Bài giảng Thẩm quyền hành chính - Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về thẩm quyền hành chính - Nguyễn Minh Tuấn

Nội dung text: Bài giảng Thẩm quyền hành chính - Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về thẩm quyền hành chính - Nguyễn Minh Tuấn

1. Mơn hc THM QUYN HÀNH CHÍNH GV.Nguy n Minh Tun
2. Ni dung
   Ch ương 1: Nh ng v n đ lý lu n c ơ b n v th m quy n hành chính
   Ch ương 2: Th m quy n l p quy c a h th ng c ơ quan hành chính
   Ch ương 3: Th m quy n áp d ng c ưng ch hành chính
   Ch ương 4: Th m quy n hành chính trong qu n lý mt s dch v cơng , đă ng ký kinh doanh, gi i quy t khi u n i, t cáo
3. CHƯƠNG I: NHNG VN Đ LÝ LUN CƠ BN V THM QUYN HÀNH CHÍNH
   I. Quan ni m v thm quy n hành chính
   II. Phân loi thm quy n hành chính
   III. Nguyên t c, phương pháp, hình thc thc hi n thm quy n hành chính
4. I. QUAN NI M V THM QUYN HÀNH CHÍNH
   1. Thm quyn nhà nưc
   Nhà nưc đưc l p nên đ qu n l ý, điu hà nh hot đng c a x ã hi;
   Quy n l c nhà nưc là kh năng ca nhà nưc áp đt ý chí ca mình lên tồn xã hi, buc xã hi phc tùng và đưc bo đm bng s c mnh c a nhà nưc;
5. T chc quyn l c nhà nưc
   H thng t chc thc hi n quy n l p phá p;
   H thng t chc thc hi n quy n hành phá p;
   H thng t chc thc hi n quy n t ư phá p.
6. Đ thc hi n quyn l c nhà nưc tn t i ba loi thm quyn
   Thm quy n l p pháp
   Thm quy n hành pháp
   Thm quy n t ư pháp.
7. Đc đim t chc thc hi n quyn lc nhà nưc (QLNN)
   QLNN đưc t chc thc hi n theo đnh hưng ( ý chí ) c a giai c p nm quy n
   QLNN đưc thc hi n thơng qua b má y nhà nưc do c hí nh nhà nưc l p ra
   Tham gia thc hi n QLNN t ùy theo mi hì nh thc nhà nưc c ịn c ĩ s tham gia ca c ác t ng l p nhân dân
   QLNN đưc t chc thc hi n c h yu thơng qua quy n hành pháp
8. Phân bi t các khái ni m
   Thm quy n th hi n k h năng ca c h th trong vi c xem x ét v à gi i quy t hay đnh đo t cơng vi c nào đĩ trên c ơ s cá c chun mc phá p lut đã đnh tr ưc.
   Thm quy n l à phương ti n bo đm thc thi cơng vi c
   Thm quy n nhà nưc l à phương ti n phá p lý đ thc hi n chc năng và nhi m v ca nhà nưc, là tng th nhng quy n, nghĩ a v mang t ính quy n l c- phá p l ý do pháp lut quy đnh
9. 
   Nhi m v ca nhà nưc l à nh ng cơng vi c nhà nưc p h i th c hi n nh m đáp ng nh ng nhu cu, địi hi c a th c ti n
   Ch c n ăng c a mi c ơ quan nhà nưc l à ph ương di n (mt) ho t đng ch yu, riêng c a c ơ quan y nh m th c hi n ch c n ăng chung c a b má y n hà nưc
   "Quy n h n“ ca c ơ quan nhà nưc l à quy n c a cá c c ơ quan nhà nưc trong th c hi n c ác ch c năng, nhi m v đưc p há p lu t quy đnh.
10. 2. Thm quyn hành chính
    Thm quy n c a c ơ quan hành chính nhà nưc là tng th các quy n, nghĩa v , trách nhi m c a c ơ quan đĩ cĩ đưc do pháp lut quy đnh, nhân danh quy n l c nhà nưc đ xem xét, đánh giá, phán quy t, quy t đnh mt v n đ, v vi c c th nào đĩ trong qun lý nhà nưc.
11. Nhng đim cn l ưu ý
    Là quy n v à nghĩ a v phá p l ý c a h th ng h ành chí nh nh à nưc;
    Đưc phân cơng cho c p h ành ch ính, cho phân h trong h th ng c ơ quan hà nh ch ính v à cho c ơ quan, t ch c h ành ch ính đ th c hi n th m quy n c a h th ng h ành ch ính nh à nưc;
    Tá c đng trong ph m vi đưc x ác l p b ng ph áp lu t;
    Bng h ình th c, ph ương th c c th đưc pháp lu t quy đnh;
    Đ th c hi n quy n h ành ph áp b ng ho t đng qu n lý nh à nưc.
12. Gi i hn ca thm quyn hành chính
    Thm quy n hành chính đưc gi i hn bi pháp lut
    Thm quy n hành chính đưc gi i hn trong phm vi thc hi n quy n hành phá p, nĩ luơn mang t ính dưi lut
    Thm quy n hành chính đưc gi i hn bi đa v phá p l ý ca t ng c ơ quan hà nh chí nh nhà nưc
13. 
    Thm quy n hành chính gi i hn trong khơng gian lãnh th
    Thm quy n hành chính gi i hn v thi gian
    Thm quy n hành chính gi i hn v đi tưng tác đng
14. Ch th thc thi thm quyn hành chí nh
    Ch th thc thi thm quy n hành chính là cá c c ơ quan, t chc v à cơng chc thuc h thng CQHCNN. Ngồ i ra thc thi thm quy n hành chính c ĩ th đưc y quy n cho c ác c ơ quan, t chc k há c khơng nm trong h thng CQHCNN
15. Ch th thc thi thm quyn hành gm:
    Cơ quan, t chc trong h thng c ơ quan qun lý hành chính nhà nưc: CP, B, UBND, cơ quan chuyên mơn c a UBND
    Ch th thc thi thm quy n hành chính là cá nhân cán b, cơng chc trong h thng c ơ quan hà nh chính nhà nưc
    Cơ quan khác c a nhà nưc, t chc x ã hi, cá nhân khi đưc nhà nưc y quy n (VD:thm phán x pht VPHC)
16. II. PHÂN LOI THM QUYN HÀNH CHÍNH
    1. Phân loi theo l ĩnh v c qu n l ý hà nh chí nh
    2. Phân loi theo ni dung c a ho t đng qu n l ý hà nh chính
    3. Phân loi theo c h th thc hi n
    4. Cá c c ách phân loi k há c
17. 1. Phân loi theo l ĩnh vc qun l ý hành chính
    Thm quy n hành chính trong l ĩnh v c hành chính- chính tr ;
    Thm quy n trong qun lý nhà nưc v văn hĩa- xã hi;
    Thm quy n hành chính trong l ĩnh v c qun lý y t ;
    Thm quy n hành chính trong l ĩnh v c giáo dc đào t o;
18. 
    Thm quy n hành chính trong l ĩnh v c hành chính- tư pháp;
    Thm quy n hành chính trong l ĩnh v c ngoi giao;
    Thm quy n hành chính trong l ĩnh v c bo đm tr t t tr an, an tồn xã hi;
    Thm quy n hành chính trong l ĩnh v c qun lý cơng nghi p, nơng nghi p, giao thơng vn t i, tài chính, xut nhp khu, xut nhp cnh
19. 2. Phân loi theo ni dung ca hot đng qun l ý hành chính
    Thm quy n l p quy;
    Thm quy n bo đm t do, quy n, li ích hp phá p c a c á nhân, t chc;
    Thm quy n gi i quy t tranh chp hành chí nh;
    Thm quy n c ưng ch hà nh chính;
    Thm quy n ki m tra, thanh tra ca h thng hành chính nhà nưc.
20. 3. Phân loi theo ch th thc hi n
    Thm quy n c a Chí nh ph;
    Thm quy n c a B, cơ quan ngang b;
    Thm quy n c a UBND c p t nh v à cơ quan chuyên mơn thuc UBND c p t nh;
    Thm quy n c a UBND c p huy n v à cơ quan chuyên mơn c a UBND c p huy n;
21. 
    Th m quy n c a UBND c p x ã;
    Th m quy n c a cán b , cơng ch c trong h th ng CQHCNN, đơn v s nghi p cơng l p;
    Th m quy n c a c ác c ơ quan khác c a nhà nưc (cơ quan quy n l c, cơ quan tịa án, cơ quan vi n ki m sát, cơ quan ki m tốn nhà nưc), t ch c xã hi, cá nhân cơng dân khi đưc y quy n tham gia qu n l ý nhà nưc.
22. 4. Các cách phân loi khác
    Theo ph m vi tác đng th m quy n hành chính : - Th m quy n hành chính trong n i b b máy qu n lý nhà nưc (t ch c b máy, nhân s , điu hành ch đo th c hi n các nhi m v ); - Th m quy n hành chính tác đng ra bên ngồi b máy HCNN (CQHCNN nhân danh quy n l c nhà nưc ra các quy t đnh hành chính ch a đng y u t mnh l nh, bu c bên khác trong quan h ph i th c hi n)
23. Theo mc tiêu tác đng thm quyn hành chính
    Thm quy n bo đm cho t do, quy n li ích c a đi t ưng qun lý;
    Thm quy n bo v khi t do, quy n, l i ích c a đi t ưng qun lý b xâm hi;
    Thm quy n bo đm tr t t trong qun lý nhà nưc khi cĩ hành vi xâm phm đn ch đ, tr t t qun lý nhà nưc
24. Theo tính cht quan h qun lý
    Thm quy n đưc thc hi n bng quy n lc nhà nưc mà phương thc c a nĩ là ra lnh, bt buc địi hi s phc tùng các quy đnh, mnh l nh;
    Thm quy n qun lý các dch v mà chính hành chính cĩ nghĩa v phi bo đm bng qun lý hoc cung c p (b máy HCNN cĩ th tr c ti p cung ng các dch v hành chính hoc qun lý các dch v cơng do các cá nhân, t chc cung ng ).
25. Theo phng thc điu chnh
    Thm quy n l p quy: ban hành v ăn bn QPPL điu chnh các QHXH phát sinh trong qun lý nhà nưc, tr nhng v n đ do cơ quan quyn l c nhà nưc, hay cơ quan khác c a nhà nưc ban hành;
    Thm quy n t chc tr c ti p hành vi c a cá nhân, t chc và quá trình xã hi (hành chính điu hành)
26. III. NGUYÊN TC, PHƯƠNG PHÁP, HÌ NH THC THC HI N THM QUYN HÀNH CHÍNH
    1. Nguyên t c thc hi n thm quy n hành chí nh
    Nguyên t c thc hi n thm quy n trên c ơ s lut, đ thc hi n lut;
    Nguyên t c thc hi n đúng quy n, nghĩ a v, t rá ch nhi m trong thc hi n thm quy n hành chính nhà nưc c a c h th cĩ thm quy n;
27. 
    Nguyên t c bo đm phá p ch và k lut, k cương trong thc hi n thm quy n hành chí nh;
    Nguyên t c bo đm t ính hi u qu , cơng khai, minh bch trong thc hi n thm quy n hà nh chính;
    Nguyên t c thc hi n thm quy n hành chí nh trên c ác c ăn c xá c thc t cá c t chc, chc v cĩ thm quy n tham mưu và tư v n.
28. 2. Phương pháp thc hi n thm quyn hành chính
    Phng phá p thc hi n thm quy n hành chí nh nhà nc l à tng th phng thc, cách thc, bi n pháp đc c h th qun lý hành chính nhà nc s dng, tác đng lên khách th qun lý nhm đt đc nhng mc tiêu đc x ác đnh tr c.
29. Vai trị ca phương pháp thc hi n thm quyn hành chính
    Đm bo cho c ác nguyên t c qu n l ý nhà nưc đưc thc hi n.
    Mc tiêu, nhim v qu n l ý ch đưc thc hi n thng qua t ác đng c a c ác phương phá p qu n l ý.
    Bi u hi n c th cá c mi quan h qua l i gi a c h th qu n l ý và đi t ưng qun l ý, tc l à mi quan h gi a nhng con ngưi c th vi t t c s phc t p phá t sinh trong đi s ng x ã hi.
30. Lưu ý khi áp dng các phương pháp
    Cá c phương phá p thc hi n thm quy n ph i đưc k t hp đa d ng đ tá c đng thí ch hp lên nhng đi t ưng khác nhau.
    Cá c phương phá p ph i c ĩ tí nh kh thi, đem l i hi u qu cao.
    Cá c phương phá p đĩ ph i hồ n t ồ n phù hp v i phá p lut hi n hành.
31. Các phương pháp thc hi n thm quyn hành chính nhà nưc Phương pháp chung:
    Phương phá p k ho ch hĩa
    Phương phá p thng kê
    Phương phá p t ố n hc
    Phương phá p tâm l ý- xã hi
32. Phương pháp k hoch hĩa
    đ xây dng chi n l ưc phá t tri n kinh t - xã hi, lp quy ho ch t ng th và chuyên ngà nh;
    d bá o xu th phá t tri n;
    đt chương trì nh mc tiêu v à k ho ch dài h n, trung hn, ngn hn;
    tí nh tốn c ác c h tiêu k ho ch, cân đi ngun l c v à đánh gi á vi c thc hi n k ho ch.
33. Phương pháp thng kê
    chn mu, phân t đ ti n hành điu tra, kh o s át c ác hi n t ưng kinh t - xã hi;
    s dng c ác phương phá p t ính tốn đ phân t ích t ình hình v à xá c nhn nguyên nhân c a hi n t ưng qun l ý, l àm c ăn c cho vi c ra quy t đnh qun l ý
34. Phương pháp t ốn hc
    đ tí nh tốn c ác c h tiêu, c ác cân đi trong t ng ngành, tng đa phương và tồ n b nn kinh t quc dân;
    xá c đnh đu v ào hp l ý;
    xá c đnh c ác mi quan h trong qun l ý.
35. Phương pháp tâm l ý- xã hi
    đ tá c đng v ào t ình c m, tâm l ý, hành vi ca cơng chc v à ngưi lao đng, t o cho h s hưng phn, yêu thích cơng vi c, gn bĩ vi t p th, thích đưc c ng hi n
    giúp ngưi lao đng gi i quy t nhng vưng mc trong cơng t ác, đng viên gi úp đ h vưt qua k hĩ khăn trong cuc sng; t o bu khơng k hí tt trong t p th.
36. Các phng pháp đc t hù ca hành chính nhà nc
    Phương phá p giá o dc, thuy t phc hành chí nh
    Phương phá p t chc hành chính
    Phương phá p kinh t
    Phương phá p hành chính
37. Phương pháp giáo dc, thuyt phc hành chính
    tá c đng v ào nhn thc c a con ngưi thơng qua c ác quy lut tâm l ý đ nhm nâng cao t ính t giá c, tinh thn t rá ch nhi m v à kh năng là m vi c c a h trong vi c thc hi n nhi m v .
38. Phương pháp t chc hành chính
    tá c đng lên hành vi con ngưi thơng qua cá c mi quan h trong t chc nhm đưa con ngưi v ị khuơn kh, k lut, k cương.
    Th hi n qua vi c xây dng quy ch, quy trì nh, ni dung ho t đng c a c ơ quan, b phn, cá nhân v à ki m tra, x lý kt qu thc hi n mt c ách dân ch, cơng bng.
39. Phương pháp kinh t
    tá c đng v ào đi t ưng qun l ý thơng qua cá c l i ích kinh t , đ cho đi t ưng qun lý t la c hn phương án ho t đng c ĩ hi u qu nht trong ph m vi ho t đng ca h.
    s dng c ác địn by kinh t như: tin lương, tin thưng, ph cp, giá c , thu, chí nh s ách ti n t , t giá hi đố i
40. Phương pháp hành chính
    tá c đng tr c ti p c a c ác c h th hà nh chí nh nhà nưc lên đi t ưng bng c ác quy t đnh hành chính mang t ính bt buc;
    Th hi n: ra c ác quy t đnh hành chính c ĩ tí nh bt buc thi hành; cưng ch thi hành cá c quy t đnh hành chính; x lý hà nh chí nh c ác c á nhân, t chc vi ph m phá p lut.
41. 3. Hì nh thc thc hi n thm quyn hành chính
    Hì nh thc thc hi n thm quy n hành chính l à s bi u hi n ra bên ngồ i v ho t đng c a c ác c h th hà nh chính nhà nc trong vi c thc hi n c ác chc năng, nhi m v , thm quy n c a mình.
42. Các hình thc cơ bn thc hi n thm quyn hành chính nhà nưc
    Nhng hình thc mang t ính pháp l ý đưc phá p lut quy đnh c th v ni dung, trì nh t , t h tc;
    Nhng hình thc khơng mang t ính pháp lý đưc phá p lut quy đnh nhng nguyên t c, khuơn kh chung đ ti n hà nh ch khơng quy đnh c th v ni dung, tr ình t , t h tc.
43. Hì nh thc mang t ính pháp l ý
    Ban hành v ăn b n qu n l ý nhà nc:
    + Văn b n c h đo;
    + Văn b n quy ph m phá p lut;
    + Văn b n c á bi t ( văn b n áp dng pháp lut).
    Phịng nga hành chính:
    Ngăn chn hành chính:
44. 
    Đă ng ký nhng s ki n liên quan đ n đi sng chính tr - phá p l ý ca cơng dân như đă ng ký khai sinh, đăng ký kt hơn, đăng ký phương ti n giao thơng
    Lp v à cp mt s gi y t nht đnh như lp biên bn v vi phm hành chính.
    Ho t đng cơng chng, chng thc.
45. Hì nh thc khơng mang t ính pháp lý
    Hì nh thc hi ngh (đ thng nht ý ki n ca t p th lã nh đo, đ kt hp v à điu phi hưng dn tri n khai cơng vi c trong cơ quan hà nh chính, đ thơng báo, truy n đt c h tr ương, c hí nh s ách v à phá p lut c a nhà nưc đ n c ác t hà nh viên trong t chc)
    Hì nh thc ho t đng điu hành bng c ác phương ti n thơng tin k thut hi n đi (máy đin t ho i, má y fax, má y vi t ính, internet )