Khóa luận Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng

68 trang hapham 3770

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Khóa luận Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

khoa_luan_thuc_trang_khai_thac_tai_nguyen_du_lich_nhan_van_t.pdf

Nội dung text: Khóa luận Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng

Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng LỜI CẢM ƠN! Trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại khoa Văn Hoá Du Lịch trường Đại Học Dân Lập Hải Phòng, em xin chân thành cảm ơn quý thầy cô đã truyền đạt kiến thức và kinh nghiệm quý báu giúp cho em có hành trang cơ bản, cho em tự tin hơn để bước vào đời. Trong suốt thời gian làm đề tài “Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng”, em đã được sự chỉ bảo, hướng dẫn tận tình của cô giáo Thạc sĩ: Phạm Thị Khánh Ngọc. Em xin chân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với sự giúp đỡ quý báu của cô! Em xin gửi lời cám ơn sâu sắc đến: Cán bộ thư viện thành phố Hải Phòng, cán bộ thư viện trường Đại Học Dân Lập Hải Phòng, Sở Văn Hoá Thể Thao & Du Lịch Hải Phòng đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ em để em hoàn thành bài khoá luận này! Do hiểu biết thực tế và thời gian có hạn nên đề tài không tránh khỏi những thiếu sót, khiếm khuyết, em rất mong nhận được sự góp ý và bổ sung của quý thầy cô, các nhà nghiên cứu và những người quan tâm đến đề tài. Em xin chân thành cảm ơn! Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 1 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Ngµy nay trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi, du lÞch ®· trë thµnh mét nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu trong ®êi sèng v¨n ho¸ - x· héi. Du lÞch kh«ng chØ ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ mµ gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng tinh thÇn cña con ng•êi, t¹o ra sù giao l•u h÷u nghÞ gi÷a c¸c quèc gia thu hót ®Çu t• t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng•êi lao ®éng. Trong xu h•íng më cöa cña nÒn kinh tÕ ®Êt n•íc vµ héi nhËp quèc tÕ, nhu cÇu cña con ng•êi kh«ng chØ dõng l¹i ë sù giao l•u héi nhËp vÒ kinh tÕ mµ cßn cã sù tiÕp xóc, t×m hiÓu vÒ v¨n ho¸, con ng•êi vµ phong tôc tËp qu¸n gi÷a c¸c quèc gia, ®©y chÝnh lµ tiÒn ®Ò cho du lich nh©n v¨n ph¸t triÓn. Tõ l©u du lÞch nh©n v¨n ®· trë thµnh lo¹i h×nh du lÞch hÊp dÉn ë nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi. Du lÞch nh©n v¨n cã søc l«i cuèn vµ hÊp dÉn ®Æc biÖt dèi víi kh¸ch quèc tÕ . H¶i Phßng lµ thµnh phè c¶ng biÓn cã vÞ trÝ thuËn lîi, lµ mét cùc trong tam gi¸c ®éng lùc t¨ng tr•ëng kinh tÕ Hµ Néi - H¶i Phßng - Qu¶ng Ninh vµ lµ mét trong m•êi trung t©m du lÞch quan träng cña ®Êt n•íc. H¶i Phßng cã ®Çy ®ñ gåm tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn vµ nh©n v¨n phong phó ®a d¹ng. Trong nh÷ng n¨m qua, cïng víi ®µ ph¸t triÓn du lÞch chung cña c¶ n•íc, Du lÞch H¶i Phßng cã b•- íc t¨ng tr•ëng kh¸: L•îng kh¸ch du lÞch kh«ng ngõng t¨ng cao, tõ n¨m 2001 ®Õn nay, t¨ng trªn d•íi 15%/n¨m, doanh thu du lÞch t¨ng b×nh qu©n 18%/n¨m, năng lực lưu trú của Du lịch Hải Phòng đạt 6.592 phòng, trong đó có 3.842 phòng đạt tiêu chuẩn quốc tế từ 1 - 4 sao, công suất sử dụng phòng bình quân đạt trên 50%/năm. Điều đó đã thể hiện rất rõ sự phát triển vượt bậc của ngành du lịch Hải Phòng. Trong kết quả to lớn thu được của ngành du lịch Hải Phòng có sự đóng góp đáng kể của tµi nguyªn du lịch nhân văn. Tuy nhiên, trong những năm qua Hải Phòng mới chỉ chú trọng phát triển tµi nguyªn du lịch tự nhiên, du lịch biển mà chưa chú trọng phát triển tµi nguyªn du lịch nhân văn. Trong khi đó, tiềm năng để phát triển loại hình du lịch nhân văn ở Hải Phòng là rất lớn. Hải Phòng là thành phố có truyền thống lịch sử văn hoá lâu đời với di chỉ Cái Bèo (Cát Bà) được tìm thấy có tuổi cách đây kho¶ng 6000-7000 năm. Mật Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 2 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng độ các di tích dày đặc có 542 di tích các loại, trong đó có 96 di tích cấp quốc gia và trên 100 di tích được xếp hạng cấp thành phố, chủ yếu là đình, ®Òn, chùa, miếu mạo, nhà thờ, các công trình kiến trúc điều này tạo cho thành phố một nguồn tài nguyên du lịch nhân văn phong phú, hấp dẫn. Tuy nhiên việc khai thác tài nguyên du lịch nhân văn của thành phố cần có những định hướng và giải pháp cụ thể. Hiện nay, khai thác tài nguyên du lịch nhân văn trong các chương trình du lịch không chỉ góp phần vào việc phát triển bền vững, mà còn tạo ra tính hấp dẫn, kéo dài ngày lưu trú bình quân của khách du lịch đến Hải Phòng, tạo thêm nguồn thu nhập, nâng cao hiệu quả của hoạt động du lịch . Với mong muốn góp một phần nhỏ bé của mình trong việc khai th¸c cã hiÖu qu¶ tµi nguyªn du lÞch nhân văn cho sù nghiÖp ph¸t triÓn nªn em đã chọn đề tài “Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng”. Mục đích ®Ò tµi. Mong muốn của du khách khi thực hiện chuyến du lịch không đơn thuần chỉ để ngắm nhìn những danh lam thắng cảnh mà đó còn là nhu cầu hiểu biết về những gi¸ trÞ nh©n v¨n, di tích cổ, nghe những câu chuyện huyền thoại về đất nước con người thông qua những di tích lịch sử, phong tục tập quán, lÔ héi, đòi hỏi những người làm công tác du lịch phải đưa ra được những sản phẩm du lịch đặc thù mang đậm đà bản sắc văn hóa để thu hút hơn khách du lịch. Môc ®Ých cña ®Ò tµi lµ b•íc ®Çu t×m hiÓu nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng khai th¸c tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng hiÖn nay đối với hoạt động du lịch, từ đó ®Ò xuÊt một số giải pháp cơ bản nhằm khai th¸c cã bÒn v÷ng c¸c gi¸ trÞ tài nguyên du lịch nhân văn cña Hải Phòng. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu. Tài nguyên nhân văn là một trong những điều kiện quan trọng để phát triển du lịch. Tài nguyên nhân văn có ưu thế nổi trội trong quá trình cạnh tranh quốc tế, trong ho¹t ®éng du lÞch của ngành du lịch Việt Nam nãi chung du lÞch H¶i Phßng nãi riªng hiện nay. Vì vậy, việc nghiên cứu nguồn tài nguyên nhân văn để khai thác và sử dụng một cách hợp lý, phục vụ mục đích phát triển du lịch bền vững đang là vấn đề cấp thiết hiện nay. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 3 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng §èi t•îng nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ nguồn tài nguyên nhân văn cã gi¸ trÞ v¨n ho¸ nh• c¸c di tÝch lÞch sö, lÔ héi, lµng nghÒ, c¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt truyÒn thèng cã thÓ khai th¸c vµ ph¸t triÓn du lÞch ë H¶i Phßng. Trong ph¹m vi h¹n hÑp cña khãa luËn tèt nghiÖp nµy, em chØ xin ®•a ra nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh c¬ b¶n nhÊt, nh• mét ý kiÕn tham kh¶o cho c«ng viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c tài nguyên du lịch nhân văn tiểu biểu có khả năng đưa vào khai thác phục vụ hoạt động du lịch trong phạm vi thành phố Hải Phßng. Phƣơng pháp nghiên cứu. Phương pháp thu thập và sử lý tài liệu. Phương pháp nghiên cứu lịch sử. Phương pháp điền dã. Phương pháp phân tích, tổng hợp. Bố cục khóa luận: Ngoài phần mở, kết luận, phụ lục và tài liệu tham khảo, nội dung khóa luận gồm 3 chƣơng: Chương1: Lý luận chung về du lịch, tài nguyên du lịch. Chương 2: Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng. Chương 3: Phương hướng và một số giải pháp khai thác hiệu quả tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 4 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng CHƢƠNG 1: vai trß cña tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n ®èi víi ho¹t ®éng du lÞch. 1.1. Du lịch và tài nguyên du lịch. 1.1.1. Du lịch. Du lịch đã trở thành một hiện tượng kinh tế xã hội phổ biến không chỉ ở các nước phát triển mà còn ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Ngày nay thuật ngữ “du lịch” đã trở nên rất thông dụng. Tuy nhiên cho đến nay do hoàn cảnh thời gian, khu vực khác nhau nên khái niệm du lịch cũng khác nhau. Tại hội nghị LHQ về du lịch họp tại Roma _ Italia ( 21/8 – 5/9/1963), các chuyên gia đưa ra định nghiã về du lịch: “Du lịch là tổng hợp các mối quan hệ, hiện tượng và các hoạt động kinh tế bắt nguồn từ các cuộc hành trình và lưu trú cuả cá nhân hay tập thể ở bên ngoài nơi ở thường xuyên cuả họ hay ngoài nước họ với mục đích hoà bình. Nơi họ đến lưu trú không phải là nơi làm việc cuả họ”. Theo các chuyªn gia du lịch Trung Quốc thì: “ho¹t động du lịch là tổng hoà hàng loạt quan hệ và hiện tượng lấy sự tồn tại và phát triển kinh tế, xã hội nhất định làm cơ sở, lấy chủ thể du lịch, khách thể du lịch và trung gian du lịch làm điều kiện”. Theo I.I pirôgionic, 1985 thì: “Du lịch là một dạng hoạt động cuả dân cư trong thời gian rỗi liên quan với sự di chuyển và lưu lại tạm thời bên ngoài nơi cư trú thường xuyên nhằm nghØ ngơi, chữa bệnh, phát triển thể chất và tinh thần, nâng cao trình độ nhận thức văn hoá hoặc thể thao kèm theo việc tiêu thụ những giá trị về tự nhiên, kinh tế và văn hoá”. Theo Lô©t Du lịch ViÖt Nam ( cã hiÖu lùc tõ 01/01/2006): “Du lịch là c¸c hoạt động cã liªn quan tíi chuyÕn ®i cña con người ngoài nơi cư trú thường xuyên của mình nhằm ®¸p øng nhu cầu t×m hiÓu, giải trí, nghỉ dưỡng trong một khoảng thời gian nhất định”. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 5 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng 1.1.2. Tài nguyên du lịch. Tài nguyên hiểu theo nghĩa rộng bao gồm tất cả các nguồn nguyên liệu, năng lượng, th«ng tin vµ c¸c yÕu tè kh¸c cã trªn trái ®ất, trong không gian vũ trụ liªn quan mà con người có thể sử dụng phục vụ cho cuộc sống và sự phát triển của mình. Tài nguyên du lịch là một dạng đặc sắc của tài nguyên nói chung. Tài nguyên du lịch bao gåm c¸c yÕu tè liªn quan ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®iÒu kiÖn lÞch sö, kinh tÕ - v¨n ho¸ - x· héi vèn cã trong tù nhiªn hoÆc do con ng•êi t¹o dùng nªn. C¸c yÕu tè nµy lu«n lu«n tån t¹i vµ g¾n liÒn víi m«i tr•êng tù nhiªn vµ m«i tr•êng x· héi ®Æc thï cña mçi ®Þa ph•¬ng mçi quèc gia ®ã. Khi c¸c yÕu tè nµy ®•îc thùc hiÖn, ®•îc khai th¸c vµ sö dông cho môc ®Ých du lÞch th× chóng trë thµnh tµi nguyªn du lÞch . Khái niệm tài nguyên du lịch luôn gắn liền với khái niệm du lịch: “Tài nguyên du lịch là cảnh quan thiên nhiên, yÕu tè tù nhiªn, di tích lịch sử - v¨n ho¸, công trình lao ®éng sáng tạo của con người vµ c¸c giá trị nhân văn kh¸c có thể được sử dụng nhằm ®¸p øng nhu cầu du lịch; là yếu tố cơ bản để hình thành các khu du lịch, điểm du lịch, tuyÕn du lÞch, ®« thÞ du lÞch”- LuËt Du lịch Việt Nam (2006). Như vậy, tài nguyên du lịch được xem như tiền đề để phát triển du lịch. Thực tế cho thấy, tài nguyên du lịch càng phong phú, càng đặc sắc bao nhiêu thì sức hấp dẫn và hiệu quả hoạt động du lịch càng cao bấy nhiêu. Tài nguyên du lÞch được phân loại thành tài nguyên du lÞch thiên nhiên gắn liền với các nhân tố tự nhiên và tài nguyên du lÞch nhân văn gắn liền với các nhân tố con người vµ x· héi. 1.1.2.1. Tài nguyên du lịch tự nhiên. Tµi nguyªn tù nhiªn lµ c¸c ®èi t•îng vµ c¸c hiÖn t•îng trong m«i tr•êng tù nhiªn bao quanh chóng ta. ë mét ®Þa ph•¬ng nµo ®ã tù nhiªn t¸c ®éng ®Õn c¶nh quan. Tµi nguyªn du lÞch cña ViÖt Nam kh¸ phong phó vµ ®a d¹ng. Ba phÇn t• l·nh thæ ®Êt n•íc lµ ®åi nói víi nhiÒu c¶nh quan ngo¹n môc, những cánh rừng Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 6 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng nhiệt đới với nhiÒu loài sinh vËt ®Æc s¾c, trên 3.000km bờ biển và những hệ thống sông hồ tạo nên các bức tranh thủy mặc sinh Tất cả cã sức hấp dẫn mạnh mẽ kh«ng chỉ với con người Việt Nam mà cßn với người nước ngoài. Tài nguyên du lịch tự nhiên là tổng thể tự nhiên các thành phần của nó có thể góp phần khôi phục và phát triển thể lực, trí tuệ con người, khả năng lao động và sức khoẻ của họ và được lôi cuốn vào phục vụ cho nhu cầu cũng như sản xuất dịch vụ du lịch. Theo luËt du lÞch ViÖt Nam(2006 ) ®Þnh nghÜa tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn nh• sau: “Tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn gåm c¸c yÕu tè ®Þa h×nh, ®Þa chÊt, ®Þa m¹o, khÝ hËu, thuû v¨n, hÖ sinh th¸i, c¶nh quan thiªn nhiªn cã thÓ ®•îc sö dông phôc vô môc ®Ých du lÞch”. Trong chuyến du lịch, người ta thường tìm đến những nơi có phong cảnh đẹp. Phong cảnh theo một nghĩa nào đó được hiểu là một khái niệm tổng hợp liên quan đến tài nguyên du lịch. Các thành phần của tự nhiên với tư cách là tµi nguyªn du lÞch có tác động mạnh nhất đến hoạt động du lịch là: địa hình, nguồn nước và động thực vật. Các loại tài nguyên du lịch tự nhiên. *Địa hình: Viªt Nam cã 3/4 diÖn tÝch ®Êt liÒn lµ ®åi nói nh•ng chñ yÕu lµ ®åi nói thÊp. §é cao ®Þa h×nh d•íi 1000m chiÕm 85% so víi mùc n•íc biÓn. Nói ®é cao trªn 2000m chiÕm 1%. C¸c d·y nói cã h•íng chÝnh lµ T©y B¾c - §«ng Nam vµ h•íng vßng cung, thÊp dÇn tõ T©y B¾c xuèng §«ng Nam.ë vïng T©y B¾c tËp chung mét sè ®Ønh nói cao nh• Phan Xi Ph¨ng cao3.143m, T©y C«n LÜnh cao 2.431m, KiÒu Liªu Ti cao 2.403m, PuTa Ka cao 2.274m §Þa h×nh ViÖt Nam phong phó thÝch hîp cho viÖc ph¸t triªn du lÞch. Mét sè ®iÓm du lÞch cã tµi nguyªn ®Þa h×nh tiªu biÓu ë ViÖt Nam bao gåm: C¸c cao nguyªn nh•: cao nguyªn ®¸ §ång V¨n, cao nguyên Bắc Hà, cao nguyên Tà Phình, cao nguyên Mộc Châu, cao nguyên Nà Sản, cao nguyên Sín Chải, cao nguyên Kon Tum, cao nguyên Măng Đen (Kon Plông), cao nguyên Kon Hà Nừng, cao nguyên Plâyku, cao nguyên M'Drăk, cao nguyên Đắk Lắk Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 7 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng ,cao nguyên Mơ Nông, cao nguyên Lâm Viên, cao nguyên Di Linh thÝch hîp cho c¸c lo¹i h×nh du lÞch nghØ d•ìng, tham quan, kh¸m ph¸ ®· h×nh thµnh c¸c khu du lÞch næi tiÕng nh•: Sa Pa, Tam §¶o, Ba V×, §µ L¹t C¸c khu vùc ®Þa h×nh hang ®éng næi tiÕng thÕ giíi vµ ®· ®•îc c«ng nhËn lµ di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi nh• vÞnh H¹ Long, Phong Nha - KÎ Bµng C¸c b·i biÓn ph©n bè tr¶i ®Òu tõ B¾c vµo Nam nh• : Trµ Cæ, B·i Ch¸y, §å S¬n, §ång Ch©u, SÇm S¬n, Cöa Lß, Cöa Héi, Xuân Thành, Thạch Hải, Thiên Cầm, Nhật Lệ, Cảnh Dương, Lăng Cô, Non N•íc, Đại Lãnh, Nha Trang, Cà Ná, Mũi Né, Quy Nh¬n, Vòng Tµu *KhÝ hËu: Việt Nam là nước có khí hậu nhiệt đời gió mùa. Có nhiệt độ trung bình năm từ 22ºC đến 27ºC. Hàng năm, có khoảng 100 ngày mưa với lượng mưa trung bình từ 1.500 đến 2.000mm. Độ ẩm không khí trên dưới 80%. Số giờ nắng khoảng 1.500 - 2.000 giờ, nhiệt bức xạ trung bình năm 100kcal/cm². C¸c khu vùc cã ®iÒu kiÖn khÝ hËu ®iÓn h×nh thÝch hîp ph¸t triÓn ho¹t ®éng du lÞch ë ViÖt Nam gåm cã Sa Pa, Tam §¶o, Bµ Nµ, §µ L¹t *Thuû v¨n: ViÖt Nam cã 2860 con s«ng cã chiÒu dµi tõ 10km trë lªn. Däc theo bê biÓn cø 20km l¹i cã mét cöa s«ng. Khai th¸c thuû v¨n trong ph¸t triÓn du lÞch th•êng bao gåm c¸c s«ng, hå víi phong c¶ch ®Ñp hoÆc c¸c ®iÓm cã nguån suèi n•íc kho¸ng, suèi n•íc nãng phôc vô ho¹t ®éng ch÷a bÖnh nh•: Kim B«i - Hoµ B×nh, Tiªn L·ng - H¶i Phßng, Kªnh Gµ - Ninh B×nh, Bang - Qu¶ng B×nh HÖ thèng c¸c hå thiªn nhiªn vµ nh©n t¹o phong phó nh•: Hå Ba BÓ, Hå Nói Cèc, Hå Th¸c Bµ, Hå Hßa B×nh, Hå KÎ Gç, Hå TrÞ An g¾n víi c¸c giai tho¹i truyÒn thuyÕt tr÷ t×nh vµ gi¸ trÞ lao ®éng s¶n xuÊt cña con ng•êi. *Tµi nguyªn vÒ ®éng - thùc vËt. Lµ yÕu tè tµi nguyªn cã ý nghÜa quan träng vÒ hÖ du lÞch sinh th¸i, du lÞch kÕt hîp tham quan, t×m hiÓu nghiªn cøu khoa häc Việt Nam là một quốc gia có sự đa dạng sinh học, hệ thực vật có khoảng 14.000 loài thực vật bậc cao có mạch, đã xác định được khoảng 7.000 loài thực vật bậc cao, 800 loài rêu, 600 loài nấm, 600 loài rong biển. Trong đó có 1.200 loài thực vật đặc hữu, hơn 2.300 loài thực vật đã được sử dụng làm lương thực Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 8 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng thực phẩm, thuốc chữa bệnh, tinh dầu, vật liệu trong xây dựng. Tỷ lệ số loài thực vật dùng làm dược liệu ở nước ta lên tới 28%. Hệ thực vật nước ta có nhiều loài quý hiếm như gỗ đỏ, gụ mật, Hoàng Liên chân gà, ba kích, hoàng đàn, cẩm lai, pơ mu VÒ hệ động vật: Tính đến nay đã xác định được ở nước ta có 275 loài thú, 1.009 loài và phân loài chim, 349 loài bò sát và lưỡng cư, 527 loài cá nước ngọt, khoảng 2.038 loài cá biển, 12.000 loài côn trùng, 1.600 loài động vật giáp xác, 350 loài động vật da gai, 700 loài giun nhiều tơ, 2.500 loài động vật thân mềm, 350 loài sa nhô được biết Đến tháng 8/2010, cả nước có 30 vườn quốc gia khoảng 10.350,74 km² (trong đó có 620,10 km² là mặt biển), chiếm khoảng 2,93% diện tích lãnh thổ đất liền gồm: Ba Bể, Bái Tử Long, Hoàng Liên, Tam Đảo, Xuân Sơn, Ba Vì, Cát Bà, Xuân Thủy, Cúc Phương, Bến En, Pù Mát, Vũ Quang, Phong Nha - Kẻ Bàng, Bạch Mã, Núi Chúa, Bidoup Núi Bà, Phước Bình, Chư Mom Ray, Chư Yang Sin, Kon Ka Kinh, Yok Đôn, Lò Gò-Xa Mát, C¸t Tiªn, Tràm Chim, Mũi Cà Mau, U Minh Hạ, U Minh Thượng, Phú Quốc, Côn Đảo. Ngoµi ra, n•íc ta cã nhiÒu khu dù tr÷ sinh quyÓn thÕ giíi nh•: Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ, Khu dự trữ sinh quyển Cát Tiên, Khu dự trữ sinh quyển Cát Bà, Khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng, Khu dự trữ sinh quyển ven biển và biển đảo Kiên Giang, Khu dự trữ sinh quyển miền tây Nghệ An, Khu dự trữ sinh quyển Mũi Cà Mau, Khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm Việt Nam có điều kiện tự nhiên, tài nguyên du lịch tự nhiên phong phú, đa dạng, đặc sắc. Các tài nguyên du lịch tự nhiên có mức độ tập chung cao, có sự kết hợp, nhiều loại tài nguyên, tạo phong cảnh đẹp, có sức hấp dẫn du khách, có thể xây dựng, tổ chức phát triển các điểm du lịch, thuËn tiện cho việc phát triển nhiÒu loại hình du lịch ®Æc biÖt nh• du lÞch sinh th¸i, kh¸m ph¸, m¹o hiÓm 1.1.2.2. Tài nguyên du lịch nhân văn. Tài nguyên du lịch nhân văn là các di tích lịch sử, văn hoá và các công trình đương đại thuận lợi cho việc hình thành và phát triển hoạt động du lịch. Tài Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 9 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng nguyên du lịch nhân văn cũng được hiểu là tài nguyên du lịch văn hoá, tuy nhiên không phải sản phẩm văn hoá nào cũng là tài nguyên du lịch nhân văn, chỉ những sản phẩm phục vụ du lịch mới được coi là tài nguyên du lịch nhân văn. Tài nguyên nhân văn chính là những giá trị văn hoá tiêu biểu cho mỗi dân tộc, mỗi quốc gia mçi vïng miÒn. Hoạt động du lịch khai thác tài nguyên du lịch nhân văn giúp cho khách du lịch hiểu được những đặc trưng cơ bản về văn hoá của dân tộc, địa phương nơi mình đến. Nếu như tài nguyên du lịch thiên nhiên hấp dẫn du khách bởi sự hoang sơ, độc đáo và hiếm hoi của nó thì tài nguyên du lịch thu hút khách bởi tính phong phú, đa dạng, độc đáo và tính truyền thống cũng như tính ®Æc thï địa phương của nó. Các đối tượng văn hoá tài nguyên du lịch nhân văn là cơ sở để tạo nên các loại hình du lịch văn hoá phong phú. Tài nguyên du lịch nhân văn là tất cả những gì do xã hội cộng đồng tạo ra có sức hấp dẫn du khách được đưa vào phục vụ phát triển du lịch. Luật du lịch ViÖt Nam (2006) ®ịnh nghĩa tài nguyên du lịch nhân văn như sau“ Tài nguyên du lịch nhân văn gồm truyền thống văn hoá, các yếu tố văn hoá, văn nghệ dân gian, di tích lịch sử, cách mạng, khảo cổ, kiến trúc, các công trình lao động sáng tạo của con người và các di sản văn hoá vật thể, phi vật thể khác có thể được sử dụng phục vụ mục đích du lịch”. *Các loại tài nguyên du lịch nhân văn. Là những sản phẩm văn hoá nên nguồn tài nguyên du lịch nhân văn cũng rất đa dạng, phong phú. Chúng có thể được phân thành những dạng chính sau: • Các di tích lịch sử – văn hoá. Di tích lịch sử tích lịch sử – là tài sản quý giá của mỗi địa phương, mỗi dân tộc, đất nước và cả nhân loại. Nó là bằng chứng trung thành, xác thực, cụ thể về đặc điểm văn hoá mỗi nước. Ở đó chứa đựng tất cả những gì thuộc về truyền thống tốt đẹp, những tinh hoa, trí tuệ, tài năng, giá trị văn hoá nghệ thuật của mỗi quốc gia. Di tích lịch sử – văn hoá có khả năng rất lớn góp phần vào việc phát triển trí tuệ, tài năng của con người; góp phần vào việc phát triển khoa học nhân văn, khoa học lịch sử. Đó chính là bộ mặt quá khứ của mỗi dân tộc, mỗi Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 10 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng quốc gia. Theo Luật du lịch ViÖt Nam “Di tích lịch sử – văn hoá là những công trình xây dựng, địa điểm, đồ vật, tài liệu và các tác phẩm có giá trị lịch sử, khoa học, nghệ thuật, cũng như các giá trị văn hoá khác, hoặc liên quan đến các sự kiện lịch sử, quá trình phát triển văn hoá – xã hội”. Theo các thang giá trị khác nhau, những di tích cũng được phân thành những cấp khác nhau: Các di tích cấp Quốc gia và địa phương, những di tích có giá trị đặc biệt được coi là di tích thế giới. C¸c di s¶n v¨n ho¸ thÕ giíi. Di sản thế giới là di chỉ hay di tích của một quốc gia như rừng, dãy núi, hồ, sa mạc, tòa nhà, quần thể kiến trúc hay thành phố do các nước có tham gia Công ước di sản thế giới đề cử cho Chương trình quốc tế Di sản thế giới, được công nhận và quản lý bởi UNESCO. Tính đến th¸ng 11-2010, Việt Nam có đến 14 di sản được Unesco công nhận là Di sản thế giới: Di sản thiên nhiên (3), Di sản văn hóa (11): Quần thể kiến trúc cố đô Huế ( 11-12-1993); Nhã nhạc cung đình Huế (7-11-2003); Thánh địa Mỹ Sơn (12-1999); Phố cổ Hội An (12-1999); Không gian văn hoá Cồng Chiêng Tây Nguyên (15-11-2005); Quan họ - Bắc Ninh (30-9-2009); Ca Trù ( 1- 10-2009); Mộc bản triều Nguyễn (3-1-2010); Bia đá Văn Miếu - Quốc Tử Giám ( 9-3-2010); Khu Hoàng thành Thăng Long (1-8-2010); Hội Gióng (16-11- 2010). Nhìn chung, các di sản văn hoá thế giới là kết tinh cao nhất của những sáng tạo văn hoá một dân tộc. Bất cứ một quốc gia nào nếu có những di tích được công nhận là di sản văn hoá thế giới thì không những là một tôn vinh lớn cho dân tộc ấy, mà còn là nguồn tài nguyên quý giá, có sức hút khách du lịch, đặc biệt là khách quốc tế. Các di tích lịch sử văn hoá thắng cảnh cấp Quốc gia và địa phƣơng. Nhóm di tích lịch sử văn hoá thắng cảnh cấp quốc gia và địa phương được chia thành các loại sau: các di tích khảo cổ học, các di tích lịch sử, các di tích văn hoá nghệ thuật và các danh lam thắng cảnh. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 11 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng Các di tích khảo cổ học: là những địa điểm ẩn dấu một bộ phận giá trị văn hoá, thuộc về một thời kỳ lịch sử – xã hội loài người chưa có văn tự và thời gian nào đó trong lịch sử cổ đại. Đại đa số các di tích văn hoá khảo cổ nằm trong lòng đất, cũng có trường hợp tồn tại trên mặt đất (các bức chạm khắc trên vách đá). Di tích văn hoá khảo cổ còn được gọi là di chỉ khảo cổ, nó được phân thành di chỉ cư trú và di chỉ mộ táng, ngoài ra còn có cả những công trình kiến trúc cổ, những thành phố cổ, tàu thuyền cổ bị chìm đắm. Trong lịch sử cổ đại, nhiều thành phố cổ bi san phẳng, bị vùi lấp do thiên tai, do địch hoạ, sau này đã được các nhà khảo cổ học phát hiện, nghiên cứu và tái tạo. Ở Việt Nam, phát hiện Thánh địa Cát Tiên ở Đồng Nai, đây là quần thể kiến trúc cổ hoành tráng, một thánh địa Bàlamôn giáo đặc trưng ở khu vực phía Nam của đất nước, mà theo đánh giá của các nhà khảo cổ học Nhật Bản, thì nó có giá trị sánh ngang với Ăngco Vát của Campuchia. Các di tích lịch sử. Là những di tích ghi nhận các sự kiện lịch sử hoặc các điểm lịch sử tiêu biểu của các dân tộc trong quá trình phát triển lịch sử của mình. Lịch sử của mỗi quốc gia là một quá trình lâu dài với nhiều sự kiện được ghi dấu lại. Do vậy chỉ những di tích nào gắn với các sự kiện tiêu biểu mới được coi là những di tích lịch sử. Các di tích lịch sử nƣớc ta bao gồm: Di tích ghi dấu về dân tộc học: Sự ăn ở, sinh hoạt của các tộc người. Di tích ghi dấu sự kiện chính trị quan trọng, tiêu biểu, có ý nghĩa quyết dịnh chiều hướng của một đất nước, một địa phương (bến Bình Than - nơi diễn ra hội nghị Diên Hồng, cây đa Tân Trào, rừng Trần Hưng Đạo, bÕn c¶ng Nhµ Rång ). Di tích ghi dấu những kỷ niệm (di tích về người anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi ở Côn Sơn, tượng Bác Hồ trên đảo Cô Tô ). Di tích ghi dấu chiến c«ng chống quân xâm lược (Bạch Đằng, Đống Đa, Điện Biên Phủ ). Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 12 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng Di tích ghi dấu sự vinh quang trong lao động (công trình thuỷ nông Bắc Hưng Hải, nhà mày thuỷ điện Hoà Bình ). Di tích ghi dấu tội ¸c của đế quốc và phong kiến ( chuồng cọp Côn Đảo, làng Sơn Mỹ, trạm giam Phú Lợi, nhµ tï S¬n La ). Ngoài ra, còn có những di tích ghi dấu lịch sử đấu tranh cách mạng, thường là những di tích gắn liền với cuộc đời và hoạt động của những lãnh tụ cách mạng, hoặc gắn với những sự kiện quan trọng trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc nh•: Thµnh cæ qu¶ng TrÞ, ng· ba §ång Léc, nghÜa trang Tr•êng S¬n, bÕn tµu Kh«ng Sè, BÕn Nghiªng Các di tích văn hoá nghệ thuật: Là dạng đặc biệt của các di tích lịch sử văn hoá, bao gồm các công trình kiến trúc có giá trị hoặc các tác phẩm nghệ thuật khác như Tượng đài, các bích họa Trên thế giới cũng như ở Việt Nam có rất nhiều di tích nghệ thuật nổi tiếng như Tháp Epphen, Khải hoàn môn, Văn miÕu –Quốc tử giảm, Nhà thờ đá phát Diệm, toà thánh Tây Ninh Thực ra rất khó phân biệt loại hình di tích lịch sử với các di tích văn hoá nghệ thuật bởi vì bản thân mỗi di tích văn hoá đều đã mang trong mình những giá trị lịch sử và cũng như vậy mỗi di tích lịch sử đều mang trong mình chất văn hoá. Chính vì vậy khi người ta gọi chung là loại hình di tích lịch sử - văn hoá - nghệ thuật. Các danh lam thắng cảnh. Trên thực tế, loại hình này là sự tập hợp của hai loại di tích: Di tích nhân tạo và di tích thiên tạo. Đây là những nơi có phong cảnh thiên nhiên tuyệt vời có chứa những công trình do con người tạo ra, thông thường là những ngôi chùa ngôi đền hay một công trình văn hoá nào đó. Phần lớn những danh lam thắng cảnh ở Việt Nam đều có thờ Phật. Điểm danh thắng nổi tiếng của Việt Nam ở Hương Sơn có chứa cả một hệ thống chùa. Các điểm khác như Tam Thanh (Lạng Sơn), Yên Tử, Hồ Tây đều tương tự như vậy. •Các lễ hội. Trong các dạng tµi nguyên du lịch nhân văn, lễ hội truyền thống là tài nguyên có giá trị rất lớn. Lễ hội là một hình thức sinh hoạt văn hoá đặc sắc phán Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 13 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng ánh đời sống tâm linh của mỗi dân tộc. Là một hình thức sinh hoạt tập thể của nhân dân sau những ngày lao động vất vả hoặc là một dịp để mọi người hướng về một sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước, hoặc liên quan đến những sinh hoạt tín ngưỡng của nhân dân, hoặc chỉ đơn thuần là những hoạt động có tính chất vui chơi giải trí. Nhìn chung, các lễ hội nổi tiếng có tính hấp dẫn rất lớn đối với du khách. Lễ hội gồm 2 phần: phần lễ vµ phÇn hội. Phần lễ (hay còn gọi là phần nghi lễ). Các lễ hội dù lớn hay nhỏ đều có phần nghi lễ với nghi thức nghiêm túc, trọng thể mở đầu ngày hội theo thời gian và không gian. Tuỳ theo tính chất của lễ hội mà nội dung của phần lễ sẽ mang ý nghĩa riêng. Phần lễ mở đầu ngày hội bao giờ cũng mang tính tưởng niệm lịch sử, hướng về một sự kiện lịch sử trọng đại, một vị anh hùng dân tộc có ảnh hưởng đến sự phát triển của xã hội. Nghi thức tế lễ nhằm tỏ lòng tôn kính với các bậc thánh hiền và thần linh, cầu mong được thiên thời, địa lợi, nhân hoà. Nghi lễ tạo thành nền móng vững chắc, tạo một yếu tố văn hoá thiêng liêng, một giá trị thẩm mỹ đối với toàn thể cộng đồng người đi hội trước khi chuyển sang phần xem hội. Phần hội. Là phần có tổ chức những trò chơi, thi đấu, biểu diễn mang bản sắc văn hoá dân gian. Mặc dù cũng hàm chứa những yếu tố văn hoá truyền thống, nhưng phạm vi nội dung của nó thường không khuôn cứng mà hết sức linh hoạt, luôn luôn được bổ sung bởi những yếu tố văn hoá mới. Tuy nhiên những nơi nào bảo tồn và phát triển được những nét truyền thống trong phần hội với những trò chơi mang tính dân gian thì lễ hội nơi đó có giá trị cao và có sức hấp dẫn du khách. Thông thường phần hội gắn với tình yêu, giao duyên nam nữ (hội Lim ). Cũng có những lễ hội ở đó cả phần lễ và phần hội hoà quyện vào nhau, trong đó trọng tâm là phần hội, nhưng bản thân phần hội mang tính tâm linh của phần lễ (hội chọi trâu ở Đồ Sơn ). Hội làng của người Việt ở đồng bằng sông Hồng là loại lễ hội truyền thống rất tiêu biểu cho xã hội nông thôn Việt Nam. Có quan điểm cho rằng đồng bằng sông Hồng là quê hương của văn hoá lúa nước, Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 14 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng của hội làng. Như vậy để tìm hiểu văn hoá Việt Nam, văn hoá làng xã cũng như văn hoá lúa nước, người ta có thể tìm hiểu qua lễ hội, hoặc trực tiếp tham gia vào lễ hội. Từ đó có thể thấy lễ hội là một dạng tài nguyên du lịch nhân văn độc đáo. Ở nước ta trong một năm có nhiều lễ hội, tập trung chủ yếu vào mùa xuân, ngoài ra còn có hội thu. Các lễ hội thường gắn với sinh hoạt văn hoá dân gian như hát đối đáp của dân tộc Mường; ném cò, múa xoè của người Thái; hát Sli, hát lượn, hát then của người Nùng; lễ đâm trâu, hát trường ca thần thoại của các dân tộc Tây Nguyên Về quy mô, có những lễ hội diễn ra trên một vùng rộng lớn, ngược lại có lễ hội chỉ bó hẹp trong vài (thậm chí một) làng (xã). Có lễ hội kéo dài tới 3 tháng (như lễ hội chùa Hương), nhưng có lễ hội chỉ một vài ba ngày. Một số lễ hội tiêu biểu thu hút đông đảo du khách và người hành hương từ nhiều vùng tới: hội Đền Hùng (Phú Thọ), lễ hội chùa Hương (Hà Tây), hội Đền Bà (Tây Ninh) Khách du lịch thường có nhu cầu tham gia các lễ hội này. Họ thường thấy một sự hoà đồng mãnh liệt, say mê nhập cuộc. Những hội hè như vậy gắn kết vào kết cấu của đời sống khu vực hay quốc gia và chính tại đây tình cảm cộng đồng, sự hiểu biết về dân tộc được bộc lộ mạnh mẽ. • Các đối tƣợng du lịch gắn với dân tộc học. Mỗi một dân tộc có những điều kiện sinh sống, những đặc điểm văn hoá, phong tục tập quán, hoạt động sản xuất mang những sắc thái riêng của mình và có những địa bàn cư trú nhất định. Những đặc thù của từng dân tộc có sức hấp dẫn riêng đối với khách du lịch. Các đối tượng du lịch gắn với dân tộc học có ý nghĩa với du lịch là các tập tục lạ về cư trú, về tổ chức xã hội, về thói quen ăn uống, sinh hoạt, kiến tróc, trang phục, ca múa nhạc Việt Nam có 54 dân tộc. Nhiều dân tộc vẫn giữ được phong tục tập quán của mình. Nước ta còn có hàng trăm làng nghề thủ công truyền thống với những sản phẩm nổi tiếng, độc đáo thể hiện tư duy triết học, tâm tư tình cảm của con người, đặc biệt là các nghề chạm khắc, nghề gốm, nghề mộc, đúc đồng, nghề Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 15 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng dệt, nghề mây tre đan, nghề thêu Các món ăn dân tộc độc đáo với nghệ thuật cao về chế biến và nấu nướng. Nhiều kiến trúc có bố cục theo thuyết phong thuỷ của triết học phương Đông, những kiến trúc tôn giáo (nhất là kiến trúc Chăm) có giá trị, hấp dẫn du khách. •Các đối tƣợng văn hoá - thể thao và hoạt động nhận thức khác. Những đối tượng văn hoá như các trung tâm khoa học, các trường đại học, các thư viện lớn, bảo tàng đều có sức hấp dẫn rất lớn du khách tới tham quan và nghiên cứu. Những hoạt động mang tính sự kiện: các giải thể thao lớn, các cuộc triển lãm thành tựu kinh tế quốc dân, các hội chợ, liên hoan phim ảnh quốc tế, ca nhạc quốc tế cũng là đối tượng hấp dẫn khách du lịch. Thông thường những đối tượng văn hoá tập trung ở các thủ đô và các thành phố lớn. Vì vậy những thành phố lớn đương nhiên trở thành những trung tâm du lịch văn hoá của các quốc gia, vùng và khu vực và là hạt nhân của các trung tâm du lịch. 1.2. Vai trò của tài nguyên du lịch nhân văn đối với việc phát triển du lịch. Cho đến nay, hầu hết các nước trên thế giới đã coi du lịch như một ngành kinh tế không thể thiếu được trong đời sống xã hội; một phương tiện trao đổi văn hoá, tình cảm và một biện pháp để tăng cường tình đoàn kết, hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc; ở các nước xã hội chủ nghĩa, du lịch còn được sử dụng như một phương tiện để tuyên truyền lối sống xã hội chủ nghĩa và công cụ phục vụ cho đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước. Cùng trong xu hướng của thế giới, Việt Nam có vị trí địa lý kinh tế và giao lưu quốc tế thuận lợi, lại có nhiều cảnh quan đẹp và các giá trị nhân văn phong phú đã sớm hoà nhập với trào lưu phát triển du lịch của khu vực và trên thế giới. Với tài nguyên tự nhiên và nhân văn phong phú đa dạng với bề dày lịch sử ngàn năm du lÞch nh©n v¨n đã trở thành ngµnh du lịch hấp dẫn đối với du khách trong nước và ngoài nước. 1.2.1. Vai trò của tài nguyên du lịch nhân văn trong ®ời sống kinh tế - văn hóa - xã hội. Từ xa xưa trong lịch sử nhân loại, du lịch đã được ghi nhận như một sở Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 16 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng thích, một hoạt động nghỉ ngơi tích cực của con người. Ngày nay, du lịch đã trở thành nhu cầu không thể thiếu được trong đời sống kinh tế - văn hoá - xã hội . Du lịch đã được coi là ngành “công nghiệp không khói”. Vai trò của ngành du lịch được đánh giá rất quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội. Thành công của ngành du lịch ở nhiều quốc gia đã đóng góp tích cực vào tốc độ tăng trưởng kinh tế. Tầm quan trọng của ngành du lịch không chỉ đối với nền kinh tế, mà nó còn mang tính xã hội, thể hiện ở chỗ tạo thêm nhiều việc làm (hơn 234 triệu việc làm, chiếm tỷ lệ 1/11,5 công việc trên toàn cầu), thông qua nhiều ngành khác nhau như vận tải, lưu trú, bán lẻ, dịch vụ ăn uống, dịch vụ tài chính. Nhiều khu vực khác cũng được hưởng lợi thông qua hỗ trợ các sản phẩm và dịch vụ hỗ trợ các doanh nghiệp du lịch, như xây dựng, in ấn và xuất bản, sản xuất, bảo hiểm. Việt Nam có đủ các yếu tố để phát triển ngành du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Du lịch là một ngành kinh doanh, dễ làm, đem lại lợi nhuận to lớn. Vì vậy xu hướng chuyển đổi hay chuyển hướng sang kinh doanh du lịch là một động cơ tốt để mọi người trau dồi, bổ sung các kiến thức cần thiết như ngoại ngữ, giao tiếp, văn hoá Theo dự báo của Tổng cục du lịch Việt Nam, năm 2015 ngành du lịch Việt Nam sẽ thu hút 7-8 triệu lượt khách quốc tế, 32-35 triệu khách nội địa, con số tương ứng năm 2020 là 11-12 triệu khách quốc tế; 45-48 triệu khách nội địa. Doanh thu từ du lịch sẽ đạt 18-19 tỷ USD năm 2020. Đối với xã hội du lịch có vai trò giữ gìn, phục hồi sức khoẻ và tăng cường sức sống cho người dân. Trong một chừng mực nào đó du lịch có tác dụng h¹n chế bệnh tật, kéo dài tuổi thọ và khả năng lao động của con người. Khi đi du lịch mọi người có điều kiện tiếp xúc với nhau, gần gũi nhau hơn. Những đức tính tốt như hay giúp đỡ, chân thành mới có dịp được thể hiện rõ nét. Du lịch là điều kiện để mọi người xích lại gần nhau hơn. Như vậy, qua du lịch mọi người hiểu nhau hơn, tăng thêm tình đoàn kết cộng đồng. Những chuyến du lịch, tham quan tại các di tích lịch sử, các công trình văn hoá có tác dụng giáo dục tinh thần yêu nước, khơi dậy lòng tự hào dân tộc. Trong mỗi chuyến du lịch thường để lại cho du khách một số kinh nghiệm, tăng Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 17 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng thêm hiểu biết và vốn sống. Hiểu biết thêm về lịch sử, “khám phá” mới về địa lý có thêm kinh nghiệm trong cuộc sống, mở mang kiến thức văn hoá là kết quả thu được sau mỗi chuyến đi. Một trong những ý nghĩa của du lịch là góp phần cho việc kh«i phục, b¶o tån và phát triển truyền thống văn hoá dân tộc. Nhu cầu về nâng cao nhận thức văn hoá trong chuyến đi của du khách thúc đẩy các nhà cung ứng chú ý yểm trợ cho việc khôi phục, duy trì các di tích, lễ hội, làng nghề Nhờ hoạt động du lịch cuộc sống của cộng đồng trở nên sôi động hơn, các nền văn hoá có điều kiện hoà nhập với nhau, làm cho đời sống văn hoá tinh thần của con người trở nên phong phú hơn . Ngày nay, việc phát huy các thế mạnh về tiềm năng du lịch nhân văn để phát triển du lịch được Nhà nước quan tâm ngay Điều 1 (luật du lịch Việt Nam, 2006) chỉ rõ: “Nhà nước Việt Nam xác định du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp, quan trọng, mang nội dung văn hoá s©u sắc ”. Việc phát triển du lịch nhân văn là cách để giáo dục lòng yêu nước, nhận thức trách nhiệm bảo vệ tài sản công của quốc gia, quảng bá về hình ảnh của đất nước ra thÕ giới. Tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n cã ý nghÜa ®Æc biÖt trong ®êi sèng - kinh t ế‟x· héi. Hµng n¨m kh¸ch du lÞch ®ến víi lo¹i h×nh du lÞch nh©n v¨n ngµy cµng nhiÒu do nhu cÇu t×m hiÓu, nghiªn cøu, c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc lÞch sö, c¸c lÔ héi, lµng nghÒ thủ c«ng truyÒn thèng ngµy mét t¨ng. §ãng gãp vµo ng©n s¸ch cña nhµ n•íc vµ doanh thu tõ du lÞch chiÕm tØ lÖ lín.V× vËy, du lÞch nh©n v¨n cÇn ®•îc quan t©m ®Çu t• nhiÒu h¬n n÷a ®Ó trë thµnh ngµnh kinh tÒ mòi nhän. 1.2.2. Vai trò của tài nguyên du lịch nhân văn đối với việc phát triển du lịch tại Hải Phòng. Qu¸ tr×nh ®Êu tranh dùng n•íc vµ gi÷ n•íc cña ng•êi H¶i Phßng qua hµng ngµn n¨m ®· h×nh thµnh nªn c¸c miÒn quª v¨n hiÕn, c¸c di tÝch lÞch sö - v¨n ho¸, sinh ho¹t héi hÌ vµ phong tôc tËp qu¸n võa mang nÐt chung cña phong ho¸ ViÖt Nam, võa thÓ hiÖn s¾c th¸i riªng ®éc ®¸o, thi vÞ vµ tµi hoa. Cã thÓ nãi , mçi di tÝch, mçi th¾ng tÝch, tõng c«ng tr×nh ®Òu l•u l¹i dÊu Ên v¨n ho¸ b¶n ®Þa giµu chÊt nh©n v¨n cña ng•êi ViÖt x•a nay trªn ®Êt H¶i Phßng. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 18 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng Di tÝch lÞch sö - v¨n ho¸ vµ v¨n ho¸ phi vËt thÓ ë H¶i Phßng lµ mét bé phËn h÷u c¬ cña di s¶n v¨n ho¸ d©n téc. §ã lµ nh÷ng nguån sö liÖu trùc tiÕp vµ th«ng ®iÖp cña tæ tiªn ®Ó l¹i gióp thÕ hÖ h«m nay vµ mai sau phôc dùng c¸c trang lÞch sö hµo hïng, bi tr¸ng cña d©n téc, cña con ng•êi vµ m¶nh ®Êt H¶i Phßng. Tài nguyên du lịch nhân văn còn là yếu tố có tác dụng không nhỏ đến tính thời vụ, tính nhịp điệu trong du lịch. Đại bộ phận tài nguyên du lịch nhân văn không có tính mùa, không bị phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên nên tần suất hoạt động của nó là rất lớn (lượng khách, số ngày khách đến). Ngoại trừ dạng tài nguyên như lễ hội có ngày hội chính thì thường thu hút khách hơn. Còn hầu hết các dạng tài nguyên du lịch nhân văn khác đều có thể khai thác quanh năm. Ví như tại nội thành Hải Phòng, vào các tháng trong năm vẫn có thể thấy nhiều đoàn khách trong nước và nước ngoài đến tham qua các điểm di tích lịch sử văn hóa tiêu biểu như Đền Nghè, Chùa Dư Hàng, Quán Hoa, Nhà hát lớn thành phố So với tài nguyên du lịch tự nhiên tài nguyên du lịch nhân văn có lợi thể phát triển quanh năm hơn, góp phần tạo ra sự ổn định cho hoạt động du lịch. Du lÞch nh©n v¨n lµm ®· lµm phong phó thªm b¶n s¾c v¨n ho¸ trong c¸c tuor du lÞch tham quan cña thµnh phè. HiÖn nay, dùa vµo ®Æc ®iÓm ph©n bè tµi nguyªn du lÞch, trªn ®Þa bµn thµnh phè hiÖn nay cã c¸c tuyÕn du lÞch: H¶i Phßng - C¸t Bµ, H¶i Phßng - §å S¬n, Néi thµnh - Thuû Nguyªn, tuyÕn Du kh¶o ®ång quª, tuyÕn §å S¬n - KiÕn Thuþ - Tiªn L·ng vµ tuyÕn Du lÞch néi thµnh gióp cho c¸c ch•¬ng tr×nh du lÞch cña H¶i Phßng phong phó, hÊp dÉn du kh¸ch h¬n. Khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n H¶i Phßng phôc vô cho ho¹t ®éng du lÞch ®· vµ ®ang lµ ®èi t•îng cã søc thu hót rÊt lín ®èi víi du kh¸ch trong ch•¬ng tr×nh du lÞch nh©n v¨n. ViÖc khai th¸c, kh«i phôc vµ b¶o tån c¸c gi¸ trÞ cña tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n kh«ng cßn lµ tr¸ch nhiÖm cña riªng ai mµ nã thuéc vÒ tÊt c¶ c¸c ban ngµnh, c¸c cÊp, ng•êi d©n ®Þa ph•¬ng vµ nh÷ng ng•êi lµm c«ng t¸c tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ du lÞch. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 19 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG KHAI THÁC TÀI NGUYÊN DU LỊCH NHÂN VĂN TẠI HẢI PHÒNG. 2.1. Khát quát chung về Hải Phòng. Hải Phòng là thành phố nằm ở hạ lưu của hệ thống sông Thái Bình thuộc đồng bằng châu thổ Sông Hồng, cách Hà Nội 102 km về phía Đông Đông Bắc. Thành phố Hải Phòng có diện tích tự nhiên là 1.520,7km²(năm 2004), số dân 1.837.302 người (năm 2009). Hải Phòng là 1 trong 5 thành phố trực thuộc trung ương và là đô thị loại 1 trung tâm cấp quốc gia. Hải Phòng có bãi biển Đồ Sơn. Quần đảo Cát Bà được công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới. Hải Phòng được h×nh thành trªn miền đất cổ, với nền tảng lịch sử văn hóa x· hội l©u đời. Trên đất Hải Phòng c¸c nhà khảo cổ học đ· ph¸t hiện 4 di chỉ tiªu biểu xuyªn suốt thời tiền sử, chứng minh sự cã mặt liªn tục của người Việt cổ. Trước hết là di chỉ Cái Bèo (huyện Cát H¶i) thuộc văn hóa tiền Hạ Long, cách ®©y khoảng 6.475 năm. Di chỉ Tràng Kênh (thị trấn Minh Đức, Thủy Nguyên) thuộc văn hóa Phùng Nguyên, cách nay khoảng 3.405 năm. Di chỉ Việt Khê (Thủy Nguyên) và Núi Voi (An L·o) thuộc văn hóa Đông Sơn, cách nay khoảng 2.415 năm. Hải Phòng có trại An Biên, quê hương của nữ tướng Lê Chân từ thủa đầu dựng nước. Hiện nay Hải Phòng còn giữ được nhiều di tích lịch sử có giá trị . H¶i Phßng lµ thµnh phè bªn bê biÓn §«ng, lµ cöa chÝnh ra biÓn cña c¸c tØnh phÝa b¾c, ®ång thêi lµ mét trong ba trung t©m du lÞch lín cña miÒn B¾c lµ Hµ Néi - H¶i Phßng - Qu¶ng Ninh. Lîi thÕ ®ã ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho H¶i Phßng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ - v¨n ho¸ - x· héi trong ®ã cã du lÞch. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 20 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng 2.1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn. Vị trí địa lý. Thành phố Hải Phòng nằm về phía Ðông Bắc đồng bằng Bắc Bộ, có toạ độ địa lý từ 200 30' đến 21001' vĩ độ Bắc, 1060 25' đến 107010' kinh độ Ðông. PhÝa b¾c vµ ®«ng b¾c H¶i Phßng gi¸p víi tØnh Qu¶ng Ninh. PhÝa t©y b¾c gi¸p víi tØnh H¶i D•¬ng. PhÝa t©y nam gi¸p víi tØnh Th¸i B×nh. PhÝa ®«ng cña H¶i Phßng lµ biÓn ®«ng víi ®•êng bê biÓn dµi 125 km, n¬i cã 5 cöa s«ng lín lµ Nam TriÖu, cöa CÊm L¹ch Tray, V¨n óc, Th¸i B×nh. Víi vÞ trÝ ®Þa lý nh• trªn, H¶i Phßng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña thµnh phè, giao l•u víi c¸c vïng trong n•íc, víi c¸c n•íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Địa hình: §Þa h×nh H¶i Phßng kh¸ phøc t¹p cã ®Þa h×nh lôc ®Þa vµ h¶i ®¶o kh¸c nhau. Sù ®a d¹ng, phong phó cña ®Þa h×nh ®· t¹o nªn søc hÊp dÉn lín ®èi víi kh¸ch du lÞch ®Õn víi H¶i Phßng. Dùa vµo c¸c chØ tiªu vÒ ®é cao, ®é dèc vµ mËt ®é chia c¾t cã thÓ chia ®Þa h×nh H¶i Phßng thµnh c¸c d¹ng sau: - D¹ng ®Þa h×nh ®åi nói: Nh×n chung ®Þa h×nh H¶i Phßng chñ yÕu lµ ®åi nói thÊp. + §Þa h×nh ®åi bÞ chia c¾t m¹nh chiÕm kho¶ng 5% diÖn tÝch tù nhiªn cña thµnh phè, tËp chung chñ yÕu ë phÝa b¾c huyÖn Thuû Nguyªn, quËn KiÕn An vµ thÞ x· §å S¬n. H©ï hÕt ®åi nói ®é cao cña ®Ønh tËp trung trong kho¶ng 40- 100m, cã n¬i cã ®é cao tíi 100-150m, ch¹y theo h•íng t©y b¾c - ®«ng nam vµ hÇu hÕt ®•îc cÊu t¹o b»ng ®¸ c¸t kÕt vµ sÐt kÕt. §©y lµ kiÓu ®Þa h×nh t¹o thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn du lÞch H¶i Phßng. + §Þa h×nh nói thÊp còng bÞ chia c¾t rÊt m¹nh, tËp trung ë quÇn ®¶o C¸t Bµ, Long Ch©u vµ phÝa b¾c huyÖn Thuû Nguyªn. HÇu hÕt c¸c ®Ønh cã ®é cao tõ 100 - 250m. §Æc ®iÓm næi bËt nhÊt lµ ®Ønh s¾c nhän, d¹ng r¨ng c•a dèc ®øng, lëm chëm tai mÌo vµ cã nhiÒu hang ®éng tiªu biÓu cho d¹ng ®Þa h×nh karst¬ nhiÖt ®íi ë vïng §«ng B¾c n•íc ta. - D¹ng ®Þa h×nh ®ång b»ng Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 22 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng §Þa h×nh ®ång b»ng chiÕm phÇn lín diÖn tÝch thµnh phè, d¶i ra trªn c¸c huyÖn Tiªn L·ng, VÜnh B¶o, An L·o, KiÕn Thôy, KiÕn An, An D•¬ng, phÝa nam huyÖn Thuû Nguyªn vµ néi thµnh H¶i Phßng. Cßn ë c¸c ®¶o Phï Long, C¸t H¶i ®Þa h×nh ®ång b»ng kÐm b»ng ph¼ng. Trªn bÒ mÆt ®ång b»ng phæ biÕn lµ c¸c ®ª bê biÓn cæ cao 2,5 - 3,5m, gi÷a chóng lµ c¸c l¹ch tròng, mét sè nay ®· ®•îc sö dông lµm ®ång muèi. - D¹ng ®Þa h×nh ®Æc biÖt: + D¹ng ®Þa h×nh karst¬: ë H¶i Phßng, ®Þa h×nh nµy kh¸ phæ biÕn ë ®¶o C¸t Bµ vµ vïng nói ®¸ v«i phÝa b¾c huyÖn Thuû Nguyªn. ë ®©y, qu¸ tr×nh karst¬ ho¸ diÔn ra rÊt m¹nh. C¸c thung lòng karst¬, c¸c hang ®éng karst¬, c¸c bÒ mÆt ®Ønh vµ s•ên nói mÊp m« tai mÌo ®· t¹o nªn ®Þa h×nh karst¬ nhiÖt ®íi ®iÓn h×nh víi thiªn nhiªn phong c¶nh hïng vÜ cho H¶Ø Phßng. + KiÓu ®Þa h×nh ven bê: Cã ý nghÜa quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña du lÞch H¶i Phßng. Víi ®•êng bê biÓn dµi 125km, nÕu tÝnh c¶ chiÒu dµi ®•êng vßng quanh c¸c ®¶o th× chiÒu dµi tæng céng lªn tíi 300km. §¸ng chó ý lµ c¸c b·i t¾m §å S¬n, C¸t Cß, C¸t Døa, §•îng Danh, T©y T¾m, C¸t QuyÒn. Phong c¶nh nói non ë ®©y còng rÊt hïng vÜ vµ mang nhiÒu nÐt hoang s¬ tù nhiªn. C¸c kiÓu ®Þa h×nh ven bê nµy cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc t¾m biÓn vµ cã søc thu hót kh¸ch du lÞch rÊt m¹nh. Đây cũng là một thế mạnh tiềm năng của nền kinh tế địa phương. Khí hậu. KhÝ hËu lµ thµnh phÇn quan träng cña m«i tr•êng tù nhiªn ®èi víi ho¹t ®éng du lÞch. KhÝ hËu H¶i Phßng nãi chung vµ c¸c ®Þa bµn du lÞch nãi riªng ®Òu cã nhiÒu thuËn lîi cho ho¹t ®éng du lÞch. KhÝ hËu H¶i Phßng mang tÝnh chÊt nhiÖt ®íi nãng Èm vµ giã mïa. Do sù chi phèi cña hoµn l•u giã mïa §«ng Nam ¸, ®Æc biÖt lµ kh«ng khÝ cùc ®íi nªn khÝ hËu ë ®©y chia lµm 2 mïa râ rÖt. Mïa h¹ nãng Èm, m•a nhiÒu, kÐo dµi tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 9. Mïa ®«ng l¹nh, Ýt m•a, tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 3 n¨m sau. C¸c th¸ng 4 vµ 10 lµ c¸c th¸ng chuyÓn tiÕp. Sù ph©n chia vÒ mïa cña khÝ hËu dÉn tíi sù ph©n chia vÒ mïa du lÞch. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 23 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng KhÝ hËu H¶i Phßng th•êng xuyªn biÕn ®éng, râ nhÊt lµ sù biÕn ®éng cña yÕu tè nhiÖt ®é trong mïa ®«ng vµ yÕu tè m•a trong mïa h¹ nªn cã ¶nh h•ëng ®Õn c¸c vïng trong thµnh phè theo 2 chiÒu cã lîi vµ bÊt lîi. - Bøc x¹ nhiÖt: L•îng bøc x¹ lý thuyÕt t¹i H¶i Phßng ®¹t 220 ‟ 230 kcal/cm² vµ thùc tÕ lµ 105 kcal/cm². - NhiÖt ®é kh«ng khÝ: TÝnh chÊt nhiÖt ®íi ®· thÓ hÞªn kh¸ râ, nhiÖt ®é trung b×nh n¨m cña H¶i Phßng lµ trªn 23,90 C vµ cã sù thay ®æi theo mïa. - ChÕ ®é m•a Èm: Cïng víi c¸c th¸ng hÌ, H¶i Phßng cã l•îng m•a t•¬ng ®èi lín. Tæng l•îng m•a hµng n¨m t¹i H¶i Phßng ®¹t 1600- 1800 mm. Mïa m•a b¾t ®Çu tõ th¸ng n¨m, kÕt thóc vµo th¸ng 10 víi tæng l•îng m•a chiÕm kho¶ng 80 ‟ 90 % l•îng m•a c¶ n¨m. M•a chñ yÕu tËp trung vµo th¸ng 7,8,9. Vµ cao nhÊt lµ th¸ng 8 g©y ra c¶n trë cho ho¹t ®éng du lÞch ngoµi trêi. §é Èm t•¬ng ®èi ë H¶i Phßng kh¸ cao, trung b×nh 70- 90%, lµ kiÖn tèt cho sinh vËt ph¸t triÓn vµ ®ång thêi còng lµ ®iÒu kiÖn phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng du lÞch. Nh• vËy, xÐt vÒ gãc ®é ®Æc ®iÓm khÝ hËu ¶nh h•ëng ®Õn søc khoÎ con ng•êi con ng•êi còng nh• c¸c ®iÒu kiÖn thêi tiÕt bÊt lîi th× nh×n chung ho¹t ®éng du lÞch ë H¶i Phßng kÐm thuËn lîi vµo c¸c th¸ng 10 vµ 12 tõ th¸ng 3 ®Õn th¸ng 5. Nh•ng bï l¹i ë H¶i Phßng cã biÓn lµ ®iÒu hoµ khÝ hËu, giã biÓn th•êng thæi s©u vµo vµo ®Êt liÒn 20-30 km, cho nªn H¶i Phßng Ýt cã hiÖn t•îng l¹nh qu¸ hoÆc kh« nãng qu¸ nh• c¸c tØnh ®ång b»ng vµ trung du kh¸c. Sông ngòi. Sông ngòi ở Hải Phòng khá nhiều, trung bình từ 0,6 - 0,8 km trên 1 km². Độ dốc khá nhỏ, chảy chủ yếu theo hướng Tây Bắc- Đông Nam. C¸c s«ng cña H¶i Phßng ®Òu lµ h¹ l•u cña hÖ thèng s«ng Th¸i B×nh, tạo ra một vùng hạ lưu màu mỡ, dồi dào nước ngọt phục vụ đời sống con người nơi. Các con sông lớn của Hải Phòng đều trực tiếp đổ ra biển nên việc thoát lũ rất thuận lợi. Các con sông ở Hải Phòng: Sông Đá Bạc - Bạch Đằng dài hơn 32 km, Sông Cấm (dài trên 30 km), Sông Lạch Tray (dài 45 km), Sông Văn Úc ( dài 35 km), Sông Thái Bình. Ngoài ra, còn có nhiều con sông khác khá nhỏ nằm ở khu vực nội thành quận Hồng Bàng. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 24 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng Tµi nguyªn sinh vËt. Tµi nguyªn sinh vËt cña H¶i Phßng t•¬ng ®èi ®a d¹ng vµ phong phó mµ tËp trung chñ yÕu ë c¸c vïng ®ång quª n«ng th«n, ®Æc biÖt cã gi¸ trÞ nhÊt ®èi víi ho¹t ®éng du lÞch lµ v•ên quèc gia C¸t Bµ. Theo sè liÖu ®· c«ng bè, ®¶o C¸t Bµ cã 620 loµi thùc vËt bËc cao trªn tæng sè 745 loµi thuéc 483 chi vµ 123 hä, trong ®ã cã rÊt nhiÒu loµi gç qóy nh• chß ®·i, trai lý, kim giao, l¸t, t¸u. . vµ hµng tr¨m loµi c©y thuèc kh¸c nhau. Tài nguyên biển là một trong những nguồn tài nguyên quí hiếm của Hải Phòng với gần 1.000 loài tôm, cá và hàng chục loài rong biển có giá trị kinh tế cao như tôm rồng, tôm he, cua bể, đồi mồi, sò huyết, cá heo, ngọc trai, tu hài, bào ngư là những hải sản được thị trường thế giới ưa chuộng. Biển Hải Phòng có nhiều bãi cá, lớn nhất là bãi cá quanh đảo Bạch Long Vĩ với trữ lượng cao và ổn định. Tại các vùng triều ven bờ, ven đảo và các vùng bãi triều ở các vùng cửa sông rộng tới trên 12.000 ha vừa có khả năng khai thác, vừa có khả năng nuôi trồng thuỷ sản nước mặn và nước lợ có giá trị kinh tế cao. 2.1.2. Điều kiện kinh tế -xã hội. *Kinh tÕ: Kinh tế phát triển ổn định và liên tục tăng trưởng. Hải Phòng là một trong những trung tâm kinh tế quan trọng nhất của Việt Nam, đóng góp ngân sách đứng thứ 4 sau Thành phố Hồ Chí Minh, Bà Rịa - Vũng Tàu, và Hà Nội. Hải Phòng n»m trong tam gi¸c t¨ng tr•ëng kinh tÕ phÝa B¾c Hµ Néi - H¶i Phßng - Qu¶ng Ninh. Quy mô kinh tế tăng đáng kể so với năm 2005, GDP năm 2010 gấp 1,7 lần, GDP bình quân đầu người tăng 63,4% (năm 2010 đạt 1.742USD/người); tỷ trọng GDP (theo giá so sánh) trong GDP cả nước chiếm khoảng 4,4% (năm 2005 là 3,6%). Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tiên tiến, tỷ trọng GDP của các nhóm ngành công nghiệp - xây dựng và dịch vụ tăng từ 87% năm 2005 lên 90% năm 2010 (trong đó dịch vụ tăng từ 50,8% lên 53%). Một số ngành, lĩnh vực kinh tế chủ lực, nhiều lợi thế phát triển nhanh, có thêm sản phẩm mới. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 25 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng Giá trị sản xuất nông nghiệp bình quân 5 năm (2006 – 2010) tăng 4,56%/năm. Kinh tế nông nghiệp chuyển dịch theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá và bảo đảm an ninh lương thực. *Xã hội. C• d©n sinh sèng t¹i H¶i Phßng xuÊt hiÖn tõ rÊt xa x•a. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu kh¶o cæ häc t¹i di chØ C¸i BÌo (C¸t Bµ ) vµ di chØ Trµng Kªnh(Thuû Nguyªn) ®· cho thÊy dÊu vÕt c• tró cña ng•êi cæ x•a ë ®©y cã niªn ®¹i c¸ch ngµy nay kho¶ng 6000 n¨m, ®¸nh gi¸ buæi ®Çu tiªn khai ph¸ m¶nh ®Êt nµy. Tõ ®ã ®Õn nay, cïng víi lÞch sö d©n c• H¶i Phßng kh«ng ngõng biÕn ®éng vµ ph¸t triÓn. D©n số Hải Phòng là 1.837.302 người, trong đó dân cư thành thị 847.058 người chiếm 46,1%, dân cư nông thôn 990.244 người chiếm 53,9%. (theo kết quả điều tra dân số ngày 01/04/2009). Mật độ dân số 1.207 người/km2. Dân tộc gồm có người Việt (Kinh), Hoa, Tày, Nïng Nh×n mét c¸ch tæng qu¸t, d©n c• H¶i Phßng cã tr×nh ®é d©n c• t•¬ng ®èi cao so víi c¸c vïng kh¸c, do cã lÞch sö ph¸t triÓn kh¸ sím, l¹i lµ thµnh phè trùc thuéc trung •¬ng, lµ trung t©m kinh tÕ chÝnh trÞ, lµ mét cùc trong tam gi¸c t¨ng tr•ëng kinh tÕ. Nh• vËy, với lực lượng lao động dồi dào, chủ yếu là lao động trẻ có năng lực hứa hẹn sự phát triển Hải Phòng. Víi nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®•îc vÒ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ - x· héi, thµnh phè H¶i Phßng hiÖn ®ang lµ thµnh phè lín thø 2 ë miÒn B¾c, chØ sau thñ ®« Hµ Néi, lµ träng ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸, khoa häc c«ng nghÖ ë c¸c tØnh phÝa B¾c lµ n¬i thu hót nhiÒu nguån vèn ®Çu t• cña n•íc ngoµi, kh¸ch du lÞch trong n•íc vµ quèc tÕ. 2.2. Tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n H¶i Phßng. Lµ vïng ®Êt cæ x•a, v× vËy thµnh phè H¶i Phßng cßn b¶o tån nhiÒu di s¶n v¨n ho¸ cña d©n téc, bao gåm c¸c di tÝch lÞch sö v¨n ho¸, c¸c lÔ héi truyÒn thèng, phong tôc tËp qu¸n, c¸ch thøc sinh ho¹t, c¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt truyÒn thèng, c«ng tr×nh kiÒn tróc mang ®Ëm b¶n s¾c v¨n ho¸. Kho tµng di s¶n quý b¸u nµy lµ nh÷ng gi¸ trÞ to lín mµ nh÷ng thÕ hÖ tr•íc ®· dµy c«ng t¹o lËp vµ gi÷ g×n, cã gi¸ trÞ vÒ mÆt kiÕn tróc, t• t•ëng, nghÖ thuËt vµ ®•îc khai th¸c ®•a vµo phôc Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 26 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng vô cho ho¹t ®éng du lÞch. 2.2.1. Tµi nguyªn v¨n ho¸ vËt thÓ. 2.2.1.1. Kh¸i qu¸t tµi nguyªn v¨n ho¸ vËt thÓ t¹i H¶i Phßng. Hải Phòng là n¬i cã nhiÒu s¶n phÈm v¨n ho¸ vËt thÓ ®Æc biÖt lµ c¸c di tÝch lÞch sö v¨n ho¸. Theo thèng kª cña Së v¨n ho¸ th«ng tin th× hiÖn nay toàn thành phố có tất cả 542 di tích c¸c lo¹i, 96 di tích cấp quốc gia vµ trªn 100 di tÝch ®•îc xÕp h¹ng cÊp thµnh phè, chñ yÕu lµ ®×nh, chïa, miÕu m¹o , nhµ thê, c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc vµ mét sè di tÝch kh¸c nh• di chØ kh¶o cæ Nhiều công trình kiến trúc cổ đến nay vẫn được bảo quản tốt như: đền Nghè, chùa Hàng, chùa Vẽ, đền Ngô Quyền, đền Trần Quốc Bảo, đền Nguyễn Bỉnh Khiêm, đình Kiền Bái, đình Kim Sơn, đền Bà Đế Tµi nguyªn du lÞch v¨n ho¸ vËt thÓ ë Hải Phòng rÊt ®a d¹ng, hÊp dÉn cã gi¸ trÞ v¨n ho¸ vµ lÞch sö. Có thể nói các di tích lịch sử ở Hải Phòng có giá trị cao đối với hoạt động phát triển du lịch. 2.2.1.2. Một số di tích lịch sử văn hoá tiêu biểu tại Hải Phòng. Hải Phòng có nhiều công trình kiến trúc điêu khắc nổi tiếng tiêu biểu cho tài hoa nghệ thuật của ông cha ta như đền Nghè, thápTường Long, đình Hàng Kênh, chùa Kiền Bái, miếu Cựu Điện, chùa Dư Hàng, Vân Bản, chùa Mỹ Cụ, Khu Đền Thờ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, Đình Đồng Dụ , •Đền Nghè. §ền thờ nữ tướng Lê Chân, người có công khai phá, tạo dựng vùng đất Hải Phòng, n»m ë trung t©m thµnh phè c¸ch nhµ h¸t thµnh phè chõng 600m vÒ phÝa T©y. Ngôi đền uy nghi với qui mô vừa phải nhưng từ lâu đã trở thành một trong số những di tích lịch sử nổi tiếng của địa phương. Lúc đầu, đền thờ chỉ là một gian miếu nhỏ, mái lợp gianh. PhÇn hậu cung được xây dựng vào năm 1919 và toà Tiền bái được xây dựng vào năm 1926. Tổng thể kiến trúc của đền bao gồm: cổng đền xây theo kiểu lầu các, voi đá, ngựa đá, sập đá, bia đá, toà chính điện gồm nhà tiền bái, thiêu hương, hậu cung và nhà thờ Mẫu. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 27 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng Đền Nghè niềm tự hào của người dân Hải Phòng. Đến với đền Nghè du khách sẽ được chiêm ngưỡng kiến trúc cổ với không gian yên tĩnh và hiểu thêm về những chiến công của Nữ tướng Lê Chân. Tƣợng đài nữ tƣớng Lê Chân. Bà Lê Chân là người lập ra làng An Biên, khởi thuỷ của thành phố Hải Phòng. Tượng nữ tướng Lê Chân nằm trong công viên trung tâm thành phố, được đặt uy nghi phÝa khu trung t©m triÓn l·m thµnh phè. Tượng được đúc bằng đồng cao 7,49m, cả bệ cao 10,09m, riêng lông chim trên đầu 0,7m. Tượng nặng 19 tấn. Đây là mẫu dự thi của hai hoạ sĩ Nguyễn Phúc Cường và Nguyễn Mạnh Cường do công ty đúc đồng Hải Phòng thực hiện. Nữ tướng có khuôn mặt đôn hậu, trẻ trung, uy nghi đứng nhìn ra biển Đông, dáng hiên ngang vững trãi, tay cầm đốc kiếm như đang quan sát để chuẩn bị kháng chiến chống giặc, dựng ấp. Người dân Hải Phòng tự hào là con cháu của Nữ tướng Lê Chân. Khu Đền Thờ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm. Khu di tích ®ền thờ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm tại thôn Trung Am, xã Lý Học, huyện Vĩnh Bảo được Nhà nước xếp hạng cấp quốc gia năm 1991. Khu di tích gồm nhiều hạng mục công trình, là nơi thờ và trưng bày hiện vật về thân thế và sự nghiệp của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Khu di tích gồm 9 hạng mục: tháp bút Kình Thiên; đền thờ dựng sau khi cụ mất (1585) với ba gian tiền đường, hai gian hậu cung, phía trước có hai hồ nước tượng trưng cho trời và đất, bức hoành phi trong đền ghi 4 chữ “An Nam Lý Học”; nhà trưng bày thân thế và sự nghiệp của Nguyễn Bỉnh Khiêm; phần mộ cụ thân sinh ở phía sau đền; tượng Nguyễn Bỉnh Khiêm bằng đá cao 5,7m, nặng 8,5 tấn; hồ bán nguyệt rộng khoảng 1.000m²; chùa Song Mai; Nhà Tổ có tượng thờ bà Minh Nguyệt, vợ của Nguyễn Bỉnh Khiêm và Quán Trung Tân, nơi lưu giữ quan niệm mới về chữ “Trung” hướng lòng theo “chí trung chí thiện”. Ngày nay khu di tích đã được xây dựng khang trang, trở thành điểm du lịch văn hóa lớn của thµnh phè, là nơi tổ chức các lễ hội lớn kỷ niệm danh nhân văn hóa Nguyễn Bỉnh Khiêm. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 28 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng Chùa Dƣ Hàng. Chùa Dư Hàng (tên chữ là Phúc Lâm tự) thuộc đại bàn phường Hồ Nam, quận Lê Chân, c¸ch trung t©m thµnh phè 2km vÒ phÝa T©y. Chïa lµ mét c«ng tr×nh kiÕn tróc cæ, x©y dùng từ thời Tiền Lê (980 - 1009). Vua TrÇn Nh©n T«ng ( 1258-1308) - vÞ tæ thø nhÊt cña ph¸i ThiÒn Tróc L©m vµ HuyÒn Quang - vÞ tæ thø ba cña ph¸i nµy th•êng qua chïa ®Ó gi¶ng ph¸p. Qua nhiÒu lÇn trïng tu, chïa ®•îc trïng tu t«n t¹o nh• hiÖn nay. Quy m« kiÕn tróc chïa bÒ thÕ, toµ chÝnh ®iÖn lµm theo kiÓu ch÷ §inh(J).Chùa Dư Hàng có kiến trúc bề thế, khuôn viên hoàn chỉnh, gồm tòa phật điện 7 gian, gác chuông cao 3 tầng, mái đao cong vút, quả chuông đồng cỡ lớn, chữ đề: "Phúc Lâm tự chung", nghĩa là chuông chùa Phúc Lâm. Chùa Dư Hàng được Nhà nước xếp hạng di tích lịch sử văn hóa năm 1986.§Õn th¨m chïa Hµng du kh¸ch sÏ ®•îc chiªm ng•ìng nh÷ng c«ng tr×nh phËt gi¸o hÊp dÉn, lµ ®iÓm tham quan kh«ng thiÕu cña du kh¸ch khi tíi H¶i Phßng. •Đình Hàng Kênh (Nhân Thọ đình). Đình Hàng Kênh (tên chữ là Nhân Thọ đình), nằm trên đường Nguyễn Công Trứ phường Hàng Kênh, quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng. Theo bia ký còn lưu giữa tại di tích, đình Hàng Kênh ngày nay khởi dựng vào năm 1719, đời vua Lê Dụ Tông và được trùng tạo từ năm 1841 đến 1850. Đình Hàng Kênh tọa lạc trên một khuôn viên rộng chừng 6000m2 với bố cục kiến trúc truyền thống: đại đình, tòa ống muốn và hậu cung. Ngoài kiến trúc chính còn có hai tòa giải vũ, văn miếu, hồ bán nguyệt. Đình Hàng Kênh là di tích đặc biệt, tiêu biểu của Thành phố Hải Phòng, được Nhà nước xếp hạng năm 1962. •Đình Nhân Mục. Nhân Mục là tên một làng thuộc xã Nhân Hòa huyện Vĩnh Bảo, nơi có ngôi đình cổ nổi tiếng. Đình Nhân Mục là di tích kiến trúc nghệ thuật hoàn toàn bằng gỗ lim còn khá nguyên vẹn. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 29 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng Đình Nhân Mục gồm 5 gian tiền đường có chiều dài 15m, rộng lòng 5m. Cột lớn (cột cái) có đường kính xấp xỉ 0,7m, cao 4,2m. Đình lợp ngói mũi hài, có một hậu cung dài 9m, rộng 4m. Đình Nhân Mục có bộ khung sườn bằng gỗ tứ thiết được liên kết bằng vì kèo, xà với kỹ thuật sàm mộng. Đình Nhân Mục được xây dựng khá sớm ( thế kỷ 17), ngôi đình hiện tại là sản phẩm của đợt trùng tu hoàn thành vào năm 1941. Nó là một công trình khá hoàn chỉnh, chẳng những được bố cục đẹp bên ngoài mà cấu trúc bên trong toàn diện và khá độc đáo. Đình Nhân Mục không chỉ là nơi tàng giữ, bảo tồn những di vật nghệ thuật quý mà còn là trung tâm bảo lưu những sinh hoạt văn hóa cổ truyền tốt đẹp của dân tộc. Đình Nhân Mục và nghệ thuật biểu diễn rối nước là những "viên ngọc văn hóa" quý báu của thành phố Hải Phòng. •Đình Quán Khái. Đình Quán Khái thuộc thôn Quán Khái, xã Vĩnh Phong, huyện Vĩnh Bảo, cách trung tâm thành phố Hải Phòng khoảng 40km về phía đông nam. Đình Quán Khái là một tổng thể công trình kiến trúc cổ mang niên đại nghệ thuật Nguyễn đầu thế kỷ XX. §×nh lµ mét tæng thÓ kiÕn tróc bao gåm: hå b¸n nguyÖt, ngò m«n, t•êng bao, s©n, tõ chØ vµ toµ ®¹i ®×nh. Bè côc ®¨ng ®èi theo ®êng “thÇn ®¹o”gièng mét cung ®iÖn thu nhá. Ngoài giá trị lịch sử tôn thờ nhân vật lịch sử thời đại Hùng Vương, giá trị kiến trúc và nghệ thuật trang trí mẫu mực đầu thế kỷ XX ở thành phố Hải Phòng, đình Quán Khái còn bảo lưu nhiều đồ thờ tự như hương án, tranh, tượng tròn, câu đối, đại tự, cửa võng, sập, chấp kích, long đình, bát biểu phản ánh truyền thống làm nghề thủ công mỹ nghệ lâu đời của quê lúa Vĩnh Bảo còn được lưu truyền đến ngày nay. •Đình Kiền Bái. Đình Kiến Bái nằm ở xã Kiền Bái, huyện Thủy Nguyên, Hải Phòng. Xưa kia, Kiền Bái còn có tên là Hổ Bái Trang thuộc huyện Thủy Đường, phủ Kinh Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 30 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng Môn, trấn Hải Dương. Trang Hổ Bái có 12 xóm, dân cư tập trung đông hơn cả là xóm Đông. Do đó, đình Kiền Bái nằm ở ngay xóm Đông. Các vị thần được thờ ở đình là: Trung Quốc Cảm ứng thượng đẳng thần và Lôi Công Uy Diệu thượng đẳng thần. Đình Kiền Bái là di tích lịch sử văn hóa có giá trị nghệ thuật cao, được Nhà nước xếp hạng cấp quốc gia năm 1986. Mét sè c«ng tr×nh kiÕn tróc tiªu biÓu: • Nhà hát lớn Hải Phòng. Nhà hát lín n»m ë khu trung t©m - qu¶ng tr•êng thµnh phè, được thiết kế phỏng theo kiến trúc của các nhà hát Pháp thời trung cổ, quá trình, thiÕt kÕ, xây dựng kéo dài từ năm 1904 đến 1912 mới xong và toàn bộ nguyên vật liệu được chuyển từ Pháp sang. Nhµ h¸t lín cao 2 tÇng, cã hµnh lang, cã tiÒn s¶nh, phßng g•¬ng, phßng göi qu©n ¸o, c¨ng tin vµ mét s©n khÊu chÝnh víi kh¸n tr•¬ng 400 ghÕ Hiện tại sau nhiều lần trùng tu, sửa chữa, cơ bản Nhà hát Lớn vẫn giữ được kiến trúc ban đầu. Qu¶ng tr•êng Nhµ h¸t lµ n¬i héi häp, tæ chøc nh÷ng cuéc mÝt tinh chµo mõng nh÷ng sù kiÖn lín cña thµnh phè hay cña d©n téc. „Quán Hoa. Quán hoa được xây dựng cuèi năm 1944, quán hoa Hải Phòng thiết kế theo phong cách nghệ thuật Phương Đông. Gồm 5 quán bán hoa được xây dựng từ thời Pháp thuộc trên khu vực quảng trường Nhà hát Lớn với m¸i ngãi mòi hµi, c¸c ®©u ®ao uèn cong, đường nét kiến trúc đình làng cổ Việt Nam. Mỗi quán có diện tích rộng gần 20m2, cao gần 4m, các quán các nhau 6m, toàn bộ trải đều trên diện tích 300m2. Quán đựơc thiết kế 4 cột gỗ lim, chân kê đá, hệ thống dầm dui cũng bằng gỗ lim, 4 mái lợp ngói mũi. Sau nhiều lần tu tạo, đến nay kiến trúc chung của 5 quán hoa đã lược giản đi ít nhiều nhưng vẫn giữ được hình thể ngày đầu xây dựng. Quán Hoa như một điểm nhấn trong dải trung tâm đô thị Hải Phòng tạo nên nét đẹp riêng, duyên dáng của thành phố Cảng. •Bảo tàng Hải Phòng. Bảo tàng Hải Phòng ®ược xây dựng năm 1919, đây là một trong những công trình kiến trúc mang phong cách kiến trúc Gothique của Châu Âu. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 31 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng Du khách đến tham quan Bảo tàng Hải Phòng được thưởng thức không chỉ vẻ đẹp bên ngoài với những vòm mái, khung nhà mà còn được chiêm ngưỡng những phòng trưng bày giới thiệu về thành phố Hải Phòng theo từng chủ đề :Thiên nhiên và tài nguyên thiên nhiên Hải Phòng, Hải Phòng từ thời tiền sử đến chiến thắng Bạch Đằng năm 938, Hải Phòng từ thế kỷ X đến thế kỷ XIV - Hải Phòng - đô thị cảng biển của cả nước (1874, 1888, 1930), Phong trào yêu nước và cách mạng ở Hải Phòng từ cuối thế kỷ XIX đến cách mạng Tháng Tám năm 1945, Hải Phòng 30 năm kháng chiến chống ngoại xâm, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam (1945 - 1975), Thành phố Hải Phòng trong thời kỳ thống nhất đất nước và đổi mới (1975 đến nay), Bản sắc văn hoá truyền thống Hải Phòng, Hải Phòng trong lòng bè bạn năm châu. Thăm Bảo tàng giúp bạn hiểu rõ hơn về Hải Phòng - miền đất nơi đầu sóng ngọn gió nhưng vẫn vươn mình đứng dậy phát triển không ngừng. 2.2.2. Tµi nguyªn v¨n ho¸ phi vËt thÓ. 2.2.2.1. C¸c lÔ héi. C¸c lÔ héi ë H¶i Phßng mang ®Ëm tÝnh lÞch sö v¨n ho¸ tÝn ng•ìng th•êng g¾n liÒn víi chiªn s«ng chèng giÆc ngo¹i x©m cña d©n téc ( Bµ Lª Ch©n, Ng« QuyÒn, TrÇn H•ng §¹o ), c¸c lÔ héi g¾n víi c¸c vÞ tæ nghÒ vµ thµnh hoµng lµng Mét sè lÔ héi ë H¶i Phßng cã tÝnh chÊt vïng réng lín cuèn hót hµng v¹n ng•êi tham gia. N¬i diÔn ra lÔ héi th•êng g¾n liÕn víi di tÝch lÞch sö v¨n ho¸ , c¸c th¾ng c¶nh næi tiÕng, cã giao th«ng thuËn tiÖn, ®©y lµ lîi thÕ lín ®Ó H¶i Phßng ph¸t triÓn ph¸t triÓn lo¹i h×nh du lÞch nh©n v¨n. Những lễ hội văn hoá truyền thống như: lễ hội Ðua thuyền Cát Bà, lễ hội hát đúm Thuỷ Nguyên, lễ hội chọi Trâu Ðồ Sơn, lễ hội pháo đất Vĩnh Bảo Mét sè lÔ héi tiªu biÓu ë H¶i Phßng. *Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn. Là một lễ hội truyền thống của người dân Đồ Sơn, Hải Phòng diễn ra vào ngày 9 tháng 8 âm lịch hàng năm. Để chuẩn bị người ta lựa chọn trâu rất công phu trong khoảng một năm. Theo quan niệm cổ xưa, nếu trâu làng nào thắng trận trong lễ hội, năm ấy Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 32 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng cả làng sẽ gặp nhiều may mắn, mưa thuận gió hoà, mọi người bình yên trong suốt hành trình đi biển. Và đặc biệt hơn nữa là cho dù thắng hay thua, sau khi kết thúc lễ hội, các trâu đều được mổ thịt tế lễ trời đất, cầu mùa màng thuận hoà. Người ta cũng tin rằng, nếu được ăn thịt trâu chọi trong dịp lễ hội, sẽ gặp nhiều điều may mắn. Lễ hội chọi trâu cũng như nhiều lễ hội khác có hai phần, phần lễ và phần hội đan xen. Hiện nay, Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn vẫn mang đậm bản sắc và đầy đủ các nghi thức truyền thống dân gian: Rước kiệu và long đình, bát biểu, hành lễ tế thành hoàng làng, dùng trang phục cổ và nhạc cụ dân tộc, tặng thưởng cao chủ trâu và trâu thắng trong trận cuối cùng đoạt ngôi vô địch. Tuy nhiên, cũng có những cải biến nhằm thích ứng với hoàn cảnh mới. Năm 1990, Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn được khôi phục lại và được Nhà nước xác định là 1 trong 15 lễ hội quốc gia, bởi lễ hội này không chỉ có giá trị văn hoá, tín ngưỡng, độc đáo mà còn là điểm du lịch hấp dẫn với mọi người. *Lễ hội Đền Trạng Trình. Lễ hội Đền Trạng Trình được tổ chức thường niên tại Hải Phòng nhằm tưởng nhớ đến công đức, thân thế và sự nghiệp của danh nhân văn hóa Nguyễn Bỉnh Khiêm - người tài cao, đức trọng, bậc hiền triết, uyên thâm mẫu mực của thời nhà Mạc (thế kỷ XVI). Lễ hội Đền Trạng Trình tæ chøc (n¨m nay sẽ diễn ra trong 3 ngày từ 28 th¸ng 11 ©m lÞch). Trong khuôn khổ lễ hội có nhiều hoạt động đa dạng như: lễ dâng hương, đọc chúc văn và diễn ca nghệ thuật kỷ niệm, triển lãm trưng bày tư liệu giới thiệu về thân thế, sự nghiệp của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, hội thi thư pháp, giải vật dân tộc, diễu hành mô tô, xe đạp hành hương về quê Trạng Trình cùng các trò chơi dân gian độc đáo như đánh gậy, chọi gà, cờ người, thi thả diều, pháo đất cùng một số hoạt động văn hóa, văn nghệ tại huyện Vĩnh Bảo. Trong những năm gần đây, lễ hội đền Trạng được mở rộng hơn đã thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước đến tham dự. Nếu có dịp đến Hải Phòng và tham gia lễ hội, chắc chắn bạn sẽ có những ấn tượng đẹp về lệ hội với những sắc Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 33 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng màu văn hóa đặc sắc này. * Lễ hội đua thuyền rồng trªn biÓn. Đua thuyền rồng là một lễ hội truyền thống của ngư dân đi biển các huyÖn Cát Bà, Cát Hải, Đồ Sơn (Hải Phòng) được tổ chức vào khoảng tháng 4,5 dương lịch hằng năm khi kết thúc vụ cá Bắc mở đầu vụ cá Nam. Thuyền rồng đua biển có hình thoi dài 11m, rộng 1,5m được đóng rất kỳ công. Mỗi thuyền có từ 22 đến 26 người. Mờ đầu cuộc thi là tiết mục kéo co giữa các đội thuyền trên biển. Sau tiết mục kéo co là lắc thúng thuyền không mái của những người ngư dân đến từ vùng biển Nam Trung bộ. Tiếp đến là đua thuyền rồng. Đường đua dài 1km có cắm cờ báo hiệu ở hai đầu, thuyền đua sẽ phải đi 3 hoặc 4 vòng, thuyền nào về đích trước sẽ đoạt giải. Có thể nói, lễ hội đua thuyền rồng là hình ảnh đặc trưng, độc đáo của những người đi biển với mục đích cầu mong cho mưa thuận, gió hòa, sóng yên biển lặng trong năm để ngư dân ra khơi đánh cá đầy khoang, làm ăn phát đạt. *Lễ hội núi Voi. Lễ hội truyền thống núi Voi (huyện An Lão) thành phố Hải Phòng diễn ra vào các ngày 15, 16, 17 tháng Giêng ). Đây là dịp để du khách được tìm hiểu về vùng đất có bề dày lịch sử và tham gia các hoạt động văn hoá độc đáo. Nhiều hoạt động của lễ hội đã tái hiện một thời hào hùng của vùng đất An Lão, như: biểu diễn trống hội, diễn tích tuồng Hào khí núi Voi, nghi lễ tế ở đền thờ Nữ tướng Lê Chân, chùa Chi Lai Những hoạt động văn hoá, trò vui dân gian là nội dung chủ đạo của lễ hội còn có sự tham gia của các đội văn nghệ, góp phần làm phong phú Lễ hội. Hoạt động thể thao thể hiện sự gắn kết hài hòa giữa hiện đại với truyền thống nh•: vật, bóng chuyền hội núi Voi, cùng các trò chơi dân gian như cờ tướng, chọi gà Cùng với những giá trị lịch sử và văn hoá của khu di tích Núi Voi, du khách sẽ được thưởng thức các sản vật, món ăn nổi tiếng mang đậm hương vị quê hương như chè Chi Lai, khoai Tiên Hội, dê núi Thật thú vị khi vừa được thưởng thức thú vui ẩm thực lại được nghe những làn điệu chèo, ca Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 34 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng trù, hát đúm, hát tuồng mượt mà, đằm thắm, đậm chất dân ca. Núi Voi đã, đang và sẽ trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước. *Lễ hội Đình Hàng Kênh. Đình Hàng Kênh là một công trình kiến trúc nghệ thuật điêu khắc có giá trị của thành phố. Lễ hội ở đình Hàng Kênh thường tổ chức trong 5 ngày vào trung tuần tháng 2 âm lịch ( từ ngày 16 đến 20). Trình tự đám rước ở đình Hàng Kênh như sau: Đi đầu là 5 cờ ngũ hành rồi đến đôi càm cạp đi giữ trật tự, tiếp theo là đoàn người mang bát biểu, chiêng, trống, long đình, chấp kích, phường bát âm rồi đến kiệu thần tượng Ngô Quyền. Sau kiệu là các vị chức sắc rồi mới đến dân làng. Những người mang vác, khiêng các đồ vật đi rước thường mặc áo nâu, sau khi rước sắc về đình thì tiến hành ngoại tán, hội còn tổ chức đánh vật cùng nhiều trò chơi khác, người làng tham gia đấu vật trước rồi mới đến người ngoài. Bên cạnh đó Lễ hội đình Hàng Kênh còn tổ chức chơi cờ người. Một bên nam, một bên nữ đều chưa vợ, chưa chồng. Buổi tối tại lễ hội còn có hát chèo, đêm hát ca trù. *Hội đánh pháo đất Vĩnh Bảo. Hội thi được tổ chức vào ngày 3 tháng 8 âm lịch hằng năm tại các xã Tân Hưng, Tam Đa, Tân Liên, huyện Vĩnh Bảo, Hải Phòng. Đất làm pháo lấy từ đáy sông, loại đất đã được gạt hết lớp bùn từ chiều hôm trước, phơi cho se mặt. Sáng hôm sau lấy chày hoặc tay luyện đất. Mọi người đều có thể tham gia đánh pháo, nhưng phần đông là những chàng trai và người ta chia những người dự thi thành nhiều "cỗ pháo". Mỗi cỗ gồm ba bốn người, được nhận từ 25 kg đến 30 kg đất để thi làm pháo nhanh. Pháo nổ càng to cánh pháo càng mở dài, càng nói lên sức khỏe, nghệ thuật cao của người đánh pháo và kỹ thuật giỏi của người làm pháo. Ban tổ chức cộng chiều dài cánh pháo của ba lần tung pháo và ba lần đập pháo mà xếp giải. 2.2.2.2. C¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt truyÒn thèng. Hải Phòng cũng là địa phương bảo tồn được nhiều loại hình nghệ thuật dân Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 35 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng gian truyÒn thèng. Xã Đồng Minh (Vĩnh Bảo) ®•îc coi là quê hương của môn nghệ thuật múa rối: rối nước, rối cạn, rối đèn (đèn kéo quân), thả đèn trời, thi pháo đất, làm con rối Đồng Minh (Vĩnh Bảo) mà ông tổ nghề Tô Phú Vượng tiêu biểu cho tài năng điêu khắc được vua Lê ban nghệ danh kỳ tài hầu. Cổ Am, tạo hình tứ linh và các con vật từ cây. Xã Phục Lễ, Phả Lễ (Thủy Nguyên) có hội xuân hát đúm Nh÷ng lo¹i h×nh nghÖ thuËt v¨n ho¸ d©n gian phi vËt thÓ cña H¶i Phßng hÊp dÉn thu hót kh¸ch du lÞch. 2.2.3. Tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n kh¸c. • NghÒ vµ c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng. C¸c ngµnh nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng cã gi¸ trÞ kinh tÕ vµ v¨n ho¸ cao ra ®êi nhiÒu lµng nghÒ chuyªn s©u, cung cÊp cho x· héi nhiÒu mÆt hµng tiªu dïng, tho¶ m·n nhu cÇu thiÕt yÕu cña ®Þa ph•¬ng, cña ®Êt n•íc vµ mét phÇn xuÊt khÈu. Tr¶i qua hµng ngµn n¨m, víi bao biÕn ®æi th¨ng trÇm cña lÞch sö, mét sè nghÒ mai mét thÊt truyÒn. Nh÷ng ngµnh nghÒ hiÖn ®ang con duy tr× trë thµnh tµi s¶n v¨n ho¸ quý b¸u cña d©n téc lµ søc m¹nh néi lùc phôc vô ®¾c lùc cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cña thµnh phè. Hải Phòng là vùng đất có con người sinh sống từ thủa xa xưa nhưng cũng là nơi luôn được bổ sung bằng những lớp cư dân từ nhiều địa phương kéo đến từ các miền trung du, đồng bằng, hải đảo. Ngoài ra còn có những cư dân trên sông biển, những vạn chài từ nơi khác bằng đường biển đã kéo về lập nghiệp, sinh sống nơi đây. Những lớp cư dân hội tụ ở đây hầu hết là những người nghèo khổ phải dời bỏ quê hương đến đây tìm đất sống, vật lộn với đồng chua nước mặn, với sóng gió biển khơi. Sự hòa hợp dân cư nhiều vùng, miền đã tạo nên nét văn hóa đan xen đa dạng, sinh động của Hải Phòng. Hải Phòng có nhiều làng nghề nổi tiếng từ xưa như làng tạc tượng, làm chiếu cói, thảm cói Nam Am, làm đá ở Núi Voi (An L·o), lµm chum, v¹i, nåi ®Êt Tiªn Héi, trång hoa §»ng H¶i, ®óc ®ång, gang ë Mü §ång(Thuû Nguyªn), dÖt v¶i - Cæ Am, th¶m len-Trµng Kªnh, lµng ch¹m kh¾c, t¹c t•îng - §ång Minh, lµng hoa - §»ng H¶i, lµng cau - Cao Nh©n, n•íc m¾m - C¸t H¶i, b¸nh ®a - N«ng X¸ Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 36 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng • Chî H¶i Phßng. Ngµy nay víi sù t¨ng tr•ëng cña kinh tÕ - x· héi cuéc sèng cña ng•êi d©n ngµy cµng ®•îc n©ng cao nhu cÇu mua s¾m, trao ®æi cña ng•êi d©n cïng ngµy ®•îc më réng nhiÒu siªu thÞ ®•îc x©y dùng ®Ó phôc vô cho nhu cÇu cña ng•êi d©n th× hÖ thèng c¸c trung t©m mua s¾m, siªu thÞ mäc lªn kh¾p n¬i nh•: Parkson, Siêu thị BigC, Siêu thị Metro, Siêu thị Kiến An, Siêu thị Intimex Tuy nhiªn c¸c trung t©m nµy kh«ng hÊp dÉn ®•îc du kh¸ch l¾m v× viÖc mua b¸n chØ diÔn ra mét chiÒu, nÐt ®Æc trng cña v¨n ho¸ “mÆc c¶” nhiÒu du kh¸ch thÝch th× ë ®©y kh«ng cã. H¶i Phßng cßn cã mét sè chî lín nh•: chî Ga, chî §æ, chî S¾t, chî Hµng, chî ®ªm Tam B¹c nh×n chung c¸c chî nµy ch•a ®•îc khai th¸c nhiÒu cho du lÞch. Đến mỗi vùng miền đất nước, du kh¸ch thường hay đến chơi và mua sắm ở các khu Chợ, nhất là những chợ quª ở vùng đó. H¶i Phßng cã mét hÖ thèng chî quª réng kh¾p vµ ®•îc bè trÝ kh¸ hîp lý, lµng nµo còng cã chî. Tuú theo tõng n¬i mµ quy m« vµ c¸ch tæ chøc chî kh¸c nhau. Cã n¬i lµ chî phiªn (th•êng lµ ba bèn h«m hoÆc mét tuÇn mét lÇn), cã n¬i lµ chî h«m (chî häp buæi s¸ng hoÆc buæi chiÒu nh•ng còng cã chî häp c¶ ngµy ). H¶i Phßng cßn cã c¸c khu chî chuyªn kinh doanh mét sè mÆt hµng nh• chî h¶i s¶n, chî s¾t, chî hµng( chî c©y c¶nh vµ con gièng). Mét sè chî quª tiªu biÓu cña H¶i Phßng nh•: Chî Hç (huyÖn An D•¬ng) n»m trªn trôc quèc lé 5, tiÒn th©n lµ chî §ß DÇu næi danh “Thø nhÊt kinh kú thø nh× DÇu Hç. Chî Gi¶i (Hµ §íi - Tiªn Thanh) ë huyÖn Tiªn L·ng, mçi n¨m chØ häp mét phiªn vµ ngµy më héi còng chÝnh lµ ngµy héi lµng, vµo ngµy mång 2 th¸ng giªng ©m lÞch. Theo lÖ cæ,ngµy h«m ®ã , nh©n d©n trong vïng n« nøc kÐo ®Õn tr•íc cöa ®×nh Hµ §íi häp chî xu©n. Chî Gi¸ thuéc ®Þa phËn x· Kªnh Giang, huyÖn Thuû Nguyªn n»m bªn bê s«ng Gi¸, v× thÕ chî ®•îc mang tªn s«ng. Tr•íc ®©y chî lµ trung t©m bu«n b¸n lín nhÊt trong huyÖn vµ khu vùc l©n cËn. Chî häp theo phiªn, mçi khi chî häp ®«ng vui nh• trÈy héi, c¶nh hµng lªn xuèng bÒn thuyÒn thËt lµ sÇm uÊt. Chî Gi¸ Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 37 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng ®· ®i vµo c©u ca dao cña ng•êi Thuû Nguyªn. NhÊt cao lµ nói U Bß NhÊt ®«ng chî Gi¸ NhÊt to s«ng rõng Cã thÓ nãi v¨n ho¸ chî H¶i Phßng cã søc hÊp dÉn nh•ng nh×n chung ch•a ®•îc ph¸t triÓn trong ho¹t ®éng du lÞch. §Ó chî thùc sù trë thµnh ®iÓm ®Õn trong ý t•ëng cña kh¸ch du lÞch cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p vÒ quy ho¹ch ®Çu t•, x©y dùng c¶nh quan, giao th«ng, ph•¬ng thøc qu¶n lý ®Æc biÖt lµ v¨n ho¸ øng xö Mçi chî ph¶i cã nÐt ®Æc thï kh¸c biÖt ®Ó t¹o Ên t•îng cho du kh¸ch nhÊt lµ kh¸ch du lÞch quèc tÕ. Èm thùc. Cũng như nhiều tỉnh thành khác trong cả nước, ngoài những danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử văn hoá, Hải Phòng còn hấp dẫn khách du lịch bởi những món ăn độc đáo mà không nơi đâu có được. Nói về đặc sản của một thành phố, thì nhiều người thường nghĩ đến những món ăn sang trọng và đắt tiền chỉ có thể tìm thấy trong các nhà hàng, khách sạn hạng sao. Thế nhưng, ở Hải Phòng, không cần phải mất nhiều tiền, không cần phải tìm đến những nơi sang trọng, du kh¸ch vẫn có thể thưởng thức được những món ăn mà có thể nói là không nơi nào có được Ẩm thực Hải Phòng bình dị và dân dã, không cầu kỳ nhưng đậm đà khó quên. Phong cách chế biến hải sản ở Hải Phòng theo phong cách dân dã, nhấn mạnh thực chất và vị tươi ngon của nguyên liệu nhiều hơn sự cầu kỳ trong gia vị và cách chế biến. Những hàng quán ngon nhất thường nằm ở trung tâm thành phố, phố Lương Khánh Thiện, Đình Đông, Hai Bà Trưng, Cát Cụt, Phan Bội Châu, Lê Đại Hành, Một sè món ăn trở thành đặc trưng của thành phố này là: bánh đa cua, bún cá, bánh cuốn, bánh bèo, món ốc, bún om cá rô, nộm giá Cát Hải, ch¶ c¸ thu H¶i Phßng næi tiÕng víi c¸c mãn ¨n hải sản mang h•¬ng vÞ biÓn, nh÷ng mãn ¨n chÕ biÕn tõ c¸c h¶i s¶n nh•: tu hµi, r¾n biÓn, nem h¶i s¶n, c¸ song, gái t«m, sam biển, lẩu bề bề, cua rang muối, nem cua bể, cơm cháy hải sản Tuy nhiên, thực khách vẫn ấn tượng nhất với những món ăn này khi được Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 38 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng thưởng thức trên chính thành phố Hải Phòng. Ngày nay, việc đưa văn hóa ẩm thực vào các chương trình du lịch đã trở nên phổ biến. Đó là cách để lấy tiền của du khách một cách lịch sù nhất. Việc xây dựng các chương trình du lịch ẩm thực thường được các công ty tổ chức thành 2 lọai: Chương trình du lịch chuyên biệt và chương trình du lịch kết hợp. NhiÒu liªn hoan du lÞch Thµnh phè ®Òu tæ chøc lễ hội ẩm thực ®· mang đến cho người dân thành phố và du khách những điều thó vÞ về văn hóa ẩm thực cũng như nghệ thuật chế biến món ăn. Đến H¶i Phßng, du khách có thể thưởng thức các hương vị ẩm thực khác nhau. Tất cả đều tạo hướng đi mới cho ngành du lịch trong việc tạo ra nhiều sản phẩm du lịch độc đáo phục vụ khách du lịch. 2.3. Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn du lÞch. 2.3.1. Tình hình khách du lịch đến Hải Phòng. Xây dựng Hải Phòng trở thành một trong những trung tâm du lịch của vùng duyên hải Bắc Bộ theo Nghị quyết 32 của Bộ Chính trị là những nhiệm vụ và giải pháp mang tính tổng thể, lâu dài. H¶i Phßng lµ n¬i tËp trung nhiÒu tµi nguyªn du lÞch, c¶ tù nhiªn vµ nh©n v¨n. Cïng víi sù gia t¨ng cña dßng kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam, dßng kh¸ch quèc tÕ ®Õn H¶i Phßng còng gia t¨ng ®¸ng kÓ. Ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch cña thµnh phè cã nhiÒu khëi s¾c, l•îng, kh¸ch du lịch vµ doanh thu du lÞch ®Òu t¨ng qua c¸c n¨m. Theo số liệu thống kê báo cáo của Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Hải Phòng, tõ năm 2006 ®Õn 2010, tæng lượng khách du lịch đến thành phố t¨ng tõ 2.964.845 l•ît kh¸ch lªn 4.201.000 l•ît kh¸ch, khách néi ®Þa t¨ng tõ 2.362.745 l•ît kh¸ch lªn 3.604.600 l•ît kh¸ch. Doanh thu tõ năm 2006 ®Õn 2010 t¨ng tõ 728.408 tû ®ång lªn 1.338.800 tû đồng, t¨ng 13,4%. Năm 2011, du lịch Hải Phòng phấn đấu đón và phục vụ 4,5 triệu lượt khách, trong đó khách quốc tế: 800 nghìn lượt, doanh thu du lịch đạt: 1.500 tỷ đồng. •u tiên thu hút khách du lịch có khả năng chi trả cao, có mục đích du lịch Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 39 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng thuần tuý, lưu trú dài ngày. Tập trung thu hút phát triển mạnh thị trường khách quốc tế cao cấp: Đông Bắc Á ( Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc), Đông Nam Á và Thái Bình Dương ( Singapore, Malaysia, Indonesia, ), tăng cường khai thác thị trường khách cao cấp đến từ Châu Âu. Khách du lịch nội địa ®Õn Hải Phòng chñ yÕu lµ từ Hà Nội, Quảng Ninh và các tỉnh khu vùc phía Bắc với mục đích nghỉ dưỡng tắm biển tham quan, nghiên cứu các di tích lịch sử văn hóa, lÔ hội, hội nghị, vui chơi, giải trí. Khách từ phía Nam ra chủ yếu là khách c«ng vụ. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch H¶i Phßng (2006-2010). ChØ tiªu §¬n vÞ 2006 2007 2008 2009 2010 tÝnh 1.Tæng l•ît L•ît 2.964.845 3.577.917 3.900.956 4.001.501 4.201.000 kh¸ch du lÞch kh¸ch -Kh¸ch quèc tÕ L•ît 602.100 615.996 668.550 630.969 596.400 kh¸ch -Kh¸ch néi ®Þa L•ît 2.362.100 2.961.921 3.232.406 3.370.532 3.604.600 kh¸ch 2.C¬ së l•u tró C¬ së 198 201 212 214 252 -Sè phßng Phßng 5.357 5.570 5.913 5.933 6.566 3.Tæng doanh Tû 728,408 1.023,755 1.165,452 1.211,440 1.338.800 thu ®ång (Nguån: Së Du LÞch H¶i Phßng) HiÖn nay, H¶i Phßng ®ang ®Èy m¹nh ho¹t ®éng kinh doanh l÷ hµnh ®Æc biÖt lµ kinh doanh l÷ hµnh quèc tÕ. C¸c doanh nghiÖp kinh doanh l÷ hµnh ®· tËp chung vµo khai th¸c c¸c thÞ tr•êng du lÞch träng ®iÓm nh• Trung Quèc, Hµn Quèc, NhËt B¶n, c¸c n•íc ASEAN H¶i Phßng hiÖn cã 85 ®¬n vÞ ho¹t ®éng kinh doanh l÷ hµnh, trong ®ã cã 15 ®¬n vÞ kinh doanh l÷ hµnh quèc tÕ. B×nh qu©n cø 3 ®¬n vÞ l•u tró th× cã 1 ®¬n vÞ l÷ hµnh. KÕt qu¶ ®ã ®· gãp phÇn quan träng vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña thµnh phè trong thêi gian qua. Về qui hoạch : Qui ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn du lÞch H¶i Phßng giai ®o¹n 1996 - 2010 ®· ®•îc Uû ban nh©n d©n thµnh phè H¶i Phßng phª duyÖt t¹i Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 40 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng QuyÕt ®Þnh sè 1151/Q§-UB ngµy 11/7/1997, Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn du lÞch ®Õn n¨m 2020 vµ ®· ®•îc ñy ban nh©n d©n thµnh phè phª duyÖt t¹i QuyÕt ®Þnh sè 142/Q§-UB ngµy 17/01/2008. Quy ho¹ch tæng thÓ ®· x¸c ®Þnh ®•îc c¸c vïng träng ®iÓm tËp trung ®Çu t• cho ph¸t triÓn du lÞch: qui ho¹ch chi tiÕt quËn §å S¬n, qui ho¹ch chi tiÕt thÞ trÊn C¸t Bµ, quy ho¹ch du lÞch néi thµnh vµ c¸c ®Þa bµn, khu cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn du lÞch: KiÕn Thuþ, VÜnh B¶o, Tiªn L·ng, Thñy Nguyªn, An D•¬ng. Về đầu t•. Huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån ®Çu t• ph¸t triÓn du lÞch. Hµng n¨m, Thµnh phè x©y dùng kÕ ho¹ch vèn ng©n s¸ch ®Þa ph•¬ng vµ khai th¸c nguån vèn Trung ¦¬ng ®Çu t• h¹ tÇng t¹i c¸c vïng träng ®iÓm du lÞch cña Thµnh phè. Thu hót c¸c nguån vèn kh¸c ®Çu t• kinh doanh du lÞch. X©y dùng c¬ chÕ khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t• du lÞch. §Èy m¹nh hîp t¸c liªn doanh víi c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n•íc ®Çu t• ph¸t triÓn du lÞch, ®ång thêi khuyÕn khÝch ®Çu t• h¹ tÇng tiÕn tíi x· héi hãa ®Çu t• ph¸t triÓn du lÞch ®Ó huy ®éng tèi ®a c¸c nguån vèn trong x· héi. Chủ yếu xây dựng khách sạn cao cấp đạt tiêu chuẩn quốc tế, các trung tâm thương mại tại Hải Phòng, các khu du lịch sinh thái quốc tế, các khu resort cao cấp, khách sạn quốc tế. C¸c dự án lớn đang được triển khai tại Hải Phòng như đường ô tô cao tốc Hà Nội – Hải Phòng, Dự án Khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải (xây dựng đường ô tô Tân Vũ, cầu Đình Vũ, cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện ) và Dự án Sân bay quốc tế Tiên Lãng đang tiến hành nghiên cứu quy hoạch, khu đô thị Ngã 5 – Sân bay Cát Bi đang dần hoàn chỉnh, khu đô thị Bắc sông Cấm, sông Giá Resort (huyện Thủy Nguyên), Khu đô thị Xi măng Hải Phòng (quận Hồng Bàng), Khu du lịch quốc tế Hòn Dáu Resort, Đảo du lịch Hoa Phượng, Sân golf Đồ Sơn (quận Đồ Sơn), Khu đô thị mới Cựu Viên (quận Kiến An), Khu đô thị mới Cái Giá – Cát Bà, Khu du lịch nghỉ dưỡng Cát Bà Amatina, làng Việt kiều quốc tế sẽ là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội của thành phố Cảng thời gian tới. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 41 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng 2.3.2. C¸c ch•¬ng tr×nh du lÞch tiªu biÓu cña H¶i Phßng vµ thùc tr¹ng khai th¸c c¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n cña H¶i Phßng. Hải Phòng là một trong những Trung tâm du lịch lớn của cả nước, những năm gần đây Hải Phòng luôn là một điểm đến lý tưởng để du khách trong và ngoài nước có cơ hội khám phá những nét độc đáo về du lịch. Sản phẩm tour du lịch của Hải Phòng ngày càng đa dạng và lôi cuốn, với hệ thống di tích đền, ®×nh, chïa, miếu và giá trị văn hoá truyền thống lễ hội, tài nguyên điều đó đã góp phần làm phong phú các tour du lịch trên địa bàn. Ngoài thế mạnh du lịch biển được biết đến, Hải Phòng sở hữu hệ thống chùa đình, miếu với giá trị văn hóa, kiến trúc lâu đời, là điều kiện thuận lợi nghỉ dưỡng kết hợp với du lịch tâm linh, du lịch sinh thái, các tour du lịch quen thuộc thường xuyên được khai thác như: tuyến du lịch khảo đồng quê, du lịch nội thành, du lịch cộng đồng đều gắn liền với những gi¸ trÞ tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n như: chùa D• Hµng, ®ình Hµng Kªnh, đền NghÌ, miếu Bảo Hà, đình Nhân Mục, Nhµ h¸t lín thµnh phè, qu¸n hoa C¸c tour du lÞch nµy ®· thu hót ®•îc sè l•îng lín kh¸ch du lÞch c¶ trong n•íc vµ quèc tÕ. TuyÕn Du lÞch néi thµnh (City tour), gåm c¸c ®iÓm tham quan: B¶o tµng - Nhµ h¸t thµnh phè - Qu¸n hoa - T•îng ®µi n÷ t•íng Lª Ch©n - §Òn NghÌ - Chïa Hµng - §×nh Kªnh. Khu vùc néi thµnh H¶i Phßng cã mËt ®é di tÝch lÞch sö v¨n ho¸ dµy ®Æc nhÊt víi nhiÒu di tÝch, ®Òu lµ nh÷ng ®iÓm tham quan hÊp dÉn. Tham gia tuyÕn du lÞch nµy du kh¸ch sÏ t×m hiÓu ®•îc lÞch sö, kiÕn tróc v¨n ho¸ vµ ®Æc biÖt lµ ®êi sèng cña ng•êi H¶i Phßng. §©y lµ tuyÕn du lÞch hÊp dÉn vµ ®· ®- •îc c¸c h·ng l÷ hµnh cña H¶i Phßng còng nh• c¸c tØnh, thµnh phè b¹n khai th¸c, (chñ yÕu lµ kh¸ch quèc tÕ cña c¸c c«ng ty l÷ hµnh quèc tÕ cña Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh) ®Õn tham quan tuyÕn du lÞch nµy. Tour du lÞch néi thµnh ®•îc c¸c c«ng ty du lÞch khai th¸c hiÖu qu¶, l•îng kh¸ch du lÞch tham gia tour bao gåm c¶ kh¸ch du lÞch néi ®Þa vµ kh¸ch quèc tÕ ®Õn H¶i Phßng kh«ng ngõng t¨ng. TuyÕn du lịch Bến Nghiêng – Đảo Dáu. Một tuyến du lịch hấp dẫn khác thu hút thường xuyên một lượng lớn khách du lịch tham gia đó là “TuyÕn du lịch Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 42 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng Bến Nghiêng – Đảo Dáu”. Từ Bến Nghiêng lịch sử - nơi tên lính Pháp cuối cùng rút khỏi Hải Phòng, tàu sẽ đưa du khách ra tham quan đảo Dáu. Theo lời của một số ngư dân thường đánh cá chung quanh khu vực này thì đây là một trong những nơi linh thiêng, sùng kính của người dân Đồ Sơn. Người dân Đồ Sơn chủ yếu sống bằng nghề đi biển, nên mỗi lần đi qua đây họ đều ghé thuyền vào đảo lên đền dâng hương, và từ đó trở thành nét văn hóa ứng xử của người dân vùng đất này. Ngôi đền cổ ở đảo Dáu có tự bao giờ chưa rõ nhưng ở đây thờ một vị thần đó là Lão đảo thần vương và ngôi đền thờ nằm ở phía Nam bán đảo Đồ Sơn nên đền thờ có tên là Nam Hải Đại vương. Việc mở tuyến du lịch Bến Nghiêng – đảo Dáu góp phần làm phong phú thêm các hoạt động du lịch kh«ng chØ của Đồ Sơn mµ cña du lÞch thµnh phè. Tham gia chương trình du lịch này du kh¸ch hiểu thêm yêu miền đất cổ Đồ Sơn lung linh những huyền thoại. Trªn thùc tÕ tour nµy ch•a ®•îc khai th¸c nhiÒu, sè l•îng kh¸ch tham quan kh«ng nhiÌu chñ yÕu míi chØ phôc vô mét sè ®oµn kh¸ch quèc tÕ, ch•a khai th¸c ®•îc nhiÒu thÞ tr•êng néi ®Þa. Tuyến Đồ Sơn – Kiến Thụy – Tiên Lãng( ®•îc x©y dùng tõ n¨m 2007, gåm c¸c ®iÓm tham quan: BÕn tÇu kh«ng sè, §åi V¹n Hoa, §å S¬n - Chïa Trµ Ph•¬ng, §Òn Mâ, KiÕn Thuþ - §Òn G¾m, Khu Suèi kho¸ng nãng - Tiªn L·ng). Đến Hải Phòng có lẽ du khách không nên bỏ lỡ cơ hội được tham gia vào tuor du lịch bằng đường bộ đây là tour du lịch sinh thái văn hóa vô cùng độc đáo. Tour du lịch này chính là bước kế thừa hoàn hảo của tuyến “Du khảo đồng quê” đã được hình thành từ nhiều năm trước, tuy nhiên đã được nâng cấp lên với nhiều điểm du lịch mới kếp hợp cùng du lịch sinh thái, văn hóa tín ngưỡng và nghỉ dưỡng. Tại những điểm di tích lịch sử mà tour du lịch này đi qua đều là những điểm di tích nổi tiếng có từ lâu đời thu hút rất nhiều sự quan tâm của người dân như: Đền Bà Đế có từ thế kỷ 18 nơi đây thờ Trịnh chúa phu nhân; Đền Gắm một Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 43 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng cổ miếu trong Ngũ linh từ của huyện Tiên Lãng thờ thượng tướng quân Ngô Lý Tín đời Lý; đình Cựu Đôi thờ danh tướng Đào Quang dưới thời Hai Bà Trưng; Từ Đường họ Mạc ở huyện Kiến Thụy – đây là quê hương của Mạc Đăng Dung vị vua đầu tiên của nhà Mạc; chùa Trà Phương với những vết tích còn sót lại từ thời Lý Và điểm đến cuối cùng mang hơi thë của cuộc sống hiện đại chính là khu du lịch sinh thái Suối nước khoáng nóng Tiên Lãng với nguồn nước khoáng lấy từ độ sâu 850m luôn ở mức 54 độ C, kèm theo nhiều dịch vụ chăm sóc sức khỏe hÊp dÉn. TuyÕn H¶i Phßng - VÜnh B¶o, du kh¸ch sÏ ®•îc tham quan côm di tÝch: ®×nh Nh©n Môc ‟ mét ng«i ®×nh cæ cã kiÕn tróc thÕ kû XVII vµ ®•îc th•ëng thøc nghÖ thuËt móa rèi n•íc ®éc ®¸o ë ®©y. Th¨m §×nh Qu¸n Kho¸i víi nghÖ thuËt kiÕn tróc tiªu biÓu cho ®×nh lµng. Th¨m miÕu Cùu §iÒn- mét c«ng tr×nh kiÕn tróc “®éc nhÊt v« nhÞ” mét di tÝch lÞch sö, mét danh lam th¾ng c¶nh víi ®Çy ®ñ hßn non bé, hå réng, hang s©u. Du kh¸ch sÏ ®•îc tham quan lµng ch¹m kh¾c, t¹c t•îng B¶o Hµ, tham quan miÕu B¶o Hµ n¬i l•u gi÷ nhiÒu pho t•îng quý (pho t•îng Linh Lang §¹i V•¬ng). §iÓm tham quan MiÕu B¶o Hµ - §ång Minh, ®iÓm móa rèi n•íc - ®×nh Nh©n Hßa hiÖn nay ®ang ®•îc c¸c kh¸ch s¹n lín cña Hµ Néi vµ mét sè c«ng ty l÷ hµnh nh• Mª K«ng, ViÖt tour, Sµi gßn tourist, BÕn Thµnh tourist khai th¸c kh¸ch quèc tÕ ®Õn xem móa rèi n•íc, rèi c¹n vµ tham quan miÕu B¶o Hµ. TuyÕn Hải Phòng - Thuû Nguyªn, ®•îc x©y dùng tõ n¨m 2008. Xuất phát từ nội thành đi Thủy Nguyên địa điểm đầu tiên đoàn tham quan là chùa Lâm Động nơi đây thờ Triệu Quang Phục, một vi tướng tài của Lý Nam Đế, tiếp nối công cuộc chống nhà Lương đô hộ. Sau đó du khách sẽ được đi thăm Đình Kiền Bái, có tuổi thọ trên 300 năm; rời Kiền Bái đi xã Chính Mỹ, thăm chùa Mỹ Cụ một ngôi chùa lớn đẹp, tọa lạc trên sườn đồi nhìn ra những cánh đồng bao la bát ngát, thăm hîp t¸c x· đan song mây xuất khẩu xã Chính Mỹ, dâng hương tại Đền thờ Trạng nguyên Lê Ích Mộc và địa điểm cuối cùng trong hành trình là xuống thuyền xuôi dòng sông Giá thơ mộng với hai bên bờ sông ngút ngàn màu xanh của chuối, cau, nhãn trong các trang trại hoặc gia đình, và được nghe ca trù Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 44 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng Đông Môn trên thuyền. Së du lÞch H¶i Phßng ch•a tæ chøc x©y dùng Tuor nµy nh•ng ®•îc c¸c c«ng ty l÷ hµnh khai th¸c vµ th•êng xuyªn ®•îc du kh¸ch ®Õn tham quan. C¸c c«ng ty khai th¸c hiÖu qu¶ hai tuyÕn du lÞch lµ C«ng ty TNHH T©n Hång, TP.Hå ChÝ Minh, vµ C«ng ty CP Du lÞch H¶i Phßng. Cßn l¹i chñ yÕu lµ do c¸c ®oµn kh¸ch tù tæ chøc. Ngoµi tæ chøc c¸c ch•¬ng tr×nh du trªn, Së V¨n ho¸ - ThÓ thao vµ Du lÞch H¶i Phßng cßn kÕt hîp tæ chøc c¸c lÔ héi truyÒn thèng, lÔ héi v¨n ho¸ Èm thùc, cïng c¸c sù kiÖn héi nghÞ héi th¶o nh»m thu hót kh¸ch du lÞch trong vµ ngoµi n•íc ®Õn víi H¶i Phßng. Bªn c¹nh c¸c di tÝch lÞch sö v¨n ho¸ ®éc ®¸o, hÊp dÉn, H¶i Phßng cßn cã nhiÒu lÔ héi lín thu hót ®•îc nhiÒu du kh¸ch thËp ph•¬ng ®Õn tham dù. C¸c ®¬n vÞ l÷ hµnh cña thµnh phè ®· ®•a mét sè lÔ héi tiªu biÓu vµo c¸c tour du lÞch ®Ó tæ chøc chµo b¸n, giíi thiÖu vµ qu¶ng b¸ cho du lÞch lÔ héi cña H¶i Phßng nh•: lÔ héi chäi tr©u - §å S¬n, lÔ héi ®Òn Tr¹ng NguyÔn BØnh Khiªm ‟VÜnh b¶o, lÔ héi §ua thuyÒn rång trªn biÓn C¸t Bµ, lÔ héi Nói Voi LÔ héi ®•îc nhiÒu du kh¸ch ®Õn tham dù lµ lÔ héi ®Òn Tr¹ng tr×nh NguyÔn BØnh Khiªm - VÜnh B¶o. Kh¸ch du lÞch ®Õn lÔ héi nµy chñ yÕu lµ kh¸ch néi ®Þa bao gåm c«ng chøc, häc sinh, sinh viªn.Du kh¸ch ®Õn lÔ héi víi mong muèn th¾p mét nÐn h•¬ng t•ëng nhí cô Tr¹ng vµ cÇu mong cho sù nghiÖp thµnh c«ng , thi cö ®ç ®¹t. Ngoµi mïa lÔ héi th× vµo mïa xu©n, ®Çu mïa thi vµ c¸c kú nghØ hÌ sè l•îng kh¸ch du lÞch ®Õn ®©y tham quan còng rÊt ®«ng. Tuy nhiªn l•îng kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn tham quan kh«ng nhiÒu. Mét lÔ héi ®éc ®¸o thu hót ®•îc mét l•îng lín kh¸ch du lÞch c¶ trong vµ ngoµi n•íc lµ lÔ héi Chäi tr©u - §å S¬n. Du kh¸ch ®Õn §å S¬n th•êng kÕt hîp du lÞch t¾m biÓn, nghØ d•ìng vµ hoµ m×nh vµo kh«ng khÝ s«i ®éng cña lÔ héi Chäi tr©u. LÔ héi Chäi tr©u - §å S¬n ®•îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong 15 lÔ héi tiªu biÓu nhÊt cña ViÖt Nam, mét lÔ héi d©n gian ®éc ®¸o, ®Æc s¾c cña miÒn biÓn H¶i Phßng. C¸c lµng nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng cña H¶i Phßng kh«ng chØ cã gi¸ trÞ vÒ mÆt kinh tÕ mµ cßn cã gi¸ trÞ khai th¸c trong ho¹t ®éng du lÞch. NhiÒu mÆt hµng Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 45 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng thñ c«ng mü nghÖ cña H¶i Phßng víi nhiÒu chñng lo¹i phong phó, ®•îc chÕ t¸c tõ nghÖ nh©n giµu kinh nghiÖm còng b•íc ®Çu ®¸p øng ®•îc nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch khã tÝnh nh•: kh¸ch Mü, NhËt, Anh, Ph¸p Tham quan c¸c lµng nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng hiÖn nay ®ang ®•îc c¸c c«ng ty du lÞch ®•a vµo ho¹t ®éng du lÞch thu hót ®•îc kh¸ch du lÞch trong n•íc vµ quèc tÕ. MÆt kh¸c, viÖc ®•a c¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt ®éc ®¸o vµo ho¹t ®éng du lÞch còng ®•îc c¸c c«ng ty khai th¸c mét c¸ch cã hiÖu qu¶. C¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt truyÒn thèng ®•îc ®•a vµo c¸c ch•¬ng tr×nh du lÞch nh•: móa rèi c¹n ‟ B¶o Hµ, móa rèi n•íc - Nh©n Hoµ, h¸t §óm ‟ Thuû Nguyªn, ca trï §«ng M«n *Nh÷ng thµnh c«ng. N»m trong c¸i n«i cña ®ång b»ng ch©u thæ s«ng Hång, tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n cña H¶i Phßng võa héi tô ®•îc nh÷ng tinh hoa cña d©n téc, l¹i võa thÓ hiÖn ®îc nÐt ®éc ®¸o cña c d©n vïng biÓn “¨n sãng nãi giã”, ®©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó du lÞch nh©n v¨n H¶i Phßng ph¸t triÓn. Những năm qua, Du lịch thành phố đã có bước phát triển khá toàn diện, đã tích cực khai thác và phát huy các lợi thế, tiềm năng du lịch của thành phố. Công tác quản lý nhà nước về du lịch đã đi vào nền nếp, có tiến bộ trong việc quy hoạch phát triển, tuyên truyền, quảng bá - xúc tiến, đào tạo nhân lực du lịch, cơ sở vật chất, hạ tầng du lịch được quan tâm cải tạo, nâng cấp, thu hút nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước, tham gia đầu tư kinh doanh, làm tăng sức hấp dẫn cho hoạt động du lịch thành phố. Số lượng khách và doanh thu du lịch ngày càng tăng. Tổ chức tốt các lễ hội truyền thống, các hoạt động du lịch lớn, tạo nên nét mới, điểm nhấn trong hoạt động du lịch thành phố. Du lÞch nh©n v¨n H¶i Phßng ®· cã b•íc ph¸t triÓn m¹nh, cã ®ãng gãp quan träng vµo sù ph¸t triÓn chung cña ngµnh du lÞch thµnh phè. NhiÒu ®iÓm di tÝch lÞch sö v¨n ho¸ ®· ®•îc ®•a vµo khai th¸c phôc vô du lÞch hÊp dÉn, thu hót ®•îc sè l•îng lín kh¸ch du lÞch ®Õn tham quan. Së Du lÞch H¶i Phßng ®· x©y dùng ®•îc mét sè tour du lÞch nh©n v¨n, b•íc ®Çu ®•a vµo khai th¸c phôc vô nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch nh• tuyÕn du lÞch: Néi thµnh H¶i Phßng - Thuû Nguyªn, tuyÕn Du kh¶o ®ång quª, tuyÕn §å S¬n - KiÕn Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 46 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng Thuþ - Tiªn L·ng Ngoµi ra, thµnh phè rÊt chó träng c«ng t¸c b¶o tån, t«n t¹o nguån tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n ®Ó gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc vµ gãp phÇn ph¸t triÓn du lÞch. *H¹n chÕ. Nguån tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n cña H¶i Phßng phÇn lín ch•a ®•îc quan t©m, ®Çu t•, b¶o vÖ, tæ chøc, khai th¸c, qu¶n lý mét c¸ch cã hÖ thèng vµ chuyªn nghiÖp. Chất lượng các dịch vụ du lịch, đầu tư phát triển du lịch còn nhiều hạn chế, chưa quan tâm đầy đủ đến bảo vệ môi trường, cảnh quan thiên nhiên. Sản phẩm du lịch chưa đa dạng, chất lượng thấp; lao động du lịch thiếu tính chuyên nghiệp. Xã hội hóa hoạt động du lịch, sức cạnh tranh của doanh nghiệp du lịch còn yếu. C¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n ®•îc ®•a vµo ch•¬ng tr×nh du lÞch chñ yÕu mang tÝnh tù ph¸t. Ngay chÝnh c¸c ®Þa ph•¬ng vµ ngµnh v¨n ho¸ du lÞch còng ch•a coi träng viÖc ®Çu t• phèi hîp víi c¸c doanh nghiÖp du lÞch ®Ó t«n t¹o, trïng tu vµ ®•a vµo khai th¸c cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn nµy, tõ ®ã t¨ng sè l•îng du kh¸ch ®Õn c¸c ®iÓm du lÞch nh©n v¨n. ViÖc khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng nµy thiÕu sù g¾n kÕt víi c¸c ho¹t ®éng du lÞch kh¸c cña thµnh phè, víi c¸c ch•¬ng tr×nh du lÞch ®· ®•îc, thiÕt kÕ, chµo b¸n vµ tæ chøc. Tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n cña H¶i Phßng kh¸ ®a d¹ng. Tuy nhiªn, H¶i Phßng chØ míi khai th¸c mét phÇn nhá ®Ó phôc vô du lÞch, c¸c ®iÓm tham quan chñ yÕu tËp chung ë mét sè ®iÓm néi thµnh vµ c¸c vïng phô cËn, trong khi phÇn lín c¸c di tÝch ch•a ®•îc xÕp h¹ng nh•ng ch•a ®•îc khoanh vïng b¶o vÖ vµ khai th¸c ph¸t triÓn du lÞch,nhiÒu di tÝch bÞ xuèng cÊp nghiªm träng. PhÇn lín tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n ë H¶i Phßng khai th¸c ®Ó phôc vô du lÞch míi chØ ë møc s¬ khai, ch•a chuyªn s©u vµ ch•a cã mét b¶n quy ho¹ch tæng cô thÓ nµo. C¸c di tÝch ®•îc khai th¸c phôc vô ho¹t ®éng du lÞch cßn qóa Ýt, rÊt nhiÒu ®iÓm di tÝch ®Æc s¾c nh•ng ch•a ®•îc khai th¸c cho du lÞch nh•: th¸p T•êng Long (§å S¬n), di chØ C¸i BÌo (C¸t Bµ), di chØ Trµng Kªnh (Thuû Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 47 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng Nguyªn) phÇn lín do c¬ së h¹ tÇng thÊp kÐm, giao th«ng kh«ng thuËn lîi. MÆt kh¸c,c¸c di tÝch ®ang bÞ xuèng cÊp nghiªm träng. Tuy cã nhiÒu biÖn ph¸p t«n t¹o b¶o vÖ nh•ng viÖc trïng tu, t«n t¹o ë mét sè ®×nh, chïa l¹i kh«ng ®¶m b¶o tÝnh ch©n thùc cña lÞch sö còng nh• phong c¸ch kiÕn tróc cæ lµm mÊt ®i gi¸ trÞ lÞch sö v¨n ho¸ vµ kiÕn tróc cña nã. Một số làng nghề truyền thống chưa có một quy hoạch phát triển và bảo tồn thích hợp, chưa có những chính sách đối với những nghệ nhân làng nghề, chưa khai thác để cung cấp thêm sản phẩm cho du lịch thành phố. Các sự kiện văn hóa, du lịch nội dung chưa thường xuyên được làm mới, sáng tạo và gắn kết, thúc đẩy lẫn nhau, chưa có kế hoạch dài hạn quảng bá cho các sự kiện này. Vì vậy, mức độ thu hút sự quan tâm của du khách, của các phương tiện truyền thông chưa cao dẫn đến hiệu quả tổ chức sự kiện du lịch hạn chế. Nhiều lễ hội dân gian trên địa bàn thành phố có tính độc đáo, mang bản sắc văn hóa riêng, có sức hút du khách nhưng chưa được tập trung quảng bá tốt nên các lễ hội này (kể cả lễ hội Chọi trâu Đồ Sơn) chưa đạt hiệu quả xứng tầm. *Nguyªn nh©n. Qua thùc tr¹ng ph¸t triÓn du lÞch nh©n v¨n ë H¶i Phßng cã thÓ thÊy ®•îc ho¹t ®éng ph¸t triÓn nµy ch•a t•¬ng xøng víi tiÒm n¨ng, c¸c s¶n phÈm du lÞch nh©n v¨n ch•a d•îc khai th¸c cã hiÖu qu¶ lµ do c¸c nguyªn nh©n sau: Nhận thức về phát triển du lịch của các cấp, các ngành chưa thật đầy đủ; thiếu cơ chế khuyến khích đầu tư phát triển và giải pháp mang tính đột phá cho phát triển du lịch; tranh thủ sự hỗ trợ của Trung ương hạn chế; chưa làm tốt công tác phối hợp phát huy sức mạnh của các ngành, các cấp, các thành phần kinh tế và các địa phương trong phát triển du lịch nh©n v¨n. ViÖc phèi hîp, liªn kÕt gi÷a c¸c ngµnh, c¸c cÊp vµ c¸c thµnh phÇn tham gia vµo ho¹t ®éng du lÞch cßn thiÕu ®ång bé, chÆt chÏ ®Æc biÖt lµ viÖc b¶o vÖ tµi nguyªn du lÞch vµ qu¶ng b¸ du lÞch. Qu¸ tr×nh phª duyÖt c¸c dù ¸n cña thµnh phè cßn chËm, nhiÒu dù ¸n n©ng cÊp, x©y dùng c¸c ®iÓm du lÞch v¨n ho¸ ch•a ®•îc phª duyÖt chñ yÕu lµ do thiÕu kinh nguån phÝ. C¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ h¹ tÇng t¹i mét sè ®iÓm du lÞch nh©n v¨n ch•a Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 48 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng ®•îc ®Çu t•, chÊt l•îng kÐm kh«ng ®¸p øng ®•îc nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch ®Æc biÖt lµ kh¸ch du lÞch quèc tÕ. Nguån vèn ®Çu t• cho ph¸t triÓn du lÞch nh©n v¨n cßn h¹n chÕ chñ yÕu lµ trÝch tõ nguån vèn ng©n s¸ch cña nhµ n•íc. Ch•a thu hót ®•îc nguån vèn tõ n•íc ngoµi vµo viÖc khai th¸c ph¸t triÓn du lÞch nh©n v¨n. H¶i Phßng ch•a x©y dùng ®•îc c¸c doanh nghiÖp l÷ hµnh ®ñ m¹nh ®Ó ph¸t triÓn du lÞch, kh¸ch du lÞch ®Õn H¶i Phßng ®Æc biÖt lµ kh¸ch du lÞch quèc tÕ chñ yÕu lµ kh¸ch nèi tour tõ Hµ Néi, Qu¶ng Ninh, thµnh phè Hå ChÝ Minh Sự tham gia hưởng ứng của một số doanh nghiệp du lịch còn hạn chế, chưa phát huy được sức mạnh tự quảng bá – xúc tiến. C¸c ®iÓm tham quan, du lÞch trªn ®Òu ch•a cã thuyÕt minh viªn t¹i chç. Chưa xây dựng được thương hiệu mạnh, sản phẩm du lịch còn nghèo nàn. Chậm hình thành các tuyến du lịch mới, các tuyến du lịch liên thông với các địa phương trong vùng, với quốc tế. Công tác lập quy hoạch phát triển du lịch còn chậm, quản lý quy hoạch còn yếu. Thiếu doanh nghiệp du lịch lớn, có thương hiệu tầm khu vực, quốc tế, có năng lực cạnh tranh, có ảnh hưởng lớn trong vùng; đa số doanh nghiệp nhỏ bé, thiếu tiềm lực tài chính, kinh nghiệm quản lý kinh doanh; doanh nghiệp lữ hành chưa mạnh, năng lực cạnh tranh yếu. Đầu tư phát triển du lịch còn hạn chế, chưa có nhiều những dự án đầu tư lớn, tạo sản phẩm du lịch có sức hấp dẫn mạnh. Việc quản lý các dự án đầu tư phát triển du lịch thiếu chặt chẽ, từ khâu thẩm định dự án, đánh giá tiềm lực của chủ đầu tư, cũng như trong quá trình thực hiện dự án; phần lớn các dự án đầu tư phát triển du lịch triển khai chậm. Kinh phí dành cho quảng bá - xúc tiến du lịch quá hạn hẹp, nên việc xây dựng các chương trình xúc tiến du lịch ra thị trường nước ngoài rất khó khăn. Nhận thức về vai trò quảng bá - xúc tiến du lịch còn chưa đầy đủ, còn lẫn với quảng cáo. Không có các festival tạo điểm nhấn cho phát triển du lịch như một số địa phương khác. Kết cấu hạ tầng du lịch còn yếu, thiếu đồng bộ, chưa đủ điều kiện đăng cai tổ chức các hội nghị, sự kiện và hoạt động du lịch lớn cấp Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 49 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng quốc gia, quốc tế, thiếu cơ sở l•u trú cao cấp, vẫn chưa có khách sạn 5 sao. Các dịch vụ bổ trợ cho hoạt động du lịch, dịch vụ vui chơi giải trí còn nghèo nàn, thiếu sức hấp dẫn; còn ít những khu vui chơi giải trí tổng hợp, cao cấp hiện đại. Kết quả thực hiện một số chỉ tiêu về phát triển du lịch ở mức thấp, chưa trở thành ngành kinh tế mũi nhọn cũng như ngành kinh tế quan trọng trong cơ cấu kinh tế thành phố. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 50 Líp : VHL301
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng CHƢƠNG3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM KHAI THÁC HIỆU QUẢ TÀI NGUYÊN DU LỊCH NHÂN VĂN TẠI HẢI PHÒNG 3.1. Phƣơng hƣớng phát triển du lịch Hải Phòng trong thời gian tới. Theo Nghị quyết phát triển du lịch Hải Phòng định hướng đến năm 2020. Hội đồng nhân dân thành phố, Uỷ ban nhân dân thành phố ®Ò ra ph•¬ng h•íng ph¸t triÓn du lÞch trong thêi gian tíi nhấn mạnh một số vấn đề sau: Môc tiªu phát triển du lịch: Khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế của thành phố, nhất là về cảnh quan thiên nhiên, tài nguyên nhân văn, đảm bảo môi trường sinh thái, đa dạng các loại hình và sản phẩm du lịch, thu hút đầu tư, tăng nhanh tỷ trọng du lịch trong tổng GDP của thành phố; tạo việc làm, nâng cao dân trí; giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc và đặc thù văn hoá địa phương, phát huy sức mạnh tổng hợp của các cấp, ngành và toàn dân phát triển du lịch, góp phần thúc đẩy chuyển dịch nhanh cơ cấu kinh tế theo hướng CNH - HĐH. Nhiệm vụ: Tập trung chỉ đạo hoàn thành rà soát, điều chỉnh, bổ sung Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch thành phố, phù hợp với Quy hoạch Tổng thể quốc gia về du lịch. Năm 2007 - 2008, hoàn thành Quy hoạch chi tiết phát triển du lịch Cát Bà, Đồ Sơn - lưu vực sông Đa Độ; công viên rừng Thiên Văn Núi Voi, hồ Sông Giá, di tích Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, Dương kinh nhà Mạc, Tháp Tường Long, triển khai quy hoạch phát triển du lịch nội thành. Quy hoạch chi tiết các khu, điểm dịch vụ, hệ thống cửa hàng mua sắm phục vụ du khách; mời các tổ chức tư vấn trong, ngoài nước có năng lực xây dựng quy hoạch, thiết kế các khu du lịch. Chuẩn bị tốt các dự án đề xuất với Trung ương đầu tư một số cơ cở hạ tầng du lịch quy mô lớn; bố trí vốn hỗ trợ đầu tư hạ tầng có mục tiêu của Trung ương theo đúng quy hoạch của ngành Du lịch đã phê duyệt; đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, khai thác có hiệu quả nguồn vốn đầu tư; hàng năm thành phố ưu tiên bố trí vốn ngân sách để lập quy hoạch chi tiết và chuẩn bị đầu tư cho các dự án du Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh 51 Líp : VHL301