Bài giảng Du lịch bền vững - Xây dựng năng lực quản lý cho khu bảo tồn biển

Nội dung text: Bài giảng Du lịch bền vững - Xây dựng năng lực quản lý cho khu bảo tồn biển

1. MPA MPA Xây dựng Năng lựcQuản lý cho KBTB Xây dựng Năng lựcQuản lý cho KBTB TRAINING TRAINING Họcphần5: NỘI DUNG DU LỊCH BỀN VỮNG Tổng quan về Du lịch Bềnvững Đánh giá Du lịch Bềnvững QuảnlýTácđộng Du khách Ngành Du lịch Giáo dục và tuyên truyền MPA MPA So sánh Du lịch Bềnvững và Du lịch Du lịch bềnvững là gì? TRAINING TRAINING thông thường Việc đitới và tham quan các điểmtự nhiên mộtcách có trách nhiệmvề môi trường nhằmthưởng thứcvà DU LỊCH THÔNG THƯỜNG DU LỊCH BỀN VỮNG và cảmnhận thiên nhiên (và bấtkỳđặc điểmvănhóa văn hóa kèm theo, cả trong quá khứ và hiệntại) theo cách khiến thúc đẩybảotồn, ít tác động, và mang lại lợi ích kinh tế xã hộichocộng đồng tham gia. 1. Mục đích duy nhất: Lợi nhuận (World Conservation Union,1996) 2. Không có kế hoạch 3. Hướng tới du khách là chính “Du lịch bềnvững” giống và khác “du lịch tự nhiên” và “du lịch mạo 4. Do bên ngoài kiểmsoát hiểm” như thế nào? 5. Chỉ tậptrung vàogiảitrí 6. Bảotồn không được ưu tiên - Đềuhướng tớitrântrọng và thưởng thứctự nhiên và thế giới 7. Cộng đồng không được ưutiên hoang dã 8. “Rò rỉ”lợinhuận - Nhưng không phảitấtcảđềubềnvững về mặtgiảmthiểutác động môi trường, mang lợiíchchođịaphương và tôn trọng văn hóa bản địa. MPA So sánh Du lịch Bềnvững và Du lịch MPA “Ba nguyên tắccơ bảncủaDu lịch bềnvững” TRAINING thông thường TRAINING 1. Thân thiệnmôitrường DU LỊCH THÔNG THƯỜNG DU LỊCH BỀN VỮNG Giảmthiểucáctácđộng tiêu cựctớimôitrường và cố gắng đem lạilợi ích cho môi trường 1. Mục đích duy nhất: Lợi nhuận 1. 3 mục đích: lợi nhuận, 2. Gầngũivề xã hộivàvăn hóa 2. Không có kế hoạch môi trường, cộng đồng 3. Hướng tới du khách là chính 2. Thường được lậpkế hoạch Mang lạilợi ích cho cộng đồng địaphương, tồn 4. Do bên ngoài kiểmsoát 3. Hướng tới địaphương trọng truyềnthống và vănhóabản địa 5. Chỉ tậptrung vàogiảitrí 4. Địaphương có thể quảnlý 6. Không ưu tiên bảotồn 5. Tập trung vào giáp dục 7. Không ưu tiên cộng đồng 6. Ưutiênbảotồn 3. Lợi ích kinh tế 8. “Rò rỉ”lợinhuận 7. Ưutiêncộng đồng Công ănviệclàm 8. Lợi nhuậndànhchocộng đồng Lợi nhuận (cho KBTB và cộng đồng) 1
2. MPA MPA Du lịch và Môi trường Du lịch và Môi trường TRAINING TRAINING TÁC ĐỘNG (du lịch thông thường) ĐÓNG GÓP (du lịch bềnvững) TÁC ĐỘNG (du lịch thông thường) ĐÓNG GÓP (du lịch bềnvững) 1. Suy thoái/giảm sút tài nguyên và 1. Suy thoái/giảm sút tài nguyên và 1. Đóng góp tài chính nguồnlợitự nhiên nguồnlợitự nhiên Trựctiếpvàgiántiếp Tác động tới các nguồn tài nguyên dễ Tác động tớicácnguồn tài nguyên dễ bị tổnthương, đang bị sứcépvàđedọa bị tổnthương, đang bị sứcépvàđedọa 2. Quảnlývững chắc Quảnlýpháttriển 2. Ô nhiễm 2. Ô nhiễm Khí thải, tiếng ồn, chấtthảirắn Khí thải, tiếng ồn, chấtthảirắn 3. Nhậnthứcvề môi trường Giáo dục và nâng cao nhậnthức 3. Tác động vậtlý 3. Tác động vậtlý Xây dựng, phát triểncơ sở hạ tầng Xây dựng, phát triểncơ sở hạ tầng 4. Bảovệ và duy trì Luật pháp, quy định MPA MPA Du lịch và Xã hội Du lịch và Xã hội TRAINING TRAINING TÁC ĐỘNG (du lịch thông thường) ĐÓNG GÓP (du lịch bềnvững) TÁC ĐỘNG (du lịch thông thường) ĐÓNG GÓP (du lịch bềnvững) 1. Thay đổi, mất đi các giá trị và đặc 1. Thay đổi, mất đicácgiátrị và đặc trưng bản địa trưng bản địa Bịđốixử như hàng hóa Bịđốixử như hàng hóa 1. Củng cố vững mạnh cộng đồng Du lịch tạoviệclàm, duy trìvàphục 2. Va chạmvănhóa 2. Va chạmvănhóa hồi các truyềnthống Bấtbìnhđẳng kinh tế, khác biệttrong Bấtbìnhđẳng kinh tế, khác biệttrong ứng xử ứng xử 2. Tăng giá trị vănhóavàtruyềnthống bản địa 3. Tác động vậtlýgâysứcépxãhội 3. Tác động vậtlýgâysứcépxãhội Bảovệ các di sảnvănhóađịaphương Mâu thuẫnsử dụng nguồnlợi, suy đồi Mâu thuẫnsử dụng nguồnlợi, suy đồi vănhóa vănhóa MPA MPA Du lịch và Kinh tế Du lịch và Kinh tế TRAINING TRAINING TÁC ĐỘNG (du lịch thông thường) ĐÓNG GÓP (du lịch bềnvững) TÁC ĐỘNG (du lịch thông thường) ĐÓNG GÓP (du lịch bềnvững) 1. Rò rỉ 1. Rò rỉ Tiền không ở lạicộng đồng Tiền không ở lạicộng đồng 1. Đóng góp doanh số cho chính quyền địaphương 2. Chi phí hạ tầng du lịch 2. Chi phí hạ tầng du lịch Thiếu chi phí cho các hạ tầng cơ sở Thiếu chi phí cho các hạ tầng cơ sở 2. Tạo công ănviệclàm khác như giáo dục, y tế khác như giáo dục, y tế 3. Thúc đẩykinhtế 3. Giá cả tăng cao 3. Giá cả tăng cao Tăng giá hàng hóa dịch vụ tại địa Tăng giá hàng hóa dịch vụ tại địa phương phương 2
3. MPA MPA Cancun: Ví dụ về du lịch thông thường Cancun ngày nay TRAINING TRAINING Cancun trướckia . Đông đúc Phát triển “dàn trải” dọcbờ biển Ngoài ra: •Lượng lớnnướcthải đổ thẳng ra biển •Môi trường tự nhiên không dượcbảovệ •Ít quan tâm tớivănhóađịaphương. Những bức ảnh này đuợcchụp ở phía Nam Cancun cách đây 30 năm Du lịch tạoviệc làm và doanh thu cho Cancun nhưng liệu phát triển du lịch có Khu nhà tạmbợ thể được thựchiện theo cách cân bằng hơn? MPA MPA Có nhu cầu dành cho du lịch bềnvững? Du lịch – Ngành kinh tế lớn toàn cầu TRAINING TRAINING • Nhu cầu du lịch trên thế giới? Nhu cầu dành cho du lịch trên thế giới: • Nhu cầu du lịch tại khu vực Đông Nam Á? •Du lịch tạora11% tổng sảnphẩmnội địatoàncầu •Hơn 200 triệungườilàmviệc trong ngành du lịch •Cứ 12 việclàmthìcó1 việc làm liên quan đếndu lịch •Hàngnămcó700 triệulượt khách du lịch quốctế •Du lịch là một trong 5 ngành xuấtkhẩulớnnhất tại83% vs. các quốcgia •Du lịch là nguồn ngoạitệ lớnnhất của 38% quốcgia Æ Ngày nay, Du lịch được coi là ngành kinh tế lớnnhất trên thế giới MPA MPA Nhu cầuvề du lịch tạiChâuÁ Nhu cầu đốivới Du lịch Bềnvững? TRAINING TRAINING Du lịch tăng trưởng rất nhanh do: Nói chung du lịch tăng trưởng ở mức4% hàngnăm, •Phụchồisauthảmhọa sóng thầnnăm2004 nhưng du lịch sinh thái tăng trưởng nhanh hơnrất •Phụchồisaudịch SARS năm 2003 nhiều: 10~15%/năm •Tăng số lượng các dịch vụ hàng không giá rẻ Du lịch sinh thái chiếm 40-60% tổng thị trường du lịch •Du kháchquốctế quan tâm hơn đến khu vựcchâuÁ toàn cầu Tăng trưởng du lịch theo khu vựcnăm 2006 so với 2005: Đông Bắc Á: 7.0% Đông Nam Á: 8.2% Nam Á nói chung: 20.5% 3
4. MPA Du khách ưathíchdu lịch bềnvững MPA Tại sao du khách muốn đi du lịch bềnvững? TRAINING đếntừđâu? TRAINING Top 12 quốcgiacólượng khách đi du lịch bềnvững lớnnhất: -Xuhướng tăng sự quan tâm tớimôitrường 1. Hoa Kỳ - Du khách tìm kiếmnhững điểm đến xa xôi, ít đông đúc 2. Anh Quốc - Du khách tìm kiếmsựđadạng – không thích sự nhàm chán, 3. Đức giống nhau giữacácđiểm du lịch 4. Australia Î 12 nước này cung cấp¼số 5. Pháp du khách tới Đông Nam Á 6. Thụy Điển 7. Hà Lan 8. Đan Mạch 9. Na Uy 10. Áo 11. Canada 12. New Zealand MPA THẢO LUẬN MPA Lợiíchtừ du lịch đốivới KBTB TRAINING Lợi ích và mối đedọatừ Du lịch tớiKBTB TRAINING 1. Doanh thu Trong 10 phút, thảoluận: • Phí vào cửa, phí sử dụng Thu tạicổng vào khu bảotồn(nếucó) 1. Du lịch đãmanglạilợi ích gì cho bạn, gia đình Thu ở trên tàu, thuyền Lồng ghép vào phí đi tour du lịch bạn, và KBTB? Phí sử dụng trang thiếtbị (tàu, đồ lặn ) Phí hoạt động giảitrí(lặn, câu cá ) 2. Du lịch có ảnh hưởng tiêu cực hay không? • Lợi ích chia sẻ từ nhóm kinh tế tư nhân 3. Nói chung, du lịch mang lạitrải nghiệmtíchcực Bán quà tặng, lưuniệm, cho thuê tàu, cửahàngăn hay tiêu cực đốivớibạn? Do cá nhân sở hữuhoặcquảnlý Mộtphầnlợi nhuận đóng góp cho KBTB • Khoản đóng góp từ du khách MPA MPA Lợiíchtừ du lịch đốivới KBTB Lợiíchtừ du lịch đốivới KBTB TRAINING TRAINING 2. Cơ hộiviệclàm 3. Lợithế về chính sách cho KBTB • Cán bộ du lịch cho KBTB Chính quyềnthấy đượclợiíchlớntừ KBTB – doanh thu và việclàm–nênsẽ hỗ trợ việchoạt động của • Việc kinh doanh liên quan trựctiếp đếnphụcvụ du KBTB. khách Chủ nhà trọ, nhà hàng v.v 4. Cơ hộigiáodụcvề môi trường • Hướng dẫnviênvề tự nhiên Hướng dẫnviênvề tự nhiên Trung tâm du khách • Việc làm gián tiếp: Các biển báo, panô tại địa điểm Công việctrongcácngànhdịch vụ, xây dựng, cung ứng Hướng tớicácđốitượng khác nhau: khách quốctế, quốcgia, địaphương 4
5. MPA MPA Đâu là những mối đedọa? Ô nhiễmnước TRAINING TRAINING Du khách gây tác động nào: -Tớinguồntàinguyên? -Tới chính trảinghiệmcủahọ? MPA MPA Rác thảivàmảnh vụn Phá hủy đáy biển TRAINING TRAINING MPA MPA Tác động tớisinhvật hoang dã Tác động tớisinhvậthoang dã TRAINING TRAINING Bãi rùa đẻ (Kalamaki, Hy Lạp) xếp đầy thuyền đạpnước, cửahàng Du khách đuổi theo khi chú rùa biển đang cố bơiraxa. dịch vụ, xây dựng sát biển khiến cho rùa không thể lên đẻ. Nên nhớ rằng du khách bơi ở phía trên đầuchúrùabiểnkhiếnnó không thể nổilênmặtnước để thở. 5
6. MPA MPA Tác động tớitrảinghiệmcủa du khách Phát triểnquámức TRAINING TRAINING Quá đông đúc – cho dù có phá hoạimôitrường hay không, việc Có thể do quy hoạch mở rộng du lịch hoặcdo ngườidi quá đông đúc sẽ làm giảmtínhtự nhiên hoang dã của KBTB. dân tự do từ nơikhácđến để tìm việclàm Phát triểndàyđăc Nhà cửachậtchội, chen chúc MPA MPA BÀI TẬP 5.1 Cân bằng giữalợi ích và chi phí? TRAINING TRAINING Xây dựng “viễncảnh du lịch” cho KBTB Cái tốt Cái xấu Trong thời gian 20 phút, mỗinhómxâydựng “viễn cảnh du lịch” cho KBTB của mình. Câu hỏigợiý: ? ? – Hiện nay chúng ta đang ởđâu? – Chúng ta muốn đitới đâu? ? – Làm sao để tới đó? Trình bày vớicả lớp(mỗi nhóm 2 phút) So sánh kếtquả và rút ra ý nghĩa. Làm cách nào để quyết định có nên theo đuổimộtkế (Tài liệu6.3 –Xâydựng viễncảnh cho điểm đếndu lịch) hoạch phát triểndu lịch bềnvững hay không? MPA MPA ĐÁNH GIÁ Phân tích SWOT TRAINING TRAINING Liệudu lịch bềnvững có phảilàlựachọntốtcho cộng đồng và KBTB củabạn? S – Điểmmạnh (nộitại) W – Điểmyếu(nộitại) KBTB có thể thu hút du khách? O – Cơ hội(ngoạicảnh) KBTB có đủ điềukiệnhạ tầng cho du lịch? T – Đedọa(ngoạicảnh) Lợiíchthuđượccólớnhơnchi phí? v.v “nộitại" – cộng đồng biết, có thể kiểmsoátđược Bước đầutiênphải làm là gì? “ngoạicảnh" – cộng đồng không Î Phải ĐÁNH GIÁ sứchấpdẫn, cơ sở hạ tầng, địa biết, không kiểmsoátđược điểmvàcácđặc điểmkháccủa KBTB để xem xét liệunó có thích hợp cho phát triểndu lịch bềnvững hay không 6
7. MPA Những câu hỏicóthể sử dụng cho việcphântíchSWOT MPA Điểmmạnh Cơ hội BÀI TẬP 5.2 – Phân tích SWOT TRAINING TRAINING - Địaphương bạncóđiểm du lịch nổi - Có cơ hộinàođể quảng bá về các giá tiếng hay không? trị văn hoá và tự nhiên cho du khách? - Những khía cạnh môi trường hoặcdi - Có ai trong cộng đồng địaphương sảnnàođang được bảovệ tốt? muốnlàmviệc trong quảnlýdu lịch ThựchiệnphântíchSWOT choKBTB củabạn(10 - Bạncóđộingũ cán bộ hiểubiếtlàm và di sản? việc trong quảnlýdu lịch và di sản? - Du lịch có thể sử dụng những cơ sở phút) Tài liệu5.6 - Những điểmmạnh củanhânviênvà vậtchấtchưasử dụng hết công suất những người tham gia trong vùng Bạn (các công trình lịch sử )? là gì? - Có những cơ hội nào cho việcphối Thảoluậnvớicả lớp (5 phút): hợpvàcộng tác? Điểmyếu Đedoạ - Cách tiếpcậnhiệntại trong thuyết - Những mối đedoạ nào tác động đếngiátrị Sau khi phân tích, bạn đãrútrađược điềugì? minh/diễngiảicócũ và cầnxemxétlại di sảncủa địaphương hoặccủa vùng? không? - Có những mối đedoạđếncácđiềukiệnvật 1. Không nên thựchiện du lịch bềnvững - Có yếutố vậtlýnàocủa địaphương hay lý củacácđiểmdisản? vùng khiếnchoviệcquản lý du khách khó - Có những mối đedoạ nào đếnsinhkế, năng 2. Chỉ thựchiệnmộtphần khăn? lựckinhtế hoặcxãhộicủacộng đồng địa - Có những yếutố cụ thể nào gây khó khăn phương? 3. Xúc tiếntoànbộ kế hoạch phát triểndu lịch bềnvững cho tiếpcânthị trường? - Có những mối đedoạ nào đếnkhả năng tồn - Đánh giá và sự phảnhồichỉ ra vấn đề nào tạicủa các doanh nghiệp? đáng lẽ có thể cảithiệntốthơn? - Có những mối đedoạ nào thể hiệnrõnét - Có thiếucáckhoáhuấnluyệnhoặcnăng lực qua phân tích rủirotiềm ẩn? không? MPA MPA Thống kê các điểm thu hút Thống kê các điểm thu hút TRAINING TRAINING Thu hút tự nhiên: cảnh đẹp (bãi biển, rừng ngập mặn ) và giá trị sinh học (duy nhất, có các loài đặchữu, chim, thú biển, quầnthể rạnsan hô ) Thu hút vănhóa: festivals, lễ hộitruyềnthống, tôn giáo, món ăn địaphương Thu hút lịch sử và di sản: bảo tàng, chùa chiền Hoạt động giảitrí: chèo thuyền, đibộ, bơilặn, câu cá, cắmtrại Xemthêmgiáotrìnhvàtàiliệu. MPA MPA QUẢN LÝ TÁC ĐỘNG CỦA DU KHÁCH Tác động của du khách TRAINING TRAINING “Có 2 cách thay đổi chủđộng (có Nhớ lại các tác động tiêu cựcmàdu lịch có thể gây ra kế hoạch) và bịđộng. Bạnmuốn • Tác động tớisinhvật hoang dã làm theo cách nào?” • Ô nhiễm, rác thải ~Ed McMahon, The Conservation Fund • Phá hủy đáy biển • V.v 7
8. MPA MPA Phương pháp quảnlýtácđộng du khách Làm thế nào để quản lý các tác động này? TRAINING TRAINING SỨC TẢI MÔI TRƯỜNG Sứctảilàsố lượng lớnnhấtcáchoạt động du lịch Thựctế không hẳnlàquảnlýtài được duy trì mà không làm phá hủymôitrường nguyên, mà là quảnlýcon người hoặcgiảmmức độ hưởng thụ củadu khách. Giám sát và quản lý các tác động củadu khách là mấuchốt đốivới quy hoạch phát triểndu lịch bềnvững của KBTB. MPA Bài tập 5.3 MPA Hạnchế củaSứctải TRAINING SứcTải TRAINING Số lượng không phảilúcnàocũng là thước đo • Bài tậpvề sứctải chính xác củatácđộng. • Thời gian: 10 phút Tác động thay đổitùytheo: Hành vi và động cơ củadu khách Phương thứcdichuyển Hình thứclưutrú HDV Mùa và thời gian trong ngày MPA MPA Ví dụ: Hạnchế củaSứctải Quản lý thích nghi TRAINING TRAINING Phương pháp giảmthiểutácđộng của du khách Sứctải đượcsử dụng để giớihạnsố lượng Giớihạn theo mùa hoặctạm khách lặnbiểntại các khu vựccórạn san hô thờiGiớihạnkíchthước nhóm Quy định đốivới hành vi du khách Giả thiết: số lượng ngườilặnlàchỉ số tin cậy Phân vùng phảnánhcáctácđộng xấutớirạn san hô Tăng phí Giáo dục du khách TậphuấnchoHDV Tuy nhiên: chỉ số này không tính đến đặc các phương pháp khác tích vậtlývàsinhtháicủatừng khu vựclặn, cũng như hành vi của du khách đilặn Đóng cửa 1 bãi biểnCầu ván di trong Bạn đang sử dụng phương rừng ngậpmặn pháp nào? 8
9. MPA MPA Điểm điểncứu: KBTB Galapagos Điểm điểncứu: KBTB Galapagos TRAINING TRAINING MPA MPA Điểm điểncứu: KBTB Galapagos Các điểm du lịch tại Galapagos TRAINING TRAINING Không giớihạntổng số lượng du khách - mà là số lượng khách tại1 địa điểm Tổng số lượng du khách không bị giớihạn. Giớihạnsố lượng du khách tại 1 địa điểm. Du khách phải đitheolịch trình nhất định. Du khách phải đi theo nhóm có HDV. MPA MPA Giám sát số lượng du khách tại Galapagos NGÀNH DU LỊCH TRAINING TRAINING Sổ ghi chép tạicửaravào Báo cáo từ tàu thuyền Làm việcvới các nhà kinh doanh du lịch Báo cáo từ HDV (sau mỗilần đến1 địa điểm) để thực hành quảnlýtốthơn 9
10. MPA MPA Các phân đoạncủa Ngành Du lịch Tác động của các nhà điềuhànhtour TRAINING TRAINING 1. Nhà điều hành tour du lịch 1. Nhà điềuhànhtour cóảnh hưởng lớn đến sự lựa 2. Nhà quảnlýkháchsạn chọn điểm đếndu lịch. 3. Du thuyền 2. Nhà điềuhànhtour cóthể tác động đến du khách 4. Các hoạt động giảitrí thông qua: Tour operators can make great impacts via their own management practices: • “Thựchànhquảnlýtốthơn”trongtour củahọ • “Chuỗicungứng bềnvững” khi hợp đồng với các nhà cung cấpdịch vụ khác. MPA Nguyên tắcquảnlýđốivới MPA Nguyên tắcquảnlýđốivới TRAINING nhà điềuhànhtour TRAINING nhà điềuhànhtour Giảmtácđộng đếnmôitrường nhạycảm Giớihạn quy mô tour (số lượng du khách) MPA Nguyên tắcquảnlýđốivới MPA Nguyên tắcquảnlýđốivới TRAINING nhà điềuhànhtour TRAINING nhà điềuhànhtour Sử dụng HDV địaphương, sảnvật địaphương và đốixử Lồng ghép giáo dụcvà công bằng vớihọ nâng cao nhậnthức vào các tour Đónggópchocộng đồng 10
11. MPA MPA KHÁCH SẠN & KHU NGHỈ DƯỠNG Tác động tiêu cựccủa xây dựng sát biển TRAINING TRAINING Khách sạnlàyếutố quan trọng!!! Xói mòn bờ biển Thiếucơ sở lưutrútốt, rấtítdu kháchmuốn đếnthăm Chấtthảilàmđụcnước Ô nhiễm làm san hô và cá chết Î Suy giảmdu lịch MPA MPA Khoảng cách an toàn DU THUYỀN TRAINING TRAINING NămSố du khách 1970 500,000 1998 9,500,000 2010 (dự kiến) 14,200,000 Mỗi du thuyềnlàmột thành phố nổivới hàng ngàn người trên thuyền. 80% khách đi du thuyềnmangquốctịch Mỹ. MPA MPA Tác động môi trường Tác động từ hoạt động giảitrí TRAINING TRAINING • Nướcthải: Một du thuyền 3000 khách có thể thải ra 150 mét khốinướcthảimỗingày • Chấtthảirắn: mỗi du thuyềnthải ra 50 tấnchấtthải rắn/1 tuần • Khí thải, ô nhiễmdo xâydựng cầucảng v.v 11
12. MPA MPA Nâng cao năng lựcchocộng đồng THU HÚT CỘNG ĐỒNG THAM GIA TRAINING TRAINING địaphương Cộng đồng rấtmuốn được đào tạovề: Cộng đồng có vai trò rấtlớn trong hoạt động du lịch bềnvững!!! Dịch vụ tiếpkhách Ngoạingữ Kỹ năng giao tiếpvới du khách TậphuấnHDV du lịch sinh thái ở Côn Đảo MPA MPA Trung tâm du khách Giáo dục du khách TRAINING TRAINING Là nơitrưng bày hình ảnh, tổ chứccáccuộcnóichuyện, Phương pháp chiếu phim, hoạt động ngoại khóa cho trẻ em, vui chơigiải trí của KBTB Thông tin MPA MPA Ban hành ấnphẩm Vai trò củaHDV TRAINING TRAINING • Cung cấp thông tin chung Sách giới thiệu • Thuyết minh về môi trường tự nhiên • Thúc đẩybảotồn Tờ rơi • Thi hành các quy chế, quy định Áo, mũ • Giám sát hành vi du khách • Kếtnối, liên lạcvớicộng đồng 12