Bài giảng Công tác giám sát đánh giá mang tính nhạy cảm giới

Nội dung text: Bài giảng Công tác giám sát đánh giá mang tính nhạy cảm giới

1. Công tác giám sát đánh giá mang tính nhạy cảm giới Khóa tập huấn về “Các dự án phát triển quan tâm đến bình đẳng giới” APMASS & WAP, AIT: Việt Nam Tiến sĩ Karabi Baruah Chuyên gia về phát triển, HIV và Giới 27/7/2012 - Đà Nẵng, Việt Nam
2. Mục tiêu • Xác định các vấn đề chính cần xem xét cho khung giám sát đánh giá mang tính nhạy cảm giới • Xác định các hợp phần cần thiết của việc đánh giá mang tính nhạy cảm giới
3. Công tác Giám sát và đánh giá • Giám sát là công tác quản lý nội bộ nhằm đảm bảo việc thực hiện chương trình và hoạt động được theo dõi liên tục • Đánh giá là một hoạt động quản lý được thực hiện nội bộ hay có tư vấn bên ngoài nhằm đánh giá xem chương trình có đạt được các mục tiêu đề ra không.
4. Kiểm tra nhanh Đúng hay sai? 1. Nam giới và nữ giới có những ưu tiên, nhu cầu, khó khăn khác nhau và các chương trình phát triển ảnh hưởng đến họ cũng khác nhau 2. Hệ thống giám sát và đánh giá thông thường chỉ nêu được sự khác nhau về cơ hội tiếp cận và tác động 3. Tính hiệu quả/ bình đẳng đạt được khi khác biệt giới được sử dụng trong giám sát đánh giá thường được cho là “trung tính về giới” 4. to account.
5. Các anh/chị có tin rằng A. Giám sát đánh giá không phân biệt giới (không nhắc đến giới tính nào), sử dụng ngôn ngữ trung tính về giới, là phương pháp giám sát đánh giá tốt không? B. Giám sát đánh giá trung tính về giới, hầu như ở mọi nơi, cuối cùng cũng chỉ phản ánh ưu tiên /nhu cầu của nam giới? • Nếu “đúng”, tại sao và nếu “không đúng” tại sao?
6. Vì sao cần thực hiện giám sát đánh giá quan tâm đến giới?
7. Để giám sát đánh giá trở nên nhạy cảm về giới • Các vấn đề về giới cần được giám sát ở mỗi giai đoạn dự án • Đánh giá sự khác biệt giữa nam và nữ trong việc thực hiện và kết quả dự án • Phản ánh nhu cầu và kinh nghiệm của nam và nữ Nhìn chung, giám sát đánh giá mang tính nhạy cảm giới giúp dự án có kết quả cao hơn nhờ phục vụ nhóm mục tiêu tốt hơn
8. 8 Giám sát đánh giá mang tính nhạy cảm giới đánh giá Không chỉ là cái gì, khi nào và ở đâu, mà còn xem xét • Sự thay đổi trong phân công lao động • Tiếp cận và kiểm soát các nguồn lực • Nhu cầu/mối quan tâm về giới thực tế và chiến lược • Sự tham gia (trong dự án, và ở gia đình/cộng đồng) • Thay đổi trong việc ra quyết định • Thay đổi về khoảng cách giới 8
9. Thích ứng chương trình giám sát nhằm: • Nhận biết sự khác biệt về, ▫ Vai trò (hiện tại, phân công lao động) ▫ Trách nhiệm (ai quyết định việc gì, ví dụ lấy nước, đi chợ) ▫ Năng lực (có thể làm được gì, dựa trên kiến thức, tài sản ) ▫ Khó khăn (thời gian, kỹ năng xã hội, gánh nặng gấp đôi )
10. 10 Sự chuyển đổi từ WID-phụ nữ và phát triển sang GAD-Giới và phát triển–ảnh hưởng đến GDD • Phụ Nữ và Phát Triển chú trọng vào nhóm phụ nữ • Giới và Phát Triển chú trọng vào bình đẳng giới và mỗi quan hệ tương quan giữa nam và nữ • GDD cần phản ánh được điều này bằng cách chuyển từ hoạt động chỉ có nữ tham gia, sang các hoạt động có cả nữ và nam cùng tham gia, mối quan hệ tương quan giữa nam và nữ (phân công lao động, thay đổi về mức độ ra quyết định trong gia đình)
11. Ví dụ - công tác giám sát và đánh giá mang tính nhạy cảm giới đảm bảo việc nắm bắt đóng góp của phụ nữ vào sản xuất nông nghiệp *
12. Bởi vì . • Vai trò của phụ nữ trong các vụ mùa chính và phụ (bị đánh giá thấp trong trường hợp đầu tiên và bị coi thường trong trường hợp thứ hai) • Phụ nữ đóng vai trò lớn hơn trong nông nghiệp truyền thống do thiếu khả năng tiếp cận dịch vụ và nguyên liệu nông nghiệp đầu vào, và ít có tài sản (không chỉ đơn giản là phân công lao động) • Phụ nữ có thể tham gia vào công việc sản xuất phức tạp,năng suất thấp do chịu khó và thích ổn định, vì vậy đánh giá theo năng suất sẽ không đánh giá đúng đóng góp của phụ nữ
13. Công việc của phụ nữ không được nhìn thấy trong các công cụ khảo sát và thu thập thông tin • Thường đúng với phương pháp phân tích định lượng • Khảo sát thường dựa trên giả định chủ hộ là nam giới • Số liệu thường được chú trọng hơn vào các công việc nhìn thấy được, chính thức hoặc được trả công (đánh giá thấp công việc không được trả lương, công việc không chính thức hoặc việc nhà) • Thông thường quan niệm về vai trò giới bất biến; Ở nhiều quốc gia ngày càng nhiều phụ nữ tham gia vào các hoạt động đánh bắt cá trong khi nam giới đang bỏ nghề cá, do đó cần phản ánh được thực trạng mới này. • Thiết kế khảo sát thường được thực hiện bởi nam giới và vì vậy chỉ phản ánh các kinh nghiệm và mối quan tâm của nam giới
14. 14 Are women economically active?
15. Thiếu các số liệu về giới dẫn đến kết luận không đúng Việc thiếu kiến thức có thể • Dẫn đến việc không nhận thấy hay đánh giá thấp khoảng cách trong việc tiếp cận và kiểm soát các nguồn lực và lợi ích • Đánh giá thấp vai trò và đóng góp của phụ nữ làm các công việc không được trả lương hay có hưởng lương Việc thiếu hiểu biết về nhiệm vụ, công đoạn, và chuyên môn • Có thể dẫn đến các liên tưởng sai lầm hay phát hiện không đầy đủ (thu nhập của nam giới )
16. 16 Thiếu các số liệu về giới dẫn đến việc quản lý kém • Người sử dụng các nguồn lực thường bị hiểu hay xác định sai, dẫn đến việc thiết kế dự án nghèo nàn, đưa ra các cách giải quyết sai và có khả năng ảnh hưởng đến các kết quả của dự án • Dẫn đến các cán thiệp sai, và lãng phí chuyên môn (như với nam giới và nghề đánh cá) • Thiếu kiến thức về các rào cản về sự tham gia làm giảm tiếp cận có sự tham gia • Công tác giám sát và đánh giá không đưa ra phản hồi thích hợp
17. Thành phần của hệ thống giám sát và đánh giá mang tính nhạy cảm giới
18. Điều quan trọng “Nếu các câu hỏi mang tính nhạy cảm giới không được nêu trong quá trình thiết kế và đánh giá, bạn sẽ đánh mất cơ hội xem xét vấn đề về giới trong các giai đoạn sau của công tác đánh giá hoặc trong việc giám sát chương trình”
19. 19 Đo lường các thay đổi cho ai? • Hệ thống giám sát đánh giá hiện nay có khuynh hướng đo lường các thay đổi về tác động chỉ cho nhóm mục tiêu định trước • Công tác đánh giá giám sát rộng hơn sẽ đánh giá được sự thay đổi trong việc tổ chức, quản lý dự án ▫ Tỷ lệ phụ nữ tham gia công tác quản lý dự án là bao nhiêu? ▫ Tỷ lệ nông dân được dự án tập huấn tính theo nam và nữ? • Các số liệu tách theo giới cần phản ánh cả tiến trình bên trong và bên ngoài, vì chúng liên quan đến nhau 19
20. 20 Giám sát sự tham gia mang tính nhạy cảm giới trong chu trình dự án Quản lý dự án: Phụ nữ Nam giới Xác định Thiết kế Thực hiện Đánh giá vấn đề Phụ nữ Nam giới Các nhóm mục tiêu của dự án * Giám sát và đánh giá “trong phạm vi” các tiến trình ở từng giai đoạn, bao gồm cả đánh giá
21. Các vấn đề chính cần xem xét tại các giai đoạn khác nhau trong hệ thống giám sát và đánh giá mang tính nhạy cảm giới
22. Giai đoạn-I: Xác định vấn đề Các vấn đề chính cần xem xét Mục tiêu và mục đích của dự án có nhạy cảm về giới không? Có phản ánh đầy đủ các nhu cầu của nam giới và phụ nữ? Mức độ các ý kiến đóng góp của các bên liên quan là nam giới và phụ nữ, của các tổ chức phi chính phủ, các tổ chức dựa vào cộng đồng của phụ nữ tại địa phương trong việc thiết lập mục đích và mục tiêu của dự án? Các thông tin ban đầu để dựa vào đó đo lường các kết quả, có được thu thập thông qua việc phân tích giới và/hoặc đánh giá xã hội (bao gồm các lĩnh vực văn hóa-xã hội, chính trị và kinh tế)? Các cơ quan (cấp quốc gia, nhà nước, huyện) có chính sách và khung tổ chức để thúc đẩy vấn đề bình đẳng giới trong các hoạt động phát triển không?
23. CácStage-II: vấn đề chính Design cần xem xét • Các hoạt động đã lập kế hoạch có phản ánh được các mục tiêu và mục đích mang tính nhạy cảm về giới không? • Có kế hoạch thực hiện đáng tin cậy gắn kết với các hoạt động và các mục tiêu trung gian với các kết quả mong muốn nhằm mang lại lợi ích cho phụ nữ và nam giới? •Các mục tiêu mang tính nhạy cảm về giới và các chỉ số giám sát và đánh giá có được xác định có tham khảo ý kiến của các bên liên quan là nam giới và phụ nữ? • Những người hưởng lợi là nam giới và phụ nữ có xác định được các chỉ số công việc mà họ muốn giám sát? •Thiết kế dự án có xem xét thông tin sẽ được sử dụng như thế nào và ai sử dụng các thông tin đó, và các nhu cầu này có được đánh giá trên tinh thần ngân sách và thời gian hạn chế không?
24. Các vấn đề chính cần xem xét • CácStage-III: số liệu nhạy cảm về giImplementationới và chia tách theo giới có được thu thập và theo dõi đầu vào và đầu ra và để đo các kết quả không? Từ nguồn nào? • Thông tin giống nhau theo số liệu ban đầu có được thu thập để lập các chỉ số một hay nhiều lần trong suốt quá trình thực hiện dự án để đo lường và đánh giá tác động không? • Có các tài liệu tham khảo cụ thể và đầy đủ chi tiết về giới trong các báo cáo tiến độ/giám sát? • Các số liệu có được phản hồi cho nhân viên và người hưởng lợi của dự án theo định kỳ nhằm cho phép điều chỉnh dự án không? • Các tổchức phi chính phủ tại địa phương của phụ nữ, các tổ chức phi chính phủ, các viện nghiên cứu có tham gia vào việc giám sát tiến độ của việc lồng ghép giới vào dự án không? • Có các công cụ và phương pháp phản ánh được các kết quả và tác động về giới không? • Có người thu thập số liệu là nam giới và phụ nữ, và họ có được tập huấn về vấn đề nhạy cảm giới không? • Các phương pháp thu thập và phân tích số liệu chuẩn có được bổ sung bằng các phương pháp định tính như đánh giá nhanh có sự tham gia, các nhóm thảo luận không? • Việc phân tích về giới có được lồng ghép vào các công việc này không?
25. Gia đoạn-III: Đánh giá Các vấn đề chính cần xem xét Lồng ghép giới đã làm thay đổi việc thực hiện và kết quả dự án như thế nào? Nam giới và phụ nữ đã được hưởng lợi từ dự án hay bị tổn hại do dự án gây ra như thế nào? Tìm và chia sẻ các bài học có thể đóng góp cho các mục tiêu và mục đích phát triển nông thôn toàn diện
26. Khung Giám sát và Đánh giá Đầu vào Tiến trình thực hiện Đầu ra Kết quả Tác động Con người Tiền của Kết quả: Trang thiết bị Các hoạt động Chính sách hay dịch vụ Sinh kế Thực hiện đã thực hiện Trao quyền Hành bi Tập huấn Y tế Thực hành Hậu cần Kiến thức Quản lý (dân số mục tiêu) Source: Adapted from www.who.int/hiv/strategic/me/en/me_of_aids_overview.ppt
27. Thu thập thông tin cho giám sát và đánh giá Lồng ghép giới Thấp Phổ biến Có một chút Có một chút Thấp Low Đầ vào Tiến trình thực hiện Đầu ra Kết quả Tác động Bền vững sinh kế Khung Phân tích giới Khảo sát hộ gia đình Giám sát chương trình Các phương pháp định tính Source: Adapted from www.who.int/hiv/strategic/me/en/me_of_aids_overview.ppt
28. Bảng kiểm để đánh giá việc thu thập các số liệu nhạy cảm về giới Tình trạng/Các vấn đề cần Các hoạt động nhằm đảm bảo các phương pháp tương xứng đáp ứng các vấn đề về giới tránh • Đánh giá tính sẵn có của các số • Các số liệu tổng hợp về giới có liệu về giới trước khi xem xét nhu sẵn nhưng không được sử cầu thu thập các số liệu mới. dụng • Thêm các câu hỏi về các chủ đề cụ • Các thông tin không được thu thể về giới • Sử dụng các phương pháp chuyên thập từ đúng người cung cấp biệt để phân tích các khác biệt về • Các đợt khảo sát hộ gia đình giới trong việc ra quyết định và không phải là phương pháp kiểm soát nguồn lực ở hộ gia đình • Sử dụng các phương pháp đặc thu thập thông tin phù hợp biệt để tìm hiểu về vấn đề bạo • Việc phân tích không đầy đủ lực nơi công cộng và trong gia các khác biệt về giới trong vấn đình • Lên ngân sách, thời gian và các đề kiểm soát nguồn lực trong nguồn lực cho các chuyền đi giám hộ gia đình sát tại cộng đồng để làm sáng tỏ và khảo sát thêm các phát hiện về mặt thống kê
29. “Phát triển” Khung logic của dự án
30. Phát triển Khung logic • Phát triển khung logic cụ thể là xác định và giải thích các vấn đề về giới tiềm ẩn trong quá trình lập kế hoạch, giám sát và đánh giá dự án, ví dụ như đảm bảo nhận biết rõ các vần đề công bằng xã hội như các quan hệ về giới (Tổ chức nông lương thế giới) • Các anh/chị có thể dùng 4 trang tiếp theo đây làm công cụ đảm bảo khung logic được phát triển
31. Bảng kiểm mục tiêu Mô tả tóm tắt Các chỉ số kiểm Phương pháp Các giả định tra khách quan kiểm chứng quan trọng Các mối quan hệ Các phương pháp Các số liệu để Các yếu tố bên về giới có ảnh nào có thể xác kiểm chứng mục ngoài quan trọng hưởng đến mục nhận thành tựu đích có được phân nào cần thiết cho đích của dự án của mục đích tích và tổng hợp việc bền vững mục không? mang tính nhạy theo giới tính về đích nhạy cảm về cảm về giới? mặt giới? giới? Các công cụ phân tích giới nào sẽ được sử dụng (ví dụ đánh giá tác động)? Nguồn: FAO/WFP, SEAGA đới với các chương trình cứu trợ khẩn cấp và phục hồi: Phân tích kinh tế xã hội và giới, 2008.
32. Bảng kiểm mục tiêu mục đích Mô tả tóm tắt Các chỉ số kiểm Phương pháp Các giả định tra khách quan kiểm chứng quan trọng Dự án có các mục Các phương pháp Số liệu để kiểm Các yếu tố bên tiêu đáp ứng các nào có thể kiểm chứng mục tiêucủa ngoài quan trọng vấn đề về giới chứng các thành dự án có được nào cần thiết cho không? tựu của các mục tổng hợp và phân việc bền vững mục tiêu đáp ứng các tích theo giới tính tiêu nhạy cảm về vấn đề về giới? về mặt giới không? giới? Công cụ phân tích giới nào được sử dụng (ví dụ đánh giá nhanh nông thôn)? Source: FAO/WFP, SEAGA for Emergency and Rehabilitation Programmes: Socio-Economic and Gender Analysis, 2008.
33. Bảng kiểm các đầu ra Mô tả tóm tắt Các chỉ số kiểm Phương pháp Các giả định tra khách quan kiểm chứng quan trọng Việc phân phối Các phương pháp Các số liệu để Các yếu tố bên các lợi ích có xem nào có thể kiểm kiểm chứng các ngoài quan trọng xét đến vai trò và chứng được các đầu ra của dự án nào cần thiết để các mối quan hệ lợi ích của dự án có được tổng hợp có được các lợi về giới không? dành cho phụ nữ và phân tích theo ích của dự án và nam giới, và giới tính về mặt (nhất là đối với các loại nhóm phụ giới không? phụ nữ)? nữ khác nhau tham gia vào dự Các công cụ phân án hay bị ảnh tích giới nào sẽ hưởng bởi dự được sử dụng (ví án? dụ đánh giá tại cộng đồng có sự tham gia)? Source: FAO/WFP, SEAGA for Emergency and Rehabilitation Programmes: Socio-Economic and Gender Analysis, 2008.
34. Bảng kiểm các hoạt động Mô tả tóm tắt Các chỉ số kiểm Phương pháp Các giả định tra khách quan kiểm chứng quan trọng Các vấn đề về giới Loại hàng hóa và Các số liệu để kiểm Các yếu tố bên có được phân loại dịch vụ nào được chứng các hoạt ngoài quan trọng trong quá trình thực dự án cung cấp cho động của dự án có nào cần thiết cho hiện dự án không? người hưởng lợi? được tổng hợp và việc đạt được các Ví dụ như kế hoạch phân tích theo giới hoạt động và nhất là thực hiện Các đóng góp của tính về mặt giới đảm bảo sự tham nam giới và phụ nữ không? gia tiếp tục của phụ dùng để làm gì? nữ và nam giới Các công cụ phân trong các dự án? Các đầu vào bên tích giới nào sẽ ngoài có phải để được sử dụng (ví dụ giúp cho phụ nữ tiếp như giám sát các cận và kiểm soát hoạt động)? các đầu vào nay không? Source: FAO/WFP, SEAGA for Emergency and Rehabilitation Programmes: Socio-Economic and Gender Analysis, 2008.
35. Việc phát triển khung logic không chỉ là thêm các thành phần về giới • Khung logic có thể đảm bảo các số liệu tổng hợp theo giới cho tất cả các chỉ số • Khung logic có thể trình bày về việc bao gồm phụ nữ và nam giới trong các hoạt động mà họ thương không tham gia nhưng sự tham gia của họ lại quan trong, ví dụ như phụ nữ trong các tập huấn nông nghiệp, nam giới trong các tập huấn dinh dưỡng hay giảm khoảng cách về sự tham gia hoặc lợi ích. • Khung logic cũng có thể trình bày các tiền trình trong dự án như nhân viên dự án được đào tạo, số lượng cán bộ quản lý là phụ nữ người liệt kê là phụ nữ.