Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh, nguồn lực và thực trạng phát triển

Nội dung text: Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh, nguồn lực và thực trạng phát triển

1. 22 TAÏP CHÍ KHOA HOÏC XAÕ HOÄI SOÁ 5(177)-2013 DU LỊCH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NGUỒN LỰC VÀ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGUYỄN LAN HƯƠNG TÓM TẮT Đồng Nai, phía Nam giáp biển Đông và Với những thuận lợi về vị trí địa lý, cơ sở Tiền Giang, phía Tây giáp Long An. Vị trí hạ tầng, vốn và nhân lực, du lịch TPHCM này là một trong những yếu tố giúp Thành đã có những đóng góp quan trọng trong sự phố trở thành trung tâm trung chuyển giữa phát triển của du lịch Việt Nam. Bài viết các tỉnh trong vùng và kết nối vùng với thế phân tích các nguồn lực tạo nên sự phát giới. triển, đánh giá thực trạng và đề xuất các Khí hậu Thành phố có hai mùa rõ rệt. Mùa giải pháp đảm bảo sự phát triển bền vững mưa từ tháng 5 đến tháng 11. Mùa khô từ của du lịch TPHCM. tháng 12 đến tháng 4 năm sau. Thành phố thuộc vùng không có gió bão. Nhiệt độ TPHCM có những lợi thế về vị trí địa lý, khí trung bình năm 27,55ºC. Đây là khí hậu lý hậu, lại là một trung tâm văn hóa, giáo dục, tưởng để khai thác du lịch quanh năm. thương mại, giao thông của cả nước nên Thành phố có hàng trăm sông ngòi, kênh đã trở thành một trong những thành phố đi rạch; có rừng ngập mặn Cần Giờ với 15km đầu trong du lịch Việt Nam. Trong giai bờ biển và 69 cù lao lớn nhỏ chứa đựng đoạn 2006-2011, Thành phố đã đón các hệ sinh thái mang tính đa dạng sinh khoảng 60% lượng khách quốc tế đến Việt học cao; có vườn cò Thủ Đức mà lúc cao Nam. Doanh thu du lịch của Thành phố điểm lên tới 2.000 con, v.v. Tuy nhiên, có chiếm 43% doanh thu du lịch cả nước và lẽ do đầu tư phát triển và quảng bá chưa đóng góp 11% vào GDP của Thành phố tương xứng mà những tài nguyên thiên (Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch, 2011). nhiên này vẫn chưa thực sự thu hút đối với du khách trong và ngoài nước. 1. THỰC TRẠNG CÁC NGUỒN LỰC TẠO NÊN SỰ PHÁT TRIỂN CỦA DU LỊCH Bên cạnh các địa điểm du lịch thiên nhiên, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Thành phố đã kết hợp với các nhà đầu tư 1.1. Tài nguyên du lịch xây dựng những công viên, khu sinh thái TPHCM nằm ở tọa độ địa lý 10º22'13"- như Thảo Cầm Viên, Suối Tiên, Công viên 11º22'17" vĩ độ Bắc và 106º01'25"- Văn hóa Đầm Sen, Khu Du lịch Bình Quới- 107º01'10" kinh độ Đông, phía Bắc giáp Thanh Đa, Khu Du lịch Văn Thánh. Tuy số Tây Ninh, Bình Dương, phía đông giáp lượng công viên và khu sinh thái của Thành phố nhiều nhất nước nhưng do sự cũ kỹ, thiếu đầu tư cải tạo lớn theo xu Nguyễn Lan Hương. Thạc sĩ. Trung tâm Nghiên hướng mới nên các công viên và khu sinh cứu Kinh tế Viện Khoa học Xã hội vùng Nam Bộ. Nghiên cứu sinh Trường Đại học Kinh tế thái tuy vẫn hấp dẫn đối với du khách các Thành phố Hồ Chí Minh. tỉnh nhưng đã trở nên nhàm chán đối với
2. NGUYỄN LAN HƯƠNG – DU LỊCH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 23 người dân Thành phố và cũng không hấp phòng trà ca nhạc, quán bar, vũ trường, dẫn đối với khách du lịch quốc tế. sân khấu; hệ thống các nhà hàng, quán Cùng với Địa đạo Củ Chi, hệ thống 11 bảo ăn đã làm thỏa mãn nhu cầu mua sắm tàng, các công trình kiến trúc tôn giáo như và vui chơi giải trí của khách du lịch đến nhà thờ Đức Bà và chùa Ngọc Hoàng, các Thành phố. kiến trúc công cộng trước thập niên 1970 Để tạo thêm những điểm nhấn văn hóa như Chợ Bến Thành, Ủy ban Nhân dân cho riêng mình, chính quyền Thành phố đã Thành phố, Dinh Độc Lập, và các công tổ chức các chương trình giao lưu văn hóa trình kiến trúc hiện đại như khu đô thị Phú như Ngày hội Du lịch, Lễ hội Trái cây Nam Mỹ Hưng, hầm Thủ Thiêm, tháp Tài chính, Bộ, Liên hoan Món ngon các nước; v.v. đang là những điểm đến yêu thích của Chương trình “Thành phố Hồ Chí Minh - du khách trong và ngoài nước. 100 điều thú vị”, Đường hoa Nguyễn Huệ. Biểu đồ 1 cho thấy trong 8 thành phố thì Điều đáng tiếc đối với du lịch Thành phố là lượng khách trả lời “một trong những lý do mặc dầu có 52/54 dân tộc của Việt Nam khiến khách nước ngoài đến du lịch đang cư trú tại đây, nhưng du lịch Thành TPHCM vì phong cảnh đẹp” chỉ chiếm phố vẫn chưa đầu tư, khai thác hiệu quả 32,9%, cao hơn Đà Nẵng và thấp hơn 6 sự phong phú và đa đạng của các lễ hội, tỉnh thành được nghiên cứu. Như vậy, cũng như các công trình kiến trúc, phong cảnh quan không phải là thế mạnh của du tục tập quán, văn hóa ẩm thực của các lịch Thành phố. dân tộc. Bên cạnh việc thăm viếng cảnh quan thiên 1.2. Nhân lực du lịch nhiên và các công trình văn hóa thì sự hiện Theo thống kê của Sở Văn hóa, Thể thao hữu của các trung tâm mua sắm cao cấp và Du lịch TPHCM, năm 2009, số cán bộ, như Vincom, Diamon Plaza, Parkson Plaza; nhân viên có trình độ đại học của du lịch hệ thống siêu thị như Coopmart, Big C; hệ Thành phố là 7.425 người, chiếm 21,63% thống chợ bình dân ở khắp các quận lao động trong ngành du lịch của Thành huyện; hệ thống các cửa hàng thời trang, phố. Trong đó chỉ có khoảng 825 người đồ lưu niệm trải khắp các cung đường; các được đào tạo chuyên ngành du lịch. Biểu đồ 1. Tỷ lệ khách quốc tế đánh giá ấn tượng tốt về phong cảnh đẹp tại địa phương 75.90% 80.00% 70.00% 59.40% 57.90% 60.00% 50.60% 46.50% 48.10% 50.00% 40.00% 32% 32.90% 30.00% 20.00% 10.00% 0.00% TP.Hà Nội Hải Phòng Quảng Huế Đà Nẵng Quảng Khánh TP.HCM Ninh Nam Hòa Nguồn: Tổng cục Thống kê, 2010.
3. 24 NGUYỄN LAN HƯƠNG – DU LỊCH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Đến cuối năm 2010, trong khi Hà Nội có chất lượng và khả năng phục vụ của các 1.534 hướng dẫn viên được cấp thẻ thì doanh nghiệp lữ hành Thành phố. Thành phố có 1.650 người được cấp thẻ Để phục vụ được lượng khách du lịch đông hướng dẫn viên quốc tế. Tuy nhiên, theo đảo, các doanh nghiệp Thành phố đã đầu điều tra mới đây của Sở Văn hóa, Thể tư rất nhiều vào cơ sở lưu trú (Xem Bảng 1). thao và Du lịch TPHCM thì hơn 70% các Số liệu thống kê cho thấy số cơ sở lưu trú doanh nghiệp trong ngành du lịch của và số buồng lưu trú của TPHCM luôn dẫn Thành phố thiếu hụt lao động chất lượng đầu cả nước và lớn hơn 45% so với Hà nội cao. 30% doanh nghiệp cho rằng ngoại (Hà Nội là thành phố có năng lực lưu trú ngữ kém là nguyên nhân làm giảm sút tính đứng nhì cả nước). cạnh tranh của ngành du lịch Thành phố. Để thỏa mãn nhu cầu lưu trú của mọi loại 1.3. Cơ sở hạ tầng du lịch khách, các doanh nghiệp Thành phố đã Năm 2001, toàn Thành phố có 187 doanh xây dựng hệ thống khách sạn từ 1 đến 5 nghiệp lữ hành đăng ký hoạt động thì đến sao nhiều nhất nước (Xem Bảng 2). năm 2010 đã tăng thêm thành 655 doanh Mặc dù tổng số lượng khách đến TPHCM nghiệp. Trong đó lữ hành quốc tế là 337 đứng sau Hà Nội nhưng khả năng cung doanh nghiệp (chiếm 42,1% so với cả cấp phòng tất cả các hạng đều lớn hơn Hà nước) và lữ hành nội địa là 318 doanh Nội từ 0,7 đến 10 lần. Trong danh sách nghiệp (chiếm 38%) (Nguyễn Cao Trí, khách sạn 4 và 5 sao đoạt giải thưởng du 2011). Trong 20 doanh nghiệp lữ hành lịch Việt Nam thì đã có trên 50% đóng tại hàng đầu Việt Nam năm 2011 thì đã có TPHCM. Số liệu trên đã thể hiện sự đi đầu đến 7 doanh nghiệp lữ hành quốc tế và 5 về chất lượng cũng như số lượng trong cơ doanh nghiệp lữ hành nội địa đóng tại sở vật chất du lịch của Thành phố. Thành phố. Các khách sạn lớn như Renaissance Việc Thành phố dẫn đầu cả nước về số Riverside, Ommi, Legend, Sofitel Plaza, lượng doanh nghiệp lữ hành quốc tế, đứng Saigon Prince, New World, Sheraton, Hyatt đầu về số doanh nghiệp được vinh danh Park đều có hệ thống đặt phòng toàn hàng năm cộng với số lượng khách quốc cầu, trang thiết bị hiện đại, dịch vụ phong tế đến Thành phố hàng năm lên tới trên phú, đa dạng, có khả năng tổ chức những 60% lượng khách đến Việt Nam đã nói lên hội nghị, hội thảo lớn. Tuy nhiên, hầu hết Bảng 1. Cơ sở lưu trú – Buồng lưu trú của Việt Nam và TPHCM giai đoạn 2005-2008 Cơ sở lưu trú Buồng lưu trú của cả nước Năm Cả nước TPHCM Hà Nội Cả nước TPHCM Hà Nội 2005 7.603 641 352 150.105 18.323 10.281 2006 8.516 641 352 150.105 18.323 10.281 2007 9.633 980 643 189.436 25.000 13.392 2008 10.638 1.350 779 205.979 32.500 17.360 Nguồn: Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch, 2012.
4. NGUYỄN LAN HƯƠNG – DU LỊCH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 25 Bảng 2. Khách sạn của TPHCM và cả nước năm 2008 Số khách sạn Số buồng khách sạn Hạng khách sạn Cả nước TPHCM Hà Nội Cả nước TPHCM Hà Nội Khách sạn 5 sao 31 13 9 8.196 3.972 2.829 Khách sạn 4 sao 90 8 6 10.950 1.260 113 Khách sạn 3 sao 175 32 21 12.524 2.466 1.782 Số khách sạn từ 3 đến 5 sao 296 53 36 31.670 7.698 4.724 Số khách sạn 1 đến 2 sao và 10.104 935 176 175.344 17.353 4.128 chưa xếp hạng Tổng số 10.400 988 212 207.014 25.051 8.852 Nguồn: Viện Nghiên cứu phát triển du lịch, 2012; Tổng cục Du lịch, 2011. các khách sạn này đều có vốn của các tập sân bay quốc tế trong khu vực thì sân bay đoàn nổi tiếng của thế giới như Accor của Tân Sơn Nhất vẫn còn nhiều yếu kém. Hệ Pháp, Metric của Singapore, Norfolk của thống cơ sở vật chất của sân bay tuy đã Australia, v.v. được từng bước hiện đại hóa nhưng chưa Đối với khách sạn từ 3 sao trở xuống, cách đồng bộ và ngày càng xuống cấp; trình độ đây 4 đến 5 năm thì chất lượng chưa đều, và tính kỷ luật của bộ phận không lưu còn một số khách sạn có trang thiết bị lâu đời, yếu nên ảnh hưởng đến sự an toàn của dịch vụ và phong cách phục vụ chưa tốt. các chuyến bay; sự lộn xộn trong công tác Tuy nhiên, vài năm trở lại đây khách sạn 3 sắp xếp đưa đón khách đã làm cho Sân sao của Thành phố đã có nhiều chuyển bay Tân Sơn Nhất chưa tạo được ấn biến. tượng tốt trong lòng du khách. Bên cạnh hệ thống khách sạn được xếp Giao thông đường sắt. Thành phố có hệ loại thì hệ thống khách sạn chưa xếp loại thống đường sắt kết nối giao thông từ Nam hoạt động nhiều khởi sắc. Chất lượng ra Bắc. Trong Thành phố có hai nhà ga phong phú, giá cả đa dạng. Tuy nhiên hệ chính là Sóng Thần, Sài Gòn và một số thống đặt phòng qua mạng chưa thật sự nhà ga nhỏ như Thủ Đức, Bình Triệu. Tiện phát triển. lợi là vậy, thế nhưng do hệ thống đường 1.4. Giao thông vận tải sắt cũ kỹ, không được nâng cấp (không Nhờ điều kiện tự nhiên thuận lợi và hệ gian sử dụng chật hẹp, trang thiết bị cũ kỹ, thống sân bay, đường sắt, đường thủy, điều kiện vệ sinh hạn chế), thời gian di đường bộ phát triển nên Thành phố trở chuyển lâu, giá thành cao v.v. đã làm cho thành đầu mối giao thông của cả miền Nam phương tiện đường sắt không thể thu hút và là một trong hai thành phố có lượng khách du lịch. Hiện tại, giao thông đường khách quốc tế trung chuyển lớn nhất nước. sắt TPHCM chỉ chuyên chở khoảng 0,6% Giao thông đường không. Thành phố có khối lượng hành khách. sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất là phi Giao thông đường bộ. Thành phố có 6 bến trường lớn nhất Việt Nam về cả diện tích xe khách liên tỉnh được phân bố ở các cửa và công suất nhà ga. Tuy nhiên, so với các ngõ ra vào. Hiện nay, doanh thu vận
5. 26 NGUYỄN LAN HƯƠNG – DU LỊCH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH chuyển hành khách bằng đường bộ đang loại hình doanh nghiệp của Thành phố đã chiếm 99% lượng khách vận chuyển của cho thấy thực tế đáng mừng là kinh tế các phương tiện. Tuy nhiên, cũng như Thành phố không bị lệ thuộc bởi các nhà nhiều tỉnh thành trong cả nước, sự xuống đầu tư nước ngoài và cũng không phụ cấp của các bến xe, tình trạng sang khách, thuộc nhiều vào ngân sách quốc gia. Tuy đón khách bừa bãi đang là vấn đề lớn của nhiên, đối với ngành du lịch thì dường như ngành giao thông vận tải. các nhà đầu tư nội địa cũng không thể hiện Hệ thống đường bộ của Thành phố có được rõ sức mạnh về vốn của mình. Hầu nhiều cải tiến trong những năm gần đây. hết các khách sạn 4 và 5 sao của Thành Vỉa hè, hệ thống tín hiệu, bảng báo, camera phố đều thuộc các tập đoàn lớn của nước và các chương trình điều tiết giao thông ngoài. Điều này tuy nói lên được sức hấp đang ngày càng phát huy tác dụng trong dẫn của du lịch Thành phố nhưng cũng thể điều hành giao thông. Tuy nhiên với mật độ hiện khả năng hạn chế của các doanh dân số đông, sự tăng trưởng dân số nhanh, nghiệp nội địa. Các khách sạn 3 sao thì đa công tác qui hoạch yếu thì dường như hệ số có sự tham gia cổ phần của Nhà nước. thống đường bộ đang phải chịu quá tải. Các doanh nghiệp ngoài nhà nước mới chỉ Hiện tượng tắc nghẽn giao thông hàng giờ giữ vai chủ đạo trong hệ thống nhà nghỉ và tại khu vực nội thành và các tuyến đường khách sạn từ 3 sao trở xuống. quốc lộ chính đang là vấn đề bức xúc Như vậy, phân tích nguồn lực phát triển du không chỉ cho ngành du lịch mà cả người lịch TPHCM đã cho thấy Thành phố đang dân Thành phố. Để giải quyết vấn đề giao có rất nhiều lợi thế để phát triển du lịch. thông đô thị, Thành phố đang đầu tư cho Tuy nhiên, hầu như các lợi thế này đều hệ thống giao thông công cộng như mạng chứa đựng tính thiếu ổn định và chưa đáp lưới xe buýt, dự án tàu điện ngầm. ứng yêu cầu phát triển bền vững của du 1.5. Vốn lịch trong tương lai. Theo Niên giám thống kê Việt Nam và 2. KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG DU LỊCH CỦA TPHCM, trong khi tổng vốn đầu tư của cả THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH nước năm 2010 là 830.278 tỷ đồng thì vốn 2.1. Lượt khách đến TPHCM đầu tư xây dựng cơ bản của Thành phố Với những lợi thế đặc thù, Thành phố hiện gần 142.101 tỷ đồng, bằng 17,1% cả nước. đang thu hút lượng khách quốc tế nhiều nhất Trong khi cả nước có tỷ lệ huy động vốn nước (Xem Bảng 3). nội địa của các tổ chức, doanh nghiệp Mặc dù số lượng khách vẫn gia tăng hằng ngoài nhà nước là 35,2% thì Thành phố lại năm và tỷ trọng khách quốc tế đến Thành có tỷ lệ huy động đến 43,4%. Đối với vốn phố luôn lớn hơn 57% của cả nước, nhưng đầu tư nước ngoài thì tỷ lệ huy động cũng sự tăng trưởng lượt khách của Thành phố xấp xỉ so với cả nước, hơn 18%. chậm hơn so với cả nước. Trong giai đoạn Như vậy, lượng vốn thu hút đầu tư nhiều 2005-2011, du khách quốc tế của cả nước nhất nước đã cho thấy thế mạnh về vốn tăng trưởng 10,54% trong khi Thành phố của Thành phố. Tỷ lệ vốn đầu tư của các chỉ tăng trưởng 10,09%. Nếu như năm
6. NGUYỄN LAN HƯƠNG – DU LỊCH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 27 2009 lượt du khách đến TPHCM chiếm lượt khách của Hà Nội và tốc độ tăng 70% cả nước thì đến năm 2011 chỉ chiếm trưởng của Hà Nội thì khả năng thu hút 58,2% cả nước. Sự sút giảm này báo hiệu khách nội địa của Thành phố có phần yếu sự vươn lên vượt bậc của một số tỉnh hơn. Tuy nhiên, cũng phải lưu ý rằng với thành trong phát triển du lịch nhưng cũng vai trò là Thủ đô, là trung tâm chính trị của là dấu hiệu cảnh báo về sự mất dần lợi thế một nước, Hà Nội sẽ có nhiều lợi thế hơn của Thành phố nếu không tạo ra được “vật Thành phố trong việc thu hút khách du lịch hấp dẫn du lịch” đặc thù (Xem Bảng 4). hội họp. Khách nội địa đến TPHCM chiếm 22,68% Lượng cầu đa dạng, phong phú, cùng với của cả nước và mức tăng trưởng bình lượng khách có thu nhập cao chiếm tỷ quân là 17,52% đã cho thấy sức hấp dẫn trọng lớn đã góp phần thúc ép các doanh của TPHCM. Tuy nhiên nếu so sánh với nghiệp du lịch Thành phố nâng cao chất Bảng 3. Lượt khách quốc tế đến Việt Nam và TPHCM giai đoạn 2005-2011 Tỷ lệ tăng Tỷ lệ khách đến Lượt khách đến Tỷ lệ tăng trưởng Lượt khách trưởng khách TPHCM so với khách Năm Việt Nam khách đến Việt Nam đến TPHCM đến TPHCM đến Việt Nam (triệu lượt) (%) (triệu lượt) (%) (%) 2005 3,48 2,00 57,51 2006 3,58 3,05 2,35 17,50 65,58 2007 4,23 18,03 2,70 14,89 63,84 2008 4,24 0,15 2,80 3,70 66,10 2009 3,77 -10,94 2,66 -5,00 70,51 2010 5,05 33,86 3,10 16,54 61,39 2011 6,01 19,09 3,50 12,90 58,20 Tăng trưởng bình quân (%) 10,54 10,09 Nguồn: Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch (2012) và tính toán của tác giả. Bảng 4. Lượt khách nội địa của Việt Nam và TPHCM giai đoạn 2005-2009 Lượt khách Tỷ lệ tăng Lượt khách Tỷ lệ tăng Lượt khách Tỷ lệ tăng Tỷ lệ lượt khách Năm đến Việt Nam trưởng đến Hà Nội trưởng đến TPHCM trưởng của TPHCM so (triệu lượt) (%) (triệu lượt) (%) (triệu lượt) (%) với cả nước (%) 2005 16,0 4,23 3,00 18,75 2006 17,5 9,38 4,90 15,83 3,80 26,67 21,71 2007 19,2 9,71 5,40 10,20 4,55 19,74 23,70 2008 20,5 6,77 7,67 42,03 5,40 18,68 26,34 2009 25,0 21,95 9,20 19,95 5,67 5,00 22,68 Tăng trưởng bình quân 11,95 22,07 17,52 (%) Nguồn: Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch ( 2012) và tính toán của tác giả.
7. 28 NGUYỄN LAN HƯƠNG – DU LỊCH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH lượng để đáp ứng nhu cầu. Chất lượng phố kém hơn Hà Nội hay Thành phố đang dịch vụ của du lịch Thành phố luôn là tấm bỏ quên một nguồn thu lớn từ nhu cầu gương để so sánh với dịch vụ du lịch của đông đảo của du lịch nội địa? các tỉnh thành. Có lẽ đó cũng là lý do mà Theo số liệu của Tổng cục Thống kê năm trong 10 doanh nghiệp lữ hành tốt nhất của 2010, nghiên cứu trên 9.287 lượt khách Việt Nam thì đã có 7 doanh nghiệp thuộc quốc tế tại 13 tỉnh thành có du lịch phát về Thành phố. triển của Việt Nam, chi tiêu để thuê phòng 2.2. Thu nhập du lịch của TPHCM bình quân một ngày ở Thành phố rẻ hơn Hàng năm Thành phố đón trên 60% lượt Hà Nội, trong khi các khoản chi để mua khách quốc tế và 23% lượt khách nội địa sắm, vui chơi, tham quan, ăn uống trong của Việt Nam. Hà Nội chỉ đón gần 32% một ngày lại nhiều hơn Hà Nội. Điều đó chứng tỏ về tổng quan đối với khách quốc lượt khách quốc tế và 32% lượt khách nội tế thì Thành phố vẫn có sự hấp dẫn chi địa. Thế nhưng năm 2009, thu nhập tạo tiêu hơn Hà Nội. Như vậy sự thua kém về nên từ du lịch của Thành phố lại đứng sau thu nhập của Thành phố so với Hà Nội rất Hà Nội và tỷ lệ tăng trưởng bình quân của có thể bắt nguồn từ sự thua kém về lượng thu nhập từ du lịch Thành phố cũng thấp khách nội địa mặc dù chi tiêu bình quân hơn Hà Nội và cả nước. Phải chăng khả của khách nội địa chưa cao (Xem Bảng 5, năng kích thích khách tiêu xài của Thành Bảng 6). Bảng 5. Thu nhập du lịch của Việt Nam và TPHCM giai đoạn 2005-2009, tỷ đồng Thu nhập Tỷ lệ tăng Thu nhập Tỷ lệ tăng Thu nhập Tỷ lệ tăng Tỷ lệ thu nhập Năm du lịch của trưởng của du lịch của trưởng của du lịch của trưởng của của TPHCM so Việt Nam Việt Nam (%) Hà Nội Hà Nội (%) TPHCM TPHCM (%) với Việt Nam (%) 2005 30.000 11.248 13.350 44,50 2006 51.000 70,00 13.950 24,02 16.200 21,35 31,76 2007 56.000 9,80 15.000 7,53 24.000 48,15 42,86 2008 64.000 14,29 23.800 58,67 31.000 29,17 48,44 2009 70.000 9,38 31.000 30,25 30.000 -3,23 42,86 Tăng trưởng 25,87 30,12 23,86 bình quân (%) Nguồn: Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch ( 2012) và tính toán của tác giả. Bảng 6. Chi tiêu bình quân một ngày khách du lịch quốc tế xếp theo khoản chi, USD Bình quân Tổng Thuê Ăn uống Đi lại tại Tham Mua Vui Y tế Chi chung số phòng Việt Nam quan hàng chơi khác Hà Nội 155,8 57,1 28,5 27 8 25,7 5 0,3 4,4 Đà Nẵng 110,29 32,16 22,39 28,65 5,11 14,64 1,98 1,02 4,34 Quảng Nam 134,31 30,84 23,79 10,77 12,8 43,2 6,57 3,51 2,82 TPHCM 145,89 47,53 29,98 13,14 9,28 27,24 5,08 1,34 12,29 Nguồn: Tổng cục Thống kê, 2010.
8. NGUYỄN LAN HƯƠNG – DU LỊCH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 29 Bảng thống kê chung đã cho thấy có lẽ do phố phải quan tâm đến các vấn đề như sự phong phú về chủng loại phòng mà chi đầu tư xây dựng mới và đầu tư nâng cấp phí cho thuê phòng ở TPHCM khá cao. Chỉ các tài nguyên du lịch hiện có; xây dựng thấp hơn so với Hà Nội nhưng lại nhỉnh vật hấp dẫn du lịch đặc thù; nâng cao chất hơn so với các tỉnh được nghiên cứu. Chi lượng và số lượng nhân lực du lịch; xây phí đi lại ở Thành phố khá rẻ. Chi phí mua dựng cơ chế thu hút vốn đầu tư hiệu quả hàng tuy cao nhưng lại thấp hơn nhiều so của mọi thành phần kinh tế đặc biệt là kinh với Quảng Nam. Thành phố cần tìm hiểu tế ngoài nhà nước; đầu tư, sắp xếp, nâng thêm hoạt động mua sắm của khách du cấp cơ sở hạ tầng giao thông vận tải; học lịch khi đến Quảng Nam để tìm ra bài học hỏi các mô hình mua sắm hiệu quả.  cho mình. Theo quan điểm của các chuyên gia du lịch, hoạt động mua hàng của khách TÀI LIỆU THAM KHẢO không những đóng góp vào nguồn thu của quốc gia mà còn là công cụ tiếp thị hàng 1. Cục Thống kê Thành phố Hồ Chí Minh. 2012. Niên giám thống kê. hóa, tiếp thị du lịch rất mạnh mẽ. www.pso.hochiminhcity.gov.vn. Như vậy, các phân tích trên đã cho thấy du 2. Nguyễn Cao Trí. 2011. Nâng cao năng lực lịch TPHCM đang giữ vai trò then chốt cạnh tranh của các doanh nghiệp du lịch trong sự phát triển của du lịch Việt Nam. TPHCM đến năm 2020. Trường Đại học Kinh tế. Tuy nhiên kết quả trên cũng cho thấy 3. Tổng cục Thống kê. 2010. Kết quả điều tra Thành phố đang mất dần lợi thế và dường chi tiêu của khách du lịch năm 2009. như đã bỏ quên nguồn thu lớn từ lượng www.gso.gov.vn. khách nội địa, Thành phố cần xây dựng 4. Tổng cục Thống kê. 2012. Niên giám những sản phẩm du lịch đặc thù và tìm thống kê. www.gso.gov.vn. hiểu thêm về hoạt động mua sắm của 5. Tổng cục Du lịch. 2011. Chiến lược phát khách du lịch tại các tỉnh thành. triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm KẾT LUẬN nhìn đến năm 2030. www.itdr.org.vn. Được hỗ trợ bởi những lợi thế về điều kiện 6. Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch. 2012. tự nhiên, về nguồn nhân lực, về vốn và kết cấu hạ tầng, du lịch TPHCM đã và đang 7. World Economic Forum. 2011. The Travel giữ vai trò then chốt trong sự phát triển của & Tourism Competitiveness Report 2011. du lịch Việt Nam. Tuy nhiên để du lịch www.weforum.org. Thành phố phát triển bền vững thì Thành 8. www.hochiminhcity.gov.vn/.