›
›

Ứng dụng hồi qui logistic nhị phân trong đánh giá các yếu tố tác động đến nhận thức về vai trò của cá cảnh nước ngọt

pdf 8 trang hapham 110
Download
Bạn đang xem tài liệu "Ứng dụng hồi qui logistic nhị phân trong đánh giá các yếu tố tác động đến nhận thức về vai trò của cá cảnh nước ngọt", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfung_dung_hoi_qui_logistic_nhi_phan_trong_danh_gia_cac_yeu_to.pdf

Nội dung text: Ứng dụng hồi qui logistic nhị phân trong đánh giá các yếu tố tác động đến nhận thức về vai trò của cá cảnh nước ngọt

  1. Hi tho “Vai trị ca cá cnh TPHCM” – ðH Nơng Lâm TPHCM 31122010 NG DNG HI QUI LOGISTIC NH PHÂN TRONG ðÁNH GIÁ CÁC YU T TÁC ðNG ðN NHN THC V VAI TRỊ CA CÁ CNH NƯC NGT Nguyn Minh ðc và Trn Th Phưng B mơn Qun Lý và Phát Trin Ngh Cá, ði Hc Nơng Lâm TPHCM TĨM TT Cá cnh đĩng vai trị quan trng trong đi sng ngưi nuơi gii trí ti TPHCM vi hai vai trị quan trng nht là vai trị gim stress và vai trị thm m. ð kho sát các yu t liên quan và tác đng đn vai trị ca cá cnh nưc ngt đi vi ngưi nuơi gii trí, các mơ hình hi qui logistic nh phân đưc xây dng trên s liu kho sát trc tip t 240 ngưi nuơi cá gii trí đưc phng vn ngu nhiên các khu vc kinh doanh cá cnh tp trung các qun 3, 5, Th ðc, Tân Bình, Kt qu hi qui cho thy nhng ngưi nuơi đu tư nhiu hơn cho vic mua sm b cá là nhng ngưi nhn thc rõ hơn v các vai trị ca cá cnh trong cuc sng. Nhng ngưi nuơi này đu tư cho b cá cnh nhiu hơn vì h tin rng ngồi vic gim stress và làm đp khơng gian sng, cá cnh khin cho h vui v hnh phúc hơn hay khin cho cơng vic làm ăn kinh doanh thun li hơn và đem li nhiu may mn hơn. Nhng ngưi tin vào vai trị tâm linh ca cá cnh như đem li nhiu may mn hơn trong cuc sng cũng là nhng ngưi sn sàng b ra nhiu tin hơn cho vic mua cá. GII THIU Thy sn khơng ch cĩ vai trị quan trng trong vic cung cp ngun dinh dưng, vic làm cho xã hi mà cịn to ra nhng thú vui gii trí cho ngưi dân (Jolly and Clonts, 1993). TPHCM, cá cnh đang đưc xem là mt trong nhng đi tưng nuơi ch lc khu vc ven đơ TPHCM khi hot đng xut khu cá cnh đã bt đu t hơn 40 năm nay và th trưng cá cnh TPHCM cũng đang phát trin nhanh chĩng (Vũ Cm Lương, 2007), liên quan đn nhiu ch th như ngưi sn xut, ngh nhân, nhng nhà kinh doanh, xut nhp khu, nhng ngưi dân nuơi gii trí và c nhng nhà qun lý và nghiên cu thy sn. Nhng tin b trong k thut ương nuơi cũng như các trang thit b phc v nuơi cá cnh cũng đã gĩp phn thúc đy s phát trin ca thú vui này (Livengood và Chapman, 2007) và đĩng gĩp đáng k vào vic phát trin ngh sn xut cá cnh TPHCM. Khi nn kinh t Vit Nam nĩi chung và TPHCM nĩi riêng phát trin nhan chĩng, mc sng ca ngưi dân đưc nâng cao và nhu cu ca ngưi dân TPHCM đi vi cá cnh đang gia tăng nhanh chĩng. Mc dù quá trình phát trin và hin trng nuơi cá cnh đã đưc ghi nhn trong nhiu nghiên cu trưc đây (Hung et al., 2005 và Vũ Cm Lương, 2007), vai trị ca cá cnh, đc bit là cá cnh nưc ngt, chưa đưc nghiên cu và phân tích đy đ. Trong mt thi gian dài, s hài lịng vi cơng vic và mc đ tha mãn vi cuc sng đã đưc nghiên cu bi nhiu nhà tâm lý hc trưc khi đưc các nhà nghiên cu kinh t quan tâm (Frey and Stutzer, 2001). Khoa hc kinh t chng minh rng s hài lịng cĩ th đưc đo lưng và đưc nghiên cu đ xác đnh các tác đng ca ngành ngh hay mt cơng vic lên s tha mãn nhu cu ca con ngưi (Frey and Stutzer, 2002). Khi mt cá nhân hài lịng vi cơng vic hay vi mĩn hàng mà h va mua sm, mc đ hnh phúc 1
  2. Hi tho “Vai trị ca cá cnh TPHCM” – ðH Nơng Lâm TPHCM 31122010 ca ngưi y s đưc gia tăng. Vì vy, nghiên cu v s hài lịng đang đưc ng dng rng rãi trong nghiên cu marketing và qun tr hc. Trong nhng nghiên cu vi mơ hình kinh t lưng logistic tích lũy, Nguyn Minh ðc (2009a) đã khng đnh rng vic nuơi cá ca các h nơng dân qui mơ nh khu vc min ðơng Nam B đã mang li s hài lịng đi vi ngưi nuơi. S hài lịng đi vi vic nuơi cá cũng s gĩp phn to ra hnh phúc hay s hài lịng đi vi cuc sng ca ngưi nuơi (Nguyn Minh ðc, 2009b). Flores and Saradĩn (2004) cũng khng đnh rng s hài lịng ca ngưi nuơi đang đưc xem là ch s quan trng ca s bn vng, mt lĩnh vc nghiên cu hàng đu hin nay. Bài nghiên cu này ng dng mơ hình binary logistic s dng s liu điu tra thc t nhm mc đích tìm hiu các vai trị và phân tích các yu t tác đng v vai trị ca vic cá cnh nưc ngt trong nhn thc ca ngưi nuơi, đi tưng phc v cui cùng ca ngh nuơi cá cnh nĩi riêng và ca ngành nuơi trng thy sn nĩi riêng. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CU Phương pháp xây dng mơ hình ði vi các mơ hình hi qui mà bin ph thuc là bin đnh tính đưc lưng hĩa theo nhng giá tr la chn khơng liên tc, phương pháp bình phương nh nht, mt phương pháp thưng đưc s dng trong kinh t lưng và mơ hình hĩa sn xut, s khơng th đưc s dng. Thay vào đĩ, các mơ hình logistic phi tuyn tính đ lưng hĩa các bin s như s hài lịng, mc đ đng ý, cĩ th đưc s dng Da trên hàm s tha dng, Frey and Stutzer (2002) đưa ra hàm s đo lưng hnh phúc W i = α + β xi + ε i , trong đĩ W là mc đ hnh phúc và X là vectơ các bin gii thích. ðánh giá tác đng ca các yu t kinh t xã hi đn hnh phúc ca ngưi nuơi cá Vit Nam, Duc (2008, 2009) cũng đã s dng mơ hình logistic tích lũy đ thc hin các nghiên cu thc nghim ca mơ hình tha dng U i = α + β xi + ε i trong đĩ mc đ tha dng U là nhng đơn v ca s la chn, vectơ X th hin nhng bin gii thích cho s tha dng ca cá nhân i đưc phng vn. Trong nghiên cu này, ngưi đưc phng vn s tr li vi hai la chn: đng ý hay khơng đng ý, vi câu hi đưc đưa ra. Do đĩ, mơ hình binary logistic đưc s dng vi bin ph thuc nhn mt trong hai giá tr là 0 (cho nhng câu tr li khơng đng ý) hoc 1 (cho nhng câu tr li khơng đng ý). Các tham s ca mơ hình s cho bit tác đng ca các bin đc lp đi vi xác xut đng ý ca ngưi nuơi đi vi tng vai trị ca cá cnh hay tng vn đ đưc nêu ra. Mơ hình binary logistic cho nhiu bin đc lp đưc mơ t như sau Log P(Y i = 1) logit [P(Y i = 1)] = = b 0 + bX' i = f(X' i) ( 2) 1 – log P(Y i = 1) Trong đĩ Xi: là vector các bin đc lp đi din cho ngưi đưc phng vn Y: Mc đ tr li ca ngưi đưc phng vn, trong đĩ Y = 1 vi câu tr li “đng ý” Y = 0 vi câu tr li “khơng đng ý” P: Xác sut tr li ca ngưi đưc phng vn vi Y = 1 i: S th t ca mu phng vn b0: Hng s ca mơ hình 2
  3. Hi tho “Vai trị ca cá cnh TPHCM” – ðH Nơng Lâm TPHCM 31122010 b: Vector các tham s tương ng vi các bin gii thích Thu thp s liu S liu đưc thu thp qua vic phng vn trc tip 240 ngưi chơi cá cnh bng phiu câu hi son sn. Bên cnh nhng khách hàng ca các ca hàng kinh doanh cá cnh ri rác các qun Th ðc, qun Bình Thnh, qun 3, qun 5 và Tân Bình đưc chn ngu nhiên đ phng vn, nhĩm nghiên cu cũng tin hành phng vn ti nhà riêng ca mt s ngưi đang nuơi cá cnh. KT QU NGHIÊN CU Vai trị ca cá cnh nưc ngt ð đánh giá vai trị ca cá cnh nưc ngt đi vi ngưi nuơi, ngưi đưc phng vn s tr li cĩ đng ý vi nhng vai trị trong câu hi; ví d “Nuơi cá cnh cĩ giúp Anh/Ch cĩ cuc sng vui v, hnh phúc hơn khơng?”, Vai trị đưc ngưi nuơi xác nhn nhiu nht là vai trị giúp gim stress (95% xác nhn) và làm đp khơng gian sng (86,67%, Hình 1). 100.00% 95% 86.67% 90.00% 80.00% 70.00% 60.00% 50.00% 40.00% 28.22% 30.00% 20.83% 20% 20.00% 10.00% 0.00% to s vui v hnh gim stress làm đp khơng gian giúp làm ăn thun đem li may mn phúc hơn sng li thnh vưng Hình 1. Vai trị ca cá cnh đi vi ngưi nuơi ðiu đĩ cho thy vic nuơi cá cnh đem li li ích rt ln v tinh thn cho ngưi nuơi. B cá cnh khơng ging như tranh nh, nhng vt trang trí ni tht khác trong nhà vì nhng th này mua v cĩ khi ngưi mua sau mt thi gian khơng nhìn ti nĩ. ði vi h cá cnh thì phi đưc chăm sĩc thưng xuyên như cho cá ăn, thay nưc, quan sát xem cá ăn ht thc ăn hay khơng, cá bơi nhanh nhn hay khơng Khi đưc hi: “Ti sao Anh/Ch thích nuơi cá ?”, mt s ngưi nuơi tr li vì h thích đưc chăm sĩc cá và b cá cnh mang li v sinh đng hơn. Vic chăm sĩc cá làm cho h vui v hơn, và hnh phúc hơn khi thy cá ăn ht thc ăn, cá ln nhanh hoc cá bơi li nhanh nhn cho dù ch cĩ 28,22% tha nhn rng b cá cnh to ra s vui v và khin h hnh phúc hơn. T l ngưi nuơi đng ý cá cnh nưc ngt làm khơng gian nhà đp hơn chim 86,67% s ngưi đưc phng vn. Vi nhng màu sc rc r, hình dng rt phong phú, đa dng và hot đng bơi, ăn mi ca cá cnh rt sinh đng, cá cnh to cm giác cho 3
  4. Hi tho “Vai trị ca cá cnh TPHCM” – ðH Nơng Lâm TPHCM 31122010 ngưi nuơi như đang sng gn gũi vi thiên nhiên. Qua đĩ, v đp sinh đng ca b cá cnh giúp to thêm v đp cho khơng gian sng và sinh hot ca ngưi nuơi. Các yu t tác đng đn vai trị ca cá cnh nưc ngt trong nhn thc ca ngưi nuơi gii trí Vai trị to ra cuc sng vui v hnh phúc hơn Kt qu hi qui vi mơ hình logistic nh phân và phương pháp loi b bin khơng ý nghĩa cho thy nhng ngưi nuơi cá cnh lâu năm và nhng ngưi đu tư nhiu hơn cho vic mua b cá đưc d đốn nhn thc rõ hơn vai trị ca cá cnh trong vic to nên cuc sng vui v hnh phúc cho ngưi nuơi (Bng 1). Chi phí đu tư ban đu cho nuơi cá cnh nưc ngt th hin kh năng chi tr hay mc đ sn sàng chi tr cho thú vui nuơi cá cnh gii trí. Qua kho sát, chi phí đu tư ban đu trung bình cho mt h nuơi là 1.104.130 đng, chi phí trung bình mt ngưi nuơi đu tư ban đu 1.481.375 đng. Trong đĩ chi phí mua cá chim t l 36,44% cĩ t l cao nht, chi phí mua b nuơi, giá đ chim 35,06%, chi phí mua ph kin trang thit b chim 15,02%, chi phí mua vt trang trí chim 10,08% và chi phí mua cây thy sinh, phân bĩn chim t l thp nht là 3,4%. Bng 1. Các yu t tác đng đn vai trị to ra mt cuc sng vui v, hnh phúc hơn Parameter Estimate S.E ChiSquare Pvalue Kinh nghim 0.1108 0.0555 3.9865 0.0459 S b nuơi 1.2929 0.355 13.2623 0.0003 B nh 0,40,6m 0.7772 0.2418 10.3308 0.0013 Nhu cu tâm linh 1.4754 0.3074 23.0294 <.0001 Lưng nưc thay 5070% 0.3944 0.2189 3.2459 0.0716 Chi phí mua b nuơi 2.74E06 6.47E07 17.9983 <.0001 Theo kt qu phân tích, s b nuơi nhiu cĩ th làm gim vai trị này ca cá cnh trong nhn thc ngưi nuơi. Nhng ngưi nuơi cá cnh nưc ngt trong nhng b cá nh t 0,40,6m và thay nưc nhiu (5070%) mi ln cũng cĩ khuynh hưng cho rng nuơi cá cnh to s vui v hnh phúc nhiu hơn so vi nhng ngưi nuơi cá trong nhng b ln hơn và thay nưc mt phn thay vì thay tồn b nưc. ðiu này cĩ th là vì nuơi cá trong b nh, vic thay nưc mi ln khin cho ngưi nuơi khơng cm thy vt v vi vic nuơi cá. Tồn b 100% ngưi nuơi cá cnh đưc phng vn s dng loi b king đt trên giá đ. Theo h, loi b này thun tin trong khâu chăm sĩc cá cũng như di chuyn. Trong tng s 322 b nuơi ca tt c nhng ngưi đưc phng vn, 34,16 % s b cĩ chiu dài nh hơn 0,8m; 54,04% cĩ chiu dài t 0,8 – 1,0m, và 11,8% s b cĩ chiu dài t 1,2m tr lên. Vai trị gim stress Ngưc lai vi vai trị to ra cuc sng vui v hnh phúc hơn, nhng ngưi cĩ kinh nghim nuơi cá cnh hơn li ít cho rng vic nuơi cá cnh khin cho ngưi nuơi gim stress. Nĩi cách khác, vai trị gim stress đưc xác nhn bi nhng ngưi ít kinh nghim hơn. Vi 58% s ngưi tr li phng vn ch mi nuơi cá cnh trong 12 năm, rõ ràng nhng ngưi mi nuơi cá cnh đã nhn thc đưc vai trị ca cá cnh trong vic gim stress, gim áp lc t cơng vic, t cuc sng. Trong cuc sng kinh t ti TPHCM ngày 4
  5. Hi tho “Vai trị ca cá cnh TPHCM” – ðH Nơng Lâm TPHCM 31122010 cành nhiu áp lc hơn, vai trị này s ngày càng đưc nhn thc rng rãi hơn và t đĩ, nhu cu cá cnh đưc d đốn s gia tăng trong tương lai. Nhng ngưi nuơi cá cnh nưc ngt vi s lưng cá ít hơn cũng nhn thy vai trị gim stress nhiu hơn so vi nhng ngưi nuơi vi s lưng cá ln. ðiu này khá hp lý khi nhng ngưi nuơi cá vi s lưng ít thưng nuơi mt lồi cá cĩ giá tr cao như cá rng, cá dĩa hay cá tai tưng. Dáng v khoan thai, hot đng bơi li nh nhàng ca nhng lồi cá này đưc d đốn khin cho cuc sng ca ngưi nuơi bình lng hơn, yên n hơn, gii ta nhiu hơn áp lc t cuc sng. Vai trị gim stress ca cá cnh cũng đưc nhng ngưi nuơi cá trong nhng b nh và trung bình nhn thc rõ hơn so vi nhng ngưi nuơi trong b ln. Tuy nhiên, kt qu mơ hình cũng cho thy nhng ngưi nuơi cá theo hình thc nuơi ghép nhiu lồi cá hay nuơi ghép cá vi thc vt thy sinh cũng nhn thc v vai trị gim stress ca vic nuơi cá cnh nhiu hơn so vi nhng ngưi nuơi theo hình thc nuơi đơn (Bng 2). Trong 322 h nuơi mà chúng tơi thng kê đưc cĩ 200 h nuơi theo hình thc nuơi đơn; 54 h nuơi theo hình thc nuơi ghép cá vi cá khơng trang trí cây thy sinh; cĩ 68 h nuơi theo hình thc nuơi ghép cá vi cây thy sinh. Hình thc nuơi đơn chim t l nhiu nht (chim 83,33 %) vi các đi tưng nuơi ch yu là cá la hán, cá rng, cá tai tưng. H nuơi ghép ch yu là các lồi cá cĩ kích thưc nh như cá hồ lan; cá cánh bum; cá phưng hồng; cá by màu; cá chép nht; cá vàng Hin nay nuơi cá cnh kt hp trng cây thu sinh trong h nuơi ngày càng ph bin, nhng ngưi nuơi cá kt hp vi cây thu sinh thưng chn nhng lồi cá cĩ kích thưc nh như cá mơly; cá neon đ; cá cánh bum; cá hng nhung; cá t vân; cá hồ lan; cá hng kim; cá by màu; mt s ít ngưi thì chn cá dĩa hoc cá rng. Bng 2. Các yu t tác đng đn vai trị gim stress ca cá cnh Parameter Estimate S.E ChiSquare Pvalue Kinh nghim 0.4689 0.1162 16.2885 <.0001 S cá 0.157 0.0448 12.3079 0.0005 B nh 1.5368 0.5815 6.9847 0.0082 B trung bình 1.0201 0.5197 3.8537 0.0496 Nuơi đơn 1.8722 0.7783 5.7868 0.0161 Chi phí mua b 4.58E06 1.72E06 7.1265 0.0076 Vai trị thm m Vai trị to nên mt khơng gian s tươi đp hơn đưc nhn thc rõ hơn nhng ngưi nuơi cá cĩ nhiu kinh nghim hơn, nuơi b nh hơn, thay nưc ít hơn cũng như chi phí mua cá ít hơn (Bng 3). Kt qu hi qui cũng cho thy nhng ngưi cĩ kh năng đu tư nhiu hơn, trong đĩ chú trng đu tư nhiu hơn cho b cá và tranh thit b đi kèm s nhn thc rõ hơn v vai trị thm m ca vic nuơi cá cnh nưc ngt. Vic đu tư nhiu hơn cho trang thit b ph kin như lc nưc, sc khí, vt dng trang trí giúp cho ngưi nuơi cm thy vic nuơi cá cnh đem li giá tr thm m nhiu hơn. Bng 3. Các yu t tác đng đn nhn thc v vai trị thm m ca cá cnh nưc ngt Estimate S.E ChiSquare Pvalue Kinh nghim 0.693 0.2559 7.3307 0.0068 S h 3.4727 0.9347 13.8019 0.0002 B nh 2.7457 0.8597 10.1993 0.0014 5
  6. Hi tho “Vai trị ca cá cnh TPHCM” – ðH Nơng Lâm TPHCM 31122010 B trung bình 1.9488 0.8775 4.9323 0.0264 Thay nưc <1 tun/ln 3.042 1.7307 3.0894 0.0788 Thay nưc 1 tun/ln 4.3091 1.8152 5.6352 0.0176 Thay nưc 12 tun/ln 6.772 2.2347 9.1835 0.0024 Thay nưc 5070% 2.1872 0.7094 9.5057 0.0020 Chi phí mua cá 4.56E06 1.26E06 13.1928 0.0003 Chi phí mua b 8.21E06 2.83E06 8.4336 0.0037 Chi phí mua thit b 0.000013 7.33E06 3.3769 0.0661 Tng chi phí 3.71E06 1.06E06 12.2843 0.0005 B cá cũng đưc xem như mt cnh vt trang trí bên trong ngơi nhà cho nên hu ht ngưi nuơi cá cnh đu s dng h thng lc, đèn chiu sáng, máy sc khí gn trc tip vào h cá, đ lc mt phn thc ăn tha và cht thi ca cá, gi nưc trong sch giúp cá khe mnh và làm cho h cá thêm phn thm m. ða s ngưi nuơi (94,17%) s dng h thng lc thác trong khi ch cĩ 6,67% s dng h thng lc tràn và khơng cĩ ai s dng h thng lc ngồi trong s nhng ngưi đưc phng vn. H thng lc thác giá r, d s dng, ít tn din tích h và ca hàng nào cũng bán nên d mua trong khi h thng lc tràn tn din tích b (chim 1/5 th tích h). Vai trị to thun li cho vic làm ăn, kinh doanh Vai trị to điu kin cho cơng vic làm ăn thun li hơn đưc xác nhn nhiu hơn bi nhng ngưi nuơi cá vi s cá và s b ít hay kích c b nh hơn (Bng 4). Mơ hình hi qui logistic nh phân vi bin ph thuc là xác nhn ca ngưi nuơi v vai trị to thun li cho cơng vic kinh doanh cũng d đốn nhng ngưi tin vào vai trị này cũng thay nưc ít hơn và chi phí nhiu hơn cho vic mua sm b cá trong khi li ít đu tư hơn cho vic mua cá. Ngưi nuơi cá cnh nưc ngt thưng thay nưc 12 tun/ln (85%) trong khi s ngưi thay nưc dưi 1 tun/ln chim t l 10,83% và hơn 2 tun/ln chim t l 4,17%. Hình thc thay nưc ca ngưi nuơi ch yu là hút nưc đáy và thay mt lưng nưc nht đnh, ít ngưi thay ht b vì thay ht b d làm cho cá b shock. Vi ngun nưc ch yu là nưc máy, lưng nưc h thay mi ln ít nht là 30% và nhiu nht là 100%. Lưng nưc thay t 30 50% chim t l 41,67%, lưng nưc thay 50 70% chim t l 53,33%, lưng nưc thay 70 100% chim t l 5%. Bng 4. Các yu t tác đng đn nhn thc v vai trị tâm linh ca cá cnh nưc ngt khin cho cơng vic làm ăn ca ngưi nuơi thun li hơn Estimate S.E ChiSquare Pvalue Intercept 1.1577 0.3533 10.7348 0.0011 S lưng cá 0.0423 0.0137 9.6192 0.0019 S b 0.9436 0.2900 10.5870 0.0011 B nh 0.8071 G0.2344 11.8598 0.0006 Thay nưc 1 tun/ln 0.7583 0.2580 8.6360 0.0033 Thay nưc 5070% 0.5157 0.2369 4.7387 0.0295 Chi phí mua cá 1.92E07 1.10E07 3.0735 0.0796 Chi phí mua b 4.25E06 7.43E07 32.7232 <0.0001 Vai trị tâm linh 6
  7. Hi tho “Vai trị ca cá cnh TPHCM” – ðH Nơng Lâm TPHCM 31122010 Vai trị tâm linh ca cá cnh đưc kho sát thơng qua vai trị đem li may mn cho ngưi nuơi. Trong khi tng chi phí đu tư khơng cĩ tác đng mt cách cĩ ý nghĩa đn nhn thc v vai trị tâm linh ca cá cnh nưc ngt, nhng ngưi đu tư nhiu tin hơn cho vic mua b cĩ nhn thc rõ ràng hơn v vai trị tâm linh này th hin tác đng cĩ ý nghĩa thng kê mơ hình hi qui logistic nh bin (Bng 5). Dù ít tin hơn đi vi vai trị to thun li làm ăn, nhng ngưi chi phí nhiu hơn cho vic mua cá dưng như tin nhiu hơn vào vai trị ca cá cnh trong vic đem li may mn cho ngưi nuơi. Bng 5. Các yu t tác đng đn nhn thc v vai trị tâm linh ca cá cnh nưc ngt trong vic đem li may mn thnh vưng cho ngưi nuơi Estimate S.E ChiSquare Pvalue Intercept 54.6995 21.7711 6.3126 0.012 S b 13.9541 6.7237 4.3071 0.038 Nuơi đơn 28.9798 12.6217 5.2717 0.0217 Thay nưc 1 ln/tun 20.7361 9.2657 5.0084 0.0252 Chi phí mua cá 0.000077 3.4E05 5.0539 0.0246 Chi phí mua b 0.000088 0.00005 3.0296 0.0818 Qua kho sát, nhng lồi cá đưc nuơi ph bin bao gm cá la hán (32,5% ngưi tr li), cá vàng (24,1%), cá chép nht (19,17%), cá dĩa (15%), cá rng (14,17%). Mt s ging lồi khác cũng đưc nuơi nhiu là cá by màu, cá neon, cá ơng tiên Các ch tiêu la chn cá bao gm màu sc (56,67%), ngoi hình (54,17%), hot đng bơi li (46,67%), phù hp vi nhn xét trưc đây ca Vũ Cm Lương (2008), theo đĩ màu sc và hình dng là hai yu t kinh đin nht đ chn các lồi cá cnh đ nuơi. Kt qu kho sát cũng cho thy s thích (60%), v đp ca cá (53,33%) vn là hai tiêu chí quan trng và kinh đin nht đ quyt đnh mua cá vi t l cao hơn hn so vi t l chn giá bán (4,17%) là yu t quyt đmh. Tuy nhiên, khái nim đp tuỳ theo s thích ca các nhĩm cá nhân khác nhau. Vì th hu ht các ca hàng kinh doanh cá cnh đu bày bán rt đa dng các lồi cá, d dàng cho khách hàng la chn lồi nuơi mà mình thích. KT LUN Cá cnh nưc ngt đĩng vai trị quan trng trong đi sng ngưi nuơi gii trí ti TPHCM, trong đĩ hai vai trị quan trng nht là vai trị gim stress và vai trị thm m, làm đp khơng gian sng ca ngưi nuơi. Nhng ngưi nuơi đu tư nhiu hơn cho vic mua sm b cá là nhng ngưi nhn thc rõ hơn v các vai trị ca cá cnh trong cuc sng. Ngồi hai vai trị quan trng trên, nhng ngưi nuơi này đu tư cho b cá cnh nhiu hơn vì h hy vng cá cnh khin cho cuc sng vui v hnh phúc hơn hay khin cho cơng vic làm ăn kinh doanh thun li hơn và đem li cho h nhiu may mn hơn. Nhng ngưi tin rng cá cnh đem li nhiu may mn cho h hơn cũng là nhng ngưi sn sàng b ra nhiu tin hơn cho vic mua cá. ðiu này cho thy nu ngành sn xut cá cnh chú trng hơn đn vic tip th thơng qua vic nêu bt vai trị ca cá cnh trong cuc sng, tim năng ca th trưng TPHCM s là rt ln khi nn kinh t ca thành ph này ngày càng phát trin vi tc đ tăng trưng rt nhanh. TÀI LIU THAM KHO Duc M.N., 2008. Farmers’ satisfaction with aquaculture – A Logistic moddel in Viet Nam. Ecological Economic 68: 525 531. 7
  8. Hi tho “Vai trị ca cá cnh TPHCM” – ðH Nơng Lâm TPHCM 31122010 Duc M.N., 2009. Contribution of fish production to farmers’ subjective wellbeing in Viet Nam – Logistic model. Journal of the World Aquaculture Society 40 (3): 417 424. Flores, C.C. and S.J. Sarandĩn, 2004. “Limitations of neoclassical economics for evaluating sustainability of agricultural systems: comparing organic and conventional systems”. Journal of Sustainable Agriculture 24 (2), 77–91. Frey, B. S. and A. Stutzer. 2002. What can economists learn from happiness research? Journal of Economic Literature 40(2):402–435. Jolly, C.M. and H. A. Clonts. 1993. Economics of aquaculture. Food Products Press, New York, New York, USA. Le Thanh Hung, Vu Cam Luong and L. Weschen, 2005. “Current state and potential of ornamental fish production in Hochiminh City”. Sterling University Newsletter No. 2. Livengood, E.J. and F.A. Chapman, 2007. The ornamental fish trade: an introduction with perspectives for responsible aquarium fish ownership. University of Florida, IFAS extension, FA 124. Vũ Cm Lương, 2007. “Mt s đc đim phát trin th trưng cá cnh nưc ngt TPHCM”, Tp chí KHKT Nơng Lâm Nghip, ðH Nơng Lâm TPHCM. S 1&2/2007:162168 8