b n s c v n hóa và môi tr ng s ng ca h . N u không có khách du l ch thì ng i dân s ng trong vùng tài nguyên ã d a vào tài nguyên mu sinh, ý th c b o v tài nguyên c a h không cao. Nh ng khi có khách du l ch tham quan nhi u h ơn, ý th c c a ng i dân c nâng lên do h có ti p xúc v i nh ng ng i khách có nh n th c t t v giá tr bo t n tài nguyên. 2.2. Ti ềm n ăng du l ịch và th ực tr ạng ho ạt động du l ịch trong đời s ống kinh t ế xã h ội tại huy ện Na Hang, t ỉnh Tuyên Quang. Nm vùng cao phía B c c a t nh Tuyên Quang, trên vòng cung sông Gâm và sông Nng, v i h ơn 83% di n tích t nhiên là r ng, huy n Na Hang t hào v i s c cu n hút k l ca m t vùng sinh thái a d ng. Na Hang có nhi u ng n núi, có nh ng cánh r ng nguyên sinh và nh ng con su i. Na Hang có r t nhi u các th ng c nh p và các im tham quan h p d n. ng th i Na Hang còn là a bàn c trú c a 15 dân t c khác nhau phong phú, c tr ng, m à v n hóa dân t c. Na Hang có m t v trí vô cùng thu n l i phát tri n du l ch: Phía B c c a huy n na Hang giáp các t nh Hà Giang và Cao B ng, phía Nam, phía Tây giáp huy n Lâm Bình và Chiêm Hoá c a t nh Tuyên Quang, phía ông giáp t nh B c K n. iu này r t thu n l i m các liên tuy n du l ch t i nhi u im du l ch n i ti ng khác c a vùng du l ch. Na Hang có l i th v tài nguyên du l ch t nhiên và v n hóa: Na Hang có h th ng sông su i, núi i trùng ip và thung l ng sâu t o thành các ki u a hình khác nhau. a hình cast ơ là d ng a hình c tr ng cho vùng núi á vôi, t p trung h u h t các xã trên a bàn huy n. Tài nguyên m t n c, a hình núi non, r ng t nhiên, hang ng thác n c c a huy n phong phú, c s c và d khai thác c cung c p b i l u v c c a 2 sông chính (sông Nng, sông Gâm) và c bi t là h thu in Tuyên Quang có di n tích m t h hơn 8.000 ha, có nhi u c nh quan thiên nhiên p là n ơi phát tri n du l ch nh : thác Pác Ban, thác N m Me, thác Khu i Nhi, thác Khu i Sung, C c Vài Ph , vách Nàng Tiên – Chú Khách. ng th i, h th y in c ng là n ơi lý t ng nuôi và ánh b t các loài th y s n nh : tôm, cá l ng, cá chiên, cá r m xanh H sinh thái c h u nguyên sơ c a Khu b o t n thiên nhiên Na Hang là tài nguyên du lch vô cùng quý giá. c bi t có khu b o t n thiên nhiên Tát K – Bn Bung v i t ng di n tích là 21.725 ha, tr i dài trên g m 4 xã: Côn Lôn, Khau Tinh, Thanh T ơ ng, S ơn Phú. Qua iu tra nghiên c u ca các nhà khoa h c trong và ngoài n c v các loài ng, th c v t t i khu b o t n thiên nhiên Tát K – Bn Bung ã kh ng nh có nhi u loài quý hi m n m trong Sách Th gi i, g m: Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 306
  3. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II - H th c v t: Có trên 2000 loài t bc th p n b c cao. Có loài quý him nh : P ơ mu, Kim giao, Thông tre, Nghi n, Trai, inh, Lát các lo i tr m h ơ ng và m t s lo i d c li u quý hi m. M i ây các nhà khoa h c phát hi n m t lo i thông hai lá nh cao 800m có th ây là loài thông m i c a Vi t Nam c ng là loài m i c a Khu b o t n thiên nhiên Tát K – Bn Bung c a Na Hang. - H ng v t, g m: 76 loài thú, 263 loài chim, 25 loài r n, 35 loài ch, nhái, trên 500 loài côn trùng a hình Karst n ơi ây t o ra r t nhi u hang ng k o ng th i c ng là di ch kh o c hc trên 10.000 n m tu i nh hang Phìa Vài, hang Phìa Mu n, ng Song Long Nói n Na Hang không th không nh c n công trình thu in Tuyên Quang n m trên i bàn c a huy n. Công trình th y in l n th hai toàn qu c này có công su t 342 MW gm 3 t máy, sn l ng in hàng n m 1.295 tri u KW. Th y in Tuyên Quang g n li n vi vùng du l ch Na Hang huy n bí và th ơ m ng. Theo quy t nh s 07/NQ-CP ngày 28 tháng 1 n m 2011, Huy n Na Hang có 86.549,69 ha di n tích t nhiên; có 12 ơ n v hành chính tr c thu c, g m th tr n Na Hang và các xã: N ng Kh , Thanh T ơ ng, S ơn Phú, à V , Yên Hoa, Côn Lôn, Sinh Long, Khâu Tinh, Th ng Giáp, Th ng Nông, H ng Thái. Dân s ca huy n Na Hang có 41.868 ng i g m 15 t c ng i sinh s ng, t c ng i Tày chi m 57,5%, t c ng i Dao chi m 23,4%, t c ng i Kinh chi m 9,7% và t c ng i H’Mông chi m 5,3%, còn l i là các t c ng i khác. T c ng i Tày và Dao là nh ng c dân ch yu và lâu i c a huy n. Na Hang có nhi u di tích v n hóa l ch s , n chùa mang ý ngh a tâm linh cao r t có giá tr cho du l ch tâm linh và v n hóa nh : n Pác T , n Pác Vãng núi Pác T hay các di tích l ch s th i k kháng chi n ch ng Pháp nh : Hang Nà Th m – nơi t tr s làm vi c c a cơ quan n loát c bi t Trung ơ ng, a im s n xu t diêm tiêu (xã N ng Kh ) hay x ng quân khí H52. Cng ng a ph ơ ng Na Hang v n gi gìn c b n s c v n hóa truy n th ng, phong t c t p quán c tr ng, c bi t là ng bào ng i Tày và ng i Dao. C ng ng ng i Tày và ng i Dao Na Hang v n gi nguyên v n ngôn ng gc c a mình. Các công trình ki n trúc nhà tuy ã c trang b v sinh, hi n i phù h p v i n p s ng v n minh, tiêu chu n nông thôn m i nh ng v n gi gìn phong cách ki n trúc c truy n. Các món m th c phong phú c a ng bào dân t c thi u s nh : Cơm lam, th t trâu khô, th t l n chua, xôi ng s c, l u cá l ng, các món làm t cá nheo hay r u ngô u em l i s c h p d n i v i khách du l ch. ng bào các t c ng i Na Hang có i s ng v n hoá, tinh th n khá phong phú. Trong lao ng c i t o thiên nhiên, xây d ng quê h ơ ng, ng bào ã sáng tác nhi u bài ca, iu múa th hi n s k v c a thiên nhiên, ý chí v ơ n lên và ni m khát khao ph n u c a mình cho cu c s ng vui t ơ i, h nh phúc. ng bào Tày v n ph bi n ch ơi àn tính t u và hát các làn iu: hát then, hát c i, hát quan làng. Ng i Dao có iu hát Páo Dung g m các lo i hình: Páo Dung sinh ho t (Hát giao duyên, hát ru, hát ng dao, hát than, hát r n d y); Páo dung l nghi, tín ng ng - phong t c (Hát trong ám c i, hát trong l cp s c, hát cúng Bàn Vơ ng, hát trong ám tang, vào nhà m i ); Páo Dung lao ng s n xu t, n i dung cao tinh th n lao ng sáng t o, v th i ti t, mùa v c các th h ng i Dao tích l y và truy n dy cho th h sau. Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 307
  4. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II Cho t i nay, c ng ng Na Hang v n duy trì các t p t c l hi c truy n truy n, trong ó nhi u l hi ã c công nh n là Di s n V n hóa phi v t th cp Qu c gia nh : L Tơ H ng, l Rc Dâu, l Cp S c, hát Páo Dung c a ng i Dao, l hi L ng Tông c a ng i Tày, l Nh y L a c a ng i Pà Th n. Na Hang có ngu n tài nguyên du l ch vô cùng phong phú, mang tính h p d n r t cao gm nhi u các th ng c nh p, h sinh thái v a nguyên s ơ v a c h u. a hình Na Hang a dng: hình i núi k t h p v i sông, su i, h thác. a hình Karst v i các hang ng p, phong c nh c ví nh "H Long gi a i ngàn". Bên c nh ó Na Hang s hu m t kho tàng v n hóa t c ng i vô cùng giá tr . N u em so sánh v i nhi u a ph ơ ng trong và ngoài nc thì có th th y Na Hang có nhi u l i th hơn. Tuy nhiên, ho t ng du l ch t i Na Hang hi n nay v n ch a phát tri n. S lng khách du l ch n Na Hang còn h n ch và không n nh, ch yu ch tp trung vào l hi. Các c ơ s vt ch t k thu t ph c v du l ch còn nghèo nàn. Toàn huy n ch có 8 c ơ s lu trú t p trung th tr n Na Hang ch ch a c kho ng 300 ng i/ngày. u t c a Nhà n c hi n nay m i dành cho các ngành kinh t chung, ch a có các công trình u t nhi u vào c ơ s vt ch t ph c v du l ch. Các doanh nghi p du l ch ln c ng ch a có s u t c th vào Na Hang. Do v y, ho t ng du l ch Na Hang còn r t hn ch , thu nh p t du l ch không t ơ ng x ng v i ti m n ng c a huy n. Có th kh ng nh r ng, huy n Na Hang r t giàu tài nguyên du l ch. Tuy nhiên, vi c khai thác du l ch ây r t h n ch . i s ng c a c ng ng a ph ơ ng còn l c h u và khó kh n. M t gi i pháp phát tri n n n kinh t ây là phát tri n du l ch. Trong ó, lo i hình du lch c ng ng là m t gi i pháp phù h p v i iu ki n tài nguyên và kinh t ây. 3. Du l ch c ng ng, gi i pháp phát tri n i s ng kinh t xã h i c ng ng huy n Na Hang, t nh Tuyên Quang. Gi i pháp du l ch c ng ng phù h p phát tri n ho t ng du l ch, phát tri n kinh t - xã h i và môi tr ng cho Na Hang vì du l ch c ng ng có nh ng c im sau: - Cng ng dân c c trao quy n làm ch , th c hi n các d ch v và qu n lý phát tri n du l ch. - Phát tri n du l ch c ng ng ng ngh a v i vi c m b o s công b ng trong vi c chia s ngu n thu nh p du l ch cho c ng ng gi a các bên tham gia. - Cng ng ph i là nh ng ng i dân a ph ơ ng ang sinh s ng làm n trong ho c li n k vi các khu v c ch a tài nguyên du l ch. - Du l ch c ng ng huy ng v n s n có c a c dân a ph ơ ng. Quy mô u t cho cơ s vt ch t so v i các lo i hình du l ch khác th ng nh hơn. - Các khu du l ch, im du l ch có th phát tri n d a vào c ng ng ph i có tài nguyên du l ch c tr ng, h p d n hay nh ng tài nguyên du l ch còn nguyên v n ang b tác ng h y ho i c n c b o v . - Trong lo i hình du l ch c ng ng, các d ch v do c ng ng cung c p mang tính c tr ng và không mang tính chuyên môn hóa cao. - Khách du l ch tham gia du l ch c ng ng th ng không òi h i các d ch v có ch t lng và hoàn h o so v i các lo i hình du l ch khác - Trong lo i hình du l ch c ng ng, c ng ng dân c v a là ch th va là khách th . Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 308
  5. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II - Cng ng dân c là ng i có trách nhi m tr c ti p tham gia b o v tài nguyên du lch và môi tr ng, nh m h n ch , gi m thi u tác ng c a khách du l ch và khai thác c a chính b n thân c ng ng dân c . - Khách du l ch tham gia các ch ơ ng trình du l ch c ng ng là nh ng ng i có m c ích khám phá, tìm hi u hay có nhu c u nh n th c cao. - Da vào c ng ng g m các y u t giao quy n cho c ng ng, c ng ng c tham gia khuy n khích và m nh n các ho t ng du l ch và b o t n tài nguyên môi tr ng. Du l ch c ng ng là m t s m ph m du l ch có tính h p d n cao. Phát tri n du l ch cng ng s tng c ng s thu hút khách du l ch, t o iu ki n cho du l ch Na Hang phát tri n. Du l ch c ng ng t n d ng t i a n i l c s n có c a ng i dân a ph ơ ng góp ph n khai thác t i a tài nguyên du l ch b n a t o ra các s n ph m du l ch phù h p v i iu ki n a ph ơ ng. So v i các lo i hình du l ch khác, du l ch c ng ng có kh nng huy ng v n t cng ng a ph ơ ng. Do v y, không c n phi u t v n quá l n v n có th phát tri n du lch c ng ng Na Hang. Các c ơ s vt ch t k thu t ph c v du l ch chính là nhà dân và các thi t b sn có c huy ng t cng ng c c i t o phù h p v i nhu c u c a khách du l ch nên không ph i u t quá l n. Kinh doanh du l ch t c là xu t kh u t i ch các lo i hàng hóa d ch v thu ti n c a khách du l ch t nơi khác n. Du l ch c ng ng c ng em l i l i ích này. Du l ch c ng ng mang l i l i ích kinh t cho các thành viên c ng ng tham gia tr c ti p cung c p d ch v cho khách du l ch, ng th i các thành viên khác c ng c h ng l i t du l ch. Ngoài thu nh p t vi c cung c p các d ch v du l ch c ơ b n nh l u trú, n u ng, v n chuy n, vui ch ơi, du lch c ng ng phát tri n còn kích thích s n xu t các ngành s n xu t th công truy n th ng, các s n ph m nông nghi p và em l i nhi u vi c làm cho c ng ng dân c t i a ph ơ ng. Thu nh p c a ng i dân a ph ơ ng cao lên s thúc y tiêu dùng và l i t o ra nhi u công n vi c làm khác. Thu nh p t du l ch c ng ng còn c quay vòng tái u t vào c ơ s vt ch t k thu t t o iu ki n cho các lo i hình khác phát tri n. Du l ch c ng ng huy ng m i ngu n l c t cng ng a ph ơ ng phát huy hi u qu kinh t , bi n nhi u tài nguyên ti m nng thành hi u qu kinh t . iu này tác ng r t l n t i kinh t khu v c. Nh ng thành viên trong c ng ng có c ơ h i c h c h i trong quá trình ào t o và tham gia ho t ng du l ch, có iu ki n ho t ng và óng góp cho s phát tri n c ng ng và trong vi c b o t n ngu n tài nguyên, môi tr ng và v n hóa. C ng ng a ph ơ ng s phát tri n nhi u ngành ngh , t o ra nhi u vi c làm. Dân c a ph ơ ng h c h i c t các nhà qu n lý, công ty du l ch và khách du l ch v ki n th c và kinh nghi m phát tri n ho t ng du lch và kinh t . Phát tri n du l ch c ng ng giúp c ng ng a ph ơ ng c h ng l i t phát tri n cơ s h tng xã h i, góp ph n làm thay i b mt xã h i a ph ơ ng. Cng ng khác s nh n c l i ích t vi c b o t n tài nguyên môi tr ng, s thay i v tài nguyên môi tr ng a ph ơ ng này làm cho c ng ng a ph ơ ng khác nh n ra trách nhi m c a mình i v i ngu n tài nguyên môi tr ng và v n hóa a ph ơ ng. ng th i, tham d ca c ng ng s tr thành im cho c ng ng khác và các t ch c h c hi kinh nghi m v phát tri n du l ch c ng ng. Du l ch c ng ng giúp cho khách du l ch c ti p c n v n hóa b n a c a im n sâu h ơn. V i lo i hình du l ch c ng ng, khách du l ch không ch tham quan, tìm hi u mà Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 309
  6. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II còn có c ơ h i hòa mình vào môi tr ng b n a, c m nh n c các giá tr vn hóa, thiên nhiên m t cách y hơn. Ngoài ra, du l ch c ng ng c ng giúp khách du l ch gi m b t nhi u chi phí trong chuy n du l ch. Du l ch c ng ng t o iu ki n cho các doanh nghi p l hành d to ra các sn ph m du l ch c a mình. Các d ch v trong lo i hình du l ch c ng ng ch yu u do c ng ng a ph ơ ng cung c p nên chi phí thông th ng th p h ơn là do các doanh nghiêp du l ch khác cung cp. Các ho t ng du l ch các n ơi xa xôi h o lánh c n nhi u trang thi t b . C ng ng a ph ơ ng có th cung c p các d ch v ho c thi t b ó giúp doanh nghi p l hành có th gi m chi phí và công s c trong quá trình th c hi n ch ơ ng trình du l ch. ng th i, du l ch c ng ng c ng giúp cho các doanh nghi p l hành to ra các s n ph m phong phú, a d ng thu hút khách du l ch. Các doanh nghi p du l ch khác c ng ít ph i u t chi phí h ơn vào khu v c mà vn phát huy hi u qu kinh t . T ó d thu hút s u t t các doanh nghi p du l ch. 4. K t lu n Qua iu ki n th c t ca a ph ơ ng và tính ch t c a du l ch c ng ng, ta có th nh n th y mô hình du l ch c ng ng là m t gi i pháp u vi t trong vi c phát tri n ho t ng du l ch và kinh t - xã h i cho c ng ng huy n Na Hang trong th i im hi n nay. V i iu ki n và ti m n ng s n có, Na Hang có th áp d ng mô hình du l ch c ng ng tn d ng ngu n n i l c t ng b c phát tri n du l ch, nâng cao i s ng kinh t xã h i, giúp du l ch Na Hang phát tri n tr thành m t trung tâm du l ch n i ti ng c a ti u vùng Mi n núi ông B c nói riêng và Vi t Nam nói chung. 5. Tài li u tham kh o [1] Ban Qu n lý Khu Du l ch Sinh thái Na Hang, Kết qu ả ho ạt động c ủa Ban qu ản lý Khu du l ịch sinh thái Na Hang t ừ ngày thành l ập đến tháng 4 n ăm 2014; ph ươ ng h ướng nhi ệm v ụ công tác n ăm 2014. [2] Nguy n c Khoa, Du l ịch c ộng đồng, gi ải pháp phát tri ển đời s ống kinh t ế xã hôi huy ện Na Hang, t ỉnh Tuyên Quang, S 372, t Tr. 40 n Tr.42, T p trí V n hóa Ngh thu t. [3] Phòng th ng kê huy n Na Hang (2012), Số li ệu th ống kê dân s ố Huy ện Na Hang. . [4] UBND huy n Na Hang, Báo cáo k ết qu ả ho ạt động n ăm 2014. COMMUNITY BASED TOURISM, SOLUTION TO DEVELOP SOCIOECONOMIC LIFE IN NAHANG DISTRIC, TUYEN QUANG PROVINCE Abstract: Nowadays, Tourism has become an important economy in many countries. Tourism takes great roles in socioeconomic life development in many domestic location. Community Based Tourism is the style of Sustainable tourism which directly bring benefit to local community. Na Hang district, Tuyen Quang province has plenty of precious tourist resources but has not been able to exploit these treasure so the community’s life is still in difficulty. Community Based Tourism is the best solution to develop local socioeconomic life at current stage. Keywords: fuzzy time series, fuzzy time series model has a weight, a number of algorithms in fuzzy time series model. Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 310