Bài giảng Quản lý chất lượng sản phẩm - Chương III: Nguyên tắc và phương pháp quản lý chất lượng - Nguyễn Văn Minh

Nội dung text: Bài giảng Quản lý chất lượng sản phẩm - Chương III: Nguyên tắc và phương pháp quản lý chất lượng - Nguyễn Văn Minh

1. QUN LÝ CHT LƯNG SN PHM NGUYÊN TC VÀ PHƯƠNG PHÁP QUN LÝ CHT LƯNG TS. NGUYN VĂN MINH KHOA QUN TR KINH DOANH ðI HC NGOI THƯƠNG Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng I. Khái quát chung II. Các phương pháp qun lý cht lưng III. Các bin pháp qun lý cht lưng © Nguyn Văn Minh, Quality Management 2 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng I. Khái quát chung 1.1. Khái nim
   ðt vn đ:  Cht lưng là gì?  Qun lý cht lưng là gì?
   Là qun lý quá trình to nên cht lưng mt DN.  Qun lý cht lưng là các hot đng qun lý phi hp vi nhau đ điu hành, đnh hưng và kim sốt mt t chc v mt cht lưng. (ISO 9000:2000) © Nguyn Văn Minh, Quality Management 3 2007 1
2. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 1.1. Khái nim
   Mt s khái nim tham kho:
   QLCL là h thng các bin pháp to điu kin sn xut kinh t nht nhng SP cĩ CL tha mãn yêu cu ca ngưi tiêu dùng (Kaoru Ishikawa).
   QLCL là nhng hot đng ca các chc năng qun lý chung nhm xác đnh chính sách cht lưng và thc hin thơng qua các bin pháp như: lp k hoch, kim sốt cht lưng, đm bo cht lưng và ci tin cht lưng trong h thng cht lưng (ISO 8402:1999). © Nguyn Văn Minh, Quality Management 4 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 1.1. Khái nim
   Lưu ý  DN hot đng QLCL thưng đưc phi hp thành mt h thng nht, cĩ mc tiêu, chính sách, nguyên tc, phương pháp và bin pháp thc hin c th nht quán. Ta gi chung là H thng qun lý cht lưng DN.  Cn phân bit các khái nim:
   Cht lưng SP và cht lưng H thng QLCLSP
   Qun lý cht lưng bao gm: QLCL sn phm và QLCL H thng QLCLSP. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 5 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 1.2. Các nguyên tc qun lý cht lưng
   Nguyên tc CL là nhng quy đnh cĩ tính bt buc mà các DN mun làm cht lưng phi tuân th và thc hin tt. 1. Hưng vào khách hàng
   Khách hàng là trung tâm ca h thng.
   Khách hàng là ai?
   Khách hàng là mt t chc hay cá nhân nhn sn phm. Khách hàng cĩ chia làm: KH ni b, KH thơng thưng.
   Ví d: là nhân viên văn thư ca DN, bn hãy th xác đnh KH ca mình là ai? © Nguyn Văn Minh, Quality Management 6 2007 2
3. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2. Vai trị quyt đnh ca lãnh đo
   Nguyên tc này mun nhn mnh đn vai trị lãnh đo ca nhà qun lý.
   DN ngưi lãnh đo cĩ nhng vai trị cơ bn nào?  ðiu phi mi quan h gia các thành viên trong DN (vai trị ngưi dn đu).  Tip nhn và x lý thơng tin (đi din ca DN)  Ra quyt đnh. Thành cơng hay tht bi ca mt h thng QLCL ph thuc vào kh năng ra quyt đnh ca gii lãnh đo.
   Ví d: ??? © Nguyn Văn Minh, Quality Management 7 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 3. S tham gia ca mi ngưi
   Nguyên tc này nhn mnh – mun làm cht lưng thì phi cĩ s tham gia đng b ca tt c mi ngưi trong DN.
   Con ngưi là ngun lc quan trng nht trong tt c các ngun lc.
   Ví d:??? © Nguyn Văn Minh, Quality Management 8 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 4. Chú trng qun lý theo quá trình – làm đúng ngay t đu
   Quá trình là gì?
   Quá trình là mt chui các hot đng ni tip nhau din ra trình t trong mt khơng gian và thi gian xác đnh.
   Cht lưng SP đưc đm bo và xây dng da trên cơ s cht lưng xuyên sut quá trình to SP, theo nguyên tc: làm đúng ngay t đu.
   Ví d: ??? © Nguyn Văn Minh, Quality Management 9 2007 3
4. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 5. Chú trng cách tip cn h thng
   H thng là gì?
   H thng là tp hp các yu t, phân h cĩ mi liên quan cht ch vi nhau theo mt cu trúc, nguyên tc nht đnh, hp thành mt th thng nht.
   H thng cht lưng DN là tp hp tt c các yu t làm nên cht lưng trong quá trình hot đng ca DN.
   Khơng th gii bài tốn cht lưng theo tng yu t riêng l mà phi xem xét s tác đng ca các yu t này mt cách cĩ h thng, đng b và tồn din, phi hp hài hịa vi đnh hưng chung: khách hàng là trung tâm.
   Tìm đc cun: Jamshid Gharajedaghi. Tư duy h thng: Qun lý hn đn và phc hp. Mt cơ s cho thit k kin trúc kinh doanh.H.: KHXH, 2005.594tr. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 10 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 6. Ci tin liên tc
   Ci tin liên tc là mc tiêu thưng trc ca t chc. Vì CLSP ph thuc vào yêu cu, mà yêu cu luơn luơn thay đi nên DN phi ci tin liên tc đ phù hp vi yêu cu.
   Các bưc phát trin ca ci tin (kaizen):  Cha tr: sa sai ngay lp tc các vn đ đưc phát hin.  Ngăn nga tái din: ci tin qui trình nhm ngăn nga hin tưng tái din.  Phịng nga: NC thay đi qui trình, to phương thc mi đ khc phc vn đ trit đ. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 11 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 6. Ci tin liên tc
   Mt trong nhng cơng c hu hiu ACTION PLAN đ thc hin ci tin liên tc là CHU TRÌNH Chu trình Deming PDCA PDCA (PlanDo CheckAction) CHECK DO © Nguyn Văn Minh, Quality Management 12 2007 4
5. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 7. Quyt đnh da trên s kin và d liu thc t
   Quyt đnh phi da trên vic phân tích d liu và thơng tin.
   K năng phân tích s liu, s kin ri mi đưa ra quyt đnh.
   K năng tìm kim, phân loi, x lý thơng tin là mt trong nhng k năng quan trng nht ca nhà qun lý.
   Áp dng phương pháp qun lý cht lưng bng thng kê: Statistical Quality Control. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 13 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 8. Phát trin quan h hp tác cùng cĩ li
   Quan h hp tác đưc hiu thành hai mng: ni b DN và đi tác bên ngồi DN.
   Trong ni b DN: điu tit mi quan h gia ba nhân vt ch cht: ch s hu – gii qun lý – và ngưi làm thuê. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 14 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 8. Phát trin quan h hp tác cùng cĩ li
   Lý thuyt T chc hưng thin (T chc gia đình) Quá trình giáo dc Ngui Quân t ðo (Nguyên tc, lut l, luân lý Thin Con Giáo dc hưng thin Ngưi (phm cht ngưi Quân t đo đc cao quí) © Nguyn Văn Minh, Quality Management 15 2007 5
6. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 8. Phát trin quan h hp tác cùng cĩ li
   Lý thuyt T chc hưng thin (T chc gia đình) CHA M NHÀ CH S HU Quân t Quân t QuN LÝ Qun lý Thin Hưng ðo thin CON Quân t NHÂN VIÊN Mơ hình gia đình lý tưng Mơ hình T chc gia đình © Nguyn Văn Minh, Quality Management 16 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 8. Phát trin quan h hp tác cùng cĩ li
   Theo Lý thuyt T chc gia đình:  Quan h gia các thành viên là mi quan h đi tác, da trên nn tng đo đc hưng thin.  Nguyên tc hp tác: cùng cĩ li (như anh em trong mt gia đình).  Phương pháp qun lý: qun lý hưng thin, ly con ngưi vi các giá tr ct lõi: đo, lý, trí, dũng làm trung tâm.  Lý thuyt này phù hp vi quc gia châu Á và đáp ng đưc các yêu cu ca t chc kinh t hin đi. Là mt lý thuyt m cn khám phá. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 17 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 8. Phát trin quan h hp tác cùng cĩ li
   Nhng vn đ phát sinh trong quan h gia các thành viên ca t chc Thành viên Trách nhim Quyn li Hưng gii quyt Ch s hu Gim mo him Tăng li nhun Chia s hu Nhà qun lý Gim trách nhim Tăng thu nhp Chia quyn lc Nhân viên Gim cơng vic, Tăng thu nhp Tăng trách gim trách nhim nhim © Nguyn Văn Minh, Quality Management 18 2007 6
7. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng II. Các phương pháp qun lý cht lưng 2.1. Các giai đon phát trin ca QLCL
   Các nhà nghiên cu chia lch s phát trin ca cơng tác QLCL thành 4 giai đon: 1) trưc năm 1920; 2) 1920 1950; 3) 19501970; 4) 1970nay.
   Mi giai đon phát trin đu cĩ nhng nét đc trưng và các phương pháp QLCL riêng. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 19 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng II. Các phương pháp qun lý cht lưng 2.1. Các giai đon phát trin ca QLCL A. Trưc năm 1920 – Kim tra cht lưng SP cui cùng
   Ngay t thi nguyên thy – con ngưi đã cĩ ý thc chú ý đn hot đng qun lý cht lưng phc v cơng vic săn bn, hái lưm đưc tt hơn, nhưng mang tính t phát.
   Hot đng QLCL thc s đưc chú ý t khi cuc cách mng cơng nghip bùng n Anh năm 1770.
   Nn tng ca mt xã hi cơng nghip ln đu tiên đưc mơ t trong cun sách kinh đin ca A.Smith “S giàu cĩ ca các quc gia” (Wealth Of Nations) xut bn năm 1776.
   Nh SX cơng nghip, sn phm làm ra ngay càng nhiu, xut hin yêu cu v đ chính xác, tương thích và đng nht ca SP cũng như linh kin. Do đĩ h thng các tiêu chun cht lưng và PP kim tra cht lưng ra đi. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 20 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng A. Trưc năm 1920 – Kim tra cht lưng SP cui cùng
   Kim tra là gì?  Kim tra là cơng vic so sánh đc tính ca SP vi các tiêu chun cho trưc.
   Kim tra cht lưng là hình thc qun lý cht lưng sm nht.
   Chc năng kim tra đưc tách riêng ra khi chc năng sn xut.
   Mc đích kim tra là đm bo sn phm xut xưng phù hp vi tiêu chun.
   Hình thc kim tra: kim tra CLSP cui cùng (đã hồn chnh) © Nguyn Văn Minh, Quality Management 21 2007 7
8. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng A. Trưc năm 1920 – Kim tra cht lưng SP cui cùng
   Ưu đim:  Phân bit rõ chính phm và ph phm.  Hn ch đưa SP kém cht lưng ti tay ngưi tiêu dùng.  To ý thc làm cht lưng trong tư duy ca ngưi SX, nhà qun lý.
   Nhưc đim:  Ch mi chú trng khâu đu ra.  Gây lãng phí ln trong SX.  SP kim tra đt cht lưng, song chưa chc đã tha mãn y/c th trưng.
   Cn kim tra cht lưng quá trình sn xut, khc phc kp thi sai sĩt, gim chi phí cho DN. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 22 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng B. Giai đon 19201950 – Kim sốt cht lưng quá trình (QCQuality Control)
   Kim sốt cht lưng quá trình là kim sốt, khc phc sai sĩt ngay trong quá trình to SP đ đáp ng các yêu cu v cht lưng
   Cơng c ch yu là s dng phương pháp thng kê và phân tích s liu thng kê.
   Cha đ ca phương pháp kim sốt cht lưng quá trình là k sư Walter thuc phịng thí nghim Bell Telephone. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 23 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng B. Giai đon 19201950 – Kim sốt cht lưng quá trình (QCQuality Control)
   Ưu đim:  Gim chi phí kim tra, gĩp phn tăng li nhun, đc bit đi vi SX ln.  Phát hin và loi b ph phm ngay trong quá trình SX, gim thit hi do ph phm gây nên.
   Nhưc đim:  V bn cht vn là phương pháp kim tra vi phm vi rng hơn theo sut quá trình SX.  Khơng phát hin ht đưc các nguyên nhân gây ra ph phm.
   Mun khng ch đưc ph phm cn kim sốt tồn b quá trình sn xut, t đu vào cho ti đu ra. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 24 2007 8
9. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng C. Giai đon 19501970 – Kim sốt cht lưng tồn din (TQCTotal Quality Control)
   Mt s ghi nhn t thc tin:  Các k thut kim sốt cht lưng thng kê (SQC) ch áp dng rt hn ch trong khu vc sn xut, cịn nhiu khu vc khác chưa ng dng đưc.  Nhiu SP đt cht lưng, nhưng vn khơng đáp ng đưc yêu cu ca khách hàng.
   Năm 1960, cơng ty Sumitomo (Nht) đt gii thưng cht lưng Deming, đã đưa ra mt trit lý làm cht lưng mi:  Phm vi hot đng qun lý cht lưng cn đưc xác đnh rng hơn, bao trùm t nhà cung ngDNkênh tiêu th. Tư tưng TQC hình thành. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 25 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng C. Giai đon 19501970 – Kim sốt cht lưng tồn din (TQCTotal Quality Control)
   Kim sốt cht lưng tồn din (TQC) là h thng kim sốt tồn din các hot đng ca mt t chc nhm đm bo, duy trì và ci tin cht lưng SP sao cho phù hp vi yêu cu ca ngưi tiêu dùng.
   Hot đng kim sốt cht lưng din ra xuyên sut các cơng đon to SP: t NC th trưng, thit k, mua nguyên vt liu, cơng ngh, sn xut, mơi trưng, nhân lc © Nguyn Văn Minh, Quality Management 26 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng C. Giai đon 19501970 – Kim sốt cht lưng tồn din (TQCTotal Quality Control)
   Ưu đim:  Lưng ph phm gim nhiu so vi 2 giai đon trưc, gim chi phí, tăng li nhun.  Cĩ th tìm ra đi đa s các nguyên nhân to nên SP hng.
   Nhưc đim:  Vn tp trung ch yu v kim sốt thơng s k thut, chưa quan tâm đn kh năng đáp ng y/c ngưi tiêu dùng ca SP.
   ð đm bo cht lưng kim sốt các thơng s k thut là cn thit nhưng chưa đ. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 27 2007 9
10. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng D. T 1970 đn nay – Qun lý cht lưng tồn din (TQMTotal Quality Management)
    TQM – là phương pháp qun lý da trên s tham gia ca tt c các thành viên ca t chc, ly khách hàng làm trung tâm, thc hin ci tin cht lưng khơng ngng nhm mc đích tha mãn ti đa nhng mong mun và kỳ vng ca khách hàng.
    Tư tưng TQM n r M vào nhng năm 80 TK20 vi các tên tui như: Feigenbaum, Deming, Juran, Crosby. ng dng đu thành cơng đu tiên Ford Motor và Jonson&Jonson.
    ðc đim ni bt ca tư tưng TQM là quan tâm tồn din đn quá trình làm cht lưng: k c mt k thut cũng như kinh t, qun lý tồn b ngun lc DN, liên tc ci tin cht lưng vì KH. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 28 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng D. T 1970 đn nay – Qun lý cht lưng tồn din (TQMTotal Quality Management)
    TQM khc phc đưc các nhưc đim ca các PP QLCL trưc đĩ. Gim thiu ti đa lưng ph phm, phn đu đt zerodefect.
    Zerodefect:  Ngành đin t Nht Bn: 1ph phm/triu SP.  T l này M: 1 /100.000  Vit Nam? (1/1000) © Nguyn Văn Minh, Quality Management 29 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2. Mt s mc lch s đáng lưu ý
    1770 – cách mng cơng nghip Anh
    1764 – phát minh máy hơi nưc
    1785 – phát minh máy dt
    1776 – ra đi tác phm “Ca ci ca các quc gia” Adam Smit
    1911 – Nguyên tc qun lý khoa hc ca F. Taylor
    1911 – Phân tích chuyn đng cu Frank and Lilian Gibreth
    1912 – Biu đ Gantt
    1913 – sn xut dây chuyn, H. Ford
    1930 – nghiên cu đng cơ làm vic E. Mayo © Nguyn Văn Minh, Quality Management 30 2007 10
11. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2. Mt s mc lch s đáng lưu ý
    1935 – Kim tra cht lưng bng thng kê, W.Sherhart, H.Roming
    ~1940 – Lp trình tuyn tính, nhiu tác gi, V.Kantorovich, G.Dantzig
    Qun tr tác nghip: lý thuyt xp hàng, PERT, CPM
    ~1970 – D báo, MRP, TQC, QT D án , J.Orlicky, Oliver Wight
    ~1980 – Mơ hình 5Ps, ði hc Harvard
    ~1980 – mơ hình JIT, t đng hĩa, TQC, E.Deming, J.Juran
    ~1990 – nay: TQM, ISO, các t chc tiêu chun CL th gii. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 31 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.3. Các chuyên gia v cht lưng
    Tìm đc trong (2, tr.382441):  Nhng nét đáng ghi nh trong tiu s  Tư tưng làm cht lưng ch đo  ðĩng gĩp cho khoa hc qun lý cht lưng  S phát trin và kh năng ng dng nhng tư tưng này  Bài hc kinh nghim cho bn thân và DN ca bn trong tương lai. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 32 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.4. Các phương pháp qun lý cht lưng 2.2.1. Phương pháp 5S
    Phương pháp qun lý ca ngưi Nht, đơn gin, d áp dng, khơng tn kém.
    5S là vit tt ca 5 ch S đu tiên ca chui các hot đng hưng dn mi ngưi cách làm vic ngăn np, gn gàng. 1. Seiri (Sàng lc)  Sàng lc, loi b cái cn thit khơng cn thit: © Nguyn Văn Minh, Quality Management 33 2007 11
12. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.1. Phương pháp 5S 1. Seiri (Sàng lc)  Sàng lc, loi b cái cn thit khơng cn thit: Bưc 1. Quan sát k nơi làm vic, phân loi, loi b nhng th khơng cn thit cho cơng vic. Bưc 2. Nu chưa th quyt đnh ngay mt th nào đĩ cĩ cn cho cơng vic hay khơng thì đánh du: “Xem xét và s hy b vào ngày ”, ri xp riêng ra mt nơi. Bưc 3. ðn hn, kim tra li xem nhng th đưc xp riêng cĩ s dng đn khơng, sau đĩ tin hành loi tr và cho thi hn mi. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 34 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.1. Phương pháp 5S 2. Setton (Sp xp)  Sp xp mi th ngăn np, trt t, cĩ đánh s ký hiu rõ ràng: Bưc 1. Khng đnh li mt ln na: các th khơng cn thit đã đưc loi b khi nơi làm vic. Suy nghĩ xem cái gì nên đ đâu là thun li cho qui trình cơng vic, đơng thi phi bo đm an tồn, thm m. Bưc 2. Trao đi vi đng nghip (cùng phịng hoc cĩ chung cơng vic) v cách b trí trên quan đim thun li chung. Nên v sơ đ đ tin trao đi. Chú ý nguyên tc: cái gì thưng xuyên s dng phi đt gn ngưi s dng . Bưc 3 . Thơng báo cho các đng nghip bit trình t sp xp ca mình đ h cĩ th t tìm. Nên lp danh mc các vt dng và nơi lưu gi, ghi chú trên tng ngăn kéo, ngăn t, cp tài liu đ tin tìm kim, sp đt và s dng. Bưc 4. M rng phm vi áp dng trên tồn cơ quan. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 35 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.1. Phương pháp 5S 3. Sesio (Sch s)
    V sinh nơi làm vic và luơn luơn sch s
    Nhng vic cn làm:  Ch đng, đng đi đn lúc thy bn mi làm v sinh.  Dành 3 phút mi ngày đ v sinh nơi làm vic và 1 tun mt ln làm v sinh chung.  Mi ngưi phi cĩ trách nhim vi mơi trưng xung quanh nơi làm vic.  ðng bao gi to thĩi quen vt rác ba bãi. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 36 2007 12
13. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.1. Phương pháp 5S 4. Seiketsu (Săn sĩc)
    Luơn luơn thc hành Seiki, Seiton, Seiso
    Chú ý:  To h thng nhm duy trì s sch s, ngăn np nơi làm vic, lên lch làm v sinh.  Gây dng phong trào thi đua gia các phịng ban, phân xưng, cun hút mi thành viên tham gia vào thc hin 5S.  Lp t cht lưng 5S, phân cơng trách nhim ca nhân, thc hành kim tra, đánh giá, thưng pht kp thi, thit thc. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 37 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.1. Phương pháp 5S 5. Shisuke (Sn sàng)
    Hãy bin nhng cơng vic trên thành thĩi quen:  Phn đu đưa 4S thành thuc tính ca tng ngưi, ca c t chc.  To thĩi quen xem nơi làm vic là ngơi nhà th 2 ca bn.
    ðiu kin đ thc hin thành cơng 5S?  Quyt tâm và s h tr ca ban lãnh đo  Thc hin 5S bt đu bng đào to và hun luyn  S t nguyn tham gia ca tt c mi ngưi  Lp li vịng 5S vi tiêu chun cao hơn. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 38 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.2. Phương pháp Qbase
    Qbase: phương pháp qun lý cht lưng cơ s, do t chc TELARC ca New Zeland đ xut. Qbase đưc ng dng rng rãi các nưc phát trin như: New Zeland, Úc, Canada, Thy ðin, ðan Mch.
    Ni dung ca Qbase bao gm:  Qui đnh vai trị ca ngưi lãnh đo;  Qui đnh v marketing;  Qui đnh v phịng cung ng, tiêu th;  Qui đnh v phịng thit k;  Qui đnh v nhà xưng;  Qui đnh kim tra đĩng gĩi, bo qun sn phm. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 39 2007 13
14. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.2. Phương pháp Qbase
    Mt s đim lưu ý:  Qbase tuy chưa cĩ đ tm vĩc như ISO9000 nhưng cũng là PPQLCL đưc tha nhn rng rãi nhiu nưc trên th gii, cĩ đy đ t cht cơ bn ca mt h thng QLCL.  Qúa trình chng nhn Qbase rt đơn gin, khơng tn kém như các h thng qun lý cht lưng khác.  Nhng qui đnh ca Qbase là ti thiu, làm cơ s tt đ DN tin hành áp dng các h thng QLCL khác.  T chc TELARC đã cho phép Vit Nam s dng h thng Qbase t 111995. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 40 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.3. Phương pháp GMP (Good Manufacturing Practices) – Thc hành sn xut tt
    GMP là mt h thng đm bo cht lưng, v sinh, an tồn đưc áp dng đi vi các cơ s sn xut, ch bin thc phm và dưc phm.
    GMP đưa ra các yêu cu nhm kim sốt tt c các yu t nh hưng ti quá trình hình thành cht lưng t khâu: thit k, xây dng nhà xưng, lp rp thit b, mua sm dng c ch bin, bao gĩi, bo qun và ngưi thc hin. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 41 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.3. Phương pháp GMP (Good Manufacturing Practices) – Thc hành sn xut tt
    Ni dung ca GMP  Qui đnh v nhà xưng và các phương tin sn xut, ch bin: v trí, din tích, vt liu xây dng.  Qui đnh v v sinh nhà xưng: làm sch thưng xuyên, bo qun cht nguy hi, kim sốt vi sinh vt gây hi.  Qui đnh kim sốt quá trình: kim sốt nguyên vt liu, hot đng sn xut kinh doanh.  Yêu cu v con ngưi: điu kin sc khe, ch đ v sinh, giáo dc, đào to.  Qui đnh v kim sốt, bo qun và phân phi. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 42 2007 14
15. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.4. Phương pháp HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point) – Phân tích mi nguy và đim kim sốt ti hn
    Vào nhng năm 1960, cơ quan khơng gian M NASA thc hin các chương trình nghiên cu khơng gian và h các loi thc phm khơng sai li sch gn tuyt đi đ cung cp cho các nhà du hành vũ tr. NASA đã hp tác vi CT Pillsbun đưa ra h thng qun lý cht lưng HACCP nhm đm bo an tồn ti đa và gim l thuc vào kim tra và th nghim sn phm.
    ðu nhng năm 1980, phương pháp HACCP đưc các cơng ty ng dng rng rãi. T năm 1993 y ban Thc phm th gii CAC (Codex Alimentary Commision) đã cơng b hưng dn áp dng HACCP. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 43 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.4. Phương pháp HACCP
    HACCP là phương pháp hưng dn áp dng h thng “ Phân tích mi nguy và đim kim sốt trng yu” nhm mc đích kim sốt quá trình ch bin, ngăn chn các yu t đc hi cho SP, đánh giá các mơi nguy, tp trung vào các bin pháp phịng nga thay cho vic ch th nghim thành phm sau cùng.
    Các bưc tin hành ng dng HACCP bao gm:  Lp t, đi HACCP. ði trưng ít nht là mt lãnh đo cp phĩ trong ban giám đc. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 44 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.4. Phương pháp HACCP
    Xác đnh sn phm ca DN. Tr li các câu hi:  DN sn xut SP gì? S lưng bao nhiêu? Mc cht lưng cn đt?  Lp phương án SX và quy trình SX:
    Xác đnh mi nguy. Phi nm vng các cơng đon trong quá trình to ra SP. Xác đnh ch nào là mi nguy him làm cho thc phm khơng an tồn.
    Tin hành xác đnh gii hn. T chc kim sốt gii hn trên, nhm đm bo các ch tiêu ca SP luơn nm trong gii hn cho phép.
    Ví d: Quy trình SX mc đơng lnh như sau: Thu mua > Sơ ch > Phân loi > Ch bin> ðĩng gĩi Xác đnh mi nguy to cht lưng SP kém ca tng cơng đon (ví d: mơi trưng sinh thái). Xác đnh đim kim sốt vi tiêu chí c th (hàm lưng chì cho phép). Tin hành kim sốt hàm lưng chì. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 45 2007 15
16. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.5. Phương pháp TQM (Total Quality Management) – Phương pháp qun lý cht lưng tồn din
    TQM là gì?  E.Deming tng nĩi: “Trong tương lai s cĩ hai loi DN – các DN trin khai CLTD và các DN phi đĩng ca. Bn khơng phi trin khai TQM nu s sng cịn ca DN bn khơng phi là điu bt buc.”  Bn cht ca TQM chính là s tha k và phát trin tt yu ca h thng qun lý cht lưng: bao gm kim sốt CL tng th và đm bo cht lưng. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 46 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.5. Phương pháp TQM
    Mơ hình TQM n i C d i n n t i à i o C n t d h l t n i t ê à n k o Khách lư T t m hàng n c a g C Qun lý Làm vic theo nhĩm và trao quyn © Nguyn Văn Minh, Quality Management 47 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.5. Phương pháp TQM  TQM là phương pháp QLCL tồn din ly khách hàng làm trung tâm, địi hi mi thành viên ca t chc tham gia vào quá trình ci tin khơng ngng nhm mc đích tha mãn nhng mong mun và kỳ vng ca khách hàng.
    4 thành phn then cht ca TQM  Khách hàng – trung tâm ca mi hot đng qun lý.
    Khách hàng là tt c nhng ai s dng kt qu cơng vic ca bn.
    ðt mong mun và kỳ vng ca khách hàng lên hàng đu. Khơng cĩ KH thì khơng cĩ DN.
    Thit lp văn hĩa KD: th hin lịng tn tâm vi KH.
    Xây dng h thng gi cht lưng hàng hĩa cao, n đnh. “Cách tt nht đ nhn ra mt DN cĩ đt cht lưng tồn din hay khơng, hãy xem DN đĩ giao tip vi KH như th nào?” © Nguyn Văn Minh, Quality Management 48 2007 16
17. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.5. Phương pháp TQM
    TQM là gì?  TQM là phương pháp QLCL tồn din ly khách hàng làm trung tâm, địi hi mi thành viên ca t chc tham gia vào quá trình ci tin khơng ngng nhm mc đích tha mãn nhng mong mun và kỳ vng ca khách hàng.
    4 thành phn then cht ca TQM  Khách hàng – trung tâm ca mi hot đng qun lý.
    Khách hàng là tt c nhng ai s dng kt qu cơng vic ca bn.
    ðt mong mun và kỳ vng ca khách hàng lên hàng đu. Khơng cĩ KH thì khơng cĩ DN.
    Thit lp văn hĩa KD: th hin lịng tn tâm vi KH.
    Xây dng h thng gi cht lưng hàng hĩa cao, n đnh. “Cách tt nht đ nhn ra mt DN cĩ đt cht lưng tồn din hay khơng, hãy xem DN đĩ giao tip vi KH như th nào?” © Nguyn Văn Minh, Quality Management 49 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.5. Phương pháp TQM
    4 thành phn then cht ca TQM  Ci tin liên tc
    Liên tc: tuân th nhng tiêu chun và cách làm hin hành.
    Ci tin: tìm kim nhng tiêu chun cao hơn và nhng cách tt hơn đ thc hin cơng vic.  Phương thc thc hin ci tin liên tc
    Phi quan tâm đn tt c các chi tit. Sáng kin ci tin cn c th, rõ ràng và hiu qu, tránh nĩi chung chung, hơ hào khu hiu.
    S lưng ci tin phi đ ln thì mi cĩ th đưa đn hiu qu cn thit.
    Thc hin ci tin liên tc trong khong thi gian đ dài.
    Phi cĩ s tham gia tồn din ca các t, nhĩm trong tồn DN.
    Phân bit gia ci tin và đi mi. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 50 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.5. Phương pháp TQM
    4 thành phn then cht ca TQM  Cam kt tồn din
    Mi ngưi, mi t nhĩm đu phi tham gia vào quá trình làm cht lưng DN.
    Ba cơng c cơ bn đ thc hin cam kt:  S kiên đnh: nht quán, kiên đnh ca ngưi qun lý.  Trao đi thơng tin: tp hun v TQM, thưng xuyên trao đi, rút kinh nghim.  Tt c mi ngưi đu tham gia: tham gia vào quá trình tìm kim nhng tiêu chun cao hơn, cách thc gii quyt cơng vic tt hơn. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 51 2007 17
18. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.5. Phương pháp TQM
    4 thành phn then cht ca TQM  Làm vic theo nhĩm và trao quyn
    Nhĩm cht lưng thưng cĩ khong 6 ngưi, cùng cĩ chung mt đi tưng cơng vic, thưng gp nhau đ tho lun v cht lưng (1 tun/1 ln).
    Thành viên ca nhĩm CL là t nguyn.
    Nhĩm làm vic phi cĩ mc tiêu. Mc tiêu y/c phi: 1)c th; 2)đo lưng đưc; 3)thng nht trong nhĩm; 4)kh thi và 5)cĩ thi hn nht đnh.
    Lãnh đo tin tưng và trao quyn cho các nhĩm hoc cá nhân t quyt đnh cơng vic ca mình tìm cách đ ci tin tt hơn. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 52 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.5. Phương pháp TQM
    Ví d v TQM  DN sn xut đ g gia dng, chuyên sx t, bàn, gh. Ngồi yêu cu v bn, đp, giá c hp lý, KH cịn cĩ nhu cu SP đưc giao và lp đt tn nhà. DN s làm gì đ đáp ng y/c này?
    Thit k SP d tháo ri, vn chuyn tin li mà khi lp rp vn đm bo cht lưng.
    BGð khi xưng chương trình: ðp – Bn – Tin li ph bin vi tt c các nhân viên.
    Xây dng nhĩm làm vic bao gm: nhân viên thit k, NV kyx thut, NV lp rp. Tng nhĩm s đm nhn đơn hàng t AZ.
    Hàng tun các nhĩm s hp bàn đ rút kinh nghim. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 53 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng 2.2.6. Mt s PPQLCL khác
    6 sigma
    JIT: Just in Time – chính xác, đúng thi gian.
    Benchmarking – So sánh theo chun mc.
    H thng QLCL an tồn thc phm SQF 2000.
    H thng qun lý CL theo ISO9000:2000.
    QLCL theo SA 8000 Tiêu chun trách nhim xã hi.
    QLCL theo ISO 14000 – H thng QLCL mơi trưng.
    H thng QL s phù hp và chui cung ng – CSM 2000. (SV la chn và t nghiên cu). © Nguyn Văn Minh, Quality Management 54 2007 18
19. Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng III. Các bin pháp qun lý cht lưng 3.1. Giáo dc đào to
    ðây là bin pháp đt cơ s nn mĩng cho các nguyên tc đưc thc hin. Giáo dc tp trung vào ba hưng chính:  ðo đc  Chuyên mơn  Văn hĩa. © Nguyn Văn Minh, Quality Management 55 2007 Chương 3. Nguyên tc và phương pháp qun lý cht lưng III. Các bin pháp qun lý cht lưng 3.2. Phịng nga
    Phịng nga là áp dng các bin pháp đ ngăn nga nguyên nhân gây ra sai hng, hoc ngăn khơng đ sai hng tái din ln th 2.
    Nhng chi phí phịng nga thơng dng:  Chi phí đào to, nâng cao trình đ;  Chi phí đu tư cho cơng c, cơng ngh kim tra, kim sốt cht lưng;  Chi phí nghiên cu marketing. 3.3. Tăng cưng hot đng ca nhĩm cht lưng © Nguyn Văn Minh, Quality Management 56 2007 19