Bác Hồ với Điện Biên Phủ

Nội dung text: Bác Hồ với Điện Biên Phủ

1. BÁC HỒ VỚI ĐIỆN BIÊN PHỦ
2. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 1 BAÁC HÖÌ VÚÁI ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ SÛU TÊÌM, TUYÏÍN CHOÅN VAÂ GIÚÁI THIÏÅU: ÀÖÎ GIA NAM NGUYÏÎN ÀÙNG VINH
3. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 2 MUÅC LUÅC Lúâi giúái thiïåu 3 Phêìn thûá nhêët Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã qua möåt söë baâi noái vaâ viïët cuãa Ngûúâi 5 Mêíu chuyïån vïì Àiïån Biïn Phuã 14 Phêìn thûá 2: Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã qua möåt söë cöng trònh nghiïn cûáu vaâ höìi ûác cuãa caán böå, chiïën sô ta 25
4. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 3 LÚÂI GIÚÁI THIÏÅU Chuã tõch Höì Chñ Minh laâ laänh tuå vô àaåi cuãa caã dên töåc, àöìng thúâi laâ ngûúâi chó huy töëi cao cuãa chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã. Trong suöët thúâi gian chó huy chiïën dõch, Baác àaä tham dûå vaâ chuã toaå nhiïìu cuöåc hoåp cuãa Böå Chñnh trõ àïí nhêån àõnh, àaánh giaá tònh hònh diïîn ra trïn Mùåt trêån, chó àaåo saát sao khöng chó trïn chiïën trûúâng Àiïån Biïn Phuã maâ trïn caã caác chiïën trûúâng phöëi húåp trong caã nûúác nhùçm phuåc vuå cho thùæng lúåi Àiïån Biïn Phuã. Àöìng thúâi, Baác cuäng luön thïí hiïån sûå quan têm, àöång viïn, daåy baão ên cêìn àöëi vúái caán böå, chiïën sô ta tûâ nhûäng vêën àïì röång lúán cuãa chiïën tranh vaâ xêy dûång vuä trang nhên dên, àïën tûâng viïåc laâm, caách ûáng xûã cuå thïí trong chiïën àêëu vaâ trong cuöåc söëng sinh hoaåt haâng ngaây. Coân caán böå, chiïën sô ta — nhûäng ngûúâi àaä trûåc tiïëp tham gia chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã vaâ cuäng laâ nhûäng ngûúâi àaä tûâng àûúåc gùåp gúä vaâ tiïëp xuác cuâng Baác cuäng luön thïí hiïån nhûäng tònh caãm chên thaânh, loâng biïët ún sêu sùæc cuãa mònh àöëi vúái Baác Höì muön vaân kñnh yïu. Nhên dõp kyã niïåm 50 chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã, chuáng töi sûu têm,ì tuyïín choån vaâ giúái thiïåu taâi liïåu “Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã” nhùçm khùæc hoaå hònh aãnh cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh trong chiïën dõch cuâng nhûäng möëi quan hïå tònh caãm giûäa Baác vúái caác chiïën sô Àiïån Biïn — möåt möëi quan hïå tònh caãm giûäa con ngûúâi vúái nhau, rêët bònh dõ, maâ cuäng rêët chên tònh, khöng hïì coá sûå caách biïåt giûäa laänh tuå töëi cao vúái nhûäng ngûúâi lñnh. Taâi liïåu göìm 2 phêìn: Phêìn thûá nhêët: Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã qua möåt söë baâi noái vaâ viïët cuãa Ngûúâi. Phêìn thûá hai: Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã qua möåt söë cöng trònh nghiïn cûáu vaâ höìi ûác cuãa caán böå, chiïën sô ta. Tuy chuáng töi àaä coá nhiïìu cöë gùæng trong sûu têìm, tuyïín choån taâi liïåu, nhûng do cöng taác lûu trûä coân nhiïìu khoá khùn, haån chïë
5. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 4 nïn taâi liïåu “Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã” khöng traánh khoãi nhûäng thiïëu soát nhêët àõnh. Mong baån àoåc àoáng goáp yá kiïën. Thû viïån quên àöåi
6. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 5 PHÊÌN THÛÁ NHÊËT BAÁC HÖÌ VÚÁI ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ QUA MÖÅT SÖË BAÂI NOÁI VAÂ VIÏËT CUÃA NGÛÚÂI THÛ GÛÃI QUÊN VAÂ DÊN TÊY BÙÆC Thên gûãi toaân thïí àöìng baâo, böå àöåi vaâ caán böå, Nhên dõp phaái àoaân Chñnh phuã lïn Têy Bùæc, töi thên aái gûãi lúâi thùm toaân thïí àöìng baâo, böå àöåi vaâ caán böå. Trûúác kia, àöìng baâo, böå àöåi vaâ caán böå àaä anh duäng tham gia àaánh àuöíi giùåc Têy. Ngaây nay àaä àûúåc giaãi phoáng, chuáng ta cêìn phaãi ra sûác cuãng cöë vaâ phaát triïín thùæng lúåi êëy. Vêåy: - Àöìng baâo ta phaãi àoaân kïët chùåt cheä, giuáp àúä lêîn nhau, tùng gia saãn xuêët àïí moåi ngûúâi àûúåc no cúm, êëm aáo, vaâ phaãi ra sûác tham gia khaáng chiïën. - Bö å àöåi phaãi thi àua hoåc têåp giuáp àúä àöìng baâo, liïn hïå chùåt cheä vúái nhên dên àïí queát saåch thöí phó vaâ mêåt thaám; vaâ phaãi luön sùén saâng xung phong diïåt giùåc lêåp cöng, khi àûúåc lïånh thò ài chiïën àêëu. - Caán böå phaãi hïët loâng hïët sûác chùm lo àïën àúâi söëng cuãa nhên dên, phaãi ài àuáng àûúâng löëi quêìn chuáng, laâm àuáng chñnh saách cuãa Chñnh phuã; vaâ phaãi thûåc hiïån cêìn, kiïåm, liïm, chñnh. Khaáng chiïën cuãa ta nhêët àõnh thùæng lúåi, nhûng phaãi trûúâng kyâ gian khöí, tûå lûåc caánh sinh. Àöìng baâo, böå àöåi vaâ caán böå ta úã Têy Bùæc phaãi hùng haái tham gia cöng cuöåc khaáng chiïën àï í cuâng àöìng baâo, böå àöåi vaâ caán böå toaân quöëc àaánh àuöíi giùåc Têy, giùåc Myä vaâ tranh laåi àöåc lêåp cho Töí quöëc, haånh phuác cho nhên dên.
7. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 6 Töi riïng gûãi lúâi thùm caác cuå phuå laäo, caác chaáu thanh niïn vaâ nhi àöìng. Chaâo thên aái vaâ quyïët thùæng Höì Chñ Minh Höì Chñ Minh Toaân têåp. T.7 .- H.: Chñnh trõ quöëc gia, 1996 .- 166 TRAÃ LÚÂI MÖÅT NHAÂ BAÁO THUÅY ÀIÏÍN - Hoãi: Cuöåc thaão luêån úã Quöëc höåi Phaáp àaä chûáng toã rùçng möåt söë lúán ngûúâi chñnh trõ Phaáp muöën daân xïëp möåt caách hoaâ bònh vêën àïì xung àöåt úã Viïåt Nam bùçng caách thûúng lûúång trûåc tiïëp vúái Chñnh phuã Viïåt Nam. yá nguyïån êëy caâng röång khùæp trong nhên dên Phaáp. Thïë thò Cuå vaâ quyá Chñnh phuã hoan nghïnh yá nguyïån êëy hay khöng? - Traã lúâi: Cuöåc chiïën tranh úã Viïåt Nam laâ do Chñnh phuã Phaáp gêy ra. Nhên dên Viïåt Nam phaãi cêìm vuä khñ anh duäng chiïën àêëu baãy, taám nùm nay chöëng keã xêm lûúåc chñnh àïí baão vïì nïìn àöåc lêåp vaâ quyïìn tûå do àûúåc söëng hoaâ bònh. Hiïån nay nïëu thûåc dên Phaáp tiïëp tuåc cuöåc chiïën tranh xêm lûúåc thò nhên dên Viïåt Nam quyïët têm tiïëp tuåc cuöåc chiïën tranh aái quöëc àïën thùæng lúåi cuöëi cuâng. Nhûng nïëu Chñnh phuã Phaáp àaä ruát àûúåc baâi hoåc trong cuöåc chiïën tranh mêëy nùm nay, muöën ài àïën àònh chiïën úã Viïåt Nam bùçng caách thûúng lûúång vaâ giaãi quyïët vêën àïì Viïåt Nam theo löëi hoaâ bònh thò nhên dên vaâ Chñnh phuã Viïåt Nam Dên chuã Cöång hoaâ sùén saâng tiïëp yá muöën àoá. - Hoãi: Möåt sûå ngûâng bùæn hoùåc möåt cuöåc àònh chiïën coá thïë coá àûúåc khöng? Vaâ trïn cùn baãn naâo? - Traã lúâi: Miïîn laâ Chñnh phuã Phaáp àònh chó cuöåc chiïën tranh xêm lûúåc thò cuöåc àònh chiïën úã Viïåt Nam thûåc hiïån. Cú súã cuãa viïåc àònh chiïën úã Viïåt Nam laâ Chñnh phuã Phaáp thêåt thaâ tön troång nïìn àöåc lêåp thêåt sûå cuãa nûúác Viïåt Nam. - Hoãi: Nïëu möåt nûúác trung lêåp àûáng ra daân xïëp àïí nhûäng àaåi biïíu cuãa tû lïånh àöëi phûúng àûúåc gùåp Cuå thò Cuå coá nhêån khöng? Nûúác Thuyå Àiïín coá thïí àûáng ra laâm viïåc êëy hay khöng?
8. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 7 - Traã lúâi: Nïëu coá nhûäng nûúác trung lêåp naâo muöën cöë gùæng àïí xuác tiïën viïåc chêëm dûát cuöåc chiïën tranh úã Viïåt Nam bùçng caách thûúng lûúång, thò seä àûúåc hoan nghïnh, nhûng viïåc thûúng lûúång àònh chiïën chuã yïëu laâ möåt viïåc giûäa Chñnh phuã Viïåt Nam Dên chuã Cöång hoaâ vúái Chñnh phuã Phaáp. - Hoãi: Theo yá Cuå, coá phûúng phaáp naâo khaác àïí chêëm dûát cuöåc chiïën tranh khöng? - Traã lúâi: Cuöåc chiïën tranh úã Viïåt Nam àaä àem laåi tai hoaå cho nhên dên Viïåt Nam àöìng thúâi cuäng laâm cho nhên dên Phaáp àau khöí nhiïìu, cho nïn nhên dên Phaáp àêëu tranh chöëng laåi cuöåc chiïën tranh úã Viïåt Nam. Àöëi vúái nhên dên Phaáp vaâ caác chiïën sô hoaâ bònh Phaáp, töi xûa nay vêîn àöìng tònh vaâ toã loâng quyá mïën. Hiïån nay, chùèng nhûäng nïìn àöåc lêåp cuãa dên töåc Viïåt Nam bõ xêm phaåm nghiïm troång, maâ chñnh nïìn àöåc lêåp cuãa nûúác Phaáp cuäng bõ uy hiïëp nùång. Àïë quöëc Myä möåt mùåt thuác àêíy thûåc dên Phaáp tiïëp tuåc vaâ múã röång cuöåc chiïën tranh xêm lûúåc Viïåt Nam, laâm cho Phaáp caâng àaánh caâng yïëu ài, hoâng thay thïë àõa võ Phaáp úã Àöng Dûúng, möåt mùåt khaác laåi bùæt buöåc Phaáp phï chuêín baãn àiïìu ûúác vïì viïåc phoâng thuã úã chêu Êu, nghôa laâ àïí cho chuã nghôa quên phiïåt Àûác söëng laåi. Vò thïë cuöåc àêëu tranh cuãa nhên dên Phaáp àoâi àöåc lêåp, dên chuã, hoaâ bònh cho nûúác Phaáp vaâ àoâi chêëm dûát cuöåc chiïën tranh úã Viïåt Nam laâ möåt trong nhûäng nhên töë quan troång àïí giaãi quyïët vêën àïì Viïåt Nam bùçng caách hoaâ bònh. Sàd, tr 168 - 169 THÛ GÛÃI CAÁN BÖÅ VAÂ CHIÏËN SÔ MÙÅT TRÊÅN ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ Thên aái gûãi caán böå vaâ chiïën sô Mùåt trêån Àiïån Biïn Phuã Thu - Àöng nùm nay, caác chuá laåi coá nhiïåm vuå tiïën quên vaâo Àiïån Biïn Phuã àïí tiïu diïåt thïm sinh lûåc àõch, múã röång thïm cùn cûá khaáng chiïën, giaãi phoáng thïm àöìng baâo bõ giùåc àeâ neán. Nùm ngoaái, caác chuá àaä anh duäng chiïën àêëu, tiïu diïåt nhiïìu àõch, àaä thùæng lúåi to. Baác rêët vui loâng.
9. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 8 Nùm nay, sau nhûäng cuöåc chónh huêën chñnh trõ vaâ quên sûå, caác chuá àaä tiïën böå hún. Caác chuá phaãi chiïën àêëu anh duäng hún, chõu àûång gian khöí hún, phaãi giûä vûäng quyïët têm trong moåi hoaân caãnh: Quyïët têm tiïu diïåt àõch, Quyïët têm giûä vûäng chñnh saách, Quyïët têm tranh nhiïìu thùæng lúåi. Baác vaâ Chñnh phuã chúâ tin thùæng lúåi àïí khen thûúãng caác chuá. Chaâo thên aái vaâ quyïët thùæng Thaáng 12 nùm 1953 Sàd, tr: 198 THÛ GÛÃI CAÁN BÖÅ CUNG CÊËP VAÂ ÀÖÌNG BAÂO DÊN CÖNG Thu - Àöng nùm nay, caác cö caác chuá laåi ra tiïìn tuyïën àïí cuâng böå àöåi diïåt giùåc, àïí giaãi phoáng àöìng baâo ta. Baác gúãi lúâi thùm caác cö caác chuá, vaâ mong caác cö caác chuá ra sûác thi àua: Chõu àûång gian khöí, Vûúåt moåi khoá khùn, Giuáp sûác böå àöåi, tranh nhiïìu thùæng lúåi, Hoaân thaânh nhiïåm vuå vûúåt mûác. Àöìng thúâi caác cö caác chuá phaãi giûä vûäng chñnh saách cuãa Àaãng vaâ cuãa Chñnh phuã. Baác chúâ thaânh tñch cuãa caác cö caác chuá àïí khen thûúãng. Chaâo thên aái vaâ quyïët thùæng Höì Chñ Minh Sàd, tr.:199
10. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 9 THÛ GÛÃI CAÁN BÖÅ VAÂ CHIÏËN SÔ ÚÃ MÙÅT TRÊÅN ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ Thên aái gûãi toaân thïí caán böå vaâ chiïën sô úã mùåt trêån, Caác chuá sùæp ra mùåt trêån. Nhiïåm vuå cuãa caác chuá lêìn naây rêët to lúán, khoá khùn, nhûng rêët vinh quang. Caác chuá vûâa àûúåc chónh quên chñnh trõ vaâ chónh huêën quên sûå vaâ àaä thu àûúåc nhiïìu thùæng lúåi vïì tû tûúãng vaâ chiïën thuêåt, kyä thuêåt. Nhiïìu àún võ àaä àaánh thùæng trïn caác mùåt trêån. Baác tin rùçng caác chuá seä phaát huy thùæng lúåi vûâa qua, quyïët têm vûúåt moåi khoá khùn gian khöí àïí laâm troân nhiïåm vuå veã vang sùæp túái. Baác chúâ caác chuá baoá caáo thaânh tñch àïí thûúãng nhûäng àún võ vaâ caá nhên xuêët sùæc nhêët. Chuác caác chuá thùæng to. Baác hön caác chuá. Chaâo thên aái vaâ quyïët thùæng Thaáng 3 nùm 1954 Höì Chñ Minh Sàd, tr: 265 ÀIÏÅN CUÃA TRUNG ÛÚNG ÀAÃNG VAÂ CUÃA CHUÃ TÕCH HÖÌ CHÑ MINH GÛÃI CAÁN BÖÅ VAÂ CHIÏËN SÔ ÚÃ MÙÅT TRÊÅN ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ Thên aái gûãi toaân thïí caác caán böå vaâ chiïën sô úã mùåt trêån Àiïån Biïn Phuã, Baác vaâ Trung ûúng Àaãng àûúåc baáo caáo vïì hai trêån thùæng àêìu tiïn cuãa quên àöåi ta úã Àiïån Biïn Phuã. Baác vaâ Trung ûúng Àaãng coá lúâi khen caác àöìng chñ. Chiïën dõch naây laâ möåt chiïën dõch lõch sûã cuãa quên àöåi ta, ta àaánh thùæng chiïën dõch naây coá yá nghôa quên sûå vaâ chñnh trõ quan troång. Àõch seä ra sûác àöëi phoá, ta phaãi cöë gùæng, chiïën àêëu deão dai, bïìn bó, chúá chuã quan khinh àõch, giaânh toaân thùæng cho chiïën dõch naây. Ngaây 15 thaáng 3 nùm 1954 Ban chêëp haânh Trung ûúng Àaãng lao àöång Viïåt Nam Sàd, tr: 276
11. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 10 THÛ KHEN NGÚÅI BÖÅ ÀÖÅI, DÊN CÖNG,THANH NIÏN XUNG PHONG VAÂ ÀÖÌNG BAÂO TÊY BÙÆC ÀAÄ CHIÏËN THÙÆNG VEÃ VANG ÚÃ ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ Quên ta àaä giaãi phoáng Àiïån Biïn Phuã. Baác vaâ Chñnh phuã thên aái gûãi lúâi khen ngúåi caán böå, chiïën sô, dên cöng, thanh niïn xung phong vaâ àöìng baâo àõa phûúng àaä laâm troân nghôa vuå möåt caách veã vang. Thùæng lúåi tuy lúán nhûng múái laâ bùæt àêìu. Chuáng ta khöng nïn vò thùæng maâ kiïu, khöng nïn chuã quan khinh àõch. Chuáng ta kiïn quyïët khaáng chiïën àïí tranh laåi àöåc lêåp, thöëng nhêët, dên chuã, hoaâ bònh. Bêët kyâ àêëu tranh vïì quên sûå hay ngoaåi giao cuäng àïìu phaãi àêëu tranh trûúâng kyâ gian khöí múái ài àïën thùæng lúåi hoaân toaân. Baác vaâ Chñnh phuã seä khen thûúãng nhûäng caán böå, chiïën sô, dên cöng, thanh niïn xung phong vaâ àöìng baâo àõa phûúng coá cöng traång àùåc biïåt. Chaâo thên aái vaâ quyïët thùæng Ngaây 8 thaáng 5 nùm 1954 Höì chñ minh Baáo Nhên dên, söë 187, ngaây 22 àïën 24-5-1954 THÛ GÛÃI TOAÂN THÏÍ CAÁN BÖÅ VAÂ CHIÏËN SÔ ÚÃ MÙÅT TRÊÅN ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ Trûúác hïët Baác gûãi lúâi thên aái thùm caác chuá thûúng binh. Toaân thïí caác chuá cuäng nhû caán böå vaâ chiïën sô úã toaân quöëc àaä quyïët têm tranh àûúåc thùæng lúåi lúán àïí chuác thoå Baác. Baác quyïët àõnh khao caác chuá. Khao thïë naâo tuyâ theo àiïìu kiïån, nhûng nhêët àõnh khao. Thïë laâ Baác chaáu ta cuâng vui. Vui àïí cöë gùæng múái, àïí khùæc phuåc khoá khùn múái vaâ àïí tranh thùæng lúåi múái. Baác vaâ Chñnh phuã àõnh thûúãng cho têët caã caác chuá huy hiïåu “ Chiïën sô Àiïån Biïn Phuã”. Caác chuá taán thaânh khöng? Baác dùån caác chuá möåt lêìn nûa:ä
12. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 11 Chúá vò thùæng maâ kiïu, chúá chuã quan khinh àõch, phaãi luön luön sùén saâng laâm troân nhiïåm vuå Àaãng vaâ Chñnh phuã giao cho caác chuá. Baác hön caác chuá Baác Höì Chñ Minh Sàd, tr.: 276 QUÊN TA TOAÂN THÙÆNG ÚÃ ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ 20 thaáng 11 nùm cuä Giùåc Phaáp nhaãy duâ Àiïån Biïn Phuã. Hùm möët tiïíu àoaân tinh nhuïå nhêët, Xe tùng, suáng lúán àêìy chöìng chêët. Chuáng khoe rùçng: “kïë hoaåch Nava Thêåt laâ maånh daån vaâ taâi hoa. Phen naây Viïåt Minh phaãi biïët tay, Quan thêìy Myä thò vui loâng thay!” Caác baáo phaãn àöång khùæp thïë giúái Inh oãi têng böëc Nava túái. * * * Bïn ta thò: Böå àöåi, dên cöng quyïët möåt loâng, Xeã non, àùæp suöëi, vûúåt qua söng, Khùæc phuåc khoá khùn vaâ hiïím trúã; Àaánh cho giùåc tan múái haã daå; Lùång leä chuêín bõ suöët thaáng ngaây,
13. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 12 Khöng quaãn gian khöí vaâ àùæng cay; Quyïët têm laâm cho troân nhiïåm vuå, Àaä hûáa vúái Baác, Àaãng vaâ Chñnh phuã. * * * 13 thaáng 3 ta têën cöng, Giùåc coân úã trong giêëc mú nöìng: “Mònh coá thêìy Myä lo cung cêëp; Maáy bay cao cao, xe tùng thêëp, Laåi coá Nava cuâng Cönhi, Nhûäng tay tûúáng gioãi nùæm chó huy, Chuáng mònh chuyïën naây nhêët àõnh thùæng, Viïåt Minh ùæt thua chaåy quyánh cùèng”. * * * Hún 50 ngaây, ta àaánh àöìn, Ta chiïëm möåt àöìn laåi möåt àöìn, Quên giùåc chöëng cûå tuy rêët hùng, Quên ta anh duäng ñt ai bùçng. Nava, Cönhi àïìu meáo mùåt, Quên giùåc tan hoang ta vêy chùåt. Giùåc keáo tûâng loaåt ra haâng ta. Quên ta vui haát “khaãi hoaân ca”. Mûúâi ba quan nùm àïìu haâng nöët, Tïn tûúáng chó huy cuäng bõ nhöët. Möåt vaån saáu ngaân tïn giùåc Têy, Àïìu laâ tuâ binh hoùåc boã thêy. Thïë laâ quên ta àaä toaân thùæng Toaân thùæng laâ vò rêët cöë gùæng.
14. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 13 Chiïën sô viïët thû dêng Cuå Höì: “Xin Baác vui loâng maâ nhêån cho Moán quaâ chuác thoå sinh nhêåt Baác, Chuáng chaáu cöë gùæng àaä sùæm àûúåc”. c.b Sàd, tr: 277 - 279
15. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 14 MÊÍU CHUYÏÅN VÏÌ ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ I “NOÁI LAÁO TRÏN TRÚÂI DÛÚÁI ÀÊËT NGHE” Nhûäng mêíu chuyïån anh duäng cuãa quên vaâ dên ta caác baáo àaä kïí nhiïìu. Àêy töi chó kïí vaâi mêíu chuyïån khöng anh duäng cuãa àõch. Trûúác hïët laâ boån Chñnh phuã phaãn àöång Phaáp rêët thaåo nghïì noái laáo. Vaâi thñ duå: - Thaáng 5 nùm 1947, Böå trûúãng Quöëc phoâng laâ Cöët Phörï noái: “Quên àöåi Phaáp chiïëm àoáng têët caã caác thaânh thõ vaâ àûúâng giao thöng. Vêåy úã Àöng Dûúng khöng coá vêën àïì quên sûå nûäa”. - Thaáng 3 nùm 1949, Cöët Phörï laåi noái: “Töi seä laâm troân phêån sûå, töi seä khöng àïí chiïën tranh tï liïåt”. - Thaáng 10 nùm 1950 — Sau khi Phaáp thêët baåi úã biïn giúái. Böå trûúãng Quöëc phoâng múái laâ Plïven noái: “Tûâ nay, Phaáp seä bùæt eáp quên àöåi Viïåt Minh rúâi xa cùn cûá cuãa hoå, Phaáp seä choån nhûäng mùåt trêån coá lúåi cho mònh àïí traã thuâ cho nhûäng binh sô Phaáp àaä hy sinh úã Cao Bùçng vaâ Laång Sún”. - Thaáng 11 nùm 1950, Böå trûúãng “Khöëi liïn minh Phaáp”, laâ Lútuöëcnö noái: “Phaáp ruát lui khoãi biïn giúái àïí têåp trung thïm quên dûå bõ. Àöìng thúâi àïí bùæt eáp Viïåt Minh phaãi keáo daâi àûúâng giao thöng cuãa hoå, do àoá maâ laâm cho àõch yïëu thïm”. - Thaáng 12 nùm 1951, Plïven laåi noái: “Kïë hoaåch cuãa Phaáp hiïån nay seä àûa àïën thùæng lúåi trong 15 hoùåc 18 thaáng”. - Thaáng 10 nùm 1953, Thuã tûúáng Lanien noái: “Kïë hoaåch Nava seä tùng cûúâng böå àöåi cú àöång Phaáp, se ä bònh àõnh xong àöìng bùçng Bùæc Böå vaâ seä chuã àöång trong nhûäng cuöåc tiïën cöng lúán Lûåc lûúång Phaáp ngaây caâng tùng, vïì böå àöåi cuäng nhû vïì vuä trang”. - Thaáng 2 nùm 1954, khi sang Àöng Dûúng, Plïven noái: “Töi sang àêy àïí giuáp Nava chuêín bõ kïë hoaåch tiïën cöng”. Khi trúã vïì Phaáp, Plïven noái: “Tûúáng Nava àoaán chùæc rùçng chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã seä khöng àûa laåi kïët quaã gò cho Viïåt Minh”.
16. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 15 Thùæng lúåi cuãa ta úã Àiïån Biïn Phuã àaä chûáng toã rùçng: Boån chuáng chuã quan vaâ noái laáo mêët muâa. II NÖÅI BÖÅ PHAÁP LUÃNG CUÃNG Khi thêët baåi, thò boån chñnh trõ Phaáp àöí löîi cho boån quên sûå. Boån quên sûå caäi laåi. Ngaây 29 thaáng 4, túâ baáo tû saãn Phaáp Ngûúâi xem xeát àùng nhûäng yá kiïën cuãa möåt söë laänh tuå quên sûå Phaáp, toám tùæt nhû sau: - Khi àaä ruát khoãi Lai Chêu vaâ Naâ Saãn, maâ Phaáp laåi àûa gêìn 2 vaån quên Phaáp vaâo thung luäng Àiïån Biïn, àoá laâ möåt töåi aác chñnh trõ Àïën muâa mûa, thò quên àöåi Phaáp hoùåc chïët àuöëi hïët hoùåc laâ àêìu haâng. - Hêìu hïët nhûäng tiïíu àoaân tinh nhuïå Phaáp àaä àûa àïën Àiïån Biïn Phuã. Nhûäng cuöåc àaánh nhau úã àöìng bùçng, nhêët la â trïn àûúâng söë 5, ngaây thïm dûä döåi. Àiïìu àoá laâm cho Phaáp rêët lo ngaåi Caác laänh tuå quên sûå Phaáp àïìu cho rùçng Bùæc Böå nhû àaä mêët röìi. úã Saâi Goân ngûúâi ta bùæt àêìu lo súå. - Quên àöåi Baão Àaåi khöng àûúåc 5 vaån ngûúâi coá sûác chiïën àêëu. Phêìn àöng chó chúâ dõp àïí chuöìn. Quên àöåi khaáng chiïën, duâ laâ böå àöåi àiaå phûúng, cuäng khöng keám quên àöåi Phaáp. - Mùåc dêìu nhûäng thêët baåi úã Hoaâ Bònh vaâ Àiïån Biïn Phuã, tinh thêìn sô quan Phaáp vêîn khaá vûäng. Nhûng khi hoå hiïíu rùçng hoå phaãi hy sinh cho lúåi ñch cuãa Myä vaâ cuãa Baão Àaåi (tïn vua coã maâ ca ã quên àöåi Phaáp àïìu khinh reã) — thò hoå rêët tûác töëi. - Maáy bay Myä döåi àaån lûãa khùæp xung quanh Àiïån Biïn Phuã khöng laâm nuáng quên àöåi khaáng chiïën, maâ chó taân phaá nhûäng laâng maåc àöng dên. Sûå can thiïåp cuãa Myä àöëi vúái aãnh hûúãng chñnh trõ thò rêët tai haåi, àöëi vúái kïët quaã quên sûå thò khöng ùn thua. - Noái toám laåi: Caác laänh tuå quên sûå àïìu nhêët trñ rùçng Phaáp khöng thïí giûä nöíi Bùæc Böå nûäa. Vaâ nïëu thêët baåi úã Àiïån Biïn Phuã thò tònh hònh Phaáp seä caâng khoá khùn. Trïn àêy laâ yá kiïën cuãa möåt nhoám laänh tuå quên sûå Phaáp.
17. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 16 Nhûng chuáng ta chúá vò nhûäng yá kiïën êëy maâ chuã quan khinh àõch. III PHAÁP VÚÄ ÀÊÌU, MYÄ CAÂNG MEÁO MÙÅT Àiïån Biïn Phuã laâ möåt thêët baåi àau àúán cho thûåc dên Phaáp, caâng laâ möåt thêët baåi nhuåc nhaä cho boån can thiïåp Myä. Vò Myä àaä àõnh ra kïë hoaåch Nava, àaä giuáp tiïìn baåc vaâ vuä khñ àïí thûåc hiïån kïë hoaåch êëy. Höìi thaáng 10/1953, caác baáo tû saãn Phaáp àaä viïët: Chñnh phuã Phaáp vêng lïånh Myä maâ keáo daâi chiïën tranh. Myä xuêët tiïìn, Phaáp thò xuêët xûúng maáu. Binh sô Phaáp àaä thaânh möåt quên àöåi àaánh giùåc thuï. (Baáo Thïë giúái). Myä súå Phaáp àaâm phaán vaâ bùæt eáp Phaáp búi theo cuöåc chiïën tranh thêët voång. (Baáo Chiïën àêëu) Trong trêån Àiïån Biïn Phuã, Böå trûúãng Ngoaåi giao Myä àaä noái: Myä seä hïët sûác giuáp cho Phaáp giaânh lêëy thùæng lúåi. Töíng thöëng Myä àaä viïët thû khuyïën khñch böå àöåi Phaáp úã Àiïån Biïn Phuã. Àïën khi Phaáp thêët baåi. Töíng thöëng Myä laåi gûãi àiïån vuöët àuöi: “Töi toã loâng kñnh troång quên àöåi Phaáp anh duäng Thêët baåi taåm thúâi cuäng khöng thïí laâm giaãm búát lõch sûã veã vang cuãa quên àöåi Phaáp”. Thaáng 2/1954, àoaân àaåi biïíu Quöëc höåi Myä sang xem xeát Àöng Dûúng. Khi trúã vïì Myä, hoå baáo caáo rùçng: “Vïì quên sûå, 8 nùm nay Viïåt Minh àaä gianhâ àûúåc nhiïìu thùæng lúåi. 18 thaáng nay, Phaáp duâng chiïën thuêåt tiïën cöng, nhûng khöng coá kïët quaã, duâ quên Phaáp coá 50 vaån ngûúâi chöëng laåi 30 vaån ngûúâi cuãa quên Viïåt Minh. Duâ sao, Myä cuäng cêìn tiïëp tuåc giuáp Phaáp, nïëu khöng thò Phaáp khöng thïí chiïën tranh nûäa”. Thïë laâ Myä dêìn dêìn trúã nïn keã àõch chñnh cuãa quên àöåi vaâ nhên dên ta.
18. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 17 IV TRÚÂI ÀÊËT VIÏÅT KHÖNG DUNG GIÙÅC PHAÁP Àõch cêåy rùçng chuáng àaä àûa phêìn lúán quên àöåi tinh nhuïå àïën Àiïån Biïn Phuã, cho nïn chuáng rêët chùæc ùn. Höm 21/1, boån chó huy Phaáp thaách: “Voä Nguyïn Giaáp coá gioãi thò àïën àaánh Àiïån Biïn Phuã!” 9/3, Nava noái: “Viïåt Minh seä bõ àaánh tan úã Àiïån Biïn Phuã”. 13/3, ta têën cöng àúåt 1, Phaáp thêët baåi. Nhûng höm 15/3, Nava vaâ Cönhi vêîn muáa meáp: “Chùæc rùçng Phaáp seä thùæng”. Boån chó huy Phaáp huïnh hoang nhû vêåy, nhûng tinh thêìn binh sô Phaáp thò thïë naâo? Ngay sau höm ta têën cöng àúåt 1, tïn quan nùm chó huy phaáo binh àõch tûå tûã; tïn quan nùm tham mûu trûúãng bõ àuöíi vïì Haâ Nöåi. Baáo Thïë giúái (22/4) viïët: “Quên nhaãy duâ Phaáp chùèng coân tinh thêìn gò maâ noái Mùåt ngûúâi naâo cungä taái meát. Hoå viïët “Di chuác” àïí laåi. Döëc hïët cöëc rûúåu cuöëi cuâng, hoå bùæt tay nhau, im lùång khöng noái möåt lúâi, bûúác lïn maáy bay. Röìi hoå phoá mùåc trúâi. Hoå biïët rùçng nïëu nhaãy sai möåt chuát, thò may phuác lùæm laâ troån àúâi laâm tuâ binh cuãa Viïåt Minh”. Baáo êëy viïët tiïëp: “1 quan nùm chó huy àöåi maáy bay mùåt maây höëc haác, noái möåt caách móa mai: “Chuáng ta coá nhiïìu maáy bay; chûáng cúá laâ ngaây naâo Viïåt Minh cuäng bùæn rúi mêëy chiïëc. Phi cöng thò ngûúâi naâo cuäng mïåt nhûâ. Chñnh töi àêy, höm nay töi àaä bay suöët 17 tiïëng àöìng höì. Nïëu töi phaãi bay möåt lêìn nûäa, thò töi khöng àaãm baão maáy bay cuãa töi seä ra sao!”. Baáo êëy viïët thïm: “Tñnh àïën 22/4, Böå tû lïånh Phaáp nhêån àaä mêët 23 chiïëc maáy bay. Kyâ thêåt àaä mêët 55 chiïëc úã Àiïån Biïn Phuã”. Àõch thaã duâ viïån binh vaâ tiïëp tïë xuöëng Àiïån Biïn Phuã, phêìn lúán duâ àaä loåt vaâo tay ta. Nhû: ngaây 4/5, chuáng thaã 234 duâ, thò 222 chiïëc bõ ta toám àûúåc. Töëi 4/5, chuáng thaã 280 duâ, thò 200 chiïëc bõ ta toám àûúåc. Höm 5/5, chuáng thaã 759 duâ thò 337 chiïëc bõ ta toám àûúåc.
19. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 18 V QUAN BINH PHAÁP KHÖNG THÛÚNG THÛÚNG BINH PHAÁP Höm 3/5, Töíng chó huy quên àõch úã Àiïån Biïn Phuã laâ Àúâ Caát doäng daåc tuyïn böë: “Chuáng töi quyïët giûä Àiïån Biïn Phuã cho àïën ngûúâi cuöëi cuâng! Chuáng töi quyïët khöng chõu haâng!” Nhûng 4 höm sau, àïën trêån cuöëi cuâng, cúâ àoã sao vaâng cuãa ta tung bay àïën àêu thò cúâ trùæng xin haâng cuãa àõch lö nhö àïën àoá. Caã quan lêîn lñnh àõch keáo nhau tûâng àaân ra haâng. Nùm chiïën sô ta laâ caác àöìng chñ Luêåt, Lam, Hiïn vaâ hai àöìng chñ nûäa àaánh thöëc vaâo böå tû lïånh àõch. Tûúáng Àúâ Caát vúái 4 tïn quan nùm, 6 tïn quan tû vaâ 10 tïn sô quan nûäa giú tay xin haâng. Thïë laâ ta àaä toaân thùæng trong chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã. Ta tiïu diïåt vaâ bùæt söëng hún 16.000 binh sô Phaáp, trong àoá coá àöå 1.000 thûúng binh. Khùæp thïë giúái àïìu biïët chñnh saách nhên àaåo cuãa ta àöëi vúái thûúng binh vaâ tuâ binh àõch. Nhûng chñnh boån chó huy àõch àaä àöëi vúái thûúng binh Phaáp thïë naâo? Haäng thöng têën U.P Myä (7/5) viïët: “Hún 1.000 thûúng binh quùçn quaåi dûúái hêìm töëi àen vaâ ngaåt thúã, bïn caånh súã chó huy Phaáp Àïën phuát cuöëi cuâng, tûúáng Àúâ Caát àaä ra lïånh cho suáng lúán bùæn vaâo súã chó huy ” VI TÛÂ BIÏN GIÚÁI ÀÏËN ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ Thaáng 10/1950, trong trêån giaãi phoáng biïn giúái, ta tiïu diïåt vaâ bùæt söëng 4.500 àõch, trong àoá coá 3 tïn quan nùm. Trêån êëy àaä laâm cho caã nûúác Phaáp xön xao. Caác baáo Phaáp àaä noái: “Àoá laâ thêët baåi to nhêët trong lõch sûã thûåc dên Phaáp”. Tiïëp àïën nhûäng trêån Hoaâ Bònh, phuã Nho Quan Phaáp cuäng thêët baåi. Àïën Àiïån Biïn Phuã thò laâm cho caã thïë giúái xön xao. Baån ta vaâ nhên dên caã chêu aá thò vui mûâng. Phe àïë quöëc, nhêët laâ Phaáp — Myä thò ngú ngaác. Möåt mùåt vò tûâ trûúác chuáng tuyïn truyïìn quaá huïnh hoang. (Cuöëi thaáng 4, Töíng thöëng Myä coân muáa möìm noái: Phaáp chùæc thùæng lúåi úã Àiïån Biïn Phuã — Eisenhower predicts Àiïn Biïn Phu victory) — Mùåt khaác, chuáng thêët baåi cuäng nùång thêåt: mêët 25
20. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 19 tiïíu àoaân tinh nhuïå nhêët, gêìn 20 tïn quan nùm vaâ 1 tïn thiïëu tûúáng Baáo chñ phaãn àöång Phaáp — Myä àaä phaãi nhêån rùçng: “Àiïån Biïn Phuã laâ cuöåc thêët baåi to nhêët tûâ ngaây Phaáp àêìu haâng Àûác (1940). Quên viïîn chinh Phaáp àaä bõ chùåt mêët àêìu”. Tin Àiïån Biïn Phuã thêët baåi vïì àïën Phaáp àuáng ngaây caã nûúác Phaáp àang tûng bûâng sùæm sûãa ùn mûâng “thùæng” Àûác (1945). Thaânh thûã cuöåc ùn mûâng cuåt hûáng maâ hoaá ra cuöåc truy àiïåu. aãnh hûúãng cuãa Àiïån Biïn Phuã: Hiïån nay, kiïìu dên Phaáp úã Haâ Nöåi, Haãi Phoâng, àïìu chuêín bõ cuöën goái chuöìn. Caác nhaâ tû baãn Phaáp úã vuâng taåm bõ chiïëm thò ruát lui vöën liïëng coá trêåt tûå, möåt àöìng baåc Myä trûúác kia àöíi 34 àöìng Àöng Dûúng, nay àöíi 100 àöìng. Tinh thêìn binh sô Phaáp rêët chaán naãn. Nguyå binh rêët hoang mang, àaä coá nhûäng nhoám vaác suáng chaåy theo ta. Thûåc dên Phaáp thò traách Myä khöng hïët sûác, khöng kõp thúâi cûáu vaän. Àïë quöëc Myä thò traách Phaáp heân haå, bêët taâi. Nöåi böå Chñnh phuã Phaáp luåc àuåc, tïn naây àöí löîi cho tïn kia. Baåi tûúáng Nava bõ caách chûác. Tïn tûúáng Ely sang thay Caâng thêët baåi thò àõch caâng hung dûä, caâng gêìn thùæng lúåi thò ta caâng gùåp nhiïìu khoá khùn. Thêåt vêåy, hiïån nay úã Höåi nghõ Giúnevú, ngoaâi möìm thò àõch noái muöën thûúng lûúng, nhûng thêåt sûå thò chuáng àang gêëp ruát àiïìu binh khiïín tûúáng àïí tiïëp tuåc chiïën tranh. Àïí tranh lêëy thùæng lúåi múái, chuáng ta phaãi ra sûác vûúåt khoá khùn múái; quên, dên vaâ caán böå ta, möîi ngûúâi phaãi ra sûác thi àua laâm troân nhiïåm vuå, tuyïåt àöëi chúá khinh àõch, chúá chuã quan. Nhiïìu Àiïån Biïn Phuã khaác àang chúâ àúåi chuáng ta. À.X Höì Chñ Minh. Toaân têåp. T.7 . - H.: Chñnh trõ Quöëc gia, 1996 .- tr: 285 - 291 NOÁI MAÂ NGHE: ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ Cuöåc àaåi thùæng cuãa quên vaâ dên ta úã Àiïån Biïn Phuã àïën nay àaä 1 nùm. Nhûng tiïëng döåi cuãa Àiïån Biïn Phuã vêîn coân vang to úã Phaáp. Vò:
21. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 20 - Hiïån nay úã Phaáp àang múã cuöåc àiïìu tra vò ai maâ quên àöåi Phaáp àaä thêët baåi úã Àiïån Biïn Phuã. - Möåt khoaá huêën luyïån sô quan úã trûúâng àaåi hoåc quên sûå Phaáp lêëy tïn laâ khoaá “Àiïån Biïn Phuã”. - úã cûãa “khaãi hoaân” taåi Pari, trûúác àêy chó coá ngöi möå “ngûúâi lñnh vö danh” àaä hy sinh trong cuöåc chiïën tranh thïë giúái lêìn thûá I; nay laåi thïm möåt têëm bia kyã niïåm “ngûúâi lñnh vö danh” trong cuöåc chiïën tranh úã Viïåt Nam. Maâ têëm bia naây cuäng vò Àiïån Biïn Phuã maâ coá. - Möåt nhaâ baáo nöíi tiïëng laâ öng Stïphan (àaä tûâng hùng haái chöëng chiïën tranh úã Viïåt Nam, vaâ viïët nhiïìu baâi vïì kïë hoaåch Nava) vûâa bõ bùæt giam. Chñnh phuã Phaáp vu cho nhûäng baâi cuãa öng ta viïët àaä laâm löå bñ mêåt cho nïn quên àöåi Phaáp àaä thua to úã Àiïån Biïn Phuã. Vuå naây laâm cho dû luêån Phaáp söi nöíi phaãn àöëi. Trong möåt baâi bïnh vûåc öng Stïphan, öng Möriùæc (möåt võ haân lêm ngoan àaåo) viïët àaåi yá nhû sau: “Cuöåc chiïën tranh xêm lûúåc keáo daâi suöët 8 nùm, kïët quaã nhêët àõnh ài àïën Àiïån Biïn Phuã. Nhûäng ngûúâi cêìm quyïìn Phaáp vò muâ quaáng maâ thêët baåi, hoå laåi àöí löîi cho nhûäng ngûúâi viïët baáo. Caách vu caáo êëy roä laâ daåi döåt àï heân ” Xûa kia vua Phaáp laâ Napölïöng àaä gùåp möåt Àiïån Biïn Phuã úã Maåc Tû Khoa (nùm 1812), vaâ möåt Àiïån Biïn Phuã khaác úã Oateáclö (nùm 1815), höìi àoá öng Stïphan àaä ra àúâi àêu? C.B Baáo Nhên dên, ngaây 7-5-1955, tr.: 9 YÁ NGHÔA CUÃA CHIÏËN THÙÆNG ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ* * Chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã ngay trûúác höm Höåi nghõ Giúnevú khai maåc àaä coá aãnh hûúãng lúán àïën caác cöng viïåc cuãa höåi nghõ vaâ goáp phêìn vaâo viïåc kyá kïët caác hiïåp nghõ Giúnevú àaãm baão lêåp laåi hoaâ bònh úã Àöng Dûúng trïn cú súã thûâa nhêån caác quyïìn dên töåc cuãa nhên dên Viïåt Nam, Campuchia vaâ Laâo. Àöìng thúâi, nhûäng êm mûu chñnh trõ cuãa boån thûåc dên vaâ àïë quöëc nhû “lêëy chiïën tranh nuöi chiïën tranh, duâng ngûúâi Viïåt àaánh
22. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 21 ngûúâi Viïåt”, troâ hïì “àöåc lêåp” vaâ “dên chuã” nhùçm àaánh laåc hûúáng nhên dên chuáng töi, troâ hïì “caãi caách àiïìn àõa” theo kiïíu àïë quöëc àïìu bõ phaá saãn. Höì Chñ Minh. Quöëc khaánh lêìn thûá 10 cuãa nûúác Viïåt Nam dên chuã cöång hoaâ. Tuyïín têåp.-H.:Sûå thêåt,1960.-tr:554-555 * Chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã vaâ Höåi nghõ Giúnevú thùæng lúåi àaä kïët thuác veã vang cuöåc khaáng chiïën vö cuâng anh duäng cuãa nhên dên ta, miïìn Bùæc nûúác ta àûúåc hoaân toaân giaãi phoáng. Lêìn àêìu tiïn trong lõch sûã, möåt dên töåc bõ aáp bûác àaä àaánh baåi cuöåc xêm lûúåc cuãa möåt àïë quöëc huâng maånh, àaä giaânh laåi àöåc lêåp cho dên töåc, àem laåi ruöång àêët cho dên caây, àûa laåi quyïìn dên chuã thûåc sûå cho nhên dên. Thùæng lúåi àoá laâ do loâng yïu nûúác nöìng naân vaâ tinh thêìn àêëu tranh anh duäng cuãa quên vaâ dên ta, do toaân dên ta àoaân kïët chùåt cheä trong Mùåt trêån dên töcå thöëng nhêët vaâ chñnh quyïìn nhên dên ta dûåa trïn nïìn taãng cöng nöng liïn minh dûúái sûå laänh àaåo cuãa giai cêëp cöng nhên vaâ cuãa Àaãng, do sûå uãng höå cuãa caác nûúác anh em trong phe xaä höåi chuã nghôa vaâ caác lûåc lûúång hoaâ bònh dên chuã trïn thïë giúái. Thùæng lúåi cuãa caách maång thaáng Taám vaâ cuöåc khaáng chiïën vô àaåi chûáng toã rùçng möåt nûúác duâ nhoã yïëu, nhûng àoaân kïët chùåt cheä dûúái sûå laänh àaåo cuãa giai cêëp cöng nhên vaâ Àaãng cuãa noá, ài àuáng àûúâng löëi cuãa chuã nghôa Maác — Lïnin, thò nhêët àõnh àaánh thùæng àûúåc àïë quöëc xêm lûúåc. Höì Chñ Minh. Baáo caáo vïì dûå thaão Hiïën phaáp sûãa àöíi (1959). Tuyïín têåp.- H.: Sûå thêåt, 1960.- tr: 749 * Àêìu àïì do chuáng töi tûå àùåt * Àaåi thùæng oanh liïåt Àiïån Biïn Phuã àaä chêëm dûát cuöåc chiïën tranh xêm lûúåc do thûåc dên Phaáp gêy ra vaâ àûúåc àïë quöëc Myä giuáp sûác. Hiïåp nghõ Giúnevú àaä àûúåc kyá kïët, hoaâ bònh àûúåc lêåp laåi úã Àöng Dûúng trïn cú súã caác nûúác cöng nhêån chuã quyïìn àöåc lêåp, thöëng nhêët vaâ laänh thöí toaân veån cuãa nûúác ta. Miïìn Bùæc Viïåt Nam àûúåc hoaân toaân giaãi phoáng. Höì Chñ Minh. Diïîn vùn khai maåc Àaåi höåi Àaåi biïíu toaân quöëc lêìn thûá III cuãa Àaãng Lao àöång Viïåt Nam (1960). Tuyïín têåp.- H.: Sûå thêåt, 1960.- tr: 802
23. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 22 * Chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã àaä kïët thuác veã vang cuöåc khaáng chiïën lêu daâi gian khöí vaâ anh duäng cuãa nhên dên caã nûúác ta, chöëng thûåc dên Phaáp xêm lûúåc vaâ sûå can thiïåp cuãa àïë quöëc Myä. Àoá laâ thùæng lúåi vô àaåi cuãa nhên dên ta, maâ cuäng laâ thùæng lúåi chung cuãa têët caã caác dên töåc bõ aáp bûác trïn thïë giúái. Chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã caâng laâm saáng ngúâi chên lyá cuãa chuã nghôa Maác — Lïnin trong thúâi àaåi ngaây nay: chiïën tranh xêm lûúåc cuãa boån àïë quöëc nhêët àõnh thêët baåi, caách maång giaãi phoáng cuãa caác dên töåc nhêtë àõnh thaânh cöng. Chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã àaä àûa àïën thùæng lúåi cuãa Höåi nghõ Giúnevú nùm 1954 vïì Àöng Dûúng. Hiïåp àõnh Giúnevú àaä trõnh troång cöng nhêån chuã quyïìn, àöåc lêåp, thöëng nhêët vaâ toaân veån laänh thöí cuãa nhên dên Viïåt Nam cuäng nhû cuãa nhên dên anh em Laâo vaâ Campuchia. Caác nûúác phûúng Têy, Myä, Anh, Phaáp tham gia Höåi nghõ êëy àïìu cam kïët tön troång nhûäng quyïìn dên töåc bêët khaã xêm phaåm àoá. Höì Chñ Minh. Toaân têåp. T.11 .- H.: Chñnh trõ Quöëc gia, 1966, tr: 220 * Múái giaânh àûúåc chñnh quyïìn coân non treã chûa àêìy möåt thaáng, chûa coá thúâi gian àïí töí chûác vaâ cuãng cöë lûåc lûúång cuãa mònh, nhên dên Viïåt Nam chó coá gêåy têìm vöng laâm vuä khñ, àaä phaãi tiïën haânh möåt cuöåc khaáng chiïën lêu daâi vaâ anh duäng chöëng boån thûåc dên xêm lûúåc coá àïë quöëc giuáp sûác vaâ cuöëi cuâng àaä giaânh àûúåc thùæng lúåi vô àaåi úã Àiïån Biïn Phuã, giaãi phoáng hoaân toaân miïìn Bùæc. Hiïåp àõnh Giúnevú nùm 1954 àûúåc kyá kïët, chñnh thûác thûâa nhêån nhûäng chuã quyïìn dên töåc thiïng liïng cuãa nhên dên Viïåt Nam laâ àöåc lêåp, chu ã quyïìn, thöëng nhêët vaâ toaân veån laänh thöí. Höì Chñ Minh. Caách maång thaáng 10 vô àaåi múã ra con àûúâng giaãi phoáng cho caác dên töåc.- H.: Sûå thêåt, 1967.- tr: 13 * Àiïån Biïn Phuã nhû laâ möåt caái möëc choái loåi bùçng vaâng cuãa lõch sûã. Noá ghi roä núi chuã nghôa thûåc dên lùn xuöëng döëc vaâ tan raä, àöìng thúâi phong traâo giaãi phoáng dên töåc khùæp thïë giúái àang lïn cao àïën thùæng lúåi hoaân toaân. Chiïën Sô. Nhên ngaây kyã niïåm chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã: Trong “Noái chuyïån Myä” .- H.: Quên àöåi nhên dên, 1960.- tr: 292
24. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 23 * Nhúâ sûå àoaân kïët chùåt cheä vaâ anh duäng hy sinh cuãa toaân quên vaâ toaân dên ta, chuáng ta àaä àaåi thùæng úã Àiïån Biïn Phuã vaâo muâa heâ nùm 1954. Lûåc lûúång thûåc dên Phaáp bõ tan vúä. Chuáng phaãi nhêån àònh chiïën. Hiïåp nghõ Giúnevú àûúåc kyá kïët; hoaâ bònh úã Àöng Dûúng àûúåc lêåp laåi trïn nïìn taãng cöng nhêån àöåc lêåp chuã quyïìn vaâ toaân veån laänh thöí cuãa caác dên töåc Àöng Dûúng. Lêìn àêìu tiïn trong lõch sûã, möåt nûúác thuöåc àõa nhoã yïëu àaä àaánh thùæng möåt nûúác thûåc dên huâng maånh. Àoá laâ möåt thùæng lúåi veã vang cuãa nhên dên Viïåt Nam, àöìng thúâi cuäng laâ möåt thùæng lúåi cuãa caác lûåc lûúång hoaâ bònh, dên chuã vaâ xaä höåi chuã nghôa trïn thïë giúái. Höì Chñ Minh. Vïì xêy dûång Àaãng .- H.: Sûå thêåt, 1960.- tr: 131 NAVA “CHINH PHUÅ NGÊM” Thuúã trúâi àêët nöíi cún gioá buåi Khiïën Nava nhiïìu nöîi truên chuyïn Thua to úã trêån Àiïån Biïn Vò ai kïë hoaåch maâ nïn nöîi naây Cuát vïì Têy têëm loâng xêëu höí, Xêëu höí naây biïët àöí ai àêy? Bûúác chên lïn chiïëc taâu bay, Bûúác ài möåt bûúác giêy giêy laåi dûâng Quên khaáng chiïën, tûúãng chûâng dïî xûåc, Naâo ngúâ Na hïët sûác chuã quan Hún hai mûúi möët tiïíu àoaân Chó trong möåt trêån tan hoang túi búâi! Thöi, Na hùéng cuát vïì nûúác meå Quyïìn chó huy laåi àïí Salùng Na ài Sa laåi lùng nhùng,
25. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 24 Thùçng ài, thùçng úã, chùèng thùçng naâo hún Giang sún naây giang sún dên Viïåt, Toaân quöëc dên kiïn quyïët àêëu tranh Quyïët têm thò chùæc cöng thaânh Tûå do àöåc lêåp quang vinh àúâi àúâi. ÀX Baáo Nhên dên, ngaây 7-5-1983
26. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 25 PHÊÌN THÛÁ 2: BAÁC HÖÌ VÚÁI ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ QUA MÖÅT SÖË CÖNG TRÒNH NGHIÏN CÛÁU VAÂ HÖÌI ÛÁC CUÃA CAÁN BÖÅ, CHIÏËN SÔ TA ÀIÏÅN VÙN CUÃA TOAÂN THÏÍ CAÁN BÖÅ CAÁC ÀÚN VÕ CHIÏËN THÙÆNG ÚÃ ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ CHUÁC THOÅ HÖÌ CHUÃ TÕCH Kñnh thûa Baác Chuáng chaáu, caán böå Àaåi biïíu têët caã caác àún võ hoåp höåi nghõ chiïën thùæng chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã, xin baáo caáo vúái Baác chuáng chaáu àaä hoaân thaânh nhiïåm vuå Baác giao cho. Tuy nhiïn trong suöët chiïën dõch chuáng chaáu cuäng àaä thêëy böåc löå nhiïìu khuyïët àiïím nghiïm troång nhû tû tûúãng hûäu khuynh tiïu cûåc, chuáng chaáu àaä hoåc têåp, sûãa chûäa. Trong höåi nghõ, chuáng chaáu àaä nhêån àûúåc thû khen cuãa Baác, àaä àûúåc nghe vaâ thaão luêån lúâi daåy cuãa Baác. Suöët trong chiïën dõch luön luön chuáng chaáu nhêån àûúåc nhûäng lúâi daåy baão va â sûå sùn soác ên cêìn cuãa Baác. Chuáng chaáu xin hûáa vúái Baác seä hïët sûác theo lúâi Baác daåy, mau choáng chêën chónh lûåc lûúång, töíng kïët vaâ hoåc têåp kinh nghiïåm, nhêån roä êm mûu cuãa àõch vaâ sùén saâng nhêån nhiïåm vuå múái maâ Baác, Àaãng vaâ Chñnh phuã seä giao cho. Chuáng chaáu cuäng nhû toaân thïí caán böå vaâ chiïën sô suöët trong chiïën dõch àïìu nghô túái Baác, mong Baác luön àûúåc vui loâng vaâ khoeã maånh. Nay àaä hoaân thaânh àûúåc nhiïåm vuå, chuáng chaáu laåi rêët mong àûúåc gùåp Baác àïí àûúåc biïët sûác khoeã cuãa Baác vaâ àûúåc Baác daåy baão. Nhên ngaây sinh nhêåt Baác, chuáng chaáu xin chuác Baác khoeã maånh söëng lêu, laänh àaåo toaân dên toaân Àaãng vaâ quên àöåi khaáng chiïën àïën thùæng lúåi hoaân toaân. Kñnh thû Mùåt trêån Àiïån Biïn Phuã ngaây 12 thaáng 5 nùm 1954
27. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 26 TOAÂN THÏÍ CAÁN BÖÅ HOÅP HÖÅI NGHÕ CHIÏËN THÙÆNG ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ BAÁO “QUÊN ÀÖÅI NHÊN DÊN XUÊËT BAÃN TAÅI MÙÅT TRÊÅN”, NGAÂY 16/5/1954 Viïåt Nam - Höì Chñ Minh - Àiïån Biïn Phuã - Nhên kyã niïåm chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã, àïì nghõ Àaåi tûúáng cho biïët höìi tûúãng sêu sùæc nhêët vïì Baác Höì àöëi vúái chiïën dõch naây? - Baác thay mùåt Böå Chñnh trõ trao nhiïåm vuå cho töi trûåc tiïëp ra mùåt trêån chó huy chiïën dõch. Töi laâ trûúãng ban chó huy vaâ bñ thû àaãng uyã chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã, àöìng thúâi laâ Töíng tû lïånh chó huy têët caã caác chiïën trûúâng, trûâ chiïën trûúâng àöìng bùçng giao cho anh Thanh vaâ anh Duäng trûåc tiïëp chó àaåo. Trûúác khi lïn àûúâng, töi àïën chaâo Baác. Baác noái: “Töíng tû lïånh ra mùåt trêån. Tûúáng quên taåi ngoaåi. Trao cho chuá toaân quyïìn quyïët àõnh. Trêån nayâ quan troång, phaãi àaánh cho thùæng! Chùæc thùæng múái àaánh, khöng chùæc thùæng, khöng àaánh”. Töi nhúá laåi Baác dùån vaâ möåt cêu trong nghõ quyïët Trung ûúng: “Chiïën trûúâng ta heåp, ngûúâi cuãa ta khöng nhiïìu, cho nïn ta chó àûúåc thùæng khöng àûúåc baåi, vò baåi thò hïët vöën”. Chiïën dõch diïîn ra trong 56 ngaây àïm. Nhûng nïëu kïí tûâ luác bùæt àêìu, traãi qua viïåc thay àöíi caách àaánh vaâ nhûäng thaáng chuêín bõ tiïëp thò thúâi gian keáo daâi hún 6 thaáng. Trong suöët nûãa nùm úã Mùåt trêån Àiïån Biïn Phuã, böå àöåi chuã lûåc ta àaä phöëi húåp chiïën àêëu vúái caác chiïën trûúâng vaâ cuöëi cuâng àaä tiïu diïåt têpå àoaân cûá àiïím maånh nhêët cuãa àõch trïn chiïën trûúâng Àöng Dûúng. Töi vaâ caác àöìng chñ trong ban chó huy àaä thûåc hiïån àûúåc chó thõ cuãa Baác Höì, quên dên ta àaä giaânh àûúåc thùæng lúåi hoaân toaân úã Àiïån Biïn Phuã. - Theo Àaåi tûúáng, tû tûúãng quên sûå Höì Chñ Minh coá yá nghôa chó àaåo trong chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã nhû thïë naâo? - Tû tûúãng quên sûå cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh coá yá nghôa chó àaåo trong suöët hai cuöåc khaáng chiïën. Chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã laâ
28. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 27 möåt trong nhûäng biïíu hiïån xuêët sùæc nhêët, laâ möåt trong nhûäng àónh cao thaânh cöng cuãa tû tûúãng êëy. Trûúác hïët, nhû töi vûâa noái, àoá laâ tû tûúãng quyïët chiïën, quyïët thùæng. Baác trao cho quên àöåi laá cúâ thi àua “Quyïët chiïën Quyïët thùæng”. Àiïìu àoá thïí hiïån niïìm tin coá cú súã vaâ quyïët têm lúán: nhêët àõnh giaânh thùæng lúåi trong trêån naây. Thûá hai laâ tû tûúãng chiïën tranh nhên dên, toaân dên, toaân diïån. Tû tûúãng êëy àaä phaát triïín àïën trònh àöå cao, khöng nhûäng coá böå àöåi chuã lûåc lúán úã Àiïån Biïn Phuã maâ coá caã caác lûåc lûúång chuã lûåc vaâ àõa phûúng trïn caác chiïën trûúâng phöëi húåp tûâ Bùæc àïën Nam, vaâ caã trïn chiïën trûúâng hai nûúác baån. Khöng nhûäng coá böå àöåi trûúác mùåt trêån maâ coá caã lûåc lûúång dên cöng àöng àaão, cuãa caác àoaân giao thöng, cuãa anh chõ em quên nhu, quên y, quên giúái cuãa caã hêåu phûúng àûúåc àöång viïn chi viïån trïn Mùåt trêån vúái khêíu hiïåu “Têët caã vò tiïìn tuyïën, têët caã àïí chiïën thùæng”. Thu àöng 1953- 1954 coá thïí noái caã nûúác ta ra trêån diïåt thuâ. Thûá ba laâ chó huy phaãi chuã àöång, saáng taåo vaâ linh hoaåt. Ngay khi coá quyïët àõnh àûa quên lïn Têy Bùæc (vêîn coá möåt böå phêån chuã lûåc ta giêëu kñn úã Phuá Thoå). Baác àaä noái: Pheáp duâng binh laâ phaãi thiïn biïën vaån hoaá, tuyâ tònh hònh cuå thïí maâ coá xûã trñ àuáng àùæn. úã àêy phaãi nhùæc laåi kyá ûác sêu sùæc nhêët cuãa töi laâ quyïët àõnh àöíi phûúng chêm chiïën dõch. Cuäng lûåc lûúång hai bïn nhû vêåy nïëu vêån duång phûúng chêm àaánh nhanh giaãi quyïët nhanh nhû àaä àïì ra luác àêìu thò chùæc chùæn thêët baåi to. Töi àaä theo doäi saát diïîn biïën cuãa tònh hònh, vaâ khi phaát hiïån àõch àaä tùng cûúâng, àaä cuãng cöë phoâng ngûå, thò töi quyïët àõnh ra lïånh ruát mêëy vaån quên ra khoãi trêån àõa, ra lïånh cho keáo phaáo ra, chuêín bõ trïn möåt thang,á àaâo cöng sûå cho böå binh, xêy dûång trêån àõa cho phaáo binh, chuyïín sang phûúng chêm “àaánh chùæc, tiïën chùæc”. Do àoá chuáng ta giaânh àûúåc thùæng lúåi lúán. Caã àaãng uyã vaâ Böå chó huy àïìu nhêët trñ quyïët àõnh thay àöíi phûúng chêm, ra lïånh cho böå àöåi lui quên trong khi àaä sùén saâng nöí suáng àïí chuêín bõ thïm. Àêy laâ quyïët àõnh khoá khùn nhêët trong cuöåc àúâi chó huy cuãa töi. Vaâ laâm nhû vêåy chñnh laâ thûåc hiïån nguyïn tùæc chuã àöång, linh hoaåt. Töi viïët thû hoaã töëc vïì baáo caáo Böå Chñnh trõ, Baác vaâ anhTrûúâng Chinh àïìu nhêët trñ thay àöíi caách àaánh laâ rêët àuáng. Thûá tû laâ baâi hoåc dên chuã. Tû tûúãng cuãa Baác Höì laâ phaãi thûåc hiïån dên chuã khöng nhûäng àöëi vúái nhên dên maâ caã trong quên àöåi.
29. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 28 Baác laâ möåt têëm gûúng lúán vïì thûåc hiïån dên chuã, gêìn guäi caãm thöng vaâ quyá troång chiïën sô, àöìng baâo. Baâi hoåc dên chuã trong quên àöåi vaâ àùåc biïåt úã Àiïån Biïn Phuã laâ dên chuã rêët cao, tûúáng vaâ sô gùæn boá mêåt thiïët, nhûng dên chuã phaãi ài àöi vúái kyã luêåt, kyã luêåt tûå giaác nhûng nghiïm minh, coá thïë múái ài àïën thùæng lúåi. úã Àiïån Biïn Phuã, töi luön luön theo saát tû tûúãng caán böå chó huy vaâ böå àöåi. Khi thay àöíi phûúng chêm chiïën dõch nhû trïn, chuáng töi baân rêët kyä trong àaãng uyã mùåt trêån àïí cuöëi cuâng coá sûå nhêët trñ cao vaâ sau khi àaä ra lïånh thay àöíi phûúng chêm thò àaä triïín khai cöng taác chñnh trõ raáo riïët àïí toaân thïí caán böå, chiïën sô àïìu nhêët trñ, tùng thïm tin tûúãng: “Phaáo vaâo röìi phaáo laåi ra Phaáo ra mai möët phaáo ta laåi vaâo” Tuy nhiïn, sau naây töi múái biïët rùçng coá nhûäng caán böå chó huy trong khñ thïë chung cuãa böå àöåi, coá khi khöng daám noái ra yá nghô cuãa mònh. Thïë múái biïët, thûåc hiïån àûúåc dên chuã thûåc sûå khöng phaãi laâ dïî. Do àoá baâi hoåc dên chuã ruát ra úã àêy laâ laâm sao cho ai cuäng daám noái lïn hïët yá kiïën cuãa mònh. Coá tûå do tû tûúãng múái phaát huy dên chuã àûúåc töët. Àoá laâ tû tûúãng cuãa Baác Höì. úã Àiïån Biïn Phuã, coá àöìng chñ àaä noái vúái töi “Cöng taác tû tûúãng múái nhùæc nhiïìu àïën quyïët têm maâ ñt baân caách khùæc phuåc nhûäng khoá khùn trong trêån àaánh”. Töi noái: “Tinh thêìn böå àöåi laâ rêët quan troång, nhûng quyïët têm phaãi coá cú súã”. Thûá nùm laâ “thùæng khöng kiïu”. Sau 56 ngaây àïm chiïën àêëu gian khöí vaâ anh duäng ngaây 7/5/1954 quên dên ta àaä hoaân toaân chiïën thùæng taåi Àiïån Biïn Phuã. Ngay höm sau, Baác gûãi àiïån cho Böå chó huy, nhiïåt liïåt khen ngúåi caán böå, chiïën sô, dên cöng, thanh niïn xung phong úã Àiïån Biïn Phuã vaâ àöìng baâo àõa phûúng. Töi nhúá maäi cuöëi bûác àiïån coá cêu: “Thùæng lúåi tuy lúán nhûng múái laâ bûúác àêìu”. Trong khöng khñ bao truâm cuãa ngaây mûâng àaåi thùæng, têët caã hoâ reo, àïm àöët àuöëc saáng nhû ban ngaây, àoán mûâng tin thùæng trêån. Böå àöåi ta sau bao nùm chiïën àêëu, àaä ài túái chiïën thùæng to lúán, laåi nghe Baác baão “múái laâ bûúác àêìu”. Sau naây, têët caã chuáng ta caâng thêëu hiïíu nhûäng lúâi daåy cuãa Baác, thïí hiïån têìm nhòn xa tröng röång, thêëy trûúác cuöåc chiïën àêëu coân tiïëp tuåc. Baác àaä nhùæc nhúã: chúá vò say sûa vúái thùæng lúåi maâ chuã quan, maâ quïn nhiïåm vuå tiïëp theo. Àoá laâ möåt baâi hoåc lúán.
30. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 29 Nhên dõp mûâng ngaây sinh Baác Höì vaâ Chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã, töi coá lúâi thùm hoãi thên thiïët àïën caác caán böå vaâ chiïën sô àaä tûâng tham gia chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã, àïën àöng àaão baån àoåc Taåp chñ cuãa Ban tû tûúãng — vùn hoaá Trung ûúng. Àaåi tûúáng Voä Nguyïn Giaáp Cöng taác tû tûúãng vùn hoaá, söë 5, 1994 LÛÂNG LÊÎY ÀIÏÅN BIÏN, CHÊËN ÀÖÅNG ÀÕA CÊÌU Phoáng viïn: Thûa Àaåi tûúáng, 45 nùm àaä qua kïí tûâ ngaây chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã 1954. Liïåu thúâi gian vaâ tuöíi taác coá laâm phai múâ ñt nhiïìu trong kyá ûác cuãa àöìng chñ vïì nhûäng ngaây thaáng haâo huâng àoá? Àaåi tûúáng Voä Nguyïn Giaáp: Khöng. Mùåc duâ 45 nùm àaä tröi qua, töi thò tuöíi taác àaä cao nhûng nhûäng kyá ûác vïì trêån Àiïån Biïn Phuã khöng hïì phai múâ, traái laåi coân in sêu trong têm trñ. Nhûäng kyá ûác vïì Baác Höì, vïì Böå Chñnh trõ, vïì caác chiïën sô, dên cöng vaâ thanh niïn xung phong gaái trai, vïì nhûäng tûúáng lônh chó huy taâi ba, nhûäng ngûúâi anh huâng vaâ duäng sô ngaây nay khöng coân nûa ä Kyã niïåm àêìu tiïn töi muöën noái laâ buöíi hoåp cuãa Böå Chñnh trõ úã Tón Keo, huyïån Àõnh Hoaá, baân vïì kïë hoaåch Àöng Xuên 1953 — 1954, Baác Höì chuã trò, coá anh Trûúâng Chinh, anh Àöìng dûå. Luác bêëy giúâ ta àaä coá àêìy àuã thöng tin vïì toaân böå kïë hoaåch Nava. Töi trònh baây yá àõnh taáo baåo cuãa Nava têåp trung möåt lûåc lûúång cú àöång rêët lúán úã àöìng bùçng Bùæc Böå àïí khiïu chiïën, laâm tiïu hao chuã lûåc cuãa ta, taåo àiïìu kiïån àïí giaânh quyïìn chuã àöång vaâ tiïën túái giaânh möåt thùæng lúåi quyïët àõnh trong voâng 18 thaáng. Baác nghe chùm chuá röìi bònh thaãn noái: “Àõch têåp trung quên cú àöång lúán” — Baác giú baân tay lïn vaâ nùæm chùåt laåi, noái tiïëp, “ta khöng súå, ta seä buöåc chuáng phaãi phên taán lûåc lûúång ra caác hûúáng”; Baác xoeâ baân tay ra. Theo tû tûúãng chó àaåo êëy, ta àaä nghiïn cûáu kïë hoaåch Àöng Xuên, cho nhûäng böå phêån chuã lûåc cuãa ta tiïën vïì 5
31. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 30 hûúáng chiïën lûúåc nhùçm nhûäng núi hiïím yïëu vaâ tûúng àöëi yïëu cuãa àõch, choån hûúáng chñnh laâ Lai Chêu úã Têy Bùæc. Thïë laâ trong kïë hoaåch cuãa Nava cuäng nhû trong chuã trûúng cuãa ta luác bêëy giúâ chûa hïì noái àïën Àiïån Biïn Phuã. Töi nhúá laåi, ngaây 19 thaáng 11 nùm 1953, ta hoåp Höåi nghõ quên sûå toaân quöëc àïí phöí biïën kïë hoaåch Àöng Xuên. Caán böå chó huy caác chiïën trûúâng àïìu coá mùåt, trûâ Nam Böå khöng ra kõp. Àïën ngaây 20 thò ta àûúåc tin àõch cho quên nhaãy duâ xuöëng Àiïån Biïn Phuã. Mêëy ngaây sau, àõch tiïëp tuåc tùng thïm lûåc lûúång. Thïë laâ, theo àïì nghõ cuãa Töíng quên uyã, Böå Chñnh trõ haå quyïët têm choån Àiïån Biïn Phuã laâm àiïmí quyïët chiïën, chó àõnh Böå chó huy chiïën dõch vaâ Àaãng uyã Mùåt trêån. Töi àûúåc chó àõnh laâm Chó huy trûúãng kiïm Bñ thû àaãng uyã trûåc tiïëp chó àaåo Mùåt trêån Àiïån Biïn Phuã, àöìng thúâi vúái tû caách laâ Töíng tû lïånh coá nhiïåm vuå chó àaåo caác chiïën trûúâng khaác trïn caã nûúác kïí caã böå àöåi tònh nguyïån cuãa ta úã Laâo vaâ Campuchia, trûâ mùåt trêån àöìng bùçng thò do anh Thanh vaâ anh Duäng phuå traách. Sau naây, vúái khêíu hiïåu “Têët caã cho tiïìn tuyïën, têët caã àïí chiïën thùæng”, Böå Chñnh trõ coân quyïët àõnh thaânh lêåp Höåi àöìng cung cêëp mùåt trêån do àöìng chñ Phaåm Vùn Àöìng chuã trò. Chuáng töi coân àúåi möåt thúâi gian vò àõch coá thïí nhaãy duâ xuöëng Àiïån Biïn Phuã àïí àoán quên nguyå úã Lai Chêu vïì, chuáng coá khaã nùng tiïëp tuåc tùng quên úã laåi Àiïån Biïn Phuã, àöìng thúâi cuäng coá khaã nùng seä ruát quên ài. Àêìu thaáng 1 nùm 1954, trûúác khi lïn àûúâng ra mùåt trêån, töi àïën Khuöíi Taát chaâo Baác. Baác hoãi: “Chuá ra mùåt trêån lêìn naây coá khoá khùn gò khöng?”. Töi traã lúâi: “Chó khoá khùn laâ xa hêåu phûúng nïn khi coá vêën àïì quan troång vaâ cêëp thiïët thò khoá xin yá kiïën cuãa Baác vaâ Böå Chñnh trõ”. Baác noái: “Töíng tû lïånh ra mùåt trêån, tûúáng quên taåi ngoaåi, trao cho chuá toaân quyïìn, coá vêën àïì gò khoá khùn, baân thöëng nhêët trong Àaãng uyã, thöëng nhêët vúái cöë vêën thò cûá quyïët àõnh röìi baáo caáo sau”. Khi chia tay, Baác nhùæc: “Trêån naây quan troång, phaãi àaánh cho thùæng; chùæc thùæng múái àaánh, khöng chùæc thùæng khöng àaánh”. Nhûäng lúâi dùån doâ cuãa Baác laâ tû tûúãng chó àaåo giuáp töi coá cùn cûá àïí xûã trñ trong quaá trònh chó huy trêån àaánh. Àaåi tûúáng Voä Nguyïn Giaáp Taåp chñ Cöång saãn, söë 9, 1999, tr. 3
32. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 31 ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ VAÂ MÊËY VÊËN ÀÏÌ TÛ TÛÚÃNG CHIÏËN TRANH TOAÂN DÊN, TOAÂN DIÏÅN CUÃA CHUÃ TÕCH HÖÌ CHÑ MINH Àiïån Biïn Phuã laâ chiïën dõch quyïët àõnh trong chiïën cuöåc Àöng Xuên 1953 — 1954, kïët thuác thùæng lúåi cuöåc khaáng chiïën chöëng Phaáp, giaãi phoáng nûãa nûúác. Chiïën cuöåc Àöng Xuên 53 — 54 maâ àónh cao laâ chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã laâ àiïín hònh thaânh cöng cuãa viïåc quaán triïåt vaâ töí chûác thûåc hiïån tû tûúãng chiïën tranh toaân dên, toaân diïån cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh vaâ cuãa Àaãng ta. úã thúâi àiïím cuöëi cuâng cuãa cuöåc àoå sûác quyïët liïåt giûäa dên töåc Viïåt Nam vaâ àïë quöëc Phaáp xêm lûúåc, coá sûå höî trúå cuãa àïë quöëc Myä, dên töåc Viïåt Nam àa ä thùæng, àïë quöëc Phaáp àaä thua. Àoá cuäng laâ thùæng lúåi cuãa chiïën tranh nhên dên Viïåt Nam. Chiïën cuöåc Àöng Xuên 1953 — 1954 laâ möåt loaåi hoaåt àöång chiïën lûúåc cuãa chiïën tranh nhên dên Viïåt Nam, rêët khaác caác hoaåt àöång chiïën lûúåc cuãa caác cuöåc chiïën tranh cöí àiïín chó bùçng quên àöåi chñnh qui. Phaát huy àïën mûác cao nhêët sûác maånh cuãa ba thûá quên vaâ cuãa toaân dên trïn quy mö toaân quöëc vaâ trïn toaân Àöng Dûúng. Kïët húåp caác chiïën dõch tiïën cöng vaâ möåt söë chiïën dõch phaãn cöng cuãa böå àöåi chuã lûåc vúái caác chiïën dõch chöëng caân queát, àúåt hoaåt àöngå cuãa chiïën tranh du kñch — trong àoá coá möåt söë chiïën dõch cuãa chiïën tranh nhên dên àõa phûúng. Kïët húåp àaánh àõch àïìu khùæp trïn caác chiïën trûúâng vúái àaánh àoân quyïët àõnh bùçng chiïën dõch quyïët chiïën chiïën lûúåc úã hûúáng chuã yïëu. Kïët húåp caác àoân tiïën cöng quên sûå cuãa caác lûåc lûúång vuä trang nhên dên vúái caác cuöåc nöíi dêåy, phaá tïì, giaânh quyïìn laâm chuã cuãa nhên dên trong vuâng àõch taåm chiïëm. Kïët húåp tiïìn tuyïën vaâ hêåu phûúng tûâ Bùæc àïën Nam. Caã nûúác döëc sûác cho mùåt trêån chñnh theo khêíu hiïåu “Têët caã cho tiïìn tuyïën, têët caã àïí chiïën thùng”.æ Moåi hoaåt àöång cuãa lûåc lûúång vuä trang vaâ nhên dên àaä diïîn ra theo möåt kïë hoaåch taác chiïën chiïën lûúåc thöëng nhêët, nhùçm muåc àñch àaánh baåi cöë gùæng chiïën tranh lúán nhêët vaâ cuöëi cuâng cuãa thûåc dên Phaáp trong kïë hoaåch Nava, giaânh thùæng lúåi quyïët àõnh cho khaáng chiïën. Caác chiïën dõch, caác trêån àaánh lúán, caác àúåt hoaåt àöång diïîn ra kïë tiïëp nhau, àöìng thúâi vúái nhau, xen keä vaâo nhau, taåo àiïìu kiïån vaâ höî trúå cho nhau, caác chiïën trûúâng phöëi húåp vúái nhau àaä dêîn túái thùæng lúåi cuãa chiïën dõch quyïët chiïën chiïën lûúåc Àiïån Biïn Phuã. Tû tûúãng chiïën tranh toaân dên, toaân diïån cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh vaâ cuãa Àaãng ta hònh thaânh vaâ phaát triïín dêìn trong thûåc tiïîn
33. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 32 àêëu tranh caách maång vaâ khaáng chiïën chöëng Phaáp. Tû tûúãng àoá laåi àaä phaát triïín lïn möåt trònh àöå múái rêët cao trong khaáng chiïën chöëng Myä. Àoá laâ möåt di saãn quên sûå cûåc kyâ quyá baáu cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh, coá võ trñ quan troång quyïët àõnh trong chiïën tranh giaãi phoáng, chiïën tranh giûä nûúác vûâa qua. Noá vêîn giûä nguyïn võ trñ vaâ yá nghôa trong sûå nghiïåp baão vïå Töí quöëc ta ngaây nay. Tû tûúãng àoá — phuâ húåp vúái nguyïn lyá cuãa chuã nghôa Maác — Lïnin vïì vai troâ cuãa quêìn chuáng nhên dên trong lõch sûã — xuêët phaát tûâ truyïìn thöëng quên sûå “caã nûúác möåt loâng, toaân dên àanhá giùåc” cuãa dên töåc Viïåt Nam, tûâ loâng yïu nûúác nöìng naân cuãa con ngûúâi Viïåt Nam hun àuác qua nhiïìu thïë kyã giûä nûúác vaâ dûång nûúác, àûúåc phaát huy maånh meä sau caách maång thaáng Taám. Loâng yïu nûúác cuãa ngûúâi Viïåt Nam vúái nöåi dung múái hûúáng vïì chuã nghôa xaä höåi sau Caách maång thaáng Taám 1945 - àaä àûúåc Baác Höì biïíu thõ thaânh quyïët têm sùæt àaá “Duâ phaãi àöët chaáy caã daäy Trûúâng Sún cuäng quyïët giaânh cho àûúåc àöåc lêåp tûå do”. Trong khaáng chiïën chöëng Phaáp, àoá laâ tinh thêìn “Thaâ hy sinh têët caã chûá nhêët àõnh khöng chõu mêët nûúác, nhêët àõnh khöng chõu laâm nö lïå”. Trong khaáng chiïën chöëng Myä, àoá laâ khêíu hiïåu coá yá nghôa thúâi àaåi “Khöng coá gò quyá hún àöåc lêåp tûå do”. Àoá laâ àöång lûåc tinh thêìn coá sûác maånh vö àõch cuãa chiïën tranh nhên dên Viïåt Nam. Tû tûúãng chiïën tranh toaân dên, toaân diïån cuãa Baác Höì vaâ cuãa Àaãng ta thïí hiïån thaânh àûúâng löëi, chuã trûúng, chñnh saách cuãa Àaãng vaâ Nhaâ nûúác ta trong khaáng chiïën. Tû tûúãng àoá thêëm sêu vaâo quêìn chuáng, vaâo àêìu oác thöng minh saáng taåo vaâ chñ khñ quêåt cûúâng cuãa nhên dên vaâ Quên àöåi, trúã thaânh nïìn taãng cuãa khoa hocå vaâ nghïå thuêåt quên sûå àöåc àaáo cuãa chiïën trûúâng nhên dên — maâ Àiïån Biïn Phuã vaâ cuöåc tiïën cöng chiïën lûúåc Àöng Xuên 1953 — 1954 laâ möåt thaânh cöng tiïu biïíu trong khaáng chiïën chöëng Phaáp. Chiïën tranh nhên dên Viïåt Nam úã thúâi àaåi Höì Chñ Minh àaä trúã thaânh vuä khñ bêët khaã chiïën thùæng cuãa nhên dên vaâ Quên àöåi ta trong sûå nghiïåp giaãi phoáng dên töåc vaâ baão vïå Töí quöëc. Tû tûúãng chiïën tranh toaân dên, toaân diïån cuãa Baác Höì mang nhiïìu nöåi dung rêët phong phuá. Moåi ngûúâi coân nhúá lúâi kïu goåi toaân quöëc khaáng chiïën nöíi tiïëng cuãa Baác Höì ngaây 20 thaáng 12 nùm 1946. Àoá thûåc sûå laâ tû tûúãng chiïën tranh toaân dên, toaân diïån möåt caách triïåt àïí, möåt tû tûúãng lúán maâ rêët cuå thïí. Toaân dên laâ moåi
34. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 33 ngûúâi dên, tûâ thaânh thõ àïën nöng thön, úã vuâng tûå do vaâ caã trong vuâng taåm bõ chiïëm. Toaân thïí dên töåc Viïåt Nam laâ moåi ngûúâi dên yïu nûúác àïìu tham gia àaánh àõch, bùçng moåi vuä khñ vaâ duång cuå, cöng cuå coá trong tay, bùçng nhiïìu caách àaánh saáng taåo. Vûâa chiïën àêëu, vûâa tùng gia saãn xuêët, phuåc vuå tiïìn tuyïën. Laâm vûúân khöng nhaâ tröëng, bêët húåp taác vúái giùåc, taãn cû cuäng laâ yïu nûúác. Toaân diïån laâ àaánh àõch trïn moåi mùåt: àaánh bùçng quên sûå laâ chuã yïëu, kïët húåp àaánh àõch bùçng chñnh trõ, kinh tïë, vùn hoaá, tû tûúãng vaâ ngoaåi giao. Khaáng chiïën toaân diïån, diïåt giùåc àoái, giùåc döët vaâ giùåc ngoaåi xêm. Vûâa khaáng chiïën vûâa kiïën quöëc Trong khaáng chiïën chöëng Phaáp, Baác Höì àaä coá rêët nhiïìu thû gûãi àöìng baâo, àöìng chñ, caán böå, àaãng viïn, chiïën sô lûåc lûúång vuä trang, caác têìng lúáp nhên dên kïu goåi, àöång viïn, cöí vuä thi àua yïu nûúác, hoaân thaânh töët moåi nhiïåm vuå cuãa khaáng chiïën. Ngûúâi coân gûãi thû kïu goåi nhûäng ngûúâi lêìm àûúâng laåc löëi trúã vïì vúái nhên dên, vúái Töí quöëc; thû gûãi tûúáng lônh vaâ binh lñnh Phaáp, nhên dên Phaáp giaãi thñch sûå nghiïåp chñnh nghôa cuãa dên töåc Viïåt Nam; thû gûãi ca á nhên, àoaân thïí, nhên dên caác dên töåc trïn thïë giúái kïu goåi uãng höå cuöåc khaáng chiïën thêìn thaánh cuãa nhên dên ta. Sûác maånh cuãa chiïën tranh toaân dên, cuãa caã dên töåc Viïåt Nam vúái àöång lûåc múái laâ quêìn chuáng cöng nöng dûúái sûå laänh àaåo cuãa Àaãng, cuãa giai cêëp cöng nhên (nhû Baác noái: “Cöng nöng laâ göëc cuãa caách maång”), kïët húåp vúái sûå uãng höå vaâ giuáp àúä quöëc tïë, sûác maånh cuãa thúâi àaåi, àaä àûa àïën cao traâo cuãa cuöåc tiïën cöng chiïën lûúåc, àïën chiïën thùæng lõch sûã Àiïån Biïn Phuã, àïën thùæng lúåi vô àaåi cuãa khaáng chiïën chöëng Phaáp. Cuäng tûâ sûác maånh àoá phaát triïín lïn möåt àónh cao múái, dên töåc Viïåt Nam ta laåi àaä laâm nïn thùæng lúåi lõch sûã vô àaåi trong khaáng chiïën chöëng Myä. Chiïën tranh toaân dên phaãi coá lûåc lûúång vuä trang nhên dên göìm ba thûá quên laâm noâng cöët. Trong chó thõ thaânh lêåp Àöåi Viïåt Nam tuyïn truyïìn Giaãi phoáng quên tûâ thaáng 12 nùm 1944, Chuã tõch Höì Chñ Minh àaä nïu roä vai troâ cuãa quên àöåi, cuãa àöåi quên chuã lûåc vaâ cuãa lûåc lûúång vuä trang àõa phûúng trong khaáng chiïën toaân dên. Lûåc lûúång vuä trang nhên dên phaãi dûåa vaâo sûác maånh cuãa toaân dên; sûác dên phaãi àûúåc böìi dûúäng khöng ngûâng, múái coá thïí àaánh thùæng àûúåc quên àöåi nhaâ nghïì vaâ chiïën tranh xêm lûúåc cuãa chuã nghôa àïë quöëc.
35. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 34 Baác Höì daânh sûå quan têm àùåc biïåt cho caác lûåc lûúång vuä trang nhên dên, hïët loâng chùm lo daåy baão caán böå vaâ chiïën sô, chùm lo xêy dûång quên àöåi ta thaânh möåt quên àöåi caách maång dûúái sûå laänh àaåo cuãa Àaãng, thûåc sûå cuãa dên, do dên vaâ vò dên. Ngûúâi chùm lo xêy dûång quên àöåi ta tûâ möåt àöåi quên du kñch dêìn dêìn trúã thaânh möåt quên àöåi ngaây caâng chñnh quy vaâ hiïån àaåi, tûâ möåt àöåi quên chuã yïëu laâ böå binh tiïën dêìn lïn thaânh möåt quên àöåi göìm nhiïìu binh chuãng vaâ quên chuãng. Chuã tõch Höì Chñ Minh laâ Ngûúâi cha thên yïu cuãa caác lûåc lûúång vuä trang nhên dên. Caán böå vaâ chiïën sô ta luön luön cöë gùæng xûáng àaáng laâ “Böå àöåi Cuå Höì”. Baác Höì àaánh giaá rêët cao vai troâ cuãa dên quên du kñch, dên quên tûå vïå, coi àoá laâ “bûác tûúâng àöìng, vaách sùæt”, keã thuâ naâo àuång àêìu vaâo cuäng phaãi thêët baåi. Ngûúâi rêët coi troång vai troâ cuãa du kñch, cuãa chiïën thuêåt du kñch. Tûå tay Ngûúâi àaä biïn soaån “Caách àaánh du kñch”, giúái thiïåu “Kinh nghiïåm du kñch Nga”, “Kinh nghiïåm du kñch Taâu”, “Kinh nghiïåm du kñch Phaáp” cho nhên dên vaâ caán böå, chiïën sô ta. Sûå phên cöng nhiïåm vuå giûäa quên àöåi vaâ dên quên du kñch àaä àûúåc Baác nïu ngùæn goån vaâ dïî hiïíu, nhû trong thû gûãi baáo Quên du kñch (thaáng 7— 1949): “Nhiïåm vuå cuãa du kñch laâ: ngùn caãn giùåc, tiïu hao giùåc giûä gòn quï hûúng, àïí cho Vïå Quöëc quên àûúåc raãnh tay, tòm cú höåi àaánh nhûäng trêån to àïí tiïu diïåt chuã lûåc cuãa giùåc ” Àoá cuäng laâ tû tûúãng kïët húåp ba thûá quên, kïët húåp chiïën tranh du kñch vúái chiïën tranh chñnh qui, kïët húåp chiïën tranh nhên dên àõa phûúng vúái chiïën tranh bùçng caác binh àoaân chuã lûåc trong tû tûúãng chiïën tranh toaân dên cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh; àaä trúã thaânh möåt quy luêåt giaânh thùæng lúåi cuãa chiïën tranh nhên dên Viïåt Nam. Trong khaáng chiïën chöëng Phaáp, àiïìu àoá àaä thïí hiïån nöíi bêåt trong cuöåc tiïën cöng chiïën lûúåc Àöng Xuên nùm 1953 — 1954 maâ chuáng ta àaä thêëy. Trong khaáng chiïnë chöëng Myä, àiïìu àoá laåi àaä phaát triïín lïn möåt trònh àöå múái, caã trong chiïën tranh giaãi phoáng úã miïìn Nam vaâ trong chiïën tranh nhên dên chöëng chiïën tranh phaá hoaåi úã miïìn Bùæc Àaåi tûúáng Vùn Tiïën Duäng. Taåp chñ Quöëc phoâng toaân dên, th.5, 1989
36. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 35 BAÁC HÖÌ CHUÃ TRÒ HÖÅI NGHÕ BÖÅ CHÑNH TRÕ BAÂN PHÛÚNG AÁN HOAÅT ÀÖÅNG TRONG ÀÖNG XUÊN 1953-1954* Vaâo haå tuêìn thaáng 9 naây, Böå Chñnh trõ hoåp àïí xeát duyïåt phûúng aán hoaåt àöång Àöng Xuên maâ Böå Töíng tham mûu àaä chuêín bõ vaâ trònh Töíng Quên uyã. Dûúái maái nhaâ tre nuáp dûúái luâm cêy, Baác vaâ caác àöìng chñ trong Böå Chñnh trõ ngöìi quanh chiïëc baân tre röång, trïn coá traãi têëm baãn àöì chiïën sûå àaä àûúåc böí sung nhûäng tònh hònh múái nhêët. Höì Chuã Tõch trûåc tiïëp àiïìu khiïín cuöåc hoåp coá têìm quan troång àùåc biïåt naây. Höåi nghõ nghe àöìng chñ Voä Nguyïn Giaáp trònh baây baãn àïì aán cuãa Töíng Quên uãy vaâ nghe baáo caáo böí sung nhûäng vêën àïì àûúåc àùåt ra. Böå Chñnh trõ àùåc biïåt quan têm àïën êm mûu xêy dûång khöëi cú àöång chiïën lûúåc vaâ têåp trung lûåc lûúång úã àöìng bùçng Bùæc Böå. Höåi nghõ àaánh giaá hoaåt àöång cuãa chuáng mêëy thaáng qua, àaánh giaá sûác maånh múái cuãa hêåu phûúng àang thûåc hiïån chñnh saách ruöång àêët; sûác chiïën àêëu múái àûúåc tùng cûúâng cuãa böå àöåi qua àúåt cuãng cöë töí chûác biïn chïë, tùng cûúâng trang bõ vaâ hoåc têåp chñnh trõ, chónh huêën quên sûå Cùn cûá vaâo tònh hònh múái nhêët, Böå Chñnh trõ ài sêu phên tñch moåi mùåt thuêån lúåi, khoá khùn cuãa ta vaâ cuãa àõch. Khöng khñ trang nghiïm nhûng bònh thaãn, noái lïn sûå têåp trung trñ tuïå cuãa têpå thïí böå thöëng soaái töëi cao, nhùçm tòm ra phûúng hûúáng àuáng àùæn nhêët àïí giaáng cho àõch nhûäng àoân maånh meä, laâm thêët baåi tûâng kïë hoaåch chiïën lûúåc múái cuãa àïë quöëc Phaáp — Myä, àûa quên vaâ dên ta tiïën àïën thùæng lúåi. Baác ngöìi àoá, ung dung, chùm chuá, nghe tònh hònh moåi mùåt. Ngûúâi toã ra haâi loâng thêëy Töíng Quên uyã àaä nùæm àûúåc nhûäng neát cú baãn trong kïë hoaåch chiïën lûúåc cuãa àõch, àaä biïët ruát kinh nghiïåm cuä àïí kõp thúâi triïín khai moåi cöng taác chuêín bõ chiïën lûúåc súám hún moåi nùm, Baác hoãi thïm nhiïìu àiïím cuå thïí vï ì tònh hònh àõch, vïì kïët quaã huêën luyïån vûâa qua, vïì sûác khoeã böå àöåi, vïì caác binh chuãng múái àûúåc thaânh lêåp, vïì kïë hoaåch baão vïå caác vuâng tûå do àang tiïën haânh caãi caách ruöång àêët Hoaâng Vùn Thaái. Àiïån Biïn Phuã chiïën dõch lõch sûã : Höìi ûác .- H.: QÀND .- 2001, tr: 18 - 19
37. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 36 Töi vêîn nhúá laåi bûác thû cuãa Baác Höì ngay sau ngaây chiïën thùæng, Baác khen ngúåi caán böå, chiïën sô, dên cöng, thanh niïn xung phong vaâ àöìng baâo àõa phûúng “àaä laâm troân nhiïåm vuå möåt caách veã vang ”. Nhúá laåi vaâ suy nghô vïì nhûäng gò àaä diïîn ra nûãa nùm qua, nhûäng khoá khùn maâ quên vaâ dên ta àaä vûúåt lïn àïí giaânh thùæng lúåi trïn caách àöìng Mûúâng Thanh vaâ chñnh trïn mùåt àûúâng naây, töi thêëy möîi ngûúâi àïìu xûáng àaáng vúái lúâi khen cuãa Baác. Cuäng chñnh trong bûác thû àïì ngaây 8 thaáng 5 êëy Baác àaä chó roä: “Thùæng lúåi tuy lúán nhûng múái bùæt àêìu”. Thêåt ra ngay luác êëy, töi chûa nhêån thûác hïtë yá nghôa sêu xa cuãa hai tûâ “bùæt àêìu” êëy. Cuäng chûa lûúâng àïën trûúâng húåp àêët nûúác bõ chia cùæt vaâ dên töåc ta phaãi tiïëp tuåc cuöåc chiïën àêëu lêu daâi gian khöí hún 20 nùm àïí coá ngaây höm nay, caã nûúác àöåc lêåp, thöëng nhêët. Trïn phaåm vi röång lúán hún, ngay luác àoá, töi cuäng chûa nhêån thûác hïët têìm voác quöëc tïë vaâ yá nghôa thúâi àaåi cuãa chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã. Suy nghô luác àoá múái chó dûâng laåi úã chöî quên vaâ dên ta àaä laâm phaá saãn hoaân toaân kïë hoaåch Nava, àaä àêåp tan vaâo yá chñ xêm lûúåc cuãa thûåc dên Phaáp vaâ mûu àöì can thiïpå cuãa àïë quöëc Myä, taåo thïë coá lúåi cho ta trong cuöåc àêëu tranh ngoaåi giao úã Giúnevú, maâ chûa nhêån thûác sêu sùæc rùçng chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã laâ möåt àoân tiïën cöng maånh meä, àöåt phaá thaânh trò cuãa hïå thöëng thuöåc àõa cuãa chuã nghôa àïë quöëc, múã ra möåt bûúác phaát triïín múái cuãa phong traâo giaãi phoáng dên töåc. Chó sau naây, qua caác vùn kiïån àaánh giaá cuãa Àaãng, nhûäng lúâi noái chên thaânh cuãa baån beâ nùm chêu àïën thùm Viïåt Nam, thùm chiïën trûúâng Àiïån Biïn Phuã vaâ qua thûåc tïë phaát triïín cuãa ba doâng thaác caách maång trïn thïë giúái, töi múái nhênå thûác ngaây caâng àêìy àuã têìm voác vaâ yá nghôa vô àaåi cuãa chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã. Do chûác nùng cuãa mònh, àiïìu maâ töi têåp trung suy nghô sau ngaây chiïën thùæng laâ laâm thïë naâo phaát huy thùæng lúåi to lúán cuãa cuöåc tiïën cöng Àöng Xuên vaâ chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã àïí tiïëp tuåc giûä vûäng quyïìn chuã àöång chiïën lûúåc, tiïëp tuåc phaát triïín thïë tiïën cöng chiïën lûúåc. Quên ta phaãi tiïën cöng vïì àöìng bùçng, phaãi giaãi phoáng àöìng bùçng Bùæc Böå. Àoá laâ yïu cêìu têët yïëu maâ cuåc diïån chiïën trûúâng muaâ heâ 1954 àùåt ra àöëi vúái quên àöåi. Nhûng àiïìu bùn khoùn luác naây laâ, àõch àang sa suát caã vïì tinh thêìn, yá chñ vaâ lûåc lûúång sau thêët baåi to lúán úã Àiïån Biïn Phuã, phaãi tranh thuã thúâi cú àaánh nhû thïë naâo àïí
38. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 37 phaát huy vaâ cuãng cöë àûúåc thùæng lúåi vûâa qua trïn caác chiïën trûúâng, tiïëp tuåc giaânh àûúåc nhûäng thùæng lúåi múái, to lúán hún. Muöën tiïën vïì àöìng bùçng, möåt vêën àïì cêëp baách àûúåc àùåt ra laâ phaãi gêëp ruát cuãng cöë lûåc lûúång, múã röång khöëi chuã lûåc àïí àaáp ûáng yïu cêìu àaánh lúán. Àïë quöëc Myä coá thïí tùng cûúâng viïån trúå trang bõ kyä thuêåt cho quên viïîn chinh Phaáp. Cuöåc chiïën àêëu seä coân lêu daâi, aác liïåt trong àiïìu kiïån chiïën trûúâng àöìng bùçng, vúái nhûäng khoá khùn múái, khaác so vúái muâa khö vûâa qua. Phaãi xêy dûång quaã àêëm chiïën lûúåc lúán maånh hún. Cú súã vêåt chêët àïí laâm viïåc àoá, ngoaâi yïëu töë cú baãn nhêët laâ sûác maånh cuãa hêåu phûúng, ngoaâi söë trang bõ kyä thuêåt múái thu àûúåc cuãa àõch, sûå giuáp àúä cuãa Liïn Xö vaâ caác nûúác xaä höåi chuã nghôa anh em coá têìm quan troång àùåc biïåt. Möåt àoaân caán böå binh chuãng cao xaå àaä nhêån lïånh chuêín bõ lïn àûúâng gêëp àïí hoåc têåp vaâ tiïëp nhêån trang bõ múái. Vïì àïën cú quan, àïën baáo caáo cöng viïåc vúái caác àöìng chñ Voä Nguyïn Giaáp vaâ Vùn Tiïën Duäng, töi àûúåc biïët anh Duäng sùæp dêîn àêìu phaái àoaân quên sûå cuãa ta ài hoåp höåi nghõ Trung Giaä. Cuöåc chiïën àêëu trïn chiïën trûúâng àaä aác liïåt, cuöåc chiïën tranh trïn baân höåi nghõ cuäng khöng keám phêìn khoá khùn. Coá tin Nava àang truâ tñnh möåt kïë hoaåch chiïën lûúåc múái. Hùæn laåi mûu toan dûåa vaâo boån cêìm àêìu Nhaâ Trùæng vaâ Lêìu nùm goác hoâng “thua keo naây, baây keo khaác”. Nhûng nöåi tònh nûúác Phaáp àang biïën àöång maånh sau Àiïån Biïn Phuã àang phên hoaá sêu sùæc thaânh hai phe chuã chiïën, chuã hoaâ. Tònh hònh àang diïîn biïën phûác taåp. Àêìu thaáng 6, giûäa luác töi àang cuâng caác àöìng chñ chuã trò trong cú quan chuêín bõ töíng kïët hoaåt àöång Àöng Xuên, nghiïn cûáu àïì aán xêy dûång lûåc lûúång vaâ kïë hoaåch taác chiïën thúâi gian túái thò àûúåc àöìng chñ Giaáp trao nhiïåm vuå dêîn àoaân chiïën sô àaåi diïån böå àöåi chiïën thùæng úã Àiïån Biïn Phuã àïën gùåp Baác Höì. Àoaân göìm àaåi biïíu caác àún võ böå binh, cöng binh, lûåu phaáo, cao phaáo. Caác chiïën sô coân rêët treã. Múái tûâ nhiïìu àún võ vïì àêy, nhûng anh em àaä nhanh choáng quen nhau.
39. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 38 Tûâ traåm àoán tiïëp cuãa Böå, chuáng töi theo àûúâng lïn hûúáng àeâo Coác, núi úã vaâ laâm viïåc cuãa Baác. Doåc àûúâng, chuáng töi noái chuyïån rêët vui. Anh em kïí laåi chuyïån chiïën àêëu cuãa àún võ mònh. Anh em àöë nhau Baác seä hoãi chuyïån gò vaâ thûa vúái Baác thïë naâo. Ài hïët caã buöíi saáng, chuáng töi àïën traåm àoán tiïëp. Möåt chiïën sô caãnh vïå dêîn chuáng töi vaâ cho biïët Baác àang àúåi. Vûâa túái, chuáng töi àaä thêëy Baác tûâ trong ngöi nhaâ laá coå bûúác ra. Vêîn àöi deáp cao su trùæng, böå quêìn aáo vïå quöëc quên àaä baåc maâu. Baác bùæt tay vaâ öm hön tûâng chiïën sô nhû ngûúâi öng àoán caác chaáu múái úã xa vïì. Baác vui veã chó moåi ngûúâi àïën ngöìi úã hai daäy ghïë ngay trûúác cûãa hêìm, núi Chñnh phuã vêîn hoåp. Trïn chiïëc baân tre àún sú, àaä coá sùén mêëy àôa keåo, bònh nûúác vaâ mêëy loå hoa rûâng. Böîng Baác hoãi: - Thïë chuá Vinh àêu? Vinh nhoã tuöíi nhêët àoaân vaâ laâ möåt trong nhûäng chiïën sô àêìu tiïn xöng vaâo hêìm chó huy cuãa Àúâ Caát vaâ bùæt söëng viïn tûúáng naây cuâng vúái toaân böå ban chó huy têåp àoaân cûá àiïím. Baác keáo tay Vinh cho ngöìi xuöëng bïn caånh. Caác chiïën sô xuác àöång im lùång, chùm chu á nhòn Baác. Thêëy vêåy, Baác baão: - Chuá naâo cûúâi lïn thò Baác thûúãng keåo. Caác chiïën sô cuâng cûúâi. Baác cuäng cûúâi vui veã. Baác chaáu ùn keåo, uöëng nûúác. Baác hoãi thùm sûác khoeã, tin tûác gia àònh tûâng ngûúâi. Baác baão caác chiïën sô kïí chuyïån keáo phaáo, chuyïån chiïën àêëu, chuyïån bùæt boån chó huy àõch, chuyïån ùn uöëng sinh hoaåt, chuyïån haânh quên mang nùång Baác chùm chuá nghe tûâng ngûúâi vaâ khen caác chiïën sô àaánh giùåc gioãi, chõu àûång gian khöí töët, àoaân kïët töët. Caác chiïën sô phêën khúãi àûúåc biïët Baác seä tùång möîi ngûúâi tham gia chiïën dõch möåt huy hiïåu Chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã, kyã niïåm trêån àaánh lõch sûã. Baác noái yá nghôa to lúán cuãa chiïën thùæng vûâa qua, khuyïn moåi ngûúâi khöng àûúåc kiïu ngaåo maâ phaãi khiïm töën hoåc têåp àïí lêåp cöng lúán hún. Röìi Baác dêîn caác chiïën sô ài daåo chúi quanh núi Baác úã, baäi têåp thïí duåc, vûúân rau, núi nuöi gaâ
40. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 39 Buöíi chiïìu, Baác chaáu cuâng ùn cúm. Bûäa cúm Baác thïët caác chiïën sô coá thõt, coá caá nhûng caác chiïën sô thñch nhêët moán rau muöëng luöåc chêëm tûúng. Rúâi chiïën trûúâng àaä möåt thaáng nhûng moåi ngûúâi vêîn thêëy theâm rau, thêëy vêåy, Baác gùæp thûác ùn cho tûâng ngûúâi. Khöng khñ thêåt êëm cuáng, gia àònh. Riïng töi, tûâ cuöåc hoåp höìi thaáng 9 àïën nay múái àûúåc gùåp Baác. Thêåt sung sûúáng khi thêëy Baác vui, khoeã vaâ haâi loâng vïì chiïën thùæng to lúán vûâa qua cuãa quên vaâ dên caã nûúác. Trûúác khi àoaân chiïën sô ra vïì, Baác goåi töi vaâo phoâng laâm viïåc vaâ cùn dùån. Àaåi yá Baác noái: - Duâ kïët quaã Höåi nghõ Giúnevú nhû thïë naâo, nhiïåm vuå quên àöåi vêîn coân rêët nùång nïì. Sùæp túái Trung ûúng seä hoåp vaâ ra nghõ quyïët vïì tònh hònh vaâ nhiïåm vuå múái. Chuá vïì baáo caáo vúái Töíng Quên uyã phaãi coá kïë hoaåch phaát triïín lûåc lûúång vïì moåi mùåt, caã chuã lûåc vaâ àõa phûúng. Thùæng lúâi vûâa qua laâ to lúán Trung ûúng, Chñnh phuã vaâ nhên dên rêët phêën khúãi. Nhûng böå àöåi coân phaãi cöë gùæng nhiïìu hún nûäa múái àaáp ûáng àûúåc yïu cêìu cuãa tònh hònh múái, phaãi chuá yá chó àaåo böå àöåi vaâ cú quan ruát kinh nghiïåm chiïën àêëu vaâ chó huy. Phaãi khöng ngûâng nêng cao trònh àöå vïì moåi mùåt àïí hoaân thaânh nhiïåm vuå. Àûâng vò thùæng lúåi to lúán maâ chuã quan tûå maän dûâng laåi. Cuöåc chiïën àêëu sùæp túái seä coân lêu daâi gian khöí. Laâ caán böå quên sûå, hún ai hïët, caác chuá trong Quên uyã phaãi nùæm vûäng àiïìu àoá. Chuyïín lúâi thùm cuãa Baác túái caác chuá trong Quên uyã vaâ Böå Quöëc phoâng — Töíng tû lïånh, túái toaân thïí caán böå, chiïën sô. Baác chuác caác chuá cuâng toaân quên tiïën böå khöng ngûâng. Baác siïët chùåt tay töi. Nùæm baân tay êëm cuáng cuãa Baác, töi vö cuâng xuác àöång trûúác sûå chùm soác ên cêìn cuãa Baác, cuãa Böå Chñnh trõ vaâ Trung ûúng àöëi vúái quên àöåi. Töi hûáa quyïët têm thûåc hiïån bùçng àûúåc lúâi daåy cuãa Baác. Trúã vïì cú quan, töi àang cuâng caán böå chuã trò caác cuåc chuêín bõ gêëp cho höåi nghõ töíng kïët vaâo tuêìn sau vaâ thaão luêån baãn àïì aán hoaåt àöång quên sûå sùæp túái theo hai khaã nùng, hoùåc hoaâ bònh àûúåc lêåp laåi, hoùåc chiïën tranh tiïëp diïîn, thò àûúåc tin Höåi nghõ Giúnevú kïët thuác Hoaâng Vùn Thaái. Àiïån Biïn Phuã chiïën dõch lõch sûã : Höìi ûác .- H.: QÀND .- 2001, tr: 154 - 159
41. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 40 BAÁC HÖÌ VÚÁI CHIÏËN THÙÆNG ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ Cuöåc àúâi cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh cuâng vúái lõch sûã caách maång Viïåt Nam laâ möåt. Tïn tuöíi vaâ hoaåt àöång cuãa Ngûúâi khöng taách rúâi cuöåc àêëu tranh cuãa nhên dên ta vò möåt nûúác Viïåt Nam hoaâ bònh, àöåc lêåp, thöëng nhêët, dên chuã, tûå do vaâ chuã nghôa xaä höåi. Möîi möåt bûúác phaát triïín, möîi möåt thùæng lúåi cuãa caách maång Viïåt Nam, cuãa cuöåc khaáng chiïën chöëng thûåc dên Phaáp vaâ can thiïåp Myä noái chung, cuãa cuöåc tiïën cöng chiïën lûúåc Àöng Xuên 1953 — 1954 maâ àónh cao laâ chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã noái riïng, àïìu khöng taách rúâi sûå laänh àaåo, chó àaåo taâi tònh, saáng taåo cuãa Àaãng vaâ Baác Höì kñnh yïu. * * * Nhû chuáng ta àïìu biïët, sûå àuáng àùæn, saáng taåo cuãa Àaãng ta àûáng àêìu laâ Chuã tõch Höì Chñ Minh àûúåc thïí hiïån roä rïåt úã àûúâng löëi khaáng chiïën toaân dên, toaân diïån, trûúâng kyâ, tûå lûåc caánh sinh. Àûúâng löëi àuáng àùæn, saáng taåo naây àaä àûa cuöåc khaáng chiïën chöëng thûåc dên Phaáp tûâ thùæng lúåi naây àïën thùæng lúåi khaác vaâ ài túái thùæng lúåi lõch sûã Àiïån Biïn Phuã. Chiïën thùæng lõch sûã Àiïån Biïn Phuã, àónh cao cuãa cuöåc khaáng chiïën chöëng thûåc dên Phaáp, trûúác hïët laâ thùæng lúåi cuãa àûúâng löëi chñnh trõ, àûúâng löëi quên sûå àuáng àùæn vaâ saáng taåo cuãa Àaãng àûáng àêìu laâ Chuã tõch Höì Chñ Minh. Ngay tûâ thaáng 1/1953, taåi Höåi nghõ Ban Chêëp haânh Trung ûúng Àaãng lêìn thûá IV, Chuã tõch Höì Chñ Minh àaä àoåc möåt baãn baáo caáo quan troång vïì laänh àaåo quên sûå vaâ chñnh saách ruöång àêët. Trïn cú súã thaão luêån, nhêët trñ vúái baáo caáo cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh vaâ phên tñch khaách quan, khoa hoåc hònh thaái chiïën sûå trïn chiïën trûúâng Viïåt Nam vaâ trïn chiïën trûúâng toaân Àöng Dûúng, Höåi nghõ Ban Chêëp haânh Trung ûúng Àaãng lêìn thûá IV àaä khùèng àõnh phûúng chêm chiïën lûúåc laâ: “Traánh chöî maånh, àaánh chöî yïëu àïí phên taán lûåc lûúång àõch vaâ tiïu diïåt sinh lûåc àõch, múã röång vuâng tûå do”. Vaâ xaác àõnh muåc àñch cuãa ta luác àoá laâ “àaánh chùæc, ùn chùæc, múã röång vuâng tûå do”. Nghõ quyïët Höåi nghõ Ban Chêëp haânh Trung ûúng lêìn thûá IV laâ aánh saáng soi àûúâng àûa nhên dên ta vûúåt qua khoá khùn, giaânh thïm thùæng lúåi múái, chuêín bõ cho thùæng lúåi cuãa cuöåc tiïën cöng chiïën lûúåc Àöng Xuên 1953 — 1954 vaâ cho chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã toaân thùæng.
42. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 41 Thaáng 9/1953, Böå Chñnh trõ Trung ûúng Àaãng hoåp baân vïì nhiïåm vuå quên sûå Àöng Xuên 1953 — 1954, dûúái sûå chuã toaå cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh. Böå Chñnh trõ chuã trûúng múã cuöåc tiïën cöng lúán: tiïu diïåt àõch úã Lai Chêu, giaãi phoáng hoaân toaân Têy Bùæc vaâ phöëi húåp vúái quên giaãi phoáng Laâo giaãi phoáng Phong Xaly; phöëi húåp vúái quên giaãi phoáng Laâo vaâ quên giaãi phoáng Camphuchia, tiïu diïåt möåt böå phêån àõch úã Trung Laâo, Haå Laâo vaâ Àöng Bùæc Campuchia, múã röång vuâng giaãi phoáng túái sau lûng Saâi Goân, àaánh thöng àûúâng chiïën lûúåc Bùæc Nam Àöng Dûúng, giaânh lêëy àõa baân chiïën lûúåc Têy Nguyïn, phaá êm mûu bònh àõnh miïìn Nam cuãa àõch. Böå Chñnh trõ nhêën maånh caác nguyïn tùæc chó àaåo chiïën lûúåc vaâ chó àaåo taác chiïën laâ: àaánh chùæc thùæng chùæc, àaánh tiïu diïåt, àaánh núi àõch sú húã vaâ tûúng àöëi yïëu, buöåc àõch phaãi phên taán. Phûúng chêm chung cêìn quaán triïåt trong toaân böå cuöåc tiïën cöng chiïën lûúåc laâ tñch cûåc, chuã àöång, cú àöång, linh hoaåt. Vaâ chó 3 thaáng sau, 6/12/1953, Böå Chñnh trõ laåi thöng qua kïë hoaåch taác chiïën cuãa Böå Töíng tû lïånh vaâ quyïët àõnh múã chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã. Song song vúái viïåc àïì ra nhûäng chuã trûúng àuáng àùæn, saáng taåo vïì mùåt quên sûå, Ban Chêëp haânh Trung ûúng Àaãng vaâ Baác Höì àaä rêët quan têm àïën viïåc thûåc hiïån chñnh saách caãi caách ruöång àêët nhùçm böìi dûúäng lûåc lûúång nhên dên, trûúác hïët laâ nöng dên vaâ àêíy maånh cuöåc khaáng chiïën. Höåi nghõ Ban Chêëp haânh Trung ûúng lêìn thûá IV (1-1953), dûúái sûå chuã toaå cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh àaä quyïët àõnh múã cuöåc phaát àöång quêìn chuáng thûåc hiïån triïåt àïí giaãm tö, tiïën haânh caãi caách ruöång àêët. Vò sao phaãi tiïën haânh caãi caách ruöång àêët ngay trong luác cuöåc khaáng chiïën chöëng thûåc dên Phaáp úã vaâo giai àoaån quyïët liïåt? Baác Höì àaä chó roä: “Then chöët thùæng lúåi cuãa khaáng chiïën laâ cuãng cöë va â múã röång Mùåt trêån dên töåc thöëng nhêët, cuãng cöë vaâ phaát triïín quên àöåi, cuãng cöë Àaãng vaâ tùng cûúâng sûå laänh àaåo cuãa Àaãng, cuãng cöë cöng nöng liïn minh. Chó coá phaát àöång quêìn chuáng caãi caách ruöång àêët, ta múái tiïën haânh nhûäng cöng viïåc àoá àûúåc thuêån lúåi”. Ngûúâi àïì ra hai nhiïåm vuå trung têm cuãa nùm 1954 laâ: “Ra sûác àaánh giùåc vaâ thûåc hiïån caãi caách ruöång àêët”. Nhûäng chuã trûúng àuáng àùæn, saáng taåo trïn àêy cuãa Àaãng ta àûáng àêìu laâ Chuã tõch Höì Chñ Minh, àaä múã àûúâng thùæng lúåi cho cuöcå tiïën cöng chiïën lûúåc Àöng Xuên 1953- 1954 maâ àónh cao laâ chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã. Chuã tõch Höì Chñ Minh chùèng nhûäng laâ linh höìn cuãa Àaãng ta trong viïåc vaåch ra àûúâng löëi, chuã trûúng khaáng chiïën àuáng àùæn,
43. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 42 saáng taåo maâ coân laâ ngûúâi chó àaåo saát sao, giaáo duåc àöång viïn, cöí vuä kõp thúâi quên dên ta trong suöët cuöåc tiïën cöng chiïën lûúåc Àöng Xuên 1953- 1954 vaâ trong chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã. Chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã laâ möåt trêån quyïët chiïën chiïën lûúåc, möåt cuöåc àoå sûác toaân diïån nhêët, quyïët liïåt nhêët giûäa ta vaâ àõch. Thùæng, baåi cuãa quên dên ta trong chiïën dõch naây seä coá aãnh hûúãng lúán àöëi vúái dên töåc ta vaâ nhên dên thïë giúái àang chiïën àêëu vò àöåc lêåp, tûå do. Vò vêåy, àoâi hoãi toaân Àaãng, toaân dên, toaân quên ta phaãi coá quyïët têm vaâ nöî lûåc rêët cao. Trong thû gûãi àöìng chñ Voä Nguyïn Giaáp thaáng 12- 1953, Baác Höì viïët: “chiïën dõch naây laâ möåt chiïën dõch rêët quan troång khöng nhûäng vïì quên sûå maâ caã vïì chñnh trõ, khöng nhûäng àöëi vúái trong nûúác maâ caã àöëi vúái quöëc tïë. Vò vêåy toaân dên, toaân quên, toaân Àaãng phaãi têåp trung hoaân thaânh cho kyâ àûúåc”. Cuäng vaâo thúâi gian trïn, trong thû gûãi caán böå vaâ chiïën sô Mùåt trêån Àiïån Biïn Phuã, Chuã tõch Höì Chñ Minh àaä cùn dùån: caác caán böå vaâ chiïën sô ta “phaãi chiïën àêëu anh duäng hún, chõu àûång gian khöí hún, phaãi giûä vûäng quyïët têm trong moåi hoaân caãnh: Quyïët têm tiïu diïåt àõch; Quyïët têm giûä vûäng chñnh saách; Quyïët têm giaânh nhiïìu thùæng lúåi”. Quyïët têm chiïën lûúåc cuãa Àaãng, cuãa Baác Höì, tiïu diïåt toaân böå quên àõch úã Àiïån Biïn Phuã, àaä biïën thaânh yá chñ vaâ haânh àöång cuãa toaân quên vaâ dên ta. Àuáng 17 giúâ ngaây13-3-1954, quên ta nöí suáng tiïën cöng cûá àiïím Him Lam, múã àêìu cho chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã. Àïí kõp thúâi àöång viïn, cöí vuä vaâ tiïëp thïm sûác maåh cho quên ta vûúåt qua khoá khùn vaâ àaánh thùæng quên àõch úã Àiïån Biïn Phuã ngay tûâ trêån múã àêìu, ngaây 11-3-1954, nghôa laâ trûúác khi quên ta nöí suáng tiïën cöng trung têm àïì khaáng Him Lam 2 ngaây, Chuã tõch Höì Chñ Minh àaä gûãi thû cho caác chiïën sô Mùåt trêån Àiïån Biïn Phuã. Ngûúâi cùn dùån: “Caác chuá sùæp ra trêån. Nhiïåm vuå caác chuá lêìn naây rêët to lúán, khoá khùn, nhûng rêët vinh quang Baác tin chùæc rùçng caác chuá seä phaát huy thùæng lúåi vûâa qua, quyïët têm vûúåt moåi khoá khùn, gian khöí àïí laâm troân nhiïåm vuå veã vang sùæp túái”. Vaâ, ngay sau khi quên ta tiïu diïåt cuåm cûá àiïím Him Lam vaâ àêåp tan àúåt phaãn kñch cuãa àõch hoâng chiïëm laåi Him Lam, ngaây 15-3-1954, Baác Höì laåi gûãi àiïån khen ngúåi, cöí vuä vaâ cùn dùån toaân thïí caán böå vaâ chiïën sô úã Mùåt trêån Àiïån Biïn Phuã: “Trung ûúng Àaãng vaâ Baác àûúåc baáo caáo vïì hai
44. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 43 trêån thùæng àêìu tiïn cuãa quên àöåi ta úã Àiïån Biïn Phuã, Trung ûúng Àaãng vaâ Baác coá lúâi khen caác àöìng chñ. Chiïën dõch naây laâ möåt chiïën dõch lõch sûã cuãa quên àöåi ta, ta àaánh thùæng chiïën dõch naây coá yá nghôa quên sûå vaâ chñnh trõ quan troång. Àõch seä ra sûác àöëi phoá, ta phaãi cöë gùæng, chiïën àêëu deão dai, bïìn bó, chúá chuã quan, khinh àõch, giaânh toaân thùæng cho chiïën dõch naây”. Phêën khúãi trûúác sûå àöång viïn, cöí vuä cuãa Trung ûúng Àaãng vaâ Baác Höì, àïm 30-3-1954, quên ta bûúác vaâo àúåt chiïën àêëu thûá hai cuãa chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã, möåt àúåt keáo daâi vaâ aác liïåt hún hïët. Biïët bao nhiïu khoá khùn, trúã ngaåi lúán maâ quên vaâ dên ta àaä gùåp phaãi trong àúåt naây. Àïí khùæc phuåc moåi khoá khùn, trúã ngaåi, baão àaãm cung cêëp cho tiïìn tuyïën, Böå Chñnh trõ vaâ Baác Höì àaä kõp thúâi ra Nghõ quyïët, chó roä: “Toaân dên, toaân Àaãng, vaâ Chñnh phuã nhêët àõnh àem toaân lûåc chi viïån cho Àiïån Biïn Phuã vaâ nhêët àõnh laâm moåi viïåc cêìn thiïët àïí giaânh toaân thùæng cho chiïën dõch naây”. Àïí àaãm baão toaân thùæng cho chiïën dõch, ài àöi vúái viïåc haå quyïët têm chiïën lûúåc, àöång viïn sûác ngûúâi, sûác cuãa cho tiïìn tuyïën, Trung ûúng Àaãng vaâ Baác Höì khöng quïn tiïën haânh cöng taác giaáo duåc chñnh trõ, tû tûúãng, khùæc phuåc tû tûúãng hûäu khuynh, tiïu cûåc trong caán böå vaâ chiïën sô ta Nghõ quyïët Böå Chñnh trõ ngaây 19-4-1954 àaä khùèng àõnh phaãi “Ra sûác khùæc phuåc tû tûúãng hûäu khuynh, cuãng cöë vaâ àïì cao quyïët têm, àïì cao tinh thêìn traách nhiïåm trûúác nhên dên, quên àöåi vaâ Àaãng, kiïn quyïët sûãa chûäa nhûäng khuyïët àiïím vûâa qua, tiïëp tuåc thêëu triïåt phûúng chêm àaánh chùæc, tiïën chùæc àöìng thúâi phaãi ra sûác tranh thuã thúâi gian, triïåt àïí chêëp haânh mïånh lïånh, vûúåt qua moåi khoá khùn gian khöí, hoaân thaânh nhiïåm vuå, giaânh toaân thùæng cho chiïën dõch”. Àûúåc sûå chó àaåo saát sao vaâ àûúåc sûå giaáo duåc, àöång viïn, cöí vuä kõp thúâi cuãa Trung ûúng Àaãng vaâ Baác Höì, quên vaâ dên ta àaä vûúåt qua muön vaân khoá khùn, gian khöí vaâ sau 55 ngaây àïm chiïën àêëu liïn tuåc àaä àaánh thùæng hoaân toaân thûåc dên Phaáp úã Àiïån Biïn Phuã. Laá cúâ “Quyïët chiïën Quyïët thùæng” cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh trao tùång cho caác chiïën sô quên àöåi ta tung bay hiïn ngang trïn noác hêìm súã chó huy cuãa quên àöåi Phaáp úã Àiïån Biïn Phuã, baáo hiïåu sûå suåp àöí cuãa chuã nghôa thûåc dên cuä trïn thïë giúái. “Hïët sûác phêën khúãi trûúác thùæng lúåi vô àaåi cuãa dên töåc ta, ngaây 8- 5- 1954, Chuã tõch Höì Chñ Minh gûãi thû “khen ngúåi böå àöåi, chiïën
45. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 44 sô, dên cöng, thanh niïn xung phong vaâ àöìng baâo àõa phûúng àaä laâm troân nhiïåm vuå möåt caách veã vang”. Ngûúâi cùn dùån: “Thùæng lúåi tuy lúán, nhûäng múái laâ bùæt àêìu. Chuáng ta khöng nïn vò thùæng maâ kiïu, khöng nïn chuã quan khinh àõch. Chuáng ta kiïn quyïët khaáng chiïën àïí àêëu tranh giaânh àöåc lêåp, thöëng nhêët, dên chuã, hoaâ bònh. Bêët kyâ àêëu tranh vïì quên sûå hay ngoaåi giao cuäng àïìu phaãi àêëu tranh trûúâng kyâ, gian khöí múái ài àïën thùæng lúåi” Àiïìu àaáng lûu yá nûäa laâ, chó 5 ngaây sau chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã (12- 5- 1954), hoaâ chung vúái niïìm vui lúán cuãa dên töåc, Baác Höì àaä laâm möåt baâi thú, miïu taã thùæng lúåi oanh liïåt cuãa quên dên ta vaâ thêët baåi nhuåc nhaä cuãa thûåc dên Phaáp: “Hún 50 ngaây ta àaánh àöìn, Ta chiïëm möåt àöìn laåi möåt àöìn Quên giùåc chöëng cûå tuy rêët hùng. Quên ta anh duäng ñt ai bùçng Nava, Cönhi àïìu meáo mùåt Giùåc keáo tûâng loaåt ra haâng ta. Quên ta vui haát khaãi hoaân ca. Mûúâi ba quan nùm àïìu haâng nöët. Tïn tûúáng chó huy cuäng bõ nhöët Möåt vaån saáu nghòn tïn giùåc Têy Àïìu laâ tuâ binh hoùåc boã thêy”. Àuáng 10 nùm sau, taåi Höåi nghõ Chñnh trõ àùåc biïåt (3- 1964), tiïëng noái cuãa Baác Höì laåi vang lïn: “Chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã àaä kïët thuác veã vang cuöåc khaáng chiïën lêu daâi, gian khöí vaâ anh duäng cuãa nhên dên caã nûúác ta chöëng thûåc dên Phaáp xêm lûúåc vaâ sûå can thiïåp cuãa àïë quöëc Myä. Àoá laâ thùæng lúåi vô àaåi cuãa nhên dên ta, maâ cuäng laâ thùæng lúåi chung cuãa têët caã caác dên töåc bõ aáp bûác trïn thïë giúái. Chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã caâng laâm saáng ngúâi chên lyá cuãa chuã nghôa Maác — Lïnin trong thúâi àaåi ngaây nay: Chiïën tranh xêm lûúåc cuãa boån àïë quöëc nhêët àõnh thêët baåi, caách maång giaãi phoáng dên töåc cuãa caác dên töåc nhêët àõnh thaânh cöng”.
46. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 45 * * * Àaä ba mûúi nùm qua, kïí tûâ sau ngaây chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã. Trong ba mûúi nùm àoá, dûúái sûå laänh àaåo cuãa Àaãng vaâ thûåc hiïån tû tûúãng lúán cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh: “Khöng coá gò quyá hún àöåc lêåp, tûå do”, nhên dên ta nhêët tïì àûáng dêåy, àaåp bùçng moåi trúã lûåc, vûúåt qua moåi khoá khùn, lêåp nïn nhûäng chiïën cöng choái loåi Chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã, àónh cao cuãa cuöåc khaáng chiïën chöëng thûåc dên Phaáp vaâ chiïën thùæng vô àaåi trong chiïën dõch Höì Chñ Minh lõch sûã, àónh cao cuãa cuöåc khaáng chiïën chöëng Myä, cuäng nhû nhûäng thaânh tûåu khaác maâ nhên dên ta àaä vaâ seä giaânh àûúåc trong sûå nghiïåp xêy dûång vaâ baão vïå Töí quöëc Viïåt Nam xaä höåi chuã nghôa, maäi maäi laâ niïìm tûå haâo lúán cuãa dên töåc ta, maäi maäi gùæn liïìn vúái sûå nghiïåp cuãa Àaãng, vúái tïn tuöíi cuãa Baác Höì kñnh yïu, hiïån thên cuãa con àûúâng caách maång Viïåt Nam, cuãa cuöåc àêëu tranh caách maång Viïåt Nam, cuãa thùæng lúåi Caách maång Viïåt Nam. Nguyïîn Hoaâi// Mêëy vêën àïì vïì chiïën thùæng lõch sûã Àiïån Biïn Phuã. -H.: Khoa hoåc xaä höåi, 1985 TÛ TÛÚÃNG QUÊN SÛÅ HÖÌ CHÑ MINH ÚÃ ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ Kïë thûâa truyïìn thöëng quên sûå cuãa öng cha ta tûâ trong lõch sûã, Höì Chñ Minh àaä àûa nghïå thuêåt quên sûå cuãa chiïën tranh nhên dên Viïåt Nam lïn möåt àónh cao múái. Àoá laâ nghïå thuêåt taåo lûåc, taåo thïë, tranh thúâi, duång mûu, luön luön àaánh àõch trïn thïë maånh: Laåc nûúác hai xe àaânh boã phñ Gùåp thúâi möåt töët cuäng thaânh cöng. Trong nhûäng ngaây àêìu khaáng chiïën chöëng thûåc dên Phaáp, Ngûúâi àaä noái: “Àaánh àõch bùçng mûu, thùæng àõch bùçng thïë” . Nhoã àaánh lúán, phaãi “di nhu xûã cûúng”. “Hai hoân àaá cuâng choåi nhau thò hai hoân cuâng vúä, hai caái trûáng cuâng choåi nhau thò hai caái cuâng vúä. Phaãi mötå caái cûáng möåt caái mïìm thò khi choåi nhau, möåt caái múái coân”.
47. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 46 Pheáp duâng binh cuãa Tön Tûã laâ möåt taác phêím Baác Höì dõch vaâ giúái thiïåu, do Cuåc Chñnh trõ xuêët baãn nùm 1947. Tûâ möåt pho saách daây nhiïìu quyïín, nhiïìu chûúng, Ngûúâi lûúåc laåi chó coân 74 trang khöí nhoã, nhû möåt cêím nang boã tuái, maâ vêîn diïîn àaåt àêìy àuã tinh thêìn vaâ caác nöåi dung chñnh cuãa “Tön Tûã binh phaáp”. Àöëi chiïëu cuöåc tiïën cöng Àöng Xuên 1953- 1954 maâ àónh cao laâ chiïën dõch lõch sûã Àiïån Biïn Phuã vúái nhûäng di caão cuãa ngûúâi xûa cuâng nhûäng lúâi bònh phêím quên sûå sêu sùæc cuãa Baác Höì, coá thïí thêëy khöng ñt chöî gùåp nhau. Sau àêy laâ möåt söë àoaån noái vïì àaánh chùæc thùæng: “Biïët sûác ta, biïët sûác àõch thò trùm trêån àïìu thùæng. Biïët sûác ta maâ khöng biïët sûác àõch thò möåt thùæng möåt baåi. Quên àöåi thùæng lúåi laâ vò hoå chùæc thùæng röìi múái ra àaánh. Quên àöåi thêët baåi thò ra àaánh röìi múái cêìu thùæng”. Muöën chùæc thùæng, coân phaãi quan têm àaâo taåo, sûã duång caán böå, vò: “Tûúáng laâ ngûúâi giuáp nûúác. Tûúáng gioãi (àuã caã trñ, tñn, nhên, duäng, nghiïm, trung) thò nûúác maånh. Tûúáng xoaâng thò nûúác heân. Cho nïn do 5 àiïìu sau naây maâ coá thïí biïët sûå thùæng lúåi: 1. Tûúáng biïët coá thïí àaánh vaâ khöng thïí àaánh. 2. Tûúngá biïët caách duâng chuã lûåc vaâ caác böå phêån cuãa böå àöåi. 3. Trïn dûúái möåt loâng. 4. Ta luön luön chuêín bõ àïí chúâ dõp àõch khöng chuêín bõ. 5. Tûúáng gioãi maâ Chñnh phuã cho tûúáng àuã quyïìn” . Àïën àêy, töi chúåt nhúá lúâi dùån cuãa Baác Höì khi giao nhiïåm vuå cho Àaåi tûúáng Voä Nguyïn Giaáp trûúác khi lïn àûúâng ài chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã: “Töíng tû lïånh ra mùåt trêån “Tûúáng quên taåi ngoaåi”. Trao cho chuá toaân quyïìn quyïët àõnh. Trêån naây quan troång, phaãi àaánh cho thùæng. Chùæc thùæng múái àaánh, khöng chùæc thùæng khöng àaánh” . Rêët súám, Baác àaä thêëy võ trñ quan troång cuãa hûúáng chiïën lûúåc Têy Àöng Dûúng traiã daâi tûâ Têy Bùæc Viïåt Nam qua Thûúång Laâo vaâ Trung, Haå Laâo. Nùm 1947, Ngûúâi àaä chó thõ cho caác àöåi vuä trang tuyïn truyïìn phaãi kiïn trò chiïën àêëu vaâ gêy cú súã trong àöìng baâo caác dên töåc Têy Bùæc, phaãi “àem àûúåc laá cúâ àoã sao vaâng cùæm lïn àêët Àiïån Biïn Phuã”. Nhaän quan chiïën lûúåc êëy thïí hiïån trong bûác thû gûãi caác chiïën sô böå àöåi Têy Bùæc àïì ngaây 1 thaáng 2 nùm 1947 cuãa Böå töíng chó huy: “Baão vïå àûúåc laänh thöí vaâ nhên dên miïìn Têy tûác laâ giaán tiïëp baão vïå àûúåc àaåi hêåu phûúng cuãa chuáng ta, goáp möåt phêìn quan troång vaâo thùæng lúåi cuöëi cuâng Nïuë trong cuöåc khaáng Nhêåt,
48. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 47 chuáng ta àaä thaânh cöng vúái caác khu Giaãi phoáng, Viïåt Bùæc, thò trong cuöåc khaáng Phaáp, chuáng ta phaãi thaânh cöng vúái cöng cuöåc Têy tiïën”. Vaâ cuäng tûâ nùm 1948, khi ài thõ saát vuâng Têy Bùæc, võ Töíng chó huy cuäng àaä coá mêëy vêìn thú: “Söng Àaâ, Söng Maä uöën doâng Ghïình rïu thaác baåc ghi cöng anh haâo Trúâi Têy sûúng laånh nuái cao Con Vaân cêët caánh: Ngöi sao dêîn àûúâng” Muâa thu nùm 1952, Baác Höì cuâng Trung ûúng Àaãng chuã trûúng chuyïín hûúáng chiïën lûúåc lïn vuâng rûâng nuái Têy Bùæc. Trong höåi nghõ phöí biïën kïë hoaåch chiïën dõch Thu Àöng nùm êëy, Ngûúâi cùn dùån caán böå: “Trung ûúng Àaãng vaâ Töíng quên uyã àaä cên nhùæc kyä chöî dïî vaâ chöî khoá cuãa chiïën trûúâng múái àïën, vaâ quyïët têm laâ chiïën dõch naây phaãi àaánh cho thùæng lúåi”. Thaáng giïng nùm 1953, Baác laåi àõnh ra mûúâi chñnh saách quên sûå, chó àaåo cuöåc khaáng chiïën trong giai àoaån phaãn cöng vaâ tiïën cöng chiïën lûúåc. Ngûúâi chó roä: “Phûúng hûúáng chiïën lûúåc cuãa ta laâ: traánh chöî maånh, àaánh chöî yïuë àïí phên taán lûåc lûúång àõch vaâ tiïu diïåt sinh lûåc àõch, múã röång vuâng tûå do”. Trïn chiïën trûúâng chñnh Bùæc Böå, böå àöåi chuã lûåc phaãi thûåc hiïån “àaánh ùn chùæc, múã röång vuâng tûå do”. Trïn caác chiïën trûúâng sau lûng àõch, “phaãi múã röång du kñch chiïën àïí tiïu diïåt vaâ tiïu hao nhûäng böå phêån nhoã cuãa àõch, àïí chöëng àõch caân queát, baão vïå tñnh maång, taâi saãn cho dên, àïí khuêëy röëi, phaá hoaåi, kiïìm chïë àõch, tuyïn truyïìn vaâ giaáo duåc quêìn chuáng. Ngoaâi viïåc tùng cûúâng böå àöåi chuã lûåc vaâ xêy dûång böå àöåi àõa phûúng, cêìn phaãi “xêy dûång nhûäng töí chûác dên quên du kñch khöng thoaát ly saãn xuêët”. Vïì mùåt chó àaåo quên sûå, phaãi phöëi húåp mùåt trêån trûúác mùåt àõch vúái mùåt trêån sau lûng àõch möåt caách linh hoaåt, phaãi “nhêån roä tñnh chêët trûúâng kyâ cuãa cuöåc khaáng chiïën”. Phaãi coá kïë hoaåch xêy dûång vaâ böí sung böå àöåi chuã lûåc, tùng cûúâng trang bõ “nhêët laâ xêy dûång phaáo binh”. Trïn cú sú tû tûúãng chó àaåo êëy, böå àöåi ta trïn khùæp caác chiïën trûúâng caã nûúác àaä triïín khai chuêín bõ cho kïë hoaåch taác chiïën Àöng Xuên 1953- 1954. Böå àöåi chuã lûåc àûúåc böí sung quên söë, vuä khñ, huêën luyïån àaánh têåp àoaân cûá àiïím. Phaáo binh àûúåc trang bõ thïm nhiïuì suáng nùång. Böå àöåi àõa phûúng vaâ dên quên du kñch phaát
49. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 48 triïín maånh. Caác àúåt chónh quên chñnh trõ vaâ chónh huêën quên sûå tiïën haânh hïët sûác khêín trûúng, nhùçm àöëi tûúång chuã yïëu laâ caán böå cao cêëp vaâ trung cêëp. Cöng taác tham mûu, cöng taác hêåu cêìn vûún lïn àaáp ûáng yïu cêìu àaánh lúán. Têët caã àaä sùén saâng àïí thûåc hiïån quyïët àõnh cuãa Baác Höì trong cuöåc hoåp Böå Chñnh trõ úã Tón Keo (Viïåt Bùæc) àêìu thaáng 10 nùm 1953, maâ trong baâi höìi tûúãng cuãa mònh, Àaåi tûúáng Voä Nguyïn Giaáp àaä kïí laåi nhû sau: “Baác ngöìi hoåp, thaái àöå bònh thaãn, àiïëu thuöëc laá keåp giûäa hai ngoán tay. Àöi mùæt Ngûúâi chúåt löå veã chùm chuá. Baân tay Bacá àùåt trïn baân böîng giú lïn vaâ nùæm laåi. Ngûúâi noái: - Àõch têåp trung quên cú àöång àïí taåo nïn sûác maånh Khöng súå! Ta buöåc chuáng phaãi phên taán binh lûåc thò sûác maånh àoá khöng coân. Baân tay Baác múã ra, möîi ngoán troã vïì möåt hûúáng” Nhû möåt lúâi tiïn tri, nùm hûúáng cuãa nùm ngoán tay Baác Höì truâng húåp vúái 5 àoân chiïën lûúåc cuãa quên ta. Coân hûúáng tiïën cöng chiïën lûúåc chuã yïëu vêîn laâ quyïët têm nhêët quaán maâ Ngûúâi àaä khùèng àõnh khi kïët thuác cuöåc hoåp: “Vïì hûúáng hoaåt àöång, lêëy Têy Bùæc laâm hûúáng chñnh, caác hûúáng khaác laâ hûúáng phöëi húåp. Hûúáng chñnh hiïån nay khöng thay àöíi, nhûng trong hoaåt àöång coá thïí thay àöíi. Pheáp duâng binh laâ phaãi thiïn biïën vaån hoaá” . Nhùæc laåi chuyïån xûa, thêëy saáng lïn möåt kïët luêån lõch sûã: Viïåt Nam — Höì Chñ Minh — Àiïån Biïn Phuã. Cöng àêìu trong chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã thuöcå vïì laänh tuå vô àaåi Höì Chñ Minh. Àaåi taá Phaåm Chñ Nhên Nguyïn Chuã nhiïåm Chñnh trõ Trung àoaân 102 - àaåi àoaân 308 trong chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã. Taåp chñ “Xûa vaâ nay”, thaáng 5 – 1999, tr. 4 - 5
50. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 49 HÖÌ CHÑ MINH VÚÁI ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ 1. Àiïån Biïn Phuã — trêån àaánh àïí baão vïå nïìn àöåc lêåp vaâ quyïìn tûå do àûúåc söëng hoaâ bònh Höì Chñ Minh laâ Ngûúâi chiïën sô àêëu tranh khöng mïåt moãi cho hoaâ bònh, hoaâ bònh cho dên töåc Viïåt Nam vaâ hoaâ bònh cho caã thïë giúái, möåt nïìn hoaâ bònh chên chñnh trong àöåc lêåp, tûå do vaâ bònh àùèng. Ngûúâi àaä kiïn trò bùçng moåi caách, khöng súå gian lao, vêët vaã àïí giaãi quyïët moåi xung àöåt bùçng hoaâ bònh vaâ thûúng lûúång. Möåt thaáng trûúác khi coá “Lúâi kïu goåi toaân quöëc khaáng chiïën”, Höì Chñ Minh àaä tuyïn böë: “Chñnh phuã vaâ nhên dên Viïåt Nam kiïn quyïët cöång taác thêåt thaâ vúái ngûúâi Phaáp. Song khi phaãi giûä chuã quyïìn cuãa Töí quöëc, cêìn hy sinh thò cuäng kiïn quyïët hy sinh”. Trong “Lúâi kïu goåi toaân quöëc khaáng chiïën”, Höì Chñ Minh viïët: “Chuáng ta muöën hoaâ bònh, chuáng ta phaãi nhên nhûúång. Nhûng chuáng ta caâng nhên nhûúång, thûåc dên Phaáp caâng lêën túái, vò chuáng quyïët cûúáp nûúác ta lêìn nûäa. Khöng! Chuáng ta thaâ hy sinh têët caã, chûá nhêët àõnh khöng chõu mêët nûúác, nhêët àõnh khöng chõu laâm nö lïå”. Hai ngaây sau khi cuöåc khaáng chiïën toaân quöëc buâng nöí, trong möåt bûác thû gûãi nhên dên Viïåt Nam, nhên dên Phaáp, nhên dên caác nûúác àöìng minh. Höì Chñ Minh viïët: “Chuáng töi, Chñnh phuã vaâ nhên dên Viïåt Nam nhêët àõnh àêëu tranh giaânh àöåc lêåp vaâ thöëng nhêët toaân quöëc, nhûng sùén saâng húåp taác thên thiïån vúái nhên dên Phaáp Chuáng töi yïu chuöång caác baån vaâ muöën húåp taác thaânh thûåc vúái caác baån trong khöëi Liïn hiïåp Phaáp, vò chuáng ta coá möåt lyá tûúãng chung: Tûå do, bònh àùèng, vaâ àöåc lêåp”. Trong suöët 9 nùm khaáng chiïën, Höì Chñ Minh àaä nhiïìu lêìn nhùæc laåi thiïån chñ cuãa Chñnh phuã vaâ nhên dên Viïåt Nam, àöìng thúâi nïu quyïët têm: “Dên töåc Viïåt Nam khöng bao giúâ muöën trúã laåi nö lïå nûäa. Dên töåc Viïåt Nam thaâ chïët chûá khöng chõu mêët àöåc lêåp vaâ tûå do”. Cho àïën cuöëi thaáng 11- 1953, “Àïm trûúác cuãa trêån Àiïån Biïn Phuã”, trong khi traã lúâi mötå nhaâ baáo Thuyå Àiïín, Höì Chñ Minh vêîn khùèng àõnh: “Cuöåc chiïën tranh úã Viïåt Nam laâ do Chñnh phuã Phaáp gêy ra. Nhên dên Viïåt Nam phaãi cêìm vuä khñ anh duäng chiïën àêëu baãy, taám nùm chöëng keã xêm lûúåc chñnh àïí baão vïå nïìn àöåc lêåp vaâ quyïìn tûå do àûúåc söëng hoaâ bònh. Hiïån nay, nïëu thûåc dên Phaáp tiïëp tuåc cuöåc chiïën tranh xêm lûúåc thò nhên dên Viïåt Nam quyïët têm tiïëp tuåc cuöåc chiïën tranh aái quöëc àïën thùæng lúåi cuöëi cuâng. Nhûng nïëu Chñnh phuã Phaáp àaä ruát àûúåc baâi hoåc trong cuöåc chiïën
51. Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 50 tranh mêëy nùm nay, muöën ài àïën àònh chiïën úã Viïåt Nam bùçng caách thûúng lûúång vaâ giaãi quyïët vêën àïì Viïåt Nam theo löëi hoaâ bònh thò nhên dên vaâ Chñnh phuã Viïåt Nam dên chuã cöång hoaâ tiïëp yá muöën àoá”. Nhû vêåy, cuâng vúái cuöåc tiïën cöng chiïën lûúåc Àöng Xuên 1953- 1954 vaâ tû tûúãng “Quyïët chiïën Quyïët thùæng” vò àöåc lêåp- tûå do, Böå Chñnh trõ Trung ûúng Àaãng àûáng àêìu laâ Höì Chñ Minh vêîn múã röång caánh cûãa hoaâ bònh, thûúng lûúång àïí giaãi quyïët cuöåc chiïën tranh úã Viïåt Nam. Cêìn noái thïm rùçng, trong kïë hoaåch Nava, cuäng nhû àïì aán hoaåt àöång Àöng Xuên cuãa ta chûa hïì xuêët hiïån 3 chû:ä Àiïån Biïn Phuã. Sau ngaây 20 vaâ 21 thaáng 11 nùm 1953, vúái sûå coá mùåt cuãa 6 tiïíu àoaân quên Phaáp nhaãy duâ xuöëng Àiïån Biïn Phuã, àïën thaáng 12- 1953, àõch coá úã àêy khoaãng 10 tiïíu àoaân, thò têåp àoaân cûá àiïím Àiïån Biïn Phuã múái xuêët hiïån giûäa rûâng nuái Têy Bùæc. Nhû vêåy, vïì phña thûåc dên Phaáp vaâ àïë quöëc Myä, Àiïån Biïn Phuã — têåp àoaân cûá àiïím maånh chûa tûâng coá úã Àöng Dûúng — laâ khêu cuöëi cuâng trong toaân böå dêy xñch chiïën tranh úã Àöng Dûúng. Coân vïì phña ta, Àiïån Biïn Phuã laâ trêån àaánh tiïëp tuåc cuãa tû tûúãng tûå do, àöåc lêåp, hoaâ bònh cuãa Höì Chñ Minh. Búãi vò: “Ngoån cúâ hoaâ bònh do tay ta nùæm lêëy vaâ giûúng cao lïn Chuáng ta tuyïåt àöëi khöng nïn coá aão tûúãng rùçng hoaâ bònh seä àïën möåt caách mau choáng vaâ dïî daâng”. 2. Àiïån Biïn Phuã trong têm trñ Höì Chñ Minh I/ Nhû phêìn trïn àaä nïu, khi Böå Chñnh trõ thöng qua kïë hoaåch taác chiïën Àöng Xuên 1953- 1954, àõa danh Àiïån Biïn Phuã chûa àûúåc nhùæc túái. Nhûng trûúác àoá, thaáng 9 nùm 1953, Böå Chñnh trõ Trung ûúng Àaãng hoåp dûúái sûå chuã toaå cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh, phï chuêín phûúng aán taác chiïën do Töíng quên uyã trònh baây vúái caác hûúáng tiïën cöng chiïën lûúåc laâ Têy Bùæc, Têy Nguyïn vaâ Trung Haå Laâo, thò Höì Chñ Minh àaä kïët luêån: “Phûúng hûúáng chiïën lûúåc khöng thay àöíi”. Giaãi thñch roä thïm kïët luêån cuãa mònh, Höì Chñ Minh noái: “Vïì hûúáng hoaåt àöång, lêëy Têy Bùæc laâm hûúáng chñnh, caác hûúáng khaác laâ hûúáng phöëi húåp. Hûúáng chñnh hiïån nay khöng thay àöíi. Pheáp duâng binh laâ phaãi thiïn biïën vaån hoaá”. Thûåc tïë laâ tûâ giûäa thaáng 11- 1953, khi böå àöåi chuã lûåc cuãa ta múái tiïën quên theo hûúáng chiïën lûúåc àaä choån: Àaåi àoaân 316 tiïën lïn Têy Bùæc (hûúáng thûá 1), trung àoaân 101, thuöåc Àaåi àoaân 325 vaâ trung àoaân 66 thuöåc àaåi àoaân 304 tiïën sang Trung Laâo (hûúáng thûá
52. Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 51 hai), thò kïë hoaåch cuãa àõch àaä bõ àaão löån. Phaãi chùng kïët luêån cuaã Höì Chñ Minh “Lêëy Têy Bùæc laâm hûúáng chñnh” laâ sûå “nhòn trûúác” möåt Àiïån Biïn Phuã, nhûng laâ Àiïån Biïn Phuã “coá thïí àaánh àõch vaâ coá lúåi cho ta”. Tûâ àoá, diïîn ra möåt cuöåc “chaåy àua”, “giaânh giêåt” Àiïån Biïn Phuã: Nava” ra tay trûúác cho quên nhaãy duâ xuöëng Àiïån Biïn Phuã tûâ 6 tiïíu àoaân lïn 10 tiïíu àoaân trong voâng 10 ngaây. Ta àiïìu gêëp 2 àaåi àoaân 316 vaâ 308 lïn Lai Chêu vaâ Têy Bùæc. Caái khaác nhau giûäa ta vaâ àõch trong khi tiïën quên vïì Têy Bùæc vaâ Àiïån Biïn Phuã laâ úã chöî àõch tuy “ra tay trûúác” nhûng trong thïë bõ àöång àöëi phoá. Ta tuy cuäng phaãi “tiïën gêëp” — nhûng nhû Höì Chñ Minh àaä noái: “Àõch têåp trung quên cú àöång àïí taåo nïn sûác maånh Khöng súå! Ta buöåc chuáng phaãi phên taán binh lûåc thò sûác maånh àoá khöng coân”. II/ Àiïån Biïn Phuã, nhû moåi ngûúâi àaä noái roä, laâ möåt phaáo àaâi rêët maånh. Nava hy voång têåp àoaân cûá àiïím naây coá thïí àeâ beåp böå àöåi chuã lûåc cuãa ta vaâ y quyïët giûä cùn cûá naây vúái bêët cûá giaá naâo. Höì Chñ Minh, Böå Chñnh trõ vaâ Töíng quên uyã biïët roä àiïìu àoá. Nhûng vúái phûúng chêm haânh àöång “tñch cûåc, chuã àöång, cú àöång, linh hoaåt”, ta thêëy Àiïån Biïn Phuã “cùn baãn vêîn coá lúiå cho ta” vaâ “coá thïí àaánh àõch úã Àiïån Biïn Phuã”. Möåt nguyïn tùæc chó àaåo taác chiïën chung àûúåc Höì Chñ Minh vaâ Böå Chñnh trõ nhêën maånh laâ : “Tiïu diïåt sinh lûåc àõch, böìi dûúäng lûåc lûúång ta. Àaánh ùn chùæc, àaánh chùæc thùæng, àaánh tiïu diïåt. Choån núi àõch sú húã maâ àaánh, choån núi àõch tûúng àöëi yïëu maâ àaánh. Giûä vûäng chuã àöång, kiïn quyïët buöåc àõch phaãi phên taán”. Khi Höì Chñ Minh vaâ Böå Chñnh trõ haå quyïët têm tiïu diïåt têåp àoaân cûá àiïím Àiïån Biïn Phuã, thò Ngûúâi thûúâng xuyïn theo doäi diïîn biïën cuãa toaân böå chiïën trûúâng Àiïån Biïn Phuã vúái möåt sûå quan têm àùåc biïåt. Khi àöìng chñ Chó huy trûúãng kiïm Bñ thû Àaãng uyã Mùåt trêån Àiïån Biïn Phuã lïn àûúâng chó huy chiïën dõch, Baác hoãi: “Chuá ài xa nhû vêåy, chó àaåo caác chiïën trûúâng coá gò trúã ngaåi khöng?”. Ngûúâi àaä nhiïìu lêìn coá thû, àiïån gûãi caán böå vaâ chiïën sô úã Mùåt trêån Àiïån Biïn Phuã. Trong caác bûác thû vaâ àiïån, Ngûúâi xaác àõnh roä: “Àiïån Biïn Phuã laâ möåt chiïën dõch lõch sûã cuãa quên àöåi ta, ta àaánh thùæng chiïën dõch naây coá yá nghôa quên sûå vaâ chñnh trõ quan troång”. Ngûúâi rêët vui loâng vò nhûäng thùæng lúåi vïì tû tûúãng vaâ chiïën thuêåt, kyä thuêåt, vò böå àöåi ta àaä anh duäng chiïën àêëu tiïu diïåt nhiïìu àõch ngoaâi mùåt trêån. Ngûúâi àöång viïn böå àöåi “Phaãi chiïën àêëu anh duäng hún, chõu àûång gian khöí hún, phaãi giûä vûäng quyïët têm trong moåi hoaân caãnh”. Vaâ nhû thûúâng lïå, Höì Chñ Minh bao giúâ cuäng “chúâ tin thùæng lúåi àïí khen thûúãng”. Theo doäi Àiïån Biïn Phuã, nùæm tin