Giáo trình Bệnh lý gân cơ trong thể thao - Nguyễn Văn Quang

Nội dung text: Giáo trình Bệnh lý gân cơ trong thể thao - Nguyễn Văn Quang

1. BNH LÝ GÂN C Ơ NI DUNG TRONG TH THAO - Vài hình nh -Ti sao nêu lo i ch n th ươ ng ny ? - Ki n th c căn bn : Gân cơ là gì ? Du hi u : lâm sàng ,hình nh Ch n đốn phân bi t -Ti sao bnh gân cơ xy ra nhi u ? -Hưng x trí hi n ti . Khơng dùng thu c Dùng thu c - Ph u thu t BS. Nguy n Văn Quang - Hu ng x trí tươ ng lai VÀI TR ƯNG H P Tr ưng hp 2 Mơn bĩng r Tr ưng hp 1 TAT. 34 tu i N 17 tu i mi ngày leo thang lu 30- 40 ln Tr ưng hp 3 Mơn qu n vt , cu lơng Tr ưng hp 4 Mơn qu n vt ðau mt ngồi khu u khi nm tay du i c B/n nam 60 tu i đánh vĩi theo banh trong tay . ðau khi đè vào nơi bám ca cơ đĩ thi đu Gân gĩt thối hĩa đt tưa nơi kém máu nuơi 1
2. Ti sao nêu lo i ch n th ươ ng ny ? Ch n th ươ ng gân cơ : - th ưng gp 30%-50% CTTT ( KM Khan . Clin. Sports Med .2005 ) - Gây tn kém nhi u . -Mt nhi u ngày cơng lao đng - Khĩ tr lành hịan tịan - ðang đưc chú tr ng nghiên cu KI N TH C C ĂN B N GÂN C Ơ Gân cơ là gì ? Dch t hc Nơi ni cơ-gân Ch n đĩan lâm sàng - hình nh Ch n đốn phân bi t Nơi gân cơ bám vào xươ ng Khi tr , gân cơ ch c hơn bp cơ
   hai nơi ni cơ và xươ ng d b rt . Khi ln tu i gân cơ thối hĩa nhanh hơn
   d b tn th ươ ng hơn cơ Nơi ni cơ-gân yu hơn nơi gân cơ bám vào xươ ng
   d b tn th ươ ng hơn 2
3. CU TRÚC Cu Trúc Mơ Hc Gân Bánh Chè -Si collagen : ti u si collagen -T bào gân ( tenocyte) T bào gân Si collagen dc dài mng T bào gân nh dài ít ( mũi tên ) Cu trúc ti u DCH T HC si collagen : 3 ch t đm - Glycine - Proline - OH-proline AJSM 34 12 2013 2006 CH N ðỐN LÂM SÀNG Trong 72 VðV : - Doppler màu(+): 65 (84%) 1) Lúc đu : ðau vùng gân b th ươ ng -26 VðV (36%) cĩ đau gân gĩt( Achillodynia) 34 GG : 18 bên thu n , 16 bên kia 2) Càng v sau đau càng tăng ,
   Siêu âm cho th y ph n ng GG khi tùy theo vùng mang tri u ch ng riêng vn đng , cĩ khi khơng đau GG: Gân gĩt 3
4. Vùng lưng vai - kh yu ðau ngồi khu u ( Tennis Elbow ) Nguyên nhân s thối hố nơi bám gân cơ gân du i cánh tay quay : quá ti +tu i đã cao . th ưng gp VðV tài t ðau mt ngồi khu u khi nm tay du i c tay . ðau khi đè vào nơi bám ca cơ đĩ ðiu tr bo tn thành cơng trên 90% ðAU VAI Vùng háng đùi :Tn th ươ ng bĩ cơ ng i-chày Nguyên nhân :Cơ co rút,cơ phù n ,viêm gân cơ , chèn ép th n kinh (mịn ct sng c ) GI I PH U B NH ðiu tr ; tùy nguyên nhân Cơ bán gân Bán màng Hai đu đùi Cơ Ch ngh ng ơi thu c gi m đau và xoa bĩp . Vùng cng bàn chân Vùng gi Rách nơi ni gân-cơ sinh đơi ðau d di 1/3 trên bp chân du ngay sau mưi phút Cơ ch : ðt vùng ti p giáp ðau gân cơ ca cơ sinh đơi trong. 4 đu ðiu tr bo tn cng vi tp luy n. ðau gân Viêm gân gĩt Bánh chè 4
5. CH N ðỐN HÌNH NH SIÊU ÂM X-quang khĩ th y vì gân cơ khơng cn quang Tín hi u gi m do mơ viêm thối hố Viêm gân gĩt Cng Hưng T - MRI CN PHÂN BI T Bình th ưng Thối hố gân gĩt Viêm gân cơ do bnh ni khoa gi : ðau x. bánh chè ( nt , gãy , mịn) Bnh Osgood Schlatter Bnh Sinding-Larson-Johansson c bàn chân : ðt gân gĩt , bàn chân bt Tt bm sinh vai :Viêm kh p vai , viêm chu vai Ti sao bnh gân cơ xy ra nhi u ? LC TÁC ðNG LÊN GÂN C Ơ Lc tác đng lên gân gĩt khi đi : 1,2 TLCT 1- Lc ch u ca gân cơ rt ln 2- Gân cơ ít cĩ máu nuơi 3- Gân cơ thĩai hĩa dn khi tu i > 35 4- Ph n ng vi tr sinh Fluoroquinone TLCT : Tr ng lưng cơ th 5
6. LC TÁC ðNG TRÊN GÂN BÁNH CHÈ Mt ng ưi nng 70 kg , gân gĩt ch u : Tùy thu c : - 84 kg khi đi - Tr ng lưng ch u lc - 300kg - 400kg khi ch y nh y - ð gp gi :càng ln khi gi càng gp - 240kg – 280kg khi vĩi đánh banh ( Burkett 1982) Mơn c t :VðV 29 tu i nng 82,2kg đy t t 135kg lên dn đn 175kg ( 2,13TLCT) lúc đĩ gân bánh chè ch u lc 14.500N (17,5TLCT ) Zernicke RF &al JBJS 1977 TLCT : Tr ng Lưng Cơ Th GÂN C Ơ ÍT MÁU NUƠI QUÁ TRÌNH GIÀ CA GÂN C Ơ -Ngồi ra , cịn vùng cheo leo : 24 tu i 39 tu i chung quanh ch cĩ xươ ng , da , gân cơ khác 42 tu i 64 tu i 6
7. PH N NG V I FLUOROQUINONE HƯNG X TRÍ HI N NAY 1- Khơng dùng thu c Hơn 1.000 ca viêm gân cơ do - RICE ( Ngh ,băng ép, đp lnh , kê cao ) fluoroquinolone . -Tp vn đng theo ch dn ða s viêm và đt gân gĩt khi dùng -Vt Lý Tr Li u : đp nĩng , lnh, siêu âm ciprofloxacin và ofloxacin : 50% b 2 bên kích thích đin , laser , np. Th i gian dùng :t 2 - 60 ngày . - Shock wave therapy ða s > 60 tu i , ti u đưng , suy th n 2 - Dùng thu c ho c tp luy n quá đ - Thu c : gi m đau , chích corticoid . Levine AM & al (2002):Fluoroquinolones JAAOS ,10,1 - Dinh dưng vi th c ph m b sung 3- Ph u thu t HƯNG X TRÍTƯƠNGLAI Ph u thu t - Dùng t bào gc ( Stem cell ) - Tiêm Yu T Tăng Tr ưng : IGF-1 ( Insuline-like Growth Factor 1 ) GDF 5 ( Growth & Differentiation Factor 5) CDMP-2 ( Cartilage derived Morpho.Pro 2) TGF-beta1 (Transforming GF beta 1) BMP 12 ( Bone Morpho Gen Pro 12 ) - Li u pháp Gen ( Gene therapy) X dc , ct mơ viêm - Nitric Oxide Synthetase ( NOS) 7
8. PHỊNG NG A Quan ni m mi v ch n th ươ ng gân cơ trong th thao - Gi m hay ng ưng vn đng gây đau Cn phân bi t : - Ch ưm lnh sau vn đng - gân cơ b thối hố - gân cơ b viêm. - Kéo dãn ( Stretching) -Tp th ăng bng GÂN C Ơ THỐI HỐ ( TENDINOSIS ) - ðiu tr bo tn ( gi m vn đng, vt lý tr - Th ưng gp do quá ti kt hp vi thối li u ) lúc mi cho kt qa tươ ng đi tt vi hố si collagen ( gi m s lưng, đt th i gian ph c hi t 6 – 10 tu n. đon, nhi u nguyên bào cơ si myofibroblast ), - ðiu tr ph u thu t : ct nh ng các mơ b -D tr thành mãn tính. thối hố cho hi u qa 70% - 80% và th i - Khĩ điu tr lành gian ph c hi sau m là 4 – 6 tháng . Thu c kháng viêm khơng cĩ hi u qu Gân cơ thối hố : Vi th Viêm gân cơ ( tendinitis ) : - Hi m gp hơn do viêm màng bao gân và viêm gân cơ vi hi n di n t bào viêm ( t bào đơ n nhân , đng fibrin ) - Giai đan kh i đu ca bn gân cơ -Cĩ th điu tr bng thu c gi m đau kt hp các ph ươ ng pháp bo tn. Th i gian ph c hi nu bi t sm 3 tu n , đi vi tr ưng hp mn tính t 4 - 6 tu n -Ph u thu t( ct b bao gân viêm, ly các mơ viêm thối hố) cho kt qa tt 95% và ph c hi sau 4 tu n . 8
9. KT LU N Bnh lý gân cơ th ưng gp trong th thao , ch n đốn tươ ng đi d nh ưng điu tr khĩ kh ăn , lâu dài . Cn chú ý nguyên nhân và kt hp nhi u bi n pháp . Cn s hp tác ca ng ưi bnh . Hi n đang cĩ nhi u ti n tri n trong nghiên cu khoa hc nh m gi i quy t tt bnh lý ny . 9