Bài giảng môn Quản trị kinh doanh quốc tế - Chương 2: Lý thuyết về thương mại quốc tế và đầu tư quốc tế

Nội dung text: Bài giảng môn Quản trị kinh doanh quốc tế - Chương 2: Lý thuyết về thương mại quốc tế và đầu tư quốc tế

1. CHÖÔNG 2: LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT VEVEÀÀ THTHÖÖÔNGÔNG MAMAÏIÏI QUOQUOÁCÁC TETEÁÁ VAVAØØ ÑÑAAÀUÀU TTÖÖ QUOQUOÁCÁC TETEÁÁ ((THEORY OF INTERNATIONAL TRADE & INVESTMENT) 1.1. LyLyùù thuyethuyeátát ththööôngông mamaïiïi quoquoácác teteáá 2.2. LyLyùù thuyethuyeátát ññaaàuàu ttöö quoquoácác teteáá 3.3. NhNhööõngõng nhaânnhaân totoáá aaûnhûnh hhööôôûngûng ññeeánán FDIFDI 1
2. 1.1. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT THTHÖÖÔNGÔNG MAMAÏÏII QUOQUOÁÁCC TETEÁÁ 1.1. Thuyeátá Troïïng Thöông (Mercantilism) 1.2. Lyùù thuyeáát Lôïïi Theáá Tuyeäät Ñoáiá (Theory of Absolute Advantage) 1.3. Lyùù thuyeáát Lôïïi Theáá So Saùùnh (Theory of Comparative Advantage) 1.4. Lyùù thuyeáát Heckscher - Ohlin (Heckscher - Ohlin Theory) 1.5. Nghòch lyùù Leontief (The Leontief Paradox) 1.6. Lyùù thuyeáát veàà söï töông ñoààng giöõaõa cacaùùc quoáác gia (Country Similarity Theory) 1.7. Lyùù thuyeáát Chu Kyøø Saûûn Phaååm Quoáác Teáá (International Product Life Cycle Theory) 1.8. Lyùù thuyeáát lôïïi theáá caïïnh tranh toaøøn caààu (Global Strategic RivalryTheory) 1.9. Lyùù thuyeáát Lôïïi Theáá Caïïnh Tranh Quoáác Gia – Kim cöông cuûûa Porter (Theory of National Competitive Advantage: Porter’s Diamond) 2
3. 1.1.1.1. THUYETHUYEÁTÁT TROTROÏNGÏNG THTHÖÖÔNGÔNG (MERCANTILISM)(MERCANTILISM) ƒƒ GiGiööõaõa thetheáá kykyûû 15,15, 16,16, 1717 vavaøø kekeáátt thuthuùùcc vavaøoøo thetheáá kykyûû 1818 ƒƒ TTöö ttööôôûngûng chchíínhnh ƒƒ PhaPhaùtùt trietrieånån kinhkinh teteáá lalaøø giagia taêngtaêng khokhoáiái llööôôïngïng tietieàànn teteää ƒƒ PhaPhaûiûi phaphaùtùt trietrieånån ngoangoaïiïi ththööôngông,, ññaaëcëc biebieäätt lalaøø xuaxuaáátt sieâusieâu,, traotrao ññooååii khoângkhoâng ngangngang giagiaùù ƒƒ NhaNhaøø nnööôôùcùc ññieieààuu tietieáátt hoahoaïtït ññooäängng ngoangoaïïii ththööôngông ƒƒ ÖÖuu ññieieååmm ƒƒ TaTaàmàm quanquan trotroïngïng cucuûaûa ththööôngông mamaïïii quoquoácác teteáá ƒƒ VaiVai trotroøø NhaNhaøø nnööôôùùcc trongtrong vievieääcc ññieieààuu tietieáátt ngoangoaïïii ththööôngông ƒƒ NhNhööôôïïcc ññieieååmm ƒƒ ÑÑônôn giagiaûnûn,, chchööaa giagiaûûii ththííchch ñöñöôôïcïc cacaùcùc hiehieäänn ttööôôïïngng kinhkinh teteáá 3
4. 1.2. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ TUYEÄÄT ÑOÁÁI ƒ Taùùc giaûû - Adam Smith (1723 - 1790), ngöôøøi Anh, taùùc phaååm “Nghieân cöùu veàà baûûn chaáát vaøø nguyeân nhaân giaøøu coùù cuûaû caùùc quoáác gia” (1776) ƒ Tö töôûûng chính ƒ Thöông maïïi quoáác teáá thuùùc ñaååy kinh teáá phaùùt trieåån ƒ Nguoànà goáác giaøøu coùù cuûûa nöôùùc Anh laøø coâng nghieääp ƒ Caùcù nöôùùc neân chuyeân moân hoùùa nhöõngõng ngangaøønh coùù lôïïi theáá tuyeätä ñoáái ƒ Xuaátá khaåuå saûûn phaååm coùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái vaøø nhaääp khaååu saûûn phaååm khoâng coùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái 4
5. 1.2. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ TUYEÄÄT ÑOÁIÁ (tt) ƒƒ MinhMinh hohoïaïa Saûûn phaååm MyMyõõ AAnhnh LLuuùùa mì (giaïï/giôøø) 6 1 VVaaûûi (meùùt/giôøø) 4 5 ƒƒ MyõMyõ cocoùù lôlôïiïi thetheáá tuyetuyeätät ññooáiái sasaûnûn xuaxuaátát luluùaùa mmìì ⇒⇒ chuyeânchuyeân moânmoân hohoùaùa sasaûnûn xuaxuaátát luluùaùa mmìì ƒƒ AnhAnh cocoùù lôlôïiïi thetheáá tuyetuyeätät ññooáiái sasaûûnn xuaxuaátát vavaûiûi ⇒⇒ chuyeânchuyeân moânmoân hohoùaùa sasaûnûn xuaxuaátát vavaûiûi ƒƒ MyõMyõ ññooåiåi 66 giagiaïï luluùaùa vôvôùiùi AnhAnh ññeeåå lalaáyáy 6m6m vavaûiûi ⇒⇒MyõMyõ cocoùù lôlôïiïi 22 mm vavaûûii,, hayhay tietieátát kiekieämäm ñöñöôôïcïc ½½ giôgiôøø ⇒⇒AnhAnh cocoùù lôlôïiïi 24m24m vavaûûii,, hayhay tietieátát kiekieäämm ñöñöôôïcïc gagaànàn 5giô5giôøø 5
6. 1.2. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ TUYEÄÄT ÑOÁIÁ (tt) ƒƒ ÖÖuu ññieieååmm ƒƒ CoângCoâng cucuïï phaphaùtùt trietrieånån lylyùù thuyethuyeátát kinhkinh teteáá ƒƒ LôLôïiïi thetheáá tuyetuyeätät ññooáiái,, phaânphaân coângcoâng laolao ññooängäng ƒƒ NhNhööôôïcïc ññieieååmm ƒƒ KhoângKhoâng giagiaûûii ththííchch hiehieänän ttööôôïngïng:: MoMoätät nnööôôùcùc cocoùù lôlôïiïi thetheáá tuyetuyeätät ññooáiái momoïiïi sasaûnûn phaphaåmåm vavaøø momoätät nnööôôùcùc khoângkhoâng cocoùù lôlôïiïi thetheáá tuyetuyeätät ññooáiái nanaøoøo cacaû,û, lielieäuäu ththööôngông mamaïiïi quoquoácác teteáá cocoùù xaxaûyûy rara gigiööõaõa 22 nnööôôùcùc nanaøyøy khoângkhoâng?? 6
7. 1.3. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ SO SAÙÙNH ƒƒ TaTaùcùc giagiaûû DavidDavid RicardoRicardo (1772(1772 1823),1823), nhanhaøø kinhkinh teteáá hohoïaïa ngngööôôøiøi AnhAnh ((gogoácác DoDo ThaThaùiùi),), tataùùcc phaphaåmåm ““NhNhööõngõng nguyeânnguyeân lylyùù kinhkinh teteáá chchíínhnh tròtrò vavaøø thuethueá”á” (1817)(1817) ƒƒ TTöö ttööôôûngûng chchíínhnh ƒƒ MoMoïiïi nnööôôùcùc luoânluoân cocoùù thetheåå vavaøø raraátát cocoùù lôlôïiïi khikhi thamtham giagia phaânphaân coângcoâng laolao ññooängäng vavaøø ththööôngông mamaïiïi quoquoácác teteáá khikhi cocoùù lôlôïiïi thetheáá soso sasaùnhùnh ƒƒ LôLôïiïi thetheáá soso sasaùnhùnh momoätät sasaûûnn phaphaåmåm lalaøø khakhaûû naêngnaêng cacaïnhïnh tranhtranh cucuûaûa momoätät quoquoácác giagia treântreân theá giôùi theá giôùi 7
8. 1.3. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ SO SAÙÙNH (tt) E E RCA = 1÷ 2 ECWE ƒ RCA (Rate of Comparative Advantage) - heää soáá so saùùnh ƒ E1 - Kim ngaïchï xuaáát khaååu saûûn phaååm X cuûaû quoácá gia trong 1 naêm ƒ EC - Kim ngaïchï xuaáát khaååu saûûn phaååm X cuûaû quoácá gia trong 1 naêm ƒ E2 - Kim ngaïchï xuaáát khaååu saûûn phaååm X cuûaû theáá giôùiù trong 1 naêm ƒ EW - Kim ngaïchï xuaáát khaååu cuûûa theáá giôùùi trong 1 naêm ƒ Neááu RCA ≤ 1: saûnû phaååm khoâng coùù lôïïi theáá so saùnhù ƒ Neááu RCA < 2,5: saûûn phaååm coùù lôïïi theáá so saùnhù ƒ Neááu RCA ≥ 2,5: saûûn phaååm coùù lôïïi theáá so saùnhù raátá cao 8
9. 1.3. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ SO SAÙNHÙ (tt) ƒ Minh hoïa Minh hoïa SSaaûûn phaååm MyMyõõ AAnhnh LLuuùùa mì (giaïï/giôøø) 6 1 VVaaûûi (meùùt/giôøø) 4 2 ƒ Myõ coùù lôïiï theáá tuyeätä ñoáái ôûû caûû 2 saûûn phaååm, coønø Anh thì khoâng ƒ Tuy nhieân, ƒ Myõ coùù lôïiï theáá so saùùnh veàà luùùa mì (6/1 > 4/2) ⇒ Myõ chuyeân moân hoùaù saûnû xuaáát luùùa mì ƒ Anh coùù lôïiï theáá so saùùnh veàà vaûûi (2/4 > 1/6) ⇒ Anh chuyeân moân hoùaù saûnû xuaáát vaûûi ƒ Myõ ñoåiå 6 giaïï luùaù vôùùi Anh ñeåå laááy 6m vaûûi ⇒ Myõ coùù lôïiï 2m vaûûi, hay tieáát kieääm ½ giôøø ⇒ Anh coùù lôïiï 6m vaûûi, hay tieáát kieääm 3 giôøø 9
10. 1.3. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ SO SAÙNHÙ (tt) ƒƒ ÖÖuu ññieieååmm ƒƒ ChuyeânChuyeân moânmoân hohoùaùa ƒƒ LôLôïiïi thetheáá soso sasaùnhùnh ƒƒ NhNhööôôïcïc ññieieååmm ƒƒ KhoângKhoâng ttíínhnh côcô cacaáuáu nhunhu cacaàuàu tieâutieâu duduøngøng moãimoãi nnööôôùcùc ƒƒ KhoângKhoâng ññeeàà cacaäpäp chichi phphíí vavaänän tataûiûi,, babaûoûo hiehieåmåm hahaøngøng hohoùaùa vavaøø hahaøngøng raraøøoo babaûoûo hohoää mamaäuäu dòchdòch ƒƒ KhoângKhoâng giagiaûûii ththííchch nguonguoànàn gogoácác lôlôïiïi thetheáá soso sasaùnhùnh 10
11. 1.4.1.4. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT HECKSCHERHECKSCHER OHLINOHLIN ƒƒ TaTaùcùc giagiaûû EliEli HeckscherHeckscher && BertilBertil OhlinOhlin,, nhanhaøø kinhkinh teteáá hohoïcïc ThuThuïyïy ÑÑieieånån,, tataùcùc phaphaåmåm ““ThThööôngông mamaïiïi lieânlieân khukhu vvöïöïcc vavaøø quoquoácác teteá”á” (1933)(1933) ƒƒ TTöö ttööôôûngûng chchíínhnh ƒƒ CaCaùcùc yeyeáuáu totoáá sasaûûnn xuaxuaátát khakhaùcùc nhaunhau gigiööõaõa cacaùcùc quoquoácác giagia ƒƒ ChuyeânChuyeân moânmoân hohoùaùa nhnhööõngõng ngangaønhønh ssöûöû duduïngïng yeyeáuáu totoáá sasaûnûn xuaxuaátát chichi phphíí rereûû hônhôn,, chachaátát llööôôïngïng caocao hônhôn ƒƒ CôCô sôsôûû ththööôngông mamaïiïi quoquoácác teteáá lalaøø lôlôïiïi thetheáá ttööôngông ññooáiái 11
12. 1.4.1.4. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT HECKSCHERHECKSCHER –– OHLINOHLIN (tt)(tt) T W RCA =AA ÷ TX W ƒ RCA (the Coefficient of Revealed Comparative Advantage) - heää soáá bieåuå thò lôïïi theáá töông ñoáái hay so saùùnh ƒ TA - Kim ngaïïch xuaátá khaååu saûûn phaååm A cuûûa nöôùùc X (tính giaùù FOB) ƒ TX - Toångå kim ngaïïch xuaátá khaååu cuûûa nöôùùc X trong 1 naêm ƒ WA - Toångå kim ngaïïch xuaátá khaååu saûûn phaååm A cuûûa theáá giôùùi T ƒ W - Toångå kim ngaïïch xuaátá khaååu cuûûa theáá giôùiù trong 1 naêm ƒ Neááu RCA ≤ 1: saûnû phaååm khoâng coùù lôïïi theáá so saùùnh ƒ Neááu 2,5 < RCA < 4,25: saûnû phaååm coùù lôïïi theáá so saùùnh cao ƒ Neááu RCA ≥ 4,25: saûûn phaååm coùù lôïïi theáá so saùùnh raáát cao 12
13. 1.4.1.4. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT HECKSCHERHECKSCHER –– OHLINOHLIN (tt)(tt) ƒ Saûûn phaååm thaâm duïïng lao ñoääng (labour intensive goods) - Saûûn phaååm caààn nhieààu ñôn vò lao ñoääng treân 1 ñôn vò tö baûnû ƒ Saûûn phaååm thaâm duïïng tö baûûn (capital intensive goods) - Saûûn phaååm caààn nhieààu ñôn vò tö baûûn treân 1 ñôn vò lao ñoängä ⇒ Quoácá gia coùù nguoààn lao ñoääng doàài daøøo ⇒ chuyeân moân hoùaù saûûn xuaátá saûnû phaååm coùù tyûû troïïng lao ñoääng cao ⇒ xuaátá khaåuå haøøng hoùùa coùù tyûû troïïng lao ñoääng cao ñoååi laïiï haøøng hoùaù coùù tyûû troïïng tö baûnû cao ⇒ Quoácá gia coùù nguoààn tö baûûn doàài daøøo ⇒ chuyeân moân hoùaù saûûn xuaátá saûnû phaååm coùù tyûû troïïng tö baûûn cao ⇒ xuaátá khaåuå haøøng hoùùa coùù tyûû troïïng tö baûûn cao ñoååi laïiï haøngø hoùaù coùù tyûû troïïng lao ñoängä cao 13
14. 1.4.1.4. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT HECKSCHERHECKSCHER –– OHLINOHLIN (tt)(tt) ƒƒ ÖÖuu ññieieååmm ƒƒ KhuyeKhuyeánán khkhííchch ththööôngông mamaïiïi quoquoácác teteáá phaphaùtùt trietrieånån ƒƒ GiaGiaûiûi ththííchch nguonguoànàn gogoácác hhììnhnh thathaønhønh lôlôïiïi thetheáá soso sasaùnhùnh ƒƒ NhNhööôôïcïc ññieieååmm ƒƒ KhoângKhoâng chocho phepheùpùp giagiaûûii ththííchch momoïiïi hiehieänän ttööôôïngïng ththööôngông mamaïiïi quoquoácác teteá,á, ññaaëcëc biebieätät khikhi:: ƒƒÑÑaaûoûo ngngööôôïcïc nhunhu cacaàuàu ƒƒCaCaïnhïnh tranhtranh khoângkhoâng hoahoaønøn hahaûoûo ƒƒChiChi phphíí vavaänän tataûûii vavaøø babaûoûo hiehieåmåm quaquaùù lôlôùnùn 14
15. 1.5.1.5. NGHÒCHNGHÒCH LYLYÙÙ LEONTIEFLEONTIEF ƒ Taùùc giaûû - Wassily Leontief, thöû nghieääm moâ hình H - O (1951) ñeåå giaûûi thích haøøng hoùùa xuaáát nhaääp khaååu vaøøo Myõ (döõõ kieään 1947) ƒ Giaûû thieátá - Myõ coùù lôïïi theáá töông ñoáái veàà saûûn xuaáát haøøng hoùùa coùù tyûû troïïng tö baûûn cao, neân seõ xuaáát khaååu haøøng hoùùa thaâm duïïng tö baûûn (capital intensive goods) vaøø nhaääp khaååu haøøng hoùaù thaâm duïïng lao ñoääng (labour intensive goods) ƒ Keáát quaûû baátá ngôøø - Saûûn phaååm xuaáát khaååu töø caùùc coâng ty Myõ coùù tyûû troïïng lao ñoääng cao hôn saûûn phaååm nhaääp khaååu ƒ Nghòch lyùù - Myõ laøø moäät nöôùùc coùù nguoààn lao ñoääng doàài daøøo? ƒ Nghieân cöùu, tranh luaään ⇒ Phaân bieäät lao ñoängä vaøø tö baûûn khaùcù nhau. Ví duïï: lao ñoääng coùù kyõ naêng vaøø khoâng kyõ naêng 15
16. 1.6.1.6. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT VEVEÀÀ SSÖÏÖÏ TTÖÖÔNGÔNG ÑÑOOÀNGÀNG GIGIÖÖÕAÕA CACAÙCÙC QUOQUOÁCÁC GIAGIA ƒƒ TaTaùcùc giagiaûû StaffanStaffan BurenstamBurenstam Linder,Linder, giagiaûiûi ththííchch ththööôngông mamaïïii thetheáá giôgiôùùii thathaäpäp nieânnieân 6060 vavaøø 7070 ƒƒ TieTieànàn ññeeàà ƒƒ KhiKhi thuthu nhanhaäpäp taêngtaêng ⇒⇒ nhunhu cacaàuàu mmöùöùcc phphöùöùcc tataïpïp sasaûnûn phaphaåmåm taêngtaêng ƒƒ CaCaànàn thiethieáátt amam hiehieååuu thòthò trtrööôôøøngng trongtrong nnööôôùùcc vavaøø nnööôôùùcc ngoangoaøøii ⇒⇒ nhunhu cacaàuàu cacaùcùc thòthò trtrööôôøngøng ttööôngông ññooàngàng ƒƒ TTöö ttööôôûngûng chchíínhnh ƒƒ ThThööôngông mamaïïii phaphaùùtt trietrieånån gigiööõaõa haihai quoquoáácc giagia cocoùù mmöùöùcc thuthu nhanhaäpäp hayhay mmöùöùcc ññooää coângcoâng nghienghieääpp hohoùaùa xaxaápáp xxææ ƒƒ ToToànàn tataïiïi ssöïöï traotrao ññooåiåi sasaûûnn phaphaåmåm ttööôngông ttöïöï hoahoaëcëc cocoùù chuchuùtùt íítt khakhaùùcc biebieäätt 16
17. 1.7. LYÙÙ THUYEÁÁT CHU KYØØ SAÛÛN PHAÅÅM QUOÁÁC TEÁÁ ƒƒ TaTaùcùc giagiaûû GiaGiaùoùo ssöö RaymondRaymond VernonVernon (1966)(1966) ƒƒ TieTieápáp cacaänän sasaûnûn phaphaåmåm,, thoângthoâng tin,tin, kiekieánán ththöùöùcc,, chichi phphíí vavaøø quyequyeànàn llöïöïcc ƒƒ TTöö ttööôôûngûng chchíínhnh chuchu kykyøø sasaûnûn phaphaåmåm ñöñöôôïcïc chiachia 33 giaigiai ññoaoaïnïn ƒƒ GiaiGiai ññoaoaïnïn 11 SaSaûûnn phaphaåmåm mômôùùii ƒƒ SaSaûnûn xuaxuaátát tataïiïi thòthò trtrööôôøngøng coângcoâng nghienghieääpp hohoùaùa raraátát caocao ƒƒ LaoLao ññooäängng kyõkyõ naêngnaêng caocao ƒƒ ChiChi phphíí sasaûnûn xuaxuaáátt caocao ƒƒ GiaGiaùù ññooääcc quyequyeàànn 17
18. 1.7. LYÙÙ THUYEÁÁT CHU KYØØ SAÛÛN PHAÅÅM QUOÁÁC TEÁÁ (tt) ƒ Giai ñoaïnï 2 - Saûnû phaååm tröôûûng thaøønh ƒ Saûnû xuaátá môûû roääng, tieâu chuaåån hoùùa daànà daànà ƒ Giaûûm lao ñoängä kyõ naêng ƒ Taêng xuaátá khaååu ƒ Taêng caïnhï tranh ƒ Giaûûm giaùù ƒ Nhu caàuà giöõ õ thòthò phaphaààn ⇒ Ñaààu tö nöôùùc ngoaøiø ƒ Giai ñoaïnï 3 - Saûnû phaååm tieâu chuaåån hoùùa ƒ Saûnû xuaátá hoaønø toaøøn tieâu chuaåån hoùaù ƒ Lao ñoängä reû,û khoâng caààn kyõ naêng cao ƒ Caïnhï tranh gay gaété ƒ Lôïïi theáá caïïnh tranh chuyeånå sang nöôùùc keùmù phaùtù trieånå - xuaátá khaåuå ngöôïïc laïïi cho caùùc nöôùùc coâng nghieäpä phaùtù trieånå 18
19. 1.7. LYÙÙ THUYEÁÁT CHU KYØØ SAÛÛN PHAÅÅM QUOÁÁC TEÁÁ (tt) ƒƒ ÖÖuu ññieieååmm ƒƒ GiaGiaûiûi ththííchch babaûnûn chachaátát ññaaààuu ttöö nnööôôùcùc ngoangoaøiøi ƒƒ ChuyeChuyeånån nghieânnghieân ccöùöùuu ttöøöø quoquoácác giagia ññeeánán sasaûnûn phaphaåmåm ƒƒ NhNhììnn nhanhaänän ssöïöï didi chuyechuyeånån ttöö babaûnûn,, coângcoâng nghengheä,ä, thoângthoâng tin,tin, ƒƒ NhNhööôôïcïc ññieieååmm ƒƒ ChChææ phuphuøø hôhôïpïp sasaûnûn phaphaåmåm coângcoâng nghengheää caocao 19
20. 1.8.1.8. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT LÔLÔÏIÏI THETHEÁÁ CACAÏNHÏNH TRANHTRANH TOATOAØNØN CACAÀUÀU Coâng ty taïïo laääp lôïïi theáá caïïnh tranh laâu daøøi, baèèng ƒ Naéém quyeààn sôûû höõuõu sasaûûn phaååm trí tueää ƒ Ñaààu tö lónh vöïc R & D, nhaèèm taään duïïng öu theáá thöôïïng phong (First-Mover Advantage) ƒ Tieáát kieämä chi phí nhôøø taêng quy moâ saûûn xuaáát (Economies of Scales) hoaëëc ña daïïng hoùùa saûûn phaååm (Economies of Scope) ƒ Khai thaùcù ñöôøøng cong kinh nghieääm (Exploiting experience curve) 20
21. 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LLÔÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER ƒƒ TaTaùcùc giagiaûû –– MichelMichel Porter,Porter, trtrööôôøngøng HarvardHarvard ƒƒ TTöö ttööôôûngûng chchíínhnh ƒƒ LôLôïiïi thetheáá cacaïnhïnh tranhtranh babaétét nguonguoànàn ttöøöø ssöïöï ttööôngông tataùùcc cucuûaûa cacaùcùc yeyeááuu totoáá trongtrong moâimoâi trtrööôôøngøng kinhkinh doanhdoanh ƒƒ SSöïöï thathaøønhnh coângcoâng treântreân thòthò trtrööôôøngøng quoquoáácc teteáá cacaànàn moâimoâi trtrööôôøngøng kinhkinh doanhdoanh thuathuaänän lôlôïïii vavaøø naêngnaêng llöïöïcc cacaïnhïnh tranhtranh babaûnûn thaânthaân doanhdoanh nghienghieääpp 21
22. 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LLÔÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) 44 yeyeáuáu totoáá tataùùcc ññooäängng ññeeánán naêngnaêng llöïöïcc cacaïnhïnh tranhtranh doanhdoanh nghienghieääpp ƒƒ NhNhööõngõng ññieieàuàu kiekieänän veveàà tataøiøi nguyeânnguyeân (Factor(Factor conditions),conditions), 22 loaloaïïii ƒƒ CaCaùcùc yeyeáuáu totoáá côcô babaûnûn (Basic(Basic factors)factors) –– tataøiøi nguyeânnguyeân,, khkhí hahaääuu,, vòvò trtríí vavaøø ññòaòa lylyùù ƒƒ CaCaùcùc yeyeáuáu totoáá naângnaâng caocao (Advanced(Advanced factors)factors) –– côcô sôsôûû hahaïï tataàngàng thoângthoâng tin,tin, kyõkyõ naêngnaêng laolao ñooängäng,, bbíí quyequyeáátt coângcoâng nghengheää,, ƒƒ NhNhööõngõng ññieieààuu kiekieäänn veveàà nhunhu cacaàuàu (Demand(Demand conditions)conditions) ƒƒ BaBaûnûn chachaátát ttöïöï nhieânnhieân vavaøø tinhtinh teteáá nhunhu cacaàuàu thòthò trtrööôôøngøng trongtrong nnööôôùcùc ƒƒ KKííchch côõcôõ vavaøø mmöùöùcc phaphaùtùt trietrieånån nhunhu cacaàuàu tataïiïi momoätät nnööôôùcùc ƒƒ QuoQuoácác teteáá hohoùaùa nhunhu cacaàuàu nonoäiäi ññòaòa 22
23. 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LLÔÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) ƒƒ NhNhööõngõng ngangaønhønh coângcoâng nghienghieäpäp hoãhoã trôtrôïï vavaøø lieânlieân quanquan (Related(Related andand supportingsupporting industries)industries) ƒƒ NgaNgaøønhnh coângcoâng nghienghieäpäp cacaïnhïnh tranhtranh quoquoácác teteáá ƒƒ NgaNgaøønhnh coângcoâng nghienghieäpäp lieânlieân quanquan ƒƒ ChieChieánán llööôôïcïc,, cacaáuáu trutruùcùc cucuûaûa cacaùcùc xxíí nghienghieäpäp vavaøø ssöïöï cacaïnhïnh tranhtranh (Firm(Firm strategy,strategy, structure,structure, andand rivalry)rivalry) ƒƒ CaCaùchùch ññieieàuàu hahaønhønh ƒƒ TTììmm kiekieáámm vavaøø ññaaïtït ñöñöôôïcïc mumuïcïc tieâutieâu ƒƒ ÑÑooáiái thuthuûû cacaïnhïnh tranhtranh nonoäiäi ññòaòa 23
24. 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LLÔÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) 22 yeyeáuáu totoáá biebieánán thieânthieân beânbeân ngoangoaøiøi ƒƒ VaiVai trotroøø veveàà côcô hohoäiäi vavaänän maymay ruruûiûi ƒƒ PhaPhaùtùt minhminh mômôùiùi ƒƒ QuyeQuyeátát ññònhònh chchíínhnh tròtrò cucuûaûa ChChíínhnh phuphuûû cacaùcùc nnööôôùcùc ƒƒ ChieChieánán tranhtranh ƒƒ ThayThay ññooåiåi cucuûaûa thòthò trtrööôôøngøng tataøøii chchíínhnh thetheáá giôgiôùùii ƒƒ ThayThay ññooåiåi chichi phphíí ññaaàuàu vavaøoøo ƒƒ NhuNhu cacaàuàu thetheáá giôgiôùiùi taêngtaêng ƒƒ PhaPhaùtùt trietrieånån coângcoâng nghengheä,ä, khoakhoa hohoïcïc 24
25. 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LLÔÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) ƒƒ VaiVai trotroøø ChChíínhnh phuphuûû ƒƒTrôTrôïï cacaáápp ƒƒChChíínhnh sasaùchùch giagiaùoùo duduïcïc ƒƒThayThay ññooåiåi cacaùcùc quyquy ññònhònh trongtrong thòthò trtrööôôøngøng vovoánán ƒƒThaThaønhønh lalaäpäp tieâutieâu chuachuaånån sasaûnûn phaphaåmåm ññòaòa phphööôngông ƒƒLuaLuaätät thuethueá,á, lualuaätät chochoángáng ññooäcäc quyequyeànàn 25
26. 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LLÔÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) Chieán löôïc, Chính caáu truùc xí phuû nghieäp & caïnh tranh Nhöõng ñieàu kieän Nhöõng ñieàu nhu caàu kieän veà taøi thò tröôøng nguyeân Nhöõng ngaønh CN hoã trôï & Vaän lieân quan ruûi 26
27. 2.2. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT ÑÑAAÀUÀU TTÖÖ QUOQUOÁCÁC TETEÁÁ 2.1.2.1. LyLyùù thuyethuyeátát ChuChu KyKyøø SaSaûnûn PhaPhaåmåm (Product(Product LifeLife CycleCycle Theory)Theory) 2.2.2.2. LyLyùù thuyethuyeátát NoNoäiäi BoBoää HoHoùaùa (Internalization(Internalization Theory)Theory) 2.3.2.3. LyLyùù thuyethuyeátát chiechieátát trungtrung cucuûaûa DunningDunning (Dunning(Dunning’’ss EclecticEclectic Theory)Theory) 27
28. 2.1.2.1. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT CHUCHU KYKYØØ SASAÛNÛN PHAPHAÅMÅM ƒƒ GiôGiôùùii thiethieääuu sasaûnûn phaphaåmåm mômôùùii,, cacaànàn vovoáánn,, laolao ññooängäng kyõkyõ naêngnaêng ƒƒ SaSaûnûn phaphaåmåm trtrööôôûngûng thathaønhønh vavaøø ñöñöôôïïcc momoïïii ngngööôôøøii chachaápáp nhanhaänän,, nonoùù ñöñöôôïïcc tieâutieâu chuachuaånån hohoùaùa ƒƒ SauSau ññooùù ñöñöôôïïcc sasaûûnn xuaxuaátát hahaøngøng loaloaïtït,, ssöûöû duduïngïng laolao ññooäängng íítt kyõkyõ naêngnaêng ⇒⇒LôLôïiïi thetheáá ttööôngông ññooáiái trongtrong sasaûnûn phaphaåmåm ñöñöôôïcïc chuyechuyeånån ttöøöø nnööôôùcùc phaphaùtùt trietrieåånn sangsang nnööôôùcùc ññangang phaphaùùtt trietrieåånn ⇒⇒ÑÑaaàuàu ttöö xuaxuaáátt hiehieäänn khikhi cacaùcùc doanhdoanh nghienghieääpp chuyechuyeånån côcô sôsôûû sasaûnûn xuaxuaáátt sangsang nnööôôùcùc kekeùùmm phaphaùùtt trietrieåånn hônhôn ññeeåå tataänän duduïïngng laolao ññooängäng vavaøø tataøøii nguyeânnguyeân rereûû 28
29. 2.2.2.2. LYLYÙÙ THUYETHUYEÁTÁT NONOÄÄII BOBOÄÄ HOHOÙAÙA ƒƒ ChiChi phphíí giaogiao dòchdòch –– chichi phphíí ththööôngông llööôôïïngng,, giagiaùmùm sasaùtùt,, vavaøø ññooáácc thuthuùùcc cacaùcùc beânbeân ññooááii tataùùcc ththöïöïcc hiehieäänn hôhôïpïp ññooàngàng quaquaùù lôlôùùnn,, lôlôùùnn hônhôn chichi phphíí thathaønhønh lalaäpäp vavaøø ññieieààuu hahaøønhnh chichi nhanhaùùnhnh coângcoâng tyty ƒƒ LLöïöïaa chochoïnïn phphööôngông aaùnùn kinhkinh doanhdoanh hiehieääuu quaquaûû vavaøø kinhkinh teteáá ⇒⇒ ÑÑaaàuàu ttöö trtröïöïcc tietieápáp nnööôôùùcc ngoangoaøøii (FDI)(FDI) lalaøø phphööôngông aaùnùn ñöñöôôïcïc llöïöïaa chochoïïnn nhanhaèmèm giagiaûmûm thiethieååuu chichi phphíí kinhkinh doanhdoanh vavaøø naângnaâng caocao naêngnaêng llöïöïcc cacaïnhïnh tranhtranh 29
30. 2.3. LYÙÙ THUYEÁÁT CHIEÁÁT TRUNG CUÛÛA DUNNING FDIFDI ñöñöôôïcïc ththöïöïcc hiehieäänn hiehieääuu quaquaûû khikhi 33 ññieieààuu kiekieäänn sausau ñöñöôôïcïc thothoûaûa maõnmaõn:: ƒƒ LôLôïiïi thetheáá quyequyeànàn sôsôûû hhööõuõu (Ownership(Ownership Advantages)Advantages) –– coângcoâng nghengheää ññooääcc quyequyeànàn,, ttíínhnh kinhkinh teteáá nhônhôøø quyquy moâmoâ,, kyõkyõ naêngnaêng quaquaûnûn lylyù,ù, uyuy ttíínn,, ƒƒ LôLôïiïi thetheáá ññòaòa ññieieååmm (Location(Location Advantages)Advantages) –– ññòaòa ññieieååmm cocoùù ööuu thetheáá tataøøii nguyeânnguyeân,, chichi phphíí laolao ññooäängng,, thuethueáá,, chichi phphíí vavaänän tataûûii,, ƒƒ LôLôïiïi thetheáá nonoäiäi boboää hohoùaùa (Internalization(Internalization Advantages)Advantages) –– chichi phphíí giaogiao dòchdòch thoângthoâng quaqua FDIFDI thathaápáp hônhôn cacaùùcc hoahoaïïtt ññooäängng xuaxuaátát khakhaååuu,, hôhôïpïp ññooàngàng ññaaëcëc quyequyeàànn, , 30
31. 3.3. NHNHÖÖÕNGÕNG NHAÂNNHAÂN TOTOÁÁ AAÛNHÛNH HHÖÖÔÔÛNGÛNG ÑÑEEÁNÁN FDIFDI ƒƒ NguoNguoànàn cungcung cacaápáp (Supply(Supply factors)factors) –– ooånån ññònhònh,, giagiaùù hahaï,ï, tietieáápp cacaänän coângcoâng nghengheää caocao,, ƒƒ NhuNhu cacaàuàu thòthò trtrööôôøngøng (Demand(Demand factors)factors) –– thothoûaûa maõnmaõn totoááii ññaa nhunhu cacaàuàu cacaùcùc thòthò trtrööôôøngøng vavaøø tataänän duduïngïng cacaùùcc ööuu thetheáá cacaïnhïnh tranhtranh cucuûaûa coângcoâng tyty ƒƒ ChChíínhnh tròtrò (Political(Political factors)factors) –– tratraùùnhnh hahaøngøng raraøoøo ththööôngông mamaïïii hoahoaëcëc tataänän duduïngïng chchíínhnh sasaùùchch khuyekhuyeánán khkhííchch ññaaàuàu ttöö cucuûaûa cacaùcùc nnööôôùcùc 31
32. 3.3. NHNHÖÖÕNGÕNG NHAÂNNHAÂN TOTOÁÁ AAÛNHÛNH HHÖÖÔÔÛNGÛNG ÑÑEEÁNÁN FDIFDI ((tttt)) ⇒⇒NguyeânNguyeân nhaânnhaân FDIFDI ¾¾ TaêngTaêng lôlôïiïi nhuanhuaänän vavaøø doanhdoanh sosoáá babaùùn ƒƒ PhaPhaùtùt trietrieånån sasaûnûn phaphaåmåm mômôùiùi ôôûû thòthò trtröôôøngøng nonoäiäi ññòaòa ƒƒ XuaXuaátát khakhaåuåu thòthò trtrööôôøngøng mômôùiùi ƒƒ ÑÑaaàuàu ttöö nnööôôùcùc ngoangoaøiøi ¾¾ ThaâmThaâm nhanhaäpäp nhnhööõngõng thòthò trtrööôôøngøng taêngtaêng trtrööôôûngûng nhanhnhanh ƒƒ NhNhööõngõng thòthò trtrööôôøngøng quoquoácác teteáá ññangang taêngtaêng trtrööôôûngûng nhanhnhanh ƒƒ ThòThò trtrööôôøngøng mômôùiùi xuaxuaátát hiehieänän ¾¾ GiaGiaûmûm chichi phphíí ƒƒ ChiChi phphíí laolao ññooängäng ƒƒ NguyeânNguyeân vavaätät lielieäuäu (cha(chaátát llööôôïngïng vavaøø nguonguoànàn cungcung öùöùng)ng) ƒƒ NguoNguoànàn naêngnaêng llööôôïngïng ƒƒ ChiChi phphíí vavaänän tataûiûi 32
33. 3.3. NHNHÖÖÕNGÕNG NHAÂNNHAÂN TOTOÁÁ AAÛNHÛNH HHÖÖÔÔÛNGÛNG ÑÑEEÁNÁN FDIFDI ((tttt)) ⇒ Nguyeân nhaân FDI (tt) ¾ Nhöõngõng khoáái kinh teáá hôïïp nhaáát ƒ Lôïïi theáá trong khoáái thöông maïïi (NAFTA, AFTA, ) ƒ Nöôùùc ngoaøøi khoáái chòu nhieààu loaïïi thueáá hôn ¾ Baûûo hoää thò tröôøøng noääi ñòa ƒ Nhu caààu giöõõ thò phaààn noääi ñòa ƒ Gaây aùùp löïc ñoáái thuûû caïïnh tranh ¾ Baûoû hoää thò tröôøøng nöôùùc ngoaøøi ƒ Taêng möùc FDI nhaèèm baûûo veää caùùc thò tröôøøng nöôùùc ngoaøøi ¾ Giaøønh ñöôïïc bí quyeáát coâng ngheää vaøø quaûûn trò ƒ Giaùùm saùùt nghieân cöùu vaøø phaùùt trieåån (R&D) trong nöôùùc ƒ Song song, thöïc hieään R&D taïïi thò tröôøøng quoáác teáá 33