Đánh giá của học sinh về tổ chức hoạt động học tập tiếng Anh ở các trường trung học cơ sở công lập tại thành phố Hồ Chí Minh

Nội dung text: Đánh giá của học sinh về tổ chức hoạt động học tập tiếng Anh ở các trường trung học cơ sở công lập tại thành phố Hồ Chí Minh

1. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 65 năm 2014 ___ ĐÁNH GIÁ CỦA HỌC SINH VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP TIẾNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ CÔNG LẬP TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VƯƠNG VĂN CHO* TÓM TẮT Bài viết trình bày một số kết quả đánh giá của học sinh (HS) về thực trạng tổ chức hoạt động học tập tiếng Anh ở một số trường trung học cơ sở (THCS) công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh (TPHCM), gồm: thực trạng về các biện pháp phát huy HS trong học tập tiếng Anh; tổ chức hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập tiếng Anh. Từ đó, đề xuất các biện pháp tổ chức đổi mới hoạt động học tập tiếng Anh ở trường THCS. Từ khóa: đánh giá, tổ chức hoạt động học tập tiếng Anh, trường trung học cơ sở. ABSTRACT Students’ assessment on the management of English learning renovation in public secondary schools in Ho Chi Minh City This article presents some findings about the management of English learning renovation in some public secondary schools in HCMC, including the reality of the management of English learning renovation and some impacts of English learning on students; in light of which, some managerial measures are proposed to renovate English learning in public secondary schools. Keywords: reality, the management of English-learning renovation, secondary schools. 1. Đặt vấn đề Chính phủ; Đề án “Phổ cập và nâng cao Học ngoại ngữ, nhất là tiếng Anh là năng lực sử dụng tiếng Anh cho HS phổ một nhu cầu phổ biến ở nhiều nước trên thông và chuyên nghiệp TPHCM giai thế giới trong xu thế hội nhập toàn cầu đoạn 2011 - 2020” của Ủy ban nhân dân hiện nay. Ở Việt Nam, việc dạy và học (UBND) TPHCM. tiếng Anh cũng được chú trọng nhằm Mục tiêu Đề án “Phổ cập và nâng nâng cao hiệu quả sử dụng tiếng Anh, cao năng lực sử dụng tiếng Anh cho học đáp ứng nhu cầu của xã hội. Nhiều đề án sinh phổ thông và chuyên nghiệp về dạy học tiếng Anh của các cấp từ TPHCM giai đoạn 2011-2020” của Trung ương đến địa phương đã được UBND TPHCM là “Đổi mới toàn diện triển khai như Đề án “Dạy và học ngoại việc dạy và học tiếng Anh, triển khai ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân chương trình dạy và học tiếng Anh mới ở giai đoạn 2008 – 2020” của Thủ tướng các cấp học, trình độ đào tạo, để đến năm * NCS, Trường Đại học Sư phạm TPHCM 68
2. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Vương Văn Cho ___ 2015 sẽ đạt được bước tiến rõ rệt về trình hoạt động học tập tiếng Anh ở các trường độ, năng lực sử dụng tiếng Anh cho học THCS công lập ở TPHCM. Từ đó, đề sinh phổ thông và các trường chuyên xuất một số biện pháp khả thi nhằm cải nghiệp của TPHCM” [6, tr.1]. Như vậy, thiện hoạt động học tập tiếng Anh của HS mục tiêu của Đề án là nhắm đến HS phổ THCS. thông (PT) và HS các trường chuyên 2. Phương pháp nghiên cứu nghiệp ở TPHCM. Tuy nhiên, trong thực Chúng tôi sử dụng phương pháp tiễn, trình độ, năng lực sử dụng tiếng Anh điều tra bằng phiếu hỏi với mẫu khảo sát cho HS PT và các trường chuyên nghiệp gồm 2922 HS ở 24 trường THCS công ở TPHCM còn nhiều hạn chế do nhiều lập ở 24 quận/huyện của TPHCM; sử nguyên nhân khác nhau, trong đó có dụng phương pháp thống kê toán học để nguyên nhân từ công tác quản lí (QL). Vì xử lí số liệu khảo sát theo các thông số vậy, việc nghiên cứu QL hoạt động học điểm trung bình (TB) 4 mức độ, độ lệch tập tiếng Anh của HS PT, đặc biệt là HS tiêu chuẩn (ĐLTC) và thứ bậc. Kết quả ở các trường THCS công lập ở TPHCM nghiên cứu được trình bày sau đây. để tìm ra biện pháp thích hợp nhằm khắc 3. Kết quả nghiên cứu phục những tồn tại hiện nay là rất cần 3.1. Thực trạng về tổ chức hoạt động thiết. học tập tiếng Anh của HS ở một số Bài viết trình bày kết quả khảo sát trường THCS công lập ở TPHCM đánh giá của HS về thực trạng tổ chức Bảng 1. Đánh giá của HS về các biện pháp phát huy HS trong học tập tiếng Anh ĐL Thứ Biện pháp nâng cao ý thức học tập tiếng Anh của HS TB TC bậc 1. Trong học tập tiếng Anh, HS được giúp hình thành tinh 3,52 0,91 1 thần, thái độ, động cơ học tập đúng đắn 2. Trong học tập tiếng Anh, HS được giúp phát huy tính tích 3,40 0,92 3 cực chủ động, sáng tạo trong học tập 3. Trong học tập tiếng Anh, HS được giúp hình thành được 3,51 0,92 2 nền nếp học tập ĐL Thứ Biện pháp phát triển trí lực của HS TB TC bậc 1. Trong học tập tiếng Anh, HS được GV tiến hành điều tra 3,24 1,03 3 cơ bản về sự chú ý, trí nhớ, tư duy của HS 2. Trong học tập tiếng Anh, HS được GV tiến hành điều tra 3,24 1,03 2 cơ bản về kĩ năng tóm tắt được các điểm chính trong bài học 3. Trong học tập tiếng Anh, HS được GV tiến hành điều tra 3,36 0,98 1 cơ bản về khả năng tiếp thu các kiến thức 69
3. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 65 năm 2014 ___ Biện pháp rèn luyện thói quen ĐL Thứ TB học tập tiếng Anh của HS TC bậc 1. Trong học tập tiếng Anh, HS được GV tiến hành điều tra cơ 3,18 1,03 3 bản về kĩ năng tổ chức hợp lí việc học tập ngoài giờ lên lớp 2. Trong học tập tiếng Anh, HS được GV tiến hành điều tra 3,45 0,97 1 cơ bản về tính tự giác trong việc tự học 3. Trong học tập tiếng Anh, HS được GV tiến hành điều tra 3,36 0,98 2 cơ bản về xu hướng khắc phục khó khăn trong học tập Bảng 1 cho thấy đánh giá của HS sử dụng các phương pháp dạy học thích về việc tổ chức một số biện pháp tác hợp với trình độ HS nên được các em động đến hoạt động học tiếng Anh của đánh giá cao (thứ bậc 1). Việc tiến hành HS như sau: điều tra cơ bản về kĩ năng tóm tắt được Về biện pháp nâng cao ý thức học các điểm chính trong bài học của HS tập tiếng Anh của HS cũng rất quan trọng, giúp HS loại dần HS đánh giá cao biện pháp GV giúp thói quen thụ động đọc – chép; chủ động các em hình thành tinh thần, thái độ, phân tích, tổng hợp, ghi nhớ kiến thức động cơ học tập đúng đắn trong việc học cần thiết trong mỗi tiết học sẽ giúp các tiếng Anh (thứ bậc 1); từ đó, giúp các em em nhớ lâu hơn (thứ bậc 2). Và cuối phát huy được tính tích cực chủ động, cùng, nếu GV chủ nhiệm lớp tiến hành sáng tạo trong học tập (thứ bậc 2); đồng điều tra cơ bản về sự chú ý, trí nhớ, tư thời giúp các em hình thành được nền duy của HS thì sẽ giúp HS khám phá nếp học tập (thứ bậc 3). Điều này cho năng lực của chính mình để vận dụng tốt thấy trong công tác tổ chức đổi mới hoạt hơn trong việc học môn ngoại ngữ một động học tập tiếng Anh của HS, GV, cách hiệu quả. Vì vậy, biện pháp này CBQL cần tập trung tuyên truyền nâng cũng được các em đánh giá cao (thứ bậc cao nhận thức nhằm giúp HS có thái độ, 3). động cơ học tập đúng đắn với bộ môn. Về biện pháp rèn luyện các thói Đây chính là chìa khóa quan trọng mở ra quen học tập tiếng Anh của HS lối thoát để HS không còn tư tưởng bị ép Việc học tập ngoài giờ lên lớp của buộc học môn mình không yêu thích. HS góp phần quan trọng trong việc ứng Giải quyết đuợc nút thắt này các em mới dụng kĩ năng thực hành vào thực tiễn say mê, chủ động học tập và hình thành cuộc sống, vì vậy GV cần tiến hành điều thói quen học tập tốt. tra cơ bản về kĩ năng tổ chức hợp lí để Về biện pháp phát triển trí lực giúp HS chủ động khai thác năng lực sử của HS dụng tiếng Anh của mình khi có cơ hội GV bộ môn, GV chủ nhiệm lớp tiến trong các buổi học ngoài giờ lên lớp. Có hành điều tra cơ bản về khả năng tiếp thu lẽ đã nhận thức được như vậy nên các em các kiến thức của HS sẽ giúp GV bộ môn đánh giá cao về hoạt động này (thứ bậc 70
4. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Vương Văn Cho ___ 1). Tính tự giác trong việc tự học của HS giải quyết những hạn chế mà bản thân trong học tập tiếng Anh cũng quyết định các em gặp phải dưới sự tư vấn của GV đến chất lượng học tập của các em. chủ nhiệm, GV bộ môn sẽ mang lại kết Không ai có thể học thay cho các em vì quả tốt hơn. Vì vậy, các em đánh giá hoạt chính các em phải tự giác say mê học tập động ở thứ bậc 3 cũng là phù hợp. bộ môn thì kết quả học tập mới vững 3.2. Thực trạng tổ chức hoạt động chắc. Do vậy, các em đánh giá hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập tiếng ở thứ bậc 2 là hợp lí. Tiến hành điều tra Anh ở một số trường THCS công lập tại cơ bản về xu hướng khắc phục khó khăn TPHCM (xem bảng 2) trong học tập của HS để giúp các em tự Bảng 2. Đánh giá của HS về tổ chức hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập tiếng Anh ĐL Thứ Nội dung TB TC bậc 1. Trong học tập tiếng Anh, HS được thông báo trước khi kiểm tra 3,94 0,85 1 theo phân phối chương trình (15’, 45’, học kì) 2. Trong học tập tiếng Anh, HS được giúp phân tích đánh giá tinh 3,50 0,90 4 thần, thái độ học tập 3. Trong học tập tiếng Anh, HS được giúp phân tích đánh giá sự 3,50 0,92 5 chuyên cần, kỉ luật học tập 4. Trong học tập tiếng Anh, HS được trả bài thi, có ghi nhận xét, 3,76 1,03 3 đánh giá, rút kinh nghiệm của GV về học tập 5. Trong học tập tiếng Anh, HS được GV quan tâm đến kết quả học 3,91 0,99 2 tập kém hoặc giỏi Bảng 2 cho thấy thực trạng về tổ GV phải quan tâm đến kết quả học tập chức hoạt động kiểm tra, đánh giá kết kém hoặc giỏi của HS vì kết quả học tập quả học tập tiếng Anh của HS như sau: của HS thể hiện sản phẩm đào tạo của Trong học tập tiếng Anh, HS phải được GV. Từ đó, GV rút kinh nghiệm để có cơ thông báo trước khi kiểm tra theo phân sở điều chỉnh phương pháp giảng dạy phối chương trình (15’, 45’, học kì). Vấn (PPGD), biện pháp QL HS và vạch ra đề này hầu như 100% các trường thực kế hoạch tổ chức phụ đạo HS kém, bồi hiện nghiêm túc và mức độ thực hiện TB dưỡng HS giỏi nên được các em đánh giá cao (TB = 3,94), được HS quan tâm ở ở thứ bậc 2 là điều tất nhiên; GV trả bài mức độ tập trung cao (ĐLTC=0,85) nên thi, nhất thiết phải ghi nhận xét, đánh giá, được các em đánh giá ở bậc cao nhất (thứ rút kinh nghiệm về học tập của HS. Hiện bậc 1). Điều này cũng dễ hiểu vì nếu nay, việc nhận xét, đánh giá sự tiến bộ không được báo trước, HS thiếu sự chuẩn của HS qua bài kiểm tra rất được coi bị thì sẽ ảnh hưởng đến kết quả kiểm tra; trọng, GV bộ môn không thể chủ quan, 71
5. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 65 năm 2014 ___ thiếu trách nhiệm, bỏ qua những lời phê tiếng Anh của mình với người bản ngữ. cần thiết để động viên HS, vì vậy, HS Biện pháp 2. Tăng cường đổi mới đánh giá ở mức độ thứ bậc 3 là điều hợp tổ chức hoạt động kiểm tra, đánh giá kết lí. Tinh thần, thái độ học tập của HS có quả học tập tiếng Anh của HS ảnh hưởng rất quan trọng đến kết quả học Hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS, vì vậy, GV cần giúp đỡ HS tập tiếng Anh của HS được xem là khâu phân tích, đánh giá đúng thực chất để các cuối cùng nhằm xác định chất lượng giáo em có được thái độ, động cơ học tập dục của nhà trường, trong đó có chất đúng mực. Công tác này chưa được GV lượng giảng dạy tiếng Anh của GV. Đánh quan tâm thực hiện nên HS đánh giá ở giá kết quả học tập của HS qua quá trình mức độ thấp (thứ bậc 4). Trong thực tế, tiếp xúc, hợp tác và lao động là giá trị phần lớn GV khi đứng trên bục giảng đánh giá tốt nhất, phù hợp với mục tiêu thường tập trung giải quyết nội dung tiết đào tạo của thời đại. Đó là mục tiêu đào dạy, ít có thời gian giúp HS phân tích tạo con người mới, với các giá trị phẩm đánh giá sự chuyên cần, kỉ luật học tập. chất và năng lực đích thực, có thể thích Do vậy, những HS không được giúp đỡ nghi và đáp ứng được các yêu cầu và sự về mặt này thường có kết quả học tập hạn thay đổi của xã hội trong thời kì hội nhập chế là điều không thể tránh được. Vì thế, và phát triển của đất nước. Gắn liền quá các em đánh giá thứ bậc 5 là đúng với trình kiểm tra - đánh giá với quá trình thực chất. theo dõi sự tiến bộ trong việc học tiếng 4. Một số biện pháp đổi mới hoạt Anh của HS và quá trình phân tích rút động học tập tiếng Anh của HS ở kinh nghiệm cho hoạt động dạy học tiếng trường THCS Anh ngày càng hiệu quả hơn. Biện pháp 1. Phát huy tính chủ Việc ra đề kiểm tra cũng cần nghiên động, sáng tạo của HS trong việc học tập cứu phù hợp với đặc trưng bộ môn để rèn tiếng Anh luyện đồng bộ 4 kĩ năng nghe, nói, đọc, Biện pháp này nhằm kích thích tính viết của HS chứ không đơn thuần tập chủ động, sáng tạo, tự tin ở HS để giúp trung vào kĩ năng đọc, viết. Trong đề HS nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh kiểm tra, nhất thiết phải dành 25% nội vào thực tế đời sống. Vì vậy, hiệu trưởng dung kiểm tra kĩ năng nghe cho HS từ cần chỉ đạo GV tổ chức các hoạt động hội lớp 6. Đặc biệt phải cân đối phần tự luận thi văn nghệ, hội thi hùng biện tiếng Anh, và trắc nghiệm khách quan một cách hài hái hoa dân chủ, gameshow tạo sân hòa với cơ cấu 3/7, đồng thời cần chú ý chơi lành mạnh để các em vui mà học thời lượng kiểm tra phù hợp cho từng loại nhằm mang lại hiệu quả cao. Nhà trường kiểm tra (15 phút hoặc 45 phút). Trước liên hệ các công ti du lịch, công ti có khi kiểm tra, nhất thiết GV phải thông người nước ngoài đến giao lưu với HS báo cho HS về nội dung và thời gian bằng những chủ đề đơn giản để HS có cơ kiểm tra để HS có sự chuẩn bị nhằm loại hội từng bước ứng dụng năng lực sử dụng trừ những hạn chế tiêu cực về điểm số, 72
6. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Vương Văn Cho ___ ảnh hưởng đến kết quả kiểm tra. Qua kết kiện cơ sở vật chất (CSVC), phương tiện quả kiểm tra, HS cần được GV quan tâm dạy học (PTDH) hỗ trợ cho hoạt động đến kết quả học tập kém hoặc giỏi để GV giảng dạy, học tập tiếng Anh có kế hoạch tổ chức phụ đạo HS kém, bồi Tăng cường các điều kiện CSVC, dưỡng HS giỏi cho phù hợp. PTDH nhằm hỗ trợ cho hoạt động giảng Biện pháp 3. Phát huy vai trò của dạy, học tập tiếng Anh được thuận lợi Đội Thiếu niên tiền phong (TNTP) Hồ hơn, giúp HS tiếp thu nội dung kiến thức Chí Minh trong hoạt động học tập tiếng dễ dàng hơn. Anh của HS CSVC, PTDH phục vụ hỗ trợ cho Đội TNTP Hồ Chí Minh là tổ chức hoạt động dạy và học tiếng Anh bao gồm: nòng cốt trong phong trào thiếu nhi, là phòng học thường, phòng lab, phòng có lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà máy chiếu, thư viện – thiết bị, bàn ghế, trường. Đội tập hợp đông đảo HS của máy ảnh, camera, bảng từ, bảng tương trường vào các hoạt động tập thể để hỗ tác, màn hình TV, đèn, sách vở, băng trợ các hoạt động học tập văn hóa, trong đĩa Tất nhiên, mỗi loại hình CSVC, đó có bộ môn tiếng Anh. Vì vậy, việc PTDH trên đây, đều phải đạt yêu cầu nâng cao hoạt động Đội trong nhà trường phục vụ cho hoạt động dạy học. và trên địa bàn dân cư - chủ yếu là trong CSVC, PTDH là một thành tố quan nhà trường - là một biện pháp tích cực trọng trong quá trình dạy học; là điều nhằm góp phần thực hiện tốt chương kiện không thể thiếu để thực hiện mục trình giáo dục khép kín “Nhà trường - tiêu nâng cao chất lượng dạy học, đổi Gia đình - Xã hội”. mới dạy học; bảo đảm nguyên lí “học đi GV chủ nhiệm và GV bộ môn tiếng đôi với hành”, “lí luận gắn liền với thực Anh cần quan tâm phối hợp tốt với GV tiễn”; đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa Tổng phụ trách để lồng ghép các chương trường học trình học tập tiếng Anh như: Hội vui – Do điều kiện kinh phí cấp cho nhà vui học; hái hoa dân chủ; hội thi văn trường còn hạn hẹp, để tránh lãng phí và nghệ, đóng vai diễn kịch các tiểu phẩm; phát huy cao độ hiệu quả sử dụng PTDH sinh hoạt CLB tiếng Anh HS Để tổ trong việc dạy học ở trường PT, hiệu chức các hoạt động này thì cần có sự tư trưởng cần hướng tới các biện pháp QL vấn của các GV bộ môn tiếng Anh hoặc để khai thác, sử dụng triệt để và có hiệu các GV bản ngữ thỉnh giảng ở trường. quả những thiết bị giáo dục hiện có, được Thực hiện tốt sự phối hợp này sẽ góp cấp, tự cung cấp; mặt khác, cần chú ý phần giúp HS có cơ hội trau dồi, rèn khai thác tiềm năng của GV, HS, các lực luyện kĩ năng giao tiếp; khuyến khích HS lượng xã hội trong việc sưu tầm các mẫu mạnh dạn, tự tin giao lưu với GV bản vật, tranh ảnh, trong việc làm ra các thiết ngữ giảng dạy tiếng Anh để nâng cao bị giáo dục. Vừa quan tâm cung cấp, đáp năng lực sử dụng tiếng Anh của mình. ứng yêu cầu thiết bị giáo dục, vừa chú ý Biện pháp 4. Tăng cường các điều QL, kiểm tra, ngăn ngừa tình trạng không 73
7. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 65 năm 2014 ___ sử dụng hoặc sử dụng kém hiệu quả các TPHCM là “Đổi mới toàn diện việc dạy thiết bị giáo dục hiện có. và học tiếng Anh, triển khai chương trình 5. Kết luận dạy và học tiếng Anh mới ở các cấp học, Đổi mới tổ chức hoạt động học tập trình độ đào tạo, để đến năm 2015 sẽ đạt tiếng Anh của HS ở các trường THCS được bước tiến rõ rệt về trình độ, năng công lập ở TPHCM là yêu cầu cấp thiết lực sử dụng tiếng Anh cho HS PT và các hiện nay. Cần có sự đổi mới tư duy, nhận trường chuyên nghiệp của TPHCM”. thức từ hiệu trưởng đến GV trong việc Mục tiêu này cho thấy tầm quan trọng đổi mới tổ chức hoạt động học tập tiếng của việc đổi mới hoạt động học tập tiếng Anh của HS thì mới có sự chuyển biến Anh của HS ở các trường PT hiện nay. tích cực đến các đối tượng khác trong nhà Chính vì hiệu trưởng là người có vai trò trường, mà đối tượng quan trọng nhất quan trọng hơn hết nên cần nhận thức chính là HS. đúng nhiệm vụ QL của mình để thực hiện Mục tiêu của Đề án “Phổ cập và việc QL đổi mới hoạt động học tập tiếng nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh cho Anh cho HS ở các trường THCS công lập học sinh PT và chuyên nghiệp TPHCM TPHCM, nhằm đạt được mục tiêu của Đề giai đoạn 2011-2020” của UBND án. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2011), Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học thổ thông và trường thổ thông có nhiều cấp học, Ban hành theo Thông tư số: 12/2011/TT-BGDĐT – Bộ GD&ĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT. 2. Đặng Quốc Bảo (2013), Một số vấn đề lí luận và thực tiễn về lãnh đạo và quản lí giáo dục trong thời kì đổi mới, Nxb Văn hóa Thông tin. 3. Trần Ngọc Giao (chủ biên) (2013), Quản lí trường phổ thông, Nxb Giáo dục Việt Nam. 4. Trần Thị Hương (2014), Giáo dục học đại cương, Nxb Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh. 5. Thủ tướng Chính phủ, Quyết định số: 1400/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008 – 2020”,. 6. UBND Thành phố Hồ Chí Minh, Quyết định số 448/QĐ-UBND về việc phê duyệt Đề án “Phổ cập và nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh cho học sinh phổ thông và chuyên nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2011-2020”. (Ngày Tòa soạn nhận được bài: 26-10-2014; ngày phản biện đánh giá: 16-12-2014; ngày chấp nhận đăng: 23-12-2014) 74