Phát triển du lịch dựa vào cộng đồng tại xã Lát, huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng

Nội dung text: Phát triển du lịch dựa vào cộng đồng tại xã Lát, huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng

1. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II PHÁT TRI N DU L CH D A VÀO C NG NG T I XÃ LÁT, HUY N L C D Ư NG, T NH LÂM NG PGS. TS Nguy n Th Hi, ThS. Bùi C m Ph ưng B môn Vi t Nam h c, i h c Th ng Long Tóm t t: Du l ịch d ựa vào c ộng đồng là m ột h ướng ti ếp cân m ới. Trong đó s ự tham gia c ủa c ộng đồng nh ư m ột đối tác c ủa ngành du l ịch, m ột yêu c ầu phát tri ển m ới nh ằm đảm bảo sự cân b ằng v ề lợi ích gi ữa các bên tham gia. Xã Lát huy ện L ạc D ươ ng, t ỉnh Lâm Đồng có nhi ều điều ki ện để phát tri ển Du l ịch c ộng đồng. Tuy nhiên, ng ười dân ở đây hoàn toàn th ụ động khi tham gia vào ho ạt động du l ịch và không có vai trò quan tr ọng trong hoạch định chi ến l ược phát tri ển du l ịch chung trên địa bàn c ủa h ọ. Bài vi ết này, d ựa vào hi ện trang và ti ềm n ăng ở xã Lát để đư a ra m ột vài gi ải pháp nh ằm phát tri ển du l ịch. T khóa: Du l ch, c ng ng, phát tri n. t v n à L t t lâu ã c bi t n là thành ph du l ch n i ti ng b i khí h u mát m , tài nguyên thiên nhiên và nhân v n phong phú. Xã Lát huy n L c D ơ ng n m phía Tây B c thành ph à L t c ng c bi t n là n ơi có nhi u tài nguyên du l ch h p d n nh : V n qu c gia Bidoup – Núi Bà, Thung l ng Vàng, h ankia, thác Ankroet, thôn th cm BN ơ C, bên c nh ó là phong t c t p quán, l hi truy n th ng, b n s c v n hóa c a 7 dân t c anh em. M c dù n m ngay sát thành ph và v i nhi u tài nguyên du l ch nh v y song i s ng kinh t ca cu dân v n còn thi u th n. a s ng i dân tham gia s n xu t nông nghi p, ph c v trong du l ch, m t s i làm công sinh s ng. Xã Lát c ng ã có nhi u công ty du l ch a khách n tham quan, nghiên c u, tìm hi u. ã có m t vài hình th c thu hút c ng ng tham gia vào ho t ng du l ch, song t t c các bên liên quan m i ch bt u quan tâm n vi c xem xét chia s li nhu n, làm t ng thu nh p cho ng i dân. Ng i dân hoàn toàn th ng tham gia vào ho t ng du l ch và không có vai trò quan tr ng nào trong ho ch nh chi n l c phát tri n du l ch chung trên chính a bàn c a h . V n phát tri n c ng ng ây ch a nh n c s quan tâm c n thi t. Tr c th c tr ng ó, chúng tôi ch n tài “ phát tri ển du l ịch d ựa vào c ộng đồng t ại xã Lát ” nh m m c ích làm hài hòa gi a phát tri n kinh t-xã hôi v i công tác b o t n và phát tri n du l ch b n v ng trong khu v c nghiên c u. 1. Ti m n ng du l ch d a vào c ng ng xã Lát 1.1. Ti ềm n ăng t ự nhiên Địa hình Theo b n a hình t l : 1/25.000 cho th y: a hình c a xã th p d n t phía ông sang Tây ( cao t ơ ng ng t 2.000m xu ng 1.450m), có 2 d ng a hình chính: núi cao và i. Tiêu bi u cho d ng a hình núi cao là dãy Liang Biang k v , ây là m t l i th r t l n trong phát tri n du l ch trên a bàn xã. Nm cao c xem là m t trong nh ng nh núi cao nh t à L t, núi Lang Biang là khu du l ch c thù v i lo i hình du l ch dã ngo i, khám phá thiên nhiên, tìm hi u nét v n hoá c a ng i dân n ơi ây. Lang Biang còn là im thu hút du khách có thú phiêu l u m o hi m v i ch ơ ng trình leo núi, chinh ph c nh cao. a hình i núi th p tiêu bi u là thung l ng Vàng, ây có không gian v n v i nh ng tên g i nh : Vn t nh l ng, n o v ca Ý, su i Quyên, i viên C nh. Cùng v i ó là b su t p á Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 263
2. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II bàn quý, g hóa th ch, v n phong lan Tây Nguyên, v n Mai Anh ào à L t, v n Mai Anh ào Nh t b n, hàng cây phong Canada, v n Bonsai, và nhi u lo i cây quý khác ., c ch m sóc r t công phu. c bi t, im nh n c a Thung L ng Vàng là trên l ng ch ng i thông, có m t dòng su i nhân t o dài kho ng m t cây s , nh ng l p á c s p t có ch ý nh ng c nh vô tình gi ng dòng su i t nhiên. N c t su i này xu ng và chia thành hai dòng ch y có tên T nh và ng. Khí h ậu Nm trong vùng nhi t i gió mùa c n xích o nh ng b chi ph i b i quy lu t cao và nh h ng c a a hình nên khí h u c a xã Lát có nh ng im c bi t so v i vùng xung quanh: Mát l nh quanh n m, m a nhi u, mùa khô ng n, l ng n c b c h ơi th p, không có bão, rt thu n l i cho phát tri n du l ch và ngh d ng. cao bình quân 1.500m so v i m t bi n, nhi t trung bình h ng nm kho ng 18 0 C, biên nhit trung bình các tháng kho ng 40C, biên nhi t gi a ban ngày và êm 9 0C, tháng 1 có nhi t th p nh t (14,1 0C), tháng 6 có nhi t trung bình cao nh t (19,5 0C), nhi t n nh qua các mùa trong n m. Mùa khô t tháng 11 n h t tháng 4 n m sau, mùa m a t tháng 5 n h t tháng 10. Tài nguyên n ước - Hệ th ống sông su ối: Ngu n cung c p n c m t ch yu là Su i Vàng là ph n th ng ngu n c a sông Dâng. Do là ngu n n c cung c p sinh ho t ch yu cho thành ph à Lt nên c b o v nghiêm ng t và không c s dng vào m c ích nông nghi p. - Hệ th ống H ồ, Đập: Có h an - Kia là m t ph n c a h th ng Su i Vàng. H Su i Vàng g m hai h là ankia trên và Ankroet di, c t o b i hai p cùng tên Ankroet ch n dòng sông a Dung phát nguyên t núi Lang Biang; c nh ó là m t thác n c tr ng xóa c ng mang tên Ankroet - thác này ã c toàn quy n Decoux ch n làm nơi xây d ng nhà máy th y in u tiên c a à L t vào n m 1942. Trong m t t ơ ng lai không xa n ơi ây s tr thành m t trung tâm du l ch. Động th ực v ật Theo k t qu iu tra v th c v t ã th ng kê c 1.468 loài thu c 161 h , 673 chi, trong ó có 91 loài c h u, 62 loài quý hi m thu c 29 h th c v t khác nhau c ghi trong sách Vi t Nam, 15 loài c ghi trong Ngh nh s 32/2006/N - CP ngày 30 tháng 3 n m 2006 danh m c th c v t r ng, ng v t r ng nguy c p, quý, hi m. c bi t chú ý h Phong Lan có 18 loài quý hi m, ngành h t tr n có 14 loài, trong ó có 10 loài quý hi m. Các loài ng v t quý hi m: Qua iu tra và th ng kê cho th y có 45 loài c ghi trong ngh nh 32/2006/N - CP, ngày 30 tháng 3 n m 2006 “ v qu n lý th c v t r ng, ng v t r ng nguy cp, quý, hi m”. T nh ng s li u trên cho th y khu h ng, th c v t c a V n Qu c gia Bidoup – Núi Bà có th c xem nh m t v n ng, th c v t t nhiên r ng l n v i nh ng cánh r ng nguyên sinh còn sót l i c a Vi t Nam và khu v c ông Nam Châu Á, là m t ngu n khám phá vô t n c a t t c các du khách và các nhà khoa h c khi t chân n ây. 1.2. V ăn hóa, n ếp s ống c ủa c ộng đồng địa ph ươ ng Nhà th ờ Langbiang Giáo X Langbiang n m trong dãy núi Langbiang, còn g i là Lâm Viên. ây là m t giáo x Dân T c l n nh t c a giáo ph n Ðà L t, không nh ng v s giáo dân mà còn c v di n tích, bao trùm huy n L c Dơ ng. Giáo x c xây d ng n m 1957 b ng g và xây l i Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 264
3. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II 2008, v i khung c nh g n thiên nhiên hòa h p tâm h n m c m c c a các anh em Th ng. Hình nh n i b t trên cung thánh là cây nêu cao kho ng 6 mét d ng bên tòa gi ng d i cây thánh giá, 2 u trâu v i ôi s ng cong vút ôm l y g c cây nêu. Thôn v ăn hóa c ổ K’Ho Còn l u gi các t p t c c ca ng i K’Ho trong s n xu t nông nghi p, t ch c xã hi, sinh ho t, tín ng ng, c i h i, ma chay, l hi, c bi t còn gi li nhi u lo i hình nhà sàn truy n th ng, các d ng c lao ng x a c a ng i L ch và các nh c c dân t c K’Ho Khu du l ịch v ăn hóa l ễ h ội Lang Biang Theo d án, khu du l ch v n hóa Lang Biang s c u t xây d ng trên di n tích 115ha, c nh chân núi Lang Biang v i nh ng h ng m c chính nh : Khu trung tâm l h i và khu t ng ni m vua Hùng, khu công viên sinh thái c m làng các dân t c Tây nguyên, khu cnh quan c tr ng ba mi n , còn l i là các khu v c r ng thông t nhiên, công viên hoa Trong ó, t i hai khu v c c m làng các dân t c Tây nguyên và khu c nh quan c tr ng ba mi n s c thi t k và xây d ng nhi u công trình ki n trúc c tr ng c a ng bào các dân t c Tây nguyên và nh ng c nh quan c áo i di n các vùng, mi n ba khu v c B c, Trung, Nam. Làng Cù L ần Bao b c làng là kho ng 200ha i r ng, g m 150ha r ng thông thu n lo i và 50ha rng lá r ng, hàng cây cù l n bao b c ven h , ven su i; nh ng chú cù l n cu n tròn b t ng trên các nhánh cây. Không ch có r ng i, su i h và c cây nguyên s ơ, làng Cù L n còn là a im vui ch ơi gi i trí thú v . Ki ến trúc nhà ở - Ki ến trúc nhà sàn c ổ: c làm bng các v t li u g , tre, n a, mây, l ô, c tr ng ca ki n trúc là k t c u khung c t v i hai thành t chính là c t và xà, gi v ng cho ngôi nhà ch nhân l y liên k t d c là ch y u (hai hàng c t ng song song) sau ó m i gác lên trên u c t nh ng thanh xà d c, cu i cùng t lên xà d c nh ng thanh xà ngang. - Ki ến trúc nhà sàn hi ện đạ i: Nhà dài t 8 n 12m, r ng 5-6m, tr cao 0,5m làm b ng g o vuông ch c ch n ho c b ng g ch xây. Nhà l p b ng tôn 4 mái, tr c c a ra vào là hiên, m t sàn b ng g , có thang leo lên, có lan can tay v n, bên trong nhà chia thành bu ng có vách ng n b ng ván g . Lễ hội - Lễ hội ăn trâu (l hi âm trâu-Sar ơpu): L hi c t ch c hàng n m di n ra sau mùa r y t th n Ndu và các v th n khác nh m t ơn các th n ã cho buôn làng, b tc qua ht m t n m an lành, làm n c mùa. - Lễ h ội c ồng chiêng : L h i c ng chiêng di n ra trong m i th i gian và c t ch c ngoài tr i d i chân núi Lang Biang. - Lễ cúng c ơm m ới: L hi này c a ng i Chil, L ch s ng b ng ngh nơ ng r y, di n ra sau t t nguyên án. H làm l cu m a thu n gió hòa, ng n thú r ng không cho chúng phá n ơ ng r y. Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 265
4. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II - Di ễn x ướng truy ền kh ẩu và âm nh ạc dân gian: Hát Yal yau (k chuy n x a), Hát tâm pơt (hình th c hát i áp), Hát L h lông: Hình th c hát giao duyên. Nh ạc c ụ truy ền th ống: g ồm có c ồng chiêng, khèn b ầu sáu ống, tr ống. 2. Th c tr ng ho t ng du l ch da vào c ng ng ti xã Lát 2.1. Các lo ại hình du l ịch xã Lát có các lo i hình du l ch khá phong phú và a d ng nh : du l ch tham quan, du lch sinh thái, dã ngo i, du l ch k t h p th thao, du l ch k t h p nghiên c u, du l ch tr i nghi m, du l ch l hi, du l ch khám phá. V i các lo i hình du l ch trên, theo quy ho ch c a tnh n n m 2015, trên a bàn xã s có kho ng 4.991,44ha t khu du l ch .Bao g m các khu du l ch sau: khu du l ch ankia – Su i Vàng giai on I: 2.490ha; khu du l ch bên khu ankia – Su i Vàng: 2.000ha; KDL v n hoá phát tri n ngành ngh : 2ha (Làng d t th cm B’n ơ C, Buôn v n hóa c K’Ho); khu du l ch l hi các dân t c Lang Biang: 30ha; khu du l ch sinh thái Ankroet: 43ha; khu du l ch B ch Cúc: 6,44ha;khu du l ch thác B Giáng: 90ha; khu du lch Làng Cù L n: 20ha; c m Thung L ng Vàng: 150ha; c m du l ch sinh thái thu in Dâng – chomo: 160ha; v n qu c gia Bidoup-Núi Bà. Các tuy n du l ch trong khu v c xã Lát và liên k t v i các xã khác. 2.2. Kết qu ả ho ạt động du l ịch Khách du l ịch - Lượng khách Bảng 1.1 Tình hình khách đến xã Lát giai đoạn 2011-2012 (l ượt khách) 2011 2012 Các im Tng Tng du l ch Ni a Qu c t Ni a Qu c t Langbiang 363.500 23.500 387.000 364.300 31.700 396.000 TL Vàng 22.600 14.600 372.000 325.100 8.900 334.000 Cù L n 72.300 11.600 83.900 73.400 11.600 85.000 Th. K’Ho 71.700 15.300 87.000 74.000 21.000 95.000 B’NerC 4.000 9.000 13.000 5.000 10.000 15.000 Bidoup 0 0 0 1.185.000 15.000 1.200.000 Ngu ồn: Phòng công tác thông tin Huy ện L ạc D ươ ng Qua b ng s li u trên cho th y, th tr ng chính c a xã Lát là th tr ng n i a. Tình hình khách n ngày càng t ng do công tác qu ng bá trên m ng, truy n hình, báo chí và t nh Lâm ng liên t c t ch c các ho t ng l n nh l hi v n hóa trà, l hi hoa à L t, Festival hoa, ã gây s chú ý và thu hút khách n v i Lâm ng - Lc D ơ ng. M t khác, tnh Lâm ng ã có nhi u chính sách thu hút các nhà u t và dành ngu n ngân sách l n cho phát tri n du l ch tơ ng x ng v i ti m n ng c a khu v c. Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 266
5. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II - Cơ c ấu khách Hình 1.2 C ơ c ấu khách qu ốc t ế đến xã Lát Khách qu c t n ch yu là khách Pháp, Úc, Th y in, Anh, c, Hà Lan, Nh t Bn sau ó n Hàn Qu c, Trung Qu c, Th y S , M , Canada, Do Thái, Áo và các n c khác. Khách Pháp chi m th ph n l n nh t, ri n Úc, khách có th ph n nh nh t lá Do Thái và Áo. Khách du l ch n c ngoài t i xã Lát ch yu là i t ng thanh niên, sinh viên, công nhân viên ch c, nhà nghiên c u, th ơ ng nhân, h u trí. Khách n i a n xã Lát r t a d ng thu c nhi u l a tu i, nhi u thành ph n ngh nghi p khác nhau, có th i l ho c i theo oàn. Th tr ng mi n Nam chi m t l ln nh t ri n mi n B c và mi n Trung. Khác à N ng 21.5% 2.7% Sài Gòn Sài Gòn ng Nai Hà N i 38% 4.5% Bình Dơ ng Cn Th ơ Nha Trang 5.1% ng Nai Nha 11.5% Trang Cn Th ơ Bình D ơ ng 6.7% 10% Hình 1.3 C ơ c ấu khách n ội địa đến xã Lát - Tính mùa v ụ của ho ạt động du l ịch 100 80 60 Khách N ội 40 Đị a 20 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 101112 Hình 1.4 L ượng khách đến xã Lát theo các tháng trong n ăm Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 267
6. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II Qua bi u trên, cho th y r ng s lng khách t p trung ông vào tháng 2, tháng 5 n tháng 8, tháng 12. S d nh v y vì kho ng th i gian này là th i gian t t và hè nên ng i lao ng c ngh l, ngh gi a k , ngh phép, h c sinh sinh viên c ngh hè. Tháng 12 lng khách t ng v t do ho t ng festival và l hi hoa c t ch c hàng n m t i à L t. Mùa v ng khách di n ra t tháng 9 n tháng 11 và tháng 1, ây là th i im cu i n m nên các ơ n v u ph i làm vi c hoàn thành k ho ch. kh c ph c tình tr ng này c n có nh ng bi n pháp kéo dài mùa v , các ho t ng h p d n thu hút khách. ph i t p trung cao cho lao ng, s n xu t. Doanh thu và n ộp ngân sách Bảng 1.5 Tình hình doanh thu du l ịch c ủa xã Lát (t ỷ đồng) Nm Langbiang Thung L ng Vàng Bidoup-Núi Bà Giao l ưu c ng chiêng 2011 26,441 13,290 0 4,5 2012 27,880 12,984 40 5,0 Ngu ồn: Phòng công tác thông tin Huy ện L ạc D ươ ng Bảng: 1.6. Tình hình n ộp ngân sách cho t ỉnh t ừ doanh thu du l ịch t ại xã Lát (t ỷ đồng) Nm Lang Biang Thung L ng Vàng Bidoup-Núi Bà 2011 2,641 1,177 0 2012 2,788 2,543 4 Ngu ồn: Phòng công tác thông tin Huy ện L ạc D ươ ng Qua doanh thu và n p ngân sách cho th y, doanh thu t du l ch có xu h ng t ng và các ơ n v ã óng thu cho nhà n c. Tuy nhiên, thôn v n hóa c K’Ho doanh thu l n nh ng không n p thu . iu này cho th y s mt cân b ng trong phân chia l i nhu n. Thái độ và s ự tham gia c ủa c ộng đồng vào ho ạt động du l ịch Tham chi u mô hình du l ch c ng ng c a tác gi Ph m Trung L ơ ng Có 7 m c tham gia c a c ng ng vào ho t ng phát tri n du l ch. Mô hình phát tri n DLC ch th c s thành công n u ng i dân t n m c 7 là t vn ng, ch ng trong ho t ng du l ch. Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 268
7. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II 7. T vn 6.T ư ng 5. Ch c Mc tham gia ca 4. Khuy n C P ti xã 3. T ư Lát trong 2. ưa tin 2. ưa tin ho t 1.Th ng Hình 1.7. B ảy m ức tham gia c ủa c ộng đồng vào ho ạt động phát tri ển Ghi chú: Mc 5: Làng Cù L n, Thung L ng Vàng, Langbiang Mc 6: V n qu c gia Bidoup-Núi Bà Mc 7: Thôn v n hóa c K’Ho, làng th cm B’n ơC - Da trên th c tr ng tham gia c a c ng ng a ph ơ ng t i khu du l ch Làng Cù L n, Thung L ng Vàng, Langbiang có th khái quát m c tham gia c a h trong ho t ng phát tri n du l ch ã t n m c 5, V n qu c gia Bidoup-Núi Bà m c 6, Thôn v n hóa c K’Ho, làng th cm BnerC m c 7. Mc 1 Th ng: c ng ng không có quy n và trách nhi m xem xét, d báo v tơ ng lai c a ho t ng phát tri n du l ch. Mc 2 Cng ng ch có trách nhi m tr li các câu h i v nhu c u n bù t, cây lâu nm, nông s n trong th i gian các d án c tri n khai ph c v xây d ng các khu du l ch trong xã Lát. Mc 3 Các ch d án t ch c bu i t a àm, c ng ng c tham kh o ý ki n và quan im. Ý c a c ng ng c l u ý khi các d án du l ch ti n hành thu h i t. Tuy nhiên h không c tham gia vào quá trình ra quy t nh. Mc 4, m c 5 Ng i dân a ph ơ ng c u tiên tuy n d ng vào m t s v trí trong các khu du l ch nh làng Cù L n, Langbiang, Thung L ng Vàng và c tr lơ ng theo lu t du l ch. M t s c tham gia vào cung c p d ch v nh : bán hàng, lái xe, ch p nh c chia theo t l li nhu n nh ng không hoàn toàn ch ng ra quy t nh, ph i làm theo ý ki n ch o c a ban qu n lý khu du l ch. Thái độ của c ộng đồng đối v ới du l ịch Theo phi u iu tra c a c khách n i a và khách qu c t u cho r ng c ng ng a ph ơ ng t i xã Lát có thái thân thi n, c i m , chân thành v i khách. lý gi i cho t l thái Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 269
8. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II tích c c c a ng i dân vì a s lao ng tr ca xã tr c ti p tham gia ph c v trong các khu du l ch. S lao ng trung niên ho c già có thu nh p gián ti p t du l ch bng vi c cung cp các nông s n, hàng th công m ngh , T t c u nh n th y, i s ng c a h gn li n vi s phát tri n c a du l ch. Nh ã phân tích trên có th th y du l ch em l i nhi u thu n l i cho c dân xã Lát nh v y, nh ng bên cnh ó nó c ng em n nh ng tiêu c c cho khu v c nh : S lng ng i và các ph ơ ng ti n giao thông t i khu v c t ng có th dn t i tình tr ng m t an ninh tr t t khu v c và t ng nguy c ơ tai n n giao thông. T ng các t nn xã h i do du nh p theo dòng du khách (b nh truy n nhi m, mê tín d oan, c bc, tiêu c c xã h i, b nh t t) ngoài ý mu n. Ho t ng du l ch s kéo theo t ng các lo i hình th ơ ng m i, d ch v . Thu h p ngành nông nghi p và lâm nghi p a ph ơ ng, làm thay i c ơ c u ngành ngh , m t b ph n dân c chuy n sang làm th công m ngh , d ch v n u ng, gi i khát - Do tính ch t mùa v c a ho t ng du l ch, các nhu c u t i th i im cao có th v t quá kh n ng áp ng v d ch v công c ng và c ơ s h t ng c a a ph ơ ng. Tiêu bi u là: ách tc giao thông, các nhu c u v cung c p n c, n ng l ng, kh n ng c a h th ng thoát nc, x lý ch t th i r n . - To mâu thu n trong khai thác tài nguyên gi a các ngành kinh t trên a bàn. - Vi c phát tri n du l ch s làm t ng m c s ng c a ng i dân a ph ơ ng ng th i cng làm t ng giá c hàng hoá, nguyên v t li u, th c ph m. 3. Gi i pháp phát tri n du l ch d a vào c ng ng 3.1 B ảo v ệ môi tr ường Ho t ng du l ch ngày càng sôi ng trong khu v c xã Lát s kéo theo nh ng tác h i: nh h ng ngu n n c, gây ti ng n, phá v c nh quan, t o rác th i, n c th i. Các doanh nghi p du l ch ch chú ý các bi n pháp b o v môi tr ng ít u t nh nâng cao ý th c v bo v môi tr ng cho khách, nhân viên; thi u và hi u l c y u v nh ng ch tài i v i nh ng hành vi vi ph m, xâm h i n môi tr ng: * Các gi ải pháp b ảo v ệ môi tr ường v ề lâu dài: - Ki n toàn b máy qu n lý môi tr ng t cp t nh n c p xã, t ng c ng c v nhân lc và v t l c. - Nâng cao hi u l c thi hành Lu t B o v môi tr ng, Lu t B o v và phát tri n r ng, Lu t a d ng sinh h c, Lu t Tài nguyên n c. - y m nh xã h i hóa công tác b o v môi tr ng, c bi t là x lý ô nhi m môi tr ng. - Xây d ng, ban hành các chính sách khuy n khích b o v môi tr ng c a các khu du lch, kinh doanh, d ch v nh áp d ng các mô hình s n xu t s ch h ơn, ti t ki m n ng l ng, tái ch , tái s dng ch t th i, - Xây d ng, ban hành các chính sách khuy n khích m i ngu n l c trong c ng ng tham gia b o v môi tr ng, trong ó chú tr ng công tác b o v và phát tri n r ng. * Ho ạt động b ảo vệ môi tr ường tr ước m ắt c ần: Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 270
9. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II Tng c ng s tham gia c a c ng ng b o, các t ch c, oàn th nh M t tr n T qu c, S Giáo d c và ào t o, Liên oàn lao ng t nh, H i liên hi p ph n, H i C u chi n binh, H i nông dân, oàn thanh niên t ng c ng các ho t ng tuyên truy n, phong trào bo v môi tr ng nh m nâng cao nh n th c và s hng ng, tham gia c a c ng ng. 3.2. B ảo t ồn đa d ạng sinh h ọc ( ĐDSH) * Các gi ải pháp b ảo t ồn đa d ạng sinh h ọc v ề lâu dài: - Nghiên c u, ng d ng khoa h c công ngh bo t n, phát tri n và s dng b n vng tài nguyên sinh v t. - Hoàn thi n h th ng c ơ ch , chính sách, v n b n quy ph m pháp lu t v qu n lý DSH, ki n toàn t ch c và t ng c ng n ng l c cho h th ng các c ơ quan qu n lý nhà n c v DSH. - Quy ho ch và s p x p h p lý các c m dân c ang sinh s ng trong V n Qu c gia Bidoup-Núi Bà và xây d ng Quy ch v qu n lý vùng m. * Các gi ải pháp b ảo t ồn đa d ạng sinh h ọc tr ước m ắt ph ải: - Hi n i hoá c ơ s vt ch t k thu t, xây d ng h th ng B o tàng thiên nhiên tp hp, l u gi , tr ng bày các ngu n gen, hi n v t, tiêu b n các loài c h u, quý, hi m ph c v cho công tác nghiên c u khoa h c, n ơi tham quan, thu hút du khách phát tri n kinh t . - ào t o ngu n nhân l c, trang b ki n th c chuyên môn nghi p v cho i ng qu n lý DSH các c p. 3.3. B ảo t ồn và phát huy các giá tr ị văn hóa c ộng đồng *Gi ải pháp b ảo t ồn v ăn hóa c ồng chiêng: * Nghiên c ứu b ảo t ồn, gi ữ gìn, t ập h ợp và ph ục d ựng l ại các giá tr ị văn hóa c ủa dân tộc K’Ho 3.4. Đào t ạo * Về lâu dài: - Xây d ng và th c hi n chi n l c ào t o, b i d ng và s dng ngu n nhân l c. T k ho ch ó, ta có th lên c nh ng k ho ch ng n và dài h n th c hi n. - Cn chú tr ng vào công tác tuy n d ng ngu n nhân l c, u tiên i v i ng i dân a ph ơ ng. Có chính sách thu hút i ng lao ng có trình chuyên ngành v du l ch. - Hi n t i, trình dân trí c a ng i dân t i khu du l ch còn th p, do ó vi c ào t o các ki n th c, k n ng nghi p v du l ch cho dân c a ph ơ ng là iu h t s c c n thi t. * Tr ước m ắt: Tp trung ào t o ng i dân các n i dung sau: B i d ng nh ng ng i có kinh nghi m s ng và có uy tín, thông hi u lu t t c trong làng thành h ng d n viên ph c v ti thôn v n hóa c và làng th cm. Nh ng l p tr có ki n th c, có s c kh e ào t o thành hng d n viên ph c v trong các khu du l ch sinh thái. Trau d i các ki n th c v khu du l ch, tâm lý du khách, th c n và ung; hình thành ý th c ch p hành nghiêm ch nh quy nh c a khu du l ch c ng nh vi c b o v môi tr ng n ơi ây; t p hu n các k nng giao ti p cho cng ng tham gia vào ho t ng du l ch. Các chuyên viên có th là các gi ng viên có kinh Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 271
10. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II nghi m trong ngành và các chuyên gia t các tr ng chuyên ngành du l ch. Tr ng h p c bi t, có th mi chuyên gia t mt s nc có ngành công nghi p du l ch phát tri n, c bi t là du l ch d a vào c ng ng nh Singapo, Thái Lan, Malaysia. 3.5. H ỗ tr ợ c ộng đồ ng đị a ph ươ ng T ch c phát tri n các mô hình du l ch c ng ng t i xã Lát. T o iu ki n cho ng i dân tr c ti p ti p xúc v i khách du l ch nâng cao nh n th c, th y c l i ích c a ngu n tài nguyên thiên nhiên em l i. T ó hình thành ý th c trách nhi m i v i môi trng t nhiên cng nh b o t n truy n th ng v n hóa a ph ơ ng : mô hình homestay; mô hình nhà v n; mô hình tr ng hoa; mô hình cây n qu ; mô hình tr ng rau, dâu tây an toàn; mô hình v n dc li u;mô hình trang tr i ch n nuôi. 3.6 Qu ản lý l ượng khách và tác động c ủa khách du l ịch Hi n nay, Có nhi u công c h tr cho ho t ng qu n lý l ng khách, bao g m hai nhóm chính công c kinh t và phi kinh t . Các công c kinh t ph bi n trong ho t ng DLC là thu phí, áp t m c giá; các công c phi kinh t nh s c ch a, ánh giá tác ng du khách, qu n lý b ng quy nh * Qu ản lý l ượng khách trên c ơ s ở "s ức ch ứa" * Qu ản lý khách b ằng th ủ tục hành chính, n ội quy * Qu ản lý b ằng điều ti ết m ức thu l ệ phí 3.7. Xúc ti ến qu ảng cáo thành công trong vi c phát trin du l ch d a vào c ng ng c n c qu ng cáo mt cách h p lý và có trách nhi m.Tr c h t, c n nâng cao nh n th c v du l ch trong các cp, các ngành và nhân dân; t o l p và nâng cao hình nh c a du l ch xã Lát trên toàn qu c, vơ n ra khu v c và trên th gi i qua ó thu hút khách du l ch và ngu n v n u t vào khu du l ch. Th c hi n xúc ti n, qu ng bá du l ch chuyên nghi p, nh m vào th tr ng m c tiêu, ly im n, s n ph m du l ch, th ơ ng hi u du l ch làm i t ng xúc ti n. u t ng d ng công ngh cao cho ho t ng xúc ti n qu ng bá; khai thác t i u công ngh thông tin và truy n thông; ph i h p v i các c ơ quan thông tin i chúng, các l c l ng thông tin i ngo i; t các v n phòng xúc ti n t i các th tr ng tr ng im; tranh th s h tr ca t nh và Nhà nc xúc ti n, qu ng bá du l ch. 4. Kt lu n Khu v c xã Lát n ơi có h ng th c v t phong phú, có r ng thông c ch ng, c nh quan thiên nhiên th ơ m ng, khí h u mát m quanh n m và c bi t là nh ng giá tr vn hóa bn a c tr ng, ã t o nên nh ng nét riêng bi t và th mnh riêng. V i ti m n ng du l ch ln nh ng xã Lát v n ch a phát huy h t n i l c c a mình, i s ng ng i dân còn nghèo do trình dân trí th p, c ơ s vt ch t và h tng ch a ng b , u t v du l ch còn manh mún, chính sách ch a thu hút và gi chân c các nhà u t . Công tác qu ng bá du l ch còn m nh t; s n ph m ơ n iu. Các ch ơ ng trình h tr cng ng a ph ơ ng m i giai on u. Vi c chia s ngu n l i t khai thác tài nguyên t i a ph ơ ng v n còn b t c p. Hi n tr ng khai thác du l ch t i ây ang gây nên tác ng tiêu c c n môi tr ng t nhiên, h sinh thái và s bi n i khí h u ti m n nguy c ơ c a thi u b n v ng. Ð phát tri n b n v ng, trong k ho ch phát tri n kinh t - xã h i tr c m t và lâu dài c a t nh và t ng vùng, c n ph i s m t v n Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 272
11. Kỷ yếu công trình khoa h ọc 2015 - Ph ần II v DLC m t cách nghiêm túc. Vì phát tri n DLC là m t h ng i phù h p nh m khai thác ti a các l i th v t nhiên, v vn hóa, góp ph n m b o phát tri n kinh t -xã h i b n vng cho khu v c, b o t n c các giá tr vn hóa b n a và b o v môi tr ng. THE DEVELOPMENT OF COMMUNITY-BASED TOURISM IN LAT VILLAGE, LAC D Ư NG DISTRICT, LAM DONG PROVINCE. Abstract: Community-based tourism is a new approach. In which the participation of the community as a partner of the tourism industry, a new development required to ensure the balance of interests between the parties. Lat Village, Lac Duong district, Lam Dong province has got such previlge conditions to develop community-based tourism. However, the villagers are totally passive at participation in tourism activities and have no major role in the strategic planning of developing tourism in their locality as a whole. This article, based on current and potential sites in the Lat Village is to give some solutions to develop community- based tourism. Keywords: Tourism, Community, Development. Tr ường Đại h ọc Th ăng Long 273