Bài giảng Quản trị nhân sự - Bài 4: Tuyển dụng nhân sự

Nội dung text: Bài giảng Quản trị nhân sự - Bài 4: Tuyển dụng nhân sự

1. Unit 04 TUYỂN DỤNG NHÂN SỰ Ngô Quý Nhâm, MBA Nội dung trình bày chủ yếu đượcchắtlọctừ các công trình nghiên cứuvàsách:Competitive Advantage Through People (Pfeffer, Harvard Business School Press, 1994); “Producing Sustainable Competitive Advantage Through the Effective Management of People” (Pfeffer, Academy of Management Executive); Competitive Strategy (Porter, Competitive Advantage, The Free Press, 1985), “What is strategy?” (Porter, Harvard Business Review, Nov./Dec 1996); “Firm Resources and Sustained Competitive Advantage” (Barney, Journal of Management, Vol.17, 1991). Strategic Human Resource Management (Mello, Thomson, 2006); Human Resource Management (Noe, Hollenbeck, Gerhart, Wright, McGrawHill) NGO QUY NHAM, MBA Nội dung  Khái quát về tuyểndụng  Mô hình tuyểndụng  Nguồntuyểndụng và phương pháp tuyểndụng  Tiêu chuẩntuyểndụng  Phương pháp/công cụ tuyểnchọn NGO QUY NHAM, MBA 1
2. TUYỂN MỘ VÀ TUYỂN CHỌN  Tuyểnmộ: là quá trình tìm kiếm và thu hút các ứng cử viên có khả năng đáp ứng những yêucầucủanhững vị trí còn bỏ ngỏ để tiến hành lựachọn . Tuyểnmộ nộibộ . Tuyểnmộ từ bên ngoài  Tuyểnchọn: quá trình lựachọn . Thựcchấttuyển chon là quá trình sàng lọcnhững ngườixinviệc để đảmbảonhững ngườixứng đáng nhấtsẽđượctuyểndụng NGO QUY NHAM, MBA CHÍNH SÁCH TUYỂN DỤNG Bốnquyết định quan trọng:  Tuyểnngườichocông việc hay tuyểnngườichotổ chức?  Nguồntuyểndụng?  Tiêu chuẩn tuyểndụng?  Phương pháp/công cụ tuyển chọn? NGO QUY NHAM, MBA 2
3. Quyết định 1: Tuyểnngườiphùhợpvớicông việc hay phù hợp với tổ chức? NGO QUY NHAM, MBA Phù hợp giữa Con người - Công việc Công việc Các yêu cầu & Kết quả nhân Đãi ngộ sự • Thu hút • Hiệu quả • Duy trì • Sự có mặt • Sự thoả mãn Con người • Năng lực & Động cơ NGO QUY NHAM, MBA 3
4. Phù hợp giữa Con người - Tổ chức Các Các giá nhiệm trị Công việc vụ mới Công Các yêu cầu & Công việc việc Đãi ngộ đa tương Kết quả năng lai nhân sự • Thu hút • Hiệuquu quả • Duy trì • Sự có mặt Con người • Sự thoả mãn • Năng lực & Động cơ NGO QUY NHAM, MBA Sự phù hợp giữa Con người – Tổ chức  Lợiíchtiềmnăng  Vấn đề tiềmnăng 1. Thái độ của nhân viên tốthơn 1. Tốnkémhơn  thỏa mãn hơn với công việc  Cam kếthơnvớitổ chức 2. Thiếu công nghệ/công cụ đánh giá lựachọn  Tinh thần đồng đội 2. Hành vi cá nhân mong muốn 3. Gây ứcchế cho nhân viên  Thành tích tốthơn 4. Giảm khả năng thích ứng  Tỷ lệ vắng mặt, bỏ việcthấp củatổ chức(do tuyểnnhững 3. Tăng cường việc thiếtkế tổ chức ngườigiống nhau) . Hỗ trợ thiết kế công việc . Tạodựng vănhóaDN NGO QUY NHAM, MBA 4
5. Quyết định 2: Nguồnnội bộ hay bênngoài? NGO QUY NHAM, MBA Nguồnnộibộ hay bên ngòai? Ưu điểm Hạnchế Khi nào tốt? Đánh giá chính xác  Cạnh tranh nộibộ  Chiếnlược ổn Nội  Tác động tích cực đến  Hiệu ứng “người thua định bộ động lựccủaNLĐ cuộc”  Môi trường bên  Giảmthờigianđào tạo  Nguồn cung hạnchế ngòai ổn định và hộinhập Hạnchế về thời Dây chuyền“thăng tiến” gian và tài chính  Nhanh hơn, ít tốnkém Bên  Ý tưởng mớimẻ  Khó đánh giá chính xác ƯV  Cầnthay đổi ngoài  Mở rộng kho tri thức  Làm giảm nhuệ khí của  Môi trường bên các ứng viên nộibộ ngòai thay đổi Tốnthờigianđào tạovà nhanh hộinhập  Nguồnnộibộ Có thể tốnkém không đáp ứng NGO QUY NHAM, MBA 5
6. PHƯƠNG PHÁP TUYỂN MỘ  Quảng cáo  Trung tâm giới thiệu  Giớithiệucủa việclàm nhân viên  Công ty tuyểndụng  Tuyểntừ các trường (Headhunter) học(ĐH, CĐ, TC)  Dịch vụ cung cấp  Internet nhân sự tạmthời  Thuê ngoài (outsourcing) NGO QUY NHAM, MBA PHƯƠNG PHÁP TUYỂN MỘ 1. Quảng cáo  Công bố rộng rãi;  Có thể sẽ có nhiều  Có thể nhắm đếnnhững ứng viên không phù nhóm ứng viên nhât định hợp. 2. Qua giớithiệu • Thông tin về DN do •Cóthể không làm đa của nhân viên chính các nhân viên cung dạng nhân viên cấp; •cóthể có đượcnhững ứng viên giỏi 3. Trung tâm giới •Miễn phí hoặcphírất • Ứng viên thường thiệuviệclàm thấp thiếunăng lựcvàít củaChính phủ được đàotạo 4. Trung tâm giới •Quanhệ rộng; •Chiphícao thiệuviệclàm •Tuyểnchọnkĩ lưỡng; tư nhân •Thường có bảohành (Headhunter) trong thờigianngắn NGO QUY NHAM, MBA 6
7. PHƯƠNG PHÁP TUYỂN MỘ 4. Tuyểnchọntừ •Số lượng lớn; •Chỉ giớihạn ở những vị trường học •có thể tập trung vào trí ban đầu những đốitượng nhất định 5. Những dịch vụ • Đáp ứng những nhu cầu •Tốnkém; hỗ trợ tạmthời tạmthời •NVthiếuhiểubiếtvề mụctiêuvàhoạt động tổng thể củaDN 6. Thuê nhân viên Đáp ứng được nhu cầu Ít mậtthiếtvớidoanh hoặc qua các nhà tạmthời, nhưng thường nghiệphơnlàvớidự án thầu dùng chonhững dự án hiện tại dài hạnnhất định 7. Quảng cáo trên Hướng tới đông đảocông Có thể sẽ có nhiều ứng mạng chúng; có thểđược thông viên không thích hợp. tin phảnhồingaylậptức NGO QUY NHAM, MBA HIỆU QUẢ CỦA CÁC NGUỒN TUYỂN DỤNG Tiêu chí Nguồntuyểndụng Số lượng ứng viên • Tuyểntạicáctrường đạihọc tham gia • Quảng cáo Chấtlượng ứng viên • Giớithiệucủa nhân viên có được nhiều ứng viên giỏinhất • Headhunter Tỷ lệ bỏ việc(thấp) • Giớithiệucủa nhân viên • Tự nộp đơnxinviệc Thành tích, thái độ • Giới thiệu của nhân viên NGO QUY NHAM, MBA 7
8. PHƯƠNG PHÁP CẮT GIẢM NHÂN VIÊN Các phương pháp Mô tả Sa thải • Chấmdứtlaođộng không tự nguyện Giãn thợ • Chấmdứtlaođộng không tự nguyệntamthời; • Có thể kéo dài chỉ vài ngày hoặccả năm Bỏ trống vị trí •Không tuyểnvàonhững vị trí còn trống do việcxinnghỉ tư nguyệnhoặcnghỉ hưu Thuyên chuyển • Chuyểncácnhânviênquavị trí tương tự hoặcthấphơn; • Thường không giảmchiphínhưng sẽ giảm đượcmấtcânđối cung cầu trong doanh nghiệp Giảmgiờ làm Yêu cầunhânviênlàmítgiờ hơn, phân công việc để làm chung hoặcsắpxếp cho nhân viên làm bán thờigian Nghỉ hưusớm Khuyến khích những nhân viên lớntuổihoặcnhânviêncấpcao nghỉ hưutrướcthờihạn Chia sẻ công việc Yêu cầu nhân viên cùng làm mộtcôngviệc NGO QUY NHAM, MBA Quyết định 3: Sử dụng tiêu chuẩn tuyển dụng nào? NGO QUY NHAM, MBA 8
9. Những giá trị người lao động đóng góp cho doanh nghiệp: Kỹ năng chuyên môn Tuyển Đánh giá dụng thành tích Khả năng học hỏi và phát triển - Sẵn sàng chấp nhận các ý tưởng mới - Tiếp thu kiến thức Năng lực ra quyết định Động lực làm việc Đào Nhân viên làm việc vì cái gì? tạo & Đãi ngộ phát triển Cam kết Kỹ năng nhân sự -Kỹ năng làm việc nhóm - Khả năng lãnh đạo NGO QUY NHAM, MBA TIÊU CHUẨN LỰA CHỌN NHÂN SỰ Học vấn Kỹ năng và kiến thức Thành tích Kinh nghiệm công tác Đặc điểm Đặc điểm cá nhân thể chất và tính cách NGO QUY NHAM, MBA 9
10. NHỮNG CĂN CỨ ĐỂ LỰA CHỌN NHÂN SỰ THÔNG TIN VỀ DOANH NGHIỆP . Đặc điểmcủa doanh nghiệp . Hoàn cảnh công việc . Những yêu cầucủacôngviệc đốivớingườithực hiện THÔNG TIN VỀ ỨNG VIÊN: . Kỹ năng, kiếnthức, khả năng thựchiệncông việc . Tính cách, quan tâm và sở thích . Các thông tin khác: thái độ, kiếnthứctổng hợp, khả năng phán đoán, sứckhoẻ, tính trung thực, lịch sử nghiệnrượu, ma tuý NGO QUY NHAM, MBA Tính cách và công việc phù hợp (R) ngườicóthể lực Kế toán hoặckhả năng về cơ khí và thích làm việc Thợ cơ khí với đồ vật, máy móc, Luậtsư cây cối, động vật hoặc ngoài trời Trang trí nộithất (I) Nhà khoa học (C) ngườithíchquansát, ngườithíchlàmviệc họchỏi, khám phá, Cố vấntrường học vớisố liệuhoặccókhả phân tích, đánh giá năng toán học, sắpxếp hoặcgiảiquyếtvấn đề –thíchthựchiệncông việcmangtínhcụ thể (E) (A) ngườithíchlàmviệc ngườicókhả năng nghệ vớingườikhác–bằng thuật, sáng tạohoặctrực cách gây ảnh hưởng, giác và thích làm việc thuyếtphục, lãnh đạo trong môi trường lộn hoặc hình dung mục xộn, sử dụng trí tưởng tiệccủatổ chức, (S) tượng hoặcsángtạo tăng trưởng ngườicókhả năng kinh tế khéo lé trong làm việc vớingườikhác–để thông báo, giảithích, giúp đỡ, huấnluyện, phát triểnhoặc điềutrị họ NGO QUY NHAM, MBA 10
11. Tính cách và nghề nghiệp Tính cách Nghề nghiệp Ngườihành Nông nghiệp Cơ khí/ BS thú y Cứuhỏa động Archaeology Ô-tô Cảnh sát Thợ làm vườn (Realistic) Kiếntrúcsư Kỹ sư cơ khí Khoa họcmáy CNTT. Phi hành gia Dượcsỹ tính Công nghệ chỉ Vận động viên Kỹ sưđiện dẫn điềnkinh Kỹ sư Võ thuật Đầubếp Bác sý điềutrị Phi công Nhà Máy tính/khoa Tài chính Trường y Giáo sư thámhiểm/ học Luật Thống kê Chuyên gia tâm lý ngườilo Nhà kinh tế học Toán học Phẫuthuật Khoa học (Investigative) Kỹ sư Dượcphẩm Ngườisáng Nghệ sỹ Tác giả/nhà thơ Thiếtkế hình ảnh Nhạccông tạo /Biểudiễnnghệ Diễnviênmúa Thư việnvàkhoa Nhạcsỹ thuật học thông tin Họasỹ (Artistic) Hoạthình Art therapy NGO QUY NHAM, MBA Tính cách và nghề nghiệp Tích cách Nghề nghiệp Ngườihỗ Biểudiễnnghệ Diễnviênmúa Nhạccông Giáo sư trợ thuật Giáo dục Y tá Công tác xã hội (()Social) Audiologist Công nghệ giảng Chuyên gia dinh Giáo viên Người giữ trẻ dạy dưỡng Nghiên cứutôngiáo Ngườichămsóc Võ thuật Vậtlý Giảng viên/huấn Ngườitư vấn Chuyên gia tâm lý luyện Người Hành chính Đầutư Quảnlý Chính sách công thuyếtgiáo Hành chính Ngân hàng Tư vấnquảnlý KD bất động sản Persuader trường hoc Nhà báo Y tế công cộng Bán lẻ Kinh (Enterprising) Luật gia/chính Quan hệ công Môi giớichứng khoán doanh/MBA trị chúng Bán hàng Giao tiếp Marketing Bảo hiểm Ngườitổ Kế toán Ngân hàng Công nghệ giảng Lễ tân chức Tính toán rủiro Kinh doanh/MBA dạy Bán lẻ Organizer/ Hành chính Nhân viên văn Chuyên viên tiền Thư ký thư lương Conventional Technical writer Biên tậpviên Chữa chính tả bản NGO QUY NHAM, MBAthảo 11
12. Quyết định 4: Phương pháp và công cụ tuyểnchọn NGO QUY NHAM, MBA TRƯỚC KHI QUYẾT ĐỊNH TUYỂN DỤNG  Doanh nghiệp đãxemxétcácphương án khác chưa?  Các lựachọn khác:  Chia sẻ công việc  Làm thêm giờ  Tái cấutrúc, đào tạo và thuyên chuyển  Giảmtỷ lệ bỏ việc  Outsourcing/Ký hợp đồng thầu phụ  Tuyển nhân viên tạmthời  Đổimớicôngnghệ  Tuyểntừ bên ngoài là giảiphápcuối cùng NGO QUY NHAM, MBA 12
13. CÁC CÔNG CỤ TUYỂN CHỌN  Đơn xin việc/Hồ sơ xin việc  Bài kiểm tra trắc nghiệm  Bài kiểm tra mô phỏng công việc . Công việc mẫu . Trung tâm đánh giá  Phỏng vấn  Kiểmtrasm tra sứcckh khỏe  Thẩm tra quá trình học tập, công tác NGO QUY NHAM, MBA QUY TRÌNH TUYỂN CHỌN Sàng lọc hồ sơ xin việc Screening the AF Phỏng vấn sơ bộ Preliminary Interview Trắcnghiệm Testing Phỏng vấn Diagnostic interview Thẩm tra Reference checking Kiểm tra sức khoẻ Physical Quyết định cuối cùng examination Final Decision NGO QUY NHAM, MBA 13
14. HỒ SƠ XIN VIỆC  Hồ sơ xin việc (Application form) . Cung cấpnhững thông tin cơ bản về ứng viên . Sử dụng để loạicácƯV không đủ tiêu chuẩn . Xem xét tính không nhấtquáncủa các thông tin  AF cần được thiếtkế có chủđích NGO QUY NHAM, MBA SÀNG LỌC HỒ SƠ XIN VIỆC Các điểm chính yếu:  Không rõ ràng về quá trình công tác  Khoảng thờigiandàigiữa hai công việc  Thay đổi công việc nhanh  Thay đổinghề nghiệp nhanh  Lỗi chính tả, ngữ pháp  Lí lịch cẩu thả  Sao chép NGO QUY NHAM, MBA 14
15. PHỎNG VẤN  Phỏng vấn phi cấutrúc  Phỏng vấn theo cấutrúc . Phỏng vấnhànhvi . Phỏng vấntìnhhuống  Phỏng vấn gây áp lực  Phỏng vấn nhóm NGO QUY NHAM, MBA Kỹ thuậtphỏng vấnhànhvi Cái gì? (Tình huống, nhiệmvụ) Kết quả? Như thế nào? (Kếtquả gì? Bài (Hành động, họcgì? Cách giảiquyết) NGO QUY NHAM, MBA 15
16. Phương pháp phỏng vấnhànhvi: Mô hình STAR Trọng tâm câu Nội dung câu hỏiYêucầu đốivớicâutrả lời hỏi của ứng viên Tình huống Yêu cầu ứng viên mô tả tình ƯV phảimôtả sự kiệnhoặctình (Situation) huống mà đã gặp hoặc huống một cáhách cụ thể, không hoặc nhiệmvụ cầnphảihoàn chung chung, về những gì họđãlàm Nhiệmvụ thành. trước đây. (Task) Hành động mà Yêu cầu ứng viên mô tả hành Ứng viên phảitập trung vào hành vi ứng viên đãlàm động mà họ đã thựchiện để của chính họ, không phảicủa nhóm. (Actions) giảiquyếtvấn đề (chứ không phải là họ có thể làm gì) Kếtquả mà ứng Chuyệngìđãxảyra? viên đã đạt Kếtcục như thế nào? được ƯV đã đạt đượccáigì? (Result) ƯV học đượcgìtừđây? NGO QUY NHAM, MBA Các loạicâuhỏihànhvi  Khả năng thích ứng  Phát triển nhân viên  Hoài bão, tham vọng  Đánh giá các giảipháp  Tư duy phân tích  Tính linh hoạt  Xây dựng quan hệ  Kỹ năng nhân sự  Tư duy hệ thống  Đổimới  Giao tiếp  Trung thực  Khả năng thuyếtphục  Quảnlýthayđổi  Giảiquyết xung đột  Lãnh đạo  Định hướng khách hàng  Khả năng động viên  Ra quyết định  Động lực  ủyquyền  Tổ chức  Định hướng chi tiết  Quản lý thành tích  . NGO QUY NHAM, MBA 16
17. Phương pháp phỏng vấnhànhvi Bài tập nhóm: Mỗi nhóm hay đưaracâuhỏi để đánh giá 1. Kỹ năng giao tiếpcủa ứng viên 2. Khả năng xây dựng quan hệ 3. Giao quyền 4. Sự trung thực 5. Khả năng ra quyết định 6. Đổimới NGO QUY NHAM, MBA Phương pháp phỏng vấnhànhvi  Đánh giá kỹ năng giao tiếp: . Bạnhãy cho biếtlầnthành côôgng nhấtcủa bạnkhithuyết trình hoặcphátbiểu? . Bạn đãchuẩnbị nó như thế nào? . Những khó khănbạngặpphảilàgì? Bạn đãgiảiquyết như thế nào?  Thách thứclớnnhấtmàbạn đãgặpkhibạng đang điềuphối công việcvới đơnvị, phòng ban khác? Bạn đãgiảiquyếtnhư thế nào? NGO QUY NHAM, MBA 17
18. Phương pháp phỏng vấnhànhvi Giao việc/trao quyền . Trọng công việc quản lý trước đây, bạn có bao giờ giao quyềnchocấpdưới không? . Bạn hãy cho chúng tôi biếtbạn đãgiaoquyền cho cấpdướinhư thế nào? . Sai lầmlớnnhấtcủabạnkhigiaoviệc? . Thành công lớnnhất là gìì? NGO QUY NHAM, MBA Phương pháp phỏng vấnhànhvi  Trung thực . Bạn hãy kể cho chúng tôi một tình huống mà bạnphảihànhđộng đòi hỏisự trung thực trong công việchoặcmốiquanhệ? . Bạn đãxử lý như thế nào? . Kếtcụclàgì? NGO QUY NHAM, MBA 18
19. Quy trình phỏng vấn hiệu quả:  Bước1:Giới thiệuvề Công ty  Bước 2: Ứng viên tự giới thiệu  Bước3: Ngườiphỏng vấn đặtracáccâuhỏi thích hợp liên quan đếncáctiêuchuẩnvà Công ty.  Bước4: Giới thiệuvàthảoluậnvề công việc  Bước 5: Kết thúc buổiphỏng vấn NGO QUY NHAM, MBA TRUNG TÂM ĐÁNH GIÁ  Trung tâm đánh giá: . phương pháp tuyểnchọnsử dụng kếthợpcácbàikiểm tra mô phỏng công việc phứctạp và mang tính thựctế  Mục đích: . đánh giá khả năng quảntrị của ứng viên.  Thời gian: 2-4 ngày  Công cụ sử dụng . phỏng vấn, . Giải quyết các vấn đề có liên quan, . Thảoluận nhóm và . Các tình huống ra quyết định. NGO QUY NHAM, MBA 19
20. Sử dụng các công cụ lựa chọn nhân sự Vị trí Quản lý Quản lý Các công Các công cấp cao cấp trung việc phi việc thông vàà thấpquản lý thường Đơn xin việc2222 Thi viết/trắc nghiệm 1 12 3 Công việc mẫu 44 Trung tâm đánh giá 5 5 - - Phỏng vấn4322 Xác minh thông tin 33 3 3 ứng viên Kiểm tra sức khỏe1 1 1 2 NGO QUY NHAM, MBA 20