Giáo trình Bóng bàn - Nguyễn Danh Thái (Phần 1)

Nội dung text: Giáo trình Bóng bàn - Nguyễn Danh Thái (Phần 1)

1. TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM TP. HCM KHOA GIAÙO DUÏC – THEÅ CHAÁT PGS. TS. NGUYEÃN DANH THAÙI GV. NGUYEÃN THÒ HIEÂN - GV. NGUYEÃN VAÊN KHAÙNH BOÙNG BAØN 1
2. CHÖÔNG 1 SÔ LÖÔÏC LÒCH SÖÛ MOÂN BOÙNG BAØN I. NGUOÀN GOÁC VAØ SÖÏ PHAÙT TRIEÅN Boùng baøn laø moân theå thao coù lòch söû laâu ñôøi vaø ñöôïc moïi ngöôøi öa thích. Veà nguoàn goác cuûa noù hieän coù nhöõng quan ñieåm khaùc nhau. Song nhieàu ngöôøi cho raèng moân boùng baøn xuaát hieän sôùm nhaát ôû nöôùc Anh. Vaøo khoaûng naêm 1890 moät vaän ñoäng vieân ngöôøi Anh mang töø Myõ veà 1 quaû boùng ñöôïc cheá taïo baèng xenluyloâ roãng beân trong vaø duøng laøm boùng ñaùnh treân baøn. Do loaïi boùng naøy coù ñoä naåy lôùn, khi ñaùnh xuoáng baøn phaùt ra aâm thanh “ping-poâng", neân coù ngöôøi coøn ñaët teân cho noù laø “boùng ping poâng”. Ñaàu theá kyû 20, moân boùng baøn ñöôïc phaùt trieån ôû Trung AÂu vaø moät soá quoác gia chaâu AÙ nhö Nhaät Baûn Tieáp ñoù lan sang caùc nöôùc chaâu Phi laøm cho moân theå thao naøy phaùt trieån treân phaïm vi toaøn theá giôùi. II. SÖÏ THAØNH LAÄP LIEÂN ÑOAØN BOÙNG BAØN QUOÁC TEÁ Sau naêm 1918, khi ñaïi chieán theá giôùi laàn thöù nhaát keát thuùc, caùc cuoäc thi ñaáu vaø giao löu ngaøy caøng taêng, caùc duïng cuï boùng baøn ngaøy caøng ñoåi môùi laøm cho kyõ thuaät boùng baøn coù nhöõng böôùc tieán boä nhanh choùng. Trong tình huoáng nhö vaäy moät yeâu caàu böùc thieát laø phaûi thaønh laäp moät toå chöùc theå thao mang tính quoác teá ñeå tieän cho vieäc giao löu roäng raõi vaø chính qui. Vôùi söï khôûi xöôùng vaø vaän ñoäng cuûa nöôùc Anh vaø moät soá quoác gia chaâu AÂu khaùc, thaùng 12 naêm 1926, taïi Luaân Ñoân ñaõ khai maïc ñaïi hoäi Lieân ñoaøn boùng baøn quoác teá laàn thöù nhaát. Ñaïi hoäi ñaõ thoâng qua nghò quyeát vaø chöông trình chính thöùc thaønh laäp Lieân ñoaøn caùc hoäi boùng baøn quoác teá goïi taét laø Lieân ñoaøn boùng baøn quoác teá. Ñaïi hoäi ñaõ thaûo luaän vaø thoáng nhaát ban haønh luaät boùng baøn, ñoàng thôøi baàu oâng Moâng-ta-gu laø chuû tòch Lieân ñoaøn boùng baøn quoác teá. Söï thaønh laäp Lieân ñoaøn boùng baøn quoác teá laø ñieåm moác trong lòch söû phaùt trieån cuûa phong traøo boùng baøn, ñöa boùng baøn trôû thaønh moân chính thöùc treân vuõ ñaøi theå thao theá giôùi. III. CAÙC GIAI ÑOAÏN PHAÙT TRIEÅN Neáu cuoái theá kyû 19 moân boùng baøn môùi chæ laø moät hoaït ñoäng troø chôi giaûi trí, thì ñeán ñaàu theå kyû 20 ñaõ daàn trôû thaønh moät moân theå thao ñöôïc thi ñaáu theo luaät qui ñònh. Töø cuoäc thi voâ ñòch boùng baøn theá giôùi laàn thöù nhaát naêm 1926 ñeán nay, söï phaùt trieån cuûa moân boùng baøn noùi chung coù theå khaùi quaùt thaønh caùc giai ñoaïn sau: III.1. Thôøi kyø thònh vöôïng cuûa chaâu AÂu Boùng baøn ñöôïc baét nguoàn töø chaâu AÂu roài lan truyeàn ra khaép theá giôùi. Tröôùc nhöõng naêm 50 cuûa theá kyû 20 caùc vaän ñoäng vieân chaâu AÂu haàu nhö laøm chuû caùc giaûi Boùng baøn theá giôùi vaø hoï ñaõ giaønh ñöôïc phaàn lôùn ngoâi vò quaùn quaân. Ñieàu caàn löu yù laø naêm 1902 ngöôøi Myõ phaùt minh ra vôït maët cao su ñaõ laøm cho kyõ thuaät boùng baøn coù söï thay ñoåi. Do maët vôït cao su coù löïc phaûn hoài vaø löïc ma saùt lôùn hôn nhieàu so vôùi vôït goã ñaõ taïo ra moät soá thay ñoåi veà ñoä xoaùy vaø moät soá caùch ñaùnh môùi. Thôøi kyø naøy, tö töôûng chæ ñaïo veà kyõ chieán thuaät cuûa caùc nhaø voâ ñòch laø coi troïng phoøng thuû, coi nheï taán coâng, laáy phoøng thuû chaéc, khoâng ñaùnh hoûng laøm nguyeân taéc. Nhö vaäy ñaõ 2
3. laøm cho traän ñaáu keùo daøi, maát ñi höùng thuù cuûa khaùn giaû. Ñeå thay ñoåi tình traïng naøy, Lieân ñoaøn Boùng baøn theá giôùi ñaõ quyeát ñònh söûa ñoåi luaät. Ví duï nhö taêng ñoä roäng baøn boùng, haï thaáp ñoä cao löôùi vaø qui ñònh thôøi gian thi ñaáu .v.v Nhöõng bieän phaùp naøy ñaõ coå vuõ caùch ñaùnh taán coâng, taêng nhanh nhòp ñoä thi ñaáu vaø trong moät chöøng möïc naøo ñoù ñaõ haïn cheá caùch ñaùnh phoøng thuû tieâu cöïc, laøm cho xu höôùng phaùt trieån quaân bình giöõa taán coâng vaø phoøng thuû coù ñöôïc moät böôùc tieán lôùn. III.2. Söï ñoät phaù cuûa Nhaät Baûn Ñaàu nhöõng naêm 50 cuûa theá kyû 20, ngöôøi ta ñaõ caûi tieán vôït vaø söû duïng maët vôït muùt xoáp. Loaïi vôït naøy maët vôït coù tính ñaøn hoài vaø löïc baät lôùn, toác ñoä boùng ñaùnh ñi nhanh neân thuaän lôïi cho caùch ñaùnh taán coâng. Naêm 1952 trong giaûi voâ ñòch boùng baøn theá giôùi vaän ñoäng vieân Nhaät Baûn laàn ñaàu tieân söû duïng loaïi vôït naøy vôùi caùch ñaùnh vuït boùng xa baøn keát hôïp vôùi di chuyeån nhanh ñaõ deã daøng giaønh ñöôïc 4 chöùc voâ ñòch vaø chuyeån öu theá trong moân boùng baøn sang chaâu AÙ. III.3. Trung Quoác vuøng leân Thaäp kyû 50 cuûa theá kyû 20 Trung Quoác ñaõ tham gia moät soá cuoäc thi ñaáu lôùn cuûa theá giôùi. Nhôø vieäc toång keát kinh nghieäm moät caùch nghieâm tuùc, naém thaät chaët vieäc huaán luyeän kyõ thuaät cô baûn, neân trình ñoä kyõ thuaät cuûa caùc vaän ñoäng vieân Trung Quoác naâng leân raát nhanh. Naêm 1959 giaønh ñöôïc chöùc voâ ñòch ñôn nam theá giôùi.Naêm 1961 giaønh ñöôïc chöùc voâ ñòch ñoàng ñoäi nam. Trong ba giaûi voâ ñòch boùng baøn theá giôùi laàn thöù 26, 27, 28, vaän ñoäng vieân Trung Quoác giaønh ñöôïc treân moät nöûa toång soá huy chöông vaøng. Trong thi ñaáu vôùi caùc ñoäi quoác teá, ñoäi Trung Quoác ñaõ giaønh öu theá aùp ñaûo, trôû thaønh moät cöôøng quoác boùng baøn ñöôïc caû theå giôùi thöøa nhaän. III.4. Cuïc dieän ñoái khaùng giöõa chaâu AÂu vaø chaâu AÙ Böôùc vaøo thaäp kyû 70, vaän ñoäng vieân chaâu AÂu qua nhieàu naêm thaêm doø, tìm kieám ñaõ saùng taïo ra 2 caùch ñaùnh tieân tieán laø caùch ñaùnh laáy taán coâng nhanh laø chính keát hôïp vôùi caét boùng voøng cung vaø caùch ñaùnh laáy caét boùng voøng cung laø chính keát hôïp vôùi taán coâng. Keát hôp chaët cheõ giöõa ñoä xoaùy vôùi toác ñoä, ñoàng thôøi söû duïng caùch ñaùnh taán coâng gaàn baøn cuõng coù nhöõng tieán boä vaø phaùt trieån môùi. Söï giao löu hoïc hoûi laãn nhau giöõa AÂu, AÙ ñaõ laøm cho kyõ thuaät, chieán thuaät cuûa moân boùng baøn ñaït ñöôïc trình ñoä môùi. Hieän nay caùc nöôùc nhö Thuïy Ñieån, Hungari, Nam Tö, Nga, Ñöùc v.v. cuûa chaâu AÂu vaø caùc nöôùc nhö Trung Quoác, Nhaät Baûn, Haøn Quoác, Trieàu Tieân .v.v cuûa chaâu AÙ trình ñoä thöïc löïc töông ñöông nhau. Do ñoù trong caùc cuoäc thi ñaáu quan troïng thöôøng raát khoù döï ñoaùn ñöôïc thaéng thua, söï caïnh tranh giöõa chaâu AÂu vaø chaâu AÙ ngaøy caøng trôû neân gay gaét. IV. CAÙC CUOÄC THI ÑAÁU BOÙNG BAØN QUOÁC TEÁ LÔÙN IV.1. Giaûi voâ ñòch boùng baøn theá giôùi Giaûi voâ ñòch boùng baøn theá giôùi (goïi taét laø thi ñaáu boùng baøn theá giôùi) laø cuoäc thi ñaáu quoác teá ñöôïc toå chöùc sôùm nhaát, coù aûnh höôûng lôùn nhaát vaø trình ñoä cao nhaát. Töø giaûi voâ ñòch boùng baøn theá giôùi laàn thöù nhaát naêm 1926 ñeán nay giaûi ñaõ toå chöùc ñöôïc 40 laàn, trong ñoù caùc nöôùc chaâu AÂu giaønh ñöôïc quyeàn toå chöùc 30 laàn. Hieän nay giaûi voâ ñòch boùng baøn theá giôùi coù 10 noäi dung ñoù laø: • Thi ñaáu ñoàng ñoäi nam • Thi ñaáu ñoàng ñoäi nöõ • Ñôn nam • Ñôn nöõ 3
4. • Ñoâi nam • Ñoâi nöõ • Ñoâi nam nöõ hoãn hôïp • Thi ñaáu caùc caây vôït xuaát saéc • Thi ñaáu an uûi ñaùnh ñôn nam nöõ khoâng coù thöôûng. • IV. 2. Cuùp boùng baøn theá giôùi Cuùp boùng baøn theá giôùi laø moät cuoäc thi ñaáu quan troïng do Lieân ñoaøn boùng baøn quoác teá toå chöùc, moãi naêm 1 laàn. Töø Cuùp laàn thöù nhaát naêm 1980 ñeán nay ñaõ toå chöùc ñöôïc 20 laàn. Cuùp boùng baøn theá giôùi qui ñònh chæ coù 16 vaän ñoäng vieân tham gia thi ñaáu. Tö caùch vaän ñoäng vieân tham gia Cuùp naøy laø: caùc vaän ñoäng vieân öu tuù theá giôùi do Lieân ñoaøn boùng baøn quoác teá coâng boá, caùc vaän ñoäng vieân voâ ñòch ñaùnh ñôn cuûa caùc chaâu luïc vaø voâ ñòch ñaùnh ñôn cuûa Lieân ñoaøn nöôùc ñaêng cai toå chöùc. Thi ñaáu chæ tieán haønh moät noäi dung ñaùnh ñôn nam. IV.3. Boùng baøn taïi ñaïi hoäi Olympic Taïi caùc kyø Ñaïi hoäi Olympic, moân boùng baøn laø moät trong caùc noäi dung thi ñaáu chính thöùc. Do ñoù caùc nöôùc ñeàu coù theå ñaêng kyù tham gia tranh chöùc voâ ñòch cuûa Ñaïi hoäi veà moân boùng baøn. IV.4. Giaûi voâ ñòch boùng baøn chaâu AÙ vaø Cuùp boùng baøn chaâu AÙ Ñaây laøø 2 cuoäc thi ñaáu boùng baøn quan troïng nhaát cuûa khu vöïc chaâu AÙ. Giaûi voâ ñòch boùng baøn chaâu AÙ coù töø naêm 1972 vaø cöù hai naêm toå chöùc 1 laàn. Ñeán nay ñaõ toå chöùc 14 laàn. Cuùp boùng baøn chaâu AÙ ñöôïc baét ñaàu naêm 1983, moãi naêm toå chöùc 1 laàn, ñeán nay ñaõ toå chöùc ñöôïc 17 laàn. Cuùp chaâu AÙ ñöôïc toå chöùc theo phöông thöùc cuùp boùng baøn theá giôùi, chæ thi ñaáu ñaùnh ñôn nam, nöõ. V. LÒCH SÖÛ PHAÙT TRIEÅN BOÙNG BAØN ÔÛ VIEÄT NAM Ñaàu theá kyû 20, boùng baøn phaùt trieån treân khaép caùc chaâu luïc. Naêm 1920 boùng baøn du nhaäp vaøo Vieät Nam. ÔÛ mieàn Baéc do thöông gia Hoa Kieàu, coøn ôû mieàn Nam do ngöôøi Phaùp mang ñeán. Naêm 1924 boùng baøn ñaõ coù maët ôû caùc thaønh phoá lôùn nhö Haø Noäi, Haûi Phoøng, Nam Ñònh, Hueá, Ñaø Naüng, Saøi Goøn. ÔÛ caû 3 mieàn Baéc Kyø, Trung Kyø. Nam Kyø ñaõ coù toå chöùc thi ñaáu. Naêm 1926 giaûi boùng baøn Baéc Kyø ñöôïc toå chöùc taïi gara oâtoâ phoá haøng Ñaäu - Haø Noäi. Thaùng 3 naêm 1938 laàn ñaàu tieân coù thi ñaáu boùng baøn quoác teá ôû Vieät Nam vaø Cöïu voâ ñòch theá giôùi Keâlenva-srabdos (Hunggari) cuõng tham gia. Ñoäi Vieät Nam coù 2 vaän ñoäng vieân laø Nguyeãn Ñình Thi (Nam Ñònh) vaø Lyù Ngoïc Sôn (Haø Noäi) tham gia. Moãi ñaáu thuû Vieät Nam ñaõ thaéng 1 vaùn. Naêm tieáp sau ñoù Vieät Nam cöû ñoäi boùng baøn tham gia thi ñaáu taïi Campuchia goàm 3 vaän ñoäng vieân: Lyù Ngoïc Sôn, Mai Duy Döôõng, Nguyeãn Ñình Thi. Lyù Ngoïc Sôn giaønh ñöôïc danh hieäu Voâ ñòch ñôn nam, Mai Duy Döôõng vaø Nguyeãn Ñình Thi giaønh ñöôïc danh hieäu voâ ñòch ñoâi nam. Naêm 1951 taïi Giaûi voâ ñòch boùng baøn theá giôùi laàn thöù 18 toå chöùc taïi Vieân (AÙo), ñoàng ñoäi nam cuûa Vieät Nam xeáp thöù 5 trong toång soá 27 ñoäi. Naêm 1952 taïi Giaûi voâ ñòch boùng baøn theá giôùi laàn thöù 19 toå chöùc taïi Bombay (AÁn Ñoä), ñoàng ñoäi nam cuûa Vieät Nam xeáp thöù 8 trong toång soá 19 ñoäi. 4
5. Naêm 1953 taïi Giaûi voâ ñòch boùng baøn chaâu AÙ, vaän ñoäng vieân Mai Vaên Hoøa cuûa Vieät Nam ñaõ giaønh chöùc voâ ñòch ñôn nam vaø cuøng vôùi Traàn Caûnh Ñöôïc ñoaït chöùc voâ ñòch ñoâi nam. Naêm 1954 taïi Giaûi voâ ñòch boùng baøn theá giôùi laàn thöù 21 toå chöùc taïi nöôùc Anh, ñoàng ñoäi nam cuûa Vieät Nam xeáp thöù 5 trong toång soá 24 ñoäi. Cuøng naêm l954 taïi AÙ vaän hoäi toå chöùc ôû Tokyo (Nhaät) moät laàn nöõa Mai Vaên Hoøa giaønh ñöôïc chöùc voâ ñòch ñôn nam laàn thöù hai, ñoäi Vieät Nam ñaõ thaéng ñöông kim voâ ñòch laø Nhaät Baûn vôùi tyû soá 5/3. Naêm 1957 taïi Giaûi voâ ñòch boùng baøn theá giôùi laàn thöù 24 ñöôïc toå chöùc ôû Thuïy Ñieån, vaän ñoäng vieân Mai Vaên Hoøa cuûa Vieät Nam ñöôïc xeáp thöù 8 theá giôùi. Ngaøy 23-5-1959 Hoäi boùng baøn nöôùc Vieät Nam Daân Chuû Coäng Hoøa (nay laø Lieân ñoaøn boùng baøn Vieät Nam) ra ñôøi vaø ñeán thaùng 2 naêm 1960 gia nhaäp lieân ñoaøn boùng baøn theá giôùi. Naêm 1959 taïi giaûi voâ ñòch boùng baøn theá giôùi laàn thöù 25 toå chöùc ôû Dooc Mun (Taây Ñöùc) ñoàng ñoäi nam xeáp thöù 3. Vaän ñoäng vieân Leâ Vaên Tieát laø haït gioáng thöù 6 cuûa theá giôùi. Cuõng naêm ñoù Leâ Vaên Tieát giaønh chöùc voâ ñòch ñôn nam trong cuoäc thi ñaáu quoác teá taïi Phaùp. Nhöõng naêm 1959, 1960, 1961, ñoäi boùng baøn Vieät Nam tham gia Giaûi boùng baøn höõu nghò giöõa caùc nöôùc XHCN ôû chaâu AÙ (Vieät - Trung - Trieàu - Moâng). Naêm 1966 tham döï Ganefo taïi Campuchia, ñoàng ñoäi nam vaø nöõ ñeàu xeáp thöù 3 . Thaùng 4 cuøng naêm taïi Giaûi boùng baøn quoác teá toå chöùc taïi Baéc Kinh, ñoàng ñoäi nam xeáp thöù 4, ñoàng ñoäi nöõ xeáp thöù 3. Thaùng 10-1970 thi ñaáu quoác teá taïi Bình Nhöôõng (Trieàu Tieân), ñoàng ñoäi nam Vieät Nam thaéng Rumani 5/1. Thaùng 8-1972 taïi giaûi boùng baøn chaâu AÙ toå chöùc taïi Baéc Kinh, ñoàng ñoäi nam vaø ñoàng ñoäi nöõ ñeàu xeáp thöù 4. Rieâng ñoäi nöõ xeáp thöù 3. Thaùng 4-1974 taïi Giaûi boùng baøn chaâu AÙ toå chöùc taïi Nhaät Baûn. ñoàng ñoäi nam xeáp thöù 5, ñoàng ñoäi nöõ xeáp thöù 6. Thaùng 5-1976 taïi Giaûi boùng baøn chaâu AÙ laàn thöù 3 toå chöùc ôû Trieàu Tieân, ñoàng ñoäi nam vaø ñoàng ñoäi nöõ ñeàu xeáp thöù 5. Naêm 1982 trong Ñaïi hoäi theå thao chaâu AÙ toå chöùc taïi AÁn Ñoä, ñoàng ñoäi nam xeáp thöù 9; ñoàng ñoäi nöõ xeáp thöù 7. Naêm 1989 taïi SEA Games laàn thöù 15 toå chöùc ôû Malayxia, ñoäi boùng baøn Vieät Nam giaønh 3 huy chöông baïc. Naêm 1990 taïi AÙ vaän hoäi, ñoàng ñoäi nam xeáp thöù 8, ñoàng ñoäi nöõ xeáp thöù 11. Naêm 1991 taïi SEA Games laàn thöù 16 toå chöùc ôû Philippines, ñoäi boùng baøn Vieät Nam giaønh ñöôïc 1 huy chöông vaøng, 1 baïc, 2 ñoàng. Naêm 1993 taïi SEA Games laàn thöù 17 toå chöùc ôû Singapore, ñoäi boùng baøn Vieät Nam giaønh 1 huy chöông baïc, 3 huy chöông ñoàng. Naêm 1994 taïi AÙ vaän hoäi, ñoàng ñoäi nam vaø nöõ xeáp thöù 10, ñoäi nam xeáp thöù 5. Naêm 1995 taïi SEA Games 18 toå chöùc ôû Thaùi Lan, ñoäi boùng baøn Vieät Nam giaønh 1 huy chöông vaøng, 1 baïc, 2 ñoàng. Naêm 1997 taïi SEA Games 19 toå chöùc ôû Inñoâneâxia, ñoäi boùng baøn Vieät Nam giaønh 1 huy chöông vaøng, 2 baïc, 3 ñoàng. Naêm 1999 taïi SEA Games toå chöùc ôû Bruney, ñoäi boùng baøn Vieät Nam giaønh 1 huy 5
6. chöông baïc, 3 huy chöông ñoàng. Naêm 2001 taïi SEA Games toå chöùc ôû Malaixia, vaän ñoäng vieân Vuõ Maïnh Cöôøng cuûa Vieät Nam laàn thöù 2 ñoaït HCV ñôn nam (laàn ñaàu ñoaït HCV taïi SEA Games 18). Hieän nay ñoäi tuyeån boùng baøn Vieät Nam ñang tích cöïc cuøng vôùi caùc ñoäi tuyeån theå thao khaùc cuûa nöôùc nhaø chuaån bò ñeå saün saøng tham gia thi ñaáu vaø quyeát taâm giaønh nhieàu huy chöông ôû SEA Games laàn thöù 22 seõ Toå chöùc taïi Vieät Nam vaøo naêm 2003. Qua thaønh tích thi ñaáu cuûa caùc vaän ñoäng vieân boùng baøn Vieät Nam taïi caùc giaûi thi ñaáu quoác teá cho thaáy, duø ñaït ñöôïc thaønh tích thi ñaáu quoác teá sôùm song nhòp ñoä phaùt trieån so vôùi caùc nöôùc coù neàn boùng baøn tieân tieán coù chieàu höôùng chaäm, chöa ñaùp öùng ñöôïc söï mong moûi cuûa caû nöôùc. Vôùi trình ñoä cuûa moân boùng baøn hieän nay chuùng ta cuõng coøn raát nhieàu ñoái thuû taïi caùc kyø SEA Games. Caùc vaän ñoäng vieân haøng ñaàu tuy ñaõ theå hieän ñöôïc phong caùch loái ñaùnh cuûa boùng baøn hieän ñaïi, nhöng trình ñoä kyõ, chieán thuaät vaø ñaëc bieät laø trình ñoä theå löïc coøn nhieàu haïn cheá. Neáu ñöôïc taäp luyeän moät caùch heä thoáng, khoa hoïc, hy voïng coù theå ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa ngaønh, coi moân boùng baøn laø moät trong nhöõng moân muõi nhoïn. 6
7. CHÖÔNG 2 TRI THÖÙC CÔ BAÛN CUÛA MOÂN BOÙNG BAØN I. BOÙNG Quaû boùng baøn ñöïôïc laøm töø chaát deûo, coù daïng hình caàu. Ñöôøng kính cuûa boùng tieâu chuaån laø 40 mm, troïng löôïng laø 2,5 gam. Trong thi ñaáu chính thöùc coù yeâu caàu nhaát ñònh ñoái vôùi löïc naûy vaø maøu saéc cuûa boùng. II. BAØN BOÙNG BAØN Baøn boùng hình chöõ nhaät, chieàu daøi 2,74 meùt, roäng 1,525 meùt, cao so vôùi maët ñaát laø 0,76 meùt, maët baøn phaûi song song vôùi maët phaúng ngang. Maët baøn cuûa baøn boùng noùi chung ñöôïc cheá taïo baèng goã, cuõng coù theå duøng caùc nguyeân lieäu khaùc nhöng duø duøng nguyeân lieäu gì ñeå laøm thì tieâu chuaån veà tính ñaøn hoài cuõng phaûi nhö nhau. Töùc laø boùng tieâu chuaån rôi töø ñoä cao 0,3 meùt xuoáng maët baøn phaûi naåy leân ñöôïc ñoä cao 0,23 meùt. III. LÖÔÙI BOÙNG BAØN Ñoä cao tieâu chuaån cuûa löôùi boùng baøn laø 15,25 cm vaø vuoâng goùc vôùi maët baøn. Löôùi boùng baøn chia baøn boùng thaønh hai nöûa baèng nhau. IV. VÔÏT BOÙNG BAØN Vôït boùng baøn: phaàn ñeá (hoaëc coát vôït) ñöôïc laøm baèng goã coøn maët vôït ñöôïc daùn moät lôùp muùt gai thuaän hoaëc muùt gai ngöôïc, kích thöôùc hình daùng vaø troïng löôïng khoâng haïn cheá. Coù hai loaïi vôït: vôït doïc vaø vôït ngang. Vaän ñoäng vieân döïa vaøo kyõ thuaät vaø caùch ñaùnh khaùc nhau maø löïa choïn söû duïng vôït coù tính naêng khaùc nhau. Vôït muùt gai thuaän (gai quay ra ngoaøi). Coù ñaëc ñieåm laø tính ñaøn hoài toát, ñaùnh boùng chaéc vaø toác ñoä nhanh, thích hôïp cho vaän ñoäng vieân taán coâng gaàn baøn. Vôït muùt gai ngöôïc coù ñaëc ñieåm laø khi ñaùnh boùng ñoä xoaùy maïnh thích hôïp cho vaän ñoäng vieân líp boùng ñöôøng cong vaø caét boùng. V. SAÂN THI ÑAÁU Saân thi ñaáu boùng baøn coù hình chöõ nhaät, chieàu daøi 14 meùt, chieàu roäng khoâng ñöôïc heïp hôn 7 meùt, ñoä cao cuûa daøn ñeøn chieáu saùng khoâng ñöôïc thaáp hôn 4 meùt. Trong thi ñaáu chính thöùc, xung quanh saân khoâng ñöôïc coù nguoàn aùnh saùng choùi, ñoàng thôøi maët saøn khoâng ñöôïc phuû maøu traéng ñeå traùnh aûnh höôûng ñeán vaän ñoäng vieân. VI. THÔØI GIAN ÑAÙNH BOÙNG Thôøi gian ñaùnh boùng laø chæ söï sôùm muoän cuûa vôït ñaùnh vaøo boùng. Noùi chung laø döïa vaøo caùc giai ñoaïn bay khaùc nhau cuûa boùng ñoái phöông ñaùnh sang baøn cuûa mình sau khi baät leân: thôøi kyø ñaàu boùng ñi leân, thôøi kyø cuoái boùng ñi leân, thôøi kyø cao ñieåm, thôøi kyø ñaàu ñi xuoáng vaø thôøi kyø cuoái ñi xuoáng (xem hình 1). 7
8. VII. GOÙC ÑOÄ MAËT VÔÏT Goùc ñoä maët vôït laø chæ goùc hình thaønh bôûi maët vôït vaø maët baøn. Do trong thi ñaáu vaän ñoäng vieân muoán lôïi duïng söï bieán ñoåi goùc ñoä cuûa maët vôït ñeå ñôõ hoaëc ñaùnh traû ñoái phöông nhaèm taïo ra nhöõng ñöôøng boùng coù tính naêng khaùc nhau neân goùc ñoä maët vôït thöôøng xuyeân bieán ñoåi. Hình 2 bieåu thò söï bieán ñoåi goùc ñoä maët vôït. VIII. ÑIEÅM TIEÁP XUÙC KHI ÑAÙNH BOÙNG Laø chæ söï tieáp xuùc cuûa vôït vaøo boùng khi ñaùnh boùng. Hình 3 bieåu thò: Soá 12 ñeán soá 1 laø phaàn treân boùng. Soá 1 ñeán soá 2 laø phaàn treân giöõa boùng, soá 3 laø giöõa boùng, soá 4 - 5 laø phaàn döôùi giöõa boùng vaø soá 6 laø phaàn döôùi boùng. IX. CAÙC KHAÂU ÑAÙNH BOÙNG Caùc khaâu trong ñaùnh boùng laø chæ caáu truùc ñoäng taùc ñaùnh boùng. Maëc daàu ñoäng taùc kyõ thuaät vaø phöông phaùp ñaùnh boùng baøn raát ña daïng phong phuù, nhöng caáu truùc ñoäng taùc laïi coù nhöõng qui luaät chung bao goàm caùc khaâu: löïa choïn vò trí tröôùc khi ñaùnh boùng, ñöa vôït vaø vung vôït ñoùn boùng, quyeát ñònh thôøi ñieåm ñaùnh vaøo boùng, vò trí tieáp xuùc boùng khi ñaùnh boùng, goùc ñoä maët vôït vaø phöông höôùng vung vôït, ñoäng taùc vung vôït theo ñaø sau khi ñaùnh boùng vaø trôû veà tö theá ban ñaàu. X. ÑOÄ XOAÙY CUÛA BOÙNG Trong quaù trình bay neáu boùng ñaùnh ñi xoaùy vôùi toác ñoä töông ñoái lôùn vaø coù tính chaát xoaùy roõ reät thì ñöôïc goïi laø boùng xoaùy. Ñoä xoaùy cuûa boùng khi ñaùnh laø moät trong nhöõng nhaân toá chuû yeáu goùp phaàn giaønh thaéng lôïi cuûa moân boùng baøn. Caùc loaïi kyõ thuaät chuû yeáu cuûa moân boùng baøn hieän ñaïi ñeàu khoâng taùch rôøi khoûi boùng xoaùy. Vì vaäy muoán ñaùnh boùng baøn taát thì caàn phaûi nghieân cöùu kyõ nguyeân lyù xoaùy cuûa boùng trong moân boùng baøn. X.1. Laøm theá naøo ñeå coù ñöôøng boùng ñi xoaùy 8
9. Trong thôøi ñieåm khi vôït tieáp xuùc boùng, neáu nhö phöông höôùng ñaùnh cuûa vôït ñi ñuùng qua taâm boùng, thì vôït taùc duïng vaøo boùng moät löïc F laøm cho boùng bò ñaùnh ñi khoâng coù ñoä xoaùy (xem hình 4, ghi chuù: ôû ñaây giaû ñònh laø boùng ñoái phöông ñaùnh sang khoâng xoaùy). Neáu nhö phöông höôùng ñaùnh cuûa vôït khoâng ñi ñuùng qua taâm boùng thì ngoaøi taùc ñoäng vaøo boùng vôùi löïc F’ coøn taïo ra moät löïc ma saùt laøm cho boùng xoaùy (xem hình 5). Trong hình: F laø toång hôïp löïc cuûa 2 löïc thaønh phaàn: F’ löïc taùc ñoäng, F” löïc ma saùt cuûa vôït vaøo boùng). X.2. Caùc loaïi xoaùy chuû yeáu Theo thoùi quen ngöôøi ta chia caùc loaïi xoaùy cô baûn cuûa boùng thaønh 3 loaïi chính laø: xoaùy leân, xoaùy xuoáng vaø xoaùy sang beân caïnh (xoay ngang). a. Xoaùy leân Khi ñaùnh vaøo boùng ngoaøi löïc ra tröôùc coøn taïo theâm löïc ma saùt cuûa vôït vôùi boùng theo höôùng töø döôùi leân laøm cho boùng ñi coù höôùng xoaùy leân treân (xem hình 6a). b. Xoaùy xuoáng Khi ñaùnh vaøo boùng ngoaøi löïc ra tröôùc coøn taïo theâm löïc ma saùt cuûa vôït vaøo boùng theo höôùng töø treân xuoáng döôùi. laøm cho boùng ñi coù höôùng xoaùy xuoáng döôùi (xem hình 6b). c. Xoaùy sang beân (xoaùy nghieâng) Khi ñaùnh vaøo boùng ngoaøi löïc ra tröôùc coøn taïo theâm löïc ma saùt giöõa vôït boùng theo höôùng sang traùi hoaëc sang phaûi laøm cho ñöôøng boùng ñi coù höôùng xoaùy sang beân. Trong ñoù löïc ma saùt ñöôïc saûn sinh ra giöõa vôït vaø boùng coù höôùng sang traùi seõ laøm cho boùng xoaùy beân traùi vaø ngöôïc laïi (xem hình 7). d. Xoaùy nghieâng leân, xoaùy nghieâng xuoáng Trong thöïc teá ñaùnh boùng thöôøng coøn ma saùt vaøo phía treân caïnh beân hoaëc phía döôùi caïnh beân cuûa boùng. Neáu ma saùt phía treân caïnh beân thì boùng xoaùy nghieâng leân treân, neáu ma saùt vaøo phía treân caïnh beân traùi boùng seõ taïo ra xoaùy leân beân traùi (nhö hình 8 (1); xoaùy xuoáng beân phaûi 8 (2); xoaùy leân beân phaûi 8 (3); xoaùy xuoáng beân traùi 8 (4). 9
10. e. Xoaùy thuaän (xuoâi) vaø xoaùy nghòch (ngöôïc) Ñaây laø hai loaïi xoaùy khoù xuaát hieän (khoù taïo ra ñöôïc) trong thöïc teá taäp luyeän vaø thi ñaáu. Phöông höôùng xoaùy naøy nhö hình 9 trong ñoù phaàn beân phaûi laø xoaùy thuaän (xuoâi), phaàn beân traùi laø xoaùy nghòch (ngöôïc). Maëc daàu hai loaïi ñöôøng boùng xoaùy naøy khoâng deã xuaát hieän, nhöng laïi thöôøng xuaát hieän hoãn hôïp vôùi caùc ñöôøng boùng xoaùy nghieâng, xoaùy leân, xoaùy xuoáng. Trong ñöôøng xoaùy nghieâng, xoaùy leân, xoaùy xuoáng thöôøng coù thaønh phaàn xoaùy thuaän vaø xoaùy nghòch. Vì vaäy trong boùng baøn hieän ñaïi ñöôøng xoaùy cuûa boùng khi ñaùnh coù theå phaân nhoû thaønh 26 loaïi (xem hình 10). Thuyeát minh 1. Xoaùy leân 2. Xoaùy leân nghòch 3. Xoaùy leân thuaän 4. Xoaùy xuoáng 5. Xoaùy xuoáng thuaän 6. Xoaùy xuoáng nghòch 7. Xoaùy nghieâng beân traùi 8. Xoaùy traùi thuaän 9. Xoaùy traùi nghòch 10. Xoaùy nghieâng phaûi 11. Xoaùy beân phaûi nghòch 12. Xoaùy beân phaûi thuaän 13. Xoaùy beân traùi 14. Xoaùy leân beân traùi thuaän 15. Xoaùy leân beân traùi nghòch 16. Xoaùy xuoáng beân phaûi 17. Xoaùy xuoáng beân phaûi nghòch 18. Xoaùy xuoáng beân phaûi thuaän 19. Xoaùy leân beân phaûi. 20. Xoaùy leân beân phaûi nghòch 21. Xoaùy leân beân phaûi thuaän 22. Xoaùy xuoáng beân traùi 23. Xoaùy xuoáng beân traùi thuaän 24. Xoaùy xuoáng beân traùi nghòch 25. Xoaùy thuaän 26. Xoaùy nghòch. X.3. Tính chaát cuûa boùng xoaùy Khi coù ñoä xoaùy, boùng seõ naûy treân baøn vaø baät trôû laïi töø maët vôït cuûa ñoái phöông khaùc haún so 10
11. vôùi khi boùng khoâng xoaùy. a. Ñaëc ñieåm bay cuûa boùng xoaùy Boùng khoâng xoaùy khi bay chæ chòu löïc caûn chính dieän cuûa khoâng khí (xem hình 11) neân toác ñoä bay giaûm daàn. Coøn boùng xoaùy trong khi bay laøm cho khoâng khí xung quanh quaû boùng hình thaønh doøng hoaøn löu (xoaùy troøn - xem hình 12 beân traùi). Nhö vaäy, trong khi boùng bay xoaùy ngoaøi löïc caûn chính dieän "X" ra coøn chòu aùp löïc “Y" vuoâng goùc vôùi höôùng bay cuûa boùng. * Ñaëc ñieåm bay cuûa boùng xoaùy leân Töø hình 12 coù theå thaáy roõ: Khi boùng xoaùy leân trong luùc bay phöông cuûa aùp löïc beân caïnh coù höôùng ñi xuoáng, neân boùng coù ñaëc ñieåm laø: taêng nhanh ñoä rôi xuoáng, taêng ñoä cong cuûa ñöôøng voøng cung, ruùt ngaén cöï ly cuûa boùng ñaùnh ra, giaûm bôùt thôøi gian treân khoâng cuûa boùng. Vì vaäy toác ñoä boùng xoaùy leân nhanh thì ñoä cong lôùn, tyû leä boùng toát cao (xem hình 13 - ñöôøng voøng cung a). Ñöôøng cong b laø ñöôøng bay cuûa boùng khoâng xoaùy. * Ñaëc ñieåm bay cuûa boùng xoaùy xuoáng Khi boùng bay xoaùy xuoáng thì aùp löïc beân caïnh cuûa doøng khí löu coù höôùng ñi leân. Vì vaäy ñaëc ñieåm bay cuûa loaïi boùng naøy laø: giaûm toác ñoä rôi xuoáng cuûa boùng, giaûm ñoä cong cuûa ñöôøng voøng cung, keùo daøi thôøi gian bay cuûa boùng laøm taêng cöï ly cuûa boùng ñaùnh ra. Do ñöôøng voøng cung cuûa boùng xoaùy xuoáng khoâng toát, khi toác ñoä nhanh deã bay ra ngoaøi baøn (xem hình 14, ñöôøng cong a). Nhöng boùng xoaùy xuoáng coù toác ñoä chaäm (nhö khi caét boùng vaø goø boùng) thì laïi töông ñoái vöõng vaø chaéc boùng (xem hình 14 ñöôøng cong b). 11
12. * Ñaëc ñieåm bay cuûa boùng xoaùy nghieâng AÙp löïc beân caïnh cuûa doøng khí löu khi boùng xoaùy nghieâng beân traùi höôùng sang beân phaûi (xem hình 15 ñöôøng cong g), coøn aùp löïc beân caïnh cuûa doøng khí löu khi boùng xoaùy nghieâng beân phaûi höôùng sang beân traùi (xem hình 15 ñöôøng cong h). Chuù yù: Phaûi vaø traùi ôû ñaây laáy höôùng ñaùnh boùng xoaùy laøm chuaån, caùc phaàn sau seõ khoâng giaûi thích veà phaûi traùi nöõa. * Ñaëc ñieåm bay cuûa boùng xoaùy nghieâng leân, xoaùy nghieâng xuoáng Boùng xoaùy nghieâng leân, xuoáng laø toång hôïp cuûa xoaùy nghieâng vôùi xoaùy leân hoaëc xoaùy xuoáng. Do vaäy trong khi bay chuùng vöøa coù ñaëc ñieåm cuûa boùng xoaùy nghieâng vöøa coù ñaëc ñieåm cuûa boùng xoaùy leân hoaëc xoaùy xuoáng. Ví duï: Boùng xoaùy nghieâng beân traùi, trong luùc bay, ngoaøi ñaëc ñieåm bay cuûa boùng xoaùy leân ra, coøn coù höôùng cong sang beân phaûi. b. Ñaëc ñieåm baät baøn cuûa boùng xoaùy * Ñaëc ñieåm baät baøn cuûa boùng xoaùy leân Khi rôi chaïm maët baøn, do taùc duïng laên ra tröôùc cuûa thaân boùng, laøm cho toác ñoä sau khi baät leân taêng nhanh neân coù xu theá lao ra tröôùc (xem hình 16 ñöôøng cong a). Cöôøng ñoä xoaùy leân cuûa boùng caøng lôùn, thì xu theá lao tröôùc cuõng caøng maïnh. Löïc naøy cuûa boùng ñöôïc goïi laø löïc lao tröôùc. * Ñaëc ñieåm baät baøn cuûa boùng xoaùy xuoáng Khi chaïm maët baøn do taùc duïng cuûa thaân boùng laên ra sau, neân toác ñoä cuûa boùng sau khi baät leân seõ chaäm laïi, thieáu söùc lao ra tröôùc (xem hình 17 ñöôøng voøng cung b) thöôøng laøm cho ñoái phöông khoù coù theå duøng söùc maïnh ñeå ñaùnh vaøo boùng. * Ñaëc ñieåm baät baøn cuûa boùng xoaùy nghieâng Khi chaïm baøn, do ñieåm ñaàu truïc quay cuûa boùng tieáp xuùc 12
13. maët baøn (xem hình 18) khoâng coù taùc duïng laên, neân ñaëc ñieåm baät baøn gioáng vôùi boùng khoâng xoaùy. Nhöng trong thöïc teá ñaùnh boùng, boùng xoaùy nghieâng thöôøng thöôøng laïi coù caû thaønh phaàn xoaùy thuaän hoaëc xoaùy nghòch. Do xoaùy thuaän vaø xoaùy nghòch thöôøng laáy vò trí coù toác ñoä xoaùy lôùn nhaát ôû ngoaøi thaân boùng ñeå tieáp xuùc vaøo maët baøn (Hình 19) neân coù ñoä baät baøn nghieâng veà moät beân roõ reät: Boùng xoaùy thuaän sau khi baät baøn seõ lao sang beân phaûi, coøn boùng xoaùy nghòch sau khi baät baøn seõ lao sang beân traùi. Vì vaäy boùng xoaùy nghieâng coù keøm theo thaønh phaàn xoaùy thuaän hoaëc nghòch, sau khi baät baøn coù khaû naêng baät sang phía beân. Ví duï nhö khi giao boùng xoaùy nghieâng traùi hoaëc khi goø boùng xoaùy nghieâng beân traùi trong baøn, vôït ñaùnh vaøo phaàn giöõa döôùi cuûa boùng. Nhö vaäy boùng ñaùnh ra coù thaønh phaàn xoaùy thuaän, sau khi boùng chaïm maët baøn ñoái phöông baät leân seõ hôi queïo sang beân phaûi (xem hình 20). Ngöôïc laïi, khi giao boùng xoaùy nghieâng phaûi thì sau khi boùng rôi chaïm maët baøn ñoái phöông seõ baät baøn queïo sang beân traùi laøm taêng theâm ñoä khoù cho ñoái phöông khi ñaùnh traû. * Ñaëc ñieåm baät baøn cuûa boùng xoaùy nghieâng leân vaø xoaùy nghieâng xuoáng Boùng xoaùy nghieâng leân (hoaëc xoaùy nghieâng xuoáng) sau khi rôi xuoáng chaïm maët baøn ngoaøi löïc lao ra tröôùc cuûa boùng xoaùy leân (hoaëc coù söï giaûm chaäm toác ñoä sau khi baät baøn cuûa boùng boùng xoaùy xuoáng), neáu nhö coù keøm theo thaønh phaàn xoaùy thuaän hoaëc xoaùy nghòch thì seõ coù khaû naêng baät baøn sang phía beân. ÔÛ möùc ñoä nhaát ñònh, phöông höôùng baät sang beân caïnh cuûa noù moïi ngöôøi coù theå döïa vaøo phaàn giôùi thieäu ôû treân ñeå suy ra. c. Ñaëc ñieåm baät trôû laïi treân maët vôït cuûa boùng xoaùy * Ñaëc ñieåm baät trôû laïi treân maët vôït cuûa boùng xoaùy leân Khi tieáp xuùc vôùi maët vôït cuûa ñoái phöông boùng xoaùy leân seõ laên leân phía treân vaø baät trôû laïi theo höôùng leân treân laøm cho boùng ñoái phöông ñaùnh traû deã bò quaù cao, thaäm chí boùng ra khoûi baøn. Vì vaäy khi duøng caùc phöông phaùp ñaùnh traû boùng xoaùy leân ñoøi hoûi phaûi ñieàu chænh hình vôït (goùc ñoä) ñoàng thôøi taêng söùc maïnh xuoáng döôùi ñeå trieät tieâu löïc baät leân treân cuûa boùng xoaùy leân. * Ñaëc ñieåm baät trôû laïi treân maët vôït cuûa boùng xoaùy xuoáng Khi tieáp xuùc vôùi maët vôït cuûa ñoái phöông boùng xoaùy xuoáng seõ laên xuoáng phía döôùi vaø baät trôû laïi theo höôùng xuoáng döôùi, laøm cho boùng ñoái phöông ñaùnh traû laïi deã chuùc löôùi. Vì vaäy khi duøng caùc phöông phaùp ñaùnh traû boùng xoaùy xuoáng ñoøi hoûi phaûi ñieàu chænh goùc ñoä maët vôït, ñoàng thôøi taêng löïc leân treân ñeå trieät tieâu löïc chuùc xuoáng döôùi cuûa boùng xoaùy xuoáng. * Ñaëc ñieåm baät trôû laïi treân maët vôït cuûa boùng xoaùy nghieâng Khi tieáp xuùc vôùi maët vôït cuûa ñoái phöông boùng xoaùy nghieâng seõ laên veà moät phía (xoaùy nghieâng traùi seõ laên veà phía traùi, xoaùy nghieâng phaûi seõ laên sang phaûi), neân baén leäch sang 1 13
14. beân deã laøm cho ñoái phöông ñôõ boùng ra ngoaøi baøn. Do vaäy khi ñaùnh traû boùng xoaùy nghieâng caàn ñieàu chænh maët vôït, laøm cho maët vôït nghieâng veà phía ngöôïc laïi vôùi höôùng leäch sang beân cuûa boùng xoaùy nghieâng. Ví duï: Ñôõ boùng xoaùy nghieâng traùi, maët vôït caàn nghieâng veà beân phaûi cuûaï ñoái phöông. Ñoàng thôøi taêng thích ñaùng löïc ngöôïc höôùng vôùi höôùng baén leäch sang beân cuûa boùng xoaùy nghieâng. Do ñoù khi ñaùnh traû boùng xoaùy nghieâng traùi caàn taêng thích ñaùng löïc veà phía beân phaûi cuûa ñoái phöông ñeå trieät tieâu löïc baén leäch sang beân cuûa noù. * Ñaëc ñieåm baät trôû laïi treân maët vôït cuûa boùng xoaùy nghieâng leân vaø xoaùy nghieâng xuoáng Cuõng caùch phaän tích töông töï, boùng xoaùy nghieâng leân beân traùi, treân maët vôït cuûa ñoái phöông cuõng baén leäch leân treân phía beân traùi. Coøn boùng xoaùy nghieâng xuoáng cuõng baén leäch xuoáng phía döôùi beân phaûi. Cuõng caùch suy luaän nhö treân ñoái vôùi caùc kieåu xoaùy coøn laïi. * Phaân khu vöïc treân beà maët boùng xoaùy Khi boùng xoaùy, möùc ñoä baät leân khaùc thöôøng treân maët baøn vaø möùc ñoä baén leäch sang beân treân maët vôït ñoái phöông ñeàu tyû leä thuaän vôùi toác ñoä xoaùy ôû vò trí boùng tieáp xuùc vôùi maët baøn vaø maët vôït. Ñeå thuaän lôïi cho ngöôøi hoïc vaø nghieân cöùu, chuùng toâi ñem 2 nöûa maët ngoaøi cuûa boùng xoaùy (laáy giôùi haïn laø quó ñaïo vaän ñoäng cuûa vò trí beà maët boùng xoaùy coù toác ñoä lôùn nhaát), moãi nöûa beà maët cuûa boùng phaân thaønh 4 khu vöïc (xem hình 21). Treân hình 22 chuùng ta coù theå quan saùt caùc khu vöïc noùi treân töø phiùa beân. Coøn caùc vuøng ôû treân ñöôøng kính ôû vò trí taâm boùng coù theå xem hình 23. 1. Khu vöïc xoaùy nhanh nhaát laø khu vöïc maø ôû ñoù coù toác ñoä quay lôùn nhaát. Neáu boùng xoaùy nghieâng tieáp xuùc vaøo maët baøn ñoái phöông khu vöïc naøy seõ baät sang moät beân vôùi toác ñoä nhanh vaø ñoät ngoät. Khi ñaùnh traû boùng xoaùy neáu ñaùnh vaøo khu vöïc naøy seõ deã bò "aên xoaùy" nhaát (Ñôõ boùng xoaùy bò hoûng goïi laø “aên xoaùy"). 2. Khu vöïc xoaùy nhanh: laø khu vöïc maø ôû ñoù toác ñoä quay nhanh song chaäm hôn ôû khu vöïc 1. Neáu boùng xoaùy nghieâng tieáp xuùc vaøo maët baøn cuûa ñoái phöông ôû khu naøy boùng seõ baät sang phía beân roõ reät. Khi ñaùnh traû boùng xoaùy, neáu ñaùnh vaøo khu vöïc naøy vaãn bò "aên xoaùy". 3. Khu vöïc xoaùy yeáu: laø khu vöïc maø ôû ñoù toác ñoä quay töông ñoái nhoû. Neáu boùng xoaùy tieáp 14
15. xuùc maët baøn cuûa ñoái phöông ôû khu vöïc naøy thì hieän töôïng boùng baät sang phía beân khoâng roõ laém. Khi ñaùnh traû neáu ñaùnh vaøo khu vöïc naøy noùi chung khoâng deã bò "aên xoaùy". 4. Khu vöïc xoaùy raát yeáu (chaäm): laø khu vöïc maø ôû ñoù toác ñoä nhoû. Neáu boùng xoaùy nghieâng tieáp xuùc maët baøn cuûa ñoái phöông ôû khu naøy thì boùng seõ baät sang phía beân raát yeáu. Khi ñaùnh traû neáu coù khaû naêng thì toát nhaát laø ñaùnh vaøo khu naøy ñeå khoâng bò taùc duïng xoaùy cuûa boùng vaøo maët vôït laøm cho boùng baén leäch ra ngoaøi baøn. XI. TOÁC ÑOÄ CUÛA BOÙNG Toác ñoä ñaùnh boùng (nhanh) laø moät trong nhöõng nhaân toá chuû yeáu ñeå giaønh thaéng lôïi trong moân boùng baøn, taïo ra cô hoäi chuû ñoäng trong ñaäp vuït taán coâng laøm cho ñoái phöông khoâng kòp trôû tay ñeå giaønh ñieåm tröïc tieáp. Trong vaät lyù, toác ñoä chuyeån ñoäng cuûa moät vaät ñöôïc xaùc ñònh bôûi quaõng ñöôøng maø noù ñi ñöôïc trong 1 ñôn vò thôøi gian. Nhö vaäy trong 1 ñôn vò thôøi gian quaõng ñöôøng ñi ñöôïc caøng daøi thì toác ñoä caøng nhanh. Toác ñoä trong moân boùng baøn laø chæ möùc ñoä nhanh, chaäm veà thôøi gian bay cuûa boùng vaø thôøi gian giöõa caùc laàn ñaùnh boùng. Thôøi gian bay cuûa boùng treân khoâng vaø thôøi gian giöõa caùc laàn ñaùnh boùng ngaén ñöôïc goïi laø toác ñoä nhanh, ví duï nhö: ñaåy boùng nhanh, vaåy boùng nhanh, taán coâng nhanh; ngöôïc laïi, seõ goïi laø toác ñoä chaäm nhö caét, ñaäp boùng cao, xa baøn Vì vaäy muoán naâng cao toác ñoä boùng baøn, caàn phaûi ruùt ngaén caû thôøi gian giöõa caùc laàn ñaùnh boùng vaø thôøi gian bay cuûa boùng sau khi boùng ñaùnh khoûi tay. XII. SÖÙC MAÏNH ÑAÙNH BOÙNG Söùc maïnh ñaùnh boùng cuõng laø moät trong nhöõng nhaân toá chuû yeáu goùp phaàn giaønh thaéng lôïi trong moân boùng baøn. Ngöôøi ñaùnh duøng söùc maïnh lôùn thì khi gaëp cô hoäi chæ caàn 1 laàn quaät vôït ñaõ giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà, ngöôïc laïi ngöôøi söû duïng söùc maïnh yeáu, khi gaëp cô hoäi thöôøng phaûi taán coâng lieàn maáy quaû cuõng khoâng giaønh ñöôïc phaàn thaéng, ñaønh boû lôõ cô hoäi toát. Noùi chung söû duïng toát söùc maïnh trong ñaùnh boùng coù theå taïo ñöôïc söï uy hieáp raát lôùn ñoái vôùi ñoái phöông; deã chieám öu theá trong ñaùnh boùng. Trung Quoác laø nöôùc töø tröôùc ñeán giôø luoân coi troïng söùc maïnh trong ñaùnh boùng vaø coi noù nhö moät tieâu chí quan troïng ñeå nghieân cöùu tìm hieåu coâng cô baûn cuûa vaän ñoäng vieân loaïi hình taán coâng vaø ñaùnh giaù trình ñoä cao thaáp cuûa kyõ thuaät ñaùnh boùng. Toác ñoä söùc maïnh trong ñaùnh boùng chuû yeáu ñöôïc quyeát ñònh bôûi toác ñoä vung vôït (ôû thôøi ñieåm) ñaùnh vaøo boùng lôùn hay nhoû. Vì vaäy muoán coù toác ñoä toát trong ñaùnh boùng caàn phaûi naâng cao caùc toá chaát theå löïc nhö: toá chaát toác ñoä, toá chaát söùc maïnh (ñaëc bieät laø söùc maïnh boät phaùt ñaùnh vaøo boùng) vaø naêng löïc phoái hôïp duøng söùc nhòp nhaøng cuûa toaøn thaân. XIII. ÑÖÔØNG BAY VOØNG CUNG CUÛA BOÙNG Trong quaù trình bay trong khoâng khí, do boùng chòu taùc duïng cuûa söùc huùt troïng tröôøng maø taïo thaønh moät ñöôøng bay hình cong voøng cung. Chuùng ta goïi noù laø ñöôøng bay voøng cung cuûa boùng. Do vò trí tieáp xuùc khi ñaùnh vaøo boùng phaàn lôùn thaáp hôn maët löôùi, neân ñöôøng bay voøng cung cuûa boùng toát phaûi ñaûm baûo ñieàu kieän ñeå boùng bay qua löôùi vaø rôi xuoáng baøn cuûa ñoái phöông, vôùi ñoä cao vaø ñieåm rôi cuûa boùng thích hôïp; ñoàng thôøi phaûi taêng ñöôïc ñoä khoù khi ñaùnh traû ñoái phöông. Trong hình 24 bieåu thò: ñoä cao “h” cuûa ñöôøng voøng cung caàn phaûi vöôït qua ñoä cao maët löôùi, ñöôøng bay thaúng cuûa boùng “S” ñaûm baûo ñieåm rôi cuûa boùng trong maët baøn cuûa ñoái phöông. 15
16. Ñoä cao ñöôøng bay voøng cung cuûa boùng caàn phaûi cao hôn maët löôùi nhöng laïi khoâng ñöôïc quaù cao ñeå taïo ra cô hoäi thuaän lôïi cho ñoái phöông taán coâng. Ñoä cao ñöôøng bay voøng cung cuûa boùng ñöôïc quyeát ñònh bôûi höôùng ñaùnh vaø toác ñoä boùng sau khi rôøi khoûi vôït (cuõng ñöôïc goïi laø"toác ñoä ra khoûi tay”). Toác ñoä bay cuûa boùng caøng nhanh, thì ñoä cong cuûa ñöôøng bay voøng cung seõ caøng nhoû, ñöôøng baén thaúng caøng daøi; ngöôïc laïi ñoä cong cuûa ñöôøng bay voøng cung seõ caøng lôùn, ñöôøng baén thaúng caøng ngaén. Trong moân boùng baøn ñöôøng baén thaúng cuûa boùng khoâng ñöôïc quaù daøi hoaëc quaù ngaén, bôûi vì neáu quaù daøi thì boùng seõ ra ngoaøi, coøn quaù ngaén thì boùng khoâng qua löôùi. Moät ñieàu caàn löu yù laø khi boùng xoaùy leân coù theå laøm cho ñoä cong cuûa ñöôøng bay voøng cung lôùn theâm, ñöôøng baén thaúng ngaén laïi, coøn boùng xoaùy xuoáng thì ngöôïc laïi. XIV. ÑÖÔØNG ÑAÙNH BOÙNG Ñöôøng ñaùnh boùng cuûa boùng baøn laø chæ ñöôøng bay cuûa boùng treân khoâng so vôùi maët baøn boùng. Theo thoùi quen laáy phöông höôùng vaø vò trí ñöùng bình thöôøng cuûa ngöôøi ñaùnh boùng laøm chuaån, coù theå chia thaønh 5 ñöôøng boùng cô baûn (xem hình 25). Trong thi ñaáu neáu vaän ñoäng vieân gioûi veà vieäc thay ñoåi ñöôøng boùng, coù theå ñieàu ñoäng ñöôïc ñoái phöông phaûi chaïy lieân tuïc sang traùi, sang phaûi ñôõ boùng, ñoàng thôøi buoäc ñoái phöông phaûi ñaùnh boùng thay ñoåi thuaän tay vaø traùi tay. Ñöôøng cheùo beân phaûi coøn goïi laø ñöôøng cheùo thuaän tay. Ñöôøng thaúng beân phaûi coøn goïi laø ñöôøng thaúng thuaän tay. Ñöôøng cheùo beân traùi coøn goïi laø ñöôøng cheùo traùi tay. Ñöôøng thaúng beân traùi coøn goïi laø ñöôøng thaúng traùi tay. Ñöôøng thaúng trung loä coøn goïi laø boùng theo thaân trung loä. XV. ÑIEÅM RÔI CUÛA BOÙNG Ñieåm rôi cuûa boùng laø chæ ñieåm chaïm cuûa boùng treân maët baøn boùng. Trong thi ñaáu neáu bieát vaän duïng toát ñöôøng boùng, chuû ñoäng ñieàu chænh hôïp lyù ñieåm rôi cuûa boùng, thì coù theå taêng theâm ñoä khoù buoäc ñoái phöông phaûi chaïy sang phaûi, traùi, leân xuoáng, tröôùc sau laøm phaù vôõ yù ñoà chieán thuaät cuûa ñoái phöông. 16
17. CHÖÔNG 3 KYÕ THUAÄT CÔ BAÛN CUÛA MOÂN BOÙNG BAØN I. KYÕ THUAÄT CAÀM VÔÏT I.1. Taàm quan troïng cuûa caàm vôït Kyõ thuaät caàm vôït laø moät trong nhöõng kyõ thuaät nhaäp moân cuûa vaän ñoäng vieân boùng baøn. Kyõ thuaät caàm vôït toát coù theå naâng cao tính linh hoaït cuûa baøn tay, caùnh tay vaø coå tay, taïo cô sôû toát cho vieäc naâng cao kyõ thuaät sau naøy. Ngöôïc laïi neáu kyõ thuaät caàm vôït khoâng toát thì khoâng chæ aûnh höôûng tôùi linh hoaït cuûa baøn tay, caùnh tay, coå tay maø coøn laøm cho ñoäng taùc ñaùnh boùng khoâng chuaån xaùc aûnh höôûng ñeán vieäc naâng cao kyõ thuaät vaø duøng söùc khi ñaùnh boùng. Vì vaäy ngöôøi baét ñaàu hoïc ñaùnh boùng baøn tröôùc heát phaûi hoïc toát kyõ thuaät caàm vôït. II.2. Phöông phaùp caàm vôït Phöông phaùp caàm vôït coù 2 kieåu chính laø: caàm vôït doïc vaø caàm vôït ngang. Caàm vôït doïc coù öu ñieåm laø ñaåy chaën traùi tay toát, tieän cho phoái hôïp ñaåy traùi coâng phaûi, taán coâng boùng trong baøn töông ñoái linh hoaït. Vì vaäy phaàn ñoâng moïi ngöôøi chæ söû duïng ñaùnh boùng maët thuaän cuûa vôït doïc. Caùch caàm vôït naøy trong khi ñaùnh boùng coù theå thöïc hieän luaân phieân giöõa thuaän tay vaø traùi tay nhanh, ñaây laø phöông phaùp caàm vôït truyeàn thoáng cuûa Trung Quoác vaø Nhaät Baûn. Caùch caàm vôït ngang thích hôïp vôùi coâng boùng 2 beân maët vôït traùi vaø phaûi, caét boùng, líp boùng ñöôøng voøng cung traùi tay, phaïm vi quaùn xuyeán töông ñoái lôùn, ñaây laø phöông phaùp caàm vôït truyeàn thoáng cuûa chaâu AÂu. a. Caùch caàm vôït doïc Gioáng nhö caàm buùt vieát chöõ, ngoùn caùi vaø ngoùn troû taïo thaønh hình goïng kìm keïp chaët vôït, 3 ngoùn coøn laïi cong töï nhieân vaø aùp saùt vaøo maët sau cuûa vôït. * Caùch caàm vôït doïc loaïi hình taán coâng nhanh Laøm cho chuoãi vôït aùp saùt treân ngaøm tay (ngaøm tay naèm giöõa ngoùn caùi vaø ngoùn troû vaø saùt vôùi baøn tay), caïnh phaûi cuûa chuoâi vôït aùp saùt vuøng ñoát thöù 3 cuûa ngoùn troû, ñoát thöù nhaát cuûa ngoùn caùi aùp chaët vaøo vai traùi cuûa vôït, ñoát thöù hai cuûa ngoùn troû eùp chaët vai phaûi cuûa vôït. Khôùp thöù nhaát cuûa ngoùn caùi vaø ñoát thöù nhaát, thöù hai cuûa ngoùn troû taïo thaønh hình goïng kìm quaëp ra phía tröôùc cuûa vôït. Khoaûng caùch giöõa ñaàu ngoùn troû vaø ngoùn caùi khoaûng 1 - 2 cm. Ba ngoùn coøn laïi gaäp laïi töï nhieân choàng leân nhau vaø choáng giöõ phía sau vôït baèng ñoát thöù nhaát vaø ñoát thöù hai cuûa ngoùn giöõa (xem hình 26). Phöông phaùp caàm vôït naøy thích hôïp cho ñaùnh taán coâng nhanh baèng vôït maët muùt daùn thuaän. Ñoä linh hoaït cuûa coå tay vaø ngoùn tay seõ toát hôn caùch caàm vôït ngang. Khi taán coâng thuaän tay ngoùn caùi aán vôït, ngoùn troû thaû loûng, ngoùn uùt vaø ngoùn khoâng teân hoã trôï ngoùn giöõa choáng giöõ vôït phaùt löïc. Khi ñaåy chaën traùi tay, ngoùn troû aán vôït, ngoùn caùi töông ñoái thaû loûng, ngoùn uùt vaø ngoùn khoâng teân hoã trôï ngoùn giöõa choáng giöõ vôït phaùt löïc. * Caùch caàm vôït doïc loaïi hình líp boùng Laøm cho chuoâi vôït aùp saùt vaøo ngaøm tay, ñoát thöù nhaát ngoùn caùi vaø ñoát thöù 2 ngoùn troû eùp khoùa vai vôït, ñoát thöù nhaát cuûa ngoùn caùi aùp chaët caïnh traùi cuûa chuoâi vôït ôû phía tröôùc, ngoùn troû quaëp chaët chuoâi vôït vaø cuøng vôùi ngoùn caùi taïo thaønh voøng troøn. Ba ngoùn coøn laïi hôi duoãi thaúng töï nhieân choàng leân nhau ôû sau vôït, do ñoát thöù nhaát cuûa ngoùn giöõa choáng giöõ sau vôït (xem hình 27). 17
18. Caùch caàm vôït loaïi naøy thích hôïp nhaát vôùi caùch ñaùnh loaïi hình líp boùng maët muùt ngöôïc (gai uùp vaøo trong), loaïi hình caàm vôït naøy ñeå coá ñònh coù theå laøm cho caúng tay, baøn tay, coå tay vôùi boùng taïo thaønh moät ñöôøng thaúng, phaùt huy ñaày ñuû söùc maïnh coå tay vaø caúng tay. Khi líp boùng thuaän tay, ngoùn caùi duøng söùc eùp vaøo vôït, ngoùn khoâng teân vaø ngoùn uùt phoái hôïp vôùi ngoùn giöõa duøng söùc choáng giöõ vôït. Khi ñaåy chaën boùng, ngoùn caùi thaû loûng ngoùn troû duøng löïc eùp vaøo vôït, ngoùn khoâng teân vaø ngoùn uùt cuõng hoã trôï ngoùn giöõa duøng söùc choáng giöõ vôït. * Caùch caàm vôït doïc caét boùng Ngoùn caùi cong aùp saùt beân traùi chuoâi vôït hôi duøng söùc aán xuoáng, 4 ngoùn coøn laïi hôi xoøe ra vaø duoãi thaúng töï nhieân ñôõ maët phía sau cuûa vôït (xem hình 28). Caùch caàm vôït loaïi naøy thích hôïp khi duøng cho caét boùng, phaïm vi quaùn xuyeán boùng thuaän tay vaø traùi tay ñeàu töông ñoái roäng. Khi caét boùng thuaän tay, ñöa vôït hôi nghieâng ra sau giaûm thieåu löïc lao tröôùc cuûa boùng ñeán. Khi caét boùng traùi tay 4 ngoùn phía sau vôït hôi quaëp laïi, ñaàu tieân laøm cho chuoâi vôït chuùc xuoáng döôùi, sau ñoù vung vôït caét boùng. Khi taán coâng hoaëc ñaåy, chaën boùng caàn di chuyeån ngoùn troû ñeán caïnh sau cuûa chuoâi vôït ñoåi thaønh phöông phaùp caàm vôït taán coâng. b. Caùch caàm vôït ngang Ngoùn caùi cong töï nhieân aùp saùt chuoâi vôït ôû phía tröôùc, ngoùn troû ôû sau; ba ngoùn coøn laïi caàm laáy chuoâi vôït moät caùch töï nhieân. * Caùch caàm vôït ngang loaïi hình caét boùng taán coâng Ngoùn caùi ôû phía tröôùc cong töï nhieân aùp saùt chuoâi vôït, ngoùn troû ôû sau vôït duoãi cheách töï nhieân aùp saùt maët vôït, vai vôït döïa nheï vaøo hoå khaåu vaø ñoát thöù 2 cuûa ngoùn giöõa. Caùc ngoùn tay khaùc naém chuoâi vôït moät caùch töï nhieân (xem hình 29). Caùch caàm vôït loaïi naøy thích hôïp nhaát ñoái vôùi caùch ñaùnh loaïi hình keát hôïp caét boùng vôùi taán coâng. Caùch caàm vôït ñôn giaûn maëc daàu neáu so vôùi caùch caàm vôït doïc thì tính linh hoaït cuûa baøn tay, ngoùn tay, coå tay tuy coù bò haïn cheá nhaát ñònh, nhöng deã phaùt huy taùc duïng xoay ngoaøi vaø xoay trong cuûa caùnh tay vaø coå tay. Khi taán coâng boùng thuaän tay, ngoùn troû coù theå hôi di ñoäng leân treân taïo thuaän lôïi cho eùp giöõ vôït vaø phaùt löïc.Taán coâng boùng traùi tay vaø taït nhanh, ngoùn caùi coù theå di chuyeån leân treân moät chuùt, nhö vaäy seõ coù lôïi cho vieäc giöõ eùp vôït vaø phaùt löïc. Khi caét boùng thuaän, traùi tay, vò .trí cuûa ngoùn tay cô baûn khoâng coù söï thay ñoåi. 18
19. * Caùch caàm vôït ngang loaïi hình laán coâng (ñaäp vuït) Ngoùn caùi duoãi cheách töï nhieân, aùp saùt maët vôït, ngoùn troû duoãi cheách töï nhieân aùp saùt phía sau vôït, duøng ñoát thöù nhaát cuûa ngoùn troû choáng giöõ vôït, ñaàu vôït hôi cheách leân treân (xem hình 30). Caùch caàm vôït loaïi naøy thích hôïp nhaát vôùi caùch ñaùnh loaïi hình líp boùng vaø taán coâng nhanh. Neáu so saùnh vôùi caùch caàm vôït loaïi hình caét boùng taán coâng thì caùch caàm vôït naøy töông ñoái oån ñònh. Ñieàu caàn noùi roõ theâm laø: caùch caàm vôït ngang laïi coù theå phaân ra thaønh caàm saâu vaø caàm noâng. Ngöôøi caàm vôït maø hoå khaåu tay naèm saùt vai vôït laø caàm saâu, ngöôïc laïi laø caàm noâng. Öu ñieåm cuûa caàm noâng laø coå tay vaø baøn tay linh hoaït, thuaän tieän cho xöû lyù boùng trong baøn, töùc laø vöøa coù theå duøng phöông phaùp "líp” cuõng coù theå duøng phöông phaùp goõ "vaåy ngaén" v.v ñeå ñaùnh traû. Khi taán coâng, deã ñaùnh boùng thaáp, keát hôïp phaûi traùi töông ñoái linh hoaït. Khi caét boùng, goø boùng, giao boùng deã ñaùnh boùng xoaùy bieán ñoåi, ñoái phöông töông ñoái khoù phaân bieät ñöôïc.Nhöng coù nhöôïc ñieåm laø khi taán coâng toaøn boä löïc taäp trung vaøo baøn tay neân coù aûnh höôûng nhaát ñònh tôùi phaùt löïc. Khi caét boùng maët vôït khoâng deã daøng coá ñònh ñöôïc neân raát khoù khoáng cheá ñoä voøng cung cuûa caét boùng. Öu ñieåm cuûa caùch caàm vôït saâu laø goùc ñoä maët vôït töông ñoái coá ñònh, khi taán coâng phaùt löïc taäp trung neân coù lôïi cho vieäc taêng theâm söùc maïnh ñaùnh boùng, líp boùng cuõng töông ñoái xoaùy. Caét boùng cuõng deã khoáng cheá vaø taïo ñöôïc ñoä xoaùy maïnh. Nhöôïc ñieåm laø do caàm vôït chaët, coå tay khoâng linh hoaït khi ñoâi coâng tính linh hoaït phoái hôïp phaûi, traùi hôi keùm, xöû lyù boùng trong baøn töông ñoái khoù khaên, bieán ñoåi xoaùy deã bò ñoái phöông phaùt hieän vaø ñoái phoù. I.3. Nhöõng vaán ñeà caàn chuù yù trong caàm vôït 1. Phöông phaùp caàm vôït caàn oån ñònh. Khoâng neân thay ñoåi moät caùch quaù deã daøng caùch caàm vôït ñeå baûo ñaûm cho ñoäng taùc ñaùnh boùng oån ñònh. 2. Caàm vôït khoâng neân quaù chaët hoaëc quaù loûng. Caàm vôït quaù chaët seõ aûnh höôûng tôùi tính linh hoaït cuûa coå tay vaø ngoùn tay khi ñaùnh boùng. Quaù loûng seõ aûnh höôûng tôùi söùc maïnh vaø tyû leä boùng vaøo baøn trong ñaùnh boùng. 3. Döïa vaøo söï yeâu thích vaø ñaëc ñieåm kyõ thuaät cuûa mình maø löïa choïn phöông phaùp caàm vôït thích hôïp. Ví duï thích ñaùnh taán coâng gaàn baøn neân choïn caàm vôït doïc, thích ñaùnh líp boùng thuaän traùi tay thì toát nhaát laø choïn caàm vôït ngang. Ngoaøi ra, ngöôøi môùi hoïc khi choïn vaø hoïc caùch caàm vôït, caàn coù söï chæ daãn cuûa huaán luyeän vieân boùng baøn. I.4. Khoâng theå coi nheï taùc duïng cuûa tay khoâng caàm vôït Khi chuùng ta nghieân cöùu veà phöông phaùp caàm vôït thì khoâng theå coi nheï taùc duïng cuûa tay khoâng caàm vôït trong moân boùng baøn. Tay khoâng caàm vôït ngoaøi vieäc coù theå duy trì thaêng baèng cô theå ra coøn phaûi bieát phoái hôïp vung tay nhòp nhaøng, hôïp lyù vôùi tay caàm vôït ñeå naâng cao ñöôïc toác ñoä vung vôït, taêng cöôøng söùc maïnh vaø ñoä xoaùy ñaùnh boùng. II. LÖÏA CHOÏN VÒ TRÍ ÑÖÙNG 19
20. II.1. Taàm quan troïng cuûa vò trí ñöùng Vò trí ñöùng cuûa vaän ñoäng vieân laø vò trí ñöùng phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm caùch ñaùnh cuûa mình, tröôùc khi ñaùnh boùng choïn ñöôïc vò trí ñöùng chính xaùc seõ coù theå phaùt huy toát hôn sôû tröôøng kyõ thuaät cuûa mình, buø ñaép vaøo choã khieám khuyeát veà kyõ thuaät, ñoàng thôøi ñaït ñöôïc phaïm vò quaùn xuyeán boùng töông ñoái toaøn dieän. II.2. Phöông phaùp choïn vò trí ñöùng Caên cöù vaøo cöï ly giöõa vaän ñoäng vieân vôùi baøn boùng maø coù theå chia vò trí ñöùng ra thaønh ñöùng gaàn, ñöùng trung bình, ñöùng xa baøn. Khoaûng caùch ñöùng trung bình laïi chia thaønh: trung bình gaàn vaø trung bình xa. Ñöùng gaàn baøn laø vò trí ñöùng cuûa vaän ñoäng vieân caùch baøn boùng khoaûng 0,5 meùt. Ñöùng trung bình gaàn baøn laø vò trí ñöùng cuûa vaän ñoäng vieân caùch baøn boùng khoaûng 0,7 meùt. Ñöùng xa baøn laø vò trí ñöùng cuûa vaän ñoäng vieân caùch baøn boùng khoaûng 1 meùt trôû leân. Ñöùng trung bình xa laø vò trí ñöùng cuûa vaän ñoäng vieân caùch baøn boùng 1 meùt (xem hình 31). Vò trí ñöùng cuûa vaän ñoäng vieân boùng baøn caàn caên cöù vaøo loaïi hình caùch ñaùnh, ñaëc ñieåm kyõ thuaät caù nhaân khaùc nhau maø xaùc ñònh ñeå coù lôïi cho vieäc phaùt huy sôû tröôøng kyõ thuaät. Vò trí ñöùng cô baûn cuûa caùch ñaùnh ñaåy traùi coâng phaûi ôû ngöôøi caàm vôït doïc, neân ôû khu vöïc trung bình gaàn hôi leäch traùi, caùch baøn khoaûng treân döôùi 40 cm, chaân traùi ñaët ôû phía sau, chaân phaûi ñaët tröôùc (xem hình 32); Vò trí ñöùng cô baûn cuûa caùch ñaùnh taán coâng 2 maët ôû giöõa khu vöïc gaàn baøn, caùch baøn khoaûng treân döôùi 50 cm, chaân traùi hôi ra tröôùc, chaân phaûi hôi ra sau (xem hình 33); Vò trí ñöùng cô baûn cuûa vaän ñoäng vieân laáy caùch ñaùnh líp boùng laøm chính ñöùng ôû cöï ly trung bình hoaëc trung bình gaàn, hôi leäch traùi (xem hình 34); Vò trí ñöùng cô baûn cuûa vaän ñoäng vieân laáy caùch ñaùnh keát hôïp caét coâng ôû ngöôøi ñaùnh vôït ngang, ñöùng ôû khu vöïc cöï ly trung bình gaàn (xem hình 35). Vò trí ñöùng cô baûn cuûa vaän ñoäng vieân laáy caùch ñaùnh caét boùng laøm chính ôû khu vöïc trung bình xa (xem hình 36). 20
21. Chuù yù: Caùc vò trí ñöùng cô baûn noùi ôû treân laø vò trí ñöùng khi chuaån bò ñaùnh traû boùng ñoái phöông ñaùnh sang noùi chung. Trong thöïc teá thi ñaáu, vaän ñoäng vieân caàn caên cöù vaøo ñoä gaàn xa vaø phöông höôùng vò trí boùng ñeán, di chuyeån tôùi vò trí thuaän lôïi ñeå coù theå duøng phöông phaùp tay chuaån xaùc ñaùnh traû caùc loaïi boùng ñeán khaùc nhau. II.3. Tö theá ñöùng Vò trí ñöùng chính xaùc cuûa vaän ñoäng vieân boùng baøn coøn caàn phoái hôïp vôùi tö theá ñöùng chính xaùc. Tö theá ñöùng chính xaùc khoâng chæ coù lôïi cho xuaát phaùt nhanh maø coøn quaùn xuyeán ñöôïc toaøn baøn boùng, ñoàng thôøi coù lôïi cho vaän ñoäng vieân kòp thôøi söû duïng caùc loaïi kyõ thuaät ñaùnh traû boùng ñeán. Tö theá ñöùng chuaån bò ñaùnh traû boùng ñeán cuûa ñoái phöông (goïi ñôn giaûn laø tö theá chuaån bò) laø: hai chaân ñöùng dang hôi roäng hôn vai, chuøng goái, troïng taâm cô theå rôi vaøo giöõa hai chaân, thaân ngöôøi hôi ngaû ra tröôùc, hoùp buïng, ngöïc. Tay caàm vôït co töï nhieân. Vaän ñoäng vieân caàm vôït doïc, khuyûu tay hôi khuyønh ra ngoaøi, vôït ñaët ôû phía tröôùc beân phaûi buïng, coå tay thaû loûng töï nhieân. Tay khoâng caàm vôït co töï nhieân ôû phía traùi caïnh thaân, maét nhìn chuù yù vaøo boùng ñeán (xem hình 32, 33, 34). Ngöôøi caàm vôït ngang, khuyûu tay chuùc xuoáng, ñaët ôû phía traùi thaân, hai maét chaêm chuù nhìn vaøo boùng ñeán (xem hình 35, 36). Chuù yù: Trong tö theá chuaån bò cuûa caû vaän ñoäng vieân vôït doïc vaø vôït ngang, thì baøn tay, caùnh tay, caúng tay, coå tay phaûi thaû loûng töï nhieân ñeå taïo ñöôïc lôïi cho phaùt löïc ñaùnh boùng. III. KYÕ THUAÄT ÑAÙNH BOÙNG III.1. Kyõ thuaät giao boùng Giao boùng laø kyõ thuaät duy nhaát hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo yù chí cuûa vaän ñoäng vieân, khoâng chòu söï taùc ñoäng cuûa ñoái phöông trong vieäc löïa choïn vò trí, duøng söùc maïnh, toác ñoä, ñoä xoaùy, ñöôøng boùng ñeå ñaùnh boùng ñeán baát cöù vò trí naøo treân maët baøn ñoái phöông. Trong moãi 21
22. hieäp ñaáu moãi ñaáu thuû coù khoaûng 15 – 20 laàn giao boùng, neáu giao boùng coù chaát löôïng cao, coù theå taïo ra cô hoäi thuaän lôïi cho taán coâng, thaäm chí coù theå tröïc tieáp giaønh ñieåm. Döïa vaøo vò trí ñaùnh boùng coù theå phaân giao boùng ra thaønh giao boùng thuaän tay vaø giao boùng traùi tay, giao boùng nghieâng ngöôøi vaø giao boùng kieåu ngoài xoåm xuoáng. Döïa vaøo ñoä cao tung boùng, coù theå chia thaønh giao boùng tung boùng cao vaø giao boùng tung boùng thaáp. Döïa vaøo ñaëc ñieåm cuûa boùng, coù theå phaân thaønh giao boùng laáy toác ñoä laøm chính, giao boùng laáy ñoä xoaùy laøm chính, giao boùng laáy ñieåm rôi laøm chính. Vì vaäy moãi vaän ñoäng vieân caàn phaûi taäp toát moät hoaëc hai loaïi giao boùng khaùc nhau ñeå coù theå phoái hôïp vôùi caùch ñaùnh cuûa mình giaønh chuû ñoäng trong thi ñaáu. a. Kyõ thuaät giao boùng tung boùng thaáp * Kyõ thuaät giao boùng ñaùnh ngang boùng Ñaëc ñieåm: Toác ñoä bình thöôøng, treân cô baûn boùng xoaùy ít hoaëc khoâng xoaùy. Kyõ thuaät naøy laø neàn taûng ñeå naém vöõng caùc kyõ thuaät giao boùng phöùc taïp khaùc. Ngöôøi baét ñaàu hoïc ñaùnh boùng baøn tröôùc heát caàn hoïc kyõ thuaät giao boùng naøy. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc giao boùng ñaùnh ngang thuaän tay: Vò trí ñöùng ôû cöï ly trung bình so vôùi baøn hoaëc hôi leäch beân phaûi (trong saùch naøy "traùi" vaø "phaûi" ñeàu laáy phaûi, traùi cuûa ngöôøi ñaùnh boùng laøm chuaån. Ví duï khi giôùi thieäu veà giao boùng thì laáy ngöôøi giao boùng laøm chuaån coøn khi giôùi thieäu veà ñôõ giao boùng thì laáy ngöôøi ñôõ giao boùng laøm chuaån), thaân ngöôøi caùch meùp baøn khoaûng 35 cm, hai chaân ñöùng taùch sang 2 beân hôi roäng hôn vai (veà ñieåm naøy caùc kieåu giao boùng khaùc cuõng ñeàu nhö vaäy, do ñoù caùc phaàn sau seõ khoâng giaûi thích nöõa), chaân traùi ñöùng hôi ra tröôùc, troïng taâm rôi vaøo giöõa hai chaân, thaân treân hôi xoay sang phaûi, tay traùi caàm boùng ôû phía tröôùc beân phaûi thaân. Sau ñoù tay traùi tung boùng nheï nhaøng leân treân khoâng, ñoàng thôøi tay phaûi ñöa vôït ra phía sau beân phaûi, maët vôït hôi nghieâng ra tröôùc. Khi boùng rôi xuoáng ôû ñoä cao cao hôn maët löôùi ñöa vôït theo höôùng töø sau ra tröôùc sang traùi ñaùnh vaøo phaàn giöõa vaø treân cuûa boùng laøm cho ñieåm rôi thöù nhaát vaøo khoaûng giöõa baøn cuûa mình baät sang baøn ñoái phöông. Sau khi boùng ñöôïc ñaùnh ñi, tay phaûi theo ñaø vung ra phía tröôùc sang traùi. Trong quaù trình giao boùng, troïng taâm cô theå di chuyeån daàn töø chaân phaûi sang chaân traùi. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc giao boùng ñaùnh ngang tay traùi: Ñöùng ôû vò trí leäch traùi so vôùi baøn boùng, thaân ngöôøi caùch meùp baøn khoaûng 35 cm, chaân phaûi hôi ra tröôùc, troïng taâm cô theå rôi vaøo chaân traùi; Thaân treân hôi xoay sang traùi, tay traùi caàm boùng ôû phía tröôùc beân traùi thaân; Tay phaûi caàm vôït ôû phía tröôùc beân traùi thaân. Sau ñoù, tay traùi tung boùng leân treân, tay phaûi ñöa vôït ra sau phía beân traùi thaân ñoàng thôøi xoay maët vôït hôi nghieâng tröôùc. Khi boùng rôi xuoáng ôû ñoä cao cao hôn maët löôùi moät chuùt thì tay phaûi vung vôït ra phía tröôùc ñaùnh vaøo phaàn phía treân, giöõa cuûa boùng ñoàng thôøi phaùt löïc ra phía tröôùc beân phaûi, laøm cho boùng chaïm vaøo giöõa maët baøn cuûa beân mình baät .sang baøn ñoái phöông Sau khi boùng rôøi khoûi vôït, theo ñaø tay phaûi tieáp tuïc vung ra phía tröôùc beân phaûi. Trong quaù trình giao boùng troïng taâm cô theå caàn di chuyeån töø chaân traùi sang chaân phaûi. * Kyõ thuaät giao boùng nhanh thuaän tay Ñaëc ñieåm: Toác ñoä boùng nhanh, ñöôøng voøng cung thaáp, ñieåm rôi xa, ñöôøng boùng ñi coù ñoä xoaùy leân hoaëc xoaùy leân beân phaûi töông ñoái maïnh; ñaây laø moät trong nhöõng kyõ thuaät giao boùng maø vaän ñoäng vieân loaïi hình taán coâng thöôøng duøng. Sau khi chaïm baøn boùng seõ lao tröôùc ñoàng thôøi queïo sang beân phaûi. Khi ñoái phöông ñaùnh traû deã bò huït boùng hoaëc ñaùnh boùng leân cao. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng ôû phía beân phaûi gaàn meùp baøn, thaân ngöôøi 22
23. caùch baøn khoaûng 35 cm, chaân traùi hôi ra tröôùc, chaân phaûi hôi xoay sang phaûi; Tay traùi caàm boùng ôû beân phaûi tröôùc buïng, tay phaûi caàm vôït cuõng ôû beân phaûi thaân ngöôøi, tay traùi tung boùng nheï leân treân, tay phaûi caàm vôït ñöa ra phía sau beân phaûi. Ñôïi khi boùng rôi xuoáng, caúng tay nhanh choùng vung vôït ra tröôùc, maët vôït hôi nghieâng ra tröôùc, ñaùnh vaøo phaàn treân giöõa cuûa boùng ñoàng thôøi taïo ma saùt cuûa vôït vaøo phía treân beân phaûi cuûa boùng. Sau khi ñaùnh vaøo boùng theo ñaø caúng tay vaø coå tay vung ra tröôùc. Ñieåm chaïm boùng ôû baøn beân mình neân coá gaéng ôû gaàn ñöôøng meùp ñaàu baøn. Trong quaù trình giao boùng troïng taâm cô theå chuyeån daàn töø chaân traùi sang chaân phaûi (xem hình 37). * Kyõ thuaät giao boùng nhanh traùi tay Ñaëc ñieåm: Toác ñoä boùng nhanh, ñöôøng voøng cung thaáp, ñieåm rôi xa, löïc lao lôùn coù keøm theo xoaùy leân hoaëc xoaùy leân beân phaûi töông ñoái maïnh, cuõng laø moät trong nhöõng kieåu giao boùng maø vaän ñoäng vieân loaïi hình taán coâng thöôøng söû duïng. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng ôû beân traùi saùt baøn boùng, thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 35 cm, chaân phaûi hôi ra tröôùc, thaân ngöôøi hôi xoay sang traùi, tay traùi caàm boùng ôû beân traùi phía tröôùc buïng. Tay phaûi caàm vôït vaø cuõng ôû vò trí beân traùi caïnh thaân. Tay traùi tung nheï boùng leân, tay phaûi caàm vôït ñöa vôït ra phía sau beân traùi. Ñôïi khi boùng rôi xuoáng, caúng tay vung vôït nhanh ra phía tröôùc beân phaûi, ñoàng thôøi hôi xoay ngoaøi laøm cho maët vôït hôi nghieâng tröôùc, ñaùnh vaøo phaàn treân giöõa cuûa boùng, ñoàng thôøi duøng vôït ma saùt vaøo boùng theo höôùng leân treân. Sau khi ñaùnh vaøo boùng, caúng tay vaø coå tay vung vôït theo ñaø ra tröôùc. Ñeå taêng toác ñoä vung vôït, trong giaây laùt tieáp xuùc boùng caàn coù söï phoái hôïp nhòp nhaøng xoay chuyeån cuûa löôøn vaø thaân treân (xem hình 38). * Kyõ thuaät giao boùng xoaùy xuoáng nhanh traùi tay Ñaëc ñieåm: Toác ñoä boùng nhanh, ñöôøng voøng cung thaáp, ñieåm rôi xa. Khi ñoái phöông ñaùnh traû boùng khoâng deã duøng söùc maïnh ñaùnh boùng neân toác ñoä boùng ñaùnh traû chaäm, ñoàng thôøi deã ñaùnh boùng leân cao. Vì vaäy, sau khi giao boùng deã cöôùp taán coâng hoaëc giaønh vò trí thuaän lôïi. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Gioáng vôùi giao boùng nhanh traùi tay, söï khaùc bieät ôû ñaây laø vò trí vôït tröôùc khi giao boùng töông ñoái cao, ñôïi khi boùng rôi xuoáng, vôït seõ vung töø phía treân ñaèng sau ra phía döôùi ñaèng tröôùc laøm cho maët vôït ngöûa ra sau, ñaùnh vaøo phaàn giöõa döôùi cuûa boùng ñoàng thôøi coù söï coï saùt cuûa vôït vaøo boùng theo höôùng xuoáng döôùi ñaèng tröôùc. Ñieåm ñaùnh vaøo boùng noùi chung hôi thaáp hôn maët löôùi. Ñieåm chaïm beân baøn mình neân aùp saùt ñöôøng vaïch ñaàu baøn (xem hình 39). 23
24. * Kyõ thuaät giao boùng ngaén traùi tay Ñaëc ñieåm: Söùc maïnh yeáu, ñöôøng boùng ngaén, ñieåm rôi gaàn löôùi, boùng khoâng xoaùy (hoaëc xoaùy yeáu) coù theå buoäc ñoái phöông phaûi di chuyeån leân saùt baøn ñôõ boùng; ñoàng thôøi ñoái phöông khoâng deã duøng söùc ñeå taán coâng. Neáu nhö ñoái phöông duøng goø boùng ñeå ñaùnh traû, deã ñaùnh thaønh boùng cao. Thích hôïp nhaát laø söû duïng phoái hôïp vôùi giao boùng nhanh laøm cho ñoái phöông phaûi chaïy ngöôïc xuoâi leân xuoáng. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Tö theá chuaån bò caàn coá heát möùc gioáng vôùi giao boùng nhanh. Nhöng khi ñaùnh vaøo boùng maët vôït hôi ngöûa ra sau, duøng caúng tay vaø coå tay lieäng vôït ra tröôùc ñaùnh nheï vaøo phaàn döôùi giöõa cuûa boùng. Ñoä cao ñieåm ñaùnh vaøo boùng xaáp xæ ngang baèng vôùi ñoä cao maët löôùi. Ñieåm chaïm baøn beân mình toát nhaát laø ôû khu vöïc giöõa cuûa baøn (xem hình 40). * Kyõ thuaät giao boùng xoaùy nghieâng leân (xuoáng) beân traùi thuaän tay Ñaëc ñieåm: Coù ñoä xoaùy nghieâng traùi leân hoaëc xoaùy nghieâng traùi xuoáng töông ñoái maïnh. Trong quaù trình bay cuûa boùng coù höôùng queïo phaûi Phöông phaùp tay khi giao boùng coá gaéng thöïc hieän gioáng vôùi giao boùng giöõa xoaùy nghieâng leân vaø xoaùy nghieâng xuoáng, laøm cho ñoái phöông khoù nhaän bieát ñöôïc höôùng xoaùy cuûa boùng daãn tôùi ñaùnh boùng chuùc löôùi hoaëc ñaùnh boùng boång, hoaëc cuõng coù theå laøm cho boùng baén maïnh sang beân traùi ra ngoaøi. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng aùp saùt gaàn baøn phía beân phaûi, thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 35 cm, chaân traùi hôi ra tröôùc, thaân treân hôi xoay sang phaûi. Tay traùi giöõ boùng ôû beân phaûi tröôùc buïng aùp saùt ñaàu baøn boùng. Tay phaûi caàm vôït ôû beân phaûi thaân. Cuøng luùc vôùi tay traùi tung boùng, thì tay phaûi ñöa vôït leân phía treân beân phaûi, ñôïi khi boùng rôi xuoáng ñoä cao ngang maët löôùi thì tay caàm vôït vung nhanh xuoáng phía döôùi sang beân traùi ñaùnh vaøo boùng. Neáu giao boùng xoaùy nghieâng leân, trong giaây laùt vôït tieáp xuùc boùng, coå tay xoay nhanh leân treân sang traùi laøm cho vôït ñaùnh vaøo phaàn giöõa boùng vaø ma saùt vaøo boùng theo höôùng leân treân sang traùi. Sau khi ñaùnh boùng tay vung theo ñaø leân phía treân beân traùi. Neáu muoán giao boùng xoaùy nghieâng xuoáng sang traùi, trong giaây laùt vôït tieáp xuùc boùng, coå tay xoay nhanh sang traùi vaø xuoáng döôùi, laøm cho vôït ñaùnh vaøo phaàn giöõa boùng vaø ma saùt vaøo boùng theo höôùng xuoáng döôùi beân traùi. Sau khi boùng rôøi khoûi vôït, vôït caàn vung leân treân vaø sang traùi ñeå ñoäng taùc gioáng vôùi giao boùng xoaùy nghieâng xuoáng (xem hình 41). 24
25. * Kyõ thuaät giao boùng xoaùy nghieâng leân (xuoáng) beân phaûi traùi tay Ñaëc ñieåm: Coù ñoä xoaùy nghieâng leân beân phaûi hoaëc xoaùy nghieâng xuoáng beân phaûi töông ñoái maïnh. Trong quaù trình bay trong khoâng trung boùng coù höôùng queïo sang traùi. Khi giao boùng thuû phaùp thöïc hieän caàn gioáng nhau ñeå ñoái phöông khoù nhaän bieát ñöôïc phöông höôùng xoaùy cuûa boùng laøm cho ñoái phöông khi ñaùnh traû deã ñaùnh boùng cao hoaëc chuùc löôùi hoaëc laø laøm cho boùng baén maïnh leäch sang phía beân phaûi (coù luùc boùng ra khoûi baøn). Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng ôû phía beân traùi gaàn baøn, thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 35 cm, chaân phaûi hôi ra tröôùc, thaân ngöôøi hôi quay sang traùi, hoùp buïng. Tay traùi giöõ boùng ôû phía tröôùc beân traùi buïng aùp gaàn vaøo meùp cuoái baøn. Tay phaûi caàm vôït ôû phía traùi cô theå. Khi tay traùi tung boùng, tay phaûi ñöa vôït leân phía treân beân traùi laøm cho chuoâi vôït höôùng xuoáng phía döôùi beân phaûi. Ñôïi khi boùng rôi xuoáng ñeán ñoä cao ngang maët löôùi thì caúng tay vaø coå tay vung xuoáng döôùi sang phaûi ñaùnh boùng. Neáu muoán giao boùng xoaùy nghieâng leân beân phaûi thì trong giaây laùt vôït tieáp xuùc boùng, coå tay xoay leân treân beân phaûi, laøm cho vôït ñaùnh vaøo phaàn giöõa cuûa boùng ñoàng thôøi taïo ma saùt vaøo boùng theo höôùng leân treân vaø sang phaûi. Sau khi ñaùnh vaøo boùng, seõ vung vôït theo ñaø leân phía treân beân phaûi. Neáu muoán giao boùng xoaùy nghieâng xuoáng beân phaûi thì trong giaây laùt vôït tieáp xuùc boùng, coå tay xoay xuoáng döôùi beân phaûi, laøm cho vôït ñaùnh vaøo phaàn giöõa cuûa boùng, ñoàng thôøi taïo ma saùt vaøo boùng theo höôùng xuoáng döôùi vaø sang phaûi (xem hình 42). Sau khi boùng rôøi khoûi vôït. Vôït caàn laäp töùc vung leân phía treân beân phaûi ñeå taïo ra ñoäng taùc gioáng nhö khi giao boùng xoaùy nghieâng leân beân phaûi. * Kyõ thuaät giao boùng xoaùy xuoáng vaø khoâng xoaùy thuaän tay Ñaëc ñieåm: Ñaây laø moät kieåu kyõ thuaät giao boùng xoaùy xuoáng coù theâm xoaùy vaø khoâng xoaùy. Hai loaïi "xoaùy vaø khoâng xoaùy" coù toác ñoä xoaùy khaùc nhau raát lôùn. Ñoái phöông raát khoù nhaän bieát ñöôïc toác ñoä xoaùy cuûa boùng, khi ñaùnh traû deã ñaùnh boùng cao hoaëc ñaùnh boùng ra ngoaøi, ñaùnh boùng chuùc löôùi. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng ôû khoaûng giöõa hoaëc hôi leäch traùi caùch baøn khoaûng 40 cm, hôi quay ngöôøi ra sau. Chaân traùi ñöùng hôi ra tröôùc. Tay traùi giöõ boùng ôû phía tröôùc buïng hôi leäch phaûi ñoàng thôøi aùp gaàn meùp ngang cuoái baøn. Tay phaûi caàm vôït ñaët ôû beân phaûi thaân. Tay traùi tung boùng leân treân nheï nhaøng ñoàng thôøi tay phaûi ñöa vôït ra phía sau vaø leân treân, maët vôït hôi ngöûa ra sau. Khi boùng rôi xuoáng ñeán ñoä cao ngang maët löôùi thì caúng tay nhanh choùng vung vôït ra tröôùc xuoáng döôùi ñaùnh boùng. Neáu giao boùng coù theâm ñoä xoaùy thì trong giaây laùt vôït tieáp xuùc boùng, caúng tay xoay ngoaøi, keùo theo coå tay duøng löïc 25
26. mieát xuoáng phía döôùi ma saùt vaøo phaàn döôùi vaø giöõa cuûa boùng. Sau khi ñaùnh vaøo boùng, vung vôït theo ñaø xuoáng phía döôùi tröôùc beân traùi (xem hình 43). Neáu khoâng muoán theâm ñoä xoaùy thì trong giaây laùt vôït tieáp xuùc boùng, coå tay khoâng caàn duøng söùc quay coå tay, maët vôït seõ tröïc tieáp ñaùnh ra tröôùc vaøo phaàn giöõa cuûa boùng ñeå giaûm bôùt söùc maïnh ma saùt xuoáng döôùi vaøo boùng. Ñôïi cho sau khi boùng rôøi khoûi vôït, caúng tay nhanh choùng xoay ngoaøi, keùo theo xoay coå tay ñoàng thôøi vung nhanh vôït xuoáng phía döôùi tröôùc beân phaûi taïo ra caûm nhaän sai cho ñoái phöông (xem hình 44). Kyõ thuaät giao boùng xoaùy xuoáng "xoaùy vaø khoâng xoaùy" thuaän tay cuõng coù theå ñöôïc vaän duïng trong giao boùng traùi tay (ñaëc bieät laø vôït ngang). Chæ caàn taäp luyeän thaønh thaïo ñöôïc kyõ thuaät giao boùng xoaùy xuoáng "xoaùy vaø khoâng xoaùy" thuaän tay, thì seõ hoïc ñöôïc raát nhanh kyõ thuaät giao boùng xoaùy xuoáng “xoaùy vaø khoâng xoaùy" traùi tay. * Kyõ thuaät giao boùng thuaän tay nghieâng ngöôøi Ñaëc ñieåm: Vò trí ñöùng giao boùng leäch haún sang traùi (ôû goùc ngoaøi beân traùi cuûa baøn boùng), nhö vaäy seõ coù lôïi cho cöôùp taán coâng thuaän tay sau khi giao boùng. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Caùc caùch giao boùng thuaän tay ñaõ trình baøy ôû caùc phaàn tröôùc ñeàu coù theå vaän duïng trong giao boùng thuaän tay nghieâng ngöôøi. Ñieåm khaùc nhau ôû ñaây laø: Do vò trí ñöùng leäch haún sang traùi, neân chaân traùi ñöùng haún ra tröôùc, thaân treân quay leäch sang beân phaûi vaø truïc vai gaàn vuoâng goùc vôùi baøn (900). Ñoäng taùc tay ñaùnh boùng veà cô baûn gioáng vôùi caùc loaïi giao boùng thuaän tay. Muoán naém baét kyõ thuaät naøy chæ caàn naém vöõng caùc kyõ thuaät giao boùng thuaän tay thì seõ deã daøng naém ñöôïc caùc kyõ thuaät giao boùng thuaän tay nghieâng ngöôøi. ÔÛø ñaây khoâng trình baøy chi tieát. b. Kyõ thuaät giao boùng tung boùng cao Ñaëc ñieåm: Khi tung boùng cao (ñoä cao ñaït töø 2 - 3 m hoaëc cao hôn seõ taïo ra toác ñoä boùng rôi xuoáng nhanh, löïc toång hôïp lôùn (taêng lôùn hôn löïc taùc duïng giöõa vôït vaø boùng). Khi thöïc hieän giao boùng nhanh, toác ñoä xoaùy nhanh, laïi theâm vaøo thôøi gian boùng rôi xuoáng daøi, nhòp ñoä ñaùnh boùng khaùc vôùi bình thöôøng, deã laøm phaân taùn söùc chuù yù cuûa ñoái phöông neân ñoä khoù ñaùnh traû töông ñoái lôùn. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Phaàn lôùn ñöùng ôû vò trí giao boùng nghieâng ngöôøi ôû ngoaøi goùc traùi baøn (cuõng coù theå ñöùng ôû nöûa phaàn baøn beân traùi), chaân traùi hôi ra tröôùc, thaân treân xoaî sang phaûi moät goùc khoaûng 900; Tay traùi caàm boùng hôi cao hôn maët baøn, duøng söùc cuûa caúng tay laø chính ñeå tung boùng leân khoaûng 2 - 3 meùt hoaëc cao hôn. Ñoàng thôøi coá heát söùc laøm cho boùng khoâng leäch so vôùi truïc thaúng ñöùng. Caùc ñoäng taùc khaùc cuõng gioáng ñoäng taùc cô baûn cuûa giao boùng xoaùy leân xuoáng) beân traùi thuaän tay (xem hình 45). Chæ coù ñieàu laø do boùng ñöôïc tung leân cao, thôøi gian boùng rôi xuoáng daøi, neân tay caàm vôït 26
27. coù theå keùo daøi hôn cöï ly ñöa ra sau vaø vung vôït ñaùnh boùng. c. Kyõ thuaät giao boùng kieåu ngoài xoåm Ñaëc ñieåm: Do tö theá giao boùng ngoài xoåm, vò trí ñaùnh boùng ôû töø phaàn vai trôû leân neân goïi laø giao boùng treân tay. Do vò trí cô theå khi ñaùnh vaøo boùng khoâng gioáng vôùi giao boùng döôùi tay noùi chung neân ñaëc ñieåm baät leân ôû maët baøn vaø löïc baät trôû laïi treân maët vôït ñoái phöông cuûa boùng coù höôùng khaùc vôùi giao boùng döôùi tay, deã laøm cho ñoái phöông ñaùnh boùng hoûng hoaëc ñaùnh boùng cao. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng ôû khu giöõa hoaëc leäch traùi gaàn baøn, chaân traùi hôi ñöùng ra tröôùc hoaëc ñöùng ngang baèng chaân (so vôùi meùp ñaàu baøn boùng); Thaân treân hôi xoay sang phaûi; Tay traùi giöõ boùng ñaët ôû phía tröôùc beân phaûi thaân ngöôøi. Tay phaûi caàm vôït ñeå ôû beân caïnh phaûi cuûa thaân. Coù hai tö theá cô baûn sau khi tung boùng: Moät laø: luùc ñaàu tung boùng leân ôû tö theá ñöùng thaúng, sau ñoù ngoài xoåm thaáp xuoáng ñeå ñaùnh boùng; Hai laø: baét ñaàu baèng tö theá ngoài xoåm cao, sau ñoù môùi tung boùng leân, ñaùnh boùng. Khi giao boùng xoaùy nghieâng leân beân phaûi thuaän tay kieåu ngoài xoåm thì sau khi tung boùng, tay phaûi giô leân treân cao hôn vai laøm cho maët vôït hôi leäch sang traùi. Ñôïi khi boùng rôi xuoáng ñeán ñoä cao ngang baèng maët löôùi hoaëc hôi cao hôn maët löôùi khoaûng 20 cm thì tay phaûi vung vôït töø beân traùi leân treân ra phía tröôùc beân phaûi ñaùnh vaøo phaàn giöõa boùng, ñoàng thôøi duøng söùc ma saùt vaøo boùng theo höôùng leân treân beân phaûi. Ñieåm chaïm baøn phía beân cuûa mình ôû khoaûng giöõa baøn. Sau khi ñaùnh boùng, caùnh tay vung theo ñöa ra phía tröôùc sang beân phaûi ñoàng thôøi nhanh choùng ñöùng leân chuaån bò ñoùn ñaùnh boùng cuûa ñoái phöông ñaùnh sang (Xem hình 46, 47). 27
28. Ñoäng taùc giao boùng xoaùy nghieâng xuoáng beân traùi thuaän tay treân cô baûn cuõng gioáng vôùi giao boùng xoaùy nghieâng leân beân phaûi thuaän tay. Choã khaùc bieät laø: khi boùng rôi töø treân cao xuoáng cao hôn maët löôùi thì ñaùnh vaøo phaàn giöõa vaø döôùi cuûa boùng, ñoàng thôøi ma saùt vaøo boùng theo höôùng xuoáng döôùi beân phaûi (xem hình 48). Kieåu ngoài xoåm cuõng coù theå giao boùng traùi tay nhöng trong thi ñaáu chính thöùc khoâng söû duïng nhieàu (ít gaëp). Neáu ngöôøi taäp coù höùng thuù vôùi loaïi giao boùng traùi tay naøy thì coù theå taäp treân cô sôû giao boùng thuaän tay. III.2. Kyõ thuaät ñôõ giao boùng 28
29. Ñôõ giao boùng laø moät trong 3 kyõ thuaät quan troïng haøng ñaàu. Do kyõ thuaät giao boùng phaùt trieån nhanh choùng, coù nhieàu chuûng loaïi ñaõ laøm taêng ñoä khoù cuûa kyõ thuaät ñôõ giao boùng leân raát nhieàu. Moãi moät hieäp thi ñaáu boùng baøn, ñôõ giao boùng cuõng gioáng vôùi giao boùng, ñaïi theå coù töø 15 - 20 cô hoäi. Neáu ñôõ giao boùng khoâng toát, thì khoâng chæ maát ñieåm tröïc tieáp hoaëc taïo ra cô hoäi taán coâng cho ñoái phöông maø coøn khoù phaùt huy ñöôïc kyõ - chieán thuaät cuûa mình, laøm cho baûn thaân deã xuaát hieän taâm lyù caêng thaúng vaø sôï seät, töø ñoù daãn tôùi thaát baïi. Ngöôïc laïi, neáu nhö naém vöõng kyõ thuaät ñôõ giao boùng thì coù theå bieán bò ñoäng thaønh chuû ñoäng, giaønh thaéng lôïi toaøn cuïc. a. Chuaån bò ñôõ giao boùng * Löïa choïn vò trí ñöùng Muoán ñôõ giao boùng toát, tröôùc heát phaûi löïa choïn toát vò trí ñöùng. Neáu nhö ñoái phöông ñöùng giao boùng ôû goùc phaûi cuûa baøn boùng thì coù theå giao boùng ñeán vò trí traùi tay hoaëc cuõng coù theå ñeán beân phaûi cuûa baøn beân ñôõ giao boùng, thì vò trí ñöùng ñôõ giao boùng neân ôû khu vöïc giöõa hoaëc leäch sang beân phaûi moät chuùt. Neáu nhö ñoái phöông giao boùng ôû goùc traùi cuûa baøn boùng thì coù theå giao boùng ñeán vò trí tay phaûi hoaëc cuõng coù theå ñeán beân traùi cuûa baøn beân ñôõ boùng, thì vò trí ñöùng ñôõ giao boùng neân ôû khu vöïc giöõa hoaëc leäch sang beân traùi moät chuùt. Neáu ñoái phöông giao boùng ôû vò trí khoaûng giöõa baøn thì vò trí ñöùng ñôõ giao boùng cuõng khoâng neân quaù leäch sang moät beân. Ngoaøi ra coøn caàn döïa vaøo ñaëc ñieåm caùch ñaùnh vaø thoùi quen veà vò trí ñöùng cuûa mình ñeå löïa choïn vò trí ñöùng xa, gaàn, hoaëc trung bình cho phuø hôïp trong khi ñoái phoù vôùi caùc caùch giao boùng daøi hoaëc ngaén. * Phaùn ñoaùn boùng ñeán Muoán ñôõ giao boùng toát caàn phaûi phaùn ñoaùn chuaån xaùc ñoä xoaùy, toác ñoä, söùc maïnh, ñieåm rôi, ñoä cao cuûa boùng ñeán môùi coù theå söû duïng phöông phaùp ñaùnh traû chính xaùc phuø hôïp ñaëc ñieåm vaø tính naêng cuûa boùng ñeán. - Döïa vaøo phöông höôùng vung vôït vaø goùc ñoä maët vôït cuûa ñoái phöông ñeå phaùn ñoaùn ñöôøng bay cuûa boùng ñeán. Neáu maët vôït cuûa ñoái phöông nghieâng, ñoàng thôøi vung vôït nghieâng ra tröôùc thì boùng phaùt ra nhaát ñònh laø boùng ñöôøng cheùo. Ngöôïc laïi neáu maët vôït cuûa ñoái phöông höôùng ra tröôùc, theo höôùng thaúng thì boùng phaùt ra nhaát ñònh laø boùng ñöôøng thaúng. - Töø phöông höôùng vung vôït vaø ma saùt vaøo boùng trong giaây laùt ñoái phöông ñaùnh vaøo boùng ñeå phaùn ñoaùn phöông höôùng xoaùy cuûa boùng ñaùnh sang. Ví duï: Vung vôït vaø ma saùt boùng töø treân xuoáng döôùi laø xoaùy xuoáng. Vung vôït vaø ma saùt vaøo boùng töø döôùi leân treân laø xoaùy leân. Vung vôït vaø ma saùt boùng töø traùi sang phaûi laø xoaùy nghieâng beân phaûi. Vung vôït vaø ma saùt vaøo boùng töø phaûi sang traùi laø xoaùy nghieâng beân traùi. Vung vôït vaø ma saùt vaøo boùng leân treân beân traùi laø boùng xoaùy nghieâng leân beân traùi. Vung vôït vaø ma saùt vaøo boùng xuoáng phía döôùi beân phaûi laø boùng xoaùy nghieâng xuoáng beân phaûi v.v Nhöng caàn chuù yù khoâng neân bò meâ hoaëc bôûi ñoäng taùc giaû tröôùc vaø sau khi ñaùnh vaøo boùng cuûa ñoái phöông. - Phaùn ñoaùn cöôøng ñoä, toác ñoä, ñoä xa gaàn cuûa ñieåm rôi töø möùc ñoä lôùn nhoû cuûa toác ñoä vung vôït trong giaây laùt ñaùnh vaøo boùng vaø ñoä "daày" "moûng" khi caét boùng cuûa ñoái phöông. Noùi chung toác ñoä vung nhanh, laïi caét boùng “noâng" ñeàu laø boùng coù theâm ñoä "xoaùy". Coøn toác ñoä vung vôït nhanh nhöng caét boùng khoâng "noâng" laém hoaëc "saâu” laø boùng khoâng xoaùy hoaëc toác ñoä xoaùy nhoû, toác ñoä bay sau khi boùng ñaùnh ra nhaát ñònh seõ töông ñoái nhanh. Caét boùng raát "noâng" thì toác ñoä bay cuõng töông ñoái nhoû, ñieåm rôi cuõng töông ñoái gaàn. Chuù yù: Khoâng bò löøa bôûi ñoäng taùc giaû cuûa ñoái phöông tröôùc vaø sau khi ñaùnh vaøo boùng. Coù nhöõng vaän ñoäng vieân khi giao boùng nhanh gaáp, luùc ñaàu toác ñoä vung vôït coá yù laøm 29
30. chaäm, khi ñeán thôøi ñieåm vôït tieáp xuùc boùng coå tay ñoät ngoät phaùt löïc laéc maïnh laøm cho toác ñoä boùng ñi raát nhanh, beân ñôõ giao boùng coù theå bò ñoái phöông löøa bôûi ñoäng taùc chaäm tröôùc khi vôït tieáp xuùc boùng neân trôû tay khoâng kòp. Phaùn ñoaùn ñieåm rôi cuûa boùng ñaùnh sang töø vò trí ñieåm rôi treân baøn ñoái phöông vaø ñoä voøng cung cuûa boùng khi ñoái phöông giao boùng. Neáu ñieåm rôi laàn thöù nhaát khi giao boùng gaàn löôùi hoaëc ñöôøng voøng cung bay cuûa boùng ñaùnh sang coù ñieåm cao nhaát (ñænh cao cuûa voøng cung) ôû treân khoaûng khoâng cuûa baøn ñoái phöông hoaëc gaàn löôùi, thì ñieåm rôi cuûa boùng ñaùnh sang taát seõ gaàn löôùi. Ngöôïc laïi, neáu nhö ñieåm rôi laàn thöù nhaát laïi gaàn ñaàu baøn (gaàn vò trí ñöùng cuûa ñoái phöông) ñoàng thôøi ñieåm cao cuûa ñöôøng voøng cung laïi ôû treân khoaûng khoâng cuûa maët löôùi thì ñieåm rôi cuûa boùng taát phaûi xa. - Phaùn ñoaùn cöôøng ñoä xoaùy cuûa boùng qua toác ñoä vung vôït vaø aâm thanh phaùt ra khi vôït ñaùnh vaøo boùng cuûa ñoái phöông. Ví duï: Toác ñoä vung vôït trong thôøi ñieåm ñaùnh vaøo boùng nhanh, nhöng aâm thanh phaùt ra nheï thì boùng ñaùnh sang taát seõ raát xoaùy. Ngöôïc laïi, neáu aâm thanh phaùt ra khi ñaùnh vaøo boùng to, chaéc, thì boùng ñaùnh sang khoâng xoaùy, hoaëc coù toác ñoä xoaùy khoâng lôùn. Ngoaøi ra, coøn coù moät soá phöông phaùp ñeå phaùn ñoaùn tính naêng cuûa boùng ñaùnh sang. Ví duï nhö quan saùt ñöôøng voøng cung bay vaø hình daïng cuûa noù ñeå phaùn ñoaùn phöông höôùng vaø cöôøng ñoä xoaùy cuûa boùng ñaùnh sang v.v. . . Vaán ñeà naøy caàn döïa vaøo söï nhaän bieát vaø lyù giaûi ñöôïc tính chaát cuûa caùc loaïi boùng xoaùy, hình daùng ñöôøng bay voøng cung khi boùng bay cuûa vaän ñoäng vieân. Ngöôøi taäp caàn phaûi thoâng qua taäp luyeän laâu daøi keát hôïp vôùi kieåm nghieäm trong thöïc teá ñeå naâng cao trình ñoä phaùn ñoaùn cho mình. b. Phöông phaùp ñôõ giao boùng Phöông phaùp cô baûn cuûa ñôõ giao boùng goàm coù: giaät boùng, coâng boùng, baït boùng, vuoát boùng, goø boùng, caét boùng, ñaåy boùng, chaën boùng, ñaäp boùng boång, boû nhoû. * Ñôõ giao boùng nhanh thuaän vaø traùi tay Vì toác ñoä boùng ñaùnh sang nhanh, ñöôøng voøng cung thaáp, ñieåm rôi xa, xung löïc (löïc lao) lôùn, laïi coù theâm ñoä xoaùy leân neân boùng ñi nhanh, goùc ñoä lôùn ôû beân traùi thöôøng khoâng kòp neù thaân ñaùnh traû. Vì vaäy neân thöôøng duøng ñaåy chaën traùi tay hoaëc ñaùnh traû baèng giaät nhanh hoaëc coâng nhanh thuaän tay. Khi duøng caét boùng ñaùnh traû, neân luøi ra sau moät chuùt, ñôïi cho toác ñoä boùng ñaùnh sang chaäm laïi môùi ñaùnh traû. * Ñôõ giao boùng xoaùy xuoáng nhanh Do boùng ñaùnh sang coù toác ñoä nhanh, ñieåm rôi xa laïi xoaùy xuoáng, khi ñaùnh traû raát deã chuùc löôùi, vì vaäy khi ñaåy hoaëc coâng boùng ñaùnh traû neân hôi ngöûa maët vôït ra sau, ñoàng thôøi taêng theâm löïc leân treân; khi duøng caùch ñaùnh traû boùng voøng cung neân taêng theâm söùc maïnh naâng keùo leân treân. Khi ñaùnh traû baèng goø boùng, caét boùng: neáu toác ñoä boùng ñaùnh sang nhanh, nhöng cöôøng ñoä xoaùy xuoáng khoâng lôùn thì goùc ñoä maët vôït khoâng neân quaù ngöûa ra sau vaø ñieåm tieáp xuùc vôït vôùi boùng neân vaøo phaàn giöõa boùng ñoàng thôøi taêng theâm söùc maïnh ma saùt boùng xuoáng döôùi. * Ñôõ giao boùng xoaùy xuoáng “xoaùy vaø khoâng xoaùy" Tröôùc heát caàn phaùn ñoaùn chuaån xaùc ñoä xoaùy cuûa boùng ñaùnh ñeán. - Ñoái vôùi boùng xoaùy xuoáng coù theâm ñoä xoaùy thì coù theå duøng goø boùng ñeå ñôõ traû boùng, ñoàng thôøi maët vôït phaûi ngöûa ra sau nhieàu hôn vaø duøng söùc ra tröôùc nhieàu hôn moät chuùt ñeå "xuùc" boùng leân. Neáu duøng giaät boùng hoaëc líp boùng ñeå ñôõ traû thì caàn taêng söùc maïnh keùo naâng leân treân. - Ñoái vôùi boùng xoaùy xuoáng "khoâng xoaùy" coù theå duøng ñaåy chaën hoaëc coâng boùng ñeå ñaùnh 30
31. traû. Nhöng phaàn lôùn boùng cuûa loaïi naøy thöôøng coù keøm theo xoaùy xuoáng nheï vì vaäy khi ñaùnh traû goùc ñoä maët vôït coù theå hôi ngöûa ra sau, ñoàng thôøi taêng theâm löïc höôùng leân treân. * Ñôõ giao boùng ngaén Do loaïi giao boùng naøy gaàn löôùi, ñoàng thôøi thöôøng ñöôïc söû duïng keát hôïp vôùi giao boùng nhanh neân caàn phaûi luoân chuù yù tôùi ñieåm rôi cuûa boùng ñeán. Khi phaùt hieän boùng ñeán laø boùng ngaén caàn phaûi laäp töùc di chuyeån leân phía tröôùc ñeå ñeán ñöôïc vò trí ñaùnh boùng thích hôïp. Sau ñoù caên cöù vaøo phöông höôùng, möùc ñoä xoaùy cuûa boùng ñeán vaø sôû tröôøng kyõ thuaät cuûa baûn thaân ñeå söû duïng goø, ñaåy, coâng, líp boùng cho phuø hôïp Vì phaàn lôùn boùng loaïi naøy ñeàu ôû trong baøn, khi ñaùnh traû vôït thöôøng bò trôû ngaïi cuûa maët baøn, laøm cho bieân ñoä ñoäng taùc khoâng theå lôùn, neân caàn phaûi vaän duïng ñaày ñuû söùc maïnh cuûa caúng tay vaø coå tay. Ñoàng thôøi caàn phaûi döïa vaøo tính naêng xoaùy cuûa boùng ñeán ñeå ñieàu chænh goùc ñoä maët vôït vaø phöông höôùng duøng söùc. Sau khi ñaùnh boùng caàn nhanh choùng trôû veà vò trí ñöùng bình thöôøng chuaån bò ñoùn ñaùnh laàn boùng sau. * Ñôõ giao boùng xoaùy leân (xuoáng) beân traùi thuaän tay Do Loaïi giao boùng naøy thöôøng ñoäng taùc tay gioáng nhau maø ñoä xoaùy laïi coù söï khaùc bieät giöõa xoaùy nghieâng leân vaø xoaùy nghieâng xuoáng. Do vaäy, tröôùc khi ñaùnh traû caàn phaûi ñaëc bieät chuù yù tôùi phöông höôùng xoaùy cuûa boùng. Ñôõ giao boùng xoaùy nghieâng leân thöôøng söû duïng ñaåy boùng, coâng boùng ñeå ñaùnh traû. Khi ñôõ boùng maët vôït caàn hôi nghieâng tröôùc, ñoàng thôøi hôi nghieâng leäch sang traùi moät caùch thoûa ñaùng, caàn taêng theâm löïc höôùng xuoáng phía döôùi vaø phía tröôùc ñeå phoøng ngöøa khi vôït tieáp xuùc boùng seõ baät ngöôïc sang phía treân beân phaûi. Neáu duøng goø boùng hoaëc caét boùng ñeå ñôõ boùng, maët vôït khoâng neân ngöûa ra sau quaù nhieàu, ñoàng thôøi hôi nghieâng leäch sang traùi thoûa ñaùng, ngoaøi ra coøn phaûi taêng lôùn söùc maïnh ma saùt vaøo boùng theo höôùng xuoáng phía döôùi. Khi duøng líp boùng ñeå ñôõ boùng caàn taêng lôùn goùc ñoä nghieâng tröôùc cuûa maët vôït, ñoàng thôøi giaûm toái ña söùc maïnh naâng keùo leân treân, taêng theâm löïc höôùng ra tröôùc. Ñôõ boùng xoaùy nghieâng xuoáng beân traùi neân duøng goø, caét ñeå ñaùnh traû. Khi ñôõ boùng maët vôït caàn hôi ngöûa ra sau, ñoàng thôøi hôi nghieâng leäch sang traùi, taêng theâm löïc höôùng ra tröôùc, ngaên ngöøa boùng ñeán baät trôû laïi ra phía döôùi beân traùi. Neáu duøng ñaåy boùng, coâng boùng ñeå ñôõ thì maët vôït phaûi hôi ngöûa ra sau, ñoàng thôøi hôi nghieâng leäch veà beân traùi, taêng toái ña söùc maïnh ma saùt boùng leân treân. Khi duøng líp boùng ñeå ñôõ traû thì maët vôït khoâng neân quaù nghieâng veà tröôùc, ñoàng thôøi taêng theâm söùc maïnh naâng keùo leân treân. * Ñôõ giao boùng xoaùy leân (xuoáng) beân phaûi traùi tay Phöông phaùp ñôõ giao boùng xoaùy leân (xuoáng) beân phaûi traùi tay cô baûn gioáng vôùi ñôõ giao boùng xoaùy leân (xuoáng) beân traùi thuaän tay, chæ khaùc laø khi ñaùnh vaøo boùng vôït caàn phaûi nghieâng leäch sang beân phaûi moät caùch thoûa ñaùng ñeå trieät tieâu söùc maïnh baén leäch sang beân traùi cuûa boùng ñeán. Treân ñaây laø caùc phöông phaùp ñôõ caùc loaïi giao boùng noùi chung. Ngöôøi taäp khi ñaõ thaønh thaïo ñöôïc caùc phöông phaùp noùi treân seõ laøm cho caùc kyõ thuaät cô baûn ñöôïc naâng cao. Döïa vaøo sôû tröôøng kyõ thuaät cuûa mình vaø ñoøi hoûi kyõ, chieán thuaät trong thi ñaáu coù theå vaän duïng caùc phöông phaùp khaùc nhau ñeå chuû ñoäng ñaùnh traû caùc loaïi giao boùng cuûa ñoái phöông. III.3. Ñaåy, chaën boùng Ñaåy, chaën boùng laø teân goïi chung cuûa ñaåy boùng vaø chaën boùng. Ñaây laø moät trong nhöõng kyõ thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh loaïi hình ñaåy traùi coâng phaûi vaø cuõng laø kyõ thuaät khoâng theå thieáu cuûa caùch ñaùnh caùc loaïi hình khaùc. Vò trí khi ñaåy, chaën boùng laø ñöùng gaàn baøn, bieân ñoä ñoäng taùc nhoû, toác doä nhanh, ñieåm rôi bieán hoùa nhieàu, cuõng coù moät soá bieán ñoåi ñoä xoaùy. Khi phoái hôïp söû duïng caùc loaïi kyõ thuaät ñaåy chaën coù theå lôïi duïng bieán ñoåi toác ñoä, ñieåm rôi, ñoä 31
32. xoaùy giaønh chuû ñoäng taïo caùc cô hoäi taán coâng. Khi ôû tö theá bò ñoäng hoaëc theá giaèng co, coù theå taïo ra taùc duïng phoøng thuû tích cöïc, ñoàng thôøi töøng böôùc chuyeån töø bò ñoäng vaø giaèng co thaønh chuû ñoäng. Ñaåy, chaën boùng coù theå chia ra thaønh: chaën ngang, ñaåy nhanh, ñaåy taêng löïc, chaën giaûm löïc, ñaåy xoaùy xuoáng, ñaåy xoaùy nghieâng v.v a. Chaën boùng (coøn goïi laø chaën ngang) Ñaëc ñieåm: Chaën boùng laø duøng söùc nhoû, toác ñoä chaäm, ñieåm rôi vöøa phaûi, khoâng xoaùy hoaëc xoaùy nheï. Ñoäng taùc chaën boùng ñôn giaûn, deã naém vöõng ñöôïc kyõ thuaät, laø kyõ thuaät nhaäp moân cuûa ngöôøi môùi hoïc. Thoâng qua taäp luyeän coù theå laøm quen tính naêng boùng, naém baét ñoäng taùc, ñaët neàn moùng kyõ thuaät cho vieäc hoïc caùc kyõ thuaät ñaåy chaën khaùc. Chaën boùng ñöôïc chia thaønh 2 loaïi: chaën boùng traùi tay vaø chaën boùng thuaän tay. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc chaën boùng traùi tay: Ñöùng ôû khoaûng giöõa hoaëc leäch sang traùi baøn boùng, thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 40 - 50 cm. Hai chaân ñöùng môû sang roäng hôn vai (caùc kyõ thuaät giôùi thieäu döôùi ñaây ñeàu nhö vaäy), chaân phaûi hôi ñöùng ra tröôùc hoaëc hai chaân ñöùng ngang baèng, hai ñaàu goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân treân hôi quay sang traùi, tay phaûi co töï nhieân caàm vôït ôû phía tröôùc thaân ngöôøi hoaëc hôi leäch traùi, ñoàng thôøi caúng tay xoay ngoaøi laøm cho maët vôït gaàn vuoâng goùc vôùi maët ñaát. Khi boùng ñoái phöông ñaùnh sang baät leân khoûi maët baøn, caúng tay ñöa vôït ra tröôùc ñoùn boùng ôû thôøi ñieåm boùng ñi leân duøng maët vôït vuoâng goùc vôùi maët baøn ñaåy vaøo phaàn giöõa cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït tieáp xuùc vaøo boùng .chæ duøng söùc nheï nhaøng cuûa caúng tay vaø coå tay. Chuû yeáu döïa vaøo söùc baät trôû laïi cuûa boùng ñaùnh sang ñeå chaën boùng traû ñoái phöông. Sau khi chaën boùng, baøn tay vaø caùnh tay vung ra tröôùc theo ñaø ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ñaùnh boùng tieáp. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå doàn leân 2 chaân (xem hình 49). Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc chaën ngang thuaän tay: Vò trí ñöùng ôû khu giöõa hoaëc leäch sang traùi baøn, thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 40 - 50 cm, hai chaân taùch sang hai beân, chaân traùi hôi ra tröôùc, hai goái hôi khuîu, hoùp ngöïc vaø buïng, thaân treân hôi xoay sang phaûi; tay phaûi co töï nhieân vaø hôi xoay trong laøm cho maët vôït gaàn nhö vuoâng goùc vôùi maët ñaát, ñaët ôû phía tröôùc beân phaûi thaân ngöôøi. Khi boùng ñoái phöông ñaùnh ñeán baät leân khoûi maët baøn, caúng tay ñöa vôït ra tröôùc boùng. ôû thôøi ñieåm boùng baät leân, duøng maët vôït vuoâng goùc 'vôùi maët baøn ñaåy vaøo phaàn giöõa cuûa boùng, chæ duøng söùc nheï nhaøng cuûa caúng tay vaø coå tay, chuû yeáu döïa vaøo söùc baät trôû laïi cuûa boùng ñeå chaën boùng traû laïi ñoái phöông. Sau khi chaën boùng, tay vung vôït ra tröôùc theo ñaø ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò tröôùc khi ñaùnh boùng. . Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå doàn leân hai chaân (xem hình 50). 32
33. b. Ñaåy nhanh traùi tay Ñaëc ñieåm: Ñoäng taùc nhoû, toác ñoä nhanh, ñieåm rôi bieán ñoåi, coù keøm theo xoaùy leân nheï hoaëc khoâng xoaùy. Ñaây laø kyõ thuaät vöøa coù theå phoøng thuû tích cöïc laïi vöøa coù theå hoã trôï taán coâng vaø laø kyõ thuaät ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû phaàn giöõa hoaëc hôi leäch sang traùi baøn, thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 40 cm, hai chaân ñöùng song song, chaân phaûi hôi ra tröôùc, hai goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân ngöôøi hôi xoay ra tröôùc hoaëc sang traùi. Caùnh tay phaûi vaø khuyûu tay aùp saùt beân phaûi thaân, co töï nhieân, ñöa vôït ñeán phía tröôùc thaân hoaëc leäch traùi, ñoàng thôøi caúng tay xoay ngoaøi laøm cho maët vôït hôi nghieâng ra tröôùc. Khi boùng ñoái phöông ñaùnh ñeán ôû thôøi ñieåm ñang baät leân thì duøng maët vôït hôi nghieâng tröôùc ñaåy vaøo phaàn giöõa cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng, caúng tay vaø coå tay hôi duøng söùc ra tröôùc hoaëc ra tröôùc keøm theo höôùng leân treân, döïa vaøo löïc baät leân cuûa boùng (töùc möôïn löïc) ñeå ñaùnh boùng traû. Sau khi ñaùnh vaøo boùng, tay vaø caúng tay vung theo ñaø ra tröôùc vaø nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå rôi ñeàu treân hai chaân (xem hình 51). c. Ñaåy taêng löïc Ñaëc ñieåm: Toác ñoä nhanh, söùc maïnh lôùn, ñieåm rôi bieán hoùa, coù keøm theo xoaùy leân hoaëc khoâng xoaùy. Coù theå haïn cheá taán coâng. cuûa ñoái phöông, buoäc ñoái phöông phaûi luøi ra sau (xa baøn), taïo cô hoäi taán coâng. Kyõ thuaät naøy thöôøng ñöôïc söû duïng phoái hôïp vôùi chaën boùng giaûm löïc ñeå coù theå khoáng cheá vaø ñieàu ñoäng ñöôïc ñoái phöông, giaønh quyeàn chuû ñoäng. Ñaây laø kyõ thuaät ñaåy chaën coù uy löïc lôùn nhaát. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû phaàn giöõa hoaëc leäch sang traùi baøn, thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 50 cm. Hai chaân ñöùng sang hai beân, chaân phaûi hôi ra tröôùc, 2 goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân ngöôøi xoay ra tröôùc hoaëc hôi sang traùi. Caùnh tay vaø khuyûu tay phaûi aùp saùt thaân, caúng tay xoay ngoaøi ñoàng thôøi naâng leân treân, ñöa vôït ñeán tröôùc thaân hoaëc hôi leäch traùi. Vôït cao baèng maët löôùi hoaëc hôi cao hôn, maët vôït hôi nghieâng tröôùc. 33
34. Khi boùng ñoái phöông ñaùnh ñeán vöôït qua löôùi, caùnh tay, caúng tay vaø coå tay vung vôït ra tröôùc ñoùn boùng. Ñoàng thôøi löng, löôøn, khôùp hoâng xoay sang traùi. Vaøo cuoái thôøi ñieåm boùng ñi leân hoaëc ôû luùc cao nhaát cuûa boùng ñeán duøng maët vôït hôi nghieâng tröôùc ñaåy ñaùnh vaøo phaàn giöõa cuûa boùng. Trong giaây laùt ñaùnh vaøo boùng, caùnh tay, caúng tay vaø coå tay phaùt löïc ra tröôùc vaø höôùng xuoáng döôùi ñaåy eùp boùng phoái hôïp vôùi duøng söùc nhòp nhaøng cuûa toaøn thaân. Sau khi ñaùnh vaøo boùng caùnh tay vaø baøn tay vung theo ñaø ra tröôùc vaø xuoáng döôùi, sau ñoù nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå chuyeån dòch töø chaân traùi sang chaân phaûi (xem hình 52). d. Chaën boùng giaûm löïc Ñaëc ñieåm: Ñoäng taùc nhoû, löïc nheï coù theå giaûm yeáu löïc baät trôû laïi cuûa boùng ñeán neân ñieåm rôi gaàn, ñöôøng voøng cung thaáp khoâng xoaùy, löïc tieán ra tröôùc raát yeáu phaàn lôùn ñöôïc söû duïng trong tình huoáng boùng ñaùnh sang cuûa ñoái phöông coù söùc maïnh lôùn hoaëc ñoä xoaùy leân cao (ñaëc bieät laø khi vò trí ñöùng cuûa ñoái phöông töông ñoái xa baøn) seõ coù theå ñieàu chuyeån ñoái phöông leân tröôùc ñeå ñaùnh boùng. Neáu nhö sau chaën boùng giaûm löïc laïi keát hôïp vôùi coâng boùng hoaëc ñaåy taêng löïc thì hieäu quaû seõ caøng cao. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû phaàn giöõa hoaëc leäch sang beân traùi baøn, thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 40 cm; hai chaân ñöùng sang hai beân; chaân phaûi hôi ra tröôùc, hai goái hôi khuîu, hoùp ngöïc vaø buïng, thaân ngöôøi xoay ra tröôùc hoaëc hôi sang traùi. Caùnh tay vaø khôùp khuyûu tay phaûi aùp saùt beân phaûi thaân ngöôøi, tay co töï nhieân ñöa vôït ñeán tröôùc thaân hoaëc leäch traùi, caúng tay xoay ngoaøi laøm cho maët vôït hôi nghieâng ra tröôùc. Sau khi boùng ñoái phöông ñaùnh ñeán baät leân khoûi maët baøn, caúng tay vaø coå tay vung vôït ra tröôùc ñoùn boùng. Khi boùng ôû thôøi ñieåm ñi leân thì duøng maët vôït nghieâng tröôùc chaën boùng giaûm löïc vaøo phaàn giöõa boùng. Trong giaây laùt ñaùnh vaøo boùng, caúng tay, coå tay nheï nhaøng luøi ra sau ñeå giaûm nhoû löïc baät trôû laïi cuûa boùng ñeán (töùc giaûm löïc) laøm cho boùng bay nheï nhaøng trôû veà baøn ñoái phöông. Sau khi ñaùnh boùng, nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå doàn ñeàu treân 2 chaân (xem hình 53). e. Ñaåy boùng xoaùy xuoáng Ñaëc ñieåm: Löïc maïnh, ñöôøng voøng cung thaáp, ñieåm rôi xa, coù xoaùy xuoáng gaáp (toác ñoä bay xoaùy xuoáng töông ñoái nhanh), boùng chìm, ñoái phöông ñaùnh traû khoâng theå möôïn löïc neân deã chuùc löôùi, do ñoù coù theå haïn cheá taán coâng cuûa ñoái phöông, taïo cô hoäi taán coâng. Ñaây laø loaïi kyõ thuaät ñaåy boùng coù söùc uy hieáp lôùn. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû phaàn giöõa hoaëc leäch sang beân traùi baøn, thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 40 cm; Hai chaân ñöùng sang ngang hoaëc chaân traùi hôi ra tröôùc. Hai goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc. Thaân ngöôøi xoay ra tröôùc hoaëc hôi sang traùi. Caùnh tay vaø khuyûu tay phaûi aùp saùt beân phaûi thaân. Caúng tay hôi xoay trong vaø naâng leân ñöa vôït ñeán phía tröôùc thaân hoaëc leäch traùi, cao baèng maët löôùi hoaëc cao hôn, maët vôït hôi ngöûa ra sau. 34
35. Sau khi boùng ñoái phöông ñaùnh sang baät leân khoûi maët baøn thì caúng tay vaø coå tay vung vôït ra tröôùc vaø xuoáng döôùi ñoùn boùng. ÔÛ thôøi ñieåm khi boùng baät leân gaàn ñeán ñieåm cao nhaát thì duøng vôït ñaåy vaøo phaàn giöõa boùng. Trong giaây laùt ñaùnh vaøo boùng, caùnh tay, caúng tay vaø coå tay duøng söùc laøm cho vôït ma saùt vaøo boùng theo höôùng ra tröôùc vaø xuoáng döôùi. Sau khi ñaùnh boùng, tay vung theo ñaø ra tröôùc vaø xuoáng döôùi, ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå rôi vaøo caû hai chaân (xem hình 54). f. Ñaåy eùp Ñaëc ñieåm: Toác ñoä boùng nhanh, ñöôøng voøng cung thaáp, goùc ñoä khi ñaåy coù ñöôøng cheùo lôùn, keøm theo xoaùy nghieâng xuoáng beân traùi, ñoái phöông ñaùnh traû seõ coù ñoä khoù lôùn, deã bò ñaùnh ra ngoaøi phía beân traùi. Do vôït tieáp xuùc boùng ôû khu vöïc hôi xoaùy cuûa boùng ñaùnh sang, cho neân ñaây laø kyõ thuaät töông ñoái coù hieäu quaû ñeå ñoái phoù vôùi líp boùng. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû vò trí giöõa hoaëc leäch sang beân traùi baøn boùng, thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 40 cm; Hai chaân ñöùng sang ngang hoaëc chaân traùi hôi ñöùng ra tröôùc; Hai goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc. Thaân ngöôøi xoay ra tröôùc, caùnh tay vaø khuyûu tay phaûi aùp saùt beân phaûi cuûa thaân, caùnh tay co töï nhieân, caúng tay naâng leân vaø xoay ngoaøi, ñöa vôït ñeán tröôùc thaân, laøm cho maët vôït hôi nghieâng tröôùc. Sau khi boùng ñoái phöông ñaùnh sang baät leân khoûi maët baøn, caúng tay vaø coå tay vung vôït xuoáng phía döôùi ra tröôùc beân traùi ñoùn boùng. ÔÛ thôøi ñieåm boùng baét ñaàu baät leân duøng maët vôït hôi nghieâng tröôùc ñaåy vaøo phaàn giöõa boùng, trong giaây laùt vôït tieáp xuùc boùng caúng tay vaø coå tay phaùt löïc ra tröôùc vaø xuoáng döôùi beân traùi. Sau khi ñaùnh boùng, tay vung theo ñaø ra tröôùc vaø xuoáng döôùi beân traùi, ñoàng thôøi nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå rôi vaøo caû 2 chaân (xem hình 55). III.4. Coâng boùng (boùng taán coâng) Coâng boùng laø moät trong nhöõng kyõ thuaät chuû yeáu cuûa loaïi hình ñaåy traùi coâng phaûi vaø taán coâng hai beân, ñaây cuõng laø kyõ thuaät khoâng theå thieáu cuûa caùc loaïi hình caùch ñaùnh khaùc. Coâng boùng coù söùc maïnh lôùn, toác ñoä nhanh, ñieåm rôi bieán hoùa phong phuù, laø bieän phaùp 35
36. giaønh ñieåm chuû yeáu cuûa vaän ñoäng vieân boùng baøn caùc loai hình kyõ thuaät. Kyõ thuaät coâng boùng coù raát nhieàu chuûng loaïi. Döïa vaøo vò trí ñöùng coù theå phaân thaønh coâng boùng thuaän tay, neù ngöôøi coâng boùng vaø coâng boùng traùi tay. Döïa vaøo ñoä gaàn xa cuûa vò trí ñöùng coù theå phaân thaønh coâng boùng gaàn baøn, coâng boùng ñoä xa trung bình vaø coâng boùng xa baøn. Döïa vaøo söï khaùc nhau veà tính chaát, ñieåm rôi cuûa boùng ñeán coù theå phaân thaønh giaät coâng vaø líp coâng, coâng boùng trong baøn vaø ñaäp boùng cao. Döïa vaøo söùc maïnh ñaùnh boùng khaùc nhau coù theå chia thaønh coâng boùng phaùt löïc vaø coâng boùng möôïn löïc v.v a. Coâng boùng thuaän tay Coâng boùng thuaän tay coù toác ñoä nhanh, söùc maïnh lôùn, ñöôøng boùng roäng, phaïm vi quaùn xuyeán lôùn laø kyõ thuaät chuû yeáu ñeå ñeø beïp ñoái thuû giaønh thaéng lôïi. Vaän ñoäng vieân boùng baøn caàn naém vöõng caùc loaïi hình kyõ thuaät taán coâng khaùc nhau môùi coù theå thi ñaáu toát moân boùng baøn. * Taán coâng nhanh thuaän tay Ñaëc ñieåm: Vò trí ñöùng gaàn, ñoäng taùc nhoû, toác ñoä nhanh, ñöôøng boùng linh hoaït coù keøm theo xoaùy leân. Coù theå möôïn söùc maïnh baät trôû laïi cuûa boùng ñoái phöông ñeán ñeå naâng cao toác ñoä boùng, taïo ra cô hoäi ñaäp vuït. Trong thi ñaáu coù theå laáy coâng thay theá phoøng thuû ñoái phoù vôùi taán coâng cuûa ñoái phöông. Ñaây laø kyõ thuaät ñöôïc duøng nhieàu nhaát trong loaïi hình caùch ñaùnh taán coâng nhanh gaàn baøn. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû khu vöïc giöõa hoaëc hôi leäch sang beân traùi baøn, thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 50 cm, chaân traùi hôi ra tröôùc, troïng taâm cô theå ñaët treân chaân phaûi, hai goái hôi khuîu xuoáng, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân ngöôøi hôi xoay sang phaûi, tay phaûi co töï nhieân, caúng tay hôi ra sau vaø ñöa vôït ñeán beân phaûi thaân ngöôøi, hôi leäch phaûi, ñoàng thôøi caúng tay xoay trong laøm cho maët vôït hôi nghieâng tröôùc. Sau khi boùng ñoái phöông ñaùnh sang baät leân khoûi maët baøn, ñaàu tieân laø löïc cuûa caùnh tay, caúng tay vaø coå tay chuû ñoäng vung vôït ra phía tröôùc sang phaûi (neáu ñoä xoaùy leân cuûa boùng ñeán lôùn) hoaëc ra tröôùc leân treân sang traùi (neáu boùng ñoái phöông ñaùnh sang khoâng xoaùy hoaëc cöôøng ñoä xoaùy nhoû) ñeå ñoùn boùng. Ñoàng thôøi thaân treân xoay sang beân traùi. ÔÛ thôøi ñieåm boùng töø baøn baät leân duøng maët vôït nghieâng tröôùc ñeå ñaùnh vaøo phaàn giöõa cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng, duøng caúng tay, coå tay phaùt löïc ñaùnh vaøo boùng theo höôùng ra tröôùc vaø sang traùi hoaëc ra tröôùc, leân treân sang traùi, coù söï hoã trôï löïc cuûa thaân treân. Sau khi ñaùnh vaøo boùng caúng tay vaø baøn tay vung vôït theo ñaø ra tröôùc, leân treân sang traùi vaø nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, 36
37. troïng taâm cô theå di chuyeån töø chaân phaûi sang chaân traùi (xem hình 56, 57). * Vuït nhanh thuaän tay (ñoät kích) Ñaëc ñieåm: Vò trí ñöùng gaàn baøn, toác ñoä boùng nhanh, ñöôøng boùng linh hoaït coù keøm theo xoaùy leân. Ñieåm ñaùnh boùng ôû trong baøn coù tính ñoät kích. Ñaây laø kyõ thuaät mang tính taán coâng duøng ñeå ñoái phoù vôùi boùng trong baøn. Noù cuõng laø moät trong nhöõng kyõ thuaät maø vaän ñoäng vieân caàn phaûi naém vöõng khi thöïc hieän ñaùnh taán coâng gaàn baøn. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng aùp saùt baøn, khi ñaùnh traû theo goùc lôùn beân phaûi gaàn löôùi, chaân phaûi böôùc ra tröôùc beân phaûi moät böôùc; khi ñaùnh traû vaøo giöõa hoaëc leäch phaûi gaàn löôùi, chaân traùi böôùc ra tröôùc phía beân traùi moät böôùc, thaân ngöôøi cuùi veà phía boùng ñeán, tay phaûi co töï nhieân, caúng tay duoãi tröôùc, ñöa vôït vaøo trong baøn. Neáu boùng ñeán xoaùy leân hoaëc khoâng xoaùy thì caúng tay xoay trong, laøm cho maët vôït nghieâng tröôùc hoaëc vuoâng goùc vôùi maët baøn. Khi boùng baät leân ôû ñieåm cao nhaát thì ñaùnh vaøo phaàn giöõa cuûa boùng. Trong giaây laùt ñaùnh vaøo boùng, caúng tay vaø coå tay duøng söùc ñaùnh ra tröôùc vaø leân treân laø chính, ñoàng thôøi ngoùn troû hôi thaû loûng, ngoùn caùi aán vôït, caúng tay hôi xoay trong. Neáu boùng ñeán xoaùy xuoáng thì caúng tay xoay ngoaøi, laøm cho maët vôït ngöûa sau. Ñôïi khi boùng baät töø baøn leân ôû ñieåm cao thì ñaùnh vaøo phaàn giöõa leäch döôùi cuûa boùng. Trong giaây laùt ñaùnh vaøo boùng duøng caúng tay, coå tay phaùt löïc ra tröôùc vaø leân treân laø chính, ñoàng thôøi caúng tay xoay nhieàu vaøo trong. Sau khi ñaùnh boùng, tay caàm vôït vung theo ñaø ra tröôùc vaø leân treân, ñoäng taùc caàn nhoû, ñeå coù lôïi cho vieäc luøi ra sau nhanh choùng (xem hình 58 - 59). * Líp nhanh thuaän tay Ñaëc ñieåm: Vò trí ñöùng gaàn baøn, ñoäng taùc nhoû, toác ñoä nhanh, ñöôøng voøng cung thaáp, ñöôøng boùng linh hoaït coù keøm theo xoaùy leân. Coù theå möôïn löïc baät trôû laïi cuûa boùng ñeán ñeå naâng cao toác ñoä boùng taïo ra cô hoäi ñaäp vuït. Ñaây laø kyõ thuaät chuyeân duøng ñeå ñoái phoù vôùi giaät boùng. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Vò trí ñöùng ôû khu vöïc giöõa hoaëc leäch sang beân traùi baøn, thaân ngöôøi caùch baøn khoaûng 40 cm, chaân traùi hôi ñöùng ra tröôùc, troïng taâm cô theå rôi vaøo chaân phaûi, hai goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân ngöôøi hôi xoay sang phaûi, tay phaûi co töï nhieân, caúng tay naâng leân treân ñöa vôït ñeán vò trí hôi cao ôû beân phaûi thaân ngöôøi. Ñoàng thôøi caúng tay xoay trong laøm cho maët vôït nghieâng tröôùc. Sau khi boùng ñoái phöông ñaùnh sang baät leân khoûò maët baøn, duøng löïc cuûa caúng tay vaø coå tay vung vôït ra tröôùc sang traùi ñoùn boùng, ñoàng thôøi xoay thaân treân sang traùi. Trong thôøi ñieåm boùng ñi leân, duøng maët vôït nghieâng tröôùc ñaùnh vaøo phaàn giöõa, leäch treân cuûa boùng. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng, möôïn söùc xoay cuûa thaân laøm cho caúng tay, baøn tay nghieâng tröôùc keùo giaät boùng. Sau khi ñaùnh vaøo boùng tay vung vôït theo ñaø ra tröôùc sang traùi vaø nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå di chuyeån töø chaân phaûi sang chaân traùi (xem hình 60, 61). 37
38. * Phaûn coâng boùng cöï ly trung bình vaø xa baøn thuaän tay Ñaëc ñieåm: Vò trí ñöùng hôi xa vôùi baøn, ñoäng taùc thöïc hieän roäng, söùc maïnh lôùn, ñöôøng boùng daøi, coù keøm theo xoaùy leân, coù theå lôïi duïng söùc maïnh vaø ñieåm rôi bieán hoùa ñeå giaønh ñieåm. Khi bò ñoäng coù theå laáy taán coâng thay cho phoøng thuû tieán haønh phaûn coâng ñeå taïo cô hoäi ñaäp vuït. Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng caùch baøn khoaûng treân döôùi 1 meùt, chaân traùi hôi ra tröôùc, troïng taâm cô theå doàn leân chaân phaûi, hai goái hôi khuîu, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân ngöôøi hôi xoay sang phaûi. Tay phaûi co töï nhieân, ñöa vôït xuoáng döôùi ra sau beân phaûi thaân ngöôøi, ñoàng thôøi caúng tay xoay trong, laøm cho maët vôït gaàn vuoâng goùc vôùi maët ñaát. Khi boùng ñeán chaïm baøn baät leân ôû thôøi ñieåm cao, ñaàu tieân laø caùnh tay keùo theo caúng tay vung vôït leân treân, ra tröôùc sang traùi ñoùn boùng, cuøng vôùi thaân treân xoay sang traùi. Khi boùng ôû thôøi ñieåm ñi xuoáng duøng maët vôït vuoâng goùc vôùi maët ñaát ñaùnh vaøo phaàn giöõa cuûa boùng, ñoàng thôøi ma saùt vôït vaøo boùng theo höôùng ra tröôùc vaø leân treân. Trong giaây laùt vôït ñaùnh vaøo boùng, duøng caùnh tay, caúng tay phaùt löïc laø chính coù söï phoái hôïp cuûa löïc xoay thaân. Sau khi ñaùnh boùng, tay vung vôït theo ñaø ra tröôùc leân treân sang traùi vaø nhanh choùng trôû veà tö theá chuaån bò ban ñaàu. Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, troïng taâm cô theå di chuyeån töø chaân phaûi sang chaân traùi (xem hình 62, 63). * Vuït boùng thuaän tay Ñaëc ñieåm: Ñöùng ôû vò trí gaàn baøn, ñoäng taùc thöïc hieän roäng, söùc maïnh lôùn, toác ñoä nhanh, boùng ñi hôi xoaùy leân coù tính coâng kích maïnh. Ñaây laø kyõ thuaät mang tính taán coâng coù söùc uy hieáp lôùn khi ñoái phoù vôùi boùng cao vöøa vaø laø moät bieän phaùp quan troïng giaønh ñieåm cuûa caùc loaïi hình (ñaëc bieät laø caùch ñaùnh loaïi hình taán coâng nhanh). Thöïc hieän kyõ thuaät ñoäng taùc: Ñöùng ôû khu vöïc giöõa hoaëc leäch traùi, phaàn lôùn ñöùng ôû. vò trí gaàn baøn, chaân traùi hôi ñöùng ra tröôùc, cöï ly giöõa hai chaân roäng hôn so vôùi caùc loaïi coâng boùng khaùc, troïng taâm cô theå rôi vaøo chaân phaûi. Hai goái hôi co, hoùp buïng vaø ngöïc, thaân treân hôi xoay sang phaûi, tay phaûi co töï nhieân, ñöa vôït ra sau, sang phaûi thaân, ñoàng thôøi caúng tay xoay trong, laøm cho maët vôït hôi nghieâng tröôùc. Sau khi boùng ñoái phöông ñaùnh sang baät leân khoûi maët baøn, thaân ngöôøi vaø caùnh tay xoay sang traùi. Cuøng luùc ñoù, caùnh tay phaùt löïc keùo theo caúng tay vaø coå tay vung vôït ra tröôùc sang traùi ñoùn boùng. Khi ' boùng baät leân ôû thôøi ñieåm cao nhaát, duøng maët vôït nghieâng tröôùc ñaùnh vaøo phaàn giöõa leäch treân 39