Du lịch sinh thái trong xu thế phát triển du lịch bền vững tại Thái Nguyên

Nội dung text: Du lịch sinh thái trong xu thế phát triển du lịch bền vững tại Thái Nguyên

1. Hoàng Th ị Hu ệ và đtg Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 81(05): 51 - 61 DU L ỊCH SINH THÁI TRONG XU TH Ế PHÁT TRI ỂN DU L ỊCH B ỀN V ỮNG T ẠI THÁI NGUYÊN Hoàng Th ị Hu ệ*, Nguy ễn Th ị G ấm Tr ường ĐH Kinh t ế & QTKD - ĐH Thái Nguyên TÓM T ẮT Phát tri ển du l ịch sinh thái c ần ph ải được g ắn v ới du l ịch b ền v ững, nh ằm t ạo nên s ự cân b ằng các mục tiêu kinh t ế, xã h ội và môi tr ường. Thái Nguyên có nhi ều ti ềm n ăng để phát tri ển lo ại hình du lịch này, do h ệ sinh thái t ự nhiên đa d ạng và s ự k ết h ợp giao thoa c ủa sinh thái nhân v ăn. S ự tham gia c ủa c ộng đồ ng đị a ph ươ ng t ại n ơi có tài nguyên du l ịch là c ần thi ết làm cho s ản ph ẩm đặ c s ắc hơn và môi tr ường được đả m b ảo b ền v ững do ng ười dân nh ận th ức được l ợi ích t ừ nh ững tài nguyên này mang l ại. Từ khóa: du l ịch sinh thái, du l ịch b ền v ững, Thái Nguyên DU L ỊCH SINH THÁI VÀ Ý NGH ĨA C ỦA NÓ nước và phát tri ển nhanh du l ịch qu ốc t ế, s ớm TRONG PHÁT TRI ỂN DU L ỊCH B ỀN V ỮNG đạt trình độ phát tri ển du l ịch c ủa khu v ực. Hi ện nay du l ịch đã phát tri ển v ới t ốc độ ngày Du l ịch sinh thái là m ột khái ni ệm t ươ ng đối càng nhanh và tr ở thành ngành kinh t ế tr ọng mới và đã nhanh chóng thu hút được s ự quan điểm c ủa nhi ều n ước trên th ế gi ới. Trong tâm c ủa nhi ều ng ười thu ộc nhi ều l ĩnh v ực nh ững n ăm g ần đây Vi ệt Nam đã có s ự nh ận khác nhau. Đây là m ột khái ni ệm r ộng được th ức đúng đắ n v ề phát tri ển lâu dài ngành du hi ểu d ưới nhi ều góc độ khác nhau. M ột s ố lịch, t ại Đạ i hội Đả ng IX đã có ngh ị quy ết v ề ng ười cho r ằng “du l ịch sinh thái” đơn gi ản phát tri ển ngành du l ịch trong “ Đị nh h ướng được hi ểu là s ự k ết h ợp ý ngh ĩa c ủa hai t ừ phát tri ển các ngành” nh ư sau: ghép “du l ịch” và “sinh thái” v ốn r ất quen Phát tri ển du l ịch th ật s ự tr ở thành m ột ngành thu ộc. Ho ặc nhìn ở góc độ r ộng h ơn thì quan kinh t ế m ũi nh ọn; nâng cao ch ất l ượng và ni ệm du l ịch sinh thái là du l ịch thiên nhiên, hi ệu qu ả ho ạt độ ng trên c ơ s ở khai thác l ợi th ế mọi ho ạt độ ng du l ịch g ắn v ới thiên nhiên, về điều ki ện tự nhiên, sinh thái, truy ền th ống liên quan t ới thiên nhiên, nh ư: t ắm bi ển, ngh ỉ văn hoá, l ịch s ử đáp ứng nhu c ầu du l ịch trong dưỡng, thám hi ểm đề u là du l ịch sinh thái. Các lo ại hình du l ịch Nguån gèc - NghØ d−ìng -Gi¸o dôc Du lÞch - Tham quan, nghiªn cøu n©ng cao dùa vµo - M¹o hiÓm nhËn thøc Sinh thiªn nhiªn - ThÓ thao - Cã tr¸ch th¸i nhiÖm b¶o tån - Th¾ng c¶nh - Vui ch¬i gi¶i trÝ -v.v Du lÞch - Tham quan, nghiªn cøu dùa vµo - Hµnh h−¬ng lÔ héi v¨n ho¸ - Vui ch¬i gi¶i trÝ Ngu ồn: Ph ạm Trung L ươ ng (2002) Sơ đồ1. Vị trí c ủa lo ại hình du l ịch sinh thái * * Tel: 0912660588 51 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên
2. Hoàng Th ị Hu ệ và đtg Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 81(05): 51 - 61 Tuy nhiên có nh ững ý ki ến l ại quan ni ệm du các l ĩnh v ực có liên quan, tổ ch ức H ội th ảo lịch sinh thái là lo ại hình du l ịch có l ợi cho sinh qu ốc gia v ề “Xây d ựng chi ến l ược phát tri ển thái, ít có nh ững tác độ ng tiêu c ực đế n s ự t ồn t ại Du l ịch sinh thái ở Vi ệt Nam” t ừ ngày 7 đến và phát tri ển c ủa các h ệ sinh thái, có trách 9/9/1999 . H ội th ảo đã đư a ra được đị nh ngh ĩa nhi ệm v ới môi tr ường n ơi di ễn ra các ho ạt độ ng về du l ịch sinh thái ở Vi ệt Nam là: du l ịch và chúng c ần có tính b ền v ững . “Du l ịch sinh thái là lo ại hình du l ịch d ựa Có th ể th ấy cho đế n nay có r ất nhi ều khái vào thiên nhiên và v ăn hoá b ản đị a, g ắn v ới ni ệm xoay quanh du l ịch sinh thái, được hi ểu giáo d ục môi tr ường, có đóng góp cho n ỗ l ực theo nhi ều góc độ khác nhau nh ưng đa s ố các bảo t ồn và phát tri ển b ền v ững, v ới sự tham ý ki ến t ại các di ễn đàn qu ốc t ế đều cho r ằng gia tích c ực c ủa c ộng đồ ng đị a ph ươ ng”. du l ịch sinh thái là lo ại hình du l ịch v ới nh ững [Ph ạm Trung L ươ ng (2002)] ho ạt độ ng có nh ận th ức m ạnh m ẽ v ề thiên Trong điều ki ện th ực ti ễn kinh doanh du l ịch nhiên và ý th ức trách nhi ệm v ới xã h ội - đó là hi ện nay, r ất nhi ều n ước đã s ớm đề ra ph ươ ng vi ệc không làm ảnh h ưởng đế n các khu b ảo châm đúng đắn là t ổ ch ức và qu ản lý du l ịch tồn thiên nhiên, không ảnh h ưởng đế n môi ph ải th ực s ự b ền v ững đã s ớm được nhi ều ý tr ường và góp ph ần duy trì, phát tri ển cu ộc ki ến ủng h ộ và là m ục tiêu ph ấn đấ u c ủa sống c ủa c ộng đồ ng ng ười dân đị a ph ươ ng. nhi ều n ước. T ổ ch ức Du l ịch th ế gi ới – WTO Về n ội dung, du l ịch sinh thái là lo ại hình du đã có định ngh ĩa v ề du l ịch b ền v ững nh ư sau: lịch tham quan, thám hi ểm đưa du khách đến “Du l ịch b ền v ững là s ự phát tri ển các ho ạt nh ững môi tr ường còn t ươ ng đối nguyên v ẹn, động du l ịch nh ằm đáp ứng nhu c ầu hi ện t ại về các vùng thiên nhiên hoang dã, đặc s ắc để của du khách và ng ười dân s ở t ại trong khi v ẫn tìm hi ểu nghiên c ứu các h ệ sinh thái và các n ền quan tâm đến vi ệc b ảo t ồn và tôn t ạo các văn hoá b ản đị a độ c đáo, làm th ức d ậy ở du ngu ồn tài nguyên b ảo đả m s ự phát tri ển ho ạt khách tình yêu và trách nhi ệm b ảo t ồn, phát động c ủa du l ịch trong t ươ ng lai. Du l ịch b ền tri ển đố i v ới t ự nhiên và c ộng đồ ng đị a ph ươ ng. vững s ẽ có k ế ho ạch qu ản lý các ngu ồn tài Du l ịch sinh thái ở Vi ệt Nam là l ĩnh v ực m ới nguyên nh ằm tho ả mãn nh ững nhu c ầu v ề kinh được nghiên c ứu t ừ gi ữa th ập k ỷ c ủa th ế k ỷ tế, xã h ội, th ẩm m ỹ c ủa con ng ười, trong khi XX, song đã thu hút được s ự quan tâm đặ c đó v ẫn duy trì được s ự toàn v ẹn v ề v ăn hoá, đa bi ệt c ủa các nhà nghiên c ứu v ề du l ịch môi dạng sinh h ọc, s ự phát tri ển c ủa h ệ sinh thái tr ường. Để th ống nh ất v ề khái ni ệm c ơ s ở cho và các h ệ th ống h ỗ tr ợ cho cu ộc s ống c ủa con công tác nghiên c ứu và ho ạt độ ng th ực ti ễn ng ười.” [Hoàng Th ị Hu ệ (2004)]. phát tri ển du l ịch sinh thái, T ổng c ục du l ịch Nh ư v ậy t ừ đị nh ngh ĩa trên ta có th ể th ấy du Vi ệt Nam đã ph ối h ợp v ới nhi ều t ổ ch ức qu ốc lịch sinh thái ph ải g ắn v ới du l ịch b ền v ững, tế nh ư : ESCAP, WWF, IUCN có s ự tham là điều ki ện để phát tri ển b ền v ững, luôn đề gia c ủa các chuyên gia, các nhà khoa h ọc cập đế n vi ệc b ảo t ồn, quan tâm đế n c ộng đồ ng qu ốc t ế và Vi ệt Nam v ề du l ịch sinh thái và và mang tính giáo d ục. - KÕt hîp hµi hoµ gi÷a hÖ thèng sinh th¸i vµ hÖ thèng kinh tÕ. - Tho¶ m·n môc tiªu: sinh th¸i+ kinh tÕ Duy tr× môc tiªu kinh tÕ Gi¶m thiÓu « nhiÔm HÖ thèng HÖ thèng HÖ thèng du lÞch bÒn v÷ng sinh tthh¸¸th¸ iii kinh tÕ T¹o tÝnh bÒn v÷ng vÒ bÒn v÷ng T¹o tÝnh BV cho kinh tÕ Nguån tµi nguyªn [Ngu ồn: Ph ạm Trung L ươ ng Duy tr× Ých lîi l©u dµi cña céng ®ång ®Þa (2002)] ph−¬ng + Kh¸chdu lÞch+Ngµnh du lÞch Sơ đồ 2. Vai trò c ủa h ệ th ống du l ịch b ền v ững 52 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên
3. Hoàng Th ị Hu ệ và đtg Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 81(05): 51 - 61 ĐIỀU KI ỆN, YÊU C ẦU ĐỂ PHÁT TRI ỂN Tóm l ại, m ục tiêu duy nh ất c ủa các nguyên DU L ỊCH SINH THÁI T ẠI THÁI NGUYÊN tắc trên là nh ằm phát tri ển du l ịch sinh thái 1. Điều ki ện và yêu c ầu để phát tri ển du bền v ững, t ức là có s ự cân b ằng gi ữa các m ục lịch sinh thái tiêu kinh t ế, xã h ội và môi tr ường trong Du l ịch sinh thái ngày càng tr ở nên ph ổ bi ến và khuôn kh ổ các nguyên t ắc và giá tr ị đạ o đứ c. phát tri ển ở h ầu h ết các n ước trên thế gi ới nh ờ + V ề m ục tiêu kinh t ế c ần đả m b ảo du l ịch sinh nh ững đặ c tr ưng riêng c ủa nó. thái th ật s ự đem l ại l ợi ích kinh t ế cho nhân Lo ại hình du l ịch này th ường l ấy các khu b ảo dân địa ph ươ ng, đồng th ời đả m b ảo s ự công tồn thiên nhiên, r ừng phòng h ộ môi tr ường làm bằng xã h ội, l ợi ích c ộng đồ ng trong phân ph ối địa điểm du l ịch. Cho nên khi t ổ ch ức du l ịch thu nh ập t ừ ho ạt độ ng du l ịch sinh thái ở vùng sinh thái thì ph ải có trách nhi ệm v ới các khu thiên nhiên s ử d ụng khai thác du l ịch. Tránh bảo t ồn, n ơi có sinh v ật quí hiếm, đồ ng th ời vi ệc dân c ư địa ph ươ ng được thuy ết ph ục t ừ b ỏ ng ăn ng ừa các tác độ ng tiêu c ực lên h ệ sinh săn b ắt, ch ặt cây, phá r ừng để b ảo v ệ thiên thái môi tr ường và nâng cao tính th ẩm m ỹ. nhiên, b ảo v ệ r ừng nh ằm h ưởng l ợi t ừ ngu ồn Du l ịch sinh thái được phân bi ệt v ới các lo ại du l ịch nh ưng th ật ra ph ần l ớn lợi nhu ận đã hình du l ịch thiên nhiên khác v ề m ức độ giáo ch ạy vào "túi" các công ty t ổ ch ức kinh doanh dục cao v ề môi tr ường và sinh thái thông qua du l ịch sinh thái và các doanh nghi ệp đầ u t ư nh ững h ướng d ẫn viên, có ki ến th ức và phát tri ển du l ịch ở đị a ph ươ ng. nghi ệp v ụ lành ngh ề, có ch ứa đự ng m ối tác + V ề m ục tiêu xã h ội, s ự phát tri ển du l ịch r ất động qua l ại gi ữa con ng ười và thiên nhiên dễ d ẫn đế n nh ững mâu thu ẫn, b ất hoà gi ữa hoang dã c ộng v ới ý th ức được giáo d ục nh ằm truy ền th ống v ăn hoá b ản đị a và v ăn hoá bi ến chính nh ững khách du l ịch thành nh ững ngo ại lai do du khách mang đế n, ho ặc gi ữa ng ười đi đầ u trong vi ệc b ảo v ệ môi tr ường. sinh ho ạt c ủa dân đị a ph ươ ng và s ự xáo tr ộn Phát tri ển du l ịch sinh thái làm gi ảm t ối thi ểu do du khách t ạo ra, ho ặc do s ự ưu tiên ph ục tác động c ủa khách du l ịch đế n v ăn hoá và vụ cho khách du l ịch (nh ấn m ạnh vào du môi tr ường, đả m b ảo cho đị a ph ươ ng được khách và nh ững nhu cầu c ủa h ọ) h ơn là cho hưởng ngu ồn l ợi tài chính do du l ịch mang l ại cư dân địa ph ươ ng v.v và c ần chú tr ọng đế n nh ững đóng góp tài Vì v ậy phát tri ển du l ịch sinh thái c ần nghiên chính cho vi ệc b ảo t ồn thiên nhiên. cứu h ạn ch ế t ối đa m ối b ất hoà, mâu thu ẫn Do đó, khi quy ho ạch hay thi ết k ế khu du l ịch này. Ngoài ra, phát tri ển du l ịch sinh thái sinh thái các nhà qu ản lý c ần n ắm v ững 4 yêu ph ải g ắn v ới vi ệc nâng cao nh ận th ức b ảo v ệ cầu sau: môi tr ường sinh thái c ủa khách du l ịch và - Th ứ nh ất, y ếu tố sinh thái môi tr ường đặ c cộng đồ ng dân c ư địa ph ươ ng. thù: Khu du l ịch sinh thái ph ải t ồn t ại cho m ột hệ sinh thái t ự nhiên nh ất đị nh v ới tính đa + V ề m ục tiêu môi tr ường, phát tri ển du l ịch dạng sinh thái cao, có đủ s ức h ấp d ẫn khách sinh thái không được làm t ổn h ại, ô nhi ễm du l ịch sinh thái . môi tr ường t ự nhiên do ho ạt độ ng du l ịch - Th ứ hai , v ề nguyên t ắc "Th ẩm m ỹ sinh mang l ại. Đồ ng th ời, ngày càng phát huy vai thái": L ượng rác h ữu c ơ ngo ại lai do du trò c ủa môi tr ường đố i v ới s ự s ống c ủa con khách và ng ười ph ục v ụ th ải ra c ần có d ự ng ười thông qua s ự ph ục h ồi, b ảo v ệ, c ải t ạo tính và kh ống ch ế m ột cách khoa h ọc và h ợp môi tr ường sinh thái m ột cách khoa h ọc và lý. Ngoài ra, vi ệc quy ho ạch, b ố trí ch ỗ ăn hợp lý b ảo đả m tính h ợp lý, tính th ẩm m ỹ uống, ngh ỉ ng ơi và đi l ại tham quan trong sinh thái, đồng th ời không gây ảnh h ưởng x ấu khu v ực du l ịch c ũng c ần được tính toán, cân đến môi tr ường xung quanh. nh ắc trên c ơ s ở điều tra, kh ảo sát th ực Th ứ ba , nh ằm h ạn ch ế t ới m ức t ối đa các tác nghi ệm để làm sao không làm m ất cân b ằng động có th ể c ủa ho ạt độ ng du l ịch sinh thái sinh thái c ủa khu du l ịch. đến t ự nhiên và môi tr ường c ần ph ải tuân th ủ 53 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên
4. Hoàng Th ị Hu ệ và đtg Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 81(05): 51 - 61 ch ặt ch ẽ các quy đị nh v ề "sức ch ứa". Khái hội c ủa khu v ực. Cu ộc s ống bình th ường c ủa ni ệm s ức ch ứa được hi ểu trên b ốn khía c ạnh: cộng đồ ng đị a ph ươ ng có c ảm giác b ị phá v ỡ, - Khía c ạnh v ật lý: S ức ch ứa được hi ểu là s ố xâm nh ập. lượng t ối đa mà du khách mà khu v ực có th ể - Khía c ạnh qu ản lý, s ức ch ứa được hi ểu là ti ếp nh ận, liên quan đến tiêu chu ẩn t ối thi ểu lượng khách t ối đa mà khu du l ịch có kh ả về không gian mà m ỗi du khách c ần . năng ph ục v ụ. N ếu l ượng khách v ượt quá gi ới - Khía c ạnh sinh h ọc: S ức ch ứa được hi ểu là hạn này thì n ăng l ực qu ản lý (l ực l ượng nhân gi ới h ạn l ượng khách mà n ếu l ớn h ơn s ẽ v ượt viên, trình độ và ph ươ ng ti ện qu ản lý ) c ủa quá kh ả n ăng ti ếp nh ận c ủa môi tr ường, làm khu du l ịch s ẽ không đáp ứng được yêu c ầu xu ất hi ện các tác độ ng sinh thái do ho ạt độ ng của khách, làm m ất kh ả n ăng qu ản lý và ki ểm của du khách và ti ện nghi c ủa h ọ gây ra (có soát ho ạt độ ng c ủa khách, k ết qu ả là s ẽ ảnh ảnh h ưởng t ới sinh ho ạt c ủa muông thú, xói hưởng đế n môi tr ường và xã h ội. mòn đất, ). Th ứ t ư, tho ả mãn nhu c ầu nâng cao hi ểu bi ết - Khía c ạnh tâm lý: S ức ch ứa được hi ểu là gi ới h ạn l ượng khách mà n ếu v ượt quá thì b ản của khách du l ịch. Vi ệc tho ả mãn mong mu ốn thân du khách s ẽ b ắt đầ u th ấy khó ch ịu vì s ự của khách DLST v ề nh ững kinh nghi ệm, hi ểu "đông đúc" và ho ạt độ ng c ủa h ọ b ị ảnh h ưởng bi ết m ới đố i v ới t ự nhiên, v ăn hoá b ản đị a bởi s ự có m ặt c ủa các du khách khác. th ường r ất khó kh ăn, song l ại là yêu c ầu c ần - Khía c ạnh xã h ội, s ức ch ứa là gi ới h ạn v ề thi ết đố i v ới s ự t ồn t ại lâu dài c ủa ngành lượng du khách mà t ại đó b ắt đầ u xu ất hi ện DLST. Vì v ậy, nh ững d ịch v ụ để làm hài lòng nh ững độ ng tác tiêu c ực c ủa ho ạt độ ng du l ịch du khách có v ị tr ị quan tr ọng ch ỉ đứ ng sau đến đờ i s ống v ăn hoá - xã h ội, kinh t ế - xã công tác b ảo t ồn nh ững gì h ọ tham quan. Bảng 3. Một s ố tiêu chu ẩn v ề đị a điểm t ổ ch ức du l ịch sinh thái Tiêu chu ẩn Các điều ki ện thích h ợp 1 -Có đối t ượng tham - Khu v ực có c ảnh quan sinh thái h ấp d ẫn, l ạ m ắt quan, nghiên c ứu đặ c thù, - Các khu b ảo t ồn ph ải có các loài động, th ực v ật đặ c tr ưng, điển hình cho đặc h ữu khu v ực; ho ặc có các loài quí hi ếm đố i v ới th ế gi ới ho ặc đố i v ới Vi ệt Nam. -Có lán ngh ỉ ng ơi trên đường đi tham quan, nghiên c ứu. 2- Có điều ki ện nghiên -Có n ơi làm vi ệc được b ố trí thích h ợp và ti ện nghi cho nh ững nhà nghiên cứu khoa h ọc cứu khoa h ọc 3 - Có h ệ th ống giao thông - Có đường đi l ại trong khu b ảo t ồn. đi l ại thu ận ti ện - Có th ể k ết h ợp nhi ều lo ại ph ươ ng ti ện tham quan - Có n ơi ngh ỉ ng ơi, ăn u ống 4 - Có d ịch v ụ du l ịch và - Có các d ịch v ụ du l ịch khác: Ch ụp ảnh, quay phim, phòng chi ếu phim an toàn - Bảo đả m thông tin liên l ạc nhanh chóng trong khu v ực. - Có d ịch v ụ ch ăm sóc y t ế. [Ngu ồn: Hoàng Th ị Hu ệ (2004)] 54 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên
5. Hoàng Th ị Hu ệ và đtg Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 81(05): 51 - 61 2. Nh ững điều ki ện để Thái Nguyên phát - Điểm đánh giá = Điểm s ố đánh giá x H ệ s ố tri ển du l ịch sinh thái cấp b ậc. Tr ước h ết, trên m ảnh đấ t này đã h ội t ụ nhi ều Với k ết qu ả đánh giá t ổng h ợp các y ếu t ố nh ư tiềm n ăng du l ịch phong phú, g ồm: sinh thái t ự trên, có th ể th ấy ti ềm n ăng du l ịch ở đị a bàn nhiên r ất đa d ạng, r ừng và đất r ừng chi ếm t ới Thái Nguyên r ất l ớn và có nhi ều điều ki ện 67% di ện tích v ới s ự k ết h ợp độ ng th ực v ật thu ận l ợi h ỗ tr ợ s ự phát tri ển c ủa ngành trong giao thoa nhi ều mi ền đặ c tr ưng c ủa vùng r ừng nh ững n ăm k ế ti ếp trong t ươ ng lai. núi Vi ệt B ắc, c ủa n ền v ăn hoá lúa n ước; sinh Tại Thái Nguyên đã hình thành n ền công thái nông nghi ệp là vùng đồi chè trung du t ạo nghi ệp phát tri ển phong phú, điển hình là m ột nên t ấm th ảm xanh ngút, là các vùng đồi - trong nh ững trung tâm công nghi ệp n ặng c ủa trang tr ại cây ăn qu ả phong phú mùa nào th ức cả n ước ho ạt độ ng ở các ngành: luy ện kim nấy; sinh thái nhân v ăn th ật đặ c s ắc v ới nhi ều đen, luy ện kim m ầu, c ơ khí ch ế t ạo, khai thác lễ h ội truy ền th ống c ủa các dân t ộc, v ới n ền mỏ v ới tài nguyên khoáng s ản d ồi dào mà r ất văn hoá c ổ được phát hi ện ở Th ần Sa, n ổi b ật cần ngành du l ịch kèm theo. lên là ch ất h ội t ụ ng ược xuôi, ch ất ti ếp xúc mi ền xuôi lên - mi ền ng ược xu ống v ới c ấu trúc Du l ịch Thái Nguyên còn lan to ả ra các tộc ng ười trong t ỉnh là: Tày là th ổ dân, Vi ệt ở vùng xung quanh và ng ười dân am hi ểu dưới xuôi lên, Nùng, Dao, Sán Dìu, Sán Chí, trong mi ền nó đạ i di ện làm th ủ ph ủ. Nh ớ Cao Lan, Mèo, Hoa, t ừ trên núi B ắc xu ống . đến Thái Nguyên là ng ười ta nh ớ đế n Thái – Hà - Tuyên, th ấy được c ả Vi ệt B ắc r ộng l ớn Ngoài ra, các điều ki ện nh ư: đường giao và hùng v ĩ. thông đi l ại, h ệ th ống thông tin liên l ạc, SỰ THAM GIA C ỦA C ỘNG ĐỒ NG ĐỐ I điều ki ện nghiên c ứu và các d ịch v ụ ph ục VỚI HO ẠT ĐỘ NG DU L ỊCH SINH THÁI vụ khác đề u c ơ b ản phù h ợp với ho ạt độ ng du l ịch sinh thái. Có r ất nhi ều gi ải pháp để phát tri ển du l ịch sinh thái, tuy nhiên tác gi ả t ập trung ch ủ y ếu Trong quy ho ạch thì khu h ồ Núi Cốc có đầ y vào du l ịch c ộng đồ ng hay còn g ọi là du l ịch đủ điều ki ện v ề h ệ sinh thái đa d ạng để xây dựa vào c ộng đồ ng là cách t ốt nh ất để v ừa dựng thành trung tâm du l ịch sinh thái và t ừ làm du l ịch v ừa duy trì gi ữ gìn b ản s ắc v ăn trung tâm này có th ể phát tri ển ra một s ố hoá và môi tr ường sinh thái. tuy ến điểm du l ịch khác. Nh ờ s ự tham gia c ủa c ộng đồ ng đị a ph ươ ng Theo k ết qu ả điều tra trong đề tài “M ột s ố tại n ơi có tài nguyên du l ịch mà các s ản ph ẩm gi ải pháp phát tri ển du l ịch sinh thái t ại Thái tr ở nên đặc s ắc h ơn, rõ nét c ủa vùng trung du Nguyên” của tác gi ả, ti ềm n ăng du l ịch Thái mi ền núi phía B ắc thêm vào đó môi tr ường Nguyên được đánh giá nh ư trên b ảng 4. sinh thái s ẽ b ảo v ệ và có k ế ho ạch khai thác - Điểm s ố đánh giá t ừ 0 đế n 4 c ấp độ t ăng d ần. đảm b ảo b ền v ững h ơn do ng ười dân s ẽ nh ận - Hệ s ố c ấp đánh giá t ừ 1 đế n 4 theo m ức độ th ức được nh ững l ợi ích mà mình s ẽ nh ận tăng d ần. được t ừ chính quê h ươ ng mình. Bảng 4. Đánh giá ti ềm n ăng du l ịch sinh thái ở Thái Nguyên Điểm s ố Hệ số Điểm Các ch ỉ tiêu đánh giá đánh giá cấp b ậc đánh giá Độ h ấp d ẫn 4 3 12 Th ời gian ho ạt độ ng du l ịch 3 3 9 Sức ch ứa khách 4 2 8 Độ b ền v ững c ủa môi tr ường t ự nhiên 3 1 3 Cơ s ở h ạ t ầng, c ơ s ở v ật ch ất k ỹ thu ật 2 2 4 Vị trí và kh ả n ăng ti ếp c ận c ủa điểm du l ịch 4 2 8 Tổng c ộng 44 (Ngu ồn: T ổng h ợp k ết qu ả đánh giá n ăm 2004) 55 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên
6. Hoàng Th ị Hu ệ và đtg Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 81(05): 51 - 61 Vi ệc th ực hi ện gi ải pháp mô hình du l ịch cộng - Dựa trên mong mu ốn c ủa ng ười dân đị a đồng nh ằm đạ t được m ột s ố m ục tiêu sau: ph ươ ng mu ốn được đóng góp và h ưởng m ột - Tạo thu ận l ợi cho vi ệc b ảo t ồn giá tr ị tài ph ần l ợi ích t ừ các ho ạt độ ng du l ịch t ại quê nguyên thiên nhiên và nhân v ăn góp ph ần hươ ng mình. Cơ s ở gi ải pháp b ước đầ u được phát tri ển b ền v ững khu du l ịch nâng cao ho ạch đị nh cho m ột s ố h ộ dân xã Phúc Xuân trình độ và nh ận th ức cho c ộng đồ ng dân c ư ở vùng ven h ồ Núi C ốc, n ơi đây đã đạt m ột s ố tại khu v ực này. điều ki ện v ề t ự nhiên và nhân v ăn để phát tri ển du l ịch d ựa vào c ộng đồ ng: - Gi ải quy ết được công ăn vi ệc làm cho m ột bộ ph ận l ớn ng ười dân đị a ph ươ ng. Góp ph ần Th ứ nh ất là, xã Phúc Xuân n ằm ở khu v ực phát tri ển kinh t ế đị a ph ươ ng, t ạo thu nh ập ven h ồ Núi C ốc c ảnh quan r ất đẹ p, không khí cho c ộng đồ ng dân c ư t ại đị a ph ươ ng. trong lành, các h ộ gia đình s ống ch ủ y ếu ở trên các đồi cao ho ặc các s ườn đồ i, núi thoai - Khuy ến khích c ộng đồ ng xây d ựng và t ạo ra tho ải xung quanh là các v ườn cây ăn trái các s ản ph ẩm du l ịch đặ c tr ưng và xây d ựng xum xuê, đồi chè lâu n ăm, và xen l ẫn là các nâng c ấp c ơ s ở h ạ t ầng nh ằm t ạo điều ki ện t ốt khu v ực r ừng phòng h ộ keo, b ạch đàn. T ại xã hơn cho đời s ống c ộng đồ ng dân c ư. còn kho ảng 40 ha là r ừng có ngu ồn g ốc và Cơ s ở để xây d ựng mô hình này gần 200 ha r ừng có ngu ồn g ốc nhân t ạo và - Ch ủ tr ươ ng c ủa T ổng c ục Du l ịch l ấy ngày vườn cây ăn qu ả du l ịch 29 tháng 7 n ăm 2004 v ới ch ủ đề “Du Th ứ hai là, điều ki ện giao thông khá thu ận l ợi lịch g ắn v ới xoá đói gi ảm nghèo ”. mặc dù có đèo d ốc nh ưng đã được tr ải nh ựa - Nh ững c ộng đồ ng dân c ư ở m ột s ố n ơi nh ư ph ẳng phiu đi l ại d ễ dàng và bên c ạnh đó vùng ven h ồ Núi C ốc và khu v ực lân c ận v ốn trong m ột vài n ăm t ới giao thông góp ph ần có giá tr ị v ăn hoá b ản đị a lâu đờ i th ể hi ện thu ận ti ện h ơn cho khách du l ịch khi con trong canh tác tr ồng tr ọt và đời s ống sinh đường ven h ồ dài g ần 10 km n ối khu phía ho ạt c ủa h ọ . Nam và phía B ắc c ủa h ồ Núi C ốc ch ạy ngang - Hệ sinh thái nông nghi ệp có s ẵn ở n ơi đây qua xã Phúc Xuân được hoàn thành s ẽ thúc được đị nh hình cho hai lo ại cây chính là cây đẩy m ạnh m ẽ mô hình du l ịch này t ại n ơi đây. chè và cây ăn qu ả . Th ứ ba là, xã có g ần 50 h ộ gia đình trong đó - Tận d ụng ngu ồn l ực d ồi dào s ẵn có v ề lao ch ủ y ếu là ng ười Kinh (chi ếm 93%) và m ặc động và các y ếu t ố khác c ủa đị a ph ươ ng vào dù khu v ực có nhi ều dân t ộc anh em cùng ho ạt độ ng du l ịch . sinh s ống v ề m ặt phong t ục, v ăn hoá có - Thu nh ập chính c ủa ng ười dân n ơi đây ch ủ nh ững nét đặ c tr ưng khác nhau nh ưng v ề c ơ yếu là t ừ canh tác và tr ồng cây nông nghi ệp, bản h ọ đề u là nh ững h ộ thu ần nông c ần cù nếu s ử d ụng vào m ục đích du l ịch thu nh ập s ẽ ch ịu khó, cùng có t ập quán tr ồng lúa n ước, tăng cao h ơn nhi ều l ần . ch ăm sóc cây ăn qu ả, và ch ăn nuôi l ợn gà theo quy mô gia đình nên ng ười dân luôn có ý - Các v ườn cây ăn qu ả đặ c s ản vùng đồi đang th ức, s ẵng sàng tham gia các d ự án c ủa đị a được ng ười dân phát tri ển m ạnh. Hi ện nay t ỉnh ph ươ ng để làm c ải thi ện và nâng cao cu ộc có g ần 4.000 ha cây ăn qu ả v ới nhi ều lo ại đặ c sống c ủa gia đình mình. sản mi ền nhi ệt đớ i nh ư : Mít, chu ối, nhãn, v ải, na, m ơ, d ứa, b ưởi, h ồng không h ạt Các n ội dung c ủa gi ải pháp - Chè là cây công nghi ệp lâu n ăm được canh tác * Phát tri ển du l ịch sinh thái trên c ơ s ở b ảo từ r ất s ớm trên m ảnh đấ t này, được tr ồng nhi ều tồn v ăn hoá truy ền th ống ở vùng h ồ Núi C ốc ở vùng Tân C ươ ng, Đại T ừ và m ột s ố vùng dựa trên mô hình du l ịch c ộng đồ ng sau đây: khác v ới di ện tích trên 9.000 ha đạt s ản l ượng + Công nghi ệp chè: gần 10.000 t ấn chè có giá tr ị xu ất kh ẩu, đã hình Trong t ươ ng lai c ần có k ế ho ạch khai thác thành lên m ột th ươ ng hi ệu chè n ổi ti ếng " chè nh ững đồ i chè t ại m ột s ố vùng chè n ổi ti ếng Thái " được r ất nhi ều ng ười bi ết đế n. nh ư: Đại T ừ, Tân C ươ ng để ph ục v ụ du l ịch. 56 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên
7. Hoàng Th ị Hu ệ và đtg Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 81(05): 51 - 61 Khuy ến khích nh ững ch ủ đồ i chè xây d ựng khi thu hoạch ng ười dân ở đây r ất v ất v ả cho vườn đồ i c ủa mình thành nh ững điểm tham vi ệc tiêu th ụ s ản ph ẩm, bán t ại ch ỗ cho dân quan cho du khách mà v ẫn gi ữ được n ăng su ất buôn thì b ị ép giá, v ận chuy ển đi xa thì khó vốn có. Ng ười dân đị a ph ươ ng có th ể nh ận kh ăn do tính ch ất nhanh h ỏng c ủa s ản ph ẩm khoán ch ăm sóc và thu hái chè ở nh ững ph ần và ph ươ ng ti ện v ận chuy ển không linh ho ạt đồi c ủa h ợp tác xã quy ho ạch cho du l ịch. nên có m ột ph ươ ng th ức tiêu th ụ được s ản Tại các điểm du l ịch có th ể h ướng d ẫn du ph ẩm ngay t ại v ườn cho du khách t ươ ng t ự du khách t ới th ăm nh ững đồ i chè được bà con ở lịch mi ệt v ườn thì s ẽ t ạo điều ki ện r ất t ốt cho xã Phúc Xuân ch ăm sóc t ừ nhi ều n ăm qua. ng ười dân đị a ph ươ ng. Khu này đã có s ẵn m ột s ố cây che bóng cho Vi ệc quy ho ạch các trang tr ại v ườn đồ i ph ục cây chè c ần có thêm lán ngh ỉ chân cho du vụ khách du l ịch là m ột h ướng đi m ới nh ằm khách, ch ỉ c ần xây d ựng đơn gi ản gi ữa vùng mục đích tiêu dùng s ản ph ẩm t ại ch ỗ và t ăng đồi, trong lúc d ừng chân được m ời u ống chè giá tr ị s ản ph ẩm lên nhi ều l ần. Tr ước h ết c ần gi ữa b ạt ngàn màu xanh n ối ti ếp nhau t ạo xây d ựng các trang tr ại riêng bi ệt cho t ừng thành m ột t ấm th ảm l ớn c ủa nh ững đồ i chè lo ại cây ăn qu ả ch ứ không để t ổng h ợp nhi ều tạo nên ấn t ượng khó quên v ề chuy ến du l ịch lo ại cây t ận d ụng các th ời v ụ nh ư bây gi ờ, có này c ủa mình . nh ư th ế ch ủ nhà v ườn m ới t ập trung ki ến th ức tr ồng tr ọt chuyên canh cho gi ống cây đó Một s ố điểm nên có khu ch ế bi ến chè th ủ nh ằm t ạo sản ph ẩm ch ất l ượng cao m ới thu công v ốn là cách ch ế bi ến truy ền th ống n ơi hút được quan tâm c ủa du khách vào h ệ sinh đây c ủa bà con để tho ả mãn nhu c ầu tìm hi ểu thái nông nghi ệp này. văn hoá chè Vi ệt Nam c ủa khách du l ịch và cũng là ph ươ ng pháp l ưu gi ữ h ươ ng v ị chè c ổ Trong các khu trang tr ại này c ần b ố trí h ợp lý truy ền v ốn có c ủa nó ho ặc ph ươ ng pháp ướp khu v ực ươ m cây gi ống, khu cây tr ồng lâu chè để có h ươ ng hoa sen, h ươ ng nhài, hoa năm cho trái t ốt, khu lán ngh ỉ chân cho du bưởi T ại đây du khách có th ể th ực hành xao khách, m ời du khách n ếm trái ngay t ại v ườn chè, xem tr ực ti ếp các công đoạn ch ế bi ến. tạo cho du khách không khí thân m ật g ắn bó và yêu thích lo ại hình du l ịch này. Tuy nhiên Hi ện nay trong khu du l ịch h ồ Núi C ốc có để xây d ựng được mô hình du l ịch này ph ải một doanh nghi ệp kinh doanh s ản xu ất chè là cần có th ời gian để phát tri ển, ngoài các h ộ doanh nghi ệp chè Hoàng Bình – có th ươ ng gia đình có đất th ổ c ư thì c ần có ch ế độ giao hi ệu l ớn nên có s ự c ộng tác ch ặt ch ẽ v ới các đất phát tri ển cây nông nghi ệp cho ng ười dân khách s ạn, doanh nghi ệp kinh doanh l ữ hành sử d ụng ho ặc ch ế độ thuê đất trong th ời gian và các điểm đế n du l ịch để có th ể ph ục v ụ đố i dài. Bên c ạnh đó nông dân c ũng c ần h ỗ tr ợ tượng khách du l ịch, xây d ựng n ơi tr ưng bày về v ốn và k ỹ thu ật canh tác cho lo ại cây sản ph ẩm và n ơi th ưởng th ức chè cho du tr ồng này. khách khi d ừng chân n ơi đây. + Làng ngh ề truy ền th ống: Tham gia và h ưởng ứng các l ễ h ội trà k ết h ợp Mô hình phát tri ển làng ngh ề truy ền th ống với các h ội ch ợ để gi ới thi ệu sản ph ẩm du l ịch cũng là m ột nét v ăn hoá b ản đị a trong lo ại này, đặc bi ệt là Festival trà qu ốc t ế vào tháng hình du l ịch sinh thái đã được nhi ều đị a 11 n ăm 2011 v ới tham gia c ủa h ơn 30 n ước ph ươ ng áp d ụng thành công. T ại đây tuy trên th ế gi ới có v ăn hóa trà. không có nh ững s ản ph ẩm truy ền th ống lâu +Trang tr ại v ườn đồ i: đời nh ưng m ột s ố s ản ph ẩm th ủ công c ủa Nơi đây v ốn được ng ười dân đị a ph ươ ng phát ng ười dân quanh vùng c ũng có th ể t ạo ra s ự tri ển c ủa s ố lo ại cây phù h ợp v ới đấ t đồ i, đã ưa thích cho du khách nh ư: M ật ong và các tạo nên các v ườn cây sum suê hoa trái vùng sản ph ẩm ch ế xu ất, các sản ph ẩm đan lát t ừ nhi ệt đớ i, mùa nào th ức n ấy nh ư: Mít, v ải, mây tre, c ọ Nên phát tri ển các s ản ph ẩm này nhãn, na, h ồng không h ạt Tuy nhiên trong theo h ướng kinh doanh hàng l ưu ni ệm, hàng 57 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên
8. Hoàng Th ị Hu ệ và đtg Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 81(05): 51 - 61 đặc s ản c ủa đị a ph ươ ng v ừa đa d ạng thêm s ản của mình để ph ục v ụ nhu c ầu c ần ch ỗ ngh ỉ r ẻ ph ẩm du l ịch v ừa t ạo công ăn vi ệc làm cho ti ền cho du khách tham gia du l ịch c ộng đồ ng. cộng đồ ng n ơi đây. * Xây d ựng các tour k ết h ợp: du l ịch ngh ỉ + Tr ồng r ừng: dưỡng, du l ịch c ộng đồ ng, du l ịch sinh thái : Hồ Núi C ốc được coi là lá ph ổi xanh c ủa dựa trên điều ki ện s ẵn có nh ư c ảnh quan, môi thành ph ố v ới h ơn 11.000 ha đất r ừng, trong tr ường, khí h ậu và v ăn hoá b ản đị a nơi đây để nh ững n ăm qua l ực l ượng ki ểm lâm đã ph ối hình thành các tour du l ịch k ết h ợp là r ất phù hợp cùng v ới ng ười dân trong vùng tr ồng hợp, nên chú ý nh ững xu th ế m ới mà du được 2.547 ha r ừng phòng h ộ đầ u ngu ồn tuy khách đang mu ốn tho ả mãn nh ư: tour yên nhiên ch ế đãi ng ộ cho ng ười dân ch ưa được tĩnh, tour n ấu ăn, tour h ọc ngh ề tho ả đáng nên v ới di ện tích che ph ủ khu v ực Để th ực hi ện được các tour du l ịch d ựa vào đạt 35 % v ẫn còn r ất th ấp so v ới tiêu chu ẩn cộng đồ ng thì ngoài thái độ s ẵn sàng tham gia của m ột t ỉnh mi ền núi (60- 70%) bên c ạnh đó của m ột s ố h ộ gia đình t ại xã Phúc Xuân thì hi ện t ượng ch ặt phá r ừng đầ u ngu ồn l ấy g ỗ cần có s ự h ỗ tr ợ t ừ phía ngành du l ịch và m ột vẫn còn x ảy ra. số cơ quan có ch ức n ăng khác, ng ười dân Để làm t ốt công tác tr ồng và b ảo v ệ r ừng c ần cần được đào t ạo nh ững ki ến th ức c ơ b ản v ề ph ải khuy ến khích sự tham gia c ủa c ộng đồ ng đón khách, n ấu ăn, ch ăm sóc v ườn cây, ph ục địa ph ươ ng để h ọ có công ăn vi ệc làm t ừ đó vụ nhu c ầu ăn ngh ỉ c ủa khách t ại nhà c ủa giáo d ục được ý th ức t ầm quan tr ọng c ủa r ừng mình và các tiêu chu ẩn v ề v ệ sinh và ch ất sẽ d ễ dàng và thu ận ti ện h ơn. Vi ệc giao khoán lượng th ực ph ẩm. tr ồng và ch ăm sóc r ừng c ần có ch ế độ đãi ng ộ * Huy động t ối đa kh ả n ăng v ề con ng ười c ơ hợp lý rõ ràng để ng ười dân tin t ưởng h ơn và sở k ỹ thu ật c ủa c ộng đồ ng đị a ph ươ ng vào có th ể m ạnh d ạn nh ận khoán. Họ có th ể nh ận vi ệc ph ục v ụ ho ạt độ ng du l ịch ti ền công ch ăm sóc ho ặc được phép khai - Để s ự tham gia c ủa ng ười dân đị a ph ươ ng thác định k ỳ nh ững cây lâm nghi ệp làm làm nòng c ốt cho chi ến l ược này cần ph ải t ạo nguyên li ệu cho nhà máy gi ấy. Thêm vào đó công ăn vi ệc làm cho con em h ọ, để h ọ được rừng còn ph ục v ụ cho du l ịch sinh thái nên hưởng m ột l ợi ích t ừ ngu ồn tài nguyên ph ục ng ười dân c ần được h ưởng m ột ph ần l ợi ích vụ cho du l ịch này h ọ s ẽ không phá r ừng l ấy từ thu nh ập này. gỗ hay l ấn đấ t ven h ồ tr ồng cây ăn qu ả Một s ố s ản ph ẩm thu ỷ s ản t ừ h ồ Núi C ốc đã - Đầu t ư phát tri ển h ệ th ống c ơ s ở l ưu trú, đem l ại ngu ồn l ợi kinh t ế đáng k ể, đó là s ản khách s ạn, và các d ịch v ụ hỗ tr ợ du l ịch c ần lượng cá có th ể đạ t 600 – 800 t ấn cá/n ăm, r ất ph ải l ưu ý: C ần t ận d ụng tri ệt để ngu ồn l ực t ại thích h ợp v ới vi ệc nuôi cá mè to, cá tr ắm. Các địa ph ươ ng, đó có th ể là ngu ồn l ực lao độ ng, món ăn được ch ế bi ến t ại ch ỗ t ừ đặ c s ản vùng ho ặc các thi ết b ị, v ật li ệu xây d ựng để v ừa hồ này đã được nhi ều du khách ưa thích. tạo ra công ăn vi ệc làm cho ng ười dân s ở t ại, Xây d ựng k ết h ợp các tuor du l ịch ngh ỉ d ưỡng cải thi ện đờ i s ống c ủa h ọ t ừ đó giáo d ục, ở n ơi đây khá thu ận l ợi nh ờ m ột s ố điều ki ện tuyên truy ền cho h ọ t ầm quan tr ọng c ủa vi ệc về môi tr ường t ự nhiên, không khí trong lành nâng cao ý th ức b ảo v ệ ngu ồn tài nguyên và thoáng, thêm vào đó du khách có th ể tiêu quý giá c ủa đị a ph ươ ng mình s ẽ đơn gi ản d ễ khi ển b ằng hình th ức câu cá trên h ồ ho ặc dàng h ơn. tham quan vùng nuôi tr ồng thu ỷ s ản hay các Cần chú ý đế n vi ệc đào t ạo nh ững ng ười dân rừng cây trên đảo. địa ph ươ ng có n ăng l ực để h ọ có th ể tr ở thành Ngành du l ịch c ần t ư v ấn và h ỗ tr ợ nh ững h ộ nh ững h ướng d ẫn viên ph ục v ụ cho ho ạt động dân tham gia d ự án du l ịch c ộng đồ ng nh ững du l ịch trên m ảng đấ t quen thu ộc c ủa mình. ki ến th ức c ơ b ản v ề kinh doanh du l ịch và - Tăng c ường vi ệc t ổ ch ức, ph ục h ồi các l ễ kinh doanh nh ững khu nhà ngh ỉ đơn gi ản hội v ăn hoá, các trò ch ơi dân gian, các điệu (homestay) đủ tiêu chu ẩn ngay trong ph ần đấ t hát điệu múa, các phong cách ẩm th ực ; duy 58 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên
9. Hoàng Th ị Hu ệ và đtg Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 81(05): 51 - 61 trì làng ngh ề th ủ công, m ỹ ngh ệ, nh ững phong sóc r ừng để ng ăn ng ừa nh ững hành vi gây ra tục t ập quán t ốt đẹ p và nh ững loại hình ngh ệ do c ầu thi ết y ếu c ủa cu ộc s ống làm m ất đi s ự thu ật đặ c s ắc c ủa dân t ộc để t ạo s ự đặ c tr ưng phát tri ển b ền vững. riêng c ủa s ản ph ẩm du l ịch t ại n ơi đây. Công vi ệc đầ u tiên c ần th ực hi ện c ủa gi ải Bên c ạnh đó còn t ạo ra được ấn t ượng c ủa pháp này là đư a d ự án đế n nh ững ng ười dân vùng sinh thái cho du khách khi h ọ được hoà sẵng sàng tham gia c ủa xã Phúc Xuân, quy mình vào thiên nhiên th ưởng th ức đặ c s ản núi ho ạch khoanh vùng nh ững trang tr ại, nh ững rừng Vi ệt B ắc nh ư: C ơm lam, m ăng đắng, khu v ườn có đủ tiêu chu ẩn thu hút khách. trám r ừng – một phong cách ẩm th ực riêng. Th ứ hai là đào t ạo cung c ấp nh ững ki ến th ức Đây là lo ại hình du l ịch có liên quan và ph ụ cơ b ản v ề kinh doanh du l ịch cho ng ười dân t ại thu ộc nhi ều vào tài nguyên thiên ở khu v ực xã Phúc Xuân. Ki ến th ức ch ăm sóc, thu ho ạch, lãnh th ổ do đó c ần l ấy s ự tham gia c ủa ng ười và b ảo qu ản cây công nghi ệp, cây ăn qu ả. dân địa ph ươ ng làm nòng c ốt trong m ột s ố Th ứ ba là h ỗ tr ợ giúp đỡ ng ười dân xây d ựng nh ư: bảo v ệ môi tr ường, h ướng d ẫn tuyên nhà ngh ỉ, n ơi ngh ỉ ng ơi cho khách du l ịch truy ền giáo d ục môi tr ường cho khách, ph ục Đa d ạng và làm phong phú thêm s ản ph ẩm để vụ trong các khu du l ịch, nhà ngh ỉ, nhà hàng thu hút khách. Xây d ựng các điểm du l ịch có vừa t ạo công ăn vi ệc làm v ừa nâng cao đờ i th ể ứng d ụng: v ườn, tr ại, làng ngh ề sống cho h ọ đồ ng th ời còn có tác d ụng giáo dục, d ễ dàng thuy ết ph ục ng ười dân đị a Th ứ t ư là c ộng tác v ới các công ty du l ịch l ữ ph ươ ng nâng cao ý th ức b ảo vệ môi tr ường. hành để t ổ ch ức t ốt vi ệc đưa đón khách t ới tham quan, ngh ỉ d ưỡng t ại khu du l ịch này. * Th ực hi ện giáo d ục và phát tri ển c ộng đồ ng : Th ứ n ăm là th ực hi ện công tác tuyên truy ền, - Thông báo cho c ộng đồ ng đị a ph ươ ng v ề qu ảng bá s ản ph ẩm du l ịch đế n nhi ều đố i nh ững l ợi ích tr ước m ắt và l ợi ích ti ềm tàng c ủa tượng khách hàng có ho ặc s ẽ quan tâm t ới vi ệc phát tri ển du l ịch đem l ại cho đị a ph ươ ng. lo ại hình du l ịch này. - Tăng c ường nâng cao nh ận th ức dân trí và Để th ực hi ện được mô hình du l ịch d ựa vào hu ấn luy ện v ề chuyên môn sinh thái t ại các khu cộng đồ ng c ần ph ải có m ột quá trình để phát du l ịch tr ọng điểm cho ng ười dân đị a ph ươ ng. tri ển thông qua m ột s ố n ăm và nhi ệm v ụ th ực - Tôn tr ọng nhu c ầu nguy ện v ọng c ủa c ộng hi ện c ủa các đối t ượng tham gia ho ạt độ ng du đồng đị a ph ươ ng được cùng điều hành và lịch này th ể hi ện trên các b ảng phía sau đây. tham gia ho ạt độ ng du l ịch. T ạo công ăn vi ệc làm ổn định thông qua vi ệc cho phép bán nh ững đồ th ủ công m ỹ ngh ệ, d ịch v ụ ẩm th ực truy ền TÀI LI ỆU THAM KH ẢO th ống ho ặc v ận chuy ển khách, hàng hoá, ph ục [1]. PGS.TS.Ph ạm Trung L ươ ng (2002) Du l ịch vụ cho du khách nh ững nhà tr ọ v ới m ức giá r ẻ sinh thái : Nh ững v ấn đề v ề lý lu ận và th ực ti ễn và qu ản lý các c ơ s ở l ưu trú trên địa bàn . phát tri ển ở Vi ệt Nam , Nxb Giáo D ục. [2]. S ở Th ươ ng m ại Du l ịch t ỉnh Thái Nguyên - Khuy ến khích nhân dân đị a ph ươ ng tham (2003), Báo cáo k ết qu ả đề tài khoa h ọc c ấp t ỉnh : gia đóng góp ý ki ến và tri ển khai th ực hi ện “Đánh giá th ực tr ạng, đề xu ất các gi ải pháp các quy ho ạch, d ự án đầ u t ư phát tri ển du l ịch nh ằm khai thác ti ềm n ăng nh ững khu du l ịch và t ận d ụng kinh nghi ệm và các ngu ồn tri tr ọng điểm theo h ướng phát tri ển b ền v ững ở th ức c ộng đồ ng trong vi ệc b ảo v ệ các ngu ồn tỉnh Thái Nguyên”. tài nguyên trên địa bàn c ủa h ọ. Khuy ến khích [3]. Hoàng Th ị Hu ệ (2004) “M ột s ố giải pháp phát tri ển các làng ngh ề truy ền th ống, phát phát tri ển du l ịch sinh thái t ại Thái Nguyên” , huy các giá tr ị v ăn hoá đị a ph ươ ng nh ư: các l ễ Lu ận v ăn Cao h ọc Quản tr ị Kinh doanh. hội, trò ch ơi dân gian nh ằm gi ữ v ững v ăn [4]. Hoàng Th ị Hu ệ (2009) “Phát tri ển kinh t ế hoá b ản đị a. dịch v ụ b ằng nâng cao ch ất l ượng s ản ph ẩm t ại doanh nghi ệp kinh doanh d ịch v ụ ở Thái Nguyên”, - Kết h ợp các ch ươ ng trình qu ốc gia nh ư: Xoá B2007 – TN06 – 04. đói gi ảm nghèo, nh ận khoán tr ồng và ch ăm 59 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên
10. Hoàng Th ị Hu ệ và đtg Tạp chí KHOA H ỌC & CÔNG NGH Ệ 81(05): 51 - 61 Sơ đồ: Quy trình công vi ệc th ực hi ện trong mô hình du l ịch d ựa vào c ộng đồ ng Năm th ực hi ện 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Công vi ệc th ực hi ện 1)Công tác quy ho ạch các khu v ườn đồi, khu trang tr ại đủ tiêu chu ẩn 2) Đào t ạo cho ng ười dân ki ến th ức c ơ bản v ề du l ịch 3)Giúp đỡ cho ng ười dân nh ững ki ến th ức phát tri ển kinh t ế trang tr ại, ch ăm sóc v ườn cây, đón khách, n ấu ăn 4)H ỗ tr ợ và t ạo điều ki ện v ề ngu ồn vốn, k ỹ thu ật xây d ựng c ơ s ở h ạ t ầng, cơ s ở v ật ch ất t ại khu v ực đị a ph ươ ng đã quy hoach 5)C ộng tác v ới các công ty kinh doanh du l ịch trong và ngoài t ỉnh . Đồng th ời t ăng c ường qu ảng bá du lịch t ới th ị tr ường m ục tiêu Bảng: Công vi ệc c ủa các đố i t ượng tham gia mô hình du l ịch Đối t ượng Công vi ệc tham gia 1.Các c ơ quan, ban - Quy ho ạch qu ản lý khu du l ịch trên c ơ s ở đánh giá ti ềm n ăng du lich. ngành qu ản lý - Cho ng ười dân vay v ốn xây d ựng c ơ s ở v ật ch ất. - Cung c ấp ki ến th ức, k ỹ thu ật tr ồng và ch ăm sóc cây tr ồng - Đào t ạo cho ng ười dân ki ến th ức du l ịch, b ảo v ệ môi tr ường, đón khách - Qu ảng bá s ản ph ẩm du l ịch đế n nhi ều đố i t ượng khách hàng - Kh ảo sát điểm du l ịch để có k ế ho ạch khai thác h ợp lý 2.Các công ty kinh - Tham gia kh ảo sát điểm du l ịch để có k ế ho ạch kinh doanh doanh du l ịch - Cùng tham gia đào t ạo cho ng ười dân đị a ph ươ ng nh ững ki ến th ức cần thi ết. - Xây d ựng các tour h ấp d ẫn khách du l ịch - Xúc ti ến qu ảng bá t ại th ị tr ường m ục tiêu c ủa mình 3.Ng ười dân đị a - Tham gia du l ịch để c ải thi ện đờ i s ống và nâng cao s ự hi ểu bi ết ph ươ ng của mình. - Tham gia các l ớp b ồi d ưỡng ki ến th ức c ơ b ản v ề ch ăm sóc cây, con, đón và ph ục v ụ khách du l ịch. - Tích c ực ứng d ụng công ngh ệ m ới vào mô hình kinh t ế c ủa mình - Th ực hi ện chu đáo các d ịch v ụ c ủa mình - Tham gia h ỗ tr ợ công tác tuyên truy ền, qu ảng bá du l ịch, b ảo v ệ tài nguyên c ủa đị a ph ươ ng 60 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên