Thực trạng quản lí công tác kiểm tra học kì của hiệu trưởng các trường trung học cơ sở ở quận tân bình thành phố Hồ Chí Minh

Nội dung text: Thực trạng quản lí công tác kiểm tra học kì của hiệu trưởng các trường trung học cơ sở ở quận tân bình thành phố Hồ Chí Minh

1. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 7(85) năm 2016 ___ THỰC TRẠNG QUẢN LÍ CÔNG TÁC KIỂM TRA HỌC KÌ CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ Ở QUẬN TÂN BÌNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH PHAN VĂN QUANG* TÓM TẮT Công tác kiểm tra học kì (KTHK) những năm gần đây tại các trường trung học cơ sở (THCS) được tổ chức thực hiện một cách bài bản, khoa học đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Để làm tốt công tác này, hiệu trưởng (HT) phải vận dụng các chức năng quản lí trong việc lập kế hoạch; tổ chức thực hiện, chỉ đạo và kiểm tra, đánh giá công tác KTHK. Bài viết này trình bày kết quả khảo sát thực trạng việc quản lí công tác KTHK của HT tại một số trường THCS ở Thành phố Hồ Chí Minh (TPHCM), đồng thời đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí công tác KTHK tại các trường THCS. Từ khóa: quản lí giáo dục, hiệu trưởng, kiểm tra học kì, trung học cơ sở. ABSTRACT The reality of term-testing management of principals in junior high schools in Tan Binh district of Ho Chi Minh City Term Testing has been organized properly and professionally in Junior High schools in the recent years, which has improved the quality of education. To make this work, principles have to manipulate all managing functions in planning, performing, leading, checking and judging term testing administration. This report shows the result of a survey about the principals’ term testing management in some junior high schools in Ho Chi Minh city as well as proposes a number of solutions to improve this management. Keywords: educational management, principal, term testing, the junior high school. 1. Đặt vấn đề Hiệu trưởng quản lí tốt công tác Công tác KTHK cho học sinh là KTHK không chỉ giúp nhà trường đánh một công đoạn quan trọng trong quá trình giá đúng năng lực, trình độ của học sinh, giáo dục và đào tạo ở trường phổ thông giúp giáo viên (GV) xây dựng và điều nói chung và trường THCS nói riêng. chỉnh kế hoạch giảng dạy, mà còn là cơ Theo Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh sở để HT đánh giá chất lượng giảng dạy THCS và học sinh trung học phổ thông, của GV, việc thực hiện chương trình, kế tại Khoản 2, Điều 7, Chương 3 đã quy hoạch giảng dạy của tổ, nhóm chuyên định cụ thể về các bài kiểm tra thường môn, đánh giá chất lượng giáo dục của xuyên, kiểm tra định kì và KTHK. [1] nhà trường, từ đó có kế hoạch điều chỉnh * HVCH, Trường Đại học Sư phạm TPHCM; Email: quang_196901@yahoo.com 152
2. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Phan Văn Quang ___ kịp thời nhằm nâng cao chất lượng giáo và kiểm tra công tác KTHK của HT nhà dục và đào tạo. trường. Chính vì tầm quan trọng đó, trong 2.2. Địa bàn và khách thể nghiên cứu bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích thực Khảo sát được tiến hành tại 12 trạng HT quản lí công tác KTHK tại một trường THCS công lập của quận Tân số trường THCS ở TPHCM làm cơ sở Bình, TPHCM, gồm các trường: Nguyễn thực tiễn để đề xuất các biện pháp giúp Gia Thiều, Hoàng Hoa Thám, Trường HT trường THCS quản lí công tác này Chinh, Ngô Quyền, Quang Trung, Tân một cách hiệu quả. Bình, Ngô Sĩ Liên, Âu Lạc, Lý Thường 2. Thực trạng quản lí công tác Kiệt, Phạm Ngọc Thạch, Võ Văn Tần, KTHK tại một số trường THCS ở Trần Văn Đang. Khách thể khảo sát là 35 TPHCM hiện nay cán bộ quản lí (CBQL) trường THCS 2.1. Mục tiêu nghiên cứu (HT, phó HT), 120 GV và nhân viên Nghiên cứu nhằm khảo sát thực (NV) của các trường được lựa chọn ngẫu trạng quản lí của HT trường THCS về nhiên. Mẫu nghiên cứu thể hiện cụ thể công tác KTHK theo các chức năng quản trong bảng sau: lí: xây dựng kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo Bảng 1. Khái quát về khách thể khảo sát Khách thể khảo sát Số lượng Tổng cộng Hiệu trưởng 11 35 Phó hiệu trưởng 24 Tổ trưởng chuyên môn 36 GV 59 120 Nhân viên 25 2.3. Phương pháp nghiên cứu 2,7 điểm – 3,5 điểm: Tốt; Phương pháp chính được sử dụng là 3,6 điểm – 4 điểm: Rất tốt. phương pháp điều tra bằng bảng hỏi. 2.4. Kết quả nghiên cứu Thang điểm đánh giá thực trạng quản lí 2.4.1. Thực trạng việc lập kế hoạch công công tác KTHK của HT tại 12 trường tác KTHK tại 12 trường THCS được THCS được quy ước như sau: 4 điểm – khảo sát Rất tốt, 3 điểm – Tốt, 2 điểm – Trung Xây dựng kế hoạch là chức năng bình, 1 điểm – Chưa tốt, 0 điểm – Rất đầu tiên và cơ bản của nhà quản lí. chưa tốt. Trong quản lí công tác KTHK cũng Điểm trung bình (ĐTB) được chia vậy, HT xây dựng kế hoạch, chỉ đạo các ra các mức độ: bộ phận và cá nhân liên quan làm tốt 0 điểm – 0,8 điểm: Rất chưa tốt; việc xây dựng kế hoạch là một yếu tố 0,9 điểm – 1,7 điểm: Chưa tốt; quan trọng, đảm bảo thành công của 1,8 điểm – 2,6 điểm: Trung bình; công tác KTHK tại trường THCS. Việc 153
3. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 7(85) năm 2016 ___ xây dựng kế hoạch phải bao hàm đầy đủ kiểm tra, chấm xác suất kiểm tra lại, các nội dung công việc của một đợt nhập điểm và xử lí kết quả. KTHK: ra đề và duyệt đề kiểm tra, Kết quả khảo sát thực trạng việc lập chuẩn bị cơ sở vật chất, chuẩn bị ấn kế hoạch các công việc của một đợt phẩm, sao in đề, coi kiểm tra, chấm KTHK tại 12 trường THCS của quận Tân Bình được thể hiện ở bảng 2 sau đây: Bảng 2. Đánh giá của CBQL, GV và NV về việc lập kế hoạch công tác KTHK Đánh giá của GV, Đánh giá của CBQL Lập kế hoạch các công việc NV của một đợt KTHK Thứ Thứ ĐTB ĐLC ĐTB ĐLC bậc bậc 1.Lập kế hoạch ra đề, duyệt đề KTHK 3,60 0,497 3 3,62 0,522 1 2. Lập kế hoạch chuẩn bị cơ sở vật chất tổ chức 3,71 0,458 1 3,61 0,490 2 KTHK 3. Lập kế hoạch chuẩn bị ấn phẩm, phương tiện 3,60 0,497 3 3,58 0,495 3 sao in đề KTHK 4. Lập kế hoạch sao in đề KTHK 3,60 0,497 3 3,58 0,496 3 5. Lập kế hoạch tổ chức coi KTHK 3,66 0,482 2 3,57 0,546 5 6. Lập kế hoạch chấm bài KTHK 3,49 0,507 7 3,46 0,500 7 7. Lập kế hoạch chấm xác suất bài KTHK 3,31 0,471 8 3,35 0,513 8 8. Lập kế hoạch nhập điểm, xử lí kết quả bài 3,54 0,505 6 3,54 0,500 6 KTHK Khi khảo sát lập kế hoạch các công KTHK ; Lập kế hoạch nhập điểm, xử lí việc của một đợt KTHK, chúng tôi ghi kết quả bài KTHK đạt mức điểm (3,31- nhận việc lập kế hoạch của HT, Phó HT 3,54). Tất cả các nội dung trên đều được được đánh giá với ĐTB rất cao (đều trên đánh giá ở mức “Tốt”. Điều này phần nào 3,31), chứng tỏ có sự quan tâm rất lớn đã phản ánh thực trạng HT các trường đã của HT, GV và NV về các nội dung này. có quan tâm, chú ý đến việc xây dựng kế Bảng 2 cũng cho thấy sự thống nhất của hoạch cho công tác KTHK. CBQL, GV và NV khi đánh giá việc Lập Vậy việc lập kế hoạch của mỗi đầu kế hoạch chuẩn bị cơ sở vật chất tổ chức công việc trong một đợt KTHK của HT, KTHK; Lập kế hoạch tổ chức coi KTHK; Phó HT được đánh giá “Rất tốt” và Lập kế hoạch ra đề, duyệt đề KTHK; Lập “Tốt”. Điều này cho thấy HT quản lí kế hoạch sao in đề KTHK và Lập kế công tác KTHK tại các trường THCS là hoạch chuẩn bị ấn phẩm, phương tiện rất tốt, có kế hoạch và quản lí tốt kế sao in đề KTHK đạt mức điểm cao nhất hoạch đề ra. (3,57-3,71); Lập kế hoạch chấm bài 2.4.2. Thực trạng việc tổ chức công tác KTHK; Lập kế hoạch chấm xác suất bài KTHK 154
4. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Phan Văn Quang ___ Chức năng tổ chức ở nhà trường Kết quả khảo sát CBQL và GV, NV được thể hiện thông qua việc hiệu trưởng về việc HT tổ chức các công việc của phân phối và sắp xếp các nguồn lực theo một đợt KTHK tại 12 trường THCS của những cách thức nhất định để đảm bảo quận Tân Bình được thể hiện ở bảng 3 thực hiện tốt kế hoạch đề ra. sau đây: Bảng 3. Đánh giá của CBQL, GV và NV về việc tổ chức công tác KTHK Đánh giá Đánh giá của CBQL của GV, NV Tổ chức các công việc của một đợt KTHK Thứ Thứ ĐTB ĐLC ĐTB ĐLC bậc bậc 1. Tổ chức ra đề, duyệt đề KTHK 3.60 0.497 3 3.57 0.530 5 2. Tổ chức chuẩn bị cơ sở vật chất tổ chức KTHK 3.60 0.497 3 3.60 0.492 3 3. Tổ chức chuẩn bị ấn phẩm, phương tiện sao in đề 3,60 0,497 3 3,58 0,495 4 KTHK 4. Tổ chức sao in đề KTHK 3,66 0,482 2 3,64 0,482 2 5. Tổ chức coi KTHK 3,77 0,426 1 3,69 0,464 1 6. Tổ chức chấm bài KTHK 3,49 0,507 6 3,50 0,502 7 7. Tổ chức chấm xác suất bài KTHK 3,26 0,561 8 3,33 0,568 8 8. Tổ chức nhập điểm, xử lí kết quả bài KTHK 3,43 0,502 7 3,52 0,502 6 Khảo sát thực trạng tổ chức các tốt, hiệu quả, góp phần vào việc nâng cao công việc của một đợt KTHK, chúng tôi chất lượng giáo dục tại các trường THCS. ghi nhận việc tổ chức của HT, Phó HT 2.4.3. Thực trạng lãnh đạo công tác được đánh giá với ĐTB rất cao (đều trên KTHK 3,26). Kết quả khảo sát CBQL, GV và Theo Trần Kiểm, chức năng lãnh NV đều cho rằng tổ chức coi KTHK (xếp đạo “thể hiện năng lực của người quản lí. hạng 1), tổ chức sao in đề KTHK (xếp Người CBQL phải điều khiển cho hệ hạng 1) là 2 nội dung được đánh giá cao thống hoạt động nhằm thực hiện mục tiêu nhất. Trong khi đó tổ chức chấm bài đã đề ra. Đây là quá trình sử dụng quyền KTHK; tổ chức chấm xác suất bài lực quản lí để tác động đến các đối tượng KTHK; tổ chức nhập điểm, xử lí kết quả bị quản lí (con người, các bộ phận) một bài KTHK được CBQL, GV và NV có cách có chủ đích nhằm phát huy hết tiềm cùng nhận định là “Tốt” nhưng lại xếp năng của họ hướng vào việc đạt mục tiêu hạng thấp nhất (3,26-3,52) chung của hệ thống” [2, tr.68]. Kết quả khảo sát cho thấy công tác Kết quả khảo sát thực trạng việc tổ chức các công việc của một đợt KTHK lãnh đạo các công việc của một đợt được HT phân công và tổ chức thực hiện KTHK tại 12 trường THCS quận Tân Bình được thể hiện ở bảng 4 sau đây: 155
5. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 7(85) năm 2016 ___ Bảng 4. Đánh giá của CBQL, GV và NV về việc lãnh đạo công tác KTHK Đánh giá Đánh giá Chỉ đạo các công việc của CBQL của GV, NV của một đợt KTHK Thứ Thứ ĐTB ĐLC ĐTB ĐLC bậc bậc 1. Chỉ đạo ra đề, duyệt đề KTHK 3,71 0,458 1 3,59 0,527 6 2. Chỉ đạo chuẩn bị cơ sở vật chất tổ chức KTHK 3,71 0,458 1 3,63 0,486 2 3. Chỉ đạo chuẩn bị ấn phẩm, phương tiện sao in đề 3,71 0,458 1 3,67 0,473 1 KTHK 4. Chỉ đạo sao in đề KTHK 3,60 0,497 6 3,63 0,484 2 5. Chỉ đạo coi KTHK 3,66 0,482 5 3,63 0,486 2 6. Chỉ đạo chấm bài KTHK 3,71 0,458 1 3,58 0,496 7 7. Chỉ đạo chấm xác suất bài KTHK 3,37 0,598 8 3,46 0,548 8 8. Chỉ đạo nhập điểm, xử lí kết quả bài KTHK 3,54 0,505 7 3,62 0,488 5 Bảng 4 cho thấy việc đánh giá thứ Như vậy HT đã chỉ đạo thực hiện bậc cao nhất, mức “Rất tốt” ở các nội tốt công tác tổ chức KTHK trên cơ sở các dung chỉ đạo các công việc của một đợt văn bản pháp lí, xây dựng kế hoạch và ra KTHK: CBQL đánh giá các nội dung chỉ quyết định thực hiện. Nội dung này đã đạo ra đề, duyệt đề KTHK; chỉ đạo chấm được đánh giá ở mức “Rất tốt” và “Tốt”. bài KTHK; chỉ đạo chuẩn bị cơ sở vật 2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá công chất; chỉ đạo chuẩn bị ấn phẩm, phương tác KTHK tiện sao in đề KTHK (3,71, xếp hạng 1). Kiểm tra, đánh giá là một nội dung GV và NV thì đánh giá chỉ đạo chuẩn bị quan trọng, là nhiệm vụ thường xuyên và ấn phẩm, phương tiện sao in đề KTHK; là khâu cuối cùng của công tác quản lí. chỉ đạo chuẩn bị cơ sở vật chất tổ chức Trong công tác KTHK ở trường, công tác KTHK; chỉ đạo sao in đề KTHK; chỉ đạo kiểm tra, đánh giá giúp HT đôn đốc và coi KTHK (đạt 3,63-3,71). Tuy nhiên có thúc đẩy GV, NV và học sinh thực hiện sự đánh giá rất khác biệt trong việc chỉ nghiêm túc, có chất lượng trong đợt đạo chấm bài KTHK, CBQL xếp hạng 1; KTHK. Chúng tôi tiến hành khảo sát trong khi đó GV và NV xếp hạng 7. Có công tác kiểm tra, đánh giá trong việc tổ sự thống nhất trong việc đánh giá chỉ đạo chức KTHK và thu được kết quả như ở chấm xác suất bài KTHK được xếp hạng Bảng 5 sau đây: 8 (3,75-3,46) và được đánh giá “Tốt”. 156
6. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Phan Văn Quang ___ Bảng 5. Đánh giá của CBQL, GV và NV về việc HT kiểm tra công tác KTHK Đánh giá Đánh giá Kiểm tra và đánh giá các công việc của CBQL của GV, NV của một đợt KTHK Thứ Thứ ĐTB ĐLC ĐTB ĐLC bậc bậc 1. Kiểm tra và đánh giá việc ra đề, duyệt đề KTHK 3,71 0,458 1 3,53 0,501 5 2. Kiểm tra và đánh giá việc chuẩn bị cơ sở vật chất 3,71 0,458 1 3,61 0,490 2 tổ chức KTHK 3. Kiểm tra và đánh giá việc chuẩn bị ấn phẩm, 3,71 0,458 1 3,67 0,473 1 phương tiện sao in đề KTHK 4. Kiểm tra và đánh giá việc sao in đề KTHK 3,60 0,497 6 3,59 0,494 3 5. Kiểm tra và đánh giá việc coi KTHK 3,66 0,482 5 3,53 0,501 5 6. Kiểm tra và đánh giá việc chấm bài KTHK 3,71 0,458 1 3,44 0,499 8 7. Kiểm tra và đánh giá việc chấm xác suất bài 3,37 0,598 8 3,38 0,486 7 KTHK 8. Kiểm tra và đánh giá việc nhập điểm, xử lí kết 3,60 0,497 6 3,54 0,500 4 quả bài KTHK Kết quả khảo sát CBQL về nội trong đó, nội dung kiểm tra, đánh giá dung kiểm tra, đánh giá các công việc việc chuẩn bị ấn phẩm, phương tiện sao của một đợt KTHK được đánh giá “Rất in đề KTHK (3,67); kiểm tra, đánh giá tốt” và được xếp theo thứ bậc từ cao đến việc chuẩn bị cơ sở vật chất tổ chức thấp như sau: Kiểm tra, đánh giá việc KTHK (3,61) được đánh giá “Rất tốt”. chuẩn bị cơ sở vật chất; Kiểm tra, đánh Các nội dung kiểm tra, đánh giá sao in đề giá việc chuẩn bị ấn phẩm, phương tiện KTHK; kiểm tra, đánh giá coi KTHK; sao in đề KTHK (3,71). Kiểm tra, đánh kiểm tra, đánh giá ra đề, duyệt đề KTHK; giá việc coi KTHK (3,66). Kiểm tra, đánh Nhập điểm, xử lí kết quả bài KTHK; kiểm giá việc ra đề, duyệt đề và sao in đề tra, đánh giá chấm bài KTHK; kiểm tra, KTHK chấm bài KTHK (3,60). Riêng nội đánh giá việc chấm xác suất bài KTHK dung kiểm tra, đánh giá việc chấm xác có ĐTB đạt từ 3,38 đến 3,59 và được suất bài KTHK (3,37) được đánh giá ở đánh giá “Tốt”. mức “Tốt”. Tuy nhiên, có sự khác biệt trong Bảng 5 cho thấy việc kiểm tra và Kiểm tra và đánh giá việc chấm bài đánh giá các công việc của một đợt KTHK, CBQL xếp hạng 1 còn GV và NV KTHK ở các trường THCS được GV và lại xếp hạng 8, nhưng cả CBQL, GV và NV đánh giá ở mức “Tốt”, “Rất tốt” và NV đều đánh giá “Tốt”. Như vậy, việc được xếp theo thứ bậc từ cao xuống thấp. kiểm tra, đánh giá các công việc của một ĐTB các nội dung đạt từ 3,38 đến 3,67; đợt KTHK được HT kiểm tra, đánh giá và 157
7. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 7(85) năm 2016 ___ thực hiện một cách bài bản dựa trên việc những giải pháp cụ thể, đồng bộ ở các lập kế hoạch. nội dung: chấm xác suất bài KTHK; 3. Kết luận chấm bài KTHK; nhập điểm, xử lí kết quả Kết quả khảo sát thực tế từ CBQL, bài KTHK. GV và NV tại 12 trường THCS ở quận Thực trạng trên cũng cho thấy vai Tân Bình TPHCM cho thấy mỗi nội dung trò quản lí công tác KTHK ở trường trong quá trình tổ chức KTHK đều góp THCS là một trong những nhiệm vụ quan phần quan trọng trong việc tổ chức thành trọng, góp phần đảm bảo chất lượng giáo công một đợt KTHK. Các công tác chuẩn dục và đào tạo của trường. Vì vậy, để bị cơ sở vật chất, công tác coi kiểm tra, công tác KTHK tại các trường được tổ việc chuẩn bị ấn phẩm, phương tiện sao chức một cách có hiệu quả thì HT cần in đề KTHK đều được CBQL, GV, NV phải vận dụng tốt các chức năng của một đánh giá xếp hạng từ “Tốt” trở lên. nhà quản lí. Kết quả khảo sát được trình Nhìn chung, các chức năng quản lí bày trong bài viết này là cơ sở thực tiễn của HT được đánh giá từ tốt trở lên. Tuy quan trọng, có thể giúp cho HT các nhiên, ĐTB của các nội dung xếp hạng trường THCS xem xét, rút kinh nghiệm, (cao nhất, thấp nhất) chưa có sự thống nhằm tìm ra các biện pháp quản lí tốt hơn nhất trong đánh giá, còn có sự chênh nữa trong công tác KTHK. lệch. Vì vậy, HT cần tập trung và có TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2011), Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông (Ban hành kèm theo Thông tư số 58/2011/TT-BGDĐT ngày 12/12/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo). 2. Trần Kiểm (2014), Những vấn đề cơ bản của khoa học quản lí giáo dục, Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội. (Ngày Tòa soạn nhận được bài: 16-4-2016; ngày phản biện đánh giá: 29-6-2016; ngày chấp nhận đăng: 23-7-2016) 158