Giáo trình Hình thành giai đoạn tăng lãi suất theo tỷ suất lợi tức (Phần 4)

Nội dung text: Giáo trình Hình thành giai đoạn tăng lãi suất theo tỷ suất lợi tức (Phần 4)

1. Nghiệp vụ nhờ thu: cũng áp dụng nguyên tắc trên nhưng tính từ ngày tiền thu được ghi vào TK. - Số ngày tính lãi: tính từ ngày giá trị đến ngày khóa sổ. - Lãi của mỗi nghiệp vụ được tính theo phương pháp tính lãi đơn: Trong đó: C: giá trị của nghiệp vụ i: lãi suất áp dụng n: số ngày tính lãi Các bước tiến hành như sau: - Các nghiệp vụ phát sinh được ghi vào bên nợ hoặc bên có tuỳ theo tính chất của mỗi nghiệp vụ. - Tính số ngày tính lãi của mỗi nghiệp vụ. - Tính số lãi theo lãi suất quy định của từng nghiệp vụ, ghi vào lợi tức bên nợ hoặc bên có. - Tính số lãi trên cơ sở cân đối hai cột lợi tức bên nợ và bên có, ghi số lãi vào tài khoản khi đến ngày tất toán tài khoản: + Nếu tổng lợi tức bên nợ > tổng lãi bên có => ghi số lãi vào bên nợ + Nếu tổng lợi tức bên nợ ghi số lãi vào bên có - Nếu có các khoản hoa hồng và lệ phí thì căn cứ vào quy định của ngân hàng để tính. - Tính số dư của tài khoản khi khoá sổ. Tài khoản vãng lai được trình bày theo phương pháp trực tiếp như sau: Đơn vị tính: Đồng Ngày Số Lợi tức Ngày Diễn giải Nợ Có giá ngày Nợ Có trị n 01/06 Số dư Có 100.000.000 31/05 92 1.840.000
2. 18/06 Gửi tiền 550.000.000 20/06 72 7.920.000 mặt 12/07 Phát hành 600.000.000 10/07 52 6.240.000 sec trả nợ 13/07 Nhờ thu 250.000.000 15/07 47 2.350.000 thương phiếu 23/08 Chiết 150.000.000 25/08 6 180.000 khấu thương phiếu 28/08 Hoàn lại 80.000.000 15/07 47 752.000 thương phiếu không thu được 31/08 Cân đối 5.298.000 lợi tức 31/08 Cân đối 375.298.000 số dư Có 1.055.298.000 1.055.298.000 31/08 Số dư Có 375.298.000 31/08 2.2.2. Trình bày tài khoản vãng lai theo phương pháp gián tiếp Theo phương pháp này, việc tính lãi được tiến hành theo ba bước: - Bước 1: Tính lãi từ ngày khoá sổ lần trước đến ngày giá trị của mỗi nghiệp vụ (mang dấu âm). - Bước 2: Tính lãi từ ngày khoá sổ lần trước đến ngày khoá sổ lần này. - Bước 3: Tính lãi thực tế bằng cách lấy kết quả bước hai trừ đi kết quả bước 1. Tài khoản vãng lai được trình bày theo phương pháp gián tiếp như sau: Đơn vị tính: Đồng Ngày Số Lợi tức Ngày Diễn giải Nợ Có giá trị ngày n Nợ Có
3. 01/06 Số dư Có 100.000.000 31/05 / / 18/06 Gửi tiền mặt 550.000.000 20/06 20 -2.200.000 12/07 Phát hành sec trả nợ 600.000.000 10/07 40 -4.800.000 13/07 Nhờ thu thương phiếu 250.000.000 15/07 45 -2.250.000 23/08 Chiết khấu thương phiếu 150.000.000 25/08 86 -2.580.000 28/08 Hoàn lại thương phiếu không 80.000.000 15/07 45 -720.000 thu được 31/08 Lợi tức từ ngày 31/05 đến 31/08: 680.000.000 31/08 92 12.512.000 - Tính theo tổng nghiệp vụ Nợ 1.050.000.000 31/08 92 19.320.000 - Tính theo tổng nghiệp vụ Có 31/08 Số dư lợi tức Có 5.298.000 31/08 Cân đối số dư Có 375.298.000 1.055.298.000 1.055.298.000 31/08 Số dư Có 375.298.000 31/08 Cách tính: - Bước 1: + Số ngày n: tính từ ngày khoá sổ lần trước đến ngày giá trị của nghiệp vụ phát sinh. + Các số lợi tức mang dấu âm (-) (những ngày không tính lãi). - Bước 2: Lợi tức tính theo bước hai: + Từ ngày khoá sổ lần trước đến ngày khoá sổ lần này là 92 ngày. + Lợi tức tính theo tổng nghiệp vụ Nợ: + Lợi tức tính theo tổng nghiệp vụ Có:
4. - Bước 3: Lợi tức tính theo bước 3 = lợi tức tính theo bước 2 - lợi tức tính theo bước 1. * Lợi tức Nợ = 12.512.000 - (4.800.000 + 720.000) = 6.992.000 * Lợi tức Có =19.320.000–(2.200.000+2.250.000+ 2.580.000) = 12.290.000 => Số dư lợi tức Có = 12.290.000 - 6.992.000 = 5.298.000 2.2.3. Trình bày tài khoản vãng lai theo phương pháp Hambourg (Phương pháp rút số dư) Hai phương pháp trên có nhược điểm là chỉ có thể tính được lợi tức vào ngày khoá sổ tài khoản. Để khắc phục nhược điểm này, người ta dùng phương pháp Hambourg (Phương pháp rút số dư). Theo phương pháp này, ta tính lợi tức Nợ hay Có ngay sau mỗi nghiệp vụ phát sinh, căn cứ vào số dư Nợ hay dư Có trên tài khoản sau mỗi nghiệp vụ. Đây là phương pháp thường dùng. Do có sự khác biệt giữa ngày phát sinh và ngày giá trị nên có hai cách trình bày. 2.2.3.1.Trình bày theo thứ tự thời gian của nghiệp vụ phát sinh Tài khoản vãng lai được trình bày theo phương pháp này như sau: Đơn vị tính: Đồng Số dư Ngày Số Lợi tức Ngày Diễn giải Nợ Có Nợ Có giá trị ngày n Nợ Có 01/06 Số dư Có 100.000.000 31/05 20 400.000 18/06 Gửi tiền mặt 550.000.000 650.000.000 20/06 20 2.600.000 12/07 Phát hành 600.000.000 50.000.000 10/07 5 50.000 sec trả nợ 13/07 Nhờ thu 250.000.000 300.000.000 15/07 41 2.460.000 thương phiếu 23/08 Chiết khấu 150.000.000 450.000.000 25/08 -41 3.690.000* thương phiếu 28/08 Hoàn lại 80.000.000 370.000.000 15/07 47 3.478.000 thương phiếu
5. không thu được 31/08 Cân đối lợi 5.298.000 5.298.000 tức 375.298.000 31/08 Số dư Có 375.298.000 31/08 Cách tính: - Số ngày n được tính từ ngày giá trị của nghiệp vụ trước đến ngày giá trị của nghiệp vụ kế tiếp. Số ngày n của nghiệp vụ cuối cùng được tính từ ngày giá trị của nghiệp vụ cuối cùng đến ngày khoá sổ tài khoản. - Lợi tức được tính theo công thức tính lãi đơn - Nếu ngày giá trị của nghiệp vụ sau ở trước ngày giá trị của nghiệp vụ trước, số ngày n là số âm (-), do đó lợi tức sẽ là số âm (-) và ta sẽ ghi số dương (+) vào cột lợi tức đối ứng. * Số âm (-) ở cột lợi tức Có sẽ ghi thành (+) ở cột lợi tức Nợ. * Số âm (-) ở cột lợi tức Nợ sẽ ghi thành (+) ở cột lợi tức Có.
6. 2.2.3.2.Trình bày theo thứ tự thời gian của ngày giá trị Theo phương pháp này, các nghiệp vụ được sắp xếp theo thứ tự thời gian của ngày giá trị. Các tính toán còn lại giống với phương pháp trên (2.3.1.) Tài khoản vãng lai được trình bày theo phương pháp này như sau: Đơn vị tính: Đồng Diễn giải Nợ Có Số dư Ngày Số Lợi tức Nợ Có giá trị ngày Nợ Có n Số dư Có 100.000.000 31/05 20 400.000 Gửi tiền mặt 550.000.000 650.000.000 20/06 20 2.600.000 Phát hành sec trả nợ 600.000.000 50.000.000 10/07 5 50.000 Nhờ thu thương phiếu 250.000.000 300.000.000 15/07 0 Hoàn lại thương phiếu 80.000.000 220.000.000 15/07 41 1.804.000 không thu được Chiết khấu thương 150.000.000 370.000.000 25/08 6 444.000 phiếu Cân đối lợi tức 5.298.000 Cân đối số dư Có 5.298.000 375.298.000 Số dư Có 375.298.000 31/08 2.3. Tài khoản vãng lai có lãi suất không qua lại và biến đổi Đây là trường hợp phổ biến vì thông thường ngân hàng thường áp dụng lãi suất Nợ (lãi suất cho vay) cao hơn lãi suất Có (lãi suất tiền gửi). - Lãi suất Nợ được áp dụng để tính lợi tức cho vay theo số dư Nợ trên tài khoản. - Lãi suất Có được áp dụng để tính lợi tức tiền gửi theo số dư Có trên tài khoản. Trong trường hợp này, người ta chỉ dùng phương pháp Hambourg (phương pháp rút số dư) để tính lợi tức.
7. Ví dụ 2: Doanh nghiệp 1 mở tài khoản tại Ngân hàng B với các điều kiên sau: 01/06 -> 31/07: Lãi suất Nợ: 7,2%. Lãi suất Có: 6,84%. 01/08 -> 31/08: Lãi suất Nợ: 7,56%. Lãi suất Có: 7,02%. Hoa hồng bội chi (phí vay trội): 0,1% số dư Nợ lớn nhất. Phí giữ sổ (hoa hồng giữ sổ): 0,4% tổng nghiệp vụ Nợ. Các nghiệp vụ phát sinh được phản ánh vào TK như sau: Đơn vị tính: Triệu đồng Ngày Ngày Diễn giải Nợ Có giá trị 01/06 Số dư Nợ 50 31/05 18/06 Gửi tiền mặt 250 20/06 12/07 Phát hành sec trả nợ 350 10/07 13/07(*) Nhờ thu thương phiếu 200 15/07 27/07 Trả nợ thương phiếu 150 25/07 23/08 Chiết khấu thương phiếu 300 25/08 28/08 Phát hành sec thanh toán 180 26/08 (*): ngày thu được tiền của nghiệp vụ nhờ thu. Các nghiệp vụ trên được phản ánh vào TK vãng lai theo phương pháp Hambourg; trình bày theo thứ tự ngày phát sinh như sau: Đơn vị tính: Đồng Số dư Ngày Số Lợi tức Diễn giải Nợ Có Nợ Có giá trị ngày n Nợ Có Số dư Nợ 50.000.000 31/05 20 200.000 Gửi tiền mặt 250.000.000 200.000.000 20/06 20 760.000 Phát hành sec trả 350.000.000 150.000.000 10/07 5 150.000 nợ
8. Nhờ thu thương 200.000.000 50.000.000 15/07 10 95.000 phiếu Trả nợ thương 150.000.000 100.000.000 25/07 31 620.000 phiếu Chiết khấu thương 300.000.000 200.000.000 25/08 1 3 phiếu Phát hành sec 180.000.000 20.000.000 26/08 5 19.500 thanh toán Cân đối lợi tức 56.500 19.943.500 56.500 Hoa hồng bội chi 150.000 19.793.500 Phí giữ sổ 2.720.000 17.073.500 Số dư Có 17.073.500 31/08 Cách tính: - Lợi tức được tính theo số dư với lãi suất Nợ hay Có tương ứng với từng thời kỳ. - Lưu ý đến sự thay đổi lãi suất vào ngày 01/08. - Ngoài lợi tức, khách hàng còn phải trả cho ngân hàng các khoản phí: * Phí vay trội = 150.000.000 x 0,1% = 150.000 đồng. * Phí giữ sổ = (350.000.000+150.000.000+180.000.000)x0,4% = 2.720.000 đồng. Tóm tắt chương: Các nội dung chính: Tài khoản vãng lai: loại tài khoản thanh toán mà ngân hàng mở cho khách hàng của mình nhằm phản ánh nghiệp vụ gửi và rút tiền giữa khách hàng và ngân hàng. Nghiệp vụ của tài khoản vãng lai gồm: Nghiệp vụ Có (nghiệp vụ gửi tiền vào Ngân hàng) và nghiệp vụ Nợ (nghiệp vụ rút tiền ở Ngân hàng).
9. Số dư của tài khoản vãng lai: hiệu số giữa tổng nghiệp vụ Có và tổng nghiệp vụ Nợ. Tài khoản vãng lai có thể có số dư Nợ hoặc số dư Có. Lợi tức của tài khoản vãng lai: phụ thuộc vào các yếu tố: lãi suất, ngày khoá sổ tài khoản, ngày giá trị. Lợi tức của tài khoản vãng lai được tính theo phương pháp tính lãi đơn. Lãi suất áp dụng cho các nghiệp vụ Nợ và Có: Khi áp dụng cùng một mức lãi suất cho cả nghiệp vụ Có và nghiệp vụ Nợ, người ta gọi tài khoản vãng lai có lãi suất qua lại (reciprocal rate). Khi lãi suất không đổi trong suốt thời gian mở tài khoản, người ta gọi là lãi suất bất biến. Ngày khoá sổ tài khoản: ngày ghi vào bên Nợ hoặc bên Có khoản lợi tức mà khách hàng phải trả cho ngân hàng hoặc nhận được từ ngân hàng. Ngày giá trị: thời điểm từ đó mỗi khoản nghiệp vụ phát sinh được bắt đầu tính lãi. Thời điểm này thường không trùng với thời điểm phát sinh của mỗi nghiệp vụ. - Đối với nghiệp vụ Nợ: đẩy lên sớm một hoặc hai ngày. - Đối với nghiệp vụ Có: đẩy lùi lại một hoặc hai ngày. Tài khoản vãng lai có lãi suất qua lại và bất biến: Việc tính lãi và số dư trên tài khoản vãng lai theo lãi suất qua lại và bất biến được thực hiện bằng 1 trong 3 phương pháp: - Phương pháp trực tiếp: Các bước tiến hành: + Các nghiệp vụ phát sinh được ghi vào bên nợ hoặc bên có tuỳ theo tính chất của mỗi nghiệp vụ. + Tính số ngày tính lãi của mỗi nghiệp vụ. Số ngày tính lãi: tính từ ngày giá trị đến ngày khóa sổ. + Tính số lãi theo lãi suất quy định của từng nghiệp vụ, ghi vào lợi tức bên nợ hoặc bên có. Lãi của mỗi nghiệp vụ được tính theo phương pháp tính lãi đơn: . Trong đó: C: giá trị của nghiệp vụ
10. i: lãi suất áp dụng n: số ngày tính lãi + Tính số lãi trên cơ sở cân đối hai cột lợi tức bên nợ và bên có, ghi số lãi vào tài khoản khi đến ngày tất toán tài khoản: Nếu tổng lợi tức bên nợ > tổng lãi bên có => ghi số lãi vào bên nợ Nếu tổng lợi tức bên nợ ghi số lãi vào bên có + Nếu có các khoản hoa hồng và lệ phí thì căn cứ vào quy định của ngân hàng để tính. + Tính số dư của tài khoản khi khoá sổ. - Phương pháp gián tiếp Các bước tiến hành: + Bước 1: Tính lãi từ ngày khoá sổ lần trước đến ngày giá trị của mỗi nghiệp vụ (mang dấu âm). + Bước 2: Tính lãi từ ngày khoá sổ lần trước đến ngày khoá sổ lần này. + Bước 3: Tính lãi thực tế bằng cách lấy kết quả bước hai trừ đi kết quả bước 1. - Phương pháp Hambourg: có hai cách trình bày: + Trình bày theo thứ tự thời gian của nghiệp vụ phát sinh: - Số ngày n được tính từ ngày giá trị của nghiệp vụ trước đến ngày giá trị của nghiệp vụ kế tiếp. Số ngày n của nghiệp vụ cuối cùng được tính từ ngày giá trị của nghiệp vụ cuối cùng đến ngày khoá sổ tài khoản. - Lợi tức được tính theo công thức tính lãi đơn - Nếu ngày giá trị của nghiệp vụ sau ở trước ngày giá trị của nghiệp vụ trước, số ngày n là số âm (-), do đó lợi tức sẽ là số âm (-) và ta sẽ ghi số dương (+) vào cột lợi tức đối ứng.