Phương pháp rèn luyện trí nhớ

55 trang hapham 1770

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Phương pháp rèn luyện trí nhớ", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

phuong_phap_ren_luyen_tri_nho.pdf

Nội dung text: Phương pháp rèn luyện trí nhớ

Phương pháp rèn luyện trí nhớ 1 - Tiềm năng của bộ não – Tài sản thường bị bỏ quên Bạn biết khơng? Trên thế giới cĩ những người cĩ trí nhớ rất tốt, chẳng hạn như: Er n tz l người đ ng n m giữ kỷ lục Guinness về khả n ng nhớ v đọc được dãy 500 chữ số chỉ sau khi nghe một lần ng hiện sống ở erus lem c ng với vợ v c h i c con gái ng từng tới Việt N m tháng 3 n m ngối, v đã trổ tài thể hiện trí nhớ thần diệu của mình khiến mọi người khâm phục. (Xem hoc/2010/03/3ba19780/, gia-guinness-ve-tri-nho.htm) Cậu bé người Ấn Độ Nischad Narayanam, 11 tuổi, đã ghi tên mình v o sách kỷ lục Guinness về khả n ng nhớ nhanh với thành tích nhớ được 225 vật thể bất kỳ chỉ sau một lần nghe đọc d nh sách, vượt qua kỷ lục trước đ l 200 vật thể do thầy của cậu lập. (Xem Trong cuộc thi v địch trí nhớ n m 2009 tại Anh, Ben Pridmore đã khiến tất cả người xem ngả mũ thán phục khi cĩ thể nhớ hết thứ tự ngẫu nhiên của cả một cỗ bài trong vịng 24,68 giây Ben Pridmore cịn ghi nhớ được tuyệt đối chính xác trình tự s p xếp các quân bài trong 22 cỗ bài, trong khi Simon Reinhard là 20 và Gunther Karsten là 18. Ở phần thi ghi nhớ dãy số nhị phân, Ben đã nhớ được 3.750 số trong vịng 30 phút; Trong 15 phút Ben cũng nhớ được 170 từ được xếp ngẫu nhiên, và trong 5 phút nh đọc lại thành cơng 100 ngày tháng diễn ra các sự kiện lịch sử. Cũng trong cuộc thi đ , nhiều kỷ lục thế giới mới được xác lập một cách ngoạn mục. Thí sinh Gunther Karsten trở th nh người ghi nhớ được nhiều hình trừu tượng nhất; Johannes Mallov nhớ được 118 ngày lịch sử chỉ trong 15 phút v được cơng nhận l người cĩ khả n ng nhớ nhiều ngày lịch sử nhất, (Xem Nguoi- co-tri-nho-tot-nhat-the-gioi/82/3565961.epi, dich-the-gioi-ve-tri-nho-c159a264629.html) Biswaroop Roy Chowdhury đánh bại kỷ lục thế giới do Michaela Buchvaldova (người Đức) khi nh c lại được 14 ngày sinh và tên được lựa chọn bất kỳ trong vịng 2 phút Đ l v o ng y 20 tháng 7 n m 2006 tại khách sạn Le Meridi n, Delhi trước khi xuất hiện bản in và phương tiện truyền th ng điện tử (Xem nhat-hanh-tinh.html, shape) Giáo sư Andrey Slyusarchuk, 33 tuổi ở thành phố Lvov (Ukr in ) đã phá 2 kỷ lục thế giới về ―số chữ số lớn nhất mà một người cĩ khả n ng nhớ được‖ v ―ghi nhớ nhanh nhất trong một khoảng thời gian cực ng n‖! Andrey nhớ được cả triệu số sau dấu phẩy của giá trị, vượt xa cả tr m lần kỷ lục trước đây của người Nhật 59 tuổi Tibi Akiri Haraguci, nhớ được 83431 số của giá trị. Và trong 2 phút, ơng ghi nhận trong đầu được 5.100 ký tự. Cả 2 thành tích n y được ghi vào sách kỷ lục củ Ukr in v đã được gửi đ ng ký v o sách kỷ lục Guinness. Ngồi ra, s u khi nghe đọc nhanh bất cứ v n bản nào một cách rõ ràng và chỉ 1
cần ngưng 2-3 giây, Andrey đã nh c lại đoạn v n đúng từng từ, khơng hề cĩ một lỗi nào và nêu trong đoạn đ c b o nhiêu chữ cái. Chẳng những vậy, Andrey cịn cĩ thể nĩi ngay một chữ cái bất kì được dùng lại bao nhiêu lần trong đoạn v n và cĩ thể đọc được đoạn v n ngược từ cuối lên đầu. (Xem viet/50750270/417/) Dương Anh Vũ, ch ng sinh viên 24 tuổi của tỉnh Ninh Thuận, người đã đ ng kí xin lập 3 kỉ lục về trí nhớ cho Việt Nam: Nhớ 100.000 bảng thống kê ( số lượng bảng chất đầy c n phịng 8 mét vu ng, h y nối dài từ S i Gịn đến Đồng Nai ) Nhớ chính xác 125 từ chỉ sau 1 lần thống qua Nhớ v định vị được nhiều địa danh nhất (hơn 1 000 000 địa danh) với thời gian ng n nhất (từ 0,47 — 1 giây, nh nh hơn phần Search của Google Map hay Google Earth) (Xem vi%E1%BB%87t-d%E1%BA%A7u-tien-s%E1%BA%AFp-l%E1%BA%ADp-k%E1%BB%B7- l%E1%BB%A5c-guiness-th%E1%BA%BF-gi%E1%BB%9Bi-v%E1%BB%81-tri- nh%E1%BB%9B/) Và cịn nhiều, nhiều nữ Thật đáng kinh ngạc! Trí nhớ gì m như siêu nhân Giá m t i c được thì hay biết bao! Tơi cĩ thể học v l m b o nhiêu điều Ch c bạn sẽ cảm thấy ganh tị với họ hay khát kh o được như họ. Sự thực thì bạn biết khơng? Bộ não của bạn cũng ho n to n l m được như bộ não của họ nếu được rèn luyện đúng cách. Khoa học đã chứng minh rằng bộ não của hầu hết tất cả mọi người về cơ bản l như nh u: trẻ cũng như gi , n m cũng như nữ, bình thường cũng như bị thần kinh, tiền sử cũng như hiện đại, Sự khác nhau là do quá trình rèn luyện. Xét riêng về khả n ng ghi nhớ, ngay cả khi chư được rèn luyện, bộ não vẫn đã sẵn sàng với nhiều khả n ng thú vị. Bạn thử tự kiểm chứng lại xem, cĩ phải là: Bạn thường cĩ thể nhớ cặn kẽ nhiều hay tất cả chi tiết trong phim: hình ảnh, lời thoại, giọng điệu, cử chỉ, điệu bộ của nhân vật, bối cảnh của hiện trường, Bạn thường cĩ thể nhớ chi tiết phần lớn hay tồn bộ quá trình tiếp xúc với i đ : người đĩ nĩi gì làm gì, rồi đến mình n i gì l m gì, v xung qu nh lúc đ c gì, Bạn thường cĩ thể nhớ lại những sự kiện trong đời: từ những việc làm trong ngày, trong tuần đến trong tháng, trong n m, v trong h ng chục n m về trước. Thỉnh thoảng bạn cĩ thể nhớ vĩnh viễn như in 1 con số, 1 kiến thức, 1 khuơn mặt n o đ , h y 1 cái gì đ ng y từ lần đầu tiên tiếp xúc với cái đ Và thú vị nhất là trong tất cả những lần đ , bạn khơng hề cố g ng ghi nhớ gì. Hồn tồn trái ngược với những lần bạn dốc sức học bài của mình nhưng chẳng thuộc được nhiều hay sẽ nhanh chĩng quên sạch. Tại sao vậy? Rõ ràng bạn đ ng sở hữu một tài sản rất quý báu - bộ não – nhưng bạn lại khơng biết điều đ , bỏ quên nĩ hay khơng biết cách tận dụng nĩ. 2
Thơng qua thực nghiệm, các nhà khoa học đã đúc kết được một số đặc tính của bộ não như sau: Bộ não được chia thành 2 nửa: trái và phải, trong đ nửa trái thiên về chức n ng l -gích, ngơn ngữ, tốn học, thứ tự v tư duy phân tích cịn nửa phải thiên về chức n ng nghệ thuật, hình ảnh, âm nhạc, trí tưởng tượng v tư duy tổng hợp. Hai nửa này kích thích lẫn nhau, nếu được phối hợp càng nhiều thì càng tốt cho não bộ và trí nhớ. Bộ não kh ng gi đi theo tuổi tác m gi đi do kh ng được sử dụng hay bị lạm dụng: minh chứng là các nhà bác học tuy tuổi cao nhưng vẫn minh mẫn, những trường hợp đột tử hay chết trẻ do chơi điện tử hay xem phim ảnh đồi trụy quá độ, Bộ não hoạt động tốt nhất trong trạng thái thư giãn ho n to n, tập trung tuyệt đối h y c ng thẳng tột độ. Niềm đ m mê thường đư bộ não vào 2 trạng thái đầu, trong khi sự sợ hãi hay áp lực cao thường đư bộ não vào trạng thái thứ 3. Bộ não nhớ tốt nhất với những thứ trực qu n sinh động (hình ảnh, âm th nh, gi i điệu, ), nhớ kém nhất với những thứ kh kh n, đơn điệu như chữ. Bộ não ghi nhận lại mọi tín hiệu tác động và khi bị kích thích đúng cách, sẽ tái hiện lại các tín hiệu đ Trong những tín hiệu lưu trên bộ não, những tín hiệu được lặp lại đúng cách sẽ trở thành kĩ n ng vĩnh cửu. Dung lượng của bộ não lớn đến mức: nếu cứ mỗi giây trong đời chúng t đều đư v o bộ não 10 thơng tin mới thì đến cuối đời, bộ não cũng chư đầy đến một nửa. Người vận dụng tốt nhất cũng chỉ sử dụng được 10% n ng lực của bộ não. Nĩi cách khác, i cũng để phí ít nhất 90% n ng lực bộ não của mình. Sức ỳ tâm lí thường kiểm sốt tốc độ hoạt động của bộ não theo hướng làm chậm n đi rất nhiều lần so với tốc độ tự nhiên. Dự v o đ , nhiều chương trình rèn luyện bộ não đã được biên soạn nhằm giúp các học viên đạt tới trạng thái tận dụng bộ não tốt hơn V trong các phần s p tới, chúng ta sẽ chỉ tập trung vào một số kĩ thuật nhỏ giúp cải thiện trí nhớ của mình. 2 - Nguyên lý của trí nhớ Để cĩ một trí nhớ tốt, bạn cần rèn luyện đều đặn đúng cách Dưới đây là các nguyên lí cơ bản cần nhớ: Một, bạn nhớ tốt nhất khi bạn khơng cố g ng nhớ, mà là cố g ng tiếp thu. Do đ , khi bạn nghe h y đọc về một vấn đề gì đ , th y vì cố g ng thuộc từng câu từng chữ, hãy cố g ng hiểu xem câu chữ đ muốn nĩi gì. Hai, cái gì càng trực quan, sinh động thì bạn càng nhớ dễ dàng, nhanh chĩng và khĩ quên hơn Do đ , khi bạn nghe h y đọc về một vấn đề gì đ , th y vì cố g ng thuộc câu chữ, hãy cố g ng d ng trí tưởng tượng của mình hình dung ra vấn đề đ Cứ tự do thêm bớt các yếu tố trực qu n như m u s c, chuyển động, ph ng đại, kh i h i, Hình ảnh tưởng tượng càng phong phú thì bạn càng nhớ dễ dàng. Ba, nếu bạn g n hình ảnh của những điều cần nhớ với các hình ảnh mốc n o đ thì bạn sẽ dễ dàng truy xuất lại những gì bạn đã ghi nhớ. Do đ , hãy xây dựng cho mình một bộ hình 3
ảnh mốc v thường xuyên dùng nĩ khi ghi nhớ. Bộ hình ảnh mốc này càng lớn thì số lượng thơng tin bạn cĩ thể ghi nhớ đồng thời c ng t ng lên Bốn, để điều cần nhớ trở thành kiến thức phản xạ, cần ơn lại nĩ theo các đợt sau: 10 phút, 1 giờ, 1 ngày, 1 tuần, 1 tháng, 6 tháng. Chỉ vậy thơi . Tiếp theo bạn sẽ được tìm hiểu về một số hệ nhớ đơn giản, hay các quy t c tạo hình ảnh mốc. 3 - Các phương pháp rèn luyện Một người bình thường cĩ thể dễ dàng nhớ được 6-8 mục cần nhớ, gặp một ít kh kh n để nhớ đến 10 mục và gặp khá nhiều kh kh n – nếu khơng nĩi là khơng thể - để nhớ đến 15 mục. Tuy nhiên, chỉ cần chút ít rèn luyện với các hệ nhớ, việc nhớ 30 mục chỉ là một bài tập nhỏ. Vậy hệ nhớ l gì? Đ l các quy t c giúp ghi nhớ dễ hơn v nhiều hơn Trải qu h ng ng n n m, đã cĩ rất nhiều hệ nhớ được hình thành và phát triển như hệ liên kết, hệ số-hình, hệ số-vần, hệ phịng La Mã, hệ chính Tuy mỗi hệ cĩ thể thích hợp với một số tình huống nhớ hay một nh m người n o đ nhưng về cơ bản, các hệ nhớ c 2 đặc điểm chung: Một là tất cả hệ nhớ đều yêu cầu bạn phải trực qu n h v sinh động hĩa các mục nhớ để ghi nhớ dễ hơn. Chẳng hạn, bạn cần ghi nhớ sự kiện ―N m 938, Ng Quyền đánh t n quân N m Hán trên s ng Bạch Đằng lần thứ nhất‖ Thay vì chỉ thuộc lịng câu chữ, hãy vận dụng kiến thức v trí tưởng tượng củ mình để hình dung trận đánh đ đ ng diễn r trước mặt mình. Bạn tr i ngược thời gian, trở về n m 938 v đứng trước con sơng Bạch Đằng i l tướng Ngơ Quyền cùng với đạo quân nh dũng i l bọn quân N m Hán xâm lược dẫn đầu l tên tướng Hoằng Thao. Đạo quân của Ngơ Quyền x ng lên như vũ bão, lần lượt hạ gục lũ giặt hết lớp này tới lớp khác. Đ l lần thứ nhất, hay tỉ số hiện giờ là 1-0 nghiêng về phí đạo quân Ngơ Quyền. Cĩ thể bạn cảm thấy hơi rườm rà: tại sao phải tưởng tượng đủ thứ trong khi cái ý cần nhớ chỉ cĩ 16 chữ? Nhưng thực tế là bạn nhớ ―đủ thứ‖ ki tốt hơn rất nhiều so với ―16 chữ‖ Nếu bạn thử ơn lại đoạn phim trên vài lần theo các khoảng thời gian sau: 10 phút - 1 giờ - 1 ngày - 1 tuần - 1 tháng - 6 tháng thì bạn sẽ thấy kiến thức đĩ trở thành phản xạ của mình. Chỉ cần ai nĩi đến 938, Ngơ Quyền, quân Nam Hán, hay sơng Bạch Đằng thì bạn sẽ thấy ngay trận đánh đ hiển hiện trước mặt h y trong đầu mình. Điểm chung thứ hai là hầu hết các hệ nhớ đều sử dụng hình ảnh mốc để ghi nhận thứ tự và giúp quá trình gợi nhớ tốt v nh nh hơn. Sự đ dạng của các hệ nhớ cũng từ đặc điểm này mà ra: các hệ nhớ chủ yếu khác nhau ở quy t c d ng để tạo ra vật mốc. Chẳng hạn, hệ số-hình tạo ra hình ảnh mốc bằng cách liên tưởng một số thành một hình, hệ chữ-vần tạo ra hình ảnh mốc bằng cách liên tưởng âm của chữ cái. Trước khi đi v o chi tiết từng hệ nhớ, chúng ta sẽ tìm hiểu l m s o để trực quan hĩa và sinh động hĩa các mục nhớ. 4
3.1 - Trực quan hĩa và sinh động hĩa các mục nhớ Trực quan hĩa mục nhớ là chuyển mục nhớ thành những ấn tượng mà giác quan cảm nhận được, chẳng hạn như hình ảnh để thị giác cảm nhận, âm th nh để thính giác cảm nhận, sự nhờn/trơn láng/gồ ghề để xúc giác cảm nhận, m i để khứu giác cảm nhận, vị mặn/đ ng/ngọt để vị giác cảm nhận, Sinh động hĩa mục nhớ là bổ sung thêm chi tiết cụ thể do đã biết h y do tưởng tượng thêm để ấn tượng trực quan tạo được trở nên thực hơn, gây chú ý cho người nhớ hơn Ví dụ: thêm màu s c, sự chuyển động, tích hợp kiến thức thức đã biết, biến đổi kích thước, hình dạng, Giả sử mục nhớ là quả táo. Trực quan hĩa tức là hình dung ra quả táo đỏ (hoặc xanh hoặc m u gì đ đơn giản) trước mặt mình, sờ vào thì thấy vỏ trơn láng, nếm thử thì thấy vị hơi chu Sinh động hĩa tức là hình dung thêm là màu đỏ là đỏ thẫm, quả táo đ ng rơi xuống h y l n trịn, đ l một quả táo tí hon, to như bình thường hay to lạ thường, Theo Tony Buzan trong cuốn sách Use Your Memory (Sử dụng trí nhớ của bạn), để làm mục nhớ trở nên trực qu n sinh động, chúng t thường sử dụng các yếu tố SMASHIN’ SCOPE như sau: Synaesthesia/Sensuality (Phối hợp giác quan) Hình ảnh tạo ra cần cĩ những ấn tượng mà giác quan cảm nhận được, càng sâu s c càng tốt. Chẳng hạn như nếu đ l t phở bị nĩng thì bạn cần cảm nhận được sức n ng đ như đ ng cầm tơ trên tay, ngửi được m i r u thơm, ngị g i hị quyện với mùi thịt bị tái trong làn khĩi bốc lên, v tưởng tượng được vị ngọt cay tuyệt vời khi húp muỗng nước lèo đầu tiên, Để đạt được yếu tố này, cần thường xuyên rèn luyện các giác quan cho ngày càng nhạy bén hơn: 5
Thị giác: khơng chỉ nhìn mà cịn là quan sát để tái hiện Thính giác: khơng chỉ nghe mà cịn là l ng nghe để hiểu Khứu giác: khơng chỉ ngửi mà cịn là ngửi để nhận biết Vị giác: khơng chỉ nếm mà cịn là nếm để phân biệt Xúc giác: khơng chỉ sờ mà cịn là sờ để cảm nhận Cảm giác thể: cảm nhận về vị trí và sự chuyển động trong khơng gian của mình Movement (sự chuyển động) Hình ảnh tạo ra khơng nên cứng đờ như khúc gỗ h y tĩnh lặng như một bức tranh, trừ khi bạn đ ng tưởng tượng một khúc gỗ cứng đờ hay một bức tr nh tĩnh lặng . Ít nhất hãy làm cho nhân vật chính trong hình được cử động hay chuyển động. Sự chuyển động này cĩ thể ngẫu nhiên hay cĩ quy t c, xảy ra một lần hay lặp đi lặp lại, miễn sao khiến các nhân vật trở nên rõ ràng và gây chú ý. Chẳng hạn như mục nhớ của bạn l con mèo đi p -tanh. Thay vì chỉ nghĩ đến một ảnh chụp cảnh con mèo đứng trên tấm ván trượt, hãy tưởng tượng con mèo đ đ ng lượn lờ trước mặt mình h y đ ng hoảng hốt trượt vèo qua mặt mình, Association (sự liên tưởng) Hình ảnh tạo ra cần g n với những hình ảnh đã c v ổn định trong đầu của bạn Điều đ giúp bạn s p xếp kiến thức mới vào hệ thống kiến thức sẵn cĩ và dễ gợi lại nĩ khi cần. Chẳng hạn như, bạn cần nhớ 10 mục. Thay vì chỉ tạo ra 10 hình ảnh, hãy đánh số thứ tự các mục trước. S u đ , d ng hình ảnh mốc của số thứ tự lồng vào hình ảnh của từng mục. Từ đ , bạn cĩ thể gợi nhớ lại từng mục thơng qua hình ảnh mốc của số thứ tự tương ứng. Sexuality (Tình dục) Khi bạn t m, bạn hay ng m cơ thể của mình. Khi bạn xem phim, những cảnh ‗n ng‘ l m bạn ngượng nhưng cũng l m bạn ‗thích‘, chú ý hơn v nhớ rõ hơn Những điều đ cho thấy bạn c xu hướng ‗ưu ái‘ những ấn tượng liên qu n đến tình dục. Bộ não của bạn cũng vậy! Nĩ cĩ thể ghi nhớ hồn hảo những hình ảnh về tình dục. Bạn cĩ thể tận dụng điều này trong một số trường hợp, nhưng tuyệt đối đừng lạm dụng nĩ. Humour (Sự khơi hài) Khơng cĩ lí do gì phải luơn tạo ra những hình ảnh tẻ nhạt nếu biết rằng hình ảnh càng vui nhộn, buồn cười, ngớ ngẩn thì càng dễ nhớ. Hình ảnh khơi hài chẳng những giúp bộ não ghi nhớ một cách thoải mái mà về lâu dài cịn giúp trí thơng minh phát triển tích cực Do đ , th y vì chỉ hình dung một con mèo trượt pa-t nh bình thường, hãy tập pha thêm vào những yếu tố kh i h i như con mèo đ ng nh m m t trượt pa-tanh bằng một ngĩn chân thật điệu nghệ thì bị quá đ l o thẳng v o vách tường v in mình trên đ Imagination (Sự tưởng tượng) Khi bạn đ ng cố g ng hình dung những thứ kh ng đ ng c thật trước mặt mình, đ l bạn đ ng tưởng tượng. Sự tưởng tượng khơng cĩ giới hạn, mà bao gồm tất cả những gì bạn cho là cĩ, tất cả những gì bạn nghĩ r Thế giới trong trí tưởng tượng là của riêng bạn, do đ bạn cĩ tồn quyền thiết kế, xây dựng nĩ. Đối với người khác, quả táo cần nhớ cĩ thể chỉ là quả táo, nhưng với bạn, đ c thể là quả táo thần sẽ sáng đỏ rực khi được bạn cầm trên t y, 6
Number (Số) Số giúp đếm và thiết lập thứ tự giữa các hình ảnh, do đ giúp hình ảnh cụ thể hơn Khi bạn phải nhớ nhiều mục cùng một lúc thì dùng số để g n thứ tự cho các hình ảnh là việc nên làm. Symbolism (Tính biểu tượng) Biểu tượng là hình ảnh đơn giản thể hiện được nét đặc trưng của một hình ảnh phức tạp khác hoặc thể hiện được những khái niệm trừu tượng như sự tức giận, niềm vui, nỗi buồn, cấm đi ngược chiều, Biểu tượng là phần bổ khuyết của hình ảnh thực. Sử dụng biểu tượng thích hợp sẽ giúp quá trình tạo ảnh hiệu quả hơn, đ dạng hơn, ho n chỉnh hơn Biểu tượng sử dụng cĩ thể b t chước, học tập ở người khác hay do bạn tự tạo lấy. Color (Màu sắc) Hãy dùng càng nhiều màu càng tốt vì một bức tr nh ‗mu n m u‘ thường gây ấn tượng tốt hơn một bức tr nh ‗đơn s c‘ Tuy nhiên, hãy nhớ rằng dùng nhiều m u để tạo ra sự hài hịa chứ khơng phải để tạo ra ‗một đống m u‘ Chẳng hạn như, b trái táo đỏ đặt trên cái đĩ thủy tinh trong suốt trên cái bàn gỗ xanh lá sẽ dễ nhìn hơn b trái táo nử đỏ nử x nh đặt trên cái đĩ nử đỏ nửa xanh trên cái bàn gỗ cũng nử đỏ nửa xanh. Order (Trật tự) Trong một hình cĩ nhiều chi tiết hay khi cần ghi nhớ các hình ảnh của một quy trình, trật tự sẽ giúp việc ghi nhớ dễ hơn Chẳng hạn như: chi tiết nhỏ đứng trước chi tiết lớn, những chi tiết cùng màu hay cùng bộ thì nằm gần nhau, chi tiết củ bước 1 xuất hiện trước chi tiết củ bước 2, Positive images (Những hình ảnh tích cực) Bộ não ‗thích‘ những hình ảnh tích cực vì chúng tạo ra cảm giác thoải mái. Trong quá trình tiếp thu và ghi nhớ, bộ não c xu hướng giữ lại những hình ảnh tích cực và loại bỏ những hình ảnh tiêu cực. Do đ , khi tạo ảnh, kể cả là cho các mục nhớ m ng ý nghĩ tiêu cực, hãy cố g ng truyền vào những cảm xúc, chi tiết vui tươi, tích cực. Chẳng hạn như bạn cần nhớ một khuơn mặt buồn. Thay vì chỉ nghĩ về một khuơn mặt ủ rũ thật, bạn cĩ thể biểu tượng hĩa nĩ hay thêm các nét đáng yêu, buồn cười vào: Exaggeration (Sự phĩng đại) Khi những chi tiết cần được chú ý lại quá mờ nhạt, bạn cĩ thể thử ph ng đại để biến đổi nĩ so với bình thường. Chẳng hạn như ph ng to cây kim nhỏ thành cây kim khổng lồ, thu nhỏ con voi bằng con chuột, biến cái đầu của chú chĩ ma lớn gấp 3 lần bình thường, khuếch đại tiếng muỗi 7
kêu thành tiếng nhạc rock, Ch c ch n chúng sẽ dễ nhớ hơn vì đã gây được sự chú ý với bộ não. Ngồi các yếu tố vừa nêu trên, tất nhiên bạn cĩ thể sử dụng nhiều yếu tố khác khi trực quan sinh động hĩa hình ảnh của mình. Nhưng dù sử dụng yếu tố nào, hãy nhớ là khơng nên cứng nh c. Chỉ cần trực qu n h v sinh động h đến mức khiến ta dễ dàng ghi nhớ được mục nhớ l được. Trước khi kết thúc phần này v cũng để chuẩn bị cho phần tiếp theo, chúng ta sẽ làm một bài tập nhỏ nhằm kiểm chứng xem bộ não của ta tuyệt vời thế nào nhé. Tơi sẽ đư r khoảng 20 hình ảnh theo thứ tự Đối với mỗi hình ảnh, bạn cĩ tối đ l 15 giây để đọc phần mơ tả và hình dung ra hình ảnh đ trong đầu h y trước mặt mình. S u khi đọc và hình dung tất cả, bạn ghi vào bảng kế tiếp m kh ng được đọc lại bảng b n đầu. Bạn n m rõ các yêu cầu chứ? Chúng ta b t đầu Đây l d nh sách hình ảnh: Mục nhớ Hình ảnh Cây viết Dùng cây viết kí tên bạn lên một quả trứng vịt tr ng tinh. Cái loa Trong cơn tức giận, tơi lấy cây kiếm chém cái lo đứt l m đ i Cái điện thoại bàn Cái điện thoại b n đ ng reo inh ỏi trên b n N rung như thể s p sửa nhảy xuống bàn vậy. Quyển sách dạy Người tuyết đ ng lật từng trang trong quyển sách dạy tiếng Nhật. tiếng Nhật Khơng biết n ch m chú như vậy nhưng c hiểu được gì khơng. Cặp kính Chú đầu to đ ng thử hết cặp kính này tới cặp kính nọ Cái n o cũng c vẻ quá nhỏ so với cái đầu của chú. Cái kéo Ai cứ treo cái kéo lên cái mĩc hồi vậy? Hộp bánh Cheese Thằng bé bụng bự vén bụng lên. Thật ngạc nhiên! Bao nhiêu là hộp bánh Cheese trong đ Chiếc xe máy Con vịt đội mũ bảo hiểm lên, phĩng lên chiếc xe máy, rồ ga và vọt đi trước khi mọi người kịp định thần. Viên thuốc Anh ta tháo chiếc gi y đ ng m ng v trút xuống Mười mấy viên thuốc to đ ng rơi r Cây chổi quét sân 2 anh em Mập và Ốm giành nhau ngồi trên cây chổi quét sân và làm như đ l cây chổi bay khơng bằng. Cái thùng rác Từ lúc đem cái th ng rác lại gần cái cây thì mọi người b t đầu xả rác vào gốc cây nhiều hơn 8
Cuộn băng keo Ai lại bày các cuộn b ng keo r s n nh nữa rồi! Bộ quần áo Trong cửa hàng, các bộ quần áo được mĩc thành hàng theo loại. Cái ca Một người ngớ ngẩn cầm cái c đư lên đư xuống và cứ th c m c nĩ là của ai. Bình mực viết bảng Lấy cái lơng chim chấm vào bình mực viết bảng và b t đầu viết, nhưng kh ng được. Cây đàn Bên trong cái ch i l m hình cây đ n thu nhỏ cực kì tinh xảo Máy tính điện tử M hình máy tính điện tử khổng lồ được đặt tựa vào cây cột điện bên lề đường Cái mền Phơi cái mền lên cái bồn t m Chiếc máy giặt Ai đ vừa mới để cái mâm dọn cơm lên n p máy giặt. Máy tính xách tay Trước khi chết, gã điệp viên đã kịp giấu chiếc máy tính xách tay vào đống cám heo đ ng phơi ở trước sân. Hãy gợi nhớ lại v điền vào bảng sau (bảng này s p theo cùng thứ tự b n đầu): Hình ảnh gợi nhớ Hình ảnh Mục nhớ Quả trứng Cây kiếm Cái bàn Người tuyết Chú đầu to Cái mĩc Thằng bé bụng bự Con vịt Chiếc giày Mập và Ốm Cái cây 9
Sàn nhà Mĩc thành hàng Người ngớ ngẩn Cái lơng chim Cái chai Cây cột điện Cái bồn tắm Mâm dọn cơm Đống cám heo S u khi điền xong bảng trên, hãy kiểm tra xem bạn đúng b o nhiêu mục v điền vào bảng cuối chương Tiếp theo, hãy làm gì khác ít nhất l 10 phút trước khi tiếp tục gợi nhớ lại v điền vào bảng sau (bảng này s p ngẫu nhiên khác thứ tự b n đầu): Hình ảnh gợi Hình ảnh Mục nhớ nhớ Người tuyết Mập và Ốm Cái mĩc Chiếc giày Chú đầu to Quả trứng Thằng bé bụng bự Đống cám heo Cái bàn Cái bồn tắm Cây kiếm Mĩc thành hàng 10
Mâm dọn cơm Người ngớ ngẩn Cái cây Cái chai Cây cột điện Cái lơng chim Con vịt Sàn nhà Kết quả lần n y cũng ghi v o bảng cuối chương Bạn thấy thế nào? Việc ghi nhớ quá dễ dàng phải khơng ? Khơng ngờ bộ não của mình vốn tuyệt vời như vậy ! 3.2 - Hệ liên kết Khác với các hệ nhớ khác, hệ liên kết khơng dựa vào vật mốc mà chỉ đơn thuần trực quan hĩa v sinh động hĩa các mục nhớ rồi tưởng tượng ra một câu chuyện để liên kết tất cả các kết quả đ lại. Ví dụ 1: Mẹ bạn bảo bạn đi siêu thị mua một số nguyên liệu về để nấu phở: rau thơm, hành, tỏi, củ hành tây, cà rốt, củ cải, thịt bị, chanh, bánh phở, bánh mì, bột phở. Bạn hãy cố gắng nhớ hết trong vịng 30-60 giây. Sau đĩ, chờ ít nhất 5 phút sau, lấy 1 tờ giấy ra và ghi lại các mĩn đĩ. Lưu ý, khơng được ơn bài trong khoảng thời gian chờ đợi. Hãy kiếm thứ gì đĩ làm trong lúc thời gian qua đi. Cuối cùng, sau khi đã làm xong, hãy điền kết quả vào bảng ở cuối chương. Bây giờ chúng ta cùng thử làm lại ví dụ trên bằng cách sử dụng hệ liên kết. Tơi sẽ kể câu chuyện củ t i trước. Phần các bạn, hãy hình dung câu chuyện đ ng xảy ra rõ ràng trước mặt mình nhé: Trên cái bàn trước mặt tơi cĩ một bĩ rau thơm to nằm đè lên bĩ hành. Khi tơi cầm bĩ rau lên thì cĩ mấy củ tỏi và củ hành tây rơi ra, một số lên bàn và một số rơi xuống đất. Tơi bèn cúi xuống nhặt lên thì phát hiện ở dưới đất cĩ một rổ cà rốt và củ cải, bên cạnh là một tơ thịt bị. “Ai lại để thịt bị dưới đất vậy ta?”, tơi nhủ thầm. Đoạn tơi đưa rổ cà rốt và củ cải lên bàn rồi đem tơ thịt bị cất vào tủ lạnh. Trong tủ lạnh đã cĩ sẵn chanh và 1 kg bánh phở cơ Hà cho hơm qua. Sau khi suy nghĩ một tí, tơi quyết định chạy ra chợ mua thêm bánh mì nĩng giịn và bột phở. Ơi, mùi phở bị thơm lừng quyện với mùi bánh mì nĩng giịn thật là hấp dẫn! Thèm quá đi ! 11
Khơng nhìn lại, hãy kể lại tồn bộ câu chuyện. Cĩ phải là quá dễ dàng khơng? Tiếp tục, bạn hãy ghi lại lần lượt các m n đồ xuất hiện trong câu chuyện và so sánh với danh sách cần nhớ. Bạn cảm thấy thế nào? Cĩ phải việc ghi nhớ trở nên rất dễ dàng so với lần đầu khơng? Bây giờ thì đến phiên bạn kể câu chuyện của mình: ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ Thêm một lần nhé! Ví dụ 2: Lần này bạn cần đi nhà sách mua đồ dùng học tập cho em bạn – một học sinh tiểu học. Các mĩn đồ cần mua lần lượt là: cái cặp, bộ sách giáo khoa, mấy cuốn vở giấy trắng, giấy bao tập, nhãn vở, hộp bút, cục gơm, thước kẻ, bút mực, bút chì, bút màu, đồ chuốt bút chì. Hãy tự tạo câu chuyện của bạn và kiểm tra xem bạn nhớ được tốt thế nào. Kết quả ghi nhận vào bảng ở cuối chương. ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ Hãy nhớ rằng điểm cốt lõi là phải d ng trí tưởng tượng của bạn để tạo ra một cốt chuyện sinh động, liên kết các mục nhớ với nhau, cho dù chúng cĩ vẻ khơng cĩ mối liên hệ gì. Ví dụ 3: Bạn cần nhớ các từ sau: con voi, nhà tù, chiếc kèn, ơng thần, két sắt, bộ quần áo, chiếc chìa khĩa, ổ bánh mì, cơn giĩ, cái cây, con chuột. Bây giờ thì đến phiên bạn kể câu chuyện của mình trước: ___ 12
___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ Câu chuyện của tơi chỉ để tham khảo: Con voi đang bị nhốt trong tù. Nĩ đang đi qua đi lại thì bỗng thấy một chiếc kèn nằm dưới đất. Nĩ bèn nhặt lên và thổi một cái. Tức thì một ơng thần hiện ra đưa cho con voi một cái két sắt, bên trong là một bộ quần áo trắng tinh và một cái chìa khĩa bằng vàng đang cắm lên một ổ bánh mì bốc khĩi. Bất chợt, một cơn giĩ thổi đến, cuốn cả cái két sắt bay đến đập vào cái cây gần đĩ, rồi rơi xuống đè bẹp con chuột đang định luồn vào hốc cây. Tội nghiệp con chuột xấu số! Câu chuyện của bạn giúp bạn nhớ được bao nhiêu? Hãy ghi nhận kết quả vào bảng cuối chương Dùng hệ liên kết để học tiếng Anh thử xem . Ví dụ 4: Bạn xem phim và lọc ra được một số từ cần học như sau: Colt: ngựa đực con Foal: ngựa/lừa/la con Charismatic: cĩ sức lơi cuốn mạnh Stallion: ngựa đực trưởng thành Mare: ngựa cái trưởng thành Brag: khoe khoang khốc lác Surge: tràn tới/dâng lên Civic: thuộc cơng dân Whopper: (tiếng lĩng) cái to lớn khác thường Choke: nghẹt, nghẹt thở, Maiden: ngựa đua chưa giật giải lần nào Bold: tự tin và khơng sợ người, màu sáng. Vẫn là bạn kể câu chuyện củ mình trước: ___ 13
___ ___ ___ ___ ___ ___ ___ Bạn nhớ được bao nhiêu? Hãy ghi nhận kết quả đ v o bảng cuối chương Câu chuyện tham khảo: chú ý là ta cần tạo ra sự lặp âm để ghi nhớ cách đọc của từ. Colt Colt /kəʊlt kəʊlt/ là một chú ngựa đực con thuộc giống Foal-Foal-Foal /’fəʊl fəʊl ,fəʊl/ và cĩ sức cuốn hút charismatic /ˌkỉrɪzˈmỉtɪk/ rất mạnh. Khác với những con ngựa trưởng thành dịng Stallion /ˈstỉljən/ đực và Mare /meə(r)/ cái hay khoe khoang khốc lác brag /brỉɡ/ này brag /brỉɡ/ nọ về những đợt tràn lên trong cuộc đua Surge Forward /ˈsɜː(r)dʒ ˈfɔː(r)wə(r)d/, Colt Colt rất hiểu trách nhiệm cơng dân Civic /ˈsɪvɪk/ của mình. Theo đĩ, một Whopper /ˈwɒpə(r)/ - một con ngựa to lớn dị thường – khơng được để mình bị nghẹt thở hay choke /tʃəʊk/ trong khi chạy. Ngồi ra, dù vẫn là maiden /ˈmeɪd(ə)n/ thuần túy, tức ngựa đua chưa giật giải lần nào, Colt Colt phải luơn tỏ ra Bold Bold /bəʊld bəʊld/ - tự tin trong bộ lơng nâu sáng. Thêm một lưu ý nữa, câu chuyện khơng cần lơ-gích l m, nhưng phải đủ sinh động để gây sự chú ý của chính bạn. Ngồi ra, tuy thứ tự các mục nhớ xuất hiện trong câu chuyện khơng nhất thiết phải cố định như đề r , nhưng bạn nên cố g ng đạt được điều đ Cũng như với các hệ nhớ khác, luyện tập hệ liên kết đều đặn sẽ giúp trí tưởng tượng và khả n ng g n kết sự vật của bạn phát triển tốt. Tuy nhiên, hệ liên kết cịn c ưu điểm là phát triển tư duy g n kết sự vật trên một phạm vi lớn hơn, tổng thể hơn 3.3 - Hệ số - hình Với hệ liên kết, bạn cĩ thể ghi nhận được nhiều mục nhớ theo đúng thứ tự. Tuy nhiên, nếu tơi hỏi bạn rằng mục thứ 5 là gì hay mục thứ 7 là gì thì bạn khơng thể trả lời ng y được mà phải dị lại câu chuyện củ mình v đếm nhẩm. Ngo i r , đối với các mục nhớ hồn tồn khơng liên quan trực tiếp gì với nhau, việc tạo ra câu chuyện sinh động cũng l m khi làm mất nhiều thời gian của bạn. Để kh c phục các nhược điểm trên, chúng ta cần một hệ nhớ cho phép: G n thứ tự vào nội dung nhớ Nhanh chĩng ghi nhận từng mục nhớ độc lập với nhau Hệ đ chính l hệ số-hình. (Và khơng chỉ hệ số hình, tất cả các hệ nhớ tiếp theo đều cĩ chung các đặc điểm trên: hệ số-vần, hệ chữ-vần, hệ chính, ) Trong hệ số-hình, vật mốc được tạo ra bằng cách liên tưởng con số thành một vật gì đ c hình dạng giống con số đ Chẳng hạn như số 0 được liên tưởng thành cái trứng hay quả banh, số 1 14
thành cây kiếm h y cây đèn cầy, Hình ảnh liên tưởng cụ thể sẽ tùy theo sở thích của mỗi người, miễn là mỗi con số chỉ g n với một hình ảnh mốc l được. Dưới đây l 11 hình ảnh t i thường dùng: 0. 4. 8. 1. 5. 9. 2. 6. 10. 3. 7. Để ghi nhớ, bạn chỉ cần: Đánh số thứ tự các mục cần nhớ, b t đầu từ 0. Đối với mỗi mục, tạo một câu chuyện cực ng n hay một hình ảnh liên kết hình ảnh mốc với hình ảnh của mục nhớ Đừng ngại thêm th t các chi tiết tưởng tượng, hãy thỏa sức tơ vẽ bằng màu s c, mùi vị, sự chuyển động, những cảm giác tích cực Ví dụ 1: Bạn cần ghi nhớ các vật ngẫu nhiên sau: Nấm rơm, cháo, roi mây, viết, điệp viên, máy bay trực thăng, phim hoạt hình, sách tiếng Nhật, bệnh nhân, viên thuốc, hộp quà. S u đây l gợi ý về cách tưởng tượng theo hệ số-hình Lưu ý l mỗi khi đọc đến hình ảnh nào, hãy hình dung ra hình ảnh đ trước mặt mình, càng rõ ràng càng tốt: STT Mục nhớ Hình ảnh tưởng tượng 0 Nấm rơm Trên mặt đất mọc lên cái nấm rơm to đ ng Dưới mũ nấm mềm là một 15
quả trứng vịt lớn, tr ng tinh. 1 Cháo Trước mặt tơi là t cháo n ng đ ng bốc khĩi. Mùi cháo thật thơm Bỗng một thanh kiếm từ đâu b y tới đâm v o t khiến cháo b n tung tĩe. 2 Roi mây Chú vịt Don ld đ ng cầm cây roi mây dài quất qua quất lại. 3 Viết Thỉnh thoảng giữa 2 ngọn núi đ i lại b n ra vài cây viết. 4 Điệp viên Xung qu nh cái b n vu ng c 2 người đ n ng đeo kính đen đ ng b n chuyện gì đ Họ đều l điệp viên. 5 Máy bay trực Chiếc máy bay trực th ng đ ng b y bỗng bị vướng vào một cái mĩc th ng khổng lồ treo lơ lửng giữa trời. 6 Phim hoạt hình Một ơng bụng bự đ ng xem phim hoạt hình Do cười nhiều quá nên ơng bị vỡ bụng chết. 7 Sách tiếng Nhật Trên mõm đá nh r biển, i đ bỏ cả chồng sách tiếng Nhật nằm ngổn ngang. 8 Bệnh nhân Giữa trời tuyết rơi d y đặc, người tuyết kéo một bệnh nhân đi về phía bệnh viện. 9 Khỏe mạnh Chú đầu bự c đ i v i lực lưỡng trơng rất khỏe mạnh. 10 Hộp quà Người ốm v người mập đ ng tr nh nh u hộp quà. Xung quanh ai cũng chán chường bỏ đi nơi khác Sau khi ghi nhớ xong, chúng ta sẽ kiểm tr xem mình đã nhớ được gì. Cách l m cũng thật đơn giản! Để gợi lại một mục nhớ, chúng ta b t đầu từ hình ảnh mốc của số thứ tự của mục nhớ. Chẳng hạn như, t i hỏi bạn: Mục nhớ số 7 l gì?‖. Đầu tiên, bạn sẽ liên tưởng số 7 thành hình ảnh mốc củ n l mõm đá nh r biển. Tiếp theo, bạn sẽ nhớ lại được trên mõm đá n y c i đ bỏ cả chồng sách tiếng Nhật nằm ngổn ngang. Từ đ , bạn biết ngay mục nhớ số 7 chính là sách tiếng Nhật. Bạn hiểu rồi chứ? Hãy thử điền vào bảng sau mà khơng nhìn lại bảng ở trên: STT Hình ảnh mốc Hình ảnh tưởng tượng Mục nhớ 0 Cái trứng 1 2 3 16
4 5 6 7 8 9 10 Hãy ghi nhận kết quả vào bảng cuối chương Đối với những mục nhớ trừu tượng như ―niềm vui, nỗi buồn, sự tức giận, tốn học ‖, hãy cố g ng tìm hay tạo biểu tượng gì đ cho n Biểu tượng này cĩ thể là do b t chước theo người khác hay do tự bạn nghĩ r Điều quan trọng là hãy chọn những biểu tượng làm bạn thấy thích và dễ hiểu, dễ nhớ. Chẳng hạn như biểu tượng của niềm vui là một khuơn mặt cười màu vàng, biểu tượng của sự tức giận là một khuơn mặt nh n nh m u đỏ, biểu tượng của tốn học là một tập hợp các phương trình đại số, hình vẽ hình học Trong bài tập tiếp theo, bạn hãy dùng biểu tượng để ghi nhớ. Cố g ng hồn thành trong khơng quá 2-4 phút. Ví dụ 2: hãy ghi nhớ các chức năng của não trái và não phải: + Não trái: Tư duy phân tích, tư duy lơ-gích, ngơn ngữ, khoa học, tốn học + Não phải: Tư duy tổng hợp, trực giác, tính sáng tạo, nghệ thuật, âm nhạc Sau khi ghi nhớ xong, bạn lấy một tờ giấy và ghi lần lượt từng mục nhớ ra. Kết quả làm bài ghi nhận vào bảng cuối chương. Cũng như với hệ liên kết, ta cĩ thể dùng hệ số-hình để học tiếng Anh. Tuy nhiên, do hình ảnh ghi nhớ ở đây ng n v đơn giản hơn khá nhiều so với câu chuyện trong hệ liên kết, chúng ta thường nên mượn câu ví dụ tiếng Anh cĩ sẵn làm hình ảnh ghi nhớ. Ví dụ 3: Giả sử bạn xem phim Windtalkers và lọc ra được một số từ cần học như sau: windtalker, devise, assault, valor, bust, torture, chow down, bombard, grenade, artillery, ambush, decapitate. Để n m b t điều gì, chúng ta cần tích lũy kiến thức về nĩ. Học từ vựng cũng vậy Đối với mỗi từ, ít nhất ta nên xem qua phần phiên âm, nghĩ tiếng Việt, phần định nghĩ tiếng Anh, ảnh minh họa và ví dụ nếu cĩ. Dưới đây l kết quả tra các từ trên: 17
Windtalker /ˈwɪnd,tɔːkə(r)/: người đọc mã (a secret agent who was one of the Navajos who devised and used a code based on their native language; the code was unbroken by the Japanese during World War II) Devise /dɪˈvaɪz/: sáng chế (to invent a method of doing something) They’ve devised a scheme to allow students to study part-time. Assault /əˈsɔːlt/: đột kích (an attack by the armed forces) A NATO air assault on Pohang-dong Valor = valour /ˈvỉlə(r)/: lịng dũng cảm (the quality of being very brave, especially in war) A medal for valour Bust /bʌst/: tượng bán thân (a model of the head and shoulders of a person made out of stone, wood, metal, etc.) A bust of Shakespeare Torture /ˈtɔː(r)tʃə(r)/: tra tấn (extreme physical pain caused by someone or something, especially as a punishment or as a way to make someone say something) The confession was made under torture. Chow down /,tʃaʊ’daʊn/: n ngấu nghiến (to eat food, especially a lot of food, quickly or in an enthusiastic way) They chowed down on pizza after the game. 18
Bombard /bɒmˈbɑː(r)d/: đánh bom, o nh tạc, tấn cơng tới tấp (to attack a place by dropping a lot of bombs on it or firing guns or throwing something at it for a long time) The capital city surrendered after having been bombarded for a month. Protesters bombarded the building with ink, paint and bottles. Grenade /ɡrəˈneɪd/: lựu đạn (a small bomb that someone throws or fires from a gun) Artillery /ɑː(r)ˈtɪləri/: pháo (large powerful guns that are used by an army and are moved on wheels or fixed in one place) Ambush /ˈỉmbʊʃ/: phục kích (to attack someone after hiding and waiting for them) The tourists were ambushed and robbed while riding in the desert. Tiếp theo, để ―nạp‖ các từ trên v o ―bộ nhớ‖, chúng ta cần đánh số thứ tự và tạo hình ảnh nhớ cho các từ đ Chẳng hạn như: STT Mục nhớ Hình ảnh tưởng tượng 19
0 windtalker Những người đọc mã truyền tin bằng cách nĩi vào một vỏ trứng vịt lớn, tr ng tinh, giống như họ đ ng n i chuyện với giĩ. (Ở đây t liên tưởng windtalker là “người nĩi chuyện với giĩ” để gợi nhớ về cách viết từ tiếng Anh Nghĩ liên tưởng kiểu này tuy khơng giống nghĩ thực nào của từ nhưng nghe vẫn hợp lí.) 1 devise They‘ve devised scheme to llow students to learn how to use a sword = Họ đã nghĩ r kế hoạch cho phép các sinh viên học cách dùng kiếm. (Ý n y liên tưởng từ ví dụ mẫu, được điều chỉnh lại để g n hình ảnh mốc là “cây kiếm” vào. Việc nhớ luơn cả câu ví dụ mẫu bằng tiếng Anh rất cĩ ích khi học những từ mà mình khơng biết ch c cách dùng hoặc cách d ng ―mới mẻ‖ với mình.) 2 assault Chú vịt Donald đ ng đi trên đường thì bất ngờ bị đột kích: một người chạy lại qu ng 1 ít muối h y cái gì đ như muối vào mặt chú. (Ở đây, để gợi nhớ từ tiếng Anh, ta tách từ gốc thành cụm từ c nghĩ m t đã biết: as salt (như muối) hay a salt (1 ít muối). Cụm từ liên tưởng này khơng nhất thiết phải đúng ngữ pháp.) 3 valor/valour Dưới chân 2 ngọn núi đ i, người t đ ng tr o huy chương cho V lor vì đã dũng cảm leo lên đỉnh núi. Trong khi huy chương được trao, mọi người cùng tung hơ: “A medal for Valor's valor” - 1 huy chương dành cho lịng dũng cảm của Valor. (Ý “trao huy chương vì dũng cảm” l liên tưởng từ ví dụ mẫu “A medal for valour”; cịn việc valor được chuyển thành tên riêng hay lặp âm theo kiểu Valor’s valor đều là để gợi nhớ về cách viết từ tiếng Anh) 4 bust Trên cái bàn vuơng cĩ 1 bức tượng nam bán thân đặt trên tượng 1 chiếc xe buýt. (Ở đây, “chiếc xe buýt” – bus được d ng để gợi nhớ từ tiếng Anh.) 5 torture Một tù nhân bị tra tấn bằng nhiều mĩc nhỏ mĩc vào da thịt. Cuối cùng, người t đ nh nhận tội vì chịu khơng nổi đ u đớn khi da thịt bị xé rách. (Ở đây, ý tưởng “đành nhận tội vì bị tra tấn” xuất phát từ câu ví dụ mẫu “The confession was made under torture.”. Ngồi ra, ta dùng tore (quá khứ của tear – xé rách) để gợi nhớ về torture hi đã quen, bạn sẽ thấy là trong rất nhiều trường hợp, chỉ cần một dấu hiệu đơn giản cũng đủ để gợi nhớ. Trong một số trường hợp đặc biệt, bạn thậm chí cĩ thể nhớ như in một cái gì đ ng y từ lần đầu tiên nhìn thấy nĩ.) 6 chow down S u khi thi đấu xong, ơng bụng bự n bánh piza một cách ngấu nghiến, phải nhai (chew) liên tục để thức n đi xuống (down) bụng. (Ở đây, ý tưởng “Sau khi thi đấu xong, ơng bụng bự ăn bánh piza một cách ngấu nghiến” là xuất phát từ câu ví dụ mẫu “They chowed down on pizza after the game”. T liên tưởng chow thành chew – 20
nhai v tưởng tượng chew down là nhai để thức ăn đi xuống) 7 bombard Mấy kẻ đánh bom ném 1 thỏi bom dài thật dài vào mõm đá nh r biển gần chỗ tơi ở. Sau một tiếng nổ long trời, mõm đá sụp xuống biển hồn tồn. May là khơng cĩ ai bị thương (Ở đây, t liên tưởng bombard thành bomb-bar/thỏi bom dài thật dài để gợi nhớ) 8 grenade Giữa trời tuyết rơi cĩ một hàng người tuyết to. Bất chợt hàng loạt quả lựu đạn từ đâu b y về phía những người tuyết đ khiến chúng hoảng hốt kêu lên: ―Gren de, gren de, too m ny gren des Help us!‖ (Ở đây, do khơng biết liên tưởng gì để gợi nhớ nên ta dùng tạm cách lặp âm) 9 artillery Chú đầu bự kề đầu gần khẩu pháo để nhìn kĩ từng chi tiết của nĩ. Khẩu pháo giống như như 1 m n đồ nghệ thuật trong phịng triển lãm (art in gallery). 10 ambush 2 tên cướp Ốm và Mập chia nhau núp vào bụi cây trên sa mạc để phục kích v cướp của người qu đường. Bất chợt tên Ốm quên là tên Mập đ ng ở đâu nên gọi bộ đ m hỏi: ―Where re you?‖ Tên Mập trả lời: ―I AM in BUSH‖ (Tơi ở trong bụi cây.) (Ch c ch n là bạn đã nhận ra ở đây, t liên tưởng ambush thành I AM in BUSH, phải khơng? Ngo i r , ý tưởng “phục kích và cướp của người qua đường” là xuất phát từ câu ví dụ mẫu “The tourists were ambushed and robbed while riding in the desert.”) Hãy kiểm tra xem bạn nhớ tốt đến đâu bằng cách điền vào bảng sau rồi ghi nhận kết quả vào bảng cuối chương: STT Từ cần nhớ và nghĩa Hình ảnh và cách gợi nhớ 0 1 2 3 4 21
5 6 7 8 9 10 Cũng như mọi lần, hãy ghi nhận kết quả vào bảng cuối chương Đến đây l tạm xong hệ số-hình Trước khi qua hệ nhớ tiếp theo, hãy ơn nhanh các hình ảnh mốc của hệ số-hình một lần nữa. 22
3.4 - Hệ số - vần Trong hệ này, vật mốc được tạo thành bằng cách tìm từ cĩ cùng vần (phát âm) với âm của các chữ số. Chúng ta cĩ hệ số - vần tiếng Anh và tiếng Việt như trong các bảng sau: 0. 4. 8. Khơng Cái lơng Bốn Cái bồn tắm Tám Cám (gạo) 1. 5. 9. Một Cái cột Năm Cái mâm Chín Cái kính 2. 6. 10. Hai Cái chai Sáu Con cáo Mười Cười 3. 7. Ba Cái ca Bảy Cú nhảy 0. 4. 8. O (oh) Toe (ngĩn cái) Four Floor (sàn nhà) Eight Gate (cánh cổng) 23
1. 5. 9. One Sun (mặt trời) Five Hive (tổ ong) Nine Line (hàng) 2. 6. 10. Two Shoe (giày) Six Sticks (đũa, que) Ten Hen (gà mái) 3. 7. Heaven (thiên Three Tree (cây) Seven đường) Tất nhiên là hệ số - vần khơng chỉ cĩ tiếng Anh và tiếng Việt. Nếu bạn biết thêm ngơn ngữ nào đ thì hãy tự mình lập lấy hệ số - vần trong ngơn ngữ đ Chú ý lựa chọn hình ảnh mốc sao cho khơng bị trùng với những hình ảnh mốc đã c . Điểm lại những gì đã biết, chúng ta thấy rằng hệ liên kết, hệ số - hình và hệ số - vần đều giúp ta nhớ được khoảng 11 mục. Nếu phối hợp hết lại, chẳng phải là ta cĩ thể nhớ được ít nhất là 40 mục h y s o? Nhưng bằng cách nào? – Thật đơn giản! Chúng ta chỉ cần quy định khoảng mục nhớ cho từng hệ l được. Chẳng hạn như: Mục 00-10: hệ số - hình Mục 11-20: hệ số - vần tiếng Anh Mục 21-30: hệ số - vần tiếng Việt Mục 31 trở đi: hệ liên kết (cứ khoảng 10 mục (h y hơn, t y theo khả n ng của bạn) thành 1 chuyện: 31-40, 41-50, ) Ví dụ sau sẽ giúp bạn thử kiểu phối hợp này với 41 mục nhớ. Ví dụ 1: Các mục nhớ được cho trong bảng sau. Việc của bạn là điền vào những ơ cịn trống. STT Hình ảnh mốc Mục nhớ Hình ảnh tưởng tượng 0 Quả trứng Người leo núi 1 Cây kiếm Cây đ n ghi-ta 24
2 Điện thoại di động 3 M t kính 4 Cục gơm 5 Cây kiếm 6 Infuse / truyền vào 7 Cái Webcam 8 Hộp khoai tây 9 Đeo túi xách nặng 10 Đồ lau bảng 11 Mặt trời Bằng tốt nghiệp 12 Chiếc giày Ngủ khơng ngáy 13 Cái cây Lifer / người bị tù chung thân 14 Sợi dây dài 15 Đi bộ hàng ngày 16 Điện thoại để bàn 17 Ăn uống theo cảm xúc 18 Mĩng tay 19 Bằng tốt nghiệp 20 Wampum / chuỗi vỏ sị 21 Cái cột Cái đập nước 22 Cái chai Cái chiếu mát 23 Mutation / Sự đột biến 24 Cái tổ ong 25
25 Con ngựa già yếu 26 Cái ca 27 Bị ám ảnh về vẻ ngồi 28 Con gà mái 29 Thịt g nướng n với r u r m 30 Chạy vượt đèn đỏ 31 (B t đầu tạo Mĩng tay câu chuyện) 32 x Quyển sổ tay 33 x Cái hộp quẹt 34 x Ơng mặt trời 35 x Ổ bánh mì 36 x Giày cao gĩt 37 x Chạy thục mạng 38 x Viên hồng ngọc lấp lánh 39 x Con chuột cống ướt mèm 40 x Em bé đ ng kh c Gợi ý: Đối với những mục nhớ mà bạn khơng rõ thì hãy tự tìm thêm thơng tin. Ví dụ: bạn khơng hiểu rõ mục nhớ 20, vậy bạn cần tra thêm cách phát âm, định nghĩ , ví dụ mẫu của từ tiếng Anh đ Xét cặp mục nhớ 1 và 5. Ở 1, hình ảnh mốc là cây kiếm. Ở 5, mục nhớ là cây kiếm. Vậy hình ảnh tưởng tượng củ 1 v 5 đều cĩ hình cây kiếm L m s o để phân biệt 2 hình ảnh tưởng tượng đ ? – Rất đơn giản! Bạn cĩ thể đặt ra và dùng các quy t c như s u: Luơn luơn g n 1 dấu hiệu đặc biệt n o đ v o hình ảnh mốc và khơng g n dấu hiệu đ cho hình ảnh của mục nhớ. Ví dụ: Cây kiếm ở 1 là cây kiếm trịn cĩ chuơi dài, cịn cây kiếm ở 5 hay ở đâu khác ch c ch n khơng trịn và khơng cĩ chuơi dài. 26
Trong hình ảnh tưởng tượng cĩ dấu hiệu để phân biệt vật mốc và mục nhớ. Chẳng hạn như, vật mốc luơn to lớn hơn mục nhớ. Ví dụ: hình ảnh tưởng tượng củ 1 l ―một cây kiếm khổng lồ chém đứt cây đ n ghi-t ‖, cịn củ 5 l ―cây kiếm được treo lên cái mĩc khổng lồ‖ Tiếp theo, hãy điền vào bảng kiểm tra sau và ghi nhận kết quả vào bảng cuối chương: STT Mục nhớ STT Mục nhớ STT Mục nhớ 0 14 28 1 15 29 2 16 30 3 17 31 4 18 32 5 19 33 6 20 34 7 21 35 8 22 36 9 23 37 10 24 38 11 25 39 12 26 40 13 27 Lưu ý: Nếu bạn khơng nhớ được tới 90% bảng trên thì ơn lại bảng đầu tiên, s u đ điền lại bảng thứ 2. Ngược lại, chỉ cần ơn lại bảng đầu tiên cho những mục nhớ bị quên. Nếu sau 1-2 lần ơn mà bạn vẫn chư nhớ hết 100% thì hãy kiểm tra lại xem hình ảnh tưởng tượng của những mục nhớ bị quên đã đủ trực qu n sinh động với bạn chư v điều chỉnh lại nếu cần. 3.5 - Hệ chính Tuy giúp đơn giản hĩa quá trình ghi nhớ so với hệ liên kết nhưng hệ số - hình và hệ số - vần lại bị hạn chế ở cách tạo hình ảnh mốc. Hãy thử tự mình tạo tiếp hình ảnh mốc cho các số từ 11 đến 20, rồi 21 đến 30, , 111 đến 120, , 11111 đến 11120, bạn sẽ thấy càng lúc càng vất 27
vả. Hoặc là bạn khơng kiếm ra hình ảnh nào cho số, hoặc là bạn phải ghép hình ảnh của các số đã tạo trước đ Đường nào thì dần dần quy t c tạo ảnh mốc của bạn sẽ cĩ vẻ rối dần lên hoặc là ảnh mốc tạo được trở nên phức tạp. Hạn chế trên, khĩ tạo được nhiều hình ảnh mốc, đồng nghĩ l số lượng các mục cĩ thể nhớ đồng thời tất nhiên bị hạn chế theo. Để kh c phục nĩ, rõ ràng chúng ta cần một hệ nhớ mới cho phép dễ dàng tạo ra hình ảnh mốc cho một số bất kì theo một quy t c đơn giản n o đ V đ chính là hệ chính, hệ tổng quát nhất. Trong hệ chính, mỗi chữ số được đặt tương ứng với một hay vài âm (hay chữ cái) n o đ . Cụ thể như s u: Chữ số Hệ chính tiếng Anh Hệ chính tiếng Việt 0 /s, z, ʒ/ x 1 /t, d, θ, ð/ t, th, d, đ 2 /n, ŋ/ n, nh, ng, ngh 3 /m/ m 4 /r/ r 5 /l/ l 6 /ʃ, tʃ, ʤ/ s, ch, gi 7 /k, g/ c, k, kh, g, gh 8 /f, v/ ph, v 9 /p, b/ p, b Các âm hay chữ cái khơng cĩ trong bảng trên coi như kh ng tương ứng với chữ số nào. Quá đơn giản phải khơng? Nhưng chỉ với các quy t c đơn giản đ , hệ chính cĩ rất nhiều cơng dụng. Đầu tiên, hệ chính cho phép chuyển từ, ngữ, câu, th nh số. Ví dụ 1: từ hello /həˈləʊ/ tương ứng với số 5, từ goodbye /ˌɡʊdˈbaɪ/ tương ứng với số 719, cụm từ good morning /ɡʊd ˈmɔː(r)nɪŋ/ cĩ thể tương ứng với số 713422 hay 71322 (tùy theo bạn quy định (r) tương ứng với số 4 hay khơng). Ví dụ 2: các từ chào, cháo, chảo, chỉ, chì, chí, cho, chĩ, đều tương ứng với số 6, từ cúc tương ứng với số 77 trong khi từ cút tương ứng với số 71. Câu tục ngữ Cĩ chí thì nên tương ứng với số 76122. Ví dụ 3: Các từ quỷ quái, què, quẻ, quải, hơi, hù, hú, wow, hey, huh, đều khơng tương ứng với số nào. 28
Ngược lại, hệ chính cho phép chuyển số thành từ, ngữ, câu, Ví dụ 1: Số 7 cĩ thể tương ứng với key /ki:/, cow /kaʊ/, quay /ki:/, go /ɡəʊ/, cá, cà, gà, gỏi, gạo, kéo, củ, Ví dụ 2: Số điện thoại 3161373 cĩ thể tương ứng với câu Mai đi siêu thị mua kem hay Mẹ đã sai thợ mua kéo may hay Một số thì mắc mỏ, Ví dụ 3: Ngày 23-12-2010 cĩ thể tương ứng với câu Nếu mệt, ngồi nghỉ ở xe dù X hay Nếu mày thấy nĩ, nhớ xé thẻ xe. Phối hợp cả 2 cơng dụng trên, hệ chính cho phép chuyển từ, ngữ, câu, n y th nh từ, ngữ, câu, khác Ví dụ: Câu Mai đi siêu thị mua kem (tương ứng với số 3161373) cĩ thể được chuyển thành Mẹ đã sai thợ mua kéo may hay Một số thì mắc mỏ, Cĩ nhiều cách áp dụng hệ chính để tạo ra hình ảnh mốc. Ở đây t i xin trình b y cách tổng hợp các bộ ảnh: Đầu tiên bạn tạo ra ít nhất 2 bộ ảnh mốc, mỗi bộ gồm 100 ảnh. Tiếp theo bạn quy định bộ n o tương ứng với 2 chữ số nào trong 1 số đại diện cho số thứ tự của mục nhớ. Ví dụ: bộ 1 ứng với chữ số h ng đơn vị và hàng chục, bộ 2 ứng với chữ số h ng tr m v h ng nghìn, Ảnh mốc của mỗi số là ảnh phối hợp các ảnh mốc tương ứng với từng phần của số. Cách phối hợp các ảnh mốc bộ phận cĩ thể th y đổi tùy theo mục nhớ. S u đây l 3 bộ ảnh mốc tham khảo (bạn cĩ thể th y đổi thứ tự hay các hình ảnh trong bộ tùy thích): Bộ 1: dựa trên hệ chính tiếng Anh, tương ứng với chữ số h ng đơn vị và hàng chục. Bộ 2: dựa trên hệ chính tiếng Việt, tương ứng với chữ số hàng tr m và hàng nghìn. Bộ 3: dựa trên các nhĩm kiến thức tùy ý, tương ứng với chữ số hàng chục nghìn và hàng tr m nghìn. Bộ 1: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 00 Saw Day Noah Ma Ra Low Jaw Key Fa Bay 10 Daisy Dad Dan Dam Diary Dale Dash Deck Daffy Dab 20 NASA Net Nun Name Nero Nail Niche Nag Navy Nappy 30 Mace Mat Man M ‘ m Mare Mail Mesh Mac Mafia Map 40 Race Rat Rain Ram Roar Rail Rage Rag Roof Ruby 29
50 Lace Lad Lion Lama Lair Lily Lash Lake Lava Lab 60 Cheese Chat Chain Chime Chair Chilly Cha- Check Chef Chap cha 70 Case Cat Can Cameo Car Call Cash Cake Coffee Cap 80 Face Fat Fan Fame Fair Fall Fish Fag Fife FBI 90 Base Bat Ban Bam Bar Ball Bash Bag Beef Baby Bộ 2: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 00 Ao Da Ná Ma Rạ Lá Chả Cà Vá Bài 10 Đại xá Đất Đ n Đấm Trà Đá lửa Đích Đặc Ti vi Đáp 20 Nồi/nấu Nát Nến Nem Nồi/nấu Nồi/nấu Nồi/nấu Nực Nồi Nạp xơi rượu lẩu sữa vỡ 30 Mổ xẻ Mát Màn M m Mu rùa Mỳ ly Mạch M c Múa Mép võ 40 Ra xa Rết R n Rám Ra rả Ra lá Rách/ R c Ra Ráp rạch vào 50 Lơ xe Lạt/ Lạnh Lem Ly Lụa là Lá số Lạc Lấy Lặp lát rượu vợ 60 Chè xơi Chất Chán Chạm Chai Chây Chích Ch c Chú Cháp rượu lười voi 70 Cay xè Cát Cạn Cốm Cây roi Cái loa Cái Cĩc Cờ Cạp chày vua 80 Vá xe Vẹt Vạn Vịm Vựa Ve lửa Vì sao Vạc/ Vị Vấp rau vác/ vua vọc 90 Bao xơi Bịt Bạn Bám Bĩ rau Ba lơ Bích Bạc/ Bi ve Ba ba (bức bọc/ tường bốc xanh) Bộ 3: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 30
00 Cảnh Khủng Giới Ánh Hẻm Tia Nhà Máy bay Cảnh Bức tuyết long quý tr ng núi chớp thờ Concorde thác họa Thị rơi tộc đổ giác 10 Tiếng Tiếng Tiếng Tiếng Tiếng Tiếng Tiếng Tiếng Tiếng Tiếng hát trống hí rên rỉ hú bập xuỵt cồng vĩ cầm dương Thính bềnh chiêng cầm giác 20 Mùi tỏi Mùi Mùi Mùi Mùi Mùi Mùi Mùi cà ri Mùi Mùi nhựa tiêu bạc hà hoa lài nước sầu rừng bánh Khứu đường hoa riêng cây mì mới giác ra lị 30 Vị mì Vị cà Vị đ ng Vị xồi Vị xí Vị Vị quả Vị kem Vị ngọt Vị xào pháo của cát muội chanh dâu sữa kẹo chuối Vị giác giịn chấm khổ me muối mềm m m qua cay nêm 40 Sỏi Ẩm Tờ Bùn Tảng Bọt xà Rau Cỏ mềm Nhung Vỏ cây nhám ướt báo nhớt đá phịng câu mịn xù xì Xúc vừa in, cứng trơn mềm giác mực lạnh dẻo cịn nĩng 50 Bơi Đ o xới Ấp ủ Trộn Chà Nằm L c Trèo Bay Canh lẫn xát gác Hành động 60 Ngựa Chĩ Heo Khỉ Tê Báo Hươu Chuột túi Sĩc Gấu vằn giác cao cổ Động vật 70 Hải âu Bồ Họa Ác là Chào Chiền Đ Bĩi cá Hồng Cơng nơng mi mào chiện điểu hạc Chim 80 Đỏ Cam Vàng Xanh Xanh Chàm Tím Đen Xám Tr ng lá cây dương Màu sắc 90 Mặt Thủy Kim Địa Hỏa Mộc Thổ Thiên Hải Diêm trời tinh tinh cầu tinh tinh Tinh Vương Vương Vương Thái tinh tinh tinh dương hệ Ví dụ 1: Điền vào bảng sau để tạo hình ảnh mốc cho các số cho sẵn: 31
Số Hình ảnh mốc cho từng Hình ảnh mốc cho cả số cặp chữ số 0 00 (bộ 1): s w / cái cư Cái cư 25 25 (bộ 1): nail / mĩng tay Mĩng tay 78 200 2 (bộ 2): cái ná Là hình ảnh gồm cái ná v cái cư tương tác với nhau (và/hay với hình ảnh của mục nhớ). Chẳng hạn 00 (bộ 1): s w / cái cư như, lấy cái cư cư cái ná đứt ra. 225 500 578 5 (bộ 2): cái lá Là hình ảnh gồm cái lá v c phê tương tác với nhau (và/hay với hình ảnh của mục nhớ). Chẳng hạn như, 78 (bộ 1): coffee / cà phê trong ly cà phê cĩ một cái lá to. 2200 2225 5400 5478 30000 3 (bộ 3): ánh tr ng Là hình ảnh gồm ánh tr ng, cái o v cái cư tương tác với nhau (và/hay với hình ảnh của mục nhớ). 00 (bộ 2): cái ao Chẳng hạn như, ánh tr ng sáng chiếu xuống cái ao 00 (bộ 1): s w / cái cư làm hiện rõ cái cư dưới đáy o 30025 32
32200 32225 70000 70078 75400 75478 Ví dụ 2: Hãy ghi nhớ các mục nhớ với thứ tự chỉ định trong bảng sau: STT Mục nhớ 0 Ngọn núi c o, dưới chân núi cĩ cỏ mọc um tùm 1 Kẹt trong khối b ng 2 Ngập trong dầu 3 Bốc cháy ngùn ngụt 4 Màu tím rực rỡ và rộn ràng 5 Cấu tạo bằng nhung tuyệt đẹp 6 Hồn tồn trong suốt 7 M i thơm bạn ư thích 33
8 Nằm giữ con đường tấp nập 9 Bồng bềnh trên đám mây giữa bầu trời qu ng đãng 10 Cĩ những ngơi sao nhỏ sáng lấp lánh bay quanh 11 Hoa cỏ đâm chồi nảy lộc kh p ngọn đồi 12 Lú chín v ng ươm kh p cánh đồng 13 Cảnh bình minh trên biển 14 Bức tượng đặt giữa hồ 15 Nhẹ nh ng bơi lướt đi trong nước 16 Cú nhảy chúi cuối cùng của Tèo 17 Cảm nhận cơn gi mát 18 Mùi bánh chuối nĩng hổi quyện với nước cốt dừa 19 Tiếng huýt sáo vui vẻ, yêu đời 30 1kg thịt bị b p (thịt dạng thỏi trịn dài hình thoi) nạm và gân, c t miếng vuơng chừng 3cm 31 2 muỗng cà phê muối 32 1/2 muỗng cà phê hạt nêm 33 1 muỗng súp tỏi b m, gừng thái sợi 34 1 thì c phê nước m m 35 1/2 thìa cà phê hạt tiêu 36 1 thì c phê đường 37 15g ngũ vị hương 38 5g hột điều m u đỏ giã mịn thành bột 39 300g cà rốt, gọt vỏ, tỉa hoa, c t dày khoảng 1,5 cm 70 Ơng cụ 93 tuổi muốn l m đám cưới 71 Đồng bằng sơng Cửu Long đ ng thụt lùi 34
72 90 học viên cai nghiện ma túy trốn trại 73 B t kẻ trộm kim cương củ gi đình chủ khu du lịch Đại Nam 74 Người chạy xuyên 2 cực Trái Đất 75 Sân bay Damacus s p bị bao vây 76 Triều Tiên xem xét hỗn kế hoạch phĩng tên lửa 77 Thưởng 10 tỉ đồng cho đội v địch V-League 2013 78 Trị hài về việc các trường đại học th ng báo ―ng y tận thế‖ 79 Hỗn chiến tại đám cưới, 1 người chết 180 Scion 181 Castaway 182 Vigilante 183 Severance 184 Hell-bent 185 Mocha 186 Hectic 187 Nightcap 188 Concussion 189 Mob 190 Pimp 191 Provoke 192 Prune 193 Crucible 194 Tagliatelle 195 Chintz 196 Frigging 35
197 Crooked cops 198 Croon 199 Crore 250 Từ bờ biển ra xa 12 hải lí (22 km), biển thuộc về đất nước mà nĩ tiếp giáp: đây l vùng lãnh hải. 251 Tiếp đ l v ng kinh tế độc quyền dài 200 hải lí (370 km). Trong vùng này, quốc gia cĩ quyền áp dụng luật pháp củ nước mình và kiểm sốt việc đánh b t cá cũng như kh i thác đáy biển. 252 Tiếp theo là vùng biển khơng thuộc về bất cứ ai. 253 Đại dương l con đường giao thơng rất hữu dụng để vận chuyển hàng hĩa cĩ khối lượng lớn. Rẻ, cần ít nhân c ng, nhưng hơi chậm. 254 Tàu chở dầu lớn nhất dài 500 m và chứa tới 500.000 tấn dầu. 255 Các mỏ dầu và khí thiên nhiên dưới biển thường nằm trong tầng đất cát gần bờ biển, sâu chư tới 200 m. 256 Đại dương chứa rất nhiều nước mặn. Nếu lấy muối khỏi nước mặn đ thì sẽ được nước ngọt đủ giải quyết tình trạng thiếu nước ngọt trên tồn thế giới. 257 Trên đáy của cao nguyên lục địa gần bờ biển cĩ rất nhiều cát và sỏi, 2 vật liệu phổ biến trong xây dựng. 258 Ở độ sâu 3.000, 4.000 hay 5.000 m là lớp b n đen rất giàu kim loại như m ng n, s t, niken, đồng, co-ban. 259 N ng lượng của biển nằm trong các cơn s ng h y các dịng hải lưu h y sự chênh lệch nhiệt độ giữa mặt biển n ng v đáy biển lạnh. 1060 Thom s Edison phát minh r b ng đèn điện n m 1879, đem lại ánh sáng và sự v n minh cho cả nhân loại, đồng thời khai sinh ngành cơng nghiệp điện của thế giới. 1061 Henry Ford ứng dụng dây chuyền sản xuất cho hãng sản xuất xe hơi của mình từ n m 1908 ng l người đi tiên phong trong việc thay thế l o động thủ cơng bằng dây chuyền tự động. 1062 3 nhà khoa học Mỹ phát minh ra chất bán dẫn đã đạt giải Nobel n m 1956. Chất bán dẫn được d ng để sản xuất nhiều thiết bị bên trong củ ti vi, máy tính, 1063 Vệ tinh th ng tin đầu tiên do quân đội Mỹ chế tạo v đư lên quỹ đạo Trái Đất vào n m 1958 Phát minh n y đã g p phần quan trọng trong sự bùng nổ của cơng nghệ thơng tin tồn cầu. 36
1064 Máy quét ảnh cộng hưởng từ trường - do nhà khoa học Mỹ Raymond Damadian phát minh – được đư v o sử dụng chính thức từ n m 1977 Máy này giúp chụp hình ảnh bên trong con người m kh ng l m đ u h y ảnh hưởng gì đến họ. 1065 Phát minh Internet b t nguồn từ một nghiên cứu củ quân đội Mỹ. Tiền thân của Internet là ARPAnet, mạng kết nối d ng để gửi thư điện tử giữa 4 trường đại học Standford, California - Los Angeles, Utah, California – Santa Barbara. 1066 Tia la-de, phát minh v o n m 1960 bởi các nhà khoa học thuộc Viện nghiên cứu Hughes – California – Mỹ, được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực vì đem lại hiệu quả tuyệt vời. Trong y học, la-de được d ng để thực hiện các ca phẫu thuật phức tạp. 1067 Bước chân đầu tiên của Neil Amstrong lên mặt tr ng v o n m 1969 đánh dấu một trong những thành tựu đột phá đầu tiên củ ng nh h ng kh ng vũ trụ. Đây l bước đi nhỏ của một con người, nhưng l bước tiến lớn của nhân loại. 1068 Tuy là kẻ hủy diệt trong chiến tr nh, nhưng bom nguyên tử của là phát minh mở đầu cho sự phát triển ngành cơng nghiệp n ng lượng hạt nhân của nhân loại. 1069 Ngày 17/12/1903, hai anh em nhà Wright sống tại Dayton, bang Ohio, Mỹ đã phát minh ra chiếc máy b y đầu tiên. Chuyến b y th nh c ng đầu tiên chỉ kéo dài 12 giây nhưng đã đủ khai sinh một phương tiện vận chuyển mới cho nhân loại. 2320 Cơn trùng cĩ máu – gọi là hemolymph – từ 500-600 triệu n m trước. Hemolymph chứ đồng, khơng chứa s t nên c m u x nh dương h y x nh lục khi bị oxy hĩa. Hemolymph khơng vận chuyển oxy vì quá trình đ đã được thực hiện khi cơn trùng hơ hấp qua da. 2321 Mỗi sợi l ng trên cơ thể chuột chũi đều được đặt vào một túi chất dịch, cho phép chúng cĩ thể hướng theo bất kì hướng nào. Nhờ đ , chuột chũi dễ dàng di chuyển tới lui trong những hang rộng vừ đủ cơ thể của chúng. 2322 Chim thuộc loại động vật nuốt thức n nên cần trọng lực để đẩy thức n xuống họng. Do đ , nếu bạn đư chim lên m i trường khơng trọng lực như ở các trạm vũ trụ thì chúng khơng chết vì mất nước cũng sẽ chết vì đ i 2323 Dơi là một trong những thợ s n trong đêm giỏi nhất nhờ khả n ng định vị con mồi và định hướng di chuyển bằng âm phản xạ. Hầu như c n tr ng n o b y ng ng dơi trong đêm l cầm ch c án tử hình Bướm ngài hổ thì khác. Chúng cĩ thể phát ra hàng loạt âm click để làm lạc hướng 80% âm phản xạ củ dơi 2324 Nhờ đ i m t to, lo i cú lu n được hình tượng hĩa là lồi chim cĩ trí tuệ nhất. Sự thật thì cú cĩ bộ mặt ngờ nghệch, bộ não nhỏ và khả n ng suy nghĩ kh ng hề nhạy bén. Huấn luyện cú làm những điều đơn giản nhất cũng l một nhiệm vụ rất kh kh n . 2325 Lồi nhện thường s n mồi bằng cách gi ng bẫy v rình đợi, cịn nhện nhảy thì khác. Chúng s n mồi bằng bốn con m t lớn và khả n ng nhảy tuyệt vời để vồ mồi. 2326 2 m t chính của nhện nhảy cĩ cấu tạo tinh vi với thấu kính cố định và võng mạc nhiều lớp cĩ thể di chuyển để đạt được tầm nhìn cực tốt. Khi hình ảnh nằm trong tiêu 37
điểm của lớp này thì nĩ sẽ nằm ngo i tiêu điểm của lớp khác. Bằng cách so sánh hình ảnh s c nét với các hình ảnh nhịe, nhện nhảy cĩ thể định vị chính xác con mồi. 2327 Cây Bottle cĩ hình dạng giống cái bình, sinh trưởng ở Namibia và là một trong những lo i cây độc nhất. Độc tố của nĩ chứa trong nhự cây v thường được người dân ở đây d ng để tẩm lên mũi tên của họ. Hoa của cây Bottle rất đẹp, cĩ màu hồng, tr ng, v đen đỏ ở nhụy hoa. 2328 Wawona khơng phải tên một lồi cây mà là tên của một cây tùng bách ở rừng Mariposa, thuộc cơng viên Quốc Gia Yosemite, Mỹ Thân cây được đục xuyên thành một đường hầm v o n m 1881 v kể từ đ , nĩ trở thành một điểm du lịch nổi tiếng. Cây bị đổ n m 1969 do sức nặng của tuyết trên tán cây, ―hưởng thọ‖ 2300 tuổi. 2329 Những cây Baobab hồnh tráng vốn là một nét đặc trưng của Madagascar nhưng đ ng đứng trước nguy cơ tuyệt chủng cao. Tuổi đời củ chúng đều trên 1000 n m tuổi, nhiều cây c o hơn 80 mét v chu vi thân rộng đến 25 mét. Phần thân cây phình ra sẽ là nguồn cung cấp nước cho cây vào mùa hạn hán. Hoa Baobab chỉ tồn tại trong vịng 24 giờ sau khi nở. 94540 Antonio di Marco Magliabechi cĩ thể đọc tồn bộ cuốn sách và thuộc từng từ, từng dấu chấm câu. Ơng nhớ hết thư viện củ Đại C ng tước xứ Tuscany. 94541 A C Aitken, giáo sư Tốn ở đại học Edinburgh, cĩ thể nhớ dễ dàng 1000 chữ số thập phân đầu tiên của số Pi cả xuơi lẫn ngược. 94542 Ở tuổi 54, Daniel McCartney, một người Mỹ ở thế kỉ 19, cĩ thể kể v nh vách mình đã làm gì vào ngày nào trong cả thời thơ ấu. 94543 Christian Friedrich Heinecken lúc 10 tháng tuổi đã biết nĩi và lặp lại những từ người khác nĩi với mình. Lên 3, ơng nhớ được phần lớn kiến thức lịch sử, địa lí thế giới, tiếng La-tinh, tiếng Pháp. 94544 Nh v địch cờ vua Paul Charles Morphy cĩ thể nhớ nước đi của từng ván cờ đã chơi trong suốt các trận tranh chức v địch, kể cả những ván chơi khi bị bịt m t. 94545 Themistocles cĩ thể nhớ tên của 20000 cơng dân của thành phố Athens. 94546 Xerces nổi tiếng vì nhớ được tên củ 100000 binh sĩ trong đạo quân của mình. 94547 Cardino Messofanti, nhà ngơn ngữ học thế kỉ 19, nhớ được từ vựng của trên 70 ngơn ngữ: La-tinh, Hy Lạp, Ả Rập, Tây B n Nh , Pháp, Đức, Thụy Điển, 94548 Những người Do Thái Shass Pollak ở Ba Lan cĩ thể nhớ chính xác vị trí từng từ trong mỗi trang của 12 tập sách Talmud (tập hợp những v n bản cổ về luật và truyền thống Do Thái). 94549 Dominic O‘Brien, 8 lần V địch Trí nhớ Thế giới, nhớ cả bộ bài trong 33,8 giây, 18 bộ bài trong 1 giờ, trên 2000 số nhị phân trong gần 30 phút. 38
Hãy tự lập bảng để kiểm tra mức độ nhớ của mình và ghi nhận kết quả vào bảng ở cuối chương. (Lưu ý: Cứ thoải mái tham khảo 3 bảng hình ảnh mốc của hệ chính trong khi ghi nhớ hay gợi nhớ.) Đến đây ch c các bạn đã thấy được cơng dụng của các bộ ảnh mốc. Hãy cố g ng học thuộc ít nhất 2 trong 3 bộ. S u đây l một cách học khả thi: Đầu tiên bạn học thuộc 1 trong 3 bảng. S u đ dùng bảng đã thuộc để học thuộc 2 bảng cịn lại, coi bảng đã thuộc là hình ảnh mốc, cịn 2 bảng kia là các mục cần nhớ. Ví dụ: Giả sử bạn đã học thuộc bảng 1. Bây giờ bạn muốn học tiếp bảng 2. Bạn chỉ cần tạo ảnh giống như trong bảng sau: STT (bảng 1) Mục nhớ (bảng 2) Hình ảnh tưởng tượng 0 – Saw / Cái cưa 0 – Ao Dưới đáy o c một cái cư 1 – Day / Ngày 1 – Da Ánh sáng của ngày mới chiếu lên tấm d đ ng phơi 2 – Noah / Nhân vật Nơ-a 2 – Ná Ơng Nơ-a cầm cái ná định b n ai Sau khi học thuộc bảng 2, bạn lại tiếp tục học bảng 3. Bạn cĩ thể tạo ảnh như bảng sau: STT (bảng 1) Mục nhớ (bảng 3) Hình ảnh tưởng tượng 0 – Saw / Cái cưa 0 – Cảnh tuyết rơi Tuyết rơi, ch n v i dần lưỡi cư khổng lồ 1 – Day / Ngày 1 – Khủng long Con khủng long vươn mình trong ánh sáng của ngày mới 2 – Noah / Nhân vật Nơ-a 2 – Giới quý tộc Ơng già Nơ-a đi c ng giới quý tộc Hoặc bạn cĩ thể ghép luơn hình ảnh ở bảng 3 vào hình ảnh tạo ra để nhớ bảng 2 như sau: STT (bảng 1) Bảng 2 Bảng 3 Hình ảnh tưởng tượng 0 – Saw / Cái cưa 0 – Ao 0 – Cảnh tuyết rơi Tuyết rơi, ch n v i dần cái o v lưỡi cư dưới đáy 1 – Day / Ngày 1 – Da 1 – Khủng long Con khủng long lột d phơi trong ánh sáng của ngày mới 39
2 – Noah / Nơ-a 2 – Ná 2 – Giới quý tộc Ơng Nơ-a cầm cái ná b n bọn quý tộc Quay lại ví dụ nhớ 100 mục trên, ch c bạn cũng nhận ra là ví dụ đ tập hợp các mục nhớ thuộc nhiều nhĩm: Nhĩm Nội dung 0 – 19 Một số hình ảnh ngẫu nhiên 30 – 39 Nguyên liệu nấu bị kho 70 – 79 Tiêu đề báo 180 – 199 Từ tiếng Anh 250 – 259 Kiến thức về đại dương 1060 – 1069 Những phát minh quan trọng trong thế kỉ 20 2320 – 2329 Những điều kì thú về động thực vật 94540 – 94549 Những người cĩ trí nhớ tốt Điều này nhằm 2 mục đích: Mục đích thứ nhất l để tạo điều kiện cho bạn thử sức của mình với nhiều dạng kiến thức khác nhau. Nếu kết quả nhớ của bạn khá khác nhau giữa các dạng thì cũng kh ng c gì đáng ngại, bởi vì kết quả đ chỉ phản ánh là kiến thức của bạn về dạng này tốt hơn dạng kia. Cụ thể hơn, mức độ nhớ đối với mỗi dạng kiến thức thường phụ thuộc vào lượng kiến thức của bạn về dạng đ Nếu bạn nhớ động thực vật dễ d ng hơn nhớ những phát minh thì điều đ nghĩ l bạn cĩ kiến thức về động thực vật tốt hơn về những phát minh. Để cải thiện khả n ng nhớ đối với dạng kiến thức nào, bạn cần t ng cường tích lũy kiến thức và rèn luyện trí nhớ về dạng đ Chẳng hạn, bạn nhớ tiếng Anh kém vì kiến thức về tiếng Anh của bạn chư đủ nhiều. Vậy để cải thiện khả n ng nhớ tiếng Anh, bạn cần tìm hiểu thêm về tiếng Anh và cần thường xuyên rèn luyện nhớ tiếng Anh. Mục đích thứ hai là minh họa cách dùng các bảng hình ảnh mốc trên để nhớ kiến thức cần thiết một cách cĩ hệ thống. Với 3 bảng đ , bạn cĩ thể ghi nhớ đồng thời tới 1 triệu mục nhớ. Tuy nhiên, trừ khi bạn phải chịu huấn luyện đặc biệt (để l m điệp viên chẳng hạn ), bạn sẽ khơng cần nhiều như vậy. Đối với hầu hết sinh viên đại học, 2 bảng – tức 10000 hình ảnh mốc – đã đủ dùng. Nhưng d ng như thế nào? – Rất đơn giản: Đầu tiên, hãy liệt kê các dạng kiến thức quan trọng mà bạn cần và quyết tâm dành thời gian để tích lũy S u đ , hãy quy định các khoảng số dành cho mỗi dạng. Chẳng hạn như: 40
Khoảng số Dạng kiến thức 0 – 499 Cần nhớ tạm thời 500 – 999 Hĩa học 1000 – 1499 Vật lí 1500 – 1999 Tốn học Độ dài mỗi khoảng số khơng nhất thiết đều là 500 số mà cĩ thể nhiều hay ít hơn tùy theo bạn muốn tích lũy nhiều hay ít. Tuy nhiên, độ dài này nên là bội số của 100. Sử dụng nhiều khoảng số nhỏ chỉ làm bạn tốn thêm cơng sức để tạo và ghi nhớ bảng khoảng số của mình . Tiếp theo, lập danh mục các kiến thức cần nhớ trong đ mỗi điểm kiến thức đi kèm với 1 số thuộc khoảng số thích hợp. Ví dụ, các điểm kiến thức Hĩa học cần nhớ củ t i được đánh số l 500, 501, 502, Cuối cùng, tạo hình để ghi nhớ v đều đặn ơn lại theo các chu kì 10 phút – 1 giờ - 1 ngày – 1 tuần – 1 tháng – 6 tháng để kiến thức đ th nh kiến thức phản xạ của mình. Như vậy là bên cạnh việc học thuộc các bảng hình ảnh mốc, hãy thường xuyên sử dụng hệ chính để tích lũy nhiều mảng kiến thức hữu ích cho bạn một cách cĩ hệ thống. Hãy tạo thĩi quen cố g ng l p đầy những khoảng số chư d ng bằng cách nhớ thêm ít nhất một danh mục mỗi n m 3.6 - Vận dụng các hệ nhớ Đến đây l chúng t đã tìm hiểu qua các hệ nhớ điển hình nhất. Với những kiến thức đ , bạn sẽ dễ dàng n m b t các hệ nhớ khác như hệ chữ - hình, hệ chữ - vần, hệ phịng L Mã, Tuy nhiên, nếu bạn khơng phải là nhà nghiên cứu về các hệ nhớ thì các hệ nhớ đã tìm hiểu hầu như đã đủ cho bạn dùng: Hệ nhớ Tình huống sử dụng Hệ liên kết Ghi nhớ một nhĩm thơng tin cĩ liên quan với nhau và cĩ sự diễn biến từ mục thơng tin này qua mục thơng tin khác. Ghi nhớ một mục thơng tin phức tạp. Ghi nhớ nhanh và tạm thời một số mục th ng tin n o đ (cĩ thể thứ tự là khơng quan trọng). Hệ số - hình Ghi nhớ nhanh và tạm thời một số mục th ng tin n o đ (cĩ thể thứ tự là quan trọng). Hệ số - vần Hệ chính Ghi nhớ lâu dài, cĩ hệ thống một hay nhiều danh mục thơng tin. 41
Tùy theo nhu cầu và sở thích cá nhân, bạn cĩ thể chỉ luơn dùng 1, 2 hệ n o đ Bạn hồn tồn cĩ quyền đ Thế nhưng, biết 4 hệ nhớ khơng phải là nhiều mà lại rất cĩ ích: nĩ giúp bạn luơn sẵn sàng ghi nhớ được rất nhiều điều. Tương tự, bạn cũng c thể chỉ sử dụng các hệ nhớ rời rạc với nh u Nhưng việc phối hợp các hệ nhớ sẽ giúp hiệu quả nhớ (nhớ nhiều và nhớ lâu) t ng lên đáng kể. Chẳng hạn như, bạn cĩ thể phối hợp hệ khác với hệ liên kết như s u: dùng hệ khác để tạo hình ảnh cho từng mục nhớ, dùng hệ liên kết để tạo hình ảnh cho 1 số mục liên tục hoặc để ráp các hình ảnh trong hệ khác của 1 số mục liên tục lại với nhau. Ví dụ: bạn cần nhớ 15 từ tiếng Na Uy bằng hệ số - hình. Các từ thứ 4, 5, 6 là người bạn, đi thăm, hành lí. Thay vì nhớ rời rạc thành 3 hình ảnh, ta cĩ thể đặt 1 câu cĩ 3 từ đĩ và nhớ thành 1 hình, hoặc tạo 1 câu chuyện nhỏ kết nối cả 3 hình ảnh rời rạc lại. Chẳng hạn, người bạn ngồi ở cái bàn với tay lấy tờ giấy ghi chữ “đi thăm” treo trên cái mĩc và đưa cho người bụng bự chuẩn bị khiêng hành lí của anh ta đi. Cũng như mọi kĩ n ng khác, kĩ n ng trí nhớ chỉ phát triển khi được rèn luyện nghiêm túc, đúng mực và đều đặn. Do đ , s u khi đã xác định là bạn cần phát triển kĩ n ng trí nhớ, hãy lập ra một lịch rèn luyện phù hợp. Chẳng hạn như: Lịch rèn luyện (trong 3 tháng, từ ngày xxx tới yyy) Mục tiêu: cĩ thể ghi nhớ bằng cả 4 hệ nhớ với tốc độ tạo hình khơng quá 10 giây cho mỗi mục nhớ trung bình Tuần 1 Cường độ: 20-30 phút / ngày, mọi ngày Mục tiêu: Nhớ được 11 m n đồ bằng hệ số - hình Tuần 2 Cường độ: 25-35 phút / ngày, mọi ngày Mục tiêu: Nhớ được 11 m n đồ bằng hệ số - vần tiếng Anh hoặc tiếng Việt trong vịng 3 phút Tuần 3 Cường độ: 30-40 phút / ngày, mọi ngày Mục tiêu: Nhớ được 31 m n đồ bằng cách phối hợp cả hệ số - hình và 2 hệ số - vần trong vịng 10 phút Tuần 4 Cường độ: 30-40 phút / ngày, mọi ngày Mục tiêu: Nhớ được 31 m n đồ bằng cách phối hợp cả hệ số - hình và 2 hệ số - vần trong vịng 8 phút Lịch này sẽ được điều chỉnh dần cho phù hợp hơn trong quá trình bạn rèn luyện thật sự. Vì thế, đừng mất nhiều hơn 2 giờ để lập r n Bước kế tiếp mới quan trọng: b t đầu rèn luyện theo lịch càng sớm càng tốt. Hãy dốc hết sức để đạt được mục tiêu đề ra, mặc kệ những kh kh n vấp phải, ghi nhận lại kết quả rèn luyện, đều đặn rút ra kinh nghiệm từ kết quả đ , điều chỉnh lại lịch rèn luyện v phương pháp ghi nhớ của bản thân nếu cần, cứ thế, 42
Về nội dung rèn luyện, bạn cĩ thể nhờ người khác r đề hay tự mình tạo lấy. Những bài tập rèn luyện trí nhớ cĩ thể khiến bạn tưởng tượng vất vả, phải cố g ng vận dụng vốn tiếng Anh ít ỏi mà bạn thường kém tự tin vì n , nhưng hãy đều đặn dành thời gian cho nĩ, chỉ cần 10-30 phút mỗi ngày. Rồi bạn sẽ thấy, quá trình tưởng tượng, vận dụng tiếng Anh, sẽ giúp bạn kích hoạt phần tài nguyên tuyệt vời của bạn - bộ não. 3.7 - Kết luận Bộ não là phần tài nguyên tuyệt vời của bạn nhưng n địi hỏi bạn phải chủ động và tích cực kích hoạt nĩ bằng một quá trình rèn luyện lâu dài, đều đặn v c phương pháp Khi b t đầu, bạn sẽ gặp nhiều kh kh n dễ làm mình nản lịng Nhưng hãy cố g ng vượt qua với niềm tin rằng c ng kh kh n thì kết quả đạt được càng cĩ giá trị. Chúc các bạn thành cơng ! 3.8 - Phụ lục 1: Hình ảnh tham khảo cho các bảng hệ chính 3.8.1 - Bộ 1 00 – Saw 01 – Day 02 – Noah 03 – Ma 04 – Ra 05 – Low 06 – Jaw 07 – Key 08 – Fa 09 – Bay 10 – Daisy 11 – Dad 12 – Dan 13 – Dam 14 – Diary 15 – Dale 16 – Dash 17 – Deck 18 – Daffy 19 – Dab 43
20 – NASA 21 – Net 22 – Nun 23 – Name 24 – Nero 25 – Nail 26 – Niche 27 – Nag 28 – Navy 29 – Nappy 30 – Mace 31 – Mat 32 – Man 33 – M ‘ m 34 – Mare 35 – Mail 36 – Mesh 37 – Mac 38 – Mafia 39 – Map 40 – Race 41 – Rat 42 – Rain 43 – Ram 44 – Roar 45 – Rail 46 – Rage 47 – Rag 48 – Roof 49 – Ruby 50 – Lace 51 – Lad 52 – Lion 53 – Lama 54 – Lair 44
55 – Lily 56 – Lash 57 – Lake 58 – Lava 59 – Lab 60 – Cheese 61 – Chat 62 – Chain 63 – Chime 64 – Chair 65 – Chilly 66 – Cha-cha 67 – Check 68 – Chef 69 – Chap 70 – Case 71 – Cat 72 – Can 73 – Cameo 74 – Car 75 – Call 76 – Cash 77 – Cake 78 – Coffee 79 – Cap 80 – Face 81 – Fat 82 – Fan 83 – Fame 84 – Fair 85 – Fall 86 – Fish 87 – Fag 88 – Fife 89 – FBI 45
90 – Base 91 – Bat 92 – Ban 93 – Bam 94 – Bar 95 – Ball 96 – Bash 97 – Bag 98 – Beef 99 – Baby 3.8.2 - Bộ 2 00 – Ao 01 – Da 02 – Ná 03 – Ma 04 – Rạ 05 – Lá 06 – Chả 07 – Cà 08 – Vá 09 – Bài 10 – Đại xá 11 – Đất 12 – Đ n 13 – Đấm 14 – Trà 15 – Đá lửa 16 – Đích 17 – Đặc 18 – Ti vi 19 – Đáp 46
20 – Nồi/nấu xơi 21 – Nát 22 – Nến 23 – Nem 24 – Nấu rượu 25 – Nồi lẩu 26 – Nồi sữa 27 – Nực 28 – Nồi vỡ 29 – Nạp 30 – Mổ xẻ 31 – Mát 32 – Màn 33 – M m 34 – Mu rùa 35 – Mì ly 36 – Mạch 37 – M c 38 – Múa võ 39 – Mép 40 – Ra xa 41 – Rết 42 – R n 43 – Rám 44 – Ra rả 45 – Ra lá 46 – Rách 47 – R c 48 – Ra vào 49 – Ráp 50 – Lơ xe 51 – Lạt / lát 52 – Lạnh 53 – Lem 54 – Ly rượu 47
55 – Lụa là 56 – Lá số 57 – Lạc 58 – Lấy vợ 59 – Lặp 60 – Chè xơi 61 – Chất 62 – Chán 63 – Chạm 64 – Ch i rượu 65 – Chây lười 66 – Chích 67 – Ch c 68 – Chú voi 69 – Cháp 70 – Cay xè 71 – Cát 72 – Cạn 73 – Cốm 74 – Cây roi 75 – Cái loa 76 – Cái chày 77 – Cĩc 78 – Cờ vua 79 – Cạp 80 – Vá xe 81 – Vẹt 82 – Vạn 83 – Vịm 84 – Vựa rau 85 – Ve lửa 86 – Vì sao 87 – Vạc 88 – Vị vua 89 – Vấp 48
90 – Bao xơi 91 – Bịt 92 – Bạn 93 – Bám 94 – Bĩ rau 95 – Ba lơ 96 – Bích 97 – Bạc 98 – Bi ve 99 – Ba ba 3.8.3 - Bộ 3 00 – Cảnh tuyết rơi 01 – Khủng long 02 – Giới quý tộc 03 – Ánh tr ng 04 – Hẻm núi 05 – Tia chớp 06 – Nhà thờ 07 – Máy bay Con- 08 – Cảnh thác đổ 09 – Bức họa corde 10 – Tiếng hát 11 – Tiếng trống 12 – Tiếng hí 13 – Tiếng rên rỉ 14 – Tiếng hú 15 –Tiếng bập bềnh 16 – Tiếng xuỵt 17 – Tiếng cồng 18 – Tiếng vĩ cầm 19 –Tiếng dương cầm chiêng 49
20 – Mùi tỏi 21 – Mùi nhựa 22 – Mùi tiêu 23 – Mùi bạc hà 24 – Mùi hoa lài đường 25 – M i nước hoa 26 – Mùi sầu riêng 27 – Mùi cà ri 28 – Mùi rừng cây 29 – Mùi bánh mì mới ra lị 30 – Vị mì xào giịn 31 – Vị cà pháo 32 – Vị đ ng của khổ 33 – Vị xồi cát 34 – Vị xí muội me chấm m m nêm qua cay 35 – Vị chanh muối 36 – Vị quả dâu 37 – Vị kem sữa 38 – Vị ngọt kẹo 39 – Vị chuối mềm 40 – Sỏi nhám 41 – Ẩm ướt 42 – Tờ báo mới in, 43 – Bùn nhớt 44 – Tảng đá cứng mực cịn nĩng lạnh 45 – Bọt xà phịng 46 – Rau câu mềm 47 – Cỏ mềm 48 – Nhung mịn 49 – Vỏ cây xù xì dẻo 50 – Bơi 51 – Đ o xới 52 – Ấp ủ 53 – Trộn lẫn 54 – Chà xát 50
55 – Nằm 56 – L c 57 – Trèo 58 – Bay 59 – Canh gác 60 – Ngựa vằn 61 – Chĩ 62 – Heo 63 – Khỉ 64 – Tê giác 65 – Báo 66 – Hươu c o cổ 67 – Chuột túi 68 – Sĩc 69 – Gấu 70 – Hải âu 71 – Bồ nơng 72 – Họa mi 73 – Ác là 74 – Chào mào 75 – Chiền chiện 76 – Đ điểu 77 – Bĩi cá 78 – Hồng hạc 79 – Cơng 80 – Đỏ 81 – Cam 82 – Vàng 83 – Lục 84 – Lam 85 – Chàm 86 – Tím 87 – Đen 88 – Xám 89 – Tr ng 51
90 – Mặt trời 91 – Thủy tinh 92 – Kim tinh 93 – Địa cầu 94 – Hỏa tinh 95 – Mộc tinh 96 – Thổ tinh 97 –Thiên vương tinh 98 – Hải vương tinh 99 – Diêm vương tinh 3.9 - Phụ lục 2: Một số vấn đề thường gặp 3.9.1 - Phương pháp rèn luyện trí nhớ cĩ thể giúp ta nhớ những gì? Bất cứ dạng thơng tin nào bạn cần nhớ: Danh sách đồ cần mua Sự kiện theo ngày tháng Số dài như số điện thoại, mật khẩu, mật mã, Từ vựng ngoại ngữ Thuật ngữ chuyên ngành Điều luật Đoạn v n giải thích, mơ tả, Một bài báo, một chương sách, cả cuốn sách, Mặt người và tên Thứ tự các lá bài (hay các bộ thơng tin giống vậy) 3.9.2 - Nhớ nhiều bộ mục nhớ bằng cùng hệ nhớ thì cĩ nhầm khơng? Khơng. Miễn l đừng liên tục nhớ hết bộ n y đến bộ ki l được. Giữa các bộ cần cĩ 1 khoảng nghỉ d i hơn khoảng nghỉ giữa các mục, ít nhất là 2-3 phút Như vậy, bộ não sẽ ghi nhận thành các bộ độc lập và bạn cĩ thể gợi nhớ theo bộ. 52
Ví dụ: bạn cần dùng hệ số - hình để ghi nhớ 2 danh sách: các mĩn đồ cần mua và các mĩn đồ cần bỏ. Thế thì đầu tiên hãy ghi nhớ các mĩn đồ cần mua, nghỉ ít nhất 2-3 phút, sau đĩ ghi nhớ tiếp mĩn đồ cần bỏ. Miễn là hình ảnh tưởng tượng đủ trực quan sinh động với bạn, khi gợi nhớ, bạn sẽ thấy là mình phân biệt 2 bộ hình ảnh đĩ trong đầu thật dễ dàng. 3.9.3 - Thế nào là một hình ảnh tưởng tượng tốt? (CHƯA XONG) 3.9.4 - Tơi khơng thích một số hình ảnh mốc đã nêu. Cĩ thể vì nĩ khĩ nhớ hay đơn giản là vì tơi cảm thấy khơng thích. Làm sao bây giờ? Những điều được trình bày chỉ mang tính chất tham khảo. Bạn hãy t y ý điều chỉnh cho phù hợp với mình. Nhưng hãy cố g ng tạo ra những hình ảnh mốc kh ng tr ng nh u để cĩ nhiều hình ảnh mốc mà sử dụng. Các hình ảnh mốc được chọn sao cho càng ít trùng nhau giữa các hệ càng tốt để giúp ta khơng bị nhầm lẫn khi sử dụng phối hợp các hệ nhớ. 3.9.5 - Việc ơn lại hình ảnh nhiều lần cĩ vẻ mất nhiều thời gian quá (CHƯA XONG) 3.9.6 - Cịn những hệ nhớ nào khác khơng? (CHƯA XONG) 3.9.7 - Làm sao dễ dàng tăng số hình ảnh mốc của hệ chính lên gấp 10 lần? (CHƯA XONG) 3.9.8 - Làm sao nhớ sự kiện theo ngày tháng? (CHƯA XONG) 3.9.9 - Làm sao nhớ số dài hay chuỗi kí tự dài như số điện thoại, mật khẩu, mật mã, ? (CHƯA XONG) 3.9.10 - Làm sao nhớ từ vựng ngoại ngữ? (CHƯA XONG) 3.9.11 - Làm sao nhớ thuật ngữ chuyên ngành? (CHƯA XONG) 3.9.12 - Làm sao nhớ một bài báo, một chương sách, cả cuốn sách, ? (CHƯA XONG) 53
3.9.13 - Làm sao nhớ mặt người và tên? (CHƯA XONG) 3.9.14 - Làm sao nhớ thứ tự các lá bài (hay các bộ thơng tin giống vậy)? (CHƯA XONG) 3.9.15 - Làm sao nhớ cây thơng tin như mục lục? (CHƯA XONG) 3.10 - Bảng kết quả rèn luyện Kết quả như thế nào? Bạn nhớ được b o nhiêu? C theo đúng thứ tự khơng? Bài Số Số mục Tỉ Thời gian Ghi chú tập mục nhớ lệ nhớ nhớ được (%) Trực quan hĩa và sinh động hĩa Lần 1 Lần 2 Hệ liên kết Vd 1 Vd 2 Vd 3 54
Vd 4 Hệ số - hình Vd 1 Vd 2 Vd 3 Hệ số - vần Vd 1 Hệ chính Vd 2 55