Bài giảng Quản trị văn phòng - Chương 5: Khái quát văn bản

Nội dung text: Bài giảng Quản trị văn phòng - Chương 5: Khái quát văn bản

1. PHẦN 2 KỸ THUẬT SOẠN THẢO TRÌNH BÀY VĂN BẢN 9 June 2021 1
2. Chương 5 Khái quát văn bản 9 June 2021 2
3. NỘI DUNG BÀI GIẢNG 1. Khái niệm văn bản. 2. Các hệ thống văn bản. 3. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật. 4. Hệ thống văn bản hành chính. 5. Hệ thống văn bản tư pháp. 9 June 2021 3
4. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ■ VB: Văn bản ■ QPPL: Quy phạm pháp luật ■ HC: Hành chính ■ CQ: Cơ quan ■ TC: Tổ chức ■ UBTVQH: Ủy ban Thường vụ Quốc hội ■ TANDTC: Tịa án nhân dân tối cao ■ VKSNDTC: Viện kiểm sát nhân dân tối cao 9 June 2021 4
5. 1. KHÁI NIỆM VĂN BẢN (1) Nghĩa rộng ■ Vật bất kỳ cĩ chứa đựng tin ■ Được ghi bằng ký hiệu / ngơn ngữ nhất định ■ Mục đích: Ghi nhận, chuyển tải tin. Ví dụ: Sách vở, bia đá, câu đối, khẩu hiệu, bản vẽ, CD 9 June 2021 5
6. 1. KHÁI NIỆM VĂN BẢN (2) Nghĩa hẹp ■ Tài liệu (giấy, điện tử) hình thành trong quá trình hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân. Ngơn ngữ ■ Văn bản là bản viết / bản in, mang nội dung là những gì cần được ghi để lưu lại làm bằng chứng về sau. 9 June 2021 6
7. 2. CÁC HỆ THỐNG VĂN BẢN 1 Văn bản Quy phạm pháp luật 2 Văn bản Hành chính 3 Văn bản Tư pháp 9 June 2021 7
8. 3. VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT ■ Chủ thể ban hành: Cơ quan, chức danh nhà nước có thẩm quyền (Quốc hội, Chính phủ ) ■ Thủ tục, trình tự ban hành: Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định * ■ Nội dung: Quy định quy tắc xử sự chung ■ Mục đích: Điều chỉnh các quan hệ xã hội ■ Biện pháp bảo đảm thi hành: Mang tính cưỡng chế Nhà nước gồm các chế tài: hình sự, hành chính, kinh tế ■ Hiệu lực thi hành: Phạm vi cả nước hoặc địa phương cụ thể. 9 June 2021 8
9. 3.1. PHÂN LOẠI VB QUY PHẠM PHÁP LUẬT 1 2 LUẬT DƯỚI LUẬT ● Quốc hội: Hiến ● CQNN trung ương pháp, Luật (Bộ luật) (Chính phủ, Bộ ) ● UBTVQH: Pháp ban hành: Nghị định, lệnh. Thơng tư ● CQNN địa phương (UBND, HĐND) ban hành: Nghị quyết, Quyết định 9 June 2021 9
10. 3.2. THẨM QUYỀN BAN HÀNH VB QPPL ■ Quốc hội: Hiến pháp, luật, nghị quyết. CƠ QUAN NHÀ NƯỚCNHÀ CƠQUAN ■ UBTVQH: Pháp lệnh, nghị quyết. ■ Chính phủ: Nghị định. ■ UBTVQH / Chính phủ - Tổ chức chính trị - xã hội: Nghị quyết liên tịch. ■ Hội đồng Thẩm phán TANDTC: Nghị quyết ■ Hội đồng nhân dân: Nghị quyết. ■ Uỷ ban nhân dân: Chỉ thị, Quyết định. 9 June 2021 10
11. 3.2. THẨM QUYỀN BAN HÀNH VB QPPL ■ Chủ tịch nước: Lệnh, quyết định. CHỨC DANH NHÀ NƯỚCNHÀ CHỨCDANH ■ Thủ tướng Chính phủ: Quyết định. ■ Chánh án TANDTC: Thơng tư. ■ Viện trưởng VKSNDTC: Thơng tư. ■ Bộ trưởng, Thủ trưởng CQ ngang Bộ: Thơng tư. ■ Tổng Kiểm tốn Nhà nước: Quyết định. ■ Chánh án TANDTC - Viện trưởng VKSNDTC - Bộ trưởng, Thủ trưởng CQ ngang Bộ: Thơng tư liên tịch. 9 June 2021 11
12. 3.2.1. QUỐC HỘI (1) Hiến pháp ■ Đạo luật cơ bản của Nhà nước, cĩ hiệu lực pháp lý cao nhất. ■ Quy định nguyên tắc về chế độ chính trị, kinh tế, văn hĩa, xã hội, an ninh, quốc phịng, quyền & nghĩa vụ cơ bản của cơng dân 9 June 2021 12
13. 3.2.1. QUỐC HỘI (2) ◼Luật Cụ thể hĩa quy định Hiến pháp ■ Điều chỉnh: ● Tổ chức, hoạt động bộ máy nhà nước (Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức Chính phủ ) ● Quan hệ xã hội & hoạt động của cơng dân (Bộ luật hình sự, Bộ luật Dân sự ) ● Quan hệ đối ngoại (Luật Ký kết gia nhập điều ước quốc tế ) 9 June 2021 13
14. 3.2.1. QUỐC HỘI (3) Nghị quyết ■ Quyết định nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội. ■ Phân bổ ngân sách trung ương. ■ Phê chuẩn điều ước quốc tế 9 June 2021 14
15. 9 June 2021 15
16. 3.2.2. UỶ BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI (1) ■Pháp lệnh Điều chỉnh quan hệ xã hội chưa cĩ Luật điều chỉnh. ■ Cĩ giá trị pháp lý như Luật ■ Sau một thời gian thực hiện sẽ được Quốc hội xem xét ban hành thành Luật. 7 năm thực hiện 2003 9 June 2021 16
17. 3.2.2. UỶ BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI (2) Nghị quyết ■ Giải thích Hiến pháp, luật, pháp lệnh ■ Giám sát thi hành Hiến pháp, luật ■ Giám sát Chính phủ, TANDTC, VKSNDTC ■ Giám sát, hướng dẫn hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh. ■ Quyết định tuyên bố chiến tranh, tổng động viên, ban bố tình trạng khẩn cấp. 9 June 2021 17
18. 3.2.3. CHÍNH PHỦ Nghị định ■ Quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh. ■ Quy định các biện pháp cụ thể để thực hiện chính sách kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phịng, văn hĩa, giáo dục ■ Quy định nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của các Bộ, Cơ quan ngang Bộ, Cơ quan thuộc Chính phủ. 9 June 2021 18
19. 3.2.4. HỘI ĐỒNG THẨM PHÁN TỊA ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO Nghị quyết ■ Hướng dẫn Tịa án các cấp áp dụng thống nhất pháp luật ■ Tổng kết kinh nghiệm xét xử. 9 June 2021 19
20. 3.2.5. HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN Nghị quyết ■ Quyết định chủ trương, chính sách, biện pháp bảo đảm thi hành Luật, văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên. ■ Quyết định kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội, ngân sách, an ninh, quốc phịng tại địa phương. 9 June 2021 20
21. 9 June 2021 21
22. 3.2.6. ỦY BAN NHÂN DÂN Quyết định ■ Ban hành biện pháp cụ thể thực hiện chủ trương, chính sách của Trung ương, Nghị quyết HĐND cùng cấp. Chỉ thị ■ Chỉ đạo thức hiện các chủ trương, chính sách của Trung ương, nghị quyết HĐND Giao nhiệm vụ cho cơ quan cấp dưới. 9 June 2021 22
23. 3.2.7. CHỦ TỊCH NƯỚC (1) Lệnh ■ Công bố Hiến pháp, luật, pháp lệnh. ■ Tổng động viên. ■ Ban bố tình trạng khẩn cấp. www.truongtansang.net 9 June 2021 23
24. 3.2.7. CHỦ TỊCH NƯỚC (2) Quyết định ■ Bổ nhiệm Phó Thủ tướng, Bộ trưởng ■ Phong hàm sĩ quan cao cấp LLVT * ■ Tặng thưởng huân, huy chương ■ Cử, triệu hồi Đại sứ ■ Phê chuẩn, gia nhập điều ước quốc tế ■ Quyết định cho nhập, thôi quốc tịch VN ■ Quyết định đặc xá, ân xá. 9 June 2021 24
25. 3.2.8. THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ Quyết định ■ Ban hành trong quá trình thực hiện chức năng, quyền hạn của Thủ tướng: ● Lãnh đạo công tác Chính phủ ● Bổ nhiệm, miễn nhiệm các thứ trưởng ● Phê chuẩn việc bầu cử, điều động, cách chức Chủ tịch, phó chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. 9 June 2021 25
26. 3.2.9. CHÁNH ÁN TỊA ÁN ND TỐI CAO Thơng tư ■ Hướng dẫn công tác xét xử của Tòa án các cấp. 3.2.10. VIỆN TRƯỞNG VIỆN KIỂM SÁT ND TỐI CAO Thơng tư ■ Quy định nhiệm vụ, kế hoạch công tác kiểm sát trong ngành kiểm sát. 9 June 2021 26
27. 3.2.11. BỘ TRƯỞNG Thơng tư ■ Quy định chi tiết thi hành Luật, Pháp lệnh, Nghị định. ■ Quy định về quy trình, quy chuẩn kỹ thuật của ngành. ■ Quy định biện pháp để thực hiện chức năng quản lý ngành. 9 June 2021 27
28. 3.2.12. TỔNG KIỂM TỐN NHÀ NƯỚC Quyết định ■ Quy định, hướng dẫn các chuẩn mực kiểm toán nhà nước. ■ Quy định cụ thể quy trình kiểm toán, hồ sơ kiểm toán. 2005 9 June 2021 28
29. 4. VĂN BẢN HÀNH CHÍNH ■ Chủ thể ban hành: Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị. ■ Trình tự, thủ tục ban hành: Do Bộ, Cơ quan ngang bộ quy định ■ Nội dung: Thực thi các văn bản pháp luật ■ Mục đích: Thông tin, thực hiện chuyên môn, nghiệp vụ, giải quyết những công việc theo thẩm quyền của cơ quan, tổ chức ■ Biện pháp bảo đảm thi hành: Biện pháp hành chính ■ Hiệu lực thi hành: Trong phạm vi ngành, địa phương, cơ quan, tổ chức, đối tượng cụ thể. 9 June 2021 29
30. 4.1. PHÂN LOẠI VĂN BẢN HÀNH CHÍNH 1 CÁ BIỆT 2 THƠNG THƯỜNG ■ Áp dụng một lần cho ■ Trao đổi thơng tin, một cá nhân / một vụ tác nghiệp. việc cụ thể ◘ Ví dụ: Quyết định về Cĩ tên loại Khơng cĩ nhân sự, chế độ, tên loại chính sách. Thơng báo Cơng văn Báo cáo Tờ trình 9 June 2021 30
31. 4.2. HỆ THỐNG VĂN BẢN HÀNH CHÍNH ■ Nghị quyết, quyết định, chỉ thị, quy chế, quy định, thơng cáo, thơng báo, hướng dẫn, chương trình, kế hoạch, phương án, đề án, dự án, báo cáo, biên bản, tờ trình, hợp đồng, cơng văn, cơng điện, bản ghi nhớ, bản cam kết, bản thoả thuận, giấy chứng nhận, giấy uỷ quyền, giấy mời, giấy giới thiệu, giấy nghỉ phép, giấy đi đường, giấy biên nhận hồ sơ, phiếu gửi, phiếu chuyển, thư cơng. 9 June 2021 31
32. 4.3. NỘI DUNG MỘT SỐ VĂN BẢN HC ■ Công văn: Trao đổi công việc giữa các cơ quan, tổ chức, giữa tổ chức với công dân. ■ Công điện: Hình thức đặc biệt của công văn được sử dụng trong trường hợp khẩn cấp, cần thông tin nhanh một mệnh lệnh, một quyết định. ■ Báo cáo: Văn bản phản ánh hoạt động của cơ quan, tổ chức trong một khoảng thời gian cụ thể nhằm kiến nghị các giải pháp hoặc phương hướng xử lý. 9 June 2021 32
33. NỘI DUNG MỘT SỐ VĂN BẢN ■ Đề án: Trình bày dự định, mục tiêu, kế hoạch thực hiện một nhiệm vụ công tác trong một thời gian nhất định ■ Phương án: Nêu dự kiến về cách thức, trình tự tiến hàng công việc trong hoàn cảnh, điều kiện nhất định ■ Tờ trình: Cơ quan, tổ chức cấp dưới đề xuất với cơ quan, tổ chức cấp trên phê chuẩn hay xét duyệt một vấn đề mới mà mình không thể tự quyết định được 9 June 2021 33
34. NỘI DUNG MỘT SỐ VĂN BẢN ■ Thông cáo: Văn bản của cơ quan lãnh đạo Đảng, Nhà nước dùng để công bố một quyết định, một sự kiện quan trọng về đối nội, đối ngoại của quốc gia. ■ Thông báo: Thông tin về tình hình, kết quả hoạt động, các quyết định của cơ quan, tổ chức để các đối tượng liên quan biết hoặc thực thi. 9 June 2021 34
35. NỘI DUNG MỘT SỐ VĂN BẢN ■ Kế hoạch: Xây dựng phương hướng, nhiệm vụ, chỉ tiêu công tác của cơ quan, tổ chức trong một thời gian nhất định. ■ Biên bản: Ghi lại sự việc đã xảy ra hoặc đang xảy ra. Biên bản gồm 2 loại: biên bản hội họp và biên bản vụ việc ■ Hợp đồng: Văn bản ghi nhận sự thỏa thuận, giao ước giữa các bên quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng (Hợp đồng dân sự, lao động, thương mại ). 9 June 2021 35
36. 5. VĂN BẢN TƯ PHÁP ■ Chủ thể ban hành: Cơ quan, chức danh tư pháp (Tòa án, Viện kiểm sát, Cơ quan điều tra) ■ Trình tự, thủ tục ban hành: Do pháp luật tố tụng quy định. ■ Nội dung: Thực thi các quy định của văn bản quy phạm pháp luật. ■ Mục đích: Giải quyết những vụ việc thuộc lĩnh vực tư pháp. ■ Biện pháp bảo đảm thi hành: Mang tính cưỡng chế Nhà nước gồm các chế tài: hình sự, hành chính, kinh tế. ■ Hiệu lực thi hành: Trên phạm vi cả nước. 9 June 2021 36
37. CƠ QUAN BAN HÀNH CƠ QUAN ĐIỀU TRA ■ Quyết định khởi tố vụ án, quyết định khởi tố bị can, lệnh tạm giam VIỆN KIỂM SÁT ■ Bản cáo trạng, quyết định TỊA ÁN ■ Bản án, quyết định 9 June 2021 37
38. CƠ QUAN ĐIỀU TRA BAN HÀNH 9 June 2021 38
39. 9 June 2021 39
40. 9 June 2021 40
41. CÂU HỎI ÔN TẬP 1. Nêu khái niệm văn bản? 2. Trình bày hệ thống văn bản quy phạm pháp luật? 3. Trình bày hệ thống văn bản hành chính? 4. Trình bày điểm giống và khác biệt giữa văn bản quy phạm pháp luật và văn bản hành chính? Nêu vai trò của văn bản hành chính đối với cơ quan, tổ chức nói riêng và đối với đời sống xã hội nói chung? 9 June 2021 41